t Ogenblik Jaargang 9, 2010 nr. 3 Viermaandelijkse nieuwsbrief van de thuisbegeleidingsdienst Accent - vroegbegeleiding en schoolgaanden -

1

‘t Ogenblik Jaargang 9, 2010 nr. 3

Vi van d ermaand e e - vro thuisbe lijkse nie egbe g gelei eleidings uwsbrief ding en sc dienst Ac ce hoolg aand nt en -

Koninklijk Medisch Pedagogisch Instituut Spermalie Snaggaardstraat 9 - 8000 Brugge tel.: 050/34 03 41 fax: 050/33 73 06 [email protected]

2

INHOUD

pag.

Vooraf

2

Thuisbegeleidingsnieuws

3

Sociale tegemoetkomingen Sociaal tafief voor gas en elektriciteit

6 6

Kijk, zo zie ik Congenitale Amaurosis Van Leber (LCA) Getuigenis

6 6 6

Hulpmiddelen en omgevingsaanpassingen

8

Accent-tips weet je wat ik heb - CVI De Kangeroesprong online De luisterpuntbibliotheek 30 Seconds: een gezelschapsspel voor jongeren in braille WII-spel voor kinderen met een visuele beperking

10 10 11

Terugblik Binnenspeeldorp Oostkamp - De ervaring van een grootouder Ouderavond “Mijn kind is anders, wat nu?…” Naar de klimmuur De zomervakantie

13 13 14 15 16

Accentent actief Activiteiten georganiseerd door -6 en + 6

24 24

TB Accent

26

12 12

VOORAF Beste ouders, kinderen, jongeren en familie, Het feest van onze 33ste verjaardag ligt alweer een dik half jaar achter ons. We waren met velen en we ervaarden dat het goed was samen te vieren. In die tussentijd bleven we niet stilzitten. We maakten werk van modulering, we schreven een jaarverslag, we volgden besprekingen in het kader van de provinciale meerjarenzorgplannen vanuit de overheid, we volgden bijscholing, en last but not least: we waren er voor u, voor 496 cliënten: 309 kinderen en jongeren, en 187 volwassenen. Het blijft een belangrijke bekommernis van ons, hulpverleners, om ervoor te ijveren dat ondersteuning van personen met een beperking in het algemeen, en sociaal zwakkeren onder hen in het bijzonder, niet wordt opgegeven. We blijven ijveren voor voldoende middelen in tijden van schaarste binnen onze verzorgingsstaat. We staan met zijn allen voor de opdracht creatief en flexibel de huidige middelen in te zetten om meer cliënten en hun omgeving een kwalitatief aanbod te blijven geven. We bieden u deze nieuwsbrief nogmaals aan in een vernieuwde lay-out (kaft in kleurendruk en inhoud in zwart-wit met veel foto’s). Maar ten gevolge van de hoge kostprijs van deze nieuwsbrief moeten we sponsors zoeken om dit project financieel te ondersteunen. Zo hopen we dergelijke uitgave (gedeeltelijk of volledig in kleur) te kunnen blijven behouden de komende jaren. Mocht u iemand kennen die de uitgave wil helpen financieren, dan is die persoon / firma uitermate welkom. Er kan contact opgenomen worden met mij of met een thuisbegeleider. Eliane Bonamie

3

THUISBEGELEIDINGSNIEUWS DE MEDEWERKERS: van dynamiek gesproken. Debbie Claus is begin juni bevallen van een prachtige zoon Juul! Sinds oktober is Debbie terug aan het werk. Welkom! Griet Pattyn is zwanger. Zij en haar partner verwachten de baby in maart volgend jaar... Proficiat! Aangezien Griet bij de kindjes jonger dan zes jaar werkt, moet zij volgens de moederschapsbeschermingsregel direct stoppen met werken. Griet wordt vervangen door Tina De Pauw. Tina werkte reeds in thuisbegeleiding voor volwassenen. Succes Tina! Mirthe, dochtertje van Griet De Roo , is geboren in juli. Griet is thuisbegeleidster bij de leeftijdsgroep volwassenen. Gelukwensen van ons! Leen De Seyn verlaat voor eind dit jaar onze dienst, na 9 werkjaren op onze dienst… Ze heeft een andere job waarover ze, verder in deze nieuwsbrief, zelf iets schrijft... We dragen Leen een warm hart toe en bedanken haar voor de inzet en het engagement naar de cliënten, voor haar frisse lach en optimisme onder de collega’s, voor de samenwerking. Echt bedankt Leen, het ga je verder goed. Leen zal vervangen worden door Marlies Praet. Marlies kent de dienst reeds vanuit haar vorige interimperiode. Succes alweer! Eliane Bonamie

Een nieuw gezicht vraagt een woordje uitleg: Beste ouders, Ik ben Tina De Pauw, psychologisch assistente van opleiding en woon in Brugge. Enkele weken geleden mocht ik starten als thuisbegeleidster bij Thuisbegeleiding ACCENT ter vervanging van Griet Pattyn. De thuisbegeleiding en ook het werken met kinderen is mij niet vreemd. Na mijn studies ging ik aan de slag in een revalidatiecentrum voor kinderen met ontwikkelingsstoornissen (RC De Steijger, Destelbergen) en ik werkte er 8 jaar. Vanaf toen ben ik mijn werkvreugde iets dichter bij huis gaan zoeken. Ik werkte onder andere als gezinsbegeleidster in MPI Het Anker in Varsenare en deed een vervanging in het Centrum Geestelijke Gezondheid Prisma in Oostende (dienst kinderen en adolescenten). Mijn laatste werkervaring deed ik op in de thuisbegeleiding voor volwassenen met een visuele beperking (Vlaamsoogpunt Brugge, Blindenzorg Licht en Liefde). Via deze weg ben ik nu beland in de thuisbegeleiding van jonge kinderen met een visuele beperking en hun gezin. Tot in juni zal ik binnen ACCENT actief zijn om samen met de gezinnen en de kindjes die mij toegewezen werden een stukje mee op weg te gaan... Tina De Pauw

4 Even voorstellen… Voor degenen die mij nog niet kennen, wil ik mij via deze weg graag even aan jullie voorstellen. Ik ben Marlies Praet, 25 jaar, afgestudeerd als psychologe en sinds maart werkzaam in de thuisbegeleiding. Mijn roots liggen in Deinze, waar ik groot geworden ben samen met mijn jongere zus en broer. Mijn vrije tijd vul ik met toneel spelen, vrijwilligerswerk en gezellig bij-babbelen met vrienden tijdens een zelfbereid etentje. Als interim heb ik een aantal maanden deel uitgemaakt van team +6 en in september ben ik overgelopen naar team -6 om een volgende zwangerschapsvervanging in te vullen. Daar zal ik vanaf half november de uren van Leen overnemen. Ik kijk er naar uit om (sommigen van) jullie in de nabije toekomst (nog) beter te leren kennen! Tot heel binnenkort! Marlies Praet

