TABEL VOOR HET DETERMINEREN VAN DE LANDZOOGDIEREN VAN NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

T A B E L VOOR HET D E T E R M I N E R E N V A N D E L A N D Z O O G D I E R E N V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA door A. M . H U S S O N (Rijksmuseum van Natuurlijke Historie, Leiden) D e hier gegeven tabel w e r d samengesteld naar aanleiding v a n een wens o m op gemakkelijke wijze de namen te leren k e n n e n v a n de zoogdieren die i n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a schade k u n n e n toebrengen aan land-, t u i n - e n bosbouw. D a a r de tabel i n de eerste plaats beoogt v a n practisch nut te z i j n is er naar gestreefd

o m haar te baseren

op eenvoudige

k e n m e r k e n die

zonder veel moeite z i j n w a a r te nemen. M e t u i t z o n d e r i n g v a n de knaagdieren, w a a r v a n i n de meeste gevallen zelfs de genusnaam niet te bepalen is zonder g e b r u i k te m a k e n v a n schedelkenmerken en tandstructuren, is het mogelijk gebleken op uiterlijke k e n m e r k e n v a n ieder zoogdier tenminste vast te stellen tot welk genus het behoort. O m d a t er i n de eerste j a r e n n o g geen sprake k a n zijn v a n een goed

georganiseerde

bestrijding v a n schadelijke

zoogdieren

i n dit gebied zal de m a n v a n de practijk er ook geen behoefte aan gevoelen o m v a n ieder gevangen d i e r de naam v a n de soort o f die v a n het geographische ras te k e n n e n . D e gelegenheid, die ons echter met de uitgave v a n deze tabel w e r d geboden o m meer bekendheid te geven aan de grote v o r m e n r i j k d o m v a n de N i e u w - G u i n e s e zoogdieren, heeft ons doen besluiten o m deze, met behoud v a n het practische doel, z o d a n i g uit te w e r k e n dat zij als een v o o r lopige gids v o o r het identificeren v a n vele

i n het gebied

waargenomen

zoogdieren k a n dienen. A m a t e u r - m a m m a l o g e n i n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a w a r e n tot n u toe i m m e r s v o o r dit doel aangewezen boeken

die

bovendien

slechts

antiquarisch z i j n

op enige

verouderde

te v e r k r i j g e n , t e r w i j l de

verdere v a k l i t e r a t u u r v e r s p r e i d i s i n artikelen welke i n verschillende tijds c h r i f t e n w e r d e n gepubliceerd. Zoals i n iedere diergroep bevinden z i c h onder de N i e u w - G u i n e s e z o o g dieren naast gemakkelijk te herkennen soorten en rassen ook vele v o r m e n die eerst door een combinatie v a n een aantal k e n m e r k e n z i j n te k a r a k teriseren. D e soorten die tot de eerste categorie

behoren z i j n alle i n de

tabel opgenomen; v o o r de v o r m e n v a n de tweede groep moest w o r d e n

ge-

zocht naar een c o m p r o m i s tussen behoud v a n overzichtelijkheid en z o groot mogelijke volledigheid. B i j het g e b r u i k v a n de tabel z a l eerst blijken i n hoeverre de h i e r gevolgde methode al of niet geslaagd is te noemen. W e l is

2

A. M . HUSSON

steeds aangegeven hoeveel v o r m e n tot een genus b e h o r e n ; dit getal k a n echter niet altijd aanspraak m a k e n op zekerheid, omdat de waarde

v a n sommige v o r m e n n o g niet vaststaat.

systematische

H e t zal als een

gemis

w o r d e n gevoeld dat naast de v o o r de determinatie noodzakelijke k e n m e r k e n niet een meer volledige diagnose v a n het d i e r is gegeven, e n dat k l e u r beschrijvingen bijna geheel achterwege z i j n gelaten. D a a r het h i e r tevens een eerste p o g i n g betreft o m een determineertabel v o o r alle zoogdieren v a n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a te geven moest de bew e r k e r er naar streven o m ook zelf alle daar waargenomen v o r m e n op h u n k e n m e r k e n te onderzoeken. H o e w e l i n de Nederlandse musea, vergeleken bij die i n het buitenland, de N i e u w - G u i n e s e fauna vrij rijk is vertegenwoordigd, is het aanwezige

materiaal v a n zoogdieren n o g niet v o l l e d i g genoeg o m

zekerheid te v e r k r i j g e n omtrent de diagnostische waarde v a n alle k e n m e r k e n ter onderscheiding v a n soorten en rassen. U i t de aard d e r zaak is iedere museumcollectie onvolledig, een omstandigheid waarmee

een

onderzoeker

r e k e n i n g moet houden bij de keuze v a n z i j n wetenschappelijk Men

moet

echter

v a n andere

gezichtspunten

onderzoek.

uitgaan wanneer

pogingen

w o r d e n o n d e r n o m e n o m een economisch, medisch of sociaal belang te dienen. W i j menen n u dat z i c h dit voordoet ten opzichte v a n de knaagdieren v a n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a , wat het alleszins wenselijk maakt dat de N e d e r landse musea over een zo v o l l e d i g mogelijke collectie v a n deze d i e r e n gaan beschikken. H e t is algemeen bekend dat knaagdieren, i n het bijzonder ratten, zeer veel schade toebrengen aan gewassen en v o o r r a d e n v a n levensmiddelen die i n p a k h u i z e n zijn opgeslagen, terwijl tevens hoe langer hoe meer naar v o r e n k o m t dat zij

de dragers en verspreiders k u n n e n zijn v a n v o o r mens

en h u i s d i e r besmettelijke ziektekiemen. M e n moet, ook al z i j n er n o g geen alarmerende berichten uit N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a over de schadelijkheid v a n knaagdieren verschenen, r e k e n i n g houden met de mogelijkheid dat v r o e g of laat een intensieve bestrijding een dwingende eis k a n w o r d e n . D e bes t r i j d i n g zal d a n v a n het begin af aan beter en effectiever k u n n e n w o r d e n v e r r i c h t wanneer de betreffende

instanties op snelle e n betrouwbare

de namen v a n het schadelijk gedierte k u n n e n leren kennen e n te

wijze weten

k u n n e n k o m e n hoe de verschillende v o r m e n z i j n te onderscheiden. E e n goede determineertabel of

een handboek met uitvoerige beschrijvingen over

de

dieren zelf k a n d a n v a n grote waarde z i j n ; m e n moet echter niet vergeten dat er veel tijd en studie v o o r n o d i g is o m deze samen te stellen, en dat zij niet tot stand k u n n e n k o m e n i n d i e n onvoldoende materiaal v o o r onderzoek aanwezig is. V o o r de zo nodige a a n v u l l i n g e n op de thans beschikbare gevens is het dus wenselijk dat reeds n u e r n s t i g v o o r t g a n g w o r d t

ge-

gemaakt

met het verzamelen, het conserveren en het v e r z e n d e n v a n materiaal naar Nederland.

LANDZOOGDIERKN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

3

O m d a t het ook v o o r de kennis omtrent andere zoogdieren, die met beh u l p v a n deze tabel niet tot op de soort of het ras z i j n te determineren, v a n belang k a n z i j n o m de juiste naam te weten, volgt h i e r een korte toelichting v o o r het conserveren en het verzenden v a n het materiaal. T e r v e r k r i j g i n g v a n eventuele

uitvoeriger i n l i c h t i n g e n stelle m e n z i c h i n v e r b i n d i n g met

het R i j k s m u s e u m v a n N a t u u r l i j k e H i s t o r i e te L e i d e n , w a a r de zoogdieren tevens met zekerheid k u n n e n w o r d e n gedetermineerd. H e t d i e r w o r d t aan de buikzijde opengeknipt, v a n iets v ó ó r de geslachtso p e n i n g (opdat de sexe ook later n o g k a n w o r d e n vastgesteld)

tot aan de

b o r s t k a s ; de ontstane o p e n i n g is dan groot genoeg o m met behulp v a n een schaar en een pincet of een ander instrument alle ingewanden uit de b u i k holte te verwijderen. D a a r n a k a n het d i e r z o n d e r meer i n 9 6 % alcohol w o r d e n bewaard. M e n moet er echter v o o r z o r g e n dat de dieren geheel i n de alcohol w o r d e n ondergedompeld e n v o o r a l niet te d i c h t op elkaar i n één pot w o r d e n gepakt.

H e t g e b r u i k v a n s p i r i t u s , een

f o r m a l i n e oplossing v a n 4 % ,

of

alcohol met een lager percentage dan 96, is ten zeerste af te raden, hoewel m e n noodgedwongen i n sommige gevallen met deze conserveringsvloeistoffen genoegen z a l moeten nemen. O o k al lijdt de k l e u r v a n de h u i d h i e r o n d e r het blijft dan toch n o g altijd mogelijk het dier met goed gevolg te determineren. I n dezelfde potten w a a r i n de dieren w e r d e n geconserveerd k u n n e n zij p e r boot naar N e d e r l a n d w o r d e n verzonden. V o o r het verzenden v a n grote d i e r e n ( P a p o e a honden, W i l d e varkens, H e r t e n , Boomkangoeroes

enz.) v e r d i e n t het aanbeveling o m deze eerst te

v i l l e n . D e v i n g e r - e n de teenkootjes

k u n n e n i n de h u i d blijven z i t t e n ; i n

geen geval echter m o g e n handen e n voeten v a n de vacht w o r d e n

afgesneden

zoals d i t vaak d o o r de autochthone b e v o l k i n g w o r d t gedaan. N a het v i l l e n w o r d e n de o r e n v o l l e d i g naar b u i t e n getrokken. D e aldus v e r k r e g e n

huid

w o r d t goed gedrenkt i n een verzadigde pekeloplossing ; ook is het voldoende o m enige dagen achter elkaar de h u i d g r o n d i g met a l u i n of zout i n te w r i j v e n n a eerst het v o c h t i g geworden oude materiaal te hebben v e r w i j d e r d . H i e r n a k a n de h u i d tot een k l e i n pakje w o r d e n opgerold. H e t beste is het dan o m dit bundeltje i n een plastic zak o f omslag te doen ; i n deze toestand blijft de h u i d zeker een week l a n g v o o r bederf gevrijwaard, voldoende o m per luchtpost naar L e i d e n te w o r d e n gezonden. I n het R i j k s m u s e u m v a n N a t u u r l i j k e H i s t o r i e k a n de h u i d d a n v e r d e r op de juiste wijze w o r d e n geprepareerd. D e schedel, eventueel het skelet, w o r d t grotendeels v a n vleesresten ontdaan e n bewaard i n een b l i k of k i s t j e ; dit k a n per boot naar N e d e r l a n d w o r d e n verzonden. E v e n w e l moet m e n er z o r g v o o r dragen, dat de h u i d en de bijbehorende schedel of het skelet een gelijkluidend etiket of n u m m e r k r i j g e n , zodat later steeds te achterhalen is wat bij elkaar hoort.

4

A. M. HUSSON

F i g . I. L i n k s boven, Zaglossus bruijnii, Vachtegel, X 1/5 (naar K e r b e r t ) . L i n k s midden, kopje van Tachyglossus aculeatus, K o r t s n a v e l i g e Mierenegel. Rechts, Petaurus breviceps, Vliegende Buideleekhoorn, X 1/3. Onder, Peroryctes longicauda, een Buidelrat, X 3/5 (naar Peters & D o r i a ) ; i n de afbeelding is aangegeven waar de witte staartpunt begint.

