T e k s t Ba rt- Ja n B ro u w e r F oto g r a f i e J o h n va n H e lv e rt M e t da n k a a n a l l ov e r to u r s
90
|
|
91
travel
Of u nu naar luipaarden speurt of in uw hangmat naar de overdrijvende wolken staart: Kenia inspireert. U vindt er dan ook niet alleen sporen van groot wild, maar ook van grote schrijvers. “Het land heeft zo veel geweldige literatuur voortgebracht. Wat kan ik daar nog aan toevoegen?” zit genoeg gif om twintig volwassenen naar de eeuwige jachtvelden te sturen – binnen twintig minuten! Dit gezellige reptiel, dat een lengte van drie meter kan bereiken, wordt daarom ook wel de ‘one last cigarette snake’ genoemd: je hebt nog net tijd voor een laatste sigaret. Maar de kans dat wij die gaan opsteken is minimaal. De afgelopen jaren is hij hier slechts één keer gespot. Toch is fotograaf John van Helvert op het ergste voorbereid: in zijn borstzak draagt hij steevast een eerstehulpsetje voor slangenbeten met zich mee.
Leeuwenwelp Vorige week stond er een leeuw in onze achtertuin.” We zijn nog maar net per Cessna vanuit Nairobi aangekomen of Willem Dolleman, de manager van Joy’s Camp, bestookt ons al met kampvuurverhalen. En gooi er nog maar een houtblok op! Want als ik mijn tent betreed, zie ik in ‘mijn voortuin’ wel honderd buffels, op twintig meter afstand, slechts gescheiden door een kniehoge elektrische draad. “Die is vooral bedoeld om olifanten uit het kamp te houden”, verklaart Willem, die in Kenia is opgegroeid maar een Nederlands paspoort heeft. “Hyena’s, leeuwen en andere grote katten laten zich er niet door tegenhouden.” Vandaar dat we ons strikt aan de huisregels dienen te houden: Niet in het donker de tent uit. En niet van het pad af. Want in Kenia kronkelen de giftigste slangen ter wereld, waaronder de zwarte mamba. In één beet
92
|
Joy’s Camp ligt in Shaba, een reservaat in het noorden van Kenia. De naam is af komstig van de Oostenrijkse schrijfster Joy Adamson, van het boek en de gelijknamige Oscarwinnende film Born Free, over de opvoeding van een leeuwenwelp. U kent het verhaal niet? Dan gaan we even terug in de tijd, naar het Kenia van 1956, wanneer kampbeheerder George Adamson uit zelfverdediging een leeuw doodschiet. Vlakbij vindt hij drie welpjes. Hij wil ze niet aan hun lot overlaten en neemt ze mee naar huis. Zijn vrouw Joy doopt ze Big One, Lustica en Elsa. Drie opgroeiende welpen blijkt echter wat te veel van het goede: twee gaan naar de dierentuin in Rotterdam, alleen Elsa blijft bij haar pleegouders in het Meru National Park. Maandenlang brengen Joy en George haar bij hoe ze moet jagen en overleven. In Born Free – er liggen enkele exemplaren in Joy’s Camp – lees ik
wat Joy optekende nadat Elsa in het water een buffel had gedood: ‘She licked my arm, embraced me with her paw and hugged me to her wet body. I felt very touched by her gentleness and the care with which she treated my skin and avoided scratching me with claws that only a few minutes ago had been so deadly to the thick skin of a powerful buffalo.’ Uiteindelijk werd Elsa de eerste leeuw die met succes in de wildernis is teruggezet. In 1977 verhuisde Joy naar Shaba, om daar meer weesdieren te helpen. “Zij woonde waar nu tent nummer zeven staat”, zegt Willem. Hier werkte ze aan haar boek over Penny het luipaard, The Queen of Shaba. Het zou haar laatste schrijven zijn: in 1980 werd ze dood gevonden, net buiten het kamp. Vermoord. “Nooit is helemaal duidelijk geworden wat het motief was”, aldus Willem. En dat was voor de politie ook niet het belangrijkste: er was een blanke vermoord, en Kenia, dat sinds 1963 onaf hankelijk was, wilde niet voor schut gaan: iemand moest boeten. Dat werd de kok van het kamp. Hij zou zijn laatste loon niet hebben gekregen en haar daarvoor hebben doodgestoken, zo werd geredeneerd. Willem sluit niet uit dat dat inderdaad de aanleiding was: “Joy was een nare vrouw. Ze was een dierenvriend, maar geen mensenmens.” Een maand geleden dook de kok, na vijfentwintig jaar zitten, plotseling weer op in Joy’s Camp. Hij was net vrijgelaten en wilde per se naar de plek waar zijn vroegere bazin gestorven was, met in zijn kielzog een aantal Oostenrijkse journalisten. Als blijk van respect |
93
travel
kloksgewijs
Sporen in het zand; de luipaard is het ‘zien en gezien worden’ zat; een netgiraf torent hoog boven het loof uit; markering van de ingang van Joy’s Camp.
