1
Tama kele, Yen da saba Een avontuurlijke en duurzame overlandreis in West-Afrika
Studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding Bachelor in het Toerisme en recreatiemanagement Academiejaar 2009-2010 Promotor De heer Ludo Schoukens Student Julie Simono
Tama kele, Yen da saba Een avontuurlijke en duurzame overlandreis in West-Afrika
Studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding Bachelor in het Toerisme en recreatiemanagement Academiejaar 2009-2010 Promotor De heer Ludo Schoukens Student Julie Simono
Inhoudsopgave Inleiding ................................................................................................................................................... 6 1
‘Facts and figures’ ........................................................................................................................... 7 1.1
Trends in de toeristische sector .............................................................................................. 7
1.2
Inbound en outbound cijfers ................................................................................................. 12
1.2.1
Outbound cijfers - Belgische reiziger............................................................................ 12
1.2.2
Inbound cijfers - Afrika .................................................................................................. 16
1.3 2
3
4
Conclusie ............................................................................................................................... 19
Avontuurlijk en duurzaam reizen .................................................................................................. 20 2.1
Inleiding ................................................................................................................................. 20
2.2
Avontuurlijk reizen ................................................................................................................ 20
2.3
Duurzaamheid ....................................................................................................................... 21
2.3.1
Jongeren en duurzaamheid ........................................................................................... 23
2.3.2
Duurzaamheid en touroperating................................................................................... 25
Joker .............................................................................................................................................. 27 3.1
Joker als bedrijf ..................................................................................................................... 27
3.2
Aanbod Joker ......................................................................................................................... 27
3.3
Duurzame initiatieven Joker.................................................................................................. 29
3.4
Samenwerking Karavaan en Living Stone Dialoog ................................................................ 30
Landeninformatie .......................................................................................................................... 31 4.1
Ligging.................................................................................................................................... 31
4.2
Algemeen .............................................................................................................................. 31
4.2.1
Mali................................................................................................................................ 31
4.2.2
Burkina faso ................................................................................................................... 33
4.2.3
Ghana ............................................................................................................................ 34
5
Concurrentieanalyse ..................................................................................................................... 36
6
Case ............................................................................................................................................... 40 6.1
Reisprogramma ..................................................................................................................... 40
6.2
Infofiche ................................................................................................................................ 42
6.3
Prijszetting ............................................................................................................................. 52
6.4
Sterktes en zwaktes............................................................................................................... 54
7
Conclusie ....................................................................................................................................... 55
8
Bronnen ......................................................................................................................................... 56 8.1
Websites ................................................................................................................................ 56
8.2
Rapporten.............................................................................................................................. 57
8.2.1 9
WTO:.............................................................................................................................. 57
Bijlagen .......................................................................................................................................... 58 9.1
Vluchten – Amadeus ............................................................................................................. 58
9.2
Offerte lokale agent .............................................................................................................. 60
9.3
Andere ................................................................................................................................... 63
9.3.1
Via Via café – Mopti ...................................................................................................... 63
Dankwoord Ik wil iedereen bedanken die deel heeft uitgemaakt van dit leerproces, zonder de hulp en steun van anderen was ik er nooit in geslaagd om dit afstudeerproject tot een goed einde te brengen. Eerst en vooral wil ik graag alle begeleiding van school uit bedanken. Zij zorgden voor een klare kijk op de zaken, en met vragen kon je altijd bij hen terecht. Van begin tot einde wordt je begeleid in alle stappen die je moet ondernemen om deze bundel tot een volwaardige bachelorproef te kunnen voltooien. Uit de professionele sector wil ik ook mijn dank betuigen aan Greet Huybrechts. Ze heeft mij laten kennismaken met gang van zaken in en rond Joker. Ik wil ook Afrika-specialist Iwein Gossé bedanken, hij heeft mij kleurrijke verhalen verteld over Afrika, waardoor ik nu gebeten ben door dit continent.
6
Inleiding Een bachelorproef tot een goed einde brengen gaat niet zonder slag of stoot, tijdens dit leerproces word je geconfronteerd met heel wat moeilijkheden en teleurstellingen. Een bachelorproef is dan ook een totaalpakket van al opgedane kennis gedurende de 3 jaren van de opleiding Toerisme- en Recreatiemanagement. Mijn opdracht is een avontuurlijk en duurzaam programma ontwikkelen voor Joker, met name een overlandreis voor de Go-26 brochure. Tama kele, Yen da saba is de titel van mijn eindwerk. Dit is bambara (één van de nationale talen van Mali) voor 1 reis, 3 verschillende gezichten. Ik heb gekozen om een overlandreis te ontwikkelen op Afrika en hierbij Mali, Burkina Faso en Ghana te combineren. Deze 3 landen zijn perfect combineerbaar, maar ze stralen ook allemaal iets verschillends uit. “Waarom nu Afrika vraagt u zich af?”, deze reis wordt specifiek ontworpen voor Joker. De Go-26 brochure bevat al een uitgebreid aanbod op Azië en Amerika, daarom leek het mij verstandig om een bestemming te kiezen in Afrika. Ieder land heeft zijn specifieke uitstraling en kenmerken, daarom leek het me aangenaam om 3 landen te combineren in West-Afrika. Zo snuif je in 1 reis, 3 verschillende culturen op. Momenteel is het aanbod van Go-26 op Afrika beperkt tot: Tanzania & Zanzibar, Senegal, Marokko en Egypte. Afrika leek mij ook een echte uitdaging, omdat ik niet echt vertrouwd ben met dit continent. Avontuurlijk en duurzaam reizen, een overlandreis, long-haul, enzovoort. Maar wat begrijpt men onder al dit vakjargon? Om de doelstelling van mijn case volledig te kunnen begrijpen zijn de eerste hoofdstukken verbonden aan een theoretische reflectie. In mijn eerste hoofdstuk ben ik wat dieper ingegaan op wat de actuele trends zijn en hoe het uitgaand toerisme van de doorsnee Belg en het inkomend toerisme in Afrika evolueert. In hoofdstuk 2 wordt er wat toelichting gegeven over avontuurlijk en duurzaam reizen. Mijn derde hoofdstuk werd gewijd aan Joker, hier wordt besproken wat Joker aanbiedt, wat zij doen om duurzaam te zijn, wie hun partners zijn,... . Hoofdstuk 4 is concrete landeninformatie zodat we meer wegwijs geraken in het programma. Voor je begint aan de uitwerking van een toeristisch product, is het natuurlijk belangrijk om na te gaan wie je concurrenten zullen zijn. Deze topic vormt het onderwerp van mijn vijfde hoofdstuk. En na al deze theorie volgt natuurlijk de essentie van mijn thesis, namelijk de uitgewerkte case.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
7
1 ‘Facts and figures’ 1.1 Trends in de toeristische sector In elke sector is het belangrijk vooraleer je een nieuw product en/of een nieuwe dienst lanceert dat je wat research gaat doen. Wat vinden mensen de dag van vandaag belangrijk bij het aankopen van een product of dienst? Welke factor trekt hen over de lijn om toch dat ene product van ons aan te kopen en niet hetgeen van onze concurrent? In de toeristische branche is het belangrijk te kijken naar wat de actuele trends zijn in de reissector. Als touroperator/reisorganisator is het essentieel om op de trends in te spelen, want zo maximaliseer je de verkoop en blijf je actueel in wat je de klant aanbiedt. Het is belangrijk als touroperator dat je de klant kan blijven verrassen, want zo heb je meer kans op repeat-bookers1. In de wereld zijn er veel toerismegerelateerde trends. Vaak worden bepaalde trends anders benoemd en omschreven, maar uiteindelijk is de essentie van de trend identiek. Een voorbeeld hiervan is duurzaamheid, vaak wordt dit fenomeen als ecotoerisme of groen toerisme omschreven, maar de essentie is min of meer identiek. Hieronder volgen enkele trends2 die actueel zijn wereldwijd, maar die ook van belang zijn bij het uitwerken van mijn case. Andere trends die een enorme opmars maken de laatste jaren, maar die hier niet zullen aan bod komen omdat ze niet relevant zijn voor mijn case (bijvoorbeeld: Health & Wellness).
De duurzaamheidfactor Milieuvriendelijkheid is de laatste jaren een onoverkomelijke topic in alle media. Maar wat is duurzaamheid nu precies? Vele mensen hebben lang gedacht dat duurzaamheid louter en alleen om de natuur en het milieu ging. Maar niets is minder waar, duurzaamheid is meer dan dit alleen. Toerisme Vlaanderen heeft een krachtig citaat op hun website vermeld staan die duurzaamheid omschrijft ‘Tourism is like a fire, you can cook your soup on it, but you can also burn down your house with it’. De reizigers gaan naar een bestemming, het wordt een toeristische bestemming, maar na enkele jaren kunnen er negatieve zaken verschijnen als gevolg van het toerisme. Onder duurzaamheid kan worden begrepen: omgang met de lokale bevolking, ontwikkelingsprojecten steunen, zorg hebben voor fauna en flora, vrijwilligerswerk, enzovoort. De laatste tijd spelen ook enorm veel touroperators hierop in, ze ontwikkelen een reis met een duurzaam kantje. Joker hecht enorm veel belang aan deze trend en ze willen zich ook profileren als een duurzame touroperator. In 2009 heeft Joker de Traval Award Sustainable Tour Operator mogen in ontvangst nemen. 1 2
Repeater: regelmatige terugkerende klant (http://www.encyclo.nl) Travel and Tourism: the world - Euromonitor International: Global Market Insight April 2008
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
8
Online Het internet is een wereld op zich, en het biedt steeds meer en meer mogelijkheden. Online -boekingsmogelijkheden vormen steeds meer een bedreiging voor de reisbureaus en touroperators. 5 jaar geleden hadden de meeste touroperators nog geen online boekingsfunctie, maar de laatste jaren hebben we kunnen waarnemen dat meer en meer touroperators hun producten ook rechtstreeks gaan aanbieden aan de klant via het internet. Je krijgt tegenwoordig bij veel touroperators de kans om te boeken via internet, maar toch nog je boeking af te ronden in een reisbureau die gerelateerd is met de touroperator.
Uit deze tabel kun je afleiden dat in het jaar 2008 het gebruik van internet in Europa, zowel voor het boeken van een reis als voor reisinformatie op te zoeken, gestegen is ten opzichte van de voorbije 2 jaar. Er is een stijging van 12% ten opzichte van het niet-gebruik van internet, dat gedaald is met 2%.
Ook bij Joker heb je de mogelijkheid om je online in te schrijven voor een groepsrondreis.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
9
Ook sites zoals Tripadvisor waar je recensies kunt zien van hotels of Zoover waar je vakantiebeoordelingen kunt lezen of plaatsen, zijn zeer populaire sites. Ze zijn belangrijk in het beslissingsproces van de reiziger. Het geeft de potentiële reiziger het gevoel dat ze ergens terecht kunnen met vragen over een bepaald hotel, over een bezienswaardigheid, enz. Tweederden van de Belgen heeft toegang tot internet, dit is een totaal van 7 miljoen Belgen. 92% van de Belgen die over internet beschikken, gebruiken deze tool om informatie op te zoeken over een vakantie. Van deze 92%, gaat 43% wekelijks of maandelijks op zoek naar informatie over vakanties. 3
Reiziger segmentatie Reizigers worden vaak onderverdeeld in verschillende groepen of markten, dit maakt het voor de marketeers en de touroperators gemakkelijker om hun producten naar enkele specifieke doelgroepen te richten. Enkele groepen die nu erg in opkomst zijn: generatie Y, de babyboomers en de singles. Generatie Y Dit zijn mensen van 18 tot en met 24 jaar. Deze generatie wordt aanzien als de meest dynamische consument in Amerika en Europa. Jongeren zijn zelfstandiger dan voorheen, en nemen meer beslissingen op eigen houtje, ook wat betreft reizen. Het is belangrijk deze groep niet uit het oog te verliezen en bepaalde programma’s specifiek op deze doelgroep toe te spitsen. Joker speelt hier goed op in, door gebruik te maken van de Go-26 brochure , spreken ze deze specifieke doelgroep aan. Mijn programma zal aansluiten bij het aanbod van de Go-26 brochure en is dus in functie van deze ‘generatie Y’.
