synchroon Synchroon is het blad van Syndion over mensen met een handicap, hun plaats in onze samenleving, hun dagelijks leven en de begeleiding die daarbij gegeven wordt.
NAJAAR
2012 4e jaargang
nummer 2
2 COLOFON Synchroon is een uitgave van Syndion, stichting voor dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een handicap. Het wordt verspreid onder externe relaties, cliënten en medewerkers van Syndion. Voor cliënten met een verstandelijke beperking wordt De Krant gemaakt, een uitgave met eenvoudig taalgebruik. Synchroon verschijnt driemaal per jaar. Het blad bevat informatie over de ontwikkeling in de sector dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een handicap in het algemeen en binnen Syndion in het bijzonder. Synchroon wil bijdragen aan binding, betrokkenheid en draagvlak. Het blad geeft informatie en draagt bij aan opinievorming rondom de onderwerpen die relevant zijn voor de (professionalisering van de) gehandicaptenzorg of de plaats van gehandicapten in de samenleving. De artikelen bevatten niet altijd de mening van Syndion. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten of te weigeren.
Dienstverlening en ondersteuning aan mensen met een handicap
Syndion Postbus 3012, 4200 EA Gorinchem Tel. (0183) 651150 www.syndion.nl
[email protected] Redactie Ina Florusse Heleen Klop (hoofdredactie) Jos Huibers Yet Langerak Arianne Lievaart Mirjam Rinzema (eindredactie) Jaccolien Stein Cees Taal Coen Uyl Vormgeving/drukwerkverzorging Fitting Image, Giessenburg Oplage 3000 Foto’s De foto’s komen uit het Syndion-fotoarchief, tenzij anders vermeld
AAN DE LEZER Vakantietijd voorbij… op naar de verkiezingen! Heeft u mogen genieten van een welverdiende vakantie? Ik hoop het maar. De zon speelde niet overal een prominente rol, maar als vakantie leidt tot de nodige ontspanning dan geeft dat niet. Of misschien mag u nog op vakantie? Ik was onder andere in San Sebastian in Spanje en wat mij opviel was dat veel mensen van mijn leeftijd er met een ouder op stap waren. Meestal ging het om dochters met hun moeder. Een typisch beeld: vrouwen in een ‘zorgrol’ en vrouwen die gemiddeld genomen ouder worden dan mannen. Ze flaneerden trots over de prachtige boulevard aan de baai. Al dan niet met een rolstoel, rollator, stok of gearmd; deze dochters en hun moeders. Afgelopen week was ik op bezoek bij mijn moeder. Mijn moeder is soms een beetje in de war. Mijn moeder is de 80 gepasseerd en woont in een verzorgingshuis. Mijn moeder heeft er jaren, voor ze er zelf ging wonen en nog jaren daarna, vrijwilligerswerk gedaan. Sinds kort is ze gestopt. Beide beelden schetsen waar we steeds meer naar toe gaan: meer zorg voor elkaar, niet meer vanzelfsprekend bekostigd door overheidsgelden. U vindt in deze Synchroon twee artikelen over de Wmo. Als u deze Synchroon leest kennen we de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. Dat er bezuinigd gaat worden staat onomstotelijk vast. Tot welke maatregelen dat gaat leiden weten we daarna. Rondom het verschijnen van deze Synchroon is de nieuwe bestuurder bij Syndion aangetreden: Harry Vogelaar. Hij is hartelijk welkom geheten en heeft het stokje overgenomen van de interim-bestuurder