legde hij een tak met groene bladeren op de gedenksteen en verklaarde tegenover de pers dat hij onschuldig is. “Ik heb het niet gedaan. Why should I kill my mother?”
Drinkplaats In Joy’s Camp is een kleine ruimte ingericht als museum, met onder meer handgeschreven brieven, foto’s, krantenknipsels en schilderijen van haar hand. Maar het grootste eerbetoon aan de schrijfster is het kamp zelf. Dat telt tien tenten, elk met een eigen veranda met zicht op een drinkplaats, waar tegen de schemering dieren hun dorst komen lessen. Er komt net een kudde zebra’s op visite, wanneer ik dit zittend voor mijn tent in mijn laptop tik. Hoewel ‘tent’ eigenlijk niet de juiste benaming is. Het is een canvas villa: hoog, ruim en compleet ingericht. Nou ja, behalve flatscreen dan: de kabel komt hier niet. En dat je ’s avonds onder je klamboe kunt lezen, komt door zonnepanelen. Vanessa Branson, de ‘zus van’ die we tijdens een eerdere reportage in Marokko ontmoetten,
94
|
“Zet een leeuw de aanval in, dan heb je niet eens de tijd om je geweer te richten: hij legt tweeëntwintig meter in één seconde af ” heeft ook een optrekje in Kenia. Zij raadde ons een wandelsafari aan. “Dan ben je helemaal één met de natuur. Alleen wel uitkijken voor buffels: die zijn levensgevaarlijk.” Daarom ga ik samen met een gids en twee gewapende rangers
te voet de savanne in. Buffels komen we niet De oeruitvoering tegen. Elsa’s nakomevan De paden op, de lanen in: lingen evenmin. Mijn scheurend door de gids onderwijst me savanne, spiedend naar sporen, spits dat we in geval van op elk geluid. een ontmoeting met een leeuw stapvoets achteruit moeten lopen. “Nooit hollen, want dan komt hij achter je aan. En zet een leeuw de aanval in, dan heb je niet eens de tijd om je geweer te richten: hij legt tweeëntwintig meter in één seconde af.” Wel zien we jakhalzen, roofvogels, wrattenzwijnen en twee Somalische struisvogels. Gelukkig zijn het geen naar struise vrouwtjes hunkerende mannetjes, want dan willen ze nog wel eens agressief zijn. En een trap van een kwaaie struisvogel kan dodelijk zijn. Mijn gids heeft er wel eens een achter zich aan gehad. “Wat je dan moet doen? Op de grond zitten. Dan kan hij je niet raken: je bent te laag voor hem. Maar ik kon niet weg, hij bleef om me heen draaien. Met mijn walkietalkie riep ik de hulp van een boven
|
95
96
|
|
97
travel
collega in. Die heeft me uit mijn benarde positie bevrijd.”