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

5

N i e t genoeg k a n de n a d r u k w o r d e n gelegd op de wenselijkheid o m èn de h u i d èn de daarbij behorende schedel te b e w a r e n ; ten onrechte w o r d t vaak gemeend dat de h u i d voldoende is v o o r een juiste determinatie, doch i n zeer vele gevallen is het noodzakelijk ook de schedel te onderzoeken. A a n ieder dier moet een etiket w o r d e n bevestigd, waarop genoteerd : sexe, vindplaats, datum, e n verzamelaar. H e t v e r d i e n t aanbeveling o m de v i n d plaats zo n a u w k e u r i g mogelijk aan te geven met de o m s c h r i j v i n g v a n het t e r r e i n w a a r i n het d i e r w e r d gevangen, bijvoorbeeld sawah, bos, langs de r i v i e r , enz. H e t is natuurlijk geen bezwaar wanneer de d i e r e n w o r d e n gen u m m e r d , t e r w i j l de gegevens op een lijst w o r d e n genoteerd met v e r m e l d i n g v a n het n u m m e r ; de gegevens k u n n e n d a n ook uitvoeriger zijn. O o k het noteren v a n de inlandse namen v a n het d i e r heeft zijn nut. D e z e lijst met gegevens k a n dan afzonderlijk naar L e i d e n w o r d e n gezonden. V o o r de etiketten gebruike m e n papier v a n goede hoedanigheid, v o o r het beschrijven neme m e n óf potlood ó f

(wat n o g beter is) O o s t - I n d i s c h e i n k t ; gewone s c h r i j f i n k t

moet ten sterkste w o r d e n afgeraden, daar deze i n alcohol oplost e n i n de h u i d doordringt. H e t schrift w o r d t dan onleesbaar en de h u i d i n vele

ge-

vallen waardeloos. D e zoogdieren v a n N i e u w - G u i n e a ( h u i s d i e r e n en geïmporteerde

dieren

niet mee gerekend) omvatten vertegenwoordigers v a n v i e r O r d e n : M o n o t r e mata ( C l o a c a - d i e r e n ) , M a r s u p i a l i a ( B u i d e l d i e r e n ) , R o d e n t i a ( K n a a g d i e r e n ) , en C h i r o p t e r a ( V l e e r m u i z e n ) . V o o r de overzichtelijkheid zij opgemerkt, dat de genera Tachyglossus

e n Zaglossus

behoren tot de M o n o t r e m a t a , de genera

i n de tabel genoemd n a 4 tot de M a r s u p i a l i a , n a 27 tot de R o d e n t i a en na 39 tot de C h i r o p t e r a . I n de tabel zijn niet opgenomen : I. de H u i s d i e r e n v a n de autochthone

b e v o l k i n g , met name

Hond

en

V a r k e n . O v e r de herkomst v a n deze d i e r e n lopen de meningen nogal uite e n ; ook is het niet bekend wanneer zij h u n intrede i n N i e u w - G u i n e a hebben gedaan, beide dragen echter het stempel v a n domesticatie. D e i n het w i l d aangetroffen varkens z i j n alle n a k o m e l i n g e n v a n ontsnapte gedomesticeerde varkens d e r P a p o e a b e v o l k i n g . V r i j algemeen w o r d t momenteel aangenomen dat het Papoea-varken een gedomesticeerde v o r m is v a n het E u r o pese W i l d e v a r k e n , Sus scrofa L . ; het w o r d t aangeduid met de wetenschappelijke naam Sus

scrofa

papuensis

Lesson &

Garnot.

O v e r de herkomst v a n de Papoea-hond zijn de m e n i n g e n n o g steeds v e r d e e l d ; te v e r w o n d e r e n is dit niet, omdat over de herkomst v a n alle „ h u i s h o n d e n " w e i n i g of niets bekend is. V a n de Papoea-hond k a n slechts w o r d e n v e r m e l d dat de schedel een verrassende overeenkomst vertoont met die v a n

6

A. M. HUSSON

F i g . 2. L i n k s , Dactylopsila trivirgata, Gestreepte Buideleekhoorn, j o n g exemplaar, X 1/3. M i d d e n , Distoechurus pennatus, Veerstaart Buidelmuis, X 1/2. Rechts, Satanellus albopunctatus, W i t g e v l e k t e Buidelmarter, X 1/3. V a n de rugzijde gezien.

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA Canis

palustris

7

Rütimeyer, de h u i s h o n d v a n de P a a l w o n i n g - b e w o n e r s

van

E u r o p a . D e Papoea-hond v a n het centrale bergland v a n N i e u w - G u i n e a is zeker een andere v o r m dan die v a n het kustgebied, welke v a n jongere d a t u m is en waarschijnlijk ook een andere stamvader heeft. H e t is opmerkelijk hoe w e i n i g materiaal v a n beide v o r m e n i n musea aanwezig i s , w a a r d o o r zij tot n u toe slechts i n zeer geringe mate v o o r wetenschappelijk onderzoek beschikbaar k w a m e n . M a t e r i a a l v a n deze twee hondenrassen is d a n ook zeer w e l k o m , mits vaststaat dat de d i e r e n geen nakomelingen z i j n v a n rassen die i n de laatste decennia d o o r E u r o p e a n e n z i j n

geïmporteerd.

2. de Z o o g d i e r e n , die eerst vrij k o r t geleden d o o r E u r o p e a n e n z i j n ingevoerd.

Bijzondere

Cervus timoriensis

vermelding verdient moluccensis

het

zogenaamde

M o l u k k e n hert,

Q u o y & G a i m a r d , dat omstreeks 1920 u i t

H a l m a h e r a , o.a. te M a n o k w a r i e n te H o l l a n d i a , w e r d ingevoerd. V a n vrij recente datum z i j n de herten die bij M e r a u k e w o r d e n a a n g e t r o f f e n ; o f deze laatste tot dezelfde subspecies behoren als die v a n H o l l a n d i a en M a n o k w a r i is mij niet bekend. T o e z e n d i n g v a n h u i d e n en schedels v a n deze herten z a l zeer op prijs w o r d e n gesteld, daar i n het R i j k s m u s e u m v a n N a t u u r l i j k e H i s t o r i e v a n deze geïmporteerde d i e r e n geen materiaal aanwezig is. H e t v e r d i e n t aanbeveling o m te noteren welke diersoorten w o r d e n ingevoerd, en deze gegevens op te z e n d e n naar een wetenschappelijke instelling. V o o r een j u i s t i n z i c h t i n de o n t w i k k e l i n g v a n de fauna e n het uitsterven van o o r s p r o n k e l i j k inheemse soorten is het namelijk v a n grote

wetenschap-

pelijke waarde te weten welke soorten w e r d e n geïmporteerd,

wanneer

en

waar. T e n slotte een enkele toelichting op de tabel zelf. B i j elk genus is een korte o f langere o p m e r k i n g gemaakt over de er toe behorende soorten, die tot n u toe v a n N e d e r l a n d s

N i e u w - G u i n e a b e k e n d zijn

geworden.

Door

schematische tekeningen is, ter v o o r k o m i n g v a n misverstanden, aangegeven wat met een k e n m e r k precies w o r d t bedoeld. D e maten, die bij sommige soorten zijn opgegeven, hebben b e t r e k k i n g op volwassen d i e r e n ; m e n moet hierbij i n acht n e m e n dat het soms moeilijk is o m vast te stellen of

een

dier al of niet geheel volwassen is, een m o e i l i j k h e i d die echter niet k a n w o r d e n ondervangen. V o o r de v l e e r m u i z e n is het meten v a n de lengte v a n de o n d e r a r m v a n zeer groot b e l a n g ; hoe deze w o r d t bepaald is aangegeven i n f i g . 10a; zij w o r d t dus gemeten aan de rugzijde, waarbij de vleugel moet w o r d e n s a m e n g e v o u w e n ; de afstand tussen het m i d d e l p u n t v a n de elleboog en dat v a n het polsgewricht is dan de gevraagde lengte v a n de o n d e r a r m . V o o r het meten v a n soorten met een onderarm-lengte k o r t e r d a n 80 m m is de schuif passer het meest geëigende instrument. D a a r bij de kleine soorten

8

A. M . HUSSON

F i g . 3. Schematische tekeningen van handpalm en voetzool van enige genera, met uitzondering v a n g ontleend aan W o o d Jones, a en Ъ, linker voorvoet en achtervoet zoals deze voorkomen bij Echymi pera, M i croperoryctes en Peroryctes; z, lengte achter­ voet zonder nagel ; m, lengte achtervoet met nagel, с en d, linker voorvoet en achter­ voet zoals deze voorkomen bij Dendrolagus, Dorcopsulus, Dorcops i s, Protemnodon en Thylogale. e en f, linker voorvoet en achtervoet zoals deze voorkomen bij de sub­ familie Phascogalinae. g, linker voorvoet van Dactylonax palpator van de rugzijde gezien (naar M i l n e E d w a r d s ) .

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NI EUW­GUI NEA

9

de o n d e r a r m nogal buigzaam is, lette m e n er op dat deze bij het meten niet w o r d t samengedrukt, w a a r d o o r de lengte op o n n a u w k e u r i g e wijze z o u w o r ­ den v e r k r e g e n ; de a f l e z i n g geschiedt bij v o o r k e u r tot op één tiende m m n a u w k e u r i g . V o o r de soorten met een onderarm­lengte groter d a n 80 m m is het g e b r u i k v a n een maatlat v o l d o e n d e ; de a f l e z i n g k a n h i e r z o n d e r be­ z w a a r op de hele m m w o r d e n bepaald. V a n de meeste v o r m e n echter is te

F i g . 4. a en Ъ, linker voorvoet en achtervoet zoals deze voorkomen bij de genera Eudromicia, Pseudoche i rus en Phalanger. с en d, linker voorvoet en achtervoet zoals deze voorkomen bij de M u r i d a e . N a a r W o o d Jones.

w e i n i g materiaal onderzocht o m een j u i s t i n z i c h t te k u n n e n geven i n de variabiliteit v a n de lengte v a n de o n d e r a r m ; de i n de tabel genoemde maten geven dan ook slechts een gemiddelde aan. M o e i l i j k e r is het o m de lichaamslengte, de staartlengte e n die v a n de achtervoet te b e p a l e n ; de e r v a r i n g is h i e r de beste leermeesteres. H e t is n u eenmaal niet mogelijk o m deze maten v o l k o m e n exact te meten omdat m e n aangewezen is op de toestand w a a r i n het dier z i c h bevindt. D e juiste maten w o r d e n v e r k r e g e n wanneer het d i e r pas d o o d is e n er n o g geen ver­ stijving is opgetreden ; is dit laatste w e l het geval dan moet het eerst w o r d e n

10

A. M . HUSSON

„ o p g e r e k t " . O m het d i e r te meten w o r d t het op de rugzijde neergelegd ; met de l i n k e r h a n d w o r d t de snuit z o v e r mogelijk neergedrukt, terwijl er verder op w o r d t gelet dat de staart precies i n het verlengde v a n het m i d d e n v a n het lichaam ligt. O n d e r de lichaamslengte w o r d t d a n verstaan de afstand v a n de snuitpunt tot het m i d d e n v a n de a n u s ­ o p e n i n g ; o n d e r de staartlengte, de afstand v a n de anus tot de laatste w e r v e l . V o o r deze laatste maat is het gewenst o m ook te noteren de afstand tussen de anus en het einde v a n de staartpluim i n d i e n deze aanwezig is. H e t meten v a n de achtervoetlengte

is

aangegeven i n f i g . 3Ò ; de achtervoet z a l i n de meeste gevallen eerst recht moeten w o r d e n getrokken. O n d e r de lengte w o r d t verstaan de afstand v a n het m i d d e n v a n de r o n d i n g v a n de hiel tot aan het einde v a n de langste teen. O o k h i e r w o r d e n bij v o o r k e u r twee maten g e n o m e n : met nagel of k l a u w , en zonder deze ; i n d i e n slechts één maat w o r d t genomen moet echter w o r d e n aangegeven hoe deze is bepaald. V o o r a l bij d i e r e n die lange nagels hebben k a n er een aanmerkelijk v e r s c h i l optreden tussen deze twee maten. Er

is ook n o g een andere

methode

o m lichaamsmaten te nemen, doch

de h i e r geschetste w o r d t momenteel het meeste gebruikt. D e lengte v a n het oor w o r d t bepaald zoals aangegeven i n f i g . 10b ( v a n de punt v a n de pijl tot de bovenspits v a n het o o r ) . E e n v o l l e d i g etiket ziet er dus als volgt uit. Collectie n u m m e r Vindplaats : Datum : Verzamelaar : L e n g t e snuitpunt tot a n u s : L e n g t e anus tot staartpunt: L e n g t e anus tot einde s t a a r t p l u i m : L e n g t e achtervoet z o n d e r n a g e l : L e n g t e achtervoet met n a g e l : L e n g t e v a n het o o r : D e f i g u r e n ya en jb geven weer een knaagdierschedel v a n de onderkant en v a n op zij gezien. H e t karakteristieke v a n dit type v a n zoogdierschedel is w e l de aanwezigheid v a n één snijtand i n iedere kaakhelft die d o o r een grote tussenruimte of diastema ( f i g . 7, d i ) v a n de kiezenrij is gescheiden. A l l e W a r e ratten ( s u b f a m i l i e M u r i n a e ) hebben drie k i e z e n i n iedere k a a k h e l f t ; de W a t e r r a t t e n ( s u b f a m i l i e H y d r o m y i n a e ) daarentegen slechts twee, met uit­ z o n d e r i n g evenwel v a n het genus Leptomys

dat z i c h i n dit opzicht bij de

W a r e ratten aansluit. V o o r het bepalen v a n de genera is i n de tabel gebruik gemaakt (a) v a n de lengte v a n de kiezenrij ( f i g . 7, к ) die gemeten w o r d t langs de k a a k r a n d , (b) v a n de lengte v a n het f o r a m e n i n c i s i v u m ( f i g . 7, f ) , (c) v a n de l i g g i n g v a n de achterrand v a n het harde verhemelte of p a l a t i n u m