Hans de Graaf. Een kennismakingsinterview met Harry staat in dit nummer en met Hans leest u een interview over zijn tijd bij Syndion. Verder leest u in deze Synchroon over een werkbezoek van Andries Lever aan een project in Oekraïne, het levensverhaal van Mario Bassa, over het nieuwe woontrainingshuis Kortgerecht in Schoonrewoerd en nog veel meer. Syndion is genomineerd als beste werkgever 2012 en daar zijn we hartstikke trots op! Dit en andere nieuwtjes en een nieuwe rubriek “ik geef de pen door aan …” vindt u in deze Synchroon. Ondanks dat lente en zomer minder zonneschijn lieten zien, nazomeren we nu hopelijk nog even door. Ik wens u veel leesplezier! Heleen Klop Bestuurssecretaris Syndion
Inhoud
3
“Ik blijf een pedagoog” Hans de Graaf blikt in interview terug op Syndion
4
“Misschien passen wij wel bij elkaar” Kennismaking met Harry Vogelaar
7
Ik geef de pen door aan… De teloorgang van Spiderman
7
Op de hoogte Nieuwtjes uit de zorg
8
Álles is straks nieuw in Meerkant
10
Column Een schitterend gebrek
11
In beeld Maasplein, kinderdagcentrum
12
Lunenhof Op weg naar samenwerking in de wijk
14
“Ik kreeg tranen in mijn ogen” Andries bezocht projecten voor gehandicapten in Oekraïne
16
Column Centrale Cliëntenraad Ogen en Oren
18
“Het leven is het waard om te delen” Woontrainingshuis Kortgerecht
18
Niets is blijvend, behalve verandering… Syndion en de veranderingen in de zorg
20
Cliënt aan het woord Mario Bassa: “Zij hebben alles, ik heb niks”
22
Questions? 4 Het interview Ieder nummer van Synchroon bevat een interview met één of meerdere interessante mensen. Deze keer:
Hans de Graaf
“ Ik blijf een pedagoog; er moeten duidelijke grenzen zijn” Door Jos Huibers
Hans de Graaf blikt terug op tijd bij Syndion
Hans de Graaf werd tijdelijk bestuurder bij Syndion, toen bij het afscheid van Aart Bogerd nog geen opvolger gevonden was. Hij kreeg vier opdrachten, waarmee hij voortvarend aan de slag ging. “Dit is mijn vak. Ik ben van nature een veranderaar en neem mensen mee.” De Raad van Toezicht van Syndion greep de gelegenheid van het aantreden van een interim-bestuurder aan om rondom een aantal onderwerpen de ‘stand van zaken’ te inventariseren. En het werk moest natuurlijk doorgaan. Hieruit vloeiden de vier genoemde opdrachten voort. Op de eerste plaats de overbrugging van bestuurlijke taken en verantwoordelijkheden tot het moment van aanstelling van een definitieve bestuurder. Op de tweede plaats de verantwoordelijkheid
voor alle zaken die de dagelijkse uitvoering van het werk betreffen. Op de derde plaats het onderzoeken van de realisatie van de voorgenomen organisatieontwikkeling - ofwel in Hans’ eigen woorden “of voorgenomen veranderingen al voldoende geland zijn in de organisatie”. En op de vierde plaats onderzoeken of de financiële situatie van Syndion “werkelijk zo rooskleurig is als verondersteld”. “Op die laatste vraag kan ik volmondig ja zeggen”, zo neemt hij slagvaardig het initiatief in ons gesprek. “De financiële situatie van Syndion is heel gezond. De kern van mijn werk werd derhalve het opmaken van de stand van zaken met betrekking tot het voorgenomen organisatieontwikkelproces en het uitzetten van een duidelijke koers.”