Dictators “Wauw!” Ik zal niet de enige zijn die dit bij het betreden van Saruni Samburu uitstoot. Deze uit vier villa’s bestaande safarilodge ligt hoog op een rots en kijkt uit over de savanne. Hier hebben ze geen leeuw in de achtertuin, maar wel een luipaard dat uit het zwembad drinkt. Ook hier is het niet de bedoeling dat we zonder begeleiding een avondwandelingetje maken. Eigenaar is de Italiaan Riccardo Orizio, een voormalig buitenlandcorrespondent van de Corriere della Sera en auteur van Talk of the devil, een verzameling interviews met dictators als Idi Amin, Milosevic en Bokassa, en van Lost white tribes, over immigranten die vele generaties geleden hun heil overzee zochten, maar in plaats daarvan tussen de wal en het schip raakten. ‘Een historisch fossiel, waarvan niemand het ouderschap claimt’, noemt Orizio deze groepen. ‘Voor sommigen te blank, voor ande-
98
|
ren te inheems. Samen levend in een gesloten, incestueuze microkosmos.’ Zoals de Burghers van Sri Lanka en de Basters van Namibië, beiden van Nederlandse afstamming: Ook Kenia kent zo’n vergeten blanke populatie: de Kenya Cowboys. Orizio omschrijft ze als de ‘arme aristocraten van de bush’, in korte broek, op schoenen met gaten, baseballpet op, een eenmotorig vliegtuigje in de voortuin en een oude Land Cruiser, met Kenny Roger in de cd-speler, om mee op safari te gaan. Orizio ging tien jaar geleden naar Kenia, omdat hij hoopte daar de tijd te vinden voor een volgend boek. Dat overigens niet over Kenia zou gaan: “Het land heeft al zo veel schrijvers geïnspireerd en zo veel geweldige literatuur voortgebracht. Wat kan ik daar nog aan toevoegen?” Sowieso is van schrijven vooralsnog weinig terechtgekomen: hij heeft zijn handen vol aan zijn beide lodges, Saruni Mara en deze, waar Guus Hiddink in december 2010 nog incheckte. “Een boeiende man”, aldus Orizio, een fervent voetballief hebber. “Tijdens de borrels en
travel
gemeenschappelijke diners hebben we uitShaba: de zon voerig met elkaar gekleurt rotsen en acaciabomen rood, sproken. Ik was vooral terwijl in de verte benieuwd hoe het is het regenseizoen zich donderend om leiding te geven aankondigt. aan steeds weer een ander nationaal team met een andere cultuur.” Ricardo zei tegen Hiddink dat Ruud Gullit zijn grote held was. Daarop pakte de trainer zijn mobiele, draaide een nummer en zei tegen de persoon aan de andere kant van de lijn: “Ha Ruud, naast me staat een groot fan van je. Ik geef hem je even.” boven
Regenseizoen Mijn suite grenst aan de hemel. Vanaf mijn veranda spot ik in de onmetelijke diepte een kudde olifanten. Ook zie ik hoe aan de horizon donkere wolken zich samenpakken. Het regenseizoen nadert. In de verte klinkt gedonder. Die nacht hoor ik een nog veel dreigender geluid: het gebrul van een luipaard. “Hij zat vlak achter
mijn tent. Ik zag hem zitten”, vertelt manager Tom de volgende ochtend, terwijl wij ons gereedmaken voor een game drive. Onze rangers zijn Chris en Joseph. Ze behoren tot de Samburu, een nomadisch volk in Oost-Afrika. We zijn nog maar een kwartier onderweg of we komen de grijze kudde tegen, die ik gisteren vanaf mijn veranda ontwaarde. Als een losgeslagen fanfare stuiven de olifanten luid trompetterend de bush in. In Samburu National Reserve, dat op zeven kilometer van onze lodge ligt, horen we wederom het gebrul van een luipaard. We gaan op het geluid af. Chris en Joseph zoeken naar afdrukken en speuren het terrein af. Ze zijn tussen de wilde dieren grootgebracht, wonen hun hele leven al in een nederzetting in de wildernis, waar slechts een afrastering van stekelige takken hen van de roofdieren scheidt. Zij kunnen de dieren ‘lezen’. Maar ons luipaard is geen stuiverromannetje: hij laat zich niet zien. Wel komen we de complete ‘Samburu Special Five’ tegen, zoals Chris de vijf diersoorten noemt die