Babyboomer markt
Mensen geboren tussen 1946 en 1964 worden de babyboomers genoemd. Deze groep heeft een groter inkomen en een sterk spenderingsvermogen, deze mensen zijn dus een belangrijke markt voor het boeken van Health & Wellness, medical en leisure reizen.
Singles
Generatie X (mensen geboren tussen 1955 en 1970) en Y wachten langer om zich te settelen en willen nog wat op eigen houtje profiteren van het leven, dit zorgt ervoor dat er meer en meer singles zijn. Binnen de reissector zijn ze een belangrijk doelgroep, omdat ze niet gebonden zijn aan de schoolvakanties, en ze geld verdienen enkel en alleen voor zichzelf. Singlereizen kunnen zowel strandvakanties, skivakanties, avontuurvakanties,… zijn. 3
InSites Consulting, 2008 / Internetworldstats, 2009 & ETC new media review, 2007
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
10
Niche toerisme Niche toerisme heeft als doel kleinere groepen van mensen te groeperen die dezelfde interesses hebben. Enkele soorten van nichereizen worden hieronder besproken:
Wijn en culinair toerisme
De toerist die aan wijn en culinair toerisme doet, is een persoon die dineert in nauwkeurig geselecteerde restaurants en ze bezoeken onder andere ook wijnhuizen en brouwerijen. Eten en wijn zijn belangrijke elementen als de toerist houdt van nieuwe smaken en een culinaire ervaring. Een voorbeeld van dit soortreizen zijn de portoreizen in Portugal of een culinaire reis in Marrakesh.
Vrijwilligerstoerisme
Vrijwilligers toerisme kan je beschouwen als een onderdeel van de duurzaamheidfactor. Mensen voelen zich goed als ze iets hebben gerealiseerd voor mensen in nood, het verrijkt hun reiservaring. Een voorbeeld hiervan is Djoser die een vrijwilligersreis heeft ontworpen op India.
Holibi toerisme
Vele toeristische bestemmingen beseffen al het potentieel van de holibi-markt. Deze personen geven veel geld uit als ze op vakantie zijn en zijn zeer flexibel in hun afreisdata. Belangrijke bestemmingen voor deze doelgroep zijn Praag, Rio de Janeiro, Buenos Aires, enz.
Avontuur toerisme
Avontuurlijk toerisme biedt enorm veel potentieel, zeker als het wordt geassocieerd met duurzaamheid en het behouden van natuurgebieden. Avontuurlijk reizen kan gaan van trekken in de Amazone in Brazilië tot een expeditie in Zuid-Afrika. Tijdens deze reizen moet er een gevoel van vrijheid centraal staan. Hier hecht Joker enorm veel belang aan, avontuurlijk reizen is hun lijfspreuk.
Jongerentoerisme (aansluitend bij ‘generatie Y’) Mijn doelgroep zijn jongeren van 18 tot 26 jaar, daarom is het belangrijk te kijken of deze doelgroep wel reist. Vandaag de dag vertegenwoordigen jonge reizigers (15 tot 25 jaar) meer dan 20% van de totale internationale aankomsten.4 (rekening houdend met uitwisselingsprogramma’s, Erasmus, enz.)
4
World Tourism Organisation
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
11
Studenten- en jongerentoerisme is het snelst groeiende segment in de reisindustrie. ‘The World keeps getting smaller’ is een gezegde die de laatste tijd vaak wordt gebruikt. Door allerlei vormen van media, wordt communiceren, zaken doen en reizen naar allerlei bestemmingen altijd maar gemakkelijker. Jongeren zijn meestal niet alleen beter in de moderne technologie dan de meeste volwassenen, ze zien de wereld ook als een plaats die ze moeten ontdekken. Ze willen de bestemmingen zien die al jaren toeristisch zijn, maar ze willen ook bestemmingen bezoeken die door oudere generaties niet werden aangedaan. Ze willen iets nieuws en authentieks, en zoeken veelal het avontuur op.5 Bij het overwegen van zowel de verlangens van de jonge reiziger om nieuwe ervaringen op te doen en wereldculturen te leren kennen, en de politieke veiligheid en bezorgdheid van de ouders. Is het belangrijk om volgend onderscheid te kunnen maken tussen jonge reizigers:
5 6
-
Jongeren tot 18 jaar: zullen vaak nog op reis gaan op een door een volwassen georganiseerde vakantie, naar bekende vakantieplaatsen, waar al veel mensen naartoe zijn geweest.
-
Jongeren van 18 tot 25 jaar: willen zelf de beslissing nemen waar ze op reis gaan. Ze willen nieuwe bestemmingen ontdekken en zelfstandig reizen.6
Syta – The Voice of Student & Youth Travel Syta – The Voice of Student & Youth Travel
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
12
1.2 Inbound7 en outbound8 cijfers Bij het kiezen van een bestemming om in het aanbod te plaatsen van een touroperator, is het belangrijk dat je enkele cijfers bestudeert. Cijfers die voor mijn case belangrijk zijn, zijn de outbound cijfers van de Belgische toerist en de inbound cijfers van Afrika.
1.2.1
Outbound cijfers - Belgische reiziger
Waar gaat de Belgische reiziger tegenwoordig naartoe? Verkiest hij een vakantie in eigen land of verkent hij liever verre oorden? Opteert hij voor een korte of een lange vakantie? Onderstaande cijfers over het reisgedrag van de Belg, zullen u en mij een beter beeld geven van wat de doorsnee Belgische reiziger nu juist verkiest. Onder de term ‘vakantie’ verstaat het WES: ‘een verblijf buiten de woning van minstens één overnachting om andere redenen dan beroepsdoeleinden, ziekte of overlijden van een familielid, verblijf in een hospitaal of kostschool.’
In 2008 is ongeveer 70% van de Belgen minstens 1 keer op vakantie geweest. Van de 70%, heeft 57% van de Belgen minstens 1 vakantie in het buitenland doorgebracht (zowel korte als lange vakanties). In totaal werden er in 2008 15,4 miljoen vakanties ondernomen, waarvan 10,7 miljoen in het buitenland.
7 8
Inbound tourism: inkomend toerisme Outbound tourism: uitgaand toerisme
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
13
Onder de totale vakantieparticipatie verstaat het WES: ‘het aandeel van de bevolking dat ten minste eenmaal per jaar een vakantie en/of een korte vakantie onderneemt’. De vakantieparticipatie is in 2008 is met 2,9% gedaald tegenover het jaar 2006, het gemiddeld aantal vakanties per reizende Vlaming bedraagt nog evenveel zoals in het jaar 2006. Het totale aantal vakanties is licht gedaald (- 0,2 miljoen) van 10,3 miljoen in het jaar 2008 naar 10,1 miljoen in 2008. Het aantal binnenlandse vakanties gaat in 2008 achteruit, in tegenstelling tot de buitenlandse vakanties die licht stijgen. Het aantal zomervakanties blijft stabiel, de wintervakanties dalen licht.
Bovenstaande tabel geeft de lange vakantieparticipatie aan van de Vlamingen. De lange vakantieparticipatie geeft aan welk aandeel van de Vlaamse bevolking ten minste eenmaal per jaar voor (minstens) vier nachten of meer op vakantie gaat. In 2006 was de lange vakantieparticipatie sterk toegenomen in vergelijking met 2004. In 2008 is deze echter terug gedaald, deze bedraagt een lager percentage dan in 2004. 63% van de Vlaamse bevolking heeft minstens éénmaal een lange vakantie (vakantie van vier nachten of meer) ondernomen in 2008. Daarentegen stijgt de vakantiefrequentie in 2008 tegenover 2006. Deze combinatie van de daling van de vakantieparticipatie en een lichte groei van de vakantiefrequentie maakt dat het aantal lange vakanties redelijk stabiel blijft. Binnenlandse lange vakanties dalen, in vergelijking met buitenlandse lange vakanties die stijgen.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
14
Uit deze tabel kunnen we afleiden de voornaamste buitenlandse bestemmingen voor de Vlaming zijn lange vakantie zijn: Frankrijk, Spanje en Italië. Marokko en Turkije zijn 2 bestemmingen waarbij een sterke groei wordt waargenomen in vergelijking met 2006. Opmerkbaar is dat vooral dichtbij bestemmingen voorkomen in deze lijst (uitgezonderd VS/Canada). Mali, Burkina en Ghana kunnen onder de groep ‘overige buitenland’ geplaatst worden, deze groep van overige bestemmingen zijn hoogstwaarschijnlijk allemaal bestemmingen buiten Europa, aangezien praktisch alle Europese bestemmingen in deze lijst voorkomen. Deze groep is in 2008 met 7,7% gestegen in vergelijking met 2006.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
15
De gemiddelde duur van een lange vakantie van een Vlaming in 2008 was 10,5 nachten. De Vlaming kiest voornamelijk voor een vakantie die niet langer duurt dan 15 dagen. In bijna de helft van de vakanties wordt slechts een week (4-7 nachten) verbleven. De rondreis die ik heb ontwikkeld duurt 21 dagen en bevindt zich dus in het segment 20-27 nachten. Dit segment is in 2008 licht gedaald in vergelijking met 2006. Maar is toch nog hoger van percentage dan het segment van 16-19 nachten en 28 nachten en meer.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
16
1.2.2
Inbound cijfers - Afrika
Bij het ontwikkelen van een reis is het ook belangrijk om te gaan kijken vanuit welke landen ze naar de bepaalde bestemming/regio komen en is er een groei in bezoeken? Als het blijkt dat er steeds minder mensen naar Afrika gaan is het belangrijk een verder onderzoek te voeren om te kijken waar de oorzaak ligt en te bekijken of de reis wel rendabel zal zijn. Als er een goede evolutie is in de cijfers, kun je er uit besluiten dat het een goede beslissing is om een reis te ontwikkelen op Afrika. Vele landen in Afrika maken nog geen gebruik van het internet als marketingtool, wat maakt dat veel landen nog niet al hun kansen benut hebben, om van hun land een volwaardig toeristische bestemming te maken. De meerderheid van de Afrikaanse toeristische diensten concentreren hun promoties op hun traditionele marktsegmenten. Maar er is een opkomende trend van diversificatie van het toeristische product om de generatie nieuwe markten te bevorderen. Ze willen zich meer focussen op het niche toerisme dan op het massatoerisme. ‘Special interest’ en avontuurlijk toerisme zijn groeiende sectoren in de Afrikaanse landen. Ecotoerisme wordt ook steeds meer gestimuleerd door het toegenomen besef van de milieuvervuiling in de Afrikaanse naties. Enkele factoren die bepalend zijn voor de vooruitzichten van Afrika zijn veiligheid en gezondheid. Er zijn al ettelijke aanslagen gepleegd op toeristen die verbleven in Afrika, verschillende instanties willen er nu voor zorgen dat de veiligheid verbeterd in verschillende landen. Het belang van hygiëne en gezondheid in de Afrikaanse landen en resorts is primordiaal om ervoor te zorgen dat het toerisme blijft groeien.9
9
Tourist vision Africa 2020 - WTO
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
17
De World Tourism Organisation (WTO) heeft een onderzoek gedaan naar hoe het toerisme in Afrika er zal uitzien in 2020. Volgende grafieken zijn voorspellingen uit dit onderzoek:
Volgens WTO zullen de aankomsten van toeristen stijgen in alle continenten, dus ook in Afrika. Afrika is nu volop bezig met gezamenlijke regionale marketingstrategieën te ontwikkelen, zodat ze meer toeristen kunnen aantrekken. Als ze samenwerken kunnen ze ook een grote bedrag investeren in het ontwikkelen van promotie. Veel landen willen ook hun imago van ‘onveilig’ wegwerken.
In 1995 waren er meer dan 565 miljoen internationale aankomsten van toeristen, in 1998 waren dit er 636 miljoen. De voorspelling voor 2020 zou zijn dat er meer dan 1,56 miljard aankomsten zullen zijn. Van deze wereldwijde aankomsten zullen er 1,18 miljard intraregional10 en 0,38 miljard long-haul11 reizigers zijn.