Hij heeft nauwelijks iets veranderd in de werkkamer waar wij het gesprek voeren. Goeddeels dezelfde meubelen als in de tijd van Aart Bogerd. Alleen de vele stapels met opgetaste vergaderstukken ontbreken. En er zijn zowel een desktopcomputer als een laptop ingeschakeld. Ook op de bekende zeskantige gesprekstafel ontbreken de stapels papieren. Mij valt op dat hij zijn plek op de iets luxere bureaustoel aan de tafel een positie heeft opgeschoven. “Ik weet hoe veranderingen werken” Zoals gezegd: Het is zijn vak; interimmanagement. Hij doet dit sinds 2000, het jaar waarin hij, samen met zijn vrouw, een eigen bureau begon. Daarvoor was hij achtereenvolgens brooden banketbakker, begeleider bij het Leger des Heils en in de Jeugdzorg,
Answers! waar hij de opleiding Kinderbescherming A en B deed, leidinggevende in de gezinszorg en directeur in verzorgingshuizen en verpleeghuizen. “Ik bemerkte dat ik er plezier in had om leiding te geven, het was een soort inhaalslag. Ik had een grote drive om te sturen en ik bleek het ook te kunnen. Als ik me iets voorneem en ik geloof erin, dan kom ik er ook.” Hij bleek in staat te leren van zijn ervaringen. “Ik ben meer een autodidact dan een academicus. Ik heb het werken in een organisatie vanaf de vloer leren kennen. Dat komt van pas. Ik weet hoe veranderingen werken. Het is van belang mensen mee te nemen in veranderingen in plaats van deze op te leggen. Van nature ben ik meer een veranderaar en minder een saneerder. Ook in de relatief korte tijd, doorgaans tussen zes en vierentwintig maanden, dat ik als interim-manager bij organisaties ben, wil ik mij met de organisatie verbinden en zo mensen meenemen.” “Het is prettig dat de definitieve opvolger al bekend is. Ik kan met Harry Vogelaar, die per 1 september als bestuurder begint, goed afstemmen welke koers nu wordt uitgezet. Hij kan hiermee relatief naadloos verder gaan. Ik kan hierdoor nu als een kwartiermaker opereren.”
op cruciale leidinggevende posities. Het organisatie-ontwikkeltraject en het hierbij horende plan beoogt deze waarden te borgen in de context van een organisatievorm. Ik heb moeten constateren, na het voeren van een groot aantal gesprekken met medewerkers uit alle geledingen, dat Syndion in dit traject nog nauwelijks gevorderd is. Veel zaken zijn blijven liggen, verwaterd of afgezwakt, waardoor het oorspronkelijke plan in de kern dreigde te verzanden. Syndion is goed in het maken van plannen, maar niet zo goed in het doorpakken. Er was dus veel werk te doen en ik heb het als een groot belang gezien op korte termijn een duidelijke koers te bepalen, op basis van het oorspronkelijke organisatieadvies.” Hans noemt voorbeelden van zaken die te lang zijn blijven liggen: het beperken van het aantal managementlagen, het verdwijnen van de functie coördinerend begeleider, de verkleining van de clusters, een duidelijke toedeling van bevoegdheden aan clustermanagers, het borgen van kleinschaligheid en wijkgericht werken en het daadwerkelijk toekennen van beslissingsbevoegdheid en zeggenschap dichtbij de klant. En zulks binnen duidelijke kaders. “Het is gemakkelijk om te zeggen dat een visie leidend is en vervolgens een cursus te organiseren voor medewerkers.
maken en hiernaar te handelen. Het is van belang, dat wat goed gaat stevig te borgen en dat wat niet goed gaat te veranderen en vervolgens te borgen.” En hij herinnert nog eens aan de kernpunten van het organisatie-plan: het organiseren van kleinschaligheid en zelfstandigheid in kleine werkeenheden, bevoegdheden laag in de organisatie leggen, dichtbij de klant en aan uitvoerend werkers vertrouwen geven. En hij voegt toe: “Straal vertrouwen uit, zowel in de uitgangspunten van het werk als in degenen die het werk uitvoeren en bied ondersteuning aan teams door goede coaching. Want ook dat is nodig. Teams werken zelfstandig en bevoegd, maar wel binnen duidelijke grenzen. En die grenzen worden bewaakt. Wat dat betreft blijf ik een pedagoog. Zo heb ik mijn kinderen ook opgevoed en ze zeggen dat ze tevreden zijn.” Nuttig of zelfs nodig De interim-manager of bestuurder wordt vaak ingezet om problemen op te lossen. “Zo goed als altijd”, zegt hij, “vaak zijn er financiële problemen of er zijn onoverkomelijke conflicten over de koers van een organisatie of er is een bestuurder ontslagen. Er moet vaak snel en slagvaardig veranderd worden.” Zo was de situatie bij Syndion niet.