“Bij een wandelsafari ben je helemaal één met de natuur. Alleen wel uitkijken voor buffels: die zijn levensgevaarlijk” zich uitsluitend rond de evenaar ophouden: de netgiraf, de Grévy-zebra, de Oost-Afrikaanse spiesbok, de Somalische struisvogel en de girafgazelle, die op zijn achterste poten kan staan en zo bij blaadjes komt die voor andere antilopen
te hoog zijn. De meest bijzondere belevenis Safaritent in Joy’s deze ochtend heeft Camp: midden in de wildernis, maar echter niets met dieren wel van alle luxe te maken. Wanneer voorzien. En met veel groot wild in we op de oever van de voortuin. een lege rivierbedding koffie zetten, horen we in de verte gerommel. Het is geen stampede, ook geen onweer. Het is water dat, na de eerste buien van vannacht, vanaf het omliggende gebergte zijn weg naar beneden zoekt en in een razend tempo de geul vult. Nog voordat we onze koffie ophebben, is de droge bedding veranderd in een volwaardige rivier. Giraffen die net naar de overkant waren gegaan om hun ontbijt uit de bomen te plukken, proberen terug te waden. Tevergeefs: halverwege keren ze om. Een Nijlkrokodil komt uit zijn modderige schuilplek tevoorschijn en neemt de eerste duik van het seizoen. Wij vervolgen onze drive tussen struiken, kreupelhout en parapluvormige acaciabomen door. Plotseling remt de fourwheeldrive. Joseph Boven
|
99
100
|
|
101
travel
kloksgewijs
Overstekend wild; de Samburu, een nomadisch volk; de Oost-Afrikaanse spiesbok; onze ‘taxi’, de vliegtuigjes van Safarilink, want in Kenia reis je door de lucht.
wijst naar een boom van het type waar je als kind meteen in zou willen klimmen. Tussen het loof zien we een gespikkelde vacht. Heel voorzichtig rijden we dichterbij, tot zo’n dertig meter afstand. De luipaard houdt elke beweging in de gaten. We blijven net zo lang stilstaan tot hij zich op zijn gemak voelt. Dan plooit hij zich op een dikke tak en laat zijn staart vrolijk naar beneden bungelen. We blijven hem bewonderen, totdat Joseph weer naar boven wijst. Dit keer naar de donkere lucht. “We kunnen beter gaan.” Een halfuur later komt de hemel naar beneden. Alsof we onder een stortdouche staan. Terstond kleurt het gele gras groen.
Heilige boom Na het leven in het wild is het fijn bijkomen aan de kust. Wij laten ons vliegen naar het onder Mombasa gelegen Kinondo Kwetu, waar het personeel ons al zingend en trommelend onthaalt. Het resort is bij uitstek geschikt om de kunst van het Grote Niets te beoefenen. Zo ontmoeten we een stel uit Londen – zij advo-
102
|
caat, hij uitgever – dat er bewust voor geDe Samburu wonen kozen heeft om hier in hutjes in het reservaat. Slechts negen dagen de bateen afrastering van terijen op te laden. stekelige takken scheidt hen van de “De enige meters die roofdieren. we afleggen zijn van onze suite naar het zwembad, het strand en de plek waar we eten.” En die plek is altijd anders. De ene keer is het de veranda van het koloniaal aandoende main house, een andere keer de tot loungeplek omgetoverde dhow. De Arabische boot lijkt aangespoeld op het strand, waar vanwege de afgelegen ligging verder niemand komt. Dus het is in alle privacy pootjebaden in het ongekend warme water: 37 graden, alsof je in bad stapt! Hooguit komt er zo nu en dan in slow motion een visser voorbij peddelen. Hier heb je alle tijd. En die neem ik ook. Ik nestel me op het terras van mijn hut in de schaduw van een baobab, door David Livingstone ooit beschreven als een ‘gigantische omgekeerde wortel’. Volgens een legende is de boven
boom door de goden op de aarde gegooid en op zijn kop terechtgekomen. Sommige wetenschappers beweren dat hij vijfduizend jaar oud kan worden. Het exemplaar dat mij uit de hete tropenzon houdt, is in elk geval een volhouder: hij heeft zelfs een bliksemsinslag overleefd. Volgens de locals huizen er geesten in deze heilige boom. Vooralsnog zie ik alleen zwart-witte colobusapen, die krijgertje met verlos spelen en van de ene stompe tak naar de andere springen. Ik schrik op uit mijn dagdromerij als een bediende, ongevraagd maar zeer gewenst, een koud limoendrankje serveert.