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NI EUW­GUI NEA

11

( f i g . 7, p ) , en ( d ) v a n het patroon v a n de k i e z e n . W a t onder dit laatste k e n m e r k w o r d t verstaan is afgebeeld

i n de k i e z e n v a n

f i g . Ja, w a a r i n

enige „ v a k j e s " zijn z w a r t gemaakt. D e o m t r e k e n de v o r m v a n deze vakjes zijn aan de schedel zelf met behulp v a n een loupe duidelijk te z i e n . I eder genus heeft n u een k e n m e r k e n d p a t r o o n v a n dergelijke vakjes ; v a n sommige

F i g . 5. L i n k s , Dendrolagus urs i nus, Boomkangoeroe, X /e (naar R o t h s c h i l d & D o l l ­ man). Rechts, Pseudochei rus albert ii i s , K l e i n e Koeskoes, X У4 (naar Peters & D o r i a ) . 1

genera z i j n deze i n f i g . 8 weergegeven zoals zij bij v e r g r o t i n g te z i e n z i j n i n de l i n k e r kiezenrij v a n de bovenkaak. D e vakjes z i j n het duidelijkste w a a r te nemen i n een schedel die niet met een bleekmiddel is behandeld. S o m ­ mige v a n de h i e r genoemde k e n m e r k e n z i j n ook zonder het uitprepareren v a n de schedel reeds w a a r te nemen. Nederlandse namen z i j n v o o r de dieren genoemd, v o o r zo v e r zij m i n o f meer burgerrecht hebben v e r k r e g e n ; i n d i e n deze niet bestonden z i j n er meestal geen nieuwe

„verzonnen"

V e r d e r z i j n ook de E n g e l s e namen

genoemd

F i g . 6. Boven, Protemnodon agi li s papuanus, ning is aangegeven de plaats v a n de witte chrysogaster beccar i i , een W a t e r r a t , X V2 melas (afbeelding v a n type exemplaar van Buidelrat,

X Vs (naar Peters & D o r i a ) ; i n de teke­ band over de heup. M i d d e n , Hydromys (naar Peters & D o r i a ) . Onder, Myoi cti s Phascogalea Thorbeck i ana Schlegel), een X /з. 2

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

13

voor zo ver deze i n de literatuur w e r d e n aangetroffen. D e vermelde v e r k l e i n i n g v a n de afgebeelde d i e r e n is bij benadering opgegeven.

De

figuren

waarbij geen b r o n v a n herkomst is v e r m e l d z i j n v e r v a a r d i g d naar v o o r w e r p e n i n het R i j k s m u s e u m v a n N a t u u r l i j k e H i s t o r i e . I n de tabel z i j n slechts die soorten en rassen genoemd welke tot n u toe met zekerheid i n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a z i j n waargenomen.

De

zoog-

d i e r f a u n a v a n dit gebied is echter n o g vrij o n v o l l e d i g bekend, zodat

wij

bijna niets weten omtrent de v e r s p r e i d i n g v a n de meeste v o r m e n ; dit betekent tevens dat v a n de variatie b i n n e n de populaties of b i n n e n een bepaalde

zóne

(laagland, middengebergte,

hooggebergte)

ook

maar

weinig

bekend is. T o c h is de k e n n i s v a n de variatie v a n k e n m e r k e n v a n het grootste belang o m soorten en h u n rassen o n d e r l i n g af te grenzen. H i e r b i j k o m t dan nog dat niet alleen v o r m e n i n het gebied z i j n te verwachten die w e l bekend zijn v a n het aangrenzende

oostelijke deel, A u s t r a l i s c h N i e u w - G u i n e a , doch

dat er ook n o g v o r m e n k u n n e n v o o r k o m e n die geheel n i e u w z u l l e n blijken te zijn v o o r de wetenschap.

M e t deze factoren moet dus r e k e n i n g w o r d e n

gehouden bij het g e b r u i k v a n de tabel, v o o r a l wanneer een dier niet of slechts ten dele overeenstemt

met de gegeven k e n m e r k e n . TABEL

1.

V l i e g h u i d aanwezig tussen de vingers v a n de voorste ledematen ( f i g . 9 ) V l e e r m u i z e n 39

—

G e e n v l i e g h u i d aanwezig tussen de vingers v a n de voorste

ledematen;

het d i e r lijkt niet o p een vleermuis 2.

van een vogelsnavel —

2

I n de vacht zijn d i k k e stekelpennen aanwezig ; de bek heeft de v o r m ( f i g . 1, l i n k s boven)

V a c h t zonder d i k k e stekelpennen;

3

de snuit lijkt niet op een

vogel-

snavel 3.

4

D e bek is ongeveer

even l a n g als de k o p v a n het dier ( f i g . 1, l i n k s

midden) In lowest —

de o m g e v i n g

genus van Merauke komt voor

Tachyglossus

Tachyglossus aculeatus

( R a m s a y ) , K o r t s n a v e l i g e mierenegel, Short-beaked echidna.

D e bek is ongeveer tweemaal z o lang als de kop ( f i g . 1, l i n k s boven) genus D i t genus is v e r t e g e n w o o r d i g d

door Zaglossus

bruijnii

Zaglossus (Peters

&

D o r i a ) , Langsnavelige mierenegel, Vachtegel, L o n g - b e a k e d echidna. N i e t m i n d e r dan zes geographische

rassen zijn v a n deze soort

beschreven,

alle v a n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a . 4.

A a n de zijden v a n het dier is een h u i d p l o o i aanwezig, die z i c h uitstrekt v a n de pols tot aan de hiel en als valscherm dienst doet; het lichaam

14

A. M . HUSSON is h i e r d o o r niet c y l i n d e r v o r m i g . H e t dier doet denken aan een kleine „ V l i e g e n d e e e k h o o r n " ( f i g . i , rechts)

—

5

H e t lichaam is c y l i n d e r v o r m i g ; geen h u i d p l o o i aan de zijden v a n het lichaam

5.

6

D e rugzijde is egaal v a n k l e u r ; geen donkere mediane band over de r u g genus

aanwezig

Acrobates

V a n een niet nader aangeduid eiland aan de noordkust v a n N i e u w G u i n e a is beschreven Acrobates

pulchellus

Rothschild, Vliegende dwerg-

buidelmuis, P y g m y glider, P y g m y f l y i n g p h a l a n g e r ; dit d i e r is niet groter dan een h u i s m u i s ; de staartlengte is ongeveer 6 c m . —

O v e r de r u g loopt een donkere band ( f i g . 1, rechts) ; de lengte v a n de staart bedraagt méér dan 10 c m De

Vliegende

buideleekhoorns

genus (Glider, F l y i n g

N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a v o o r k o m e n behoren alle tot de soort breviceps

Petaurus

phalanger)

die i n Petaurus

Waterhouse.

T o t n u toe k o n niet voldoende materiaal w o r d e n onderzocht o m een inzicht te v e r k r i j g e n i n de onderlinge samenhang v a n de v i j f v o r m e n die v a n het gebied bekend zijn. I n het algemeen k a n w o r d e n gezegd dat Petaurus

breviceps

papuanus

T h o m a s v o o r k o m t i n de V o g e l k o p en i n

het laagland aan de n o o r d k u s t ; zij is een donkere v o r m : de rugzijde is donkergrijs, de mediane rügst reep zwart, de buikzijde sterk gemengd met grijswitte tinten. Daarentegen is Petaurus & A r c h b o l d , aangetroffen

breviceps

flavidus

Täte

i n het laagland aan de z u i d k u s t , bruingeel

gekleurd op de r u g ; de mediane rugstreep is h i e r d o n k e r b r u i n , de b u i k zijde gelig. I n het centrale bergland is Petaurus

breviceps

tafa T a t e &

A r c h b o l d te verwachten. V a n het eiland B i a k is Petaurus

breviceps

biacensis

U l m e r beschreven, en v a n het eiland O w i , ten z u i d e n v a n B i a k ,

Petaurus

kohlsi T r o u g h t o n ; vermoedelijk zijn deze twee laatste v o r m e n

identiek met P. breviceps

papuanus.

U i t wetenschappelijk oogpunt is

materiaal uit het gehele gebied, doch i n het bijzonder v a n het heuvelland en v a n het centrale gebergte, v a n grote waarde. 6.

D e rugzijde en de flanken v a n het d i e r zijn bespikkeld met kleine witte v l e k k e n ( f i g . 2, rechts) D i t genus is vertegenwoordigd door Satanellus gel), Witgevlekte

genus albopunctatus

Satanellus (Schle-

buidelmarter, N i e u w - G u i n e s e buidelmarter, N a t i v e

cat, T i g e r cat. — 7.

D e vacht heeft geen regelmatige b e s p i k k e l i n g v a n witte vlekjes.

.

7

O v e r de r u g lopen v a n k o p tot staart drie donkere v r i j w e l evenwijdige banden, die scherp afsteken tegen de lichtere o n d e r g r o n d ( f i g . 2 , l i n k s ) 8

—

G e e n drie evenwijdige zwartachtige banden op de r u g aanwezig, die helder afsteken tegen de lichtere o n d e r g r o n d

9

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NI EUW­GUI NEA 8.

15

V i e r d e v i n g e r v a n de voorvoet w e i n i g langer dan de andere vingers genus

Dactylops i la

T w e e soorten v a n dit genus k o m e n voor, namelijk Dactylopsi la gata tri vi rgata Dactylopsila

i i tr v r-

G r a y , Gestreepte buideleekhoorn, S t r i p e d phalanger, e n megalura

R o t h s c h i l d & D o l l m a n . D e z e laatste onderscheidt

z i c h v a n de eerste v o o r a l door de zeer d i k k e behaarde staart, die even breed is als het lichaam. —

V i e r d e v i n g e r v a n de voorvoet ongeveer tweemaal z o l a n g als de andere vingers ( f i g . з#)

genus

I n het centrale bergland is gevonden Dactylonax Edwards),

Langvingerige

gestreepte

Dactylonax

palpator

buideleekhoorn,

(Milne

Long­fingered

striped phalanger. 9.

D e k o p heeft een eigenaardige tekening w a a r d o o r deze doet denken aan die v a n een Nederlandse das ; de staart gelijkt op een vogelveer

met

d i k k e schacht; aan weerszijden bevindt z i c h een rij v a n dicht tegen elkaar aan liggende haren ( f i g . 2, m i d d e n ) .

.

.

genus

V a n dit genus k o m t i n het gebied v o o r Di stoechurus

i D stoechurus

pennatus

pen-

natus ( P e t e r s ) , Veer­staart b u i d e l m u i s , Feather­tailed phalanger, P e n ­ tailed phalanger. —

N i e t aldus : de k o p is geenszins „das­achtig" v a n tekening e n de staart doet niet d e n k e n aan een vogelveer

10

10.

Slechts drie vingers v a n de voorpoot dragen nagels ( f i g . 3 a ) .

—

V i e r of alle vijf vingers v a n de voorpoot dragen nagels

.

11

( f i g . 3c, e,

4a, с ) 11.