“ ik weet hoe veranderingen werken. Het is van belang mensen mee te nemen in veranderingen in plaats van deze op te leggen.” De kracht van Syndion borgen “In Syndion trof ik een organisatie, waarop Aart Bogerd in 22 jaar een duidelijk stempel had gedrukt. Een pioniersorganisatie met een grote gerichtheid op de klant en een grote bereidheid voor individuele vragen individuele oplossingen te vinden. Een organisatie met een familiaire sfeer en een lage drempel voor klanten en hun vertegenwoordigers. De betrokkenheid op de klant is de kracht van Syndion. Deze kracht is lange tijd geborgd geweest in een aantal personen
Maar het werkt niet. Belangrijker is een context te scheppen waarbinnen kleinschalig werken kan bestaan, met bevoegdheden dichtbij de klant en coaching op basis van een duidelijke visie op de werkvloer.” “Ook de aanpassing van de cliënten medezeggenschap is blijven liggen. Nu is met de cliëntenraad een duidelijke koers afgesproken om de organisatie van de Raden af te stemmen op de huidige regionale structuur. Ik zie het als mijn taak de organisatie te helpen keuzes te
“Syndion is een prima organisatie, die goed bekend staat. Maar een bestuurder als Aart Bogerd, die zo lange tijd zo een duidelijk persoonlijk stempel drukte op de cultuur van Syndion, is moeilijk op te volgen. Daarom is het verstandig geweest een ruime tijd te nemen om een geschikte opvolger te vinden, die ieders instemming heeft. Dat is gelukt. In de persoon van Harry Vogelaar is een bestuurder gevonden met een duidelijke visie op goede zorg. Alles bijeen was deze interim-periode nuttig, zinvol en wellicht zelfs nodig.”
5
“Misschien passen wij wel bij elkaar” Harry Vogelaar start bij Syndion
Door Mirjam Rinzema
6
Vanaf 1 september heeft
Syndion een
nieuwe bestuurder.
In dit nummer van Synchroon alvast een eerste, korte
kennismaking met Harry Vogelaar.
Nog maar een paar jaar geleden breidde het werkgebied van Syndion zich uit naar ‘de Betuwe en Bommelerwaard’, oftewel ‘het Rivierengebied’ zoals het bij Syndion genoemd wordt. Daarmee ging Syndion buiten de traditionele grenzen van de twee stichtingen waaruit Syndion in 1996 ontstond: RSD in Gorinchem en VGD in Dordrecht. Het zal dus niemand verwonderen dat Harry Vogelaar in dit ‘nieuwe’ werkgebied woont: in Culemborg! Aandacht voor mensen “Maar ik ben geboren en getogen in Amsterdam”, vertelt hij. “Pas toen ik zo’n beetje overal in Amsterdam al eens gewoond had, ben ik naar Culemborg verhuisd. Daar woon ik nu alweer 18 jaar.” Harry Vogelaar studeerde geschiedenis, maar wilde niet voor de klas. Hij kwam terecht in de grafische industrie. “Het was een interessante tijd. Ik ontdekte dat ik het leuk vond om het werk te organiseren en met mensen bezig te zijn. En ik leerde er met tijdsdruk omgaan, want in die branche is het altijd een heksenketel! Ik zat aan het eind van het grafisch proces, de afwerking. Snijden, brocheren, binden, dat soort dingen.” Na een aantal jaren werd het tijd voor een ander soort organisatie. “Ik heb heel bewust de overstap gemaakt naar een maatschappelijke organisatie. Ik ben me in allerlei organisaties gaan verdiepen en kwam terecht in de sociale werkvoorziening. Het was een schot in de roos: ik kon werken vanuit echte aandacht voor mensen. Mensen met een handicap de ruimte en ondersteuning geven om zich te ontplooien. En tegelijk was ik ook werkgever : ook deze werknemers moeten verantwoordelijkheid tonen in hun werk. Dat was een mooie, spannende balans.”