Beste ouders, Na veel wikken en wegen heb ik voor een andere job gekozen. Ik verlaat eind dit jaar de thuisbegeleiding. Het waren 9 boeiende jaren waarin ik veel geleerd heb van mijn collega’s en van de gezinnen waar ik mocht mee werken. Ik vond het een groot voorrecht om telkens nieuwe gezinnen te leren kennen en er samen een stukje mee op pad te mogen gaan. Ik wil dan ook iedereen die ik nog begeleid heb bedanken en het allerbeste toe wensen! Leen Deseyn

5 AFSCHEID In de gezinnen met jonge kinderen delen we vaak met de ouders de verwondering over de geboorte van een nieuwe kindje. Soms zijn er ook kinderen die dikwijls heel veel zorg vroegen en dan toch vrij plots van ons heengaan. Zo moesten we dit jaar afscheid nemen van Aaron, Alper en Nola. Ouders van Nola schreven voor haar uitvaart een heel ontroerend tekstje die haar heel mooi typeert. Zij wilden dit ook met jullie delen. NOLA ZO prachtig, ZO uniek alle pijn en zorgen toverde je weg met je glimlach Je lach klonk als muziek je gierde van plezier als mila weer eens kiekeboe deed. en als je papa nog maar binnenkwam Je mond vol duizenden zoentjes die harten deed smelten en zeiden “Ik zie je graag” je eerste woordje “AATJU” kon je als niemand anders Je ogen ZO groot, ZO mooi ze blonken van plezier ze spraken van geluk, verdriet en angst Die blik vergeten we nooit Je handen waren je woorden BOEMBOEM op de tafel Jouw lichaamstaal vertelde ons wie je was Je gaf ons alles van jezelf en veel meer In ruil genoot je van onze tijd en zorgen en van de mensen en kinderen om je heen Je maakte alles 1 geheel! Je blijft het zonnetje in ons huis, je foto’s, onze gedachten en een ster aan de hemel is al wat ons nog rest maar waar we ook zijn, we blijven met 4 zoals MILA zegt: NOLAATJE zit voor altijd in ons hart en dat nemen we overal mee. Wat we van jou leerden, is dat wat er ook gebeurt Er was altijd plaats voor een lachje, een klankje, een zoentje... Mama, Papa & Mila zullen het zorgen missen, maar zorgen nu voor elkaar zodat alles altijd blijft voorbestaan !!!! Dankuwel NOLA Sabine Nico Mila & Nola*

6

SOCIALE TEGEMOETKOMINGEN Sociaal tarief voor gas en elektriciteit Sinds kort hebben kinderen, die recht hebben op bijkomende kinderbijslag en een erkenning hebben van minstens 66% ongeschiktheid, recht op het sociaal tarief voor gas en elektriciteit. Een groot deel van de gezinnen ontvangen dit automatisch. Een kleine groep ontvangt een papieren attest dat ze zelf naar hun energieleverancier moeten opsturen. Het maandelijkse forfaitbedrag dat elk gezin aan zijn leverancier betaalt, blijft in eerste instantie hetzelfde. Bij de eerste jaarlijkse afrekening wordt alles herberekend en wat te veel werd betaald wordt terug gestort. Vanaf dan kan het forfait aangepast worden. Het sociaal tarief is het laagste tarief op de energiemarkt in België. Dit tarief wordt bepaald door de CREG (www.creg.be). Het is een vaste prijs. Belangrijk om weten is dat elke klant die recht heeft op sociaal tarief ervan kan genieten bij zijn energieleverancier van zijn keuze. De prijzen zijn bij elke energieleverancier in België dezelfde. Leen Deseyn

KIJK ZO ZIE IK Congenitale Amaurosis van Leber (LCA) Congenitale Amaurosis van Leber is een aangeboren, autosomaal recessief erfelijke aandoening van het netvlies. Dit wil zeggen dat beide ouders drager zijn (en dus zelf geen symptomen hebben) en de aandoening kunnen doorgeven met een herhalingskans van 1 op 4. De diagnose wordt bevestigd met E.R.G. Bij dit onderzoek wordt de elektrische activiteit, die het netvlies uitzendt na een lichtflits, geregistreerd. Er is hier geen antwoord, noch van de kegeltjes, noch van de staafjes. Met de kegeltjes kunnen we details en kleuren onderscheiden. De staafjes bepalen ons gezichtsveld en hebben we nodig om in het donker te zien. Symptomen : • De gezichtsscherpte is vanaf de geboorte heel gering , dikwijls 1/20 of minder, sommige kinderen worden hiermee blind geboren. • Sommige zijn ernstig nachtblind en hebben een beperkt gezichtsveld. • Anderen zijn ernstig lichtschuw. • Ze hebben een zoeknystagmus of dwalende oogbewegingen. • De oogjes liggen vaak diep in de oogkas. • Ze doen veelal aan oogboren, dit is het duwen met de vingers of de handjes in de ogen. • Er moet steeds aandacht zijn voor eventuele bijkomende problemen (bv. de ontwikkeling – nierinsufficiëntie).

7 Gen-Therapie als behandeling bij LCA De laatste jaren is er ontzettend veel onderzoekswerk verricht naar het lokaliseren van foute genen, gezien gen-therapie enkel toepasbaar is bij aandoeningen waar het gen-defect gekend is. Momenteel zijn er al 12 genen gekend die LCA kunnen veroorzaken, waaronder het gen RPE65. Een paar succesvolle en veilige gen-therapieën bij patiënten met dit RPE65-aangetaste LCA–gen zijn inmiddels beschreven vanuit Philadelphia en Londen. Welk resultaat moet men zich hierbij voorstellen ? • Op NMR wordt een verhoogde corticale activiteit vastgesteld, doordat meer visuele prikkels doorgaan naar de hersenen. • De resultaten zijn niet objectiveerbaar in gezichtsscherpte maar zichtbaar in het functioneren. Er wordt vooral een verbetering van de mobiliteit vastgesteld. Hoe gebeurt dit ? • Het glasvocht wordt verwijderd. • Subretinaal wordt een inspuiting gegeven met het goed gen. • Een virus dient als transporter van het goed gen. Deze zware en dure behandeling wordt nog niet gedaan in België. Het oogheelkundig team Anne-Leen Van Damme, verantwoordelijke low-visiondienst Dr. Sophie Walraedt, Oogarts