13

L e n g t e v a n de staart k o r t e r d a n één derde v a n de lengte v a n k o p lichaam

genus Echymi pera

+ )

1

D e N i e u w ­ G u i n e s e buideldas ( N e w G u i n e a bandicoot) is vertegen­ w o o r d i g d door drie soorten, waarbij i n vele gevallen schedelkenmerken ( h i e r niet v e r m e l d ) n o d i g zijn v o o r een betrouwbare determinatie. V a n deze drie is een adult exemplaar v a n Echymi pera

kalubu

kalubu

( F i s c h e r ) met vrij grote zekerheid te herkennen aan de staart die k o r t e r is dan 9 cm. Z o w e l bij juveniele als adulte dieren is (wanneer de k o p v a n ter zijde w o r d t bekeken) de vrij scherpe kleurengrens goed te z i e n , die loopt v a n de snuitpunt tot iets beneden de ogen : boven deze lijn is de k o p zwartachtig, daar onder w i t of lichtgeel. B i j Echymi pera Echymipera

clara

rufescens

rufescens

S t e i n ontbreekt

(Peters

deze

& D o r i a ) evenals bij

scherpe

demarcatielijn:

ge­

leidelijk gaat de donkere k l e u r v a n de k o p en wangen over i n de lichtgele

1) B i j sommige dieren v a n het genus Echymi pera doet zich het merkwaardige ver­ schijnsel voor dat de staart geheel ontbreekt of slechts als een klein stompje aanwezig is.

16

A.

M.

HUSSON

keel. D e adulte e x e m p l a r e n v a n beide soorten hebben een staartlengte groter dan 10 c m . T y p e r e n d v o o r E. clara is, dat z o w e l de h a r e n als de h u i d v a n de boven- en o n d e r l i p geheel w i t zijn, vandaar de naam W h i t e snouted echymipera. —

D e lengte v a n de staart is ongeveer de helft of méér dan de helft v a n de totale lengte v a n k o p +

12.

lichaam

12

L e n g t e v a n de achtervoet k l e i n e r d a n 4 c m .

.

genus

I n het gebied vertegenwoordigd door Microperoryctes

Microperoryctes murina

Stein,

K l e i n e buideldas, M o u s e bandicoot. —

L e n g t e achtervoet groter dan 4 c m

genus

Peroryctes

T w e e soorten z i j n i n het gebied waargenomen. B i j Peroryctes

raffrayanus

raffrayanus

( M i l n e E d w a r d s ) is de staart

over de gehele lengte eenkleurig, de lengte bedraagt ongeveer de helft v a n die v a n k o p + lichaam. B i j de tweede soort, vertegenwoordigd door twee rassen, is de staart duidelijk t w e e k l e u r i g : het uiteinde is namelijk helder w i t ( f i g . 1, onder) en de lengte v a n de staart bedraagt 6 0 tot 8 0 % v a n die v a n k o p lichaam. H e t geographisch ras Peroryctes

longicauda

longicauda

+

(Peters

& D o r i a ) heeft een rugzijde zonder enige tekening. O v e r het m i d d e n v a n de r u g v a n het tweede ras, Peroryctes

longicauda

dorsalis

loopt een donkere streep v a n de snuit tot ongeveer

Thomas,

de heupen, deze

rugstreep k a n i n sommige exemplaren m i n d e r duidelijk zijn, doch zij ontbreekt nooit geheel. B e i d e soorten w o r d e n genoemd : G e w o n e buideldas, C o m m o n bandicoot, L o n g - n o s e d bandicoot. 13.

D e achterpoot is i n v e r g e l i j k i n g met de voorpoot zeer l a n g : kangoeroes ; de achtervoet heeft slechts v i e r tenen, w a a r v a n twee een duidelijke nagel hebben terwijl de twee andere tenen met elkaar v e r g r o e i d z i j n zodat de nagels zeer dicht tegen elkaar liggen ( f i g . y,

—

D e achterpoot

d)

14

is i n v e r g e l i j k i n g met de voorpoot niet uitzonderlijk

l a n g ; de achtervoet heeft vijf tenen ( f i g . 3/, 4b, d). 14.

.

.

.

19

H e t d i e r heeft een staart die v a n de basis tot het einde ongeveer even d i k b l i j f t ; deze is dicht behaard met lange haren. D e k o p is i n het algemeen k o r t e n d i k ( f i g . 5, l i n k s )

genus Dendrolagus

H o e w e l de Boomkangoeroe, T r e e kangaroo, een k e n m e r k e n d uiterlijk heeft en het genus zelf scherp is omschreven, is m e n er tot n u toe niet i n geslaagd o m ook de soorten duidelijk te o m s c h r i j v e n ; de oorzaak h i e r v a n ligt i n de grote variabiliteit v a n schedel en k l e u r p a t r o o n b i n n e n iedere „ s o o r t " en populatie. E e n omvangrijk materiaal, dat tot n u toe ontbreekt, is n o d i g o m uit te maken waar de soortsgre.nzen moeten

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

17

w o r d e n getrokken. M e n is het er dan ook niet over eens hoeveel v o r m e n i n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a v o o r k o m e n , het opgegeven aantal varieert namelijk v a n drie tot vijf. H e t h i e r v o l g e n d overzicht, u i t s l u i t e n d gebaseerd op het k l e u r p a t r o o n v a n de vacht, geeft enkele hoofdgroepen aan. D e vacht is g o u d k l e u r i g : de rugzijde meer d o n k e r b r u i n , de buikzijde meer goudachtig ; de donkere zwarte o r e n steken scherp a f tegen de rest v a n het lichaam. V a n deze v o r m k o m t v o o r Dendrolagus

dorianus

mayri

Rothschild & Dollman. D e vacht is k a s t a n j e b r u i n ; de o r e n hebben dezelfde

k l e u r als de

k o p ; over het m i d d e n v a n de r u g loopt een donkere band, die aan weerszijden

door twee lichtere stroken w o r d t begeleid;

de staart

is

duidelijk g e r i n g d : lichtere en donkere banden wisselen elkaar af, doch deze z i j n ongelijk v a n breedte. H i e r t o e behoort Dendrolagus

buergersi

Matschie. T o t de derde groep behoren de d i e r e n die zwart, chocoladebruin o f g r i j z i g v a n k l e u r z i j n ; de k l e u r v a n de o r e n steekt niet duidelijk af tegen die v a n k o p of r u g ; een rugtekening zoals deze v o o r k o m t bij Dendrolagus

buergersi

ontbreekt. H e t i n het R i j k s m u s e u m v a n N a t u u r -

lijke H i s t o r i e aanwezige materiaal leidt tot de conclusie dat i n het westelijk deel v a n N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a twee h o o f d v o r m e n v a n deze groep v o o r k o m e n . B i j de ene v o r m zijn de o r e n sterk behaard zodat zij i n de vacht lijken te zijn v e r s c h o l e n ; tot aan de o r e n is de kop bedekt met korte achterwaarts gerichte haren, op de nek bevinden z i c h lange naar v o r e n gerichte haren ; de grens tussen deze twee gedeelten

ligt

op de lijn die de v o o r r a n d v a n de o r e n v e r b i n d t ; de rugzijde en de staart zijn bijna z w a r t of zeer d o n k e r b r u i n gekleurd, duidelijk afstekend tegen de lichtbruine buikzijde. T o t deze v o r m behoort Dendrolagus

ursinus

( T e m m i n c k ) . B i j de tweede v o r m zijn de oren zwak behaard zodat zij duidelijk zijn w a a r te n e m e n ; een paar centimeter v ó ó r de v o o r r a n d v a n de beide oren ontmoeten elkaar de korte naar v o r e n gerichte haren v a n de nek en de n o g kortere haren v a n de k o p ; de b r u i n g r i j z e vacht maakt een vlekkerige i n d r u k ; de staart, die dezelfde k l e u r heeft als de r u g , is r u i g gelijk een vossestaart (bij alle andere soorten liggen de h a r e n v a n de staart meer „ n e e r g e s l a g e n " ) . inustus

T o t deze v o r m behoort

Dendrolagus

Müller. Beide v o r m e n k o m e n i n hetzelfde gebied naast elkaar

voor. V o l g e n s sommige onderzoekers

zijn beide soorten niets

anders

dan uitersten v a n één zeer variabele soort ; alle overgangen tussen de twee zouden v o o r k o m e n . H e t is dus w e l gewenst o m v a n deze b o o m k a n goeroes materiaal te verzamelen. V a n de o m g e v i n g v a n H o l l a n d i a is een

derde v o r m beschreven,

Dendrolagus

finschi

M a t s c h i e ; deze is

18

A. M . HUSSON b r u i n gekleurd met een lichtgrijze staart die scherp afsteekt tegen de rest v a n het lichaam. M e n neemt aan dat deze v o r m een geographisch ras is v a n D. i nustus.

H e t v e r b a n d tussen de drie „ s o o r t e n " is dus n o g

geenszins vastgesteld. —

H e t dier heeft een staart die v a n de basis tot de punt geleidelijk d u n n e r w o r d t : de korte haren liggen dicht tegen de h u i d gedrukt ; de staartpunt is i n vele gevallen kaal ( f i g . 6, boven) genera Dorcopsulus, Deze

Dorcops i s,

zogenaamde

Protemnodon

K l e i n e kangoeroes

of

en Thylogale.

.

W a l l a b i e s gelijken

15 geheel

op de grote kangoeroes die bekend zijn v a n Australië. H o e w e l de vier genera met h u n soorten op schedelkenmerken pas goed te onderscheiden zijn geeft het volgende overzicht toch een i n d r u k v a n de eigenschappen die k e n m e r k e n d zijn v o o r de soorten v a n N e d e r l a n d s N i e u w ­ G u i n e a . 15.

O v e r de r u g loopt, v a n het m i d d e n v a n de kop tot de basis v a n de staart, een witte streep

i Dorcops s

hagen i

Heller

—

G e e n witte rugstreep aanwezig

16.

T o t over de heupen loopt een duidelijk zichtbare witte band ( f i g . 6,

16

boven) —

17

G e e n witte band tot over de heupen aanwezig (soms w e l een witte vlek aan de voorkant v a n het bovenbeen)

17.

18

L e n g t e v a n de achtervoet groter dan 17 c m .

.

. genus

Protemnodon

V a n dit genus k o m t i n het gebied één v o r m voor, Protemnodon papuanus

i ag il s

( P e t e r s & D o r i a ) ; de rugzijde is z a n d k l e u r i g , de buikzijde

w i t ; de lengte v a n de achtervoet bedraagt bij adulte mannetjes

ongeveer

24 cm. —

L e n g t e v a n de achtervoet m i n d e r d a n 15 cm.

.

. genus

Thylogale

D i t genus is i n het gebied vertegenwoordigd doorThylogale brunii brunii

( S c h r e b e r ) ; zij onderscheidt z i c h v a n de voorgaande soort v o o r a l

door de chocoladebruine rugzijde en geringere grootte ; de lengte v a n de achtervoet is meestal niet meer dan 13 cm. 18.

D e rugzijde is d o n k e r chocoladebruin gekleurd ; de buikzijde is w i t a c h t i g ; de staart is eenkleurig, v a n boven en v a n beneden d o n k e r b r u i n ; de lengte v a n de achtervoet varieert v a n ongeveer 11 tot 16 c m ; de oorlengte v a n 35­45 m m

—

i Dorcops s

veterum

(Lesson)

D e rugzijde is donker g r i j s b r u i n g e k l e u r d ; de buikzijde meestal grijs­ a c h t i g ; de staart is t w e e k l e u r i g : v a n boven b r u i n , v a n onderen meer g r i j z i g ; de lengte v a n de achtervoet is ongeveer het oor 35 m m .

19.

.

. Dorcopsulus

10 c m ; de lengte v a n

vanheurn i

vanheurn i

Thomas

V a n de vijf tenen v a n de achtervoet dragen er slechts v i e r een nagel

(fig. ЗЛ

4b)

20

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA —

19

A l l e vijf de tenen v a n de achtervoet dragen een nagel ( f i g . 40?) ; de snijtanden v a n boven- en onderkaak z i j n d o o r een grote r u i m t e (diastema) v a n de kiezen gescheiden; het diastema is ongeveer even lang als de kiezenrij ( f i g . jb)

20.

27

D e tweede en de derde teen z i j n aan de basis met elkaar v e r g r o e i d e n duidelijk kleiner dan de vierde en de vijfde teen ( f i g . 4b).

—

.

.

24

D e v i e r tenen die een nagel dragen zijn o n d e r l i n g ongeveer even l a n g ; geen enkel paar is met elkaar v e r g r o e i d ( f i g . 3 / ) .

.

Murexia,

en Myoictis

Antechinus,

Neophascogale,

Phascolosorex

.

.

V o o r een v o l l e d i g betrouwbare bepaling v a n deze genera beschouwd als één genus, Phascogale)

genera 21

(vroeger

z i j n naast de h i e r onder ver-

melde k e n m e r k e n tevens de bijzonderheden v a n de schedel te benutten. D e dieren w o r d e n met de algemene naam v a n B u i d e l r a t ( P o u c h e d mouse, M a r s u p i a l mouse) aangeduid. 21.