10 11
aankomsten van een inwoner van een bepaald land van een bepaalde regio, in een land van dezelfde regio Long-haul vlucht: vlucht die langer dan 6 uur duurt vooraleer je aankomt op de bestemming
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
18
Wereldwijd zal long-haul reizen sterker groeien, met zo’n 5,4% per jaar. In 2020 zullen 35% van de internationale aankomsten in Afrika, long-haul reizigers zijn.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
19
Uit deze samenvattende grafiek kunnen we stellen dat er in 2020 wereldwijd 1.561,1 miljoen zal verdiend worden aan inkomend toerisme, waarvan 77,3 miljoen in Afrika. Afrika representeert 5% marktaandeel aan toeristische aankomsten in 2020, door de jaren heen bleef het percentage stijgen in vergelijking met bijvoorbeeld Amerika en Europa. De gemiddelde jaarlijkse groei tussen de jaren 2000 en 2010 is 5,6%, tussen de jaren 2010 en 2020 zal dit 5,1% zijn.
In deze tabel worden de internationale aankomsten geklasseerd per regio. Huidig kunnen we zien dat het zuiden van Afrika het grootste marktaandeel heeft, daarna volgt het noorden en het oosten van Afrika. In de jaren die volgen blijven deze verhoudingen onveranderd. Aankomsten in het zuiden van Afrika worden verondersteld het sterkst te groeien, in het jaar 2020 zal deze regio bijna de helft van de aankomsten in Afrika vertegenwoordigen.
1.3 Conclusie Uit dit eerste hoofdstuk kan ik besluiten dat het ontwikkelen van avontuurlijk een duurzaam programma goed aansluit bij de trends die nu actueel zijn in de reissector. Ook uit de outboundcijfers van de Belgische/Vlaamse markt kunnen we concluderen dat mensen tegenwoordig nog voornamelijk lange buitenlandse vakanties ondernemen. Weliswaar reist de meerderheid van de Vlamingen korter in duur dan het 21-daagse programma dat ik heb ontwikkeld. Maar het marktaandeel van deze soort reizen blijft toch alom vertegenwoordigt in de statistieken. Brussels Airlines biedt vanaf begin juli 2010 vluchten aan naar nieuwe bestemmingen in West-Afrika (Lomé, Accra, Ouagadougou en Cotonou)12, wat toch ook getuigt dat er potentieel wordt gezien in deze bestemming. Uit bovenstaande voorspellende grafieken kunnen we stellen dat Afrika in de eerste 10 jaar blijft groeien. In deze cijfers is duidelijk te zien dat West-Afrika het tweede kleinste aandeel vertegenwoordigt in buitenlandse aankomsten. West-Afrika moet duidelijk opboksen tegen mastodonten van toeristische bestemmingen zoals Zuid-Afrika, Namibië, Kenia en Tanzania.
12
Travel Express, nummer 269, Brussels Airlines se renforce en Afrique
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
20
2 Avontuurlijk en duurzaam reizen 2.1 Inleiding Het realiseren van een avontuurlijk en duurzaam programma gaat niet zomaar, eerst moet je weten wat avontuurlijk en duurzaam reizen is. Daarom heb ik volgend hoofdstuk gewijd aan deze materie. Mijn reisprogramma wordt ontwikkeld voor jonge reizigers van 18 tot 26 jaar, het is daarom ook belangrijk te kijken of zij wel openstaan voor zoiets als duurzaamheid, zijn zij welwillend om hieraan mee te werken of vinden ze dit alles onnodig tijdens hun reiservaring?
2.2 Avontuurlijk reizen Een avontuurlijke reis kan worden omschreven als een reis waar je het avontuur opzoekt, waar je veel actief bezig bent en je echt fysieke inspanningen moet leveren. Maar een avontuurlijk reis kan ook worden omschreven als een reis waar je voeling krijgt met een land, wanneer je terug thuis komt dat je het gevoel hebt dat je jezelf hebt verreikt. Je ontmoet de wereld, je ontmoet andere mensen, maar je ontmoet ook dikwijls jezelf. Genieten met al je zintuigen: kijken, voelen, proeven, ruiken, horen, ... . Een combinatie van beide omschrijvingen is hetgeen wat ik wil bereiken met mijn reisprogramma, wat dit is ook een vaste waarde bij de reisprogramma’s van Joker. Het gaat om alle facetten te leren kennen van een land, het dagelijkse leven te zien van de lokale bevolking, activiteiten ondernemen die je reisverhaal meer pit geven, het echt beleven van een grensverleggend avontuur! Bij een avontuurlijke reis ga je verder dan alleen maar sightseeing, je gaat je gaan verdiepen in het land waar je verblijft. De 2 belangrijkste kenmerken van avontuurlijk toerisme zijn: weinig voorzieningen/comfort (back to basic) en veel respect voor de lokale bevolking en cultuur. ‘Onze toenemende vraag naar avontuur is het verleggen van de grenzen van het toerisme, maar is het ook een bedreiging voor de lokale bevolking?’13 Avontuurlijk reizen is leuk en we maken contact met lokale mensen maar we moeten natuurlijk ook nog altijd opletten dat we tijdens de reis duurzaam blijven! Maar hoe doen we dit dan precies? Op de volgende pagina’s krijgen we hier een beter zicht op.
13
John Vital (The guardian, 25 juli 2009)
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
21
2.3 Duurzaamheid Duurzaam reizen is een begrip die moeilijk te definiëren is. Iedereen kan dit anders benoemen interpreteren. We kunnen het omschrijven als volgt: ‘Tourism which leads to management of all resources in such a way that economic, social and aesthetic needs can be fulfilled while maintaining cultural integrity, essential ecological processes, biological diversity and life support systems.’14 Jaarlijks vertrekken er miljoenen mensen op vakantie, dit massatoerisme brengt veel goede maar ook veel slechte zaken teweeg. Wij, mensen uit de toeristische sector en reizigers, moeten ervoor zorgen dat we kunnen blijven reizen. Dit gaat enkel als we de mensen attent maken op wat ze kunnen aanrichten tijdens hun reis en ze leren begrijpen hoe je jezelf duurzaam kan opstellen tijdens je reis. Het is niet enkel de reiziger die actie moet ondernemen, ook de aanbodzijde van lokale agenten, touroperators, hotels, enz. moeten meewerken aan een betere toeristische wereld. Mensen hebben vaak goede voornemens en willen echt iets ondernemen, maar vaak blijft het voor vele toeristen beperkt tot kleine maatregelen als het niet wegwerpen van een plastiek fles in de vrije natuur. Vaak zijn de reizigers er zich ook niet bewust van welke invloed hun aanwezigheid heeft op het milieu en de culturele waarde van een land. Overmatig gebruik van schaarse middelen kan leiden tot uitputting van bepaalde grondstoffen, die de lokale bevolking nodig heeft in hun dagelijkse leven. Vaak is de toeristische infrastructuur waar de reiziger verblijft in handen van buitenlandse kapitaalgroepen. Hierdoor stromen de opbrengsten uit toerisme grotendeels weg uit het betrokken land, terwijl de plaatselijke bevolking met de nadelige gevolgen op vlak van milieu en cultuur blijft zitten. Contact met de lokale bevolking van een land kan zowel voor de reiziger als verrijkend worden ervaren. Maar dit impliceert dat Westerse gedragspatronen geïntroduceerd worden en een totaal verschillende leefgemeenschap. Dit kan binnen deze gemeenschap tot wrijvingen en ongelijkheden leiden. Daarom is het belangrijk als reiziger, voldoende op voorhand te leren over een bepaalde bevolkingsgroep en je gedrag hier zoveel mogelijk proberen op af te stemmen. Het is ook altijd belangrijk als je een groepsrondreis onderneemt dat je jezelf laat begeleiden door een ervaren reisbegeleider die vertrouwd is met duurzaamheid. Hij kan de reizigers begeleiden in het leerproces, hij kan de zaken ook eens voortonen en hij kan je ook leren hoe je jezelf dient te gedragen in bepaalde omstandigheden. Belangrijk is dat je altijd leest over de cultuur van het land waar je van plan bent om naar toe te gaan. Leer enkele woordjes in de inheemse taal, om mensen te begroeten en te bedanken. Hierdoor stel je jezelf open voor nieuwe dingen en kan je ook op appreciatie rekenen van de bevolking. Pas
14
Bron: http://www.unwto.org/sdt/
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
22
ook je kledingsstijl aan de cultuur van het land, loop niet rond met een fleurig topje zonder mouwen indien je van plan bent om een moskee te gaan bezichtigen. People, Planet & Profit
People, Planet & Profit (ook wel de drie P’s genoemd) is een duurzame term. Het staat voor drie kernelementen: people (mensen), planet (planeet/milieu) en profit (winst/opbrengst). Deze 3 elementen dienen altijd in een harmonieuze wijze gecombineerd te worden. Wanneer deze combinatie echter niet harmonieus is, zullen de andere elementen hieronder lijden. Bijvoorbeeld: als een organisatie veel te veel aandacht schenkt aan het profitonderdeel, zullen de ‘people’ en de ‘planet’ hieronder lijden. Een hotelbaas wil kost wat kost een nieuwe hotel laten bouwen in een natuurpark wat een inheems volk hun thuis noemt. Doordat hij dat hotel centraal in de natuur zal plaatsen veronderstelt hij dat veel mensen hier zullen op af komen, maar hij staat echter niet stil bij welke consequenties dit zal hebben op de natuur (bomen worden afgebroken, afval komt terecht in het natuurpark,...) en op die mensen die worden verstoten van hun land. Als touroperator is het ook belangrijk hier een middenweg in te vinden, zodat je niet enkel en alleen denkt aan welke winst je dit boekjaar zal afsluiten. Maar dat je ook rekening houdt met de landen waarop je reizen organiseert. Dat zij zo min mogelijk negatieve invloeden ondervinden van de reizen die naar hun stad/streek/land worden georganiseerd.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
23 2.3.1
Jongeren en duurzaamheid
Mijn programma is ontwikkeld voor jonge reizigers van 18 tot 26 jaar. Joker staat voor avontuurlijkheid en duurzaamheid, maar staan jongeren wel open voor duurzame initiatieven? ‘Youth travellers are socially and environmentally passionate. They are looking for solutions that will help them balance their need for travel, against their desire to minimize the environmental impact of their travel15’ Jongeren tonen veel interesse in duurzaamheid en zijn ook bereid om hun steentje bij te dragen. In 2007 werd er door Lonely Planet een enquête afgelegd door jongeren. 93% van de ondervraagde jongeren antwoordde dat ze misschien of zeker in de toekomst gingen reizen op een milieuvriendelijkere manier. Enkele jaren terug was dit slechts 36% van de ondervraagde jongeren, dit toont aan dat meer en meer jongeren van deze problematiek bewust zijn.
Jongeren reizen om nieuwe culturen te ontdekken en om een oprechte ervaring mee te maken. Uiteindelijk blijven ze ook langer ter plaatse om nog meer te ontdekken. Jonge reizigers gedragen zich anders dan een doorsnee reiziger, jongerentoerisme heeft ook een totaal andere invloed op de omgeving. Er werd aangetoond dat op een dagbasis jongeren een kleinere CO2-uitstoot produceren dan een zakenreiziger. De doorsnee zakenreiziger blijft ongeveer 3,3 dagen ter plaatste tijdens een zakenreis. Zijn ‘carbon footprint’ per reisdag voor een reis van New York (JFK) naar Londen (LHR) zou er als volgt uitzien:
15
WYSE: Climate change & Youth travel - A youth travel industry guide
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
24
Een jonge reiziger zijn ‘carbon footprint’ per reisdag is slechts 9% van deze van een zakenreiziger in economy class. Ook al neemt een jonge reiziger nog enkele korte afstandsvluchten tijdens zijn reis, dan blijft dit getal kleiner.