Een getuigenis Hallo, mijn naam is Astrid Desmet, ik ben 20 jaar oud en lijdt aan de ziekte van Leber (LCA). Ik heb 10 jaar les gevolgd in het MPI Spermalie, heb dan mijn middelbaar onderwijs verder gezet in het gewoon onderwijs met GON-begeleiding en studeer nu met GON-begeleiding aan de hogeschool KATHO in Kortrijk. Wat is de ziekte van Leber of Leber Congenitale Amaurose (LCA): Het is een aangeboren en erfelijke oogaandoening, het is een vorm van netvliesblindheid. Door een erfelijke fout in één van de genen zijn onderdelen van het netvlies om contrast en kleuren te zien, onderontwikkeld of inactief. Daarom ben ik al van bij mijn geboorte slechtziend. Andere kenmerken die voorkomen zijn: het maken van onwillekeurige bewegingen met de ogen en overgevoeligheid voor licht. In de geneeskunde kent men intussen al 12 genen die verantwoordelijk kunnen zijn voor LCA. In feite is LCA dus een groep van minstens 12 aandoeningen. In feite zijn het er waarschijnlijk nog meer, daar bij 35% van de kindjes met een netvliesprobleem men nog niet weet welk gen aan de basis ligt van het probleem. In Vlaanderen worden er elk jaar 2 tot 4 baby’s met LCA geboren. In totaal zijn er in België 200 tot 300 patiënten met LCA. Wat betekent LCA voor mij : De grootste implicaties voor mij zijn dat een gedeelte van mijn gezichtsveld weggevallen is en dat ik overgevoelig ben voor licht. Om dit te verhelpen draag ik gekleurde lenzen met daar boven nog een bril met glazen die verkleuren bij lichtinval. Om mij te verplaatsen buiten mijn vertrouwde omgeving maak ik gebruik van een witte stok. Bij het studeren gebruik ik een TV-leesloupe en een laptop met spraak- en vergrotingssoftware. Al mijn teksten op de computer lees ik met witte letters op zwarte achtergrond omdat het contrast voor mij anders te fel is. De beperking van mijn gezichtsveld houdt in dat ik moeilijk overzicht kan houden: bijvoorbeeld als ik iets zoek op tafel, duurt dat een hele tijd voor ik het gevonden heb. Mijn gezichtsveld is ook gelimiteerd in afstand: wat iemand met een normaal zicht ziet op tien meter, mag voor mij niet verder staan dan één meter. Ook het onderscheid tussen kleuren is voor mij heel moeilijk, daarom neem ik mijn ma mee om kleren te gaan kiezen. De zon, vooral als ze laag zit, is een echte kwelling voor mij. Daarom is het misschien maar best dat

8 ik in België woon. Gelukkig ben ik geboren in een hoogtechnologische tijd, anders was voor mij gewoon onderwijs uitgesloten. Wat betekent LCA voor mijn ouders : In het begin worstelden ze met een groot schuldgevoel: zij hadden het mij doorgegeven, het was “hun” schuld. Gelukkig is met de tijd en het besef dat ik heel goed mijn plan trek, dit schuldgevoel verdwenen, ook mede dankzij de medische uitleg die er de laatste jaren toch gekomen is. Ze zijn apetrots op mij, op de “prestaties” die ik al neergezet heb (in hun ogen). Ze zeggen mij dikwijls dat de manier waarop ik met mijn leven omga en de blijdschap en de vreugde waarmee ik door het leven ga, een enorme opsteker is voor hen. Ze steunen mij in al mijn projecten. Astrid Desmet

HUlpmiddelen en omgevingsaanpassingen In deze rubriek rond hulpmiddelen en mobiliteit hebben we het over de wettelijke bepalingen en normen die gelden voor een persoon met een visuele beperking die een autorijbewijs wil halen. Ouders stellen zich vaak de vraag: ”Zal mijn kind later met een auto kunnen rijden?” Ook kinderen en jongeren zitten met de vraag of ze later met de auto zullen kunnen rijden. Wanneer de oogarts een diagnose stelt, geeft hij doorgaans aan wat de mogelijkheden zijn op vlak van mobiliteit. Antwoorden op de vraag of de persoon met de auto zal kunnen rijden en meer bepaald een rijbewijs zal kunnen halen is niet zo evident bij matig slechtziende personen. Temeer daar er bij sommige oogaandoeningen rekening moet gehouden worden met extra complicaties (verstoord kleurenzien, verminderde contrastgevoeligheid, nachtblindheid, lichtschuwheid,…) of achteruitgang. Tussen een rijervaring in een veilige vertrouwde omgeving met de juiste begeleiding enerzijds en een autorijbewijs halen anderzijds is er een groot verschil. Wettelijke bepalingen gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad geven aan wie in aanmerking komt om een rijbewijs te halen en wie niet. Algemene bepalingen: Slecht zien en autorijden Voor het halen of behouden van een rijbewijs stelt de wet bepaalde eisen aan het functioneren van de ogen. Wanneer een bestuurder niet meer aan die voorwaarden voldoet, mag hij of zij dus niet zonder meer autorijden. De wet onderscheidt onder andere: • Gezichtsscherpte: De mate waarin iemand de kleinste details onderscheidt. Normaalziende mensen hebben een gezichtsscherpte van 10/10 of beter. De wettelijke eis voor het rijbewijs is ten minste 5/10. • Gezichtsveld: Het totale beeld dat iemand heeft zonder hoofd of ogen te bewegen. Bij normaalziende mensen is het gezichtsveld ongeveer 180 graden breed.