Losbandigheid Het rustgevende geritsel van de bladeren, het ruisen van de zee, het getjilp van vogels en de liefdesaubade van de krekels vormen de soundtrack van Kinondo Kwetu, dat eigendom is van het jonge Zweedse stel Filip en Ida Andersson. Filip is de zoon van de voormalige CEO van IKEA, Fred Andersson, die het bedrijf internationaal op de kaart heeft gezet. Filip heeft bo|
103
104
|
|
105
travel
vendien een bloedband met de Zweedse baron Bror von Blixen. Die emigreerde in 1916 met zijn vrouw Karen naar Kenia (toen nog een Britse kolonie) om daar een koffieplantage te beginnen. En om te jagen op de ‘happy hounting grounds’, zoals Karen de Keniase hoogvlakten omschreef. Bror was een meesterlijk jager. Zo zou hij een aanstormende buffel recht tussen de ogen hebben geschoten, terwijl hij overlegde wat voor sundowner hij zou nemen: gin of whisky. Maar hij jaagde niet alleen op wild... In 1925 scheidde Karen van haar overspelige echtgenoot, waarna ze de plantage zelf ging runnen. De baron publiceerde in 1938 zijn autobiografie African Hunter. Maar Karen Blixen was succesvoller met Out of Africa, de memoires van haar zeventien jaar durende verblijf in Kenia. Lang na haar verscheiden in 1962 werd het boek verfilmd. De rolprent, met in de hoofdrollen Klaus Maria Brandauer, Meryl Streep en Robert Redford, leverde zeven Oscars op. Volgens Filip geeft Out of Africa een eenzijdig beeld en is het een te romantische voor-
106
|
“Het waren een stel zuiplappen daar. Er heerste in die tijd geen enkele moraal in Afrika. Ze hadden veel geld en niets te doen: ze gingen los” stelling van hoe het er in Kenia aan toeging. “Het waren gewoon een stel zuiplappen daar. Er heerste in die tijd geen enkele moraal in Afrika. Ook Bror en Karen gaven zich over aan losbandigheid: feesten, drinken en seksen. Ze
hadden veel geld en niets te doen: ze ginHet restaurant van gen los. Toen Karen Joy’s Camp, met krokodil op de kaart. syfilis opliep, gaf ze rechts Bror de schuld. Maar Cocktails drinken op het strand van hij had het niet. Wat Kinondo Kwetu. begon uit romantiek, eindigde in jaloezie. Met zo’n wilde levensstijl houdt geen enkele relatie stand.” Met houten sculpturen en antieke meubels oogt Kinondo Kwetu donker Afrikaans. Eén element verraadt de oorsprong van de eigenaars: een sauna. “Die heb ik voor mijn vader laten bouwen”, zegt Filip. Een stoombad iets ten zuiden van de evenaar? “Toch maken gasten er gebruik van. Vooral om de cocktails eruit te zweten, haha.” John en ik kiezen liever voor het platform boven op de watertoren, dat met dikke kussens tot de perfecte hang-out is gemaakt. Terwijl zeewind en witte wijn voor verkoeling zorgen, verdwijnt de zon langzaam aan de Keniase horizon. Onze trip loopt ten einde. Het is tijd om te gaan... Out of Africa. boven
|
107
travel
Jeep Wrangler
De 4x4 bij uitstek om mee op safari te gaan. Vanwege zijn ongeëvenaarde all-road rijprestaties. Omdat u dak, portieren en voorruit kunt verwijderen. En omdat hij avontuurlijk is, maar dan wel met luxe. Bij aankoop krijgt u een dag gratis rijtraining op de Jeep Academy. Prijs: vanaf € 44.790.
travel
Jungle jewelry
INSPIRATIE
Adressen en adviezen ter verhoging van de voorpret.