Hiernaast verblijven jongeren meestal in lokale accommodatie (hostels, guest houses, friends and relatives) en maken ze zoveel mogelijk gebruik van lokaal transport. Deze manier van reizen produceert een mindere uitstoot van koolstof dan zakenreizigers die gebruik maken van taxi’s of huurwagens en verblijven en luxehotels.16
16
WYSE: Climate Change & Youth Travel – A youth travel industry guide
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
25
2.3.2
Duurzaamheid en touroperating
Veel nichetouroperators willen zich vaak profileren als duurzame touroperator die belang hecht aan waarden en moraal. Zo worden de grote generalisten zoals een Jetair of Thomas Cook soms in een slecht dagbeeld gezet. De mensen suggereren omdat ze groter zijn en ze meer reizen aanbieden en verkopen. Wat maakt dat ze meer vluchten hebben naar allerlei verschillende bestemmingen, dus denken de mensen hoogstwaarschijnlijk dat ze niet zo duurzaam zijn. Maar rekening houdend dat als zij iets ondernemen dat dit veel meer invloed heeft op grotere schaal. Als Joker zijn mensen aanspoort om elke dag met de fiets zal dit zeker een verschil uitmaken, daar is geen twijfel over mogelijk. Maar indien Thomas Cook ditzelfde initiatief doet, wat ze ook doen, voor zowel de werknemers in het hoofdgebouw als in alle Thomas Cook Travelshops, zal de impact veel groter zijn. Dus mogen we niet te snel alle grote bedrijven in hetzelfde hokje duwen. Ook veel touroperators stellen zich misschien enkel en alleen duurzaam op omdat iedere touroperator het doet, zodat hij niet uit te boot valt. Het is een hype in de reissector en iedereen wil hier actief aan deelnemen, zodat het hun imago niet in een slecht dagbeeld plaatst. Maar ondanks dat praktisch iedere touroperator wel een of andere link heeft op zijn website of een rubriek in zijn brochure, wil dit nog altijd niet zeggen dat ze wel degelijk iets ondernemen. Joker wil zich duidelijk profileren als een touroperator die duurzaam te werk gaat, in al hun
promotie komt dit dan ook aanbod. Ook op hun website is een duidelijk tabblad over duurzaamheid aanwezig en wordt er verwezen naar acties die ze al hebben ondernomen en die ze zullen ondernemen. Je ziet ook duidelijk met welke partners ze samenwerken en welke doelen ze willen bereiken op vlak van duurzaamheid. Travel Magazine: Travel Award Elk jaar reikt het toeristisch magazine Traval Magazine de Travel Award uit in de categorie duurzaamheid. In 2007 en 2009 mocht Joker deze award in ontvangst nemen, in 2008 was dit Thomas Cook.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
26 Greenseat
Een voorbeeld van een duurzaam initiatief die door de meerderheid van de touroperators aangeboden wordt is de Greenseat. Vliegen naar een bestemming is voor sommige mensen een leuke ervaring, je bent (meestal) vlug op je bestemming en sommige plaatsen zijn enkel toegankelijk met het vliegtuig. Maar vliegen heeft ook een enorme negatieve zijde, het veroorzaakt namelijk uitstoot van schadelijke gassen zoals CO2 en methaan. Deze gassen bouwen zich op en vormen als het waar een deken rond de aarde, waardoor de warmte niet weg kan. Dit heeft klimaatverandering tot gevolg.
Greenseat biedt je de mogelijkheid aan om de schadelijke uitstoot van je vlucht te compenseren door een bijdrage te betalen. Zo draag je bij aan duurzame energieprojecten en de aanplanting en bescherming van bossen over de hele wereld. Bij de meeste touroperators kan je aangeven bij boeking of je vrijwillig je vlucht wilt compenseren. De grootte van het bedrag is afhankelijk van de bestemming waar je naartoe gaat (hoe verder je vliegt, hoe meer uitstoot van CO2 en methaan, hoe hoger het bedrag). Op onderstaande wereldkaart kun je dit duidelijk zien. zone 1 (licht geel): € 12 zone 2 (donker geel): € 31 zone 3 (oranje): € 50 zone 4 (rood): € 71
Een Greenseat-bijdrage naar West-Afrika bedraagt € 31, dit zal vermeldt worden in mijn programma. Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
27
3 Joker 3.1 Joker als bedrijf Joker is een bedrijf die zich voornamelijk richt op de avontuurlijke reiziger die zich ook verantwoordelijk opstelt tegenover het land waar hij naartoe gaat. Joker kiest bewust om volgende punten toe te passen tijdens hun groepsreizen:
Reizen in kleine groep (6 tot 12 personen): want dat biedt de reiziger meer kansen op boeiende contacten.
Eenvoudige logies in handen van plaatselijke families: zo ondersteunen/bevorderen ze rechtstreeks de lokale economie.
Een budget (zakgeld) dat ze ter plaatse besteden: zo bepalen ze zelf waar hun geld terechtkomt en steunen ze de lokale economie.
Milieuvriendelijk transport: waar mogelijk nemen ze het openbaar vervoer, de fiets,...
Respect voor de natuur: tijdens trektochten, wanneer ze natuurparken verkennen hebben ze respect voor fauna en flora.
Ontmoetingen met culturen: als het even kan nemen ze deel aan het dagelijks leven van het land waar ze vertoeven.
Joker maakt met andere woorden tijd voor een diepgaande verkenning! Reizen met Joker is meer dan je verplaatsen van punt A naar punt B. Het is reizen met respect voor mens, natuur en andere culturen. Ons bezoek aan het land moet de inwoners zo veel mogelijk ten goede komen en het milieu zo min mogelijk schaden.
3.2 Aanbod Joker Joker werkt voornamelijk met 3 grote brochures: Kaap 46: Deze brochure is bedoeld voor de actieve 46-plusser die er avontuurlijk wil op uit trekken met andere leeftijdsgenoten, met de zekerheid van een goede keuken, voldoende comfort en een ontspannen reistempo. Go minus 26: Deze brochure richt zich op jongeren tussen 18 en 26 jaar die de wereld willen ontdekken met leeftijdsgenoten. Na deze avontuurlijke groepsreis beschik je over een prachtige reiservaring en een uitgebreide vriendenkring
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
28
Avontuur: Met Joker Avontuur kies je voor een groepsreis waarin reizigers van verschillende leeftijden met elkaar optrekken. Elke Avontuur-reis behoort tot een bepaalde reisformule: Exploratie, Expeditie en Roots . Hierdoor weet je meteen waarop de nadruk ligt tijdens deze reis: Exploratie - Afwisseling is het sleutelwoord Exploratiereizen zijn typische Joker-reizen met alle Joker-kenmerken: individuele vrijheid, flexibel programma, lokaal transport, kleine groepen, eenvoudige logies, actief en afwisselend. Deze reizen zijn perfect toegankelijk voor iedereen met een normale fysieke en mentale conditie. Expeditie - Een stevige fysieke inspanning Bij een Expeditie-reis wordt er een zeer goede fysieke en mentale conditie vereist. Hier kies je voor zware fysieke inspanningen en voor minder comfort. Je overnacht thuis bij de mensen, in hutten of in tenten. Je leeft dicht bij de natuur en je hebt veel contact met de lokale bevolking van het land. Roots - Accent op culturele verdieping Wanneer je kiest voor een Roots-reis dan ben je geboeid door een cultuur, wil je hier meer over te weten komen. Tijdens een Roots-reis, is het reistempo trager zodat we optimaal kunnen kennis maken met alle culturele facetten van een welbepaald land. Tijdens het contact met de lokale bevolking nemen we tijd om samen te eten, te werken en te luisteren. Verder kan je in een Joker-kantoor nog terecht voor vliegtuigtickets, hotelboekingen, huurwagens, à la carte reizen, reizen in internationale groepen, enz.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
29
3.3 Duurzame initiatieven Joker Een evenwicht creëren tussen jouw verwachtingen als reiziger en wat de lokale bevolking en omgeving jou kunnen bieden, dat is wat Joker wil bereiken. Maar wat onderneemt Joker nu juist om zich een duurzame touroperator te kunnen noemen? Hieronder vind je enkele voorbeelden van principes die ze al enkele jaren hanteren: Joker maakt gebruik van een uniek prijsbeleid: reizigers betalen aan Joker een basisprijs van bijvoorbeeld € 1000 (transport naar de bestemming, organisatiekosten,...), daarnaast nemen de reizigers een budget van bijvoorbeeld € 500 mee op reis bestemd voor uitgaven ter plaatse (hotelovernachtingen, maaltijden,...). Zo gaat een maximum aan steun naar de lokale economie, want wat de deelnemers uitgeven ter plaatste komt rechtstreeks ten goede aan de lokale economie. Joker bekijkt nieuwe en bestaande reizen en toets deze aan enkele duurzaamheidsprincipes aan de hand van een troevenkaart. Dit is een scoringsinstrument ontwikkeld door Joker zelf, zo kunnen ze een reis aan enkele essentiële Joker-kenmerken, zoals duurzaamheid toetsen. Na elke reis vult de reisbegeleider deze troevenkaart in. Zo neemt Joker een kritische houding aan tegenover zijn reizen, wat de duurzaamheid van de reizen ten goede komt. Joker biedt ook internationale groepsreizen aan, ze werken hiervoor samen met gerenommeerde buitenlandse touroperators die dezelfde visie i.v.m. duurzaamheid delen. Ze werken samen met : o G.A.P. Adventures: een Canadese touroperator en was in 2009 finalist voor de ‘Tourism for Tomorrow Award’ o Exodus: dit is een touroperator uit Groot-Brittannië, die in 2004 de award voor ‘Responsible Tourism’ ontving o Intrepid: een Australische touroperator die in 2006 de ‘Tourism for Tomorrow Award ontving
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
30
3.4 Samenwerking Karavaan en Living Stone Dialoog Karavaan (vzw) Karavaan is een landelijke georganiseerde jeugdorganisatie die erkend is door de Vlaamse overheid en ook gesubsidieerd wordt. Karavaan leidt reisbegeleiders op, het zijn deze reisbegeleiders die de reizen van Joker begeleiden. Karavaan zelf verkoopt geen reizen, dit laten ze over aan Joker. Karavaan heeft hetzelfde streefdoel als Joker, ze willen beiden dat hun reizigers respect opbrengen voor natuur en cultuur, ze kiezen beiden bewust voor avontuurlijk en duurzaam reizen. Karavaan-reisbegeleiders zijn vrijwilligers, ze worden niet uitbetaald voor hun prestaties die ze leveren tijdens een Joker-reis, wel worden al hun reiskosten vergoed. Karavaan en Joker steunen ook samen projecten in ontwikkelingslanden die ze zelf bereizen. Joker en Karavaan hebben volgende slogan ontwikkeld ‘It’s not nice to mess with mother Nature. Don’t just travel. Travel right. Met deze slogan hebben ze de ‘Duts’ in het leven geroepen, dit zijn pins die op verschillende manifestaties waar veel jongeren aanwezig waren werden uitgedeeld. Slogans zoals ‘Take nothing but pictures’ en ‘Kill nothing but time’ werden op de pins geplaatst, deze dienden als een aanzet om hierover te discussiëren op een Facebook-pagina.
Living Stone Dialoog (vzw) Joker is medeoprichter van Living Stone Dialoog. Living Stone Dialoog wil de duurzame ontwikkeling van het toerisme bevorderen om de strijd tegen armoede aan te gaan en wil hier ook gebruik van maken om een meer solidaire wereld te ontwikkelen. Ze willen de plaatselijke bevolking meer impact laten krijgen op de verschillende aspecten van toerisme. Dit willen ze doen door opleidingen in het toerisme en in het ondernemerschap te verbeteren. Living Stone Dialoog ontwikkelde in 2009 (met steun van de Vlaamse regering) een 3-jarige opleidingsprogramma ‘Toerisme voor ontwikkeling’. Deze opleiding zal gegeven worden aan het Malawi Institute of Tourism in Blantyre’. Indien je reisgids wil worden in Malawi, vormt dit de basis van een officiële licentie.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
31
4 Landeninformatie 4.1 Ligging
Mali, Burkina Faso en Ghana kunnen we in het westen van Afrika situeren. De 21- daagse overlandreis die heb ik uitgewerkt start in Bamako (hoofdstad van Mali) en eindigt in Accra (hoofdstad van Ghana)
4.2 Algemeen Laten we kort even kennis maken met de belangrijkste bezienswaardigheden die in het programma voorkomen, zodat we ons beter in het programma kunnen inleven: 4.2.1
Mali
Mali ligt ten zuiden van de Sahara. Het is volledig afgesloten van de zee en wordt begrensd door Mauritanië, Algerije, Niger, Burkina Faso, Ivoorkust, Guinee en Senegal. Delen van Mali liggen in de zogenaamde Sahelgordel. De hoofdstad Bamako ligt in het zuidwesten van het land. Mali is een van de armste landen ter wereld en heeft ruim 12,2 miljoen inwoners.