O v e r het m i d d e n v a n de r u g loopt een duidelijke zwarte streep.

—

G e e n dorsale mediane donkere streep aanwezig N.B. —

.

22 23

D i e r e n die geheel z w a r t zijn, z o w e l de r u g als de buikzijde,

en waaraan geen tekening valt waar te nemen (tenzij soms met heel veel moeite) z i j n bijna z o n d e r u i t z o n d e r i n g melanistische v o r m e n v a n Myoictis 22.

melas (zie onder 2 2 ) .

D e r u g is vrij e e n v o r m i g v a n k l e u r ; i n ieder geval zonder twee witte stroken aan weerszijden v a n de zwarte rugstreep i n het gebied v a n de borstkas

genus

D e ene soort, Phascolosorex

Phascolosorex

doriae ( T h o m a s ) , heeft een lengte v a n de

achtervoet variërend v a n 30 tot 33 m m . D e tweede soort, vertegenwoord i g d d o o r twee geographische

rassen, heeft

22 tot 25 m m ; h i e r v a n k o m t Phascolosorex &

Doria)

brevicaudata

in

de

Vogelkop

voor,

terwijl

een achtervoetlengte dorsalis

dorsalis

Phascolosorex

van

(Peters dorsalis

( R o t h s c h i l d & D o l l m a n ) bekend is v a n het overige deel

van Nederlands Nieuw-Guinea. —

L a n g s de zwarte mediane band over de r u g lopen v a n de nek tot aan de lendenen twee brede witachtige banen, aan de buitenkant afgezet door een donkere streep

genus

Myoictis

V a n dit genus k o m t i n zo goed als het gehele gebied v o o r de ondersoort Myoictis

melas melas

( M ü l l e r ) ; i n de o m g e v i n g v a n M e r a u k e is

te verwachten de ondersoort Myoictis

melas wallacei G r a y , bekend u i t

de o m g e v i n g v a n de F l y R i v e r i n A u s t r a l i s c h N i e u w - G u i n e a en v a n de Aroe Eilanden. D e oorspronkelijke beschrijving v a n deze soort had b e t r e k k i n g op een melanistisch exemplaar, a f k o m s t i g uit de o m g e v i n g v a n de T r i t o n

20

A. M . HUSSON baai, w a a r deze k l e u r a f w i j k i n g niet zeldzaam is. D e soortsnaam de zwarte,

v o o r dit p r a c h t i g gekleurde

melas,

d i e r is dan ook misleidend

( f i g . 6, o n d e r ) . 23.

O r e n u i t w e n d i g w i t ; de staart eindigt i n een witte punt, die ongeveer één vierde bedraagt van de gehele staartlengte

genus

I n het gebied komt v o o r Neophascogale lorentzii —

Neophascogale

(Jentink).

O r e n u i t w e n d i g niet w i t ; een witte staartpunt ontbreekt geheel o f heeft een lengte v a n m i n d e r dan één vierde v a n de

staartlengte

genera Murexia

en

Antechinus

W e g e n s het ontbreken v a n voldoende materiaal i n Nederlandse musea moet h i e r w o r d e n volstaan met het geven v a n de soortsnamen. V a n Murexia genus

k o m t v o o r Murexia Antechinus

is

( T h o m a s ) , Antechinus

longicauda

vertegenwoordigd naso

aspera door

( T h o m a s ) , t e r w i j l het Antechinus

melanurus

( J e n t i n k ) met twee rassen, en

Antechinus

w i l h e l m i n a Tate. 24.

L e n g t e v a n k o p + lichaam hoogstens 13 c m ; de d u n behaarde staart is ongeveer anderhalf maal zo lang als k o p + lichaam

. genus

Eudromicia

D e B u i d e l s l a a p m u i s , D o r m o u s e phalanger, is over heel het v e r s p r e i d ; zij is w e i n i g variabel, zodat exemplaren w o r d e n beschouwd

tot n u toe alle

gebied

onderzochte

als behorend tot Eudromicia

caudata

(Milne Edwards). —

Lengte van kop +

lichaam méér dan 13 c m ; de staart is even l a n g of

k o r t e r dan k o p + lichaam 25.

25

D e gehele staart is duidelijk behaard, ofschoon het uiteinde bij sommige soorten slechts i n geringe mate

genus

Pseudocheirus

D e soorten v a n dit genus, bekend onder de namen K l e i n e koeskoes en R i n g - t a i l e d phalanger, zijn te verdelen i n twee grote groepen, die met zekerheid slechts op schedelkenmerken te onderscheiden zijn. D a a r echter met enige moeite het voornaamste k e n m e r k n o g te z i e n is w o r d t hier bij wijze v a n u i t z o n d e r i n g dit schedelkenmerk v e r m e l d . B i j de eerste groep v o r m e n de snijtanden, hoektand en kiezen een aaneengesloten rij : de hoektand is niet door een ruimte gescheiden v a n de snijtanden en de kiezen. H i e r t o e behoren de soorten w a a r v a n k o p

+

lichaam groter is dan 30 c m (zie echter ook onder de tweede groep) ; slechts drie soorten zijn tot n u toe i n het gebied waargenomen, die als volgt te onderscheiden zijn. Pseudocheirus

corinnae

corinnae

T h o m a s , gemakkelijk herkenbaar aan

de donkere zig-zag lijn die over de gehele ruglengte loopt. A a n weerszijden w o r d t deze band begeleid door een z i l v e r a c h t i g getinte band, die tevens ook lichter is dan de zijden v a n het d i e r ; aan de basis v a n het

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

21

oor bevindt z i c h een vlek v a n witte h a r e n ; de buikzijde is smoezelig l i c h t b r u i n gekleurd met grijze p l e k k e n ; het uiteinde v a n de staart bestaat uit stijf aangedrukte haren. H o e w e l bij Pseudocheirus

albertisii

( P e t e r s ) ook een donkere mediane

streep over de gehele r u g aanwezig is, is deze zeer onduidelijk, i n geen geval w o r d t zij geflankeerd door lichtere stroken. D e gehele rugzijde is d o n k e r r o o d tot z w a r t b r u i n . A a n de oorbasis valt geen witte vlek w a a r te nemen. D e staart heeft tot het puntje toe opstaande haren, zodat zij over de gehele lengte w o l l i g behaard is. B u i k z i j d e w i t a c h t i g ( f i g . S, rechts). Pseudocheirus

cupreus

beauforti

T h o m a s is gekenmerkt door de eigen-

a a r d i g gekleurde buikzijde, die kaneelkleurig is met een rose tint. D e dorsale streep is nauwelijks te z i e n . E e n witte vlek aan de basis v a n het oor ontbreekt. D e dorsale zijde is d o n k e r r o o d b r u i n , de toppen v a n de meeste haren zijn oranjeachtig getint. H e t laatste twee-vijfde

deel

v a n de staart heeft tegen elkaar liggende h a r e n ; de staartpunt is zo w e i n i g behaard dat de h u i d zichtbaar is. B i j de tweede groep is de hoektand door een duidelijke tussenruimte gescheiden z o w e l v a n de snijtanden als v a n de kiezen. M e t u i t z o n d e r i n g van Pseudocheirus

caroli T h o m a s met haar twee rassen, die ongeveer even

groot zijn als de soorten v a n de eerste groep, behoren tot de tweede groep de kleine v o r m e n w a a r v a n de lengte v a n k o p +

lichaam kleiner is dan

30 c m . Pseudocheirus

caroli T h o m a s heeft een staart w a a r v a n de laatste helft

w i t is, een k e n m e r k w a a r d o o r zij te onderscheiden is v a n alle andere Pseudocheirus

soorten.

Pseudocheirus

canescens

( W a t e r h o u s e ) met drie rassen onderscheidt

z i c h door de mooie mediane d o n k e r b r u i n e band over v o o r h o o f d en k o p . Pseudocheirus

mayeri

R o t h s c h i l d & D o l l m a n , de kleinste soort, zeer

variabel v a n k l e u r , bezit een staart die slechts v o o r één derde of twee vijfde gedeelte w o l l i g behaard i s ; de rest bestaat uit dicht tegen

de

h u i d gedrukte haren. B i j Pseudocheirus

schlegeli

J e n t i n k en Pseudocheirus

forbesi

lewisi

D o l l m a n is de staart v o o r twee derde gedeelte w o l l i g behaard, de rest is als bij Ps. mayeri. B i j Pseudocheirus basis w i t , bij Ps.

lewisi

schlegeli

is de vlek aan de oor-

b r u i n a c h t i g . T e w e i n i g materiaal is v a n beide

soorten bekend o m , v o o r l o p i g althans, o p dit k e n m e r k een typisch onderscheid te baseren. —

E é n derde o f een groter gedeelte v a n de staart (van het uiteinde af gerekend) is v o l k o m e n kaal

genus Phalanger

26

22

A. M . HUSSON V a n alle zoogdieren v a n N i e u w - G u i n e a is wellicht de K o e s k o e s het best bekend. H e t genus omvat twee grote groepen, die ook op het uiterlijk zeer goed te onderscheiden zijn, moeilijker is het evenwel o m een diagnose te geven v a n de soorten die tot iedere groep behoren. H e t beste is het dan ook, o m bij enige t w i j f e l slechts de naam v a n de groep te vermelden.

26.

O r e n i n w e n d i g zeer z w a k of niet behaard ; over het m i d d e n v a n de r u g loopt een donkere streep

Phalanger

orientalis

groep

V a n de Gestreepte koeskoes k o m e n i n het gebied drie soorten voor. Phalanger

gymnotis

( P e t e r s & D o r i a ) is alleen op schedelkenmerken

met zekerheid v a n de beide andere soorten te onderscheiden. B i j Phalanger vestitus

( M i l n e E d w a r d s ) , die i n het m i d d e n - en hooggebergte voor-

komt, zijn de haren l a n g en zijdeachtig; v a n deze soort k o n geen materiaal w o r d e n onderzocht, zodat niet k a n w o r d e n v e r m e l d i n hoeverre dit k e n m e r k practisch b r u i k b a a r is v o o r een juiste determinatie. D e meest algemene soort is Phalanger

orientalis

( P a l l a s ) , die vertegen-

w o o r d i g d is door twee ondersoorten. D e kleinste ondersoort, Ph. talis mimicus

z u i d k u s t ; het gehele overige gebied w o r d t bewoond door Ph. valpecula

orien-

T h o m a s , k o m t v o o r i n een smalle strook langs de gehele orientalis

( F ö r s t e r ) . H e t is n o g onbekend waar precies beide rassen

aan elkaar g r e n z e n ; dat geldt i n het bijzonder v o o r het gebied v a n de Vogelkop. —

O r e n i n w e n d i g sterk behaard ; zij z i j n bijna geheel i n de vacht verscholen ; een donkere streep over het m i d d e n v a n de r u g ontbreekt geheel Phalanger

maculatus

groep

D e naam Gevlekte koeskoes is i n zoverre misleidend dat i n het a l gemeen alleen de mannetjes gevlekt zijn, terwijl de wijfjes

egaal van

k l e u r zijn. O n r e g e l m a t i g gevormde kleine of grote lichtbruine, roestbruine, d o n k e r b r u i n e , grijze of zwarte v l e k k e n op de rugzijde e n de flanken steken af tegen de egaal gekleurde witte of lichtgele buikzijde. D e egale k l e u r v a n de wijfjes

varieert niet alleen v a n l i c h t b r u i n tot

bijna zwart, doch de intensiteit v a n de h o o f d k l e u r vertoont i n vele gevallen sterke v e r s c h i l l e n op de verschillende delen v a n het lichaam. T w e e soorten v a n deze groep k o m e n i n het gebied voor. V a n atrimaculatus

Phalanger

Täte, eerst i n 1945 beschreven, is slechts w e i n i g b e k e n d ;

z o w e l over de variabiliteit v a n het k l e u r p a t r o o n v a n mannetjes e n w i j f jes als over de v e r s p r e i d i n g zijn w e i n i g gegevens beschikbaar. V o o r zover thans bekend onderscheidt deze soort z i c h v a n de volgende door het bezit v a n gitzwarte v l e k k e n of zones op het achterste deel v a n de rug. B i j de volgende soort k o m e n ook i n d i v i d u e n v o o r met zwartachtige

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA

23

vlekken, doch deze zijn nooit zo intens z w a r t als bij Ph. atrimaculatus dit uiterlijk v e r s c h i l w o r d t gesteund door v e r s c h i l l e n i n de

;

schedel.