9 De wettelijke eis voor het rijbewijs is ten minste 120 graden (ononderbroken in horizontale richting). Het gezichtsveld is een zeer belangrijk aspect van de visuele waarneming. Het speelt een zeer grote rol op het vlak van verplaatsingen en mobiliteit. In het extreme geval van kokerzien wordt bijvoorbeeld slechts het gefixeerde object waargenomen en verder niets. Bovenstaande richtlijnen werden tot op heden gehanteerd. Belangrijk om te vermelden is dat er op 15 september 2010 in het Belgische staatsblad nieuwe normen gepubliceerd zijn betreffende gezichtsscherpte. Je kan het Belgisch staatsblad er zelf op na slaan via Google met als zoekterm “Belgisch staatsblad”. Op de wettelijke norm, binoculaire gezichtsscherpte van 5/10 halen (indien nodig met optische correctie), is een uitzondering mogelijk. Op 15 september 2010 staat in het Belgische staatsblad: Op gunstig advies van de oogarts kan een kandidaat die niet voldoet aan de normen van gezichtsscherpte van 5/10, in uitzonderlijke gevallen, rijgeschikt verklaard worden door de geneesheer van CARA. Het CARA, Centrum voor Rijgeschiktheid en voertuigAanpassing, is een afdeling van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (BIVV). Het CARA heeft als opdracht de rijgeschiktheid te bepalen van de kandidaten met een verminderde functionele vaardigheid die een invloed kan hebben op het veilig besturen van een motorvoertuig. Om uitzonderlijk toch rijgeschikt verklaard te worden met een gezichtsscherpte minder dan 5/10 moet aan de volgende voorwaarden voldaan zijn: 1. Een gezichtsscherpte van 3/10 (indien nodig met optische correctie) 2. Voldoen aan de norm van het gezichtsveld zoals in het Belgisch staatsblad verschenen. Dit is horizontaal binoculair 120°, vanuit het centrum moet naar links en naar rechts minimaal een amplitude van 50° gehaald worden en boven en onderaan minimaal 20°. De centrale 20° dienen vrij te zijn van enig absoluut defect. 3. De oogarts, van de kandidaat voor het behalen van een rijbewijs, bezorgt een verslag over het visueel functioneren aan de geneesheer van CARA. Hierin moet ondermeer aangetoond worden dat het om een geïsoleerde visuele functiestoornis gaat. 4. De kandidaat moet slagen voor een rijtest in het centrum CARA. LET WEL: je moet onder alle omstandigheden beantwoorden aan de wettelijke normen voor het gezichtsveld en als je niet voldoet aan een gezichtsscherpte van 5/10 dan is het in UITZONDERLIJKE GEVALLEN en op gunstig advies van de oogarts dat je zal doorgestuurd worden naar de dienst CARA. Je kan over CARA meer uitleg vinden op hun website www.ibsr.be onder de rubriek “rijbewijzen”. Hieronder staat een kort stukje wettekst uit de website van CARA: • Elke kandidaat wordt verzocht om na het geslaagd theorie-examen een verklaring betreffende zijn lichamelijke en geestelijke toestand te ondertekenen (art.41 KB 23 maart 1998). • Zijn medische toestand dient in overeenstemming te zijn met bijlage 6 van de medische minimumnormen zoals beschreven in het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998. (Dit zal dus vervangen moeten worden door het nieuwe Koninklijk Besluit van 15 september 2010.) • De kandidaat ondertekent een eerste verklaring betreffende zijn visuele functies. Wanneer de kandidaat meent een visuele stoornis of oogaandoening te hebben of deze heeft, mag hij deze verklaring niet ondertekenen. In dergelijke situatie dient de kandidaat zich te wenden tot een oogarts die een attest van rijgeschiktheid model X zal afleveren. • Een tweede verklaring omvat deze betreffende de lichamelijk of geestelijke toestand. Wanneer de kandidaat meent onderhevig te zijn aan of onderhevig is aan één of meerdere van deze aandoeningen dient hij zich te wenden tot zijn (huis)arts / specialist.

10 Afhankelijk van de problematiek kan het advies van andere artsen/specialisten vereist zijn. De arts die al de gegevens verzamelt (concluderende arts) zal een rijgeschiktheidsattest afleveren. • Indien deze kandidaat toch deze verklaring betreffende zijn rijgeschiktheid zelf zou ondertekenen dan legt hij een valse verklaring af. Besluit: Deelnemen aan het verkeer vraagt van een autobestuurder een grote mate van verantwoordelijkheid. De autobestuurder moet verschillende vaardigheden onder de knie hebben om een auto te kunnen besturen en zich in het verkeer te begeven. Hij moet ook voldoen aan de wettelijke bepalingen en normen betreffende de visuele mogelijkheden. Deze normen dienen ter bescherming van zichzelf en alle burgers. We raden je aan altijd eerst advies te vragen aan je oogarts alvorens te starten met het behalen van een rijbewijs. Hilde Marichal Bronnen: - http://www.auto-mobiliteit.org/5084/slecht-zien-en-autorijden.html - http://www.ergoftalmologie.nl/kg/methoden_van_onderzoek.html#Adaptation - http://www.ibsr.be/main/Rijbewijs/Rijgeschiktheid.shtml?language=nl

Accent-tips Weet jij wat ik heb? CVI Dit is een boek voor en over kinderen en jongeren met CVI. Zij hebben problemen om goed te kijken en de oorzaak daarvan ligt in de hersenen. Boeken zijn eigenlijk niet zo hun ding. Om dit boek voor hen toegankelijk en bruikbaar te maken hebben de schrijvers beroep gedaan op de ervaring van jongeren zelf en van hun ouders en begeleiders. Voor de twee leeftijdsgroepen (8 tot 12 jaar en 12 tot 20 jaar) is er een apart deel in het boek met telkens een begrijpelijke uitleg over CVI en een reeks voorbeelden van dagelijkse situaties die moeilijk kunnen zijn als je CVI hebt. We geven ook mogelijke oplossingen. De problemen en de oplossingen komen uit het echte leven van kinderen en jongeren. Het doe-gedeelte van het boek bestaat uit invulbladen. Die zijn ook terug te vinden op een aparte ondersteunende website. De kinderen en jongeren kunnen er mee aan de slag om hun eigen CVI-paspoort te maken. Daarin noteren ze wat CVI voor hen is en wat hen helpt. Ze kunnen het paspoort gebruiken om zichzelf voor te stellen aan anderen: een broer of zus, opa of oma, een vriend of vriendin, iemand in hun buurt, een leerkracht, een therapeut, een begeleider van een vrijetijdsactiviteit, enz. Allemaal mensen die willen weten wat CVI is en vooral ook hoe ze kunnen helpen. Over de auteur: CENTRUM GANSPOEL is een centrum voor ondersteuning van kinderen en volwassenen met visuele beperkingen. Medewerkers van de thuisbegeleidingsdienst van Centrum Ganspoel en van de GONdienst (ambulante schoolbegeleiding) van Centrum Ganspoel en van K.I. Woluwe schreven samen aan dit doeboek. Voor meer informatie over dit boek of over hoe je het boek kunt bestellen kun je terecht bij je thuisbegeleider.

11 De Kangoeroesprong online De Kangoeroe is een thuisbegeleidingsdienst voor kinderen met een motorische beperking in Oost- Vlaanderen. Ze hebben een interessant tijdschrift ‘De Kangoeroesprong’ dat nu heel makkelijk via de website van de Kangoeroe te lezen is. → www.dekangoeroe.be Je moet je gewoon registreren om toegang te verkrijgen. Ook oudere nummers kunnen opgevraagd worden.