Het noorden van Mali heeft een woestijnklimaat en hier is er praktisch het hele jaar geen regenval. Wat ervoor zorgt dat in bepaalde periodes droogtes ontstaan die de landbouw bemoeilijken. Het zuidelijke gedeelte van het land heeft voldoende regenval om landbouw mogelijk te maken. Het regenseizoen in het zuiden is van mei tot oktober.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
32
Enkele belangrijke bezienswaardigheden die worden aangedaan tijdens de 21-daagse overlandreis: Bamako Bamako is de hoofdstad en tevens de grootste stad van Mali. Je kunt de resten van het Franse koloniale verleden van het land duidelijk nog zien aan enkele overheidsgebouwen. Centraal gelegen in de stad is de grote markt waar alle de bewoners samenkomen om hun inkopen te doen. Dat het animisme nog altijd een belangrijke plaats inneemt in het dagelijkse leven is zichtbaar op de fetishmarkt. Hier kun je alles aanschaffen om een einde te maken aan allerlei kwalen. In het Nationaal Museum vind je allerlei restanten van Mali’s cultureel erfgoed. Ségou Ségou is voornamelijk gekend voor de pottenbakkersmarkt, vanuit alle omringde dorpen komen vrouwen samen om hun aardewerk te verkopen. Het is de hoofdstad van het Bambara rijk, dit zijn oorspronkelijke landbouwers. De Niger speelt hier een belangrijke rol in het dagelijkse leven van de bewoners. Kinderen spelen hier in het water, vrouwen doen er de vaat, herders wassen er hun schapen, enz. Mopti Mopti ligt aan de samenloop van de Niger en de Bani, deze havenstad is een belangrijke schakel in de handel tussen noord en zuid. Je kan urenlang flaneren langs de haven, je komt langs de scheepswerf waar pinassen uit hout worden vervaardigd, de Touareg verkopen er hun zoutplaten, de Bozo hun gerookte visjes. Bar Bozo is de ideale plaats om dit alles te aanschouwen. Een bezoek aan de oude stad mag zeker niet ontbreken, je loopt langs de uit leem opgetrokken huizen, een blik op het voorportaal en je kent het beroep van de bewoner. Smids, leerbewerkers kleermakers en pottenbakkers, hier kun je kennismaken met de traditionele manier van werken. Dogon-gebied Mede dankzij zijn geïsoleerde ligging, is de Dogon vallei nog één van de weinige gebieden in West-Afrika waar de bewoners nog altijd leven zoals ze eeuwen geleden ook deden. Het gebeid is nog steeds afgesloten van elektriciteit, stromend water en wegen. De Falaise van Bandiagara vormt het hart van de Dogon vallei, dit een 200 km lange rotswand die uit het landschap rijst. In de Dogon vallei kun je heilige fetisjen, offerplaatsen, vergaderhuisjes voor oude mannen en talrijke Tellemwoningen bezoeken. Djenné Djenné wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van de imposante lemen moskee. In de vele nauwe straatjes van Djenné kun je de typische huisjes met Marokkaanse vensters bewonderen. Op maandag is het marktdag en dan wordt dit een kleurrijke handelsstad. Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
33
4.2.2 Burkina faso Burkina Faso is een land die volledig omsloten is door land en heeft dus geen zeehavens. Het land behoort tot de Sahel-landen. Er is veel natuurpracht te bewonderen, vooral in het zuiden, zoals de watervallen van Banfora, de pieken van Sindou, en het meer van Tengrela.
In Burkina Faso vertoeven we slechts enkele dagen, het land heeft veel te bieden maar toppers van Mali en Ghana wegen toch zwaarder door. Bobo Dioulasso Bobo Dioulasso is vooral bekend om zijn opzwepende traditionele muziek, het is een sfeervolle, groene stad met brede lanen. In de stad vind je tal van bars waar de laatste hits uit de luidsprekers knallen. Balamakote, is dé muziekwijk van Bobo, hier komen de Burkinabé samen op zondagmiddag om zelfgemaakt gierstbier te drinken en te luisteren naar djembémuziek. Voor leuke souvenirs kun je terecht op de Grand Marché Banfora In de omgeving van Banfora kan je genieten van natuur, water en cultuur. Lac Trengela en de waterval van Karfiguéla zijn de ideale plaatsen om even af te koelen in het water. Je kan ook een bezoek brengen aan de rotsformaties van Fabédougou of de rotsen van Sindou. Loropeni De stad is bekend om zijn ruïnes, deze stammen af van voor de koloniale periode. De geschiedenis van deze ruïnes is vrij wel onbekend en dat maakt het mysterie des te spannender!
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
34 4.2.3
Ghana
Ghana is een land gesitueerd aan de westkust van Afrika, de havenstad Accra is de hoofdstad. Het land telt zo’n honderd verschillende etnische groepen, ondanks deze verscheidenheid is het land relatief stabiel en zijn er weinig etnische conflicten.
De afsluiter van de reis is Ghana, waar we voornamelijk de natuurpracht kunnen opsnuiven. Molé National Park In het Molé National Park is de kans is groot dat je olifanten, bavianen, wrattenzwijnen en verschillende antilopensoorten tegenkomt. Het park is ideaal voor wie houdt van fauna en flora. Cape Coast De stad ligt aan de Golf van Guinee en is bekend om zijn slavenfort. Vroeger werden langs de kust van Ghana forten gebouwd ter ondersteuning van de handel in goud en ivoor. Later verdrong de slavenhandel de goudhandel en werden er duizenden slaven via Ghana naar Amerika verscheept. Je kunt vanuit Cape Coast een uitstap maken naar Elmina, waar je Sint George’s Castle kan bezoeken. Vanaf hier heb je een schitteren uitzicht op de haven en op de kleurrijke vissersboten die aankomen op het strand. Larabanga Larabanga is een charmant dorpje waar het aangenaam wandelen is. In Larabanga staat de oudste moskee van Ghana, die werd geklasseerd als werelderfgoed door Unesco. Kakum National Park Dit tropisch regenwoud, is het van het voor elke natuurliefhebber. Volgens velen is dit het mooiste stukje natuur van Ghana. Het park is ook bekend om zijn zogenaamde Canopy Walk, via 7 touwbruggen overbrug je een afstand van 400 meter en dit alles op een hoogte van 30 tot 40 meter. Zo loop je in feite boven het regenwoud, wat schitterende uitzichten met zich meebrengt.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
35
Kumasi Kumasi is de op een na grootste en rijkste stad van Ghana, de stad is het centrum van het Ashanti-rijk. Tijdens je bezoek aan Kumasi moet je zeker eens halt houden aan de Kejetia market, dit is de grootste markt van West-Afrika. De meer dan 10.000 kraampjes zij verspreid over 12 hectare grond, je kunt er kledij, fruit en groentes kopen maar je kunt er ook terecht voor leuke souvenirs. Accra Accra herken je aan zijn gigantische markten, de tro-tro-busjes en de straathandel. Souvernirs kun je kopen in de talrijke winkeltjes van het Art Center, overal hoor je uit de winkeltjes de High-lige muziek knallen. In het Nationaal Museum kun je terecht indien je de meer wil te weten komen over de Ghanese cultuur. Labadi Beach is de ideale plek om de drukte van Accra te ontwijken, je kunt hier nog even van strand en zee en van het gemoedelijke Afrikaanse leven.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
36
5 Concurrentieanalyse Bij het ontwikkelen van een toeristisch product is het altijd belangrijk te gaan kijken wie je concurrenten zijn en wat ze aanbieden. Hieronder zie je een overzicht van alle touroperators die Mali, Burkina Faso en Ghana aanbieden of een combinatie van deze landen. Touroperator Koning Aap Djoser Explorado Baobab (NL) Sawadee (NL) Anders reizen Terre d'Afrique
VTB - reizen Adventure Club Origo
Kriskras Thomas Cook
Julie Simono
Landen?
Aantal dagen
Mali - Burkina Faso - Ghana Mali Mali - Burkina Faso Mali Mali Mali Mali Mali Mali Mali Mali – Burkina Faso Mali Burkina Faso Mali Mali Mali Mali Burkina Faso Ghana Mali en Burkina Faso Ghana Mali en Burkina Faso
29 18 15 24 24 17 16 15 13 9 15 14 9-13 14 22 14 8 15 15 21 23 15
Toerisme en Recreatiemanagement
Kenmerk Bruisend West-Afrika Rondreis Mali Jongerenreis - wandelen/fietsen Groepsreis en themareis Dwalen langs de Dogonvallei Highlights – weg naar Timboektoe Van de Dogon naar de Niger Grote expeditie in Mali Authentiek Mali Landschappen in Mali Volkeren van de Sahel Boucles de Niger Peuple de l’Afrique Eeuwenoude tradities in de woestijn Mauritanië, Mali en Senegal / 4x4 reis Mali authentiek Mali: Le Dogon inconnu Burkina Faso: Noord Zuid Ghana Rondreis Dubbel ontdekking in West-Afrika Ontdek de West-Afrikaanse parel Rondreis per 'coasterbus' en per jeep
2009-2010
37
Uit deze vergelijking studie kan ik besluiten dat Koning Aap de enige touroperator is die dezelfde 3 landen aanbiedt in 1 reisprogramma. Mali komt voornamelijk voor in het aanbod van bovenstaande vergelijking, al dan niet in combinatie met Burkina Faso. Ghana komt slechts bij KrisKras en Origo voor, en wordt praktisch niet gecombineerd met een andere bestemming. Touroperators gericht op dezelfde doelgroep Touroperators die voornamelijk gericht zijn op jongeren zoals KrisKras en Explorado bieden geen identiek programma aan. Kriskras biedt een 21-daagse groepsreis aan op Mali en Burkina Faso en een 23-daagse groepsreis naar Ghana. De 21-daagse combinatiereis naar Mali en Burkina Faso, start in Ouagadougou en eindigt hier ook, er wordt een totaal ander reisprogramma gehanteerd. De nadruk van het programma ligt hier in Burkina Faso, terwijl bij mijn ontwikkeld reisprogramma minder ligt in Burkina Faso aangezien we slechts enkele dagen hier verblijven. Explorado biedt een 15-daagse groepsreis Mali en Burkina Faso aan. Deze rondreis start in Ouagadougou en eindigt zoals bij het programma van KrisKras ook in Ouagadougou. Er wordt een bezoek gebracht aan Mopti en ook een Dogon trektocht gedaan, maar voor de rest ziet het programma er totaal anders uit. Als ik mijn programma vergelijk met mijn Belgische concurrenten die zich ook richten op jongeren, kan ik besluiten dat er van deze touroperators niemand hetzelfde of een gelijkaardig programma aanbiedt.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
38
Vergelijking met Koning Aap Een touroperator die als enige op de Belgische markt ook een combinatiereis aanbiedt op Mali, Burkina Faso en Ghana is Koning Aap. Belangrijk is om even grondig te gaan bekijken waar hier de gelijkenissen en verschillen zitten bij hun programma. Koning Aap Overlandreis Mali – Burkina Faso – Ghana Bruisend West-Afrika
Duurtijd
21 dagen
29 dagen
Periodes
4 juli – 24 juli
16 juli – 13 augustus
5 augustus – 25 augustus
5 november – 3 december
8 september – 28 september Doelgroep
Jongeren 18-26 jaar
Geen specifieke doelgroep
Groepsgrootte
Min. 6 deelnemers/ Max. 11 deelnemers
Min. 8 deelnemers/ Max. 18 deelnemers
Prijs (per persoon)
Juli: € 2795
Juli: € 2895
Augustus: € 2705
November: €2695
September: € 2660 Programma
Julie Simono
Koning Aap doet quasi alle bezienswaardigheden aan die ook voorkomen in mijn programma, het grote verschil zit hier dat je bij Koning Aap langer ter plaatse blijft in een bepaalde steden.