I n v e r r e w e g de meeste gevallen zal m e n te doen hebben met P h a l a n ger maculatus,

w a a r v a n twee rassen v o o r k o m e n . O p het vasteland v a n

N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e a treft m e n aan de z u i d k u s t Ph.

maculatus

chrysorrhos

maculatus

( T e m m i n c k ) aan ; i n het overige deel Ph. maculatus

( G e o f f r o y ) ; w a a r precies de grenzen moeten w o r d e n getrokken is o n bekend. D e eilanden v a n de westkust w o r d e n hier buiten beschouwing gelaten, omdat de systematische plaats v a n de daar voorkomende p o p u laties n o g niet vast staat. B i j Ph. maculatus

maculatus

hebben de manne-

tjes r o o d b r u i n e v l e k k e n ; de wijfjes zijn egaal d o n k e r b r u i n of grijsachtig. B i j Ph.

maculatus

chrysorrhos

bezitten de mannetjes v a n schouder tot

heupen donker chocoladebruine v l e k k e n ; de wijfjes z i j n i n het algemeen d o n k e r b r u i n of z w a r t a c h t i g gekleurd, v a n dit ras k o m e n incidenteel ook gevlekte wijfjes v o o r . H e t verdient aanbeveling o m v a n elke vindplaats èn mannetjes èn wijfjes te verzamelen. N.B. —

Z o w e l v a n Ph.

orientalis

als v a n Ph.

maculatus

maculatus

k o m e n geheel witte dieren voor. O p m e r k e l i j k is echter dat alle bekende witte exemplaren v a n Ph. orientalis

mannetjes zijn, terwijl v a n Ph.

macu-

latus beide sexen geheel w i t k u n n e n zijn ; het is n o g onzeker of h i e r sprake is v a n albinisme (dus een witte vacht gecorreleerd met rode ogen), o f dat de haren v a n de vacht alleen maar alle pigment hebben v e r l o r e n . V a n belang is het dus o m bij geheel witte d i e r e n de k l e u r v a n de ogen te noteren. 27.

D r i e kiezen i n iedere kaakhelft aanwezig

—

T w e e kiezen i n iedere kaakhelft aanwezig

28.

L e n g t e achtervoet kleiner dan 25 m m

29

—

L e n g t e achtervoet groter dan 25 m m

30

29.

Snijtanden v a n de bovenkaak gegroefd ; de staart is langer dan de lengte

subfamilie M u r i n a e en genus Leptomys subfamilie H y d r o m y i n a e , behalve genus Leptomys

van kop +

lichaam

genus

T o t dit genus behoort Microhydromys

richardsoni

33 28

Microhydromys

Täte & A r c h b o l d ;

slechts het type exemplaar is tot n u toe b e k e n d ; lengte k o p + lichaam 80 m m ; staartlengte 92 m m ; lengte achtervoet (zonder k l a u w ) 20 m m . —

Snijtanden v a n de bovenkaak niet gegroefd ; de staart is k o r t e r dan de lengte v a n k o p

+

lichaam

genus

V a n dit genus k o m t i n het gebied v o o r Pseudohydromys

Pseudohydromys occidentalis

Täte, bekend u i t de o m g e v i n g v a n het H a b b e m a m e e r ; lengte k o p

+

lichaam 101^115 m m ; staartlengte 90-95 m m ; lengte achtervoet (zonder k l a u w ) 19-21 m m .

24

A. M . HUSSON

30.

L e n g t e v a n de achtervoet k l e i n e r d a n 4 0 m m

—

L e n g t e v a n de achtervoet

31

groter dan 40 m m , bij volwassen

tot 55 m m 31.

L e n g t e v a n de achtervoet ongeveer

dieren 32

36 m m ; er is w e i n i g v e r s c h i l i n

F i g . 7. a en b, schedel van Urотуs spec, v a n de onderkant en v a n op zij gezien, X i V s (naar Tate) ; f, foramen incisivum ; p, achterrand v a n het palatinum (harde verhemelte) ; di, diastema; к, lengte kiezenrij (langs de k a a k r a n d te meten), c, bovenaanzicht van schedel van Hydromys chrysogaster beccar i i , nat. gr. (naar J e n t i n k ) . d, boven­ aanzicht van schedel van Parahydromys asper, nat. gr. (naar Jentink).

k l e u r tussen de d o n k e r z w a r t b r u i n e rugzijde en de meer grijsbruine buikzijde

genus

Hydromys

V a n dit genus k o m e n twee soorten i n het gebied voor. D e h i e r ge­ geven diagnose heeft b e t r e k k i n g op de kleinste soort, Hydromys

habbe-

ma T ä t e & A r c h b o l d . V o o r de grotere soort zie onder 32. —

L e n g t e v a n de achtervoet 30­32 m m ; de buikzijde stteekt duidelijk af

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NI EUW­GUI NEA tegen de donker grijsbruine rugzijde .

.

.

.

genus

25 Paraleptomys

V a n dit genus zijn twee soorten beschreven die beide i n N e d e r l a n d s N i e u w ­ G u i n e a v o o r k o m e n . B i j Paraleptomys

i ruf latus

Osgood

is de

keel w i t , de r u g ­ en buikzijde zijn gescheiden door roodbruine flanken.

F i g . 8. Schematische tekeningen van de „ v a k j e s " van het patroon der kiezen voor­ komend bij knaagdieren (zie tekst) ; de streepjes geven van boven naar beneden aan Leptomys; welke vakjes respectievelijk behoren tot de eerste, tweede en derde kies. a, Ъ, Macruromys ; с, Pogonomys ; d, H y o m y s ; e, Urотуs; ƒ en g, Melomys; h, Pogonomelomys; i, drie v o r m e n van de derde kies van Melomys; j, Rattus. N a a r R u m m l e r .

B i j P. wilhelmina T ä t e & A r c h b o l d ontbreekt de witte keel en is er geen duidelijke a f s c h e i d i n g v a n de r u g - e n buikzijde d o o r een r o o d b r u i n e band. 32.

D e schedel is k o r t en gedrongen D i t genus omvat

—

slechts

( f i g . yd).

D e schedel is slank v a n v o r m ( f i g . ус). D e tweede soort v a n het genus Hydromys, H. chrysogaster

beccarii

. genus

één soort, Parahydromys .

.

Parahydromys asper

. genus

Thomas. Hydromys

die i n het gebied v o o r k o m t ,

Peters ( f i g . 6, m i d d e n ) , lijkt uiterlijk z o veel

26

A. M . HUSSON op Parahydromys zocht

33.

om

een

asper dat de v o r m v a n de schedel moet w o r d e n ondereenvoudig

kenmerk

v o o r het onderscheid te v i n d e n .

H e t d i e r is niet groter dan een h u i s m u i s : lengte v a n k o p +

lichaam

kleiner dan 9 0 m m

34

—

L e n g t e v a n k o p + lichaam groter dan 9 0 m m

35

34.

F o r a m e n i n c i s i v u m ( f i g . 7, f) k o r t ; het reikt niet tot aan de v o o r r a n d v a n de eerste kies ; lengte v a n de kiezenrij k l e i n e r d a n 3 m m ; lengte achtervoet groter dan 2 0 m m

genus

Lorentzimys

V a n dit genus k o m t i n het gebied een roodbruine v o r m voor, L o r e n t zimys

nouhuysii

nouhuysii

J e n t i n k , en een meer d o n k e r b r u i n e , L.

nou-

huysii alticola Täte & A r c h b o l d . —

F o r a m e n i n c i s i v u m langer ; naar achteren reikt het voorbij de v o o r r a n d v a n de eerste k i e s ; lengte v a n de kiezenrij groter dan 3 m m ; lengte v a n de achtervoet kleiner dan 20 m m

genus

Mus

M i n s t e n s één v a n de vele v o r m e n v a n de gewone H u i s m u i s w o r d t i n het gebied aangetroffen, Mus musculus 35.

castaneus

Waterhouse.

L e n g t e v a n het diastema groter dan 17 m m ; meestal bedraagt de lengte v a n kop +

lichaam meer dan 250 m m : zogenaamde

reuzenratten o f

giant rats —

36

L e n g t e v a n het diastema k o r t e r dan 17 m m ; lengte v a n k o p + lichaam m i n d e r dan 250 m m . D e zes genera, die tot deze groep v a n kleine tot m i d d e l m a t i g grote ratten behoren, k o n d e n aan de hand v a n het ten dienste staande m a teriaal niet op uitwendige k e n m e r k e n w o r d e n onderscheiden; v o o r het bepalen v a n de genusnaam moet daarom gebruik w o r d e n gemaakt v a n het patroon v a n de kiezen zoals dit i n f i g . 8 is afgebeeld. V a n het genus Leptomys

( f i g . 8 a ) , een waterrat, komt slechts één

soort voor, L. elegans ernstmayri

R u m m l e r . O o k het genus

Macruromys

( f i g . 8b) is slechts d o o r één soort vertegenwoordigd, M. elegans S t e i n . V a n het genus Pogonomys B i j P. sylvestris

( f i g . 8c)

zijn d r i e soorten waargenomen.

T h o m a s eindigt het p a l a t i n u m bij de achterrand v a n de

derde k i e s ; de staartschubben zijn v i e r h o e k i g . B i j P. macrourus

(Milne

E d w a r d s ) eindigt het p a l a t i n u m v ó ó r de achterrand v a n de derde kies, de staartschubben z i j n m i n of meer zeshoekig, de lengte v a n de kiezenrij bedraagt m i n d e r dan 5.6 m m . I n dit laatste k e n m e r k verschilt deze soort v a n P. mollipilosus

( P e t e r s & D o r i a ) w a a r v a n de lengte v a n de kiezen-

rij groter is dan 5.6 m m . D e drie overige genera, Rattus,

Melomys

en Pogonomelomys,

om-

vatten al de ratachtige knaagdieren die het meest schadelijk k u n n e n zijn. Behalve d o o r het patroon der kiezen is het genus Rattus

( f i g . 8/) i n

27

L ANDZOOGDIEREN VAN NEDERLANDS NIEUW-GUINEA zeer vele gevallen v a n Melomys

en Pogonomelomys

te onderscheiden

d o o r een duidelijk v e r s c h i l i n de lengte v a n de kiezenrij naar gelang deze w o r d t gemeten langs de k a a k r a n d of langs het bovenvlak v a n de kiezen zelf ; de voorzijde v a n de eerste kies is namelijk s c h u i n naar achteren gericht zodat de omtrek v a n de kiezenrij v a n op zij gezien de v o r m heeft v a n een rechthoekig t r a p e z i u m . B i j vele v o r m e n v a n Rattus

is de staart duidelijk g e r i n g d ; zij schijnt te bestaan uit kokertjes

die i n elkaar z i j n geschoven.

N i e t m i n d e r dan 9 soorten met

ruim

20 v o r m e n v a n Rattus z i j n i n het gebied waargenomen. H i e r o n d e r v a l l e n ook de cosmopolitische soorten zoals de B r u i n e rat, Rattus ( B e r k e n h . ) , de Z w a r t e rat, Rattus Rattus

rattus alexandrinus

rattus rattus

norvegicus

( L . ) , en de Scheepsrat

( G e o f f r o y ) , die alle i n N i e u w - G u i n e a zijn

geïmporteerd en i n de o m g e v i n g v a n de havensteden w o r d e n aangetroffen. D o o r handel en verkeer hebben ook v o r m e n v a n de M a l e i s e A r c h i p e l h u n intrede i n de N i e u w - G u i n e s e fauna gedaan. D e genera Melomys en Pogonomelomys

( f i g . 8/-i) zijn op het k i e z e n -

patroon moeilijk v a n elkaar te onderscheiden. A l s aanvullend k e n m e r k k a n wellicht v a n practische waarde zijn de v o r m v a n de staartschubben, die bij Pogonomelomys

m i n of meer de v o r m hebben v a n een gelijk-

zijdige zeshoek, t e r w i j l bij Melomys

deze de gedaante hebben v a n een

ongelijkzijdige zeshoek; het is echter n o d i g o m een aantal schubben te onderzoeken o m te z i e n welke v o r m het meeste v o o r k o m t . V a n Pogonomelomys

zijn drie soorten u i t het gebied bekend ; v a n Melomys negen

met r u i m t w i n t i g v o r m e n . I n h u n v o r m e n r i j k d o m z i j n de genera

Rattus

en Melomys beide ongeveer even sterk i n de N e d e r l a n d s N i e u w - G u i n e s e fauna vertegenwoordigd. 36.