De Luisterpuntbibliotheek De luisterpuntbibliotheek is een bibliotheek die zich richt tot blinden en slechtzienden, mensen met dyslexie en mensen die moeite hebben om een boek te hanteren. Je kan kiezen tussen brailleboeken, luisterboeken en luistertijdschriften. Er bestaan boeken voor volwassenen en voor kinderen. Een luisterboek kan je afspelen op: - een CD-speler (met MP3 ondersteuning) - de computer (de luisterpuntbibliotheek stuurt de nodige software gratis op) - een Daisy-speler (een speciaal ontworpen toestel dat je toelaat te bladeren in het boek, de voorleessnelheid aan te passen, ... Een aantal mensen hebben recht op een financiële tussenkomst bij de aankoop van dit hulpmiddel) Luisterpunt is een verzendbibliotheek. Dit wil zeggen dat men het boek dat je wilt lezen naar je thuis opstuurt. Heb je het boek uitgelezen, dan stuur je het terug. Lid worden, het uitlenen van het boek en het verzenden is gratis. Je kan lid worden door te bellen naar 070/24.60.70 of door het inschrijvingsformulier in te vullen op: http://www.luisterpuntbibliotheek.be/nl/volwassenen/lid-worden Een overzicht van de beschikbare boeken vind je via: http://daisybraille.bibliotheek.be/ Binnenkort is zelfs “Ons kookboek” van de KVLV te verkrijgen in luistervorm. Het kookboek telt 6 CD’s en is goed voor 86 uur smakelijk leesplezier. Ook in een aantal plaatselijke bibliotheken kan je luisterboeken ontlenen of een DAISY-speler huren. Op zoek naar meer informatie? Bel naar 09/210.16.16 (HINT) of stuur een mail naar info@hintoostvlaanderen of [email protected]

→ Deze informatie komt van de site van HINT. HINT is een initiatief van de provincie Oost- Vlaanderen. HINT is een onafhankelijke informatiedienst. Iedereen kan er terecht met vragen die op één of andere manier met handicap te maken hebben. Meer info op: http://www.hintoostvlaanderen.be

12 30 Seconds: een gezelschapsspel voor jongeren (+12 jaar) in braille Info uit de site van 999 games: www.999games.nl: In september 2009 kwam een bijzonder verzoek bij ons binnen. Zouden wij een exemplaar van 30 Seconds beschikbaar willen stellen aan organisatie BAB-SP? Zij hadden een aanvraag binnengekregen om het spel 30 Seconds geschikt te maken voor een blinde klant. BAB-SP is een organisatie die zich zonder winstoogmerk inzet om producten voor blinden aan te passen. Hier komt veel creativiteit en inventiviteit bij kijken en gelukkig hebben ze voor 30 Seconds die mogelijkheden gevonden. BAB-SP is na ontvangst van het spel aan de slag gegaan om het spel aan te passen en in december kon het aangepaste exemplaar aan deze spellenfan overhandigd worden! De spelregels en alle te omschrijven begrippen zijn omgezet in braille. Door middel van plakfolie met braille tekst wordt het scorespoor en de speelrichting aangeduid. De speelstukken van het originele spel zijn vervangen voor 4 verschillend gevormde speelstukken. Bent u geïnteresseerd in een voor blinden en slechtzienden aangepast 30 Seconds-spel? Neem dan contact op met BAB-SP via [email protected] Indien u meer over BAB-SP wilt weten, kunt u kijken op www.bab-sp.nl.

Wii-spel voor kinderen met een visuele beperking “De Ontdekker en het Mysterie van de Diamanten Scarabee” Het ontwikkelen van een spel voor de Wii-spelcomputer voor kinderen met en zonder een visuele beperking: Koninklijke Visio is deze uitdaging aangegaan met TNO ICT, MAD Multimedia en Principal Blue. Het project wordt medegefinancierd vanuit de provincie Groningen. De uitdaging is om een leerzaam spel te ontwikkelen dat voor alle kinderen (goedziend, slechtziend en blind) voldoende uitdaging biedt en dus leuk is om te spelen. Begin 2011 wordt de wereldwijde introductie van dit unieke spel verwacht. Spelcomputers zoals de Wii zijn vanuit de basis visueel georiënteerde producten. De visuele beleving en ervaring binnen het te spelen spel is de hoofdcomponent. De sporten bewegingsspelen van de Wii worden steeds vaker ingezet binnen onderwijs en zorginstellingen; bewegen is belangrijk. Uniek In dit project wordt een spel ontwikkeld dat door kinderen met een visuele beperking gespeeld kan worden, samen met ziende kinderen. En dat is nieuw! De doelgroep wordt gevormd door kinderen van zes tot twaalf jaar. Het spel kan gespeeld worden op een Wii met balanceboard en heeft ook betrekking op evenwicht en motoriek. Met name voor kinderen met een visuele beperking is dat een erg belangrijke doelstelling. Naast plezier maken heeft het project dus ook een serieus doel.

13 Evenwicht en motoriek Bij kinderen met een visuele beperking blijft de motorische ontwikkeling vaak achter en komt niet altijd volledig tot wasdom. Een beperking op motorisch vlak (zowel fijne als grove motoriek) is het resultaat. Uit diverse onderzoeken blijkt dat spelen (gaming) een belangrijke rol kan spelen bij lichaamsbeweging en motoriekontwikkeling. Deze inzichten leidden tot het idee van een uniek spel voor de Wii. Iedereen is enthousiast! We ontwikkelen het spel samen met ziende en niet-ziende kinderen van de basisschoolleeftijd. Beide groepen moeten het leuk vinden. We zitten letterlijk met elkaar om de tafel. Vanaf half november 2009 is de toestemming en de subsidie binnen. Zowel onderwijzers en kinderen als fysiotherapeuten en gymleraren, iedereen reageert superenthousiast. Lees meer over het Wii-project op www.gambas-games.nl