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
39
Koning Aap biedt een 29-daagse combinatiereis aan in de maand juli en november. Koning Aap heeft geen specifieke doelgroep voor ogen, hun groepen zijn meestal een mengeling van jong en oud. Koning Aap werkt met hetzelfde principe zoals Joker. Ze hebben ook een standaardbedrag die dient betaald te worden voor een reis, daarin zitten zaken in begrepen zoals vlucht naar de bestemming, taksen, transport, enz. Hotelovernachtingen, maaltijden en excursies zitten meestal ook niet inbegrepen in deze prijs net zoals bij Joker. Daarom wordt er door Koning Aap ook altijd een zakgeld bedrag voorgesteld, dit is een ruime kostenraming van alle uitgaven ter plaatse (uitgezonderd souvenirs). Indien we beide afreizen van juli vergelijken kunnen we stellen dat het prijsverschil € 100 bedraagt. Daar mijn programma goedkoper is, duurt het programma van Koning Aap 1 week langer, voor maar € 100 extra. Hieruit kunnen we afleiden dat Koning Aap goedkoper is.
Besluit Uit deze concurrentieanalyse kan ik besluiten: dat uit alle touroperators die ik heb vergeleken, geen enkele touroperator die gericht is op jongeren een identiek programma aanbiedt als dat van mij. Er op de Belgische markt 1 grote concurrent is voor mij en dat is Koning Aap, hoewel ze niet specifiek gericht zijn op jongeren, kan deze doelgroep ook participeren aan deze reis. De meeste touroperators bieden Mali alleen of in combinatie met Burkina Faso aan, met een gemiddelde reisduur van 15 dagen.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
40
6 Case 6.1 Reisprogramma Het reisprogramma vind je op de volgende pagina, waar mogelijk werd zoveel mogelijk de opmaak zoals die van Joker gebruikt. Er zijn in totaal 3 afreisdata, dit in juli, augustus en september 2011. Dit omdat de meerderheid van de jongeren dan hun vakantie heeft. Er werd ook zoveel mogelijk gestreefd naar een gelijke werkmethode als die van Joker: De reis wordt begeleid door een begeleider van Karavaan Tijdens de reis wordt er zoveel mogelijk individuele vrijheid benadrukt Er werd aandacht besteed aan duurzaamheid: o De hotelovernachtingen, excursies, maaltijden, enz. worden allemaal ter plaatse betaald (kostenraming van het zakgeldbedrag). Zodat er een optimale winst naar de lokale bevolking gaat, zonder dat Joker hier commissie op heeft o Reizen met een kleine groep van minimum 6/maximum 11 personen. o Tijdens de rondreis wordt er zoveel mogelijk aandacht besteed aan ontwikkelingsprojecten, deze worden dan ook op een regelmatige basis bezocht tijdens de rondreis o Er wordt gebruik gemaakt van 4x4 voertuigen tijdens de rondreis, dit is echter geen zo’n duurzame oplossing maar verplaatsing zonder een terreinwagen houdt grote risico’s in. Want buiten enkele grote verbindingwegen, zijn er weinig wegen geasfalteerd. Gebruik maken van lokaal transport, is een leuke ervaring op zich, maar zo kunnen we ons niet houden aan een programma. De terreinwagens worden bestuurd door lokale mannen, wat dan terug een voordeel is, omdat deze mensen hier een eerlijk loon voor krijgen uitbetaald en tijdens de ritten kun je gezellig bijkletsen met deze persoon. o Voor de uitwerking van mijn programma heb ik samengewerkt met een lokale agent gevestigd in Mali. Dit lokaal agentschap wordt uitgebaat door lokale Malinezen, en hecht enorm veel belang aan duurzaamheid. Ze volgen goed op dat het geld ten goede komt aan de lokale economie. Tijdens de rondreis wordt er zoveel mogelijk geopteerd om een positieve contacten te leggen met de lokale bevolking, in Djenné kunnen we ons ook uitleven tijdens een vriendschappelijk wedstrijdje voetbal tegen lokale jongeren.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
41
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
42
6.2 Infofiche Bij iedere reis kan je op de website van Joker ook een infofiche raadplegen. Deze geeft je meer informatie over de reis, eventuele inentingen of visa, kledij, overnachtingen, enz. De algemene informatie is voor iedere Jokerreis identiek, de informatie specifiek gericht op de door mezelf ontwikkelde reis werd toegevoegd. (zie volgende pagina)
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
43
INFOFICHE17: MALI, BURKINA FASO EN GHANA Brochure: Go-26 Formule: Exploratie
Foto’s, afreisdata, prijs en vertrekvergadering: zie www.joker.be De datum van de vertrekvergadering kan wijzigen! Check zeker de website 2 weken vooraf!
Deze reis is iets voor jou als je: Als je verschillende Afrikaanse culturen wil leren kennen De natuurpracht van Ghana wil ontdekken Als je de opzwepende ritmes wil horen spelen door de straten van Burkina Faso
Zo is de reis opgebouwd: Mali: Bamako, Segou, Mopti, Dogon vallei en Djenné Burkina Faso: Bobo Dioulasso, Banfora, Gaoua Ghana: Wa, Mole National Park, Kumasi, Cape Coast, Kakum National Park, Accra Algemene kenmerken brochure Go-26: Reizen met leeftijdsgenoten van 18 tot 26 jaar Actief een reis beleven Reizen in kleine groep Aandacht voor duurzaam toerisme Ontmoetingen met lokale bevolking Keuze uit 3 reisformules: Exploratie, Expeditie en Roots Een overzicht van de verschillende Joker-brochures: zie www.joker.be/avontuuringroep
Algemene kenmerken formule Exploratie: De typische afwisselende Joker-reis Individuele vrijheid, flexibel dagprogramma Lokaal transport, kleine groepen, eenvoudige logies Openstaan voor het onverwachte Meer info over de Joker-reisformules: zie www.joker.be/reisformules
17
Bron: Joker www.joker.be
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
44
Reisvoorstel Avontuurlijk reizen betekent vrijheid: in kleine groep volgen we een soepel traject. Dit vraagt van jou een flexibele ingesteldheid en soms wel een groot aanpassingsvermogen. Met deze manier van reizen staan we open voor het ‘onverwachte’ en is er meer ruimte om de bestemming ècht te ontdekken en te beleven. De reisbegeleid(st)er heeft zijn/haar reis goed voorbereid zodat hij/zij alternatieven kan voorstellen of vrije momenten kan inbouwen, daar waar de situatie of het programma dit toelaat. Onderaan vind je een programmavoorstel. Dit geeft een idee hoe een reis zou kunnen verlopen. Het is echter samen met de reisbegeleider en de andere deelnemers dat je zorgt voor de precieze invulling van je reis. Zo kunnen dagblokken onderling gewisseld worden, of kunnen routes verschillen naargelang seizoen of situatie. De zwaarte van de Joker-reizen wordt per reisgedeelte met een Joker-reiziger aangeduid. De betekenis van deze ‘figuurtjes’ vind je achteraan deze infofiche. 3 schitterende landen in 21 dagen! Een unieke ervaring. Maar onderschat zeker de afstanden niet die hierbij komen kijken
Dag 1-10 Mali We komen aan in Bamako waar we kleurrijke markten gaan bezoeken. We bezoeken Ségou en Mopti, waar we een boottocht maken op de Niger. In Mopti overnachten we in het Via Via Café van waaruit we een 3-daagse Dogon-trektocht maken. Tijdens deze trektocht leren we alle facetten kennen van de Dogon-cultuur. Voor we onze reis verder zetten, bezoeken we het prachtige centrum van Djenné, waar we nog een vriendschappelijk wedstrijdje voetbal kunnen spelen met lokale jongeren.
Dag 10-13 Burkina Faso Eenmaal aangekomen in Burkina Faso hoor je de exotische ritmes uit de straten van Bobo Dioulasso. We brengen een bezoek aan Banfora en we laten ons verbazen door de pracht van Lac Tengrela en mysterieuze ruines van Loropeni.
Dag 13-21 Ghana We ontdekken natuurpracht van Ghana in het Mole National Park. We maken een bezoek naar de moskee van Larabanga. We vervolgen onze reis met een bezoek aan Kumasi, we maken er kennis met de Kejetia market, één van de grootste markten van West-Afrika. Na de trip naar Cape Coast met een bezoek aan het Cape Coast Castle, staat er een portie natuur ons op te wachten. In het Kakum National Park worden we ondergedompeld in de ongerepte fauna en flora van Ghana. We sluiten onze reis af met Accra, in deze bruisende hoofdstad wordt er nog wat vrije tijd voor zien om leuke souvenirs uit te zoeken. Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
45
Gezondheid
Deelnemers aan een Joker-reis moeten over een goede fysieke en mentale gezondheid beschikken. Vaak trekken we met Joker naar afgelegen gebieden, soms op uren afstand van medische voorzieningen zoals dokter, apotheker en/of ziekenhuis. Voorzie steeds een basis EHBO-kit en je persoonlijke medicatie voor de gehele reisperiode. Informeer je begeleider over eventuele medische aandoeningen. De begeleider zal de deelnemers bijstaan bij kleine medische problemen, maar heeft geen medische bevoegdheid. Bij ernstige medische problemen wordt beroep gedaan op lokale artsen. Lees grondig deze praktische infofiche. Twijfel je over je fysieke conditie? Raadpleeg dan je (huis)arts voor je inschrijft! Raadpleeg zeker je huisarts en het Instituut voor Tropische Geneeskunde voor de meest recente informatie: - telefonisch reisadvies: 0900/101.10 (24 uur op 24 uur) - website: www.itg.be Conditie
Deze reis is geschikt voor iedereen met een normale lichamelijke conditie. Er kunnen wel enkele inspannende elementen in voorkomen, maar de wandelingen zijn niet echt zwaar. Een ‘open mind’ en 'positieve ingesteldheid' helpen wel in ruime mate de hitte, de andere voedingsgewoonten en het soms vermoeiende transport te verteren. Door de lange duur van de reis kan het reizen in groep beginnen doorwegen. Er wordt een grote bereidheid verwacht om in groep te leven en een bijdrage te leveren voor het welslagen van het groepsgebeuren. Een positieve ingesteldheid en een optimistische flexibiliteit is een must! Reisperiode en klimaat Mali en Burkina Faso kennen een regenseizoen, dat loopt van juni tot en met september. De luchtvochtigheid loopt op tot honderd procent. De gemiddelde temperatuur ligt tussen de 30 ° C en 40 ° C. Ghana heeft een tropisch klimaat met dagelijkse temperaturen tussen de 25 ° C en 35 ° C. In het zuiden van Ghana valt het regenseizoen van april tot juni en in september en oktober. Om de één of twee dagen valt er meestaal tegen de avond een flinke bui van 1 à 2 uur, waarna het leven weer zijn gang neemt.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
46
Logies We logeren zoveel mogelijk in lokale familiepensions en kleinere hotels. De hotels zijn soms heel eenvoudig qua comfort. Maar door daar te overnachten steunen we de lokale economie, kunnen we vlotter contact leggen met de lokale bevolking en leren we de eigenheid van het land beter kennen. In onze filosofie primeren eenvoud en gezelligheid. Comfort is vaak minimaal, maar we streven altijd naar een optimale prijs/kwaliteit verhouding. Lakens en handdoeken zijn niet altijd beschikbaar en de badkamer en (hurk)toilet zijn meestal op de gang, misschien ook niet altijd even netjes. Harde oncomfortabele bedden zijn mogelijk, te zachte ook! Slapen in 3-, 4-, of meerpersoonskamers met regelmatig wisselende kamerverdeling maakt deel uit van onze avontuurlijke manier van reizen. Afhankelijk van het aantal bedden per kamer en het aantal mannen en vrouwen in de groep is een gemengde kamerindeling soms onvermijdelijk. Vluchten Joker werkt samen met betrouwbare luchtvaartmaatschappijen. We vertrekken meestal vanuit Brussel. Op de vertrekvergadering krijg je van je begeleider een voorlopig vluchtschema. Transport We maken tijdens onze rondreis voornamelijk gebruik van 4x4 voertuigen, dit omdat de wegen zeer slecht zijn naar Europese normen en het onmogelijk is om ons aan het programma te houden indien we het openbaar vervoer zouden nemen. De 4x4 voertuigen worden bestuurd door lokale Malinezen, zo kan je onderweg nog wat nakletsen met deze persoon. Bagage Wat je zoal nodig hebt op deze reis verneem je zeer concreet en gedetailleerd van de reisbegeleider op de vertrekvergadering. Volgende lijst is louter richtinggevend: • rugzak • kleine dagrugzak (liefst met heupriem) • lichte zomerkledij • zonnebril en –pet, zonnecrème • lichte regenjas en trui • stevig schoeisel • kledij die schouders, armen en knieën bedekken
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
47
Maaltijden Lokale restaurantjes en marktkraampjes, dat zijn dé plaatsen om een land niet alleen te bekijken maar ook letterlijk te ruiken en te proeven. Een typisch Malinees gerecht is ‘to’, gierstepap die met tomaten- of pindasaus wordt gegeten. Lekkere en goedkope eetgelegenheden bevinden zich op straat met wat bankjes eromheen. Je kunt allerlei goedkope gerechten aankopen variërend van gefrituurde yamchips, oliebolletjes , gegrilde vis en bijvoorbeeld poffertjes gemaakt van gierst. Enkele typische gerechten in Burkina Faso zijn: Riz Gras: rijst vermengd met groentesaus en olie Sauce Gombo: is een plakkerige stamppot op basis van okervruchten Maggi Africain: dit zijn balletjes gemaakt van zaden afkomstig van de néréboom. In Ghana is er een zeer geliefde maaltijd die je kan vergelijken met een soort dikke pap, men serveert dit overgoten met een pittige soep in een grote kom. De bedoeling is dat je dit eet zonder bestek, dit dient gegeten te worden met de rechterhand. Meestal wordt er een bak met water bijgegeven zodat je je rechterhand kunt wassen. Alle typische gerechten zijn verkrijgbaar in de zogenaamde ‘chop bars’, dit zijn eenvoudige Ghanese eethuisjes. Als je iets wil drinken kun je dit doen in een ‘spot’, dit is een met fel beschilderde planken afgezet openluchtbarretje. In Mali, Burkina Faso en Ghana kun je beter geen water uit de kraan drinken, overal kun je flessen drinkwater, bier en frisdrank kopen. Geld In de brochure vind je bij elke reis steeds 2 prijzen, één onder de hoofding ‘Prijs’, één onder ‘Budget’. • Bij de ‘Prijs’ is inbegrepen: vluchten, alle luchthaventaksen, de diensten van een Karavaanreisbegeleider, BTW, organisatiekosten, KBC-reisbijstandsverzekering enz. Dit bedrag betaal je bij inschrijving. • Het ‘Budget’ is het bedrag dat je meeneemt op reis en waarmee ter plaatse logies, luchthaventaksen ter plaatse, plaatselijk transport, toegangsgelden, gidsen en maaltijden betaald worden. Persoonlijke uitgaven zoals dranken, souvenirs... en facultatieve activiteiten of bezoeken zijn extra en niet meegerekend in het budget. De munteenheid in MALI en BURKINA FASO is de West-Afrikaanse franc (CFA = Communauté Financière Africaine). Voor een euro ontvang je 655 franc. De munteenheid in GHANA is de new cedi (GHS). Je krijgt voor een euro 2,1 new cedis. Kijk voor de actuele wisselkoersen op: www.oanda.com
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
48
Pinautomaten zijn er amper in Ghana, Mali en Burkina Faso. Je kunt het beste contante euro's meenemen (biljetten). Deze kun je wisselen bij geldwisselkantoren en banken. Let er op dat je nieuwe, onbeschadigde biljetten meeneemt anders worden ze niet geaccepteerd.