Nieuwe stap Letterlijk tussen de bedrijven door bleef Harry bezig om zichzelf te ontwikkelen op het gebied van organisatie en management. Hij haalde zijn master bedrijfskunde en werd directeur bij Lander in Tiel. Lander ondersteunt arbeidsgehandicapten en langdurig werkzoekenden bij het vinden van passend werk. Naast zijn betaalde werk was hij op verschillende manieren maatschappelijk actief (o.a. bij MEE en als lid van de cliëntenraad van het Rivierenlandziekenhuis in Tiel). “In mijn werk kijk ik met oog voor de bedrijfsvoering vooral naar de maatschappelijke kant ervan. Het gaat in de organisatie om de mensen voor wie de organisatie er is!” Na een aantal jaren als algemeen directeur bij Lander werd het tijd voor een nieuwe stap. “Ik ben gedreven en wilde graag in mijn werk nog wat meer de breedte en de diepte in. Ik kende Syndion ‘van naam’. Wat me in Syndion aanspreekt is in de eerste plaats de diversiteit van de doelgroep en de dienstverlening. Werk is heel belangrijk voor mensen, ook voor mensen met een handicap. Maar Syndion richt zich op veel meer dan alleen werk en dat vind ik interessant. Daar komt nog bij dat Syndion een organisatie is met lokale binding en vaak echt een betekenis heeft in een dorp of een regio. Dat vind ik mooi om te zien. Toen ik zag dat Syndion een bestuurder zocht, dacht ik: ‘misschien passen wij wel bij elkaar’. Mijn gevoel zegt me dat dat zo is. ” ‘Ha, Harry!’ “Als ik bij Syndion aan de slag ga, begin ik met het bezoeken van locaties. Ik wil weten wat er leeft bij cliënten en medewerkers. Ik wil ze leren kennen en ik wil dat zij mij kennen. Ik ben graag benaderbaar. Ik heb liever dat mensen ‘ha, Harry’ zeggen dan ‘dag, meneer’.”
ik geef de pen door aan…
De teloorgang van Spiderman Inmiddels alweer vier jaar wonen ze in ons gezin, onze twee ‘mannen’. Al stuiterend kwamen ze voor de eerste keer ons huis binnen gevallen. Eerder waren we ze al wezen ‘bezichtigen’ op het adres waar ze via crisisopvang terecht waren gekomen, alsof we er überhaupt over nadachten om daarna te zeggen: “nee, toch maar niet”. Wel hadden we van te voren geïnformeerd naar hun interesses. De één vond Superman leuk, de ander Spiderman. Hun eerste vraag aan ons was: ”Waar is onze slaapkamer, waar is onze slaapkamer?” In draf naar boven. Uitleggen welke kamer van wie was hoefde niet. Wat konden we anders op de muren plakken dan hun favoriete mannen? Superman was leuk, gewoon leuk. Maar dan Spiderman, die was méér dan leuk. Sterker nog, onze nieuwbakken zoon WAS Spiderman. Het ging zo ver dat hij een echt Spidermanpak had, waar hij zich graag in verkleedde. Thuis mocht dat natuurlijk best, maar naar school… tja, daar had je gewone kleren voor. Daar had hij wat op verzonnen, de gymnastiek juf ontdekte het: onder zijn kleren had hij geen gymkleding, maar zijn Spidermanpak aan. Alleen, zoonlief groeide en groeide, en het Spidermanpak niet. Voor hem was dat geen probleem, gewoon wat meer kracht zetten, dan kon hij dat pak nog best