Terugblik Binnenspeeldorp Oostkamp – de ervaring van een grootouder Als grootouders van Loeka zijn we alweer een ervaring rijker. Dit was een avontuur! Een zondagvoormiddag samen spelen in het binnenspeeldorp ‘Diep in de Zee’ in Oostkamp. Samen over de loopbrug balanceren, samen van de glijbaan roetsjen, genieten van het luchtbed terwijl opa Danny zijn ziel uit zijn lijf springt en onze Loeka ligt te schateren van plezier. En daarna, terwijl Loeka rustig in een hoekje van het ballenbad zit, wat bijpraten met andere oma’s. Eventjes onder gelijken maar dan toch ook weer niet, want ieder kindje hier is wel heel uniek. Wij ervaren al lang dat er bij ons, grootouders van een kindje met een handicap, veel beroep wordt gedaan op onze creatieve vaardigheden: knutselen, timmeren, muziek maken, allerlei aanpassingen bedenken en ook maken… Deze keer werd ook onze lenigheid eens uitgetest. ’t Is niet zo evident om als 55-plusser door hoepels en tunnels te kruipen, je evenwicht te bewaren op bewegende paadjes met een peuter op je arm of te manoeuvreren in het ballenbad. Loeka en de mensen van de vroegbegeleiding hebben ons alweer eens tot een nieuwe uitdaging verleid. ’t Was echt heel tof en voor herhaling vatbaar. Kristien Berings, oma van Loeka

14 Ouderavond “Mijn kind is anders, wat nu?…” Vorig jaar werd het me al voorgesteld door mijn thuisbegeleidster maar toen was ik er nog niet klaar voor. Toen mijn thuisbegeleidster Marlies het enkele weken geleden opnieuw vroeg ben ik toch op het voorstel ingegaan. Ik zou naar de ouderavond rond verwerking gaan. Ik wist niet goed wat ik me hierbij moest voorstellen en eerlijk gezegd was ik ook een tikkeltje zenuwachtig. Ons dochtertje Lobke, in augustus twee jaar geworden, heeft het syndroom Septo Optische Dysplasie, dit betekent dat haar hersenen niet normaal aangelegd zijn. Dit syndroom werd vastgesteld toen Lobke ongeveer de leeftijd had van vier maanden. Verdriet, verwarring, veel vragen waar men ons niet direct een antwoord op kon geven. Weken en maanden verstreken en Lobke werd natuurlijk omringd met de beste zorgen en aangepaste therapieën. Mijn partner gaat er veel beter mee om dan ikzelf. Ik heb het nog steeds niet verwerkt maar ik probeer het nu stilaan wel een plaats te geven. Lobke is ons kleine prinsesje, ons stralende zonnetje! Zij maakt ons zo intens gelukkig! De reacties die we kregen van de buitenwereld deden soms deugd, soms waren ze kwetsend, soms was er die stilte... Sommige vrienden leer je plots op een andere manier kennen... en wil je liever niet meer zien, andere vrienden worden nog meer vriend... Met de stilte kon ik nog omgaan, met de “domme” opmerkingen steeds minder en minder. Sommige mensen weten het vaak beter dan de dokters, anderen minimaliseren het probleem, nog anderen vinden dat je overdrijft. Ik werd hoe langer hoe meer gefrustreerd... en die frustraties maken mij juist zo verdrietig, soms zo boos! Mensen willen je steunen en ze mogen dat zeker doen! Maar iemand steunen of begrip opbrengen is toch een groot verschil... en naar begrip daar was ik nou net naar opzoek. Lobke en ik waren de dag voor de ouderbijeenkomst rond “Mijn kind is anders, wat nu?…” nog een hele dag naar Spermalie geweest voor de ontwikkelingstesten. Het nieuws dat we kregen was eigenlijk niet zo goed... de achterstand op Lobkes leeftijdgenoten wordt groter en groter... nieuws dat je als ouder eigenlijk niet wil horen... die oogjes...ach ja...het mentale, het motorische...verdorie toch! Je staat er machteloos bij! Waarom ons Lobke? Door dit nieuws was ik natuurlijk weer zeer geëmotioneerd. Ik begon te twijfelen of ik wel naar de bijeenkomst zou gaan. Stel je voor dat ik daar ook constant zou zitten janken. Het werd een gezellige en aangename avond! Ik heb er zitten janken ja. Daar stelde zich niemand de vraag waarom ik zat te janken. Nee, de mensen begrepen me, zonder woorden, zonder vragen te stellen, gewoon zomaar... Een knipoog was voldoende. “Begrip” werd er een feit! Samen rond de tafel naar verhalen luisteren, een liedje beluisteren, en samen gevoelens delen. Meer moest het voor mij niet zijn om voldaan en opgelucht naar huis te keren... Wat zeg ik nu, naar huis keren? Hahaha... wij hebben er gewoon een weekendje Brugge van gemaakt! Lobke en haar papa bleven gezellig samen, op ons geboekt hotelkamertje, terwijl ik naar de bijeenkomst ging. Gemakkelijke oplossing als je toch een eindje van Brugge woont. Ons hotel lag rechtover Spermalie. Het heeft de papa, de mama en Lobke deugd gedaan! Zeker voor herhaling vatbaar en een aanrader voor iedereen van jullie die dit leest en met dezelfde

15 gevoelens zitten. Erover praten met mensen die je begrijpen, met mensen die in dezelfde situatie zitten! Ik kan het jullie alleen maar aanraden! Wie weet zie ik jullie de volgende keer... :-) Groeten Annick, de trotse mama van Lobke

Naar de klimmuur Op zaterdag 6 november 2010 gingen we met de thuisbegeleiding naar de klimzaal Bleau in Gent. Met z’n allen konden we klimmen op klimrotsen. We kozen eerst de gemakkelijke muren en daarna wat moeilijkere muren. De meesten waren in het begin nog wat bang. Maar wat later op de dag was iedereen het al gewoon om op moeilijkere muren te klimmen. De volwassenen klommen soms ook mee en dat was dan eens leuk. We klommen van ongeveer 11.30 uur tot 13.30 uur wat heel kort was! Als het gedaan was konden we nog samen picknicken en keerden we terug naar huis. Het was een hele leuke dag en ik zou graag nog eens terug keren!!! Julie Recour, zus van Victor

16 De zomervakantie De kinderen en jongeren waren alvast enthousiast over de uitstappen en kampen deze zomer, maar ook wij hebben genoten! Aan alle kinderen en jongeren die mee gingen: Bedankt voor jullie enthousiasme, spontaniteit, inzet, solidariteit onder elkaar, humor, …! Uitstap naar Walibi voor jongeren uit het secundair onderwijs (2 juli 2010)

17 Circuskamp voor lagere schoolkinderen (5-9 juli 2010)

18

19

20 Leen en Laura vroegen tijdens de barbecue op de laatste avond van het kamp even het woord: Laura en Leen: Het kamp is bijna gedaan, we moeten bijna afscheid nemen. Maar we willen eerst nog iets vertellen over de begeleiders: - Griet is heel lief en heel leuk, ook super cool. - Bieke is heel grappig en lief. Ze is cool en ik vind het super grappig als ze zotte gezichten trekt. - Marlies is super. Ik vond het leuk als ze ons hielp met popjes van zand te maken. - Tomas is knap. Hij gaat goed met kinderen om. Hij heeft dezelfde schoenen als ik. - Katrien, ze mag nooit naar huis gaan omdat ze zo lief is. - Emma kan goed putten graven en ze lacht graag. - Lisa kan goed pudding maken en is tof. - Jan, de beste nachtwaker van heel de wereld. - Mieke is goed met de kleine kindjes. Laura: Leen is super. Ik ga haar missen. Ze is mijn vriendin voor altijd! Leen: Ik ga je ook missen!