Documenten Voor MALI heb je een internationaal paspoort nodig, dat nog tenminste 6 maanden na terugkeer geldig is, evenals een visum. Meer info op www.diplomatie.be Voor BURKINA FASO heb je een internationaal paspoort nodig, dat nog tenminste 6 maanden na terugkeer geldig is, evenals een visum. Meer info op www.diplomatie.be Voor GHANA heb je een internationaal paspoort nodig, dat nog tenminste 6 maanden na terugkeer geldig is, evenals een visum. Meer info op www.diplomatie.be
Verzekering Bij de Joker-prijs is de KBC-reisbijstandsverzekering inbegrepen. Optioneel kan je ook kiezen voor de KBCverzekering annulatie en bagage. Hiervoor betaal je 4% van de totale reissom. Indien je geen gebruik wenst te maken van de reisbijstandsverzekering, ontvang je een korting van 1% op de totale reissom. Vergeet niet dat een reisbijstandsverzekering verplicht is om te kunnen deelnemen aan een Joker-reis. Meer details over de KBC-verzekeringen vind je op www.joker.be/reisverzekering of in je Joker-kantoor.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
49
Bereikbaarheid onderweg Thuis is het haast een gewoonte om even te bellen met je GSM, een sms’je te ontvangen of snel een mailtje te sturen om af te spreken. Op reis zijn we lang niet altijd bereikbaar! Bergen, uitgestrekte vlaktes of andere factoren zorgen er soms voor dat het bereik het al eens laat afweten. Veelvuldig GSM-gebruik tijdens een groepsreis is niet leuk voor de andere deelnemers. Maak hierover goede afspraken! Reisliteratuur Hoewel de reisbegeleider je zeer nauw betrekt bij het land en zijn bewoners, is hij/zij geen gids in de klassieke zin. Hij/zij coördineert de reis in overleg met de deelnemers en treft alle praktische schikkingen ter plaatse (transport, logies, maaltijden en bezoeken). Hij/zij speelt vooral een stimulerende rol om samen met de groep een fantastisch reisavontuur te beleven. Daarom raden wij je aan om voor vertrek zelf reeds wat info te vergaren. Reisliteratuur en diverse websites kunnen je daarbij helpen en zullen je alvast in vakantiestemming brengen. Trekkingschool Tijdens heel wat Joker-reizen wordt flink wat gewandeld of met de rugzak rondgetrokken. Wil je hier wat meer op voorbereid zijn? De Joker Trekkingschool biedt een ruim aanbod aan cursussen en ervaringsactiviteiten. Je kan er meer te weten komen over diverse thema's: • Verbeter je staptechnieken: leer stijgen met minder inspanning... en dalen met meer ontspanning. • Outdoor EHBO : een cursus reizigers-EHBO en diverse medische tips. • Hoe pas, laad en draag ik een rugzak? Voor online boeken en een overzicht van alle programma’s: zie www.joker.be/trekkingschool. Duurzaam reizen Joker streeft naar duurzaam reizen. Alleen door duurzaam te reizen kunnen we de aardbol blijven verkennen en genieten van al die mooie plekken en boeiende ontmoetingen. Samen met Joker kies je voor reizen met respect voor mens, cultuur en natuur. De begeleider zal je op de vertrekvergadering en tijdens de reis hierover tips aanreiken. Meer informatie over Joker en duurzaam reizen? Zie www.joker.be/duurzaamreizen.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
50
Legende Joker-reizigers Om de ‘zwaarte’ van een reis weer te geven, gebruiken we een Joker-reiziger als symbool. Omdat een reis niet altijd van begin tot einde dezelfde ‘zwaarte’ heeft, krijgen bepaalde delen van een reis meer of minder ‘figuurtjes’ dan andere delen. De indeling houdt rekening met volgende aspecten: • het aantal uren stappen per dag • het hoogteverschil (stijgen en dalen) dat per dag moet overwonnen worden • de toestand van paden • het al dan niet dragen van een zware rugzak • regen en koude of zon en hitte, die een tocht zwaarder kunnen maken Alle Joker-reizen zijn per definitie actieve reizen! Elke deelnemer van een Joker-reis bezit minimaal een ‘normale’ conditie. Dit betekent dat er zeker sportieve momenten worden ingelast, die voor ieder fit persoon doenbaar moeten zijn. We gaan enkele uren wandelen of fietsen, daarbij gaan we allicht ook klimmen en dalen. De paden en wegen zijn over het algemeen in goede staat. Volledige dagen te voet op pad gaan in een stad of op het platteland is evident.
Alle Joker-reizen zijn per definitie ook exploratiereizen! We gaan op verkenning in een ander land met andere voedingsgewoonten en een andere cultuur. Even belangrijk is een goede mentale ingesteldheid, zo verteer je beter de temperatuurschommelingen, het andere comfort, de lange transporttijden, en de vermoeidheid na geleverde inspanningen. Ook een open groepsgeest en een grote aanpassingsbereidheid worden op dit soort reizen steeds verwacht. Uiterst belangrijk is ook dat je uitgerust aan deze reis begint!
Tijdens dit gedeelte van de reis verwachten we dat deelnemers een ‘goede’ fysieke conditie hebben. Er kunnen stevige dagtochten en/of meerdaagse trektochten met een dagrugzak of deelbagage op het programma staan. Ook fietstochten en andere sportieve inspanningen waar een zekere dosis uithouding voor nodig is, zijn mogelijk. Klimmen en dalen zijn haast zeker van de partij. Wekelijks sport beoefenen thuis is wenselijk! Sommige ‘Expedities’ vallen onder deze categorie. Het zijn, samen met de fysieke inspanning, de primitieve omstandigheden en de weerscondities (hitte, vocht, regen, sneeuw, wind, koude...) waarin gereisd wordt, die een goede conditie vragen.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
51
Tijdens dit gedeelte van de reis verwachten we dat deelnemers een ‘zeer goede’ lichamelijke conditie hebben. Er kunnen meerdaagse pittige (kampeer)trektochten met behoorlijk veel stapuren met deelrugzak of volledige bagage op het programma staan. De zwaarte van de tochten, globaal genomen, samen met moeilijke weersomstandigheden, de moeilijk begaanbare paden en de hoeveelheid mee te nemen bagage, bepalen dat een zeer goede conditie vereist is. Wekelijks (meermaals) sport beoefenen thuis is zéér wenselijk! Een degelijk uithoudingsvermogen, zowel mentaal als fysiek is noodzakelijk. Eerdere ervaring met meerdaagse trektochten in de bergen is zéér wenselijk!
Een ‘uitstekende’ fysieke conditie is nodig voor slechts enkele gedeelten van sommige ‘Expedities’. Lange, meerdaagse, zéér pittige trektochten met veel stapuren óf met bagage inclusief tenten en voeding (dus meer dan 15 kg), óf op grote hoogte óf in extreme (weers-)omstandigheden, maken dat je een behoorlijk groot uithoudingsvermogen nodig hebt, zowel fysiek als mentaal. Paden kunnen zéér steil, ruig en rotsachtig zijn. Vanzelfsprekend doe je regelmatig aan sport. Eerdere ervaring met meerdaagse trektochten in de bergen is een vereiste!
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
52
6.3 Prijszetting Onderstaande prijsberekeningen werden berekend per persoon op basis van 10 reizigers.
Prijsberekening - Afreis juli18 Landarrangement Vlucht Taksen Overnachting Via Via Café Mopti Dogon-trektocht (Via Via Café) Inkoopprijs (exclusief KBC-reisbijstand en BTW) KBC-reisbijstand (1% van de totale reissom) Inkoopprijs (exclusief BTW) Winstmarge Joker (vb: 9%, exclusief BTW) Netto verkoopprijs Commissie reisagent (8 %) Verkoopprijs exclusief BTW BTW (3,78%) Verkoopprijs inclusief BTW
18
Prijs in euro 1200,00 725,00 258,71 12,00 69,00 2264,71 22,65 2287,36 205,86 2493,22 199,46 2692,68 101,78 2795
Bijlagen pagina 58 - 64
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
53
Prijsberekening - Afreis augustus Landarrangement Vlucht Taksen Overnachting Via Via Café Mopti Dogon-trektocht (Via Via Café) Inkoopprijs (exclusief KBC-reisbijstand en BTW) KBC-reisbijstand (1% van de totale reissom) Inkoopprijs (exclusief BTW) Winstmarge Joker (vb: 9%, exclusief BTW) Netto verkoopprijs Commissie reisagent (8 %) Verkoopprijs exclusief BTW BTW (3,78%) Verkoopprijs inclusief BTW
Prijs in euro 1200,00 650,00 258,71 12,00 69,00 2189,71 21,90 2211,61 199,04 2410,65 192,85 2603,50 98,41 2705
Prijsberekening - Afreis september Landarrangement Vlucht Taksen Overnachting Via Via Café Mopti Dogon-trektocht (Via Via Café) Inkoopprijs (exclusief KBC-reisbijstand en BTW) KBC-reisbijstand (1% van de totale reissom) Inkoopprijs (exclusief BTW) Winstmarge Joker (vb: 9%, exclusief BTW) Netto verkoopprijs Commissie reisagent (8 %) Verkoopprijs exclusief BTW BTW (3,78%) Verkoopprijs inclusief BTW
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
Prijs in euro 1200,00 570,00 303,50 12,00 69,00 2154,50 21,55 2176,05 195,85 2371,90 189,75 2561,65 96,83 2660
2009-2010
54
6.4 Sterktes en zwaktes Sterktes
Zwaktes
Begeleiding van een Karavaanbegeleider
Prijs is wat duur in vergelijking met Koning Aap
Het programma speelt in op de actuele trends Samenwerking met een lokaal agentschap die duurzaamheid steunt Jongeren leren het pure West-Afrika kennen
Kansen
Bedreigingen
Programma hoort thuis in de Go-26 brochure, dus het wordt zowel gepubliceerd in de brochure als op de website van Joker.