aan. Gevolg: een Spiderman die never meer datgene zou kunnen, waar hij bekend om werd: de zwaartekracht zou hem dit absoluut beletten. Intussen is onze kanjer (letterlijk en figuurlijk), 12 jaar. Het speeltuinseizoen ging vandaag weer van start. Een extra feestelijk programma dus, djembees, een echte draaimolen, suikerspinnen en………. schminken. Hoewel de Spidermangekte een stuk minder is, koos hij er toch voor nog een keer Spiderman te zijn, wat bij het douchen natuurlijk een echte schrobpartij vereiste. Al die rode kleurstoffen, die poets je niet zomaar weg. Bij het tandenpoetsen vroeg ik hem: “Zeg, heb jij Spiderman ook gezien. Hij zat zojuist nog beneden aan tafel, maar ik kan hem niet meer vinden”, waarop hij naar me keek met een uitdrukking van ‘jij bent dom’ en ik het antwoord kreeg: “Nee joh, Ina. Dat was ik. Spiderman bestaat toch niet. Ik was het, ik was geschminkt! Zag je dat dan niet?” Ina geeft de pen door aan Bob Meijer, begeleider bij De Saak (dagbestedingslocatie van Syndion)
In de rubriek ‘Ik geef de pen door aan…‘ schrijft iedere keer een andere medewerker van Syndion over iets wat hem of haar bezighoudt. Dit keer: Ina Florusse, gezinshuisouder. Ina is in dienst van Syndion. In haar gezin wonen twee kinderen met een beperking.
7
op de
hoogte Verhuizing Pand35 Pand 35 is een naaiatelier annex winkel in Leerdam. In het atelier wordt een keur aan textiele producten gemaakt, variërend van kinderkleding tot handdoeken. Deze producten worden in de winkel verkocht. De winkel heeft ook een groot assortiment kinderspeelgoed. Jarenlang zat deze locatie van Syndion aan de Nieuwstraat, inderdaad op nummer 35. Maar de ruimte was te klein. Nu is Pand35 verhuisd naar een prachtige locatie in Leerdam, het oude gemeentehuis. U bent van harte uitgenodigd om een kijkje te komen nemen! Syndion op de Landgoedfair in Beesd In augustus heeft Syndion zich gepresenteerd op de Landgoedfair van de Heerlijkheid Mariënwaerdt in Beesd. Het was een mooie gelegenheid om Syndion te laten zien in het Rivierengebied. Jaarlijks wordt de Landgoedfair door ongeveer 40.000 mensen bezocht. Veel van hen kwamen de tent van Syndion binnen. Ambassadeurs en cliënten vertelden de belangstellenden over Syndion, de producten die bij diverse dagbestedingslocaties worden gemaakt (waaronder de artikelen in de Syn.in luxlijn) en cliënten lieten ook zien hoe zij de producten maken. Het waren vijf bijzondere, succesvolle dagen.
Productenlijn Syn in Lux heeft eigen website SYN in lux is een serie producten met onderscheidende kwaliteiten, vervaardigd door mensen met een handicap in diverse bedrijven van Syndion. De eerste presentatie van deze kwalitatief hoogstaande serie producten is alweer even geleden. Er is nu ook een website waar de producten op staan. Inmiddels is de productlijn alweer uitgebreid, en dat tonen we met trots op www.syninlux.nl. Kijkt u ook even op deze website, en ontdek onze unieke producten met een eigen verhaal en duurzame uitstraling.