Vierdaagse aan zee voor jongeren uit het secundair onderwijs (17-20 augustus 2010)

21

22

23 Gedicht van Pauline voor de begeleidsters

Het kamp was super tof ja echt niet te doen hier voor alvast een reuze zoen. Zo heb je een begeleidster Anne-Leen Het is een toffe, lieve en leuke dat zie je meteen. Dan heb je ook nog Lisa, ze mag er best wezen ja,ja. Hilde was er ook nog bij en dat maakte me zo blij. Ook Marlies was mee dat vind ik heel OK. Je hebt ook nog Jeannine en Katrien, met hen erbij was het pret voor tien. Dan hebben we nog Emma, zij was Cool ja,ja. Zo nu zijn we toch kompleet. Ik hoop maar dat ik niemand vergeet. Spijtig is het kamp nu al gedaan en daarom een kleine traan. Ik zeg jullie geen vaarwel maar tot wederzien van mij krijgt ieder een tien op tien. Allemaal bedankt echt waar en hopelijk tot volgend jaar want dan sta ik weer klaar. Nog veel liefs en duizend knuffels en kussen. Van Pauline

24

Accent Actief 28 januari: de overstap van de kleuterklas naar de lagere school Tijdens deze info-avond kom je als ouder heel wat te weten over de overstap van je slechtziende kleuter naar het lager onderwijs: krijgt mijn kind nog elk jaar gon-begeleiding?, welke hulpmiddelen zijn er nodig?, hoe zal mijn kind naar school gaan?,… 19 februari: 9u30/10u - 12u: Ravotten met het hele gezin in het binnenspeeldorp ‘Diep-in-dezee’ in Oostkamp - Voor kinderen tussen 0 en 6 jaar en hun gezin. 25 februari: Ons kind (start) in de kleuterschool Er rijzen ongetwijfeld heel wat vragen op in verband met de mogelijkheden in het onderwijs voor startende kleuters met een visuele beperking. Deze bijeenkomst geeft informatie omtrent het aanbod en er wordt dieper ingegaan op specifieke vragen. Er worden ook enkele ouders aan het woord gelaten die reeds een zekere weg met hun kind hebben afgelegd. Tevens is er aansluitend de mogelijkheid om een geleid bezoek te brengen aan het kleuterklasje, de speelleerklas en het eerste leerjaar van Spermalie. 26 februari: Infoavond “Verder studeren met een visuele beperking” Voor leerlingen die binnenkort afstuderen in het secundair onderwijs en willen starten aan universiteit of hoge school. Vragen rond studeren met een visuele beperking, kotleven, student zijn in een grootstad, … kunnen gesteld worden aan studenten die reeds een aantal jaren gestart zijn in het hoger onderwijs. Daarnaast kan je ook info vragen aan mensen die werken in de ondersteunende diensten als GON, studiebegeleiding BSH, Thuisbegeleiding, … 9 maart: activiteit in Kortrijk voor jongeren uit het secundair onderwijs In de voormiddag verdiepen we ons in het thema relaties en seksualiteit. In de namiddag gaan we allemaal samen sporten. Het staat nog niet helemaal vast wat we precies zullen doen, maar het wordt zeker en vast een uitdaging! 19 maart: 9u30/10 – 12u: Ravotten met het hele gezin in het binnenspeeldorp ‘Berenbos’ in Wetteren - Voor kinderen tussen 0-6 jaar en hun gezin. 26 maart: 9u15-12u30: De impact van een visuele beperking op de ontwikkeling en het dagelijks functioneren van het kind. We staan even stil bij enkele invloeden van een visuele beperking op de ontwikkeling en het dagelijks functioneren van het kind. Met behulp van simulatiebrillen en blinddoeken ervaren we zelf hoe het is om slechtziend of blind te zijn en waarop we kunnen letten. Zo wordt de koffiepauze toch net even anders en ook ons verplaatsen blijkt niet zo simpel meer te zijn... 11 april: Bezoek aan geleide hondcentrum - Activiteit voor jongeren van 12 tot 21 jaar. Kennismaken met het reilen en zeilen van een blindengeleidehondenschool. Hoe verloopt de opleiding van een blindengeleidehond? Welke voorwaarden worden gesteld aan de aanvrager? Deze vragen en andere kunnen op die dag aanbod komen. 14 tot 17 april: Internationaal weekend voor jongeren van 16 tot 21 jaar. Het is nog even wachten maar ook dit jaar wordt een internationaal kamp georganiseerd met deelnemers uit België en Nederland. Dit maal gaat het weekend door in Den Haag. Wil je deze internationale ontmoeting meemaken noteer dan alvast deze datums in je agenda. Het belooft zeker en vast de moeite te worden. 30 april: 9u30/10u - 12u: Ravotten met het hele gezin in het binnenspeeldorp ‘Diep-in-de-zee’ in Oostkamp - Voor kinderen tussen 0 en 6 jaar en hun gezin.