Stijlvol de bush in? Met dit 18-karaats geelgouden horloge van Cartier bent u safariproof. Prijs: € 73.700 C a r t i e r .co m
J ee p. n l J ee pacade m y. n l
Het pure Kenia Safari op maat
Oer-iPad
Voor de lezers van Miljonair stelde All Over Tours deze elfdaagse reis samen naar Samburu, Shaba en Galu Beach. U overnacht hierbij in een riante villa met uitzicht op Mount Kenya, een luxe safaritent in het wild en een cottage op een afgelegen resort aan het strand.
Niet op pad zonder iPad. Dit exemplaar van Gresso is gemaakt van tweehonderd jaar oud Afrikaans zwarthout. En het logo is van 18-karaats goud, dat zomaar in de Afrikaanse mijnen gedolven kan zijn. G r esso.co m
A m a z o n .co m
108
|
Reissom
Dag 1: U vliegt per nachtvlucht naar Nairobi.
Vanaf € 4.821 per persoon (in de periode
■ Calamiteitenfonds (€ 2,50).
Dag 2: Na aankomst vliegt u door naar
16 maart tot 30 april 2012). Deze reis valt
■ Reis- en/of annuleringsverzekering.
Samburu National Park. U verblijft hier drie
onder de garantie van SGR en Calamiteitenfonds
■ Fooien en uitgaven van persoonlijke aard.
nachten in Saruni Samburu in een villa op
en wordt u aangeboden op basis van beschik-
basis van volpension, inclusief lokale drankjes
baarheid. De hoogte van de reissom hangt
en activiteiten.
af van de reisperiode en de beschikbare
I n for m at i e e n r e s e rv e ri ng e n:
Dag 5: Vandaag volgt een transfer naar het
vliegtarieven.
All O v e r T o u r s
Shaba wildreservaat, waar u drie nachten
Kolonist in Kenia
Baron Blixen, the man whom women loved. Dit boek van Ulf Aschan, de stiefzoon van baron Blixen, neemt u mee terug naar de tijd dat jagen in Kenia nog was toegestaan – en geeft een getrouwer beeld van de baron dan Out of Africa.
Reisprogramma
Filmmuziek
Met de soundtracks van Out of Africa en Born Free (beide van de in 2010 overleden Britse componist John Barry) in uw oortjes, komt u op tien kilometer hoogte al in Keniase sferen.
Niet inbegrepen
N o o rd p l e i n 2 3
verblijft in Joy’s Camp in een safaritent, op basis
Inbegrepen
2 3 7 1 D A Ro e l o fa r e n d s v e e n
van volpension en inclusief lokale drankjes.
■ Alle genoemde vluchten in de
T ( 0 7 1) 3 3 1 9 0 3 4
Dag 8: U vliegt via Nairobi naar Ukunda, waar
economy class met KLM en Kenya
F ( 0 7 1) 3 3 1 9 1 5 6
u vier nachten op Galu Beach verblijft in het
Airways (meerprijs businessclass
E i n f o @ a ll o v e r t o u r s . n l
Kinondo Kwetu resort in een cottage, op basis
€ 1.712 per persoon).
I w w w. All o v e r t o u r s . c o m
van volpension en inclusief lokale drankjes. Dag 12: Transfer naar Mombasa, waarvandaan
■ Luchthavenbelasting (onder voorbehoud van wijzigingen).
u via Nairobi – waar de meeste trips beginnen
■ Genoemde transfers.
en eindigen in hotel Palacio (foto boven) – terug
■ Verblijf in een tweepersoonskamer
naar Amsterdam vliegt.
en verzorging zoals omschreven.
|
109