Bijzonder jaarverslag Syndion 2011 2011 was een jaar van veranderingen voor Syndion: de sectoren werden opgeheven, in plaats daarvan werden de ondersteuning van volwassen cliënten georganiseerd vanuit drie regio’s. Alleen de ondersteuning van Kind en Gezin gebeurt centraal voor het hele werkgebied. Verder was 2011 ook een bewogen jaar, met de opening van diverse nieuwe locaties, verhuizingen van locaties en de voorbereidingen op het pensioen Opening Fontein Zaterdag 30 juni hield De Fontein een open dag voor belangstellenden. Rond de 500 bezoekers wisten hun weg naar De Fontein te vinden! Familie, vrienden, kennissen en belangstellenden uit Aalst en de regio kwamen een kijkje nemen. De plaatselijke fanfare Prins Hendrik luisterde het feest op. De bewoners lieten trots hun huis zien aan iedereen die daarvoor belangstelling had. Een prachtige start van deze nieuwe woonlocatie!
van bestuurder Aart Bogerd begin 2012. Dit alles is terug te zien in het jaarverslag van Syndion over 2011. Bijzonder aan het jaarverslag is dat het niet gedrukt is, maar digitaal. Daardoor is het ook begrijpelijk voor onze cliënten. In het jaarverslag staan korte, eenvoudige teksten die voorgelezen kunnen worden. Ook zijn er diverse filmpjes in het verslag opgenomen. Het jaarverslag is te bekijken op www.syndionjaarverslag. nl en wordt ook op dvd verspreid.
9 Nieuw project in Appeltern Syndion is samen met Saam Thuisbegeleiding en ZZG-zorggroep bezig met een zorginitiatief in Appeltern. Door samen te werken willen we bijdragen aan de leefbaarheid van een kleine kern als Appeltern. Goede zorg is één van de dingen die hieraan kan bijdragen. Syndion denkt aan appartementen voor mensen met een handicap. Samen met de andere organisaties bieden we mogelijkheden voor zorg, ondersteuning en dagbesteding. Een eerste start met dagbesteding is inmiddels gemaakt, door Saam, die de “Doederij” zijn begonnen, waar nu zes cliënten zijn. De eerste bouwtekeningen zijn er, maar ook als het allemaal goed verloopt duurt het zeker nog tot 2014 voor de appartementen opgeleverd kunnen worden. Klumps?! Wel eens van ‘klumps’ gehoord? Klumps zijn nieuw! Klumps zijn hip! Klumps zijn bedacht door vier jongeren uit Noordeloos. Het is een moderne variant op de ouderwetse Hollandse klomp. Een houten klomp zit niet echt lekker, maar met een paar kleine aanpassingen is dat verholpen: een zooltje er in en klumpsokken er aan. Klumpsokken zijn gebreide ‘boorden’ die aan de klomp vastgemaakt worden met drukknopen. Dit moderne product wordt gemaakt door de breitalenten van Syndions dagbestedingslocatie Uit de Kunst in Sliedrecht. Wat een prachtige samenwerking!
De zorg en de politiek Met de verkiezingen voor de deur worden de overheidsplannen rondom de zorg er in zijn algemeenheid niet duidelijker op. Partijen roepen van alles en proberen zich te profileren. Tegelijk ligt er een lenteakkoord, dat grote impact heeft op de (gehandicapten)zorg. Dat er veranderingen /bezuinigingen aan komen is wel zeker. Maar in welke mate en wanneer en waar de grootste klappen vallen, is nog afwachten. De bezuinigingen op het vervoer voor mensen met een handicap lijken onafwendbaar. De VGN (koepel van gehandi-
captenorganisaties) heeft een proces tegen de staat aangespannen vanwege die bezuinigingen. Vanaf 2013 is er jaarlijks zo’n 113 miljoen euro minder beschikbaar voor het gehandicaptenvervoer. Slachtoffer van deze bezuiniging zijn mensen met een verstandelijke en/of lichamelijke beperking die niet in staat zijn zelfstandig met het openbaar vervoer naar hun dagbesteding te gaan. De VGN werd door de Haagse rechtbank in het ongelijk gesteld en ging vervolgens in hoger beroep. De uitspraak wordt in oktober verwacht.