25 mei: datum en plaats nog te bepalen: paardrijden Deze activiteit is een initiatie van begeleid/therapeutisch paardrijden. Het kind krijgt uitgebreid de kans om kennis te maken met de paarden en nadien een ritje te maken op het paard, al dan niet in duozit met één van de ouders of een begeleider. Elk paard zal worden vergezeld door één begeleider. 27 mei: Info-avond met als thema ‘Cerebrale Visuele Inperking (CVI)’ Aan de hand van praktische voorbeelden staan we stil bij de invloed van CVI op het dagelijks functioneren van het kind of de jongere. Daaraan gekoppeld geven we tips over hoe we de kinderen/ jongeren kunnen ondersteunen en begeleiden. Vermoedelijk 28 mei 14u-17u: Plezier met een dier! - Voor kinderen tussen 0-6 jaar en hun gezin “Zijn alle eendjes geel met een oranje bek zoals mijn badeendje?”, “Hoe voelt de vacht van een koe?”, “Welk geluid maakt een konijntje?”, “Hoe ruikt een varken?”… Voor kinderen met een visuele beperking is het vaak moeilijk om dieren tot in details te zien, te herkennen. Tijdens deze kennismaking met de boerderijdieren laten we hen, samen met hun gezin, van dichtbij alle zintuigen optimaal benutten: Hierbij raden we de ouders aan om ook de knuffels, miniatuurdiertjes en/of kinderboeken mee te brengen omdat je hen zo kan helpen bij het leggen van linken te leggen met de echte dierenwereld. 18 juni : snoezelen in Engelenhoeve (wellicht volle dag!) “Snoezelen met je kind die een ernstig meervoudige beperking heeft… Heerlijk om te doen, maar wat is dit? Hoe doe je dit? Waarom zou je het doen? Kan je dit ook thuis doen?...” Heel wat vragen waar we tijdens ons bezoek aan Engelenhoeve antwoorden op zoeken terwijl we ondertussen samen met de kinderen genieten van de snoezelruimte, de snoezeltuin, een kennismaking met hippotherapie, een huifkartocht… 1juli: Bezoekaaneenpretparkvoorjongerentussen12en21jaardiegraaghungrenzeneensverleggen. Het is nog even wachten maar ook ons jaarlijkse pretpark bezoek ontbreekt niet op de agenda. Waar we naar toe trekken is nog niet bekend. Maar je mag altijd een voorstel formuleren en laten weten aan je thuisbegeleidster, we zijn benieuwd. 4-8 juli: Een weekje avonturieren in Brugge: kamp voor lagere schoolkinderen die ofwel in de gewone school, ofwel in Spermalie schoollopen. Van maandag 4 juli tot en met vrijdag 8 juli wordt Spermalie opnieuw omgetoverd in een oord vol avontuur en spannende gebeurtenissen. Wat hebben we de vorige jaren zoal gedaan? Een frisse duik, kajakken, een strandspel, een bezoek aan Planckendaele, bezoek aan een circuspark, knutselen, ravotten met extra spelmateriaal, lekker kokkerellen, ... Tot zover een greep uit het programma van de vorige jaren. Elk jaar valt er wat nieuws te beleven! Dit kamp wordt georganiseerd door thuisbegeleiders van Accent Spermalie en begeleiders van het (semi-)internaat van Begeleidingscentrum Spermalie. 16-19 augustus: vierdaagse voor jongeren uit het secundair onderwijs in Westmalle Wil je er in de grote vakantie graag met vrienden en vriendinnen van de thuisbegeleiding eens vier dagen op uittrekken, noteer dan alvast deze data in je agenda voor 2011. Deze keer zoeken we het in de provincie Antwerpen. We verblijven in het jeugdverblijfcentrum Heibrand in Westmalle. Er wachten ons heel wat nieuwe uitdagingen en warme ontmoetingen tussen jongeren die graag een babbel doen en ervaringen uitwisselen. Dit alles maakt het deelnemen aan deze vierdaagse meer dan de moeite waard.

26

TB ACCENT ALGEMENE COÖRDINATIE: Eliane Bonamie MINDERJARIGEN Myriam Callemeyn, Debbie Claus, Marlies Praet, Griet Pattyn (interim Tina De Pauw), Kim Maeseele, Hilde Marichal, Danny Phlypo, Jeannine Van Caillie, Mieke Vandorpe, Emma Vandamme, Lisa Van Hove Ergotherapeuten voor mobiliteit: Jan Defauw, Annemie Vandaele, Lieve Meeus VOLWASSENEN - West-Vlaanderen: Stephanie Calleeuw, Veerle van Hecke, Veerle Vereecke, Lieve Willems - Oost-Vlaanderen: Elin Galle, Pol Seynnaeve, Nina Van Hulle, Rien Verlinden - Trajectbegeleiding: Griet Vandendries, Rien Verlinden Consulent visueel functioneren: Mieke De Pourcq Ontwikkelingsonderzoekers: Eliane Bonamie, Debbie Claus, Kim Maeseele, Griet Pattyn, Emma Vandamme, Lisa Van Hove, Marlies Praet Consulenten die voornamelijk aan individuele observatie-momenten meewerken: Oogarts: dr. Sophie Walraedt Kinderarts: dr. Katrien Keppens Low vision – deskundige: Anne-Leen Vandamme Visueel functioneren orthoptie: Mieke De Pourcq Kinesitherapeute/practognoste: Lieve Dewerchin En niet te vergeten, zij die achter de schermen werken: Sociale Administratie voor het Vlaams Agentschap: Sophie Dursin Secretariaat: Dominique Herman

Gezocht: brillen en monturen Jullie kunnen ons steeds een plezier doen met brilletjes en monturen van baby’s, peuters en kleuters. Op die manier kunnen we een brilletje uitproberen, demonstreren aan ouders welke montuur we bedoelen… Alvast hartelijk dank! Het Accent-team

27 De gezinsbegeleiders van de afdeling minderjarigen hebben allen een werkgsm algemeen: [email protected] of [email protected] tel.: 050/34 03 41 (voor Thuisbegeleidingsdienst Accent druk 1 ‘begeleidingscentrum Spermalie’) fax: 050/33 73 06 [email protected] bureau: 050/472 531 gsm: 0477/950 041

[email protected] bureau: 050/472 533 gsm: 0477/840 587







[email protected] [email protected] bureau: 050/472 536 gsm: 0478/962 876


[email protected] [email protected] bureau: 050/472 534 gsm: 0478/962 888

Tina De Pauw via: [email protected] bureau: 050/472 536 gsm: 0478/962 862


Groepsmodule thuisbegeleiding Als jullie gezin niet meer ingeschreven is voor individuele thuisbegeleiding, maar wel nog voor de groepsactiviteiten, kunnen jullie zich op ieder moment opnieuw aanmelden voor individuele thuisbegeleiding. Als jullie met vragen zitten op verschillende domeinen (bijv. mobiliteit, vrije tijd, contact met lotgenoten, groepsactiviteiten,….) of met ruimere vragen op één domein (bijv. hulpmiddelen, sociale administratie,…), kunnen jullie je opnieuw aanmelden bij: - Emma Vandamme, contactpersoon voor lagere schoolkinderen, [email protected] of 0475/569833 - Debbie Claus, contactpersoon voor jongeren uit het secundair [email protected] of 0478/962889

28

V.U.: Eliane Bonamie Snaggaardstraat 9, B-8000 Brugge Tel. 050/34 03 41 Fax: 050/33 73 06 email: [email protected] www.ki-spermalie.be

t Ogenblik Jaargang 9, 2010 nr. 3 Viermaandelijkse nieuwsbrief van de thuisbegeleidingsdienst Accent - vroegbegeleiding en schoolgaanden -

Recommend Documents