L e n g t e v a n de kiezenrij groter d a n 16 m m Van

dit genus is slechts

.

.

genus

één soort bekend, Mallomys

Mallomys rothschildi

T h o m a s ; i n hoeverre de v e r s c h i l l e n die tussen de populaties bestaan v a n systematische betekenis zijn, is n o g niet bekend. —

L e n g t e v a n de kiezenrij m i n d e r dan 16 m m

37

37.

H e t harde verhemelte, palatinum, eindigt v e r achter de laatste

kies;

de snijtanden v a n de onderkaak ( v a n v o r e n gezien) z i j n te zamen even breed als één snijtand v a n de bovenkaak (eveneens v a n v o r e n gezien) genus

Anisomys

O o k v a n dit genus is tot n u toe slechts één soort bekend,

Anisomys

imitator

T h o m a s . H e t patroon v a n de k i e z e n v a n de onderkaak is d u i -

delijk l u s v o r m i g . —

H e t p a l a t i n u m eindigt ongeveer op dezelfde hoogte als de achterrand van de laatste kies ( f i g . y a)

38

28 38.

A.

HUSSON

H e t patroon v a n de k i e z e n lijkt op f i g . 8 d

genus

Hyomys

I n het centrale bergland k o m t v a n dit genus v o o r Hyomys

i gol ath

dammermanni —

M.

.

.

Stein.

H e t patroon v a n de k i e z e n lijkt op f i g . 8 e

.

.

genus

Uromys

M e t drie soorten is dit genus i n het gebied vertegenwoordigd. I n het centrale bergland leeft Uromys

anak T h o m a s ; deze soort heeft een

geheel zwarte staart. I n het laagland leeft Uromys

caud i maculatus

die

een witte staartpunt heeft welke echter bij de waargenomen rassen ver­ schillend v a n lengte is : bij U. caudi maculatus

aruens is

G r a y , de v o r m

v a n de z u i d k u s t , is deze m i n d e r dan één tiende v a n de gehele

staart,

F i g . 9. Schematische tekening v a n een Nycti mene spec, met uitgespreide l i n k e r h a n d : a, middenhandsbeentje (metacarpale) ; b en c, eerste en tweede vingerkootjes (phalanx) ; ba, b o v e n a r m ; d, dij ; n, neus; oa, o n d e r a r m ; s, scheen ( t i b i a ) ; sp, spoorbeen; st, staart; sv, staartvlies (uropatagium) ; v, voet ; vh, vlieghuid (mesopatagium) ; 1, d u i m (eerste vinger) ; 2­5, tweede tot vij fde vinger.

bij U. caudi maculatus

mult ii pl catus

( J e n t i n k ) , de v o r m v a n de n o o r d ­

kust, één derde o f de helft v a n de staartlengte. 39.

H e t staartvlies ( f i g . 9, s v ) is i n het m i d d e n zeer diep ingesneden; het ontbreekt bij sommige soorten bijna geheel ( f i g . 11 a-d)

— 40.

Staartvlies niet diep ingesneden ( f i g .

.

.

.

11e-h)

40 45

Staart geheel ontbrekend of niet meer dan 2У2 m m l a n g en dan n o g ver­ borgen onder de lange haren v a n r u g ­ en buikzijde ( f i g . 11 а, с, d)

41

29

LANDZOOGDIEREN VAN NEDERLANDS NI EUW­GUI NEA —

E e n duidelijke staart is aanwezig ( f i g . 11 b)

41.

L e n g t e o n d e r a r m groter d a n 80 m m ; staart ontbreekt v o l k o m e n

43 genus

.

.

Pteropus

T o t n u toe z i j n zes soorten v a n K a l o n g s i n N e d e r l a n d s N i e u w ­ G u i n e a waargenomen, ongetwijfeld k o m e n er méér voor. H e t w e i n i g omvang­ rijke materiaal dat te L e i d e n aanwezig is maakt het niet mogelijk o m k e n m e r k e n te v e r m e l d e n w a a r d o o r de n u bekende soorten met zekerheid v a n elkaar zijn te onderscheiden, zeker niet die soorten w a a r v a n de variabiliteit onbekend is en die o n d e r l i n g ongeveer een gelijke lengte v a n de o n d e r a r m hebben. D e extreme v o r m e n z i j n aan de grootte w e l te her­ kennen. Pteropus

pelewens is

A n d e r s e n is de kleinste soort, lengte o n d e r a r m

107 tot 114 m m , zij is i n N e d e r l a n d s N i e u w ­ G u i n e a slechts bekend v a n het eiland B i a k . H e t is echter niet uitgesloten dat n a onderzoek v a n veel materiaal z a l blijken dat deze e i l a n d ­ v o r m verschilt v a n de echte „pelewensis". Pteropus

neoh i bern i cus

papuanus

Peters is de grootste soort, met een

onderarm­lengte v a n 190 tot 210 m m . Pteropus conspi ci llatus chrysauchen Peters heeft een onderarm­lengte van 157 tot 180 m m . Pteropus

pohle i

S t e i n is tot n u toe alleen bekend v a n het eiland J a p e n ,

zij heeft een onderarm­lengte v a n 130­135 m m . Pteropus

hypomelanus

luteus A n d e r s e n heeft een onderarm­lengte v a n

128 tot 136 m m . D e mantel (nek en schouders) steekt niet scherp af tegen de r u g ­ en buikzijde ; de rugzijde is breed behaard : de breedte der behaarde strook is 38 tot 55 m m . Pteropus 136 tot 141

macrot is

epular is

R a m s a y heeft een onderarm­lengte v a n

m m . D e lichtgele mantel steekt zeer scherp af tegen

de

zwarte r u g , die behaard is met een band v a n hoogstens 4 0 m m breedte. —

L e n g t e o n d e r a r m kleiner dan 50 m m ; de staartlengte varieert v a n о tot 2У2

42.

mm

42

S taartvlies gereduceerd tot een smalle nauwelijks waarneembare z o o m langs de binnenzijde v a n de scheen ( f i g .

11d)

V a n dit genus k o m t slechts v o o r Syconycteri s

.

genus

Syconycter is

crassa papuana ( M a t ­

schie) ; lengte o n d e r a r m 4 0 tot 44 m m . —

Staartvlies duidelijk aanwezig, ingesloten door scheen, spoorbeen anale streek

( f i g . 11 с )

genus

O o k dit genus is slechts vertegenwoordigd door één soort, glossus 43.

lagoch i lus

nanus

en

Macroglossus Macro-

M a t s c h i e ; lengte o n d e r a r m 37 tot 4 0 m m .

N e u s duidelijk b u i s v o r m i g verlengd ( f i g . 9, n)

.

genus Nycti mene

30

A. M . HUSSON V a n de B u i s n e u s vleermuis, Tube-nosed bat, zijn v i e r soorten waargenomen. Nyctimene

aello T h o m a s ; lengte o n d e r a r m 80 tot 85 m m .

Nyctimene

cephalotis

cephalotis

( P a l l a s ) ; lengte

o n d e r a r m 6 0 tot

69 m m . Nyctimene

cyclotis

A n d e r s e n ; lengte o n d e r a r m 53 tot 58 m m . V a n

F i g . 10. a, Rousettus spec, v a n de rugzijde gezien; oa, lengte van de o n d e r a r m ; b, linker oor van Rhinolophus spec. ; de lengte v a n het oor w o r d t gemeten van het pijlpuntje tot aan de top van het oor ; c, linker oor van Myotis spec. ; t, tragus ; d, linkerhand van Miniopterus s p e c : het tweede vingerkootje (c) van de derde vinger is ongeveer driemaal zo lang als het eerste vingerkootje van de derde vinger (b) ; e, neusblad van Rhinolophus spec, (naar Dobson) ; f, neusblad v a n Hipposideros spec, (naar T r o u g h t o n ) .

deze N.

soort z i j n

cyclotis

twee rassen

cyclotis

i n het gebied bekend, v a n deze

komt

A n d e r s e n v o o r i n noordwest N e d e r l a n d s N i e u w -

G u i n e a ( A r f a k gebergte), en N. cyclotis certans A n d e r s e n i n z u i d N i e u w G u i n e a ( G o l i a t h gebergte). Nyctimene

albiventer

( G r a y ) , w a a r v a n eveneens twee rassen i n het

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA gebied v o o r k o m e n , N. albiventer 54 tot 59 m m ) , en N. albiventer

papuanus

31

A n d e r s e n (lengte o n d e r a r m

draconilla

T h o m a s (lengte o n d e r a r m

ongeveer 49 m m ) . D e twee laatstgenoemde soorten z i j n (evenals h u n rassen) alleen op schedelkenmerken met zekerheid v a n elkaar te onderscheiden. —• 44.

N e u s niet b u i s v o r m i g v e r l e n g d

44

D e top v a n de tweede v i n g e r eindigt i n een duidelijk k l a u w t j e ; i n de boven- en onderkaak zijn v i e r snijtanden aanwezig tussen de beide veel grotere hoektanden (dit k e n m e r k is u i t w e n d i g duidelijk te z i e n ; v o o r afbeelding klauwtje zie f i g . 9, 2 ) .

genus

Rousettus

D i t genus is vertegenwoordigd door twee soorten, Rousettus

amplexi-

caudatus

brachyotis

75 m m , en Rousettus

.

.

.

.

( D o b s o n ) , met een onderarm-lengte v a n 69 tot stresemanni

S t e i n , met een onderarm-lengte v a n

ongeveer 9 0 m m . —

D e top v a n de tweede v i n g e r eindigt niet i n een klauwtje ; i n de bovenen onderkaak z i j n slechts twee snijtanden aanwezig

genus

Dobsonia

O o k v a n d i t genus k o m e n slechts twee soorten i n het gebied v o o r ; bij Dobsonia

minor

80 m m , bij Dobsonia

( D o b s o n ) is de lengte v a n de o n d e r a r m ongeveer moluccensis

magna T h o m a s is de lengte v a n de

o n d e r a r m 145 tot 156 m m , deze soort is algemeen i n het gehele gebied. 45.

D e staart w o r d t niet i n haar gehele lengte d o o r het staartvlies ingesloten, doch steekt ongeveer halverwege dit vlies aan de rugzijde naar b u i t e n ; het uiteinde v a n het staartvlies is dus staartloos ( f i g . 11 e)

—

46

D e staart w o r d t geheel ingesloten door het staartvlies e n eindigt o f i n de b u i t e n r a n d v a n het vlies ( f i g . 11 g, H), òf steekt v e r d e r naar buiten uit ( f i g . l i / )

46.

47

L e n g t e o n d e r a r m groter dan 6 0 m m Van

de G r o t e schede-staart

.

.

.

genus

Taphozous

vleermuis, G r e a t sheath-tailed bat,

met zekerheid slechts één soort waargenomen, Taphozous

is

nudicluniatus

D e V i s , met een onderarm-lengte v a n 75 m m . —

L e n g t e o n d e r a r m k l e i n e r dan 6 0 m m

.

.

.

genus

Emballonura

V a n de K l e i n e schede-staart vleermuis, L i t t l e sheath-tailed bat, k o m e n vijf soorten voor, w a a r v a n er slechts twee o p de grootte v a n de onderarm

zijn

te

herkennen,

namelijk

Emballonura

nigrescens

T h o m a s , lengte o n d e r a r m 32 tot 34 m m , e n Emballonura lengte o n d e r a r m 47 tot 53 m m . Emballonura D o b s o n , Emballonura

raffrayana

furax

raffrayana

cor T h o m a s en Emballonura

papuana Thomas, raffrayana beccarii

beccarii Peters & D o r i a hebben ongeveer een gelijke lengte v a n de ondera r m , 37 tot 4 0 m m ; zij zijn slechts op schedelkenmerken v a n elkaar te o n derscheiden.

32 47.

A. M . HUSSON N e u s met b l a d v o r m i g e aanhangsels ( f i g . 1oe, ƒ) ; geen tragus a a n w e z i g ( f i g . 10 b)

—•

N e u s g e w o o n ; geen fig.

48 b l a d v o r m i g e aanhangsels ; tragus a a n w e z i g 10c

(t i n 49

F i g . l i . Schematische tekeningen van staart en staartvlies v a n : a, Pteropus s p e c ; b, Dobsonia spec. ; c, Macroglossus spec. ; d, Syconycteris spec. ; e, Emballonura spec. ; ƒ, Tadarida spec. ; g, Myotis adversus moluccarum; h, Pipistrellus angulatus collinus (het pijltje wijst naar de spoorlob).