Julie Simono
Jongeren die Afrika verkennen met de rugzak: backpackers
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
55
7 Conclusie Uit de besproken cijfers kunnen we besluiten dat Afrika er in de toekomst niet slecht zal voor staan, het continent heeft nog veel groeimogelijkheden. West-Afrika wordt wel in vergelijking met de andere delen van het continent, bijna het minst aangedaan. Een goede promotie van het programma zal dus nodig zijn. Ook de Belgische reiziger blijft investeren in een jaarlijkse lange vakantie. Ook mijn doelgroep blijft reizen en besteedt meer en meer aandacht aan duurzaamheid. De uitwerking mijn programma bleek geen gemakkelijke opdracht te zijn, in het begin liep de communicatie met Afrika wat stroef. Maar eenmaal je de juiste contacten hebt gelegd, gaat alles veel vlotter. De prijs van mijn programma komt iets duurder uit in vergelijking met een gelijkaardig programma van Koning Aap. Deze prijs kan nog naar beneden worden gehaald, aangezien de vluchtprijzen, geen groepstarieven zijn. Gezien dat Joker een eigen broker-afdeling heeft kunnen de vluchten dan via deze weg worden aangevraagd. Het was voor mij een zeer boeiende ervaring om een programma uit te werken op een continent die voor mij redelijk onbekend was. Uiteindelijk kan ik zeggen dat ik tevreden met het resultaat en dat ik zelf ook gebeten ben door het continent. Kan boe foo!19
19
Bambara voor ‘Tot ziens’
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
56
8 Bronnen 8.1 Websites www.karavaan.be www.joker.be www.itb.com www.wtm.com www.viaviacafe.com http://www.lsdialoog.com www.syta.org http://www.wysetc.org/Research.aspx www.google.be www.wes.be www.sagatours.com www.mayatours.com http://www.cstt.nl/ www.kriskras.be www.djoser.be www.koningaap.be www.toerismevlaanderen.be http://travel.nationalgeographic.com/travel/sustainable/info_and_resources.html http://www.unwto.org/sdt/ www.jetair.be www.thomascook.be www.diplomatie.be www.bits-int.org
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
57
8.2 Rapporten ITB World Travel Trends Rapport, 2008 ITB World Travel Trends Rapport, 2009 Kuoni Holiday Report, 2010, It’s official: Holidays change your life België Marketscan, 2009, Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen, Toerisme Holland ATDI, Adventure Tourism Development Index, 2009 Toerisme Vlaanderen, Toerisme in cijfers, 2008 8.2.1 WTO: Tourist vision 2020, Volume 1, Africa Global Tourism Forecasts to the year 2000 and beyond, Volume 2, Africa Tourism Market Trends 2005 Edition Africa Market Intelligence and Promotion Section, Madrid, April 2001, Special Report, Number 7, Outbound Tourism Of Belgium, Market Porfile Policies, Strategies and Tools for the Sustainable Development of Tourism, Kazakhstan 26 April 2006 Tourism’s Potential as a Sustainable Development Strategy, Spain, 2005
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
58
9 Bijlagen 9.1 Vluchten – Amadeus Maand juli
Maand augustus
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
59 Maand september
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
60
9.2 Offerte lokale agent Van: SagaTours - Mali, West Africa Verzonden: zaterdag 3 april 2010 11:16 Aan: Simono Julie Onderwerp: Re: RE: RE: Group Tour : Mali/Burkina Faso/Ghana Dear Julie,
Thank you for your email.
D1 Sunday: Arrive Bamako, MALI evening arrival in Bamako; airport-hotel transfer; overnight in Bamako (Hotel Tamana, or similar) D2 Monday: Bamako (B) city tour of Bamako, including the city market, traditional medicine market, and artisans' village— see weaving, jewelry-making, leather-working, shoe-making, etc.; overnight (Hotel Tamana, or similar) D3 Tuesday: Bamako - Segou (B) drive to and visit Segou, Mali's former colonial capital; visit a women's cooperative; overnight (Hotel Independance, or similar) D4 Wednesday: Segou - Mopti (B) drive to Sevare and onward to Mopti; visit Mopti; sunset sail on the Niger River; overnight in Mopti (Hotel Ya pas de Probleme, or similar) D5 Thursday: Mopti (B) city tour of Mopti; onward to Dogon country (other organisation) D6 Friday: Dogon country (other organisation) D7 Saturday: Dogon country (other organisation) D8 Sunday: Djenne Pick-up from Dogon country, drive to Djenne for overnight (Hotel Campement, or similar) D9 Monday: Djenne (B) visit Djenne on its colorful weekly market day; see the magnificent Great Mosque, the world's largest mud brick architecture, one of Unesco's World Heritage sites; overnight (Hotel Campement, or similar) D10 Tuesday: Djenne - Bobo Dioulasso (B) drive to Bobo Dioulasso; overnight (Hotel Teria, or similar) D11 Wednesday: Bobo - Banfora (B) visit Bobo, Burkina Faso's second largest city; see the old mosque, the Houet Museum, and visit the old Kibidwe artisans' district, where you will see blacksmiths, potters, and dyers at work; drive to Banfora for overnight (Hotel Comoe, or similar) D12 Thursday: Banfora - Gaoua (B) visit Banfora and Lac Tengrela; onward to the mysterious stone ruins of Loropeni, and arrive in Gaoua for overnight (Hotel Hala, or similar) D13 Friday: Gaoua - Wa (B) visit Gaoua, and the Poni Museum, dedicated to the Lobi culture; see the distinctive, fortress-like Lobi architecture; drive to Wa for overnight (Upland Hotel, or similar) D14 Saturday: Wa - Mole Park (B) visit Wa and the old mosques; drive to Mole National Park; afternoon game drive; overnight in Mole hotel D15 Sunday: Mole Park - Kumasi (B) morning game drive; drive to Larabanga to see the old mosque (possibly the oldest building in Ghana) and onward to Kumasi for overnight (Noks Hotel, or similar) D16 Monday: Kumasi (B) visit Kumasi, including the National Cultural Center, the Manhyia Palace, and the Kejetia market, perhaps the largest market in West Africa; afternoon excursion to Bonwire village, to see authentic kente cloth being made; overnight tin Kumasi (Noks Hotel, or similar) D17 Tuesday: Kumasi - Cape Coast
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
61 (B) drive to Cape Coast and visit the Cape Coast Castle, former bastion of the Atlantic slave trade, now a Unesco World Heritage site; optional excursion to Elmina to visit historic St. George's castle; overnight (Nana Bema Lodge, or similar) D18 Wednesday: Cape Coast - Kakum Park - Cape Coast (B) day-trip to Kakum National Park; learn about the rain forest and its animals, and see the forest from the canopy walkway in the treetops; return to Cape Coast for overnight (Nana Bema Lodge, or similar) D19 Thursday: Cape Coast - Accra (B) onward to Accra, with a visit of Winneba, traditional capital of the Afutu people, en route; visit the lively fishing harbor; check-into your Accra hotel and enjoy a free afternoon in the shopping arcade; overnight (Hotel Paloma, or similar) D20 Friday: Accra / final departure (B) city tour of Accra, including the National Cultural Center, National Museum, and the Nkrumah Mausoleum; walking tour of James Town, and crafts shopping at the Trade Fair Centre; in the evening, transfer to the airport for final departure D21 Saturday: arrive in Brussels NB: we are familiar with development projects in Mali; but in Burkina Faso and Ghana we would have to rely on the input of local guides on-site to offer suggestions of local projects to visit. Depending on what these might be, touristic visits may need to be scaled back to make time for these other visits.
The prices for the same program (without Dogon country) without hotels are: 5 pax: 1640 euros per person 6-8 pax: 1320 euros per person 9-10 pax: 1200 euros per person 11-12 pax: 1120 euros per person 13-14 pax: 1040 euros per person single supplement: N/A
This price includes:
private ground transportation by air-conditioned 4x4 vehicles, with driver and fuel; maximum 4 clients per vehicle sunset sail on the Niger River experienced English-speaking guide throughout; with local guides as needed your Tour Leader free of charge with 5-14 paying pax airport transfers upon arrival in Bamako and departure in Accra
Price does not include international flights to Bamako, MALI and onward from Accra, GHANA; tourism visas (Mali, Burkina Faso, Ghana); 3-day Dogon country; all site visit, excursion, and entry fees as per tour program; hotel accommodations; meals, drinks/bottled water; tips, and personal expenses.
Regarding a unique activity, we suggest a soccer match with a local team in Djenne; what do you think of this? in exchange, it would be nice if the travellers would bring t-shirts to offer to the local team, or make a small cash donation.
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
62 Another possibility is a pirogue race on the Niger River, in Mopti; we could get two pirogues and the students could race against each other; or perhaps against local piroguiers, if any are interested when the race is being held. There would be an extra charge for this activity, for the pirogues.
Regarding development projects in Mali, they cover all the usual groups (namely women and youth) and activities, often with the goal of income-generation, through crafts (producing traditional fabrics), food-production (for sale and/or home consumption), etc.
best regards, Assou
SAGA TOURS Bamako, Mali
Van: SagaTours - Mali, West Africa Verzonden: woensdag 31 maart 2010 19:11 Aan: Simono Julie Onderwerp: Re: RE: Group Tour : Mali/Burkina Faso/Ghana Dear Julie, Thank you for your email, I am always happy to answer any questions. Yes, our drivers are all local Malians, very experienced. For a daily meals budget (lunch and dinner), we suggest 23 euros per day, per person. Bottled water or soft drinks (one per meal) could be approx. 4-5 euros per day, per person. Some days may be less than this amount, but some days can be more than this amount, namely in the larger cities. We cannot estimate other incidentals, such as laundry, phone calls, shopping, tips, etc. And here is the tour name (1 trip, 3 different faces), in Bambara: Tama kele, Yen da saba best regards, Assou SAGA TOURS Bamako, Mali
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
63
9.3 Andere 9.3.1 Via Via café – Mopti Prijs voor een overnachting (website Via Via Café, Mopti):
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010
64 Prijs voor de Dogon-trektocht: Van: dounerou dolo [
[email protected]] Verzonden: vrijdag 19 maart 2010 11:44 Aan: Simono Julie Onderwerp: Re : Re : Re : Dogon
Dear Julie Sorry i have forget it the package price is in fcfa like 23 euro per days and per pays thanks for your reply Have a nice days Dolo De : Simono Julie <
[email protected]> À : dounerou dolo <
[email protected]> Envoyé le : Mar 16 mars 2010, 19 h 30 min 32 s Objet : RE: Re : Re : Dogon Dear Dolo, In which currency is the package price that you have given me? Kind regards, Julie Van: dounerou dolo [
[email protected]] Verzonden: dinsdag 16 maart 2010 0:27 Aan: Simono Julie Onderwerp: Re : Re : Dogon
Dear julie Thanks you for you reply just t to let you know that we always organise this kind of tour in dogon and give a Package price and for 3 and half days the price is 15.000 per days and per person includes accomadation ,meals, guide, taxe on village ,porters excludes drinks and souvenus best reagrd Dolo
Julie Simono
Toerisme en Recreatiemanagement
2009-2010