LANDZOOGDIEREN V A N NEDERLANDS NIEUW-GUINEA 48.

33

D e derde, vierde en vijfde v i n g e r zijn samengesteld uit een m i d d e n handsbeentje

+

d r i e kootjes; de bladvormige neusplooien z i j n i n het

m i d d e n gegroepeerd tot een h o e f i j z e r ; het bovenste neusblad loopt uit i n een punt

(fig

10^)

genus

Rhinolophus

V a n de H o e f i j z e r n e u z e n , H o r s e s h o e bat, is slechts één soort waargenomen, Rhinolophus

euryotis

timidus

A n d e r s e n ; lengte o n d e r a r m 55

tot 57 m m . —

V i n g e r s met twee kootjes; de neusplooien v o r m e n geen duidelijk hoefijzer, het bovenste neusblad loopt niet uit i n een punt ( f i g . i o / ) . genus

Hipposideros

V a n dit genus zijn niet m i n d e r dan acht soorten v a n

Nederlands

N i e u w - G u i n e a bekend. Slechts twee v a n deze zijn op de grootte

van

de o n d e r a r m dadelijk te h e r k e n n e n , terwijl de zes andere, met een onderarm-lengte v a n 45 tot 52 m m , op schedelkenmerken en verschillen i n verhoudingen v a n lichaamsdelen zijn te onderscheiden. A l l e e n de namen v a n de eerste twee w o r d e n h i e r v e r m e l d , namelijk Hipposideros pullatus bicolor 49.

De

A n d e r s e n , lengte o n d e r a r m 73 tot 83 m m , en aruensis

staart

steekt

diadema Hipposideros

G r a y met een onderarm-lengte v a n ongeveer 38 m m . ver

buiten

de

onderrand

van

( f i g . 11 f)

het

staartvlies genus

uit

Tadarida

T w e e soorten v a n de M o p s vleermuis, Free-tailed bat, k o m e n i n het gebied voor, Tadarida beccarii astrolabiensis ( M e y e r ) met lengte ondera r m ongeveer 36 m m , en Tadarida

plicata jobensis

( M i l l e r ) met lengte

o n d e r a r m 44 tot 46 m m . —

D e staart eindigt i n de b u i t e n r a n d v a n het staartvlies o f steekt 2 m m naar buiten ( f i g . 11 g)

50.

1 of 50

H e t tweede kootje v a n de derde v i n g e r is bijna driemaal z o l a n g als het eerste kootje

( f i g . 10 ci)

genus

V a n de L a n g v i n g e r i g e vleermuis, L o n g - f i n g e r e d bat, bat, k o m e n drie soorten voor, namelijk Miniopterus T o m e s , lengte o n d e r a r m 38 tot 4 0 m m ; Miniopterus

Miniopterus Long-winged

australis

australis

schreibersii

blepotis

( T e m m i n c k ) , lengte o n d e r a r m ongeveer 46 m m ; en Miniopterus

tristis

( W a t e r h o u s e ) , lengte o n d e r a r m 51 tot 53 m m . —-

H e t tweede kootje v a n de derde v i n g e r is niet i n het oog vallend verlengd ten opzichte v a n het eerste, doch ongeveer even l a n g

51.

Lengte

o n d e r a r m kleiner dan 31

mm.

.

.

I n het gebied vertegenwoordigd door Pipistrellus

.

.

51

. genus

Pipistrellus

papuanus

(Peters &

D o r i a ) , één v a n de kleinste v l e e r m u i z e n ter w e r e l d ; lengte o n d e r a r m 27 tot 31 m m . —

L e n g t e o n d e r a r m groter dan 31 m m

52

A. M. HUSSON

34 52.

V l i e g h u i d aangehecht aan de basis v a n de tenen ( f i g . и й ­ ) . genus

i Pi p strellus

D e tweede soort (zie onder 51) die v a n dit genus i n het gebied v o o r ­ komt

is Pi pi strellus

angulatus

coll i nus

( T h o m a s ) ; lengte

onderarm

34 tot 37 m m . —

V l i e g h u i d aangehecht bij het eind v a n de scheen ( f i g . n # ) .

53.

.

S3

D e middenhandbeentjes v a n de derde, vierde en vijfde v i n g e r zijn o n ­ d e r l i n g ongeveer even l a n g ; geen spoorlob aanwezig I n het gebied k o m t v a n dit genus v o o r Myoti s

genus

adversus

Myot is

moluccarum

( T h o m a s ) ; lengte o n d e r a r m 38 tot 41 m m . —

H e t middenhandsbeentje v a n de vijfde v i n g e r is ongeveer 5 m m k o r t e r dan dat v a n de derde en vierde v i n g e r ; spoorlob aanwezig ( f i g . genus

iih).

Ph i letor

O f s c h o o n dit genus v a n N e d e r l a n d s N i e u w ­ G u i n e a n o g niet w e r d vermeld, is aan de zuidoost kust te verwachten Phi letor

rohu i

Thomas ;

lengte o n d e r a r m 32 tot 37 m m . LITERATUURLIJST Deze lijst bevat i n de eerste plaats de publicaties w a a r u i t f i g u r e n zijn overgenomen. V e r d e r is een keuze gemaakt uit de w e r k e n die i n de laatste jaren over de zoogdieren v a n N i e u w ­ G u i n e a zijn verschenen. een enkele u i t z o n d e r i n g is v o o r de i n de tabel gebruikte

Behoudens

wetenschappelijke

namen de „ C h e c k l i s t " v a n L a u r i e & H i l l gevolgd. I n deze „ C h e c k l i s t " z i j n tevens de namen te v i n d e n waarmee vaak soorten i n de oudere literatuur w o r d e n aangeduid. A N D E R S E N , К.. 1912. Catalogue of the C h i r o p t e r a i n the collection o f the B r i t i s h M u s e u m . V o l . 1 : Megachiroptera, ci + 854 biz., 79 fig., L o n d o n . B A L E N . J . H . V A N , 1914. D e dierenwereld v a n I nsulinde. 1. D e Zoogdieren, x i + 505 biz., fig., 12 gekl. pl., Deventer. BoscHMA, H . , 1943. V o o r l o o p i g verslag over het verzamelen v a n dieren gedurende de E x p e d i t i e van het K o n i n k l i j k A a r d r i j k s k u n d i g Genootschap naar N i e u w ­ G u i n e a in 1939. T i j d s c h r i f t N e d e r l . A a r d r i j k s k . Gen., vol. 60, blz. 504­522, 1 k r t , 2 p l . BRONGERSMA, L . D . , 1954. Zoölogisch onderzoek i n N i e u w ­ G u i n e a , 52 blz., Openbare Les, Leiden. CARTER, T . D . , J . E . HI L L & G . H . H . T A T E , 1946. M a m m a l s of the P a c i f i c W o r l d , x v i + 227 blz., 69 fig., N e w Y o r k . D o B S O N , G . E . , 1878. Catalogue of the C h i r o p t e r a i n the collection o f the B r i t i s h M u s e u m , x l i i + 567 blz., 30 pl., L o n d o n . JENTINK, F . A . , 1908. M a m m a l s collected by the D u t c h N e w Guinea E x p e d i t i o n 1907. N o v a Guinea, vol. 9, Zoologie, blz. 1­14, pi. 1. KERBERT, C , 1913. M i t t e i l u n g e n über Zaglossus. Bijdragen tot de Dierkunde, a f l . 19, blz. 167­184, I krt., pl. i i i . L A U R I E , E . M . O . & J . E . H I L L , 1954. L i s t o f L a n d mammals o f N e w Guinea, Celebes and adjacent islands 1758­1952, 175 blz., 1 krt., 3 pl., L o n d o n .

LANDZOOGDIEREN

V A N NEDERLANDS

NIEUW-GUINEA

35

M I L N E EDWARDS, A . , 1888. N o t e sur une espèce nouvelle du genre Dactylopsila. Mémoires publiés par la Soc. Philomathique à l'occasion du centenaire de sa fondation 17881888, blz. 173-177, pl. x v - x v i . PETERS, W . & G . DORIA, 1881. Enumerazione dei m a m m i f e r i raccolti da O . B e c c a r i , L . M . d ' A l b e r t i s ed A . A . B r u y n nella N u o v a Guinea propriamente detta. A n n a l i del M u s e o civico d i S t o r i a N a t u r a l e d i Génova, v o l . 16, blz. 665-707, p l . v - x v i i i . ROTHSCHILD, W . & G . D O L L M A N , 1936. T h e genus Dendrolagus. Transactions o f the Z o o l o g i c a l Society of L o n d o n , v o l . 21, blz. 477-502, p i . x x x v - l v i i . R U M M L E R , H . , 1938. D i e Systematik und V e r b r e i t u n g der M u r i d e n Neuguineas. M i t t e i lungen aus dem Zoologischen M u s e u m i n B e r l i n , v o l . 23, blz. 1-296, 1 fig., pl. i - i x . SOUEF, A . S. L E & H . B U R R E L L , 1926. T h e w i l d animals o f A u s t r a l a s i a embracing the mammals of N e w Guinea & the nearer P a c i f i c islands. W i t h a chapter o n the bats of A u s t r a l i a and N e w Guinea by E . L . G . T r o u g h t o n , 388 blz., 105 fig., London. T A T E , G . H . H . , 1936. Some M u r i d a e of the I n d o - A u s t r a l i a n region. B u l l e t i n o f the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , v o l . 72, blz. 501-728, 32 f i g . , 1941. Results of the A r c h b o l d Expeditions. N o . 35. A review of the genus Hipposideros w i t h special reference to I n d o - A u s t r a l i a n species. B u l l e t i n o f the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , v o l . 78, blz. 353-393, 5 f i g . , 1945a. Results of the A r c h b o l d Expeditions. N o . 52. T h e marsupial genus Phalanger. A m e r i c a n M u s e u m Novitates, N o . 1283, 41 blz., 9 f i g . , 1945b. Results of the A r c h b o l d E x p e d i t i o n s . N o . 54. T h e marsupial genus Pseudocheirus

and its subgenera.

A m e r i c a n M u s e u m Novitates, N o . 1287, 30 blz.,

5 fig. , 1945c. Results o f the A r c h b o l d Expeditions. N o . 55. Notes on the squirrel-like and mouse-like possums ( M a r s u p i a l i a ) . A m e r i c a n M u s e u m Novitates, N o . 1305, 12 blz. , 1947. Results of the A r c h b o l d Expeditions. N o . 56. O n the anatomy and c l a s s i f i cation of the D a s y u r i d a e ( M a r s u p i a l i a ) . B u l l e t i n of the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , v o l . 88, blz. 97-156, 1 f i g . , 1948a. Results of the A r c h b o l d Expeditions. N o . 59. Studies on the anatomy and phylogeny of the Macropodidae ( M a r s u p i a l i a ) . B u l l e t i n of the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , v o l . 91, blz. 233-352, 3 fig. , 1948b. Results o f the A r c h b o l d Expeditions. N o . 60. Studies i n the Peramelidae ( M a r s u p i a l i a ) . B u l l e t i n of the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , vol. 92, blz. 313-346, I fig. , 195 L Results o f the A r c h b o l d Expeditions. N o . 65. T h e rodents o f A u s t r a l i a and N e w Guinea. B u l l e t i n of the A m e r i c a n M u s e u m of N a t u r a l H i s t o r y , v o l . 97, blz. 183-430, 4 fig. T A T E , G . H . H . & R . ARCHBOLD, 1939. Results of the A r c h b o l d Expeditions. N o . 23. A revision of the genus E m b a l l o n u r a ( C h i r o p t e r a ) . A m e r i c a n M u s e u m Novitates, N o . 1035, 14 blz., 2 f i g . THOMAS, O., 1888. Catalogue of the M a r s u p i a l i a and M o n o t r e m a t a i n the collection of the B r i t i s h M u s e u m ( N a t u r a l H i s t o r y ) , x i i i + 401 blz., 6 fig., pi. i - x x v i i i , London. TROUGHTON, E . , 1946. F u r r e d animals o f A u s t r a l i a , x x x + 376 blz., 25 gekl. pl., Sydney. W O O D JONES, F . , 1923-1925. T h e mammals of South A u s t r a l i a , 5-458 blz., 311 fig., Adelaide.