Syndion genomineerd als beste werkgever 2012 Syndion liet het bureau Effectory onderzoek doen naar de tevredenheid van medewerkers over de organisatie. De uitkomst was heel positief: medewerkers geven hun werkgever Syndion gemiddeld maar liefst een 7,8! Hierdoor is Syndion genomineerd als ‘Beste Werkgever 2012’. In oktober wordt bekend gemaakt of Syndion deze ere titel ook werkelijk krijgt ‘opgespeld’. Winnares Open Dag van de Zorg de lucht in! Op een warme zomeravond in augustus was het zo ver: Ingrid Stenfert uit Tiel, winnaar van onze prijsvraag tijdens de Open Dag van de Zorg in maart, ging Syndion vanuit de lucht bekijken. De opstijglocatie moest op het laatste moment gewijzigd worden in verband met de windrichting. Maar de tocht was evengoed een prachtige ervaring!
Álles is straks nieuw in Meerkant 10
Door Matthijs Daniels
“Waar gaan jullie heen? Jullie verhuizen toch niet?” Bezorgde reacties uit de buurt toen begin dit jaar Meerkant werd leeggehaald, woonproject van Syndion in Meerkerk. De buren konden snel worden gerustgesteld. De bewoners keren immers gewoon weer terug. Ze nemen zelfs een aantal nieuwe straatgenoten mee als in januari de renovatie van Meerkant is afgerond. Onder de karakteristieke witte watertoren in Meerkerk is het Arkelse bouwbedrijf Van Daalen druk in de weer met deze grootse opknapklus. De buitenmuren blijven overeind, maar vanbinnen ondergaan de verschillende panden, die straks één zijn, een volledige metamorfose.
Toch overeenstemming De peuterspeelzaal wilde liever niet weg. Maar toen ook de gemeente Zederik aanschoof bij de gesprekken kwam er uiteindelijk toch overeenstemming. Syndion financierde een aanbouw aan De Springplank, als berging voor peuterspeelzaal De Grollebollen. De peuters verhuisden in februari en de bewoners van Meerkant vonden tijdelijk onderdak aan de Van Randwijksingel in Gorinchem.
Nog meer ruimte Zes cliënten wonen er, en er is ruimte voor een logé. Maar een kleine twee decennia na de aankoop was Meerkant hard toe aan vernieuwing. Die plannen kregen verder vorm toen twee jaar geleden het woonhuis ernaast werd aangekocht en Meerkant kreeg nóg meer ruimte, dankzij een bijzondere samenwerking. “We wilden graag het onderkomen van peuterspeelzaal De Grobbebollen bij het nieuwe plan betrekken”, vertelt coördinerend begeleider Tamara Vink. “Maar die had nog een huurcontract tot 2017. Toen ik een keer op bezoek was in basisschool De Springplank, aan de overkant van de Burgemeester Sloblaan, kwam de peuterspeelzaal ter sprake. Ik vroeg gekscherend aan de directeur van De Springplank of zij niet een lokaal vrij hadden. De directeur, Karin Knaap, is een oud-collega bij Syndion.” Gekscherend of niet, het was maar goed dat ze het vroeg. Want inderdaad bleek er ruimte beschikbaar in de basisschool. “Karin moest eerst uitrekenen wat er mogelijk was met het oog op verwachte leerlingenaantallen in de toekomst en dat bleek best te passen. Na een gesprek tussen de school en Syndion is ook De Grollebollen benaderd. Daar vielen de plannen aanvankelijk wat rauw op het dak.”
Extra plaatsen Als alles volgens plan verloopt, wordt Meerkant in de tweede week van november opgeleverd en verhuizen de bewoners in januari terug. “Het is dan twee keer zo groot als het was en álles is nieuw. Er is nog steeds één kamer voor een logé, maar er zijn dan dertien eenkamerstudio’s. Op iedere twee bewoners is er een badkamer, met daarin een bad dat omhoog en omlaag kan. En we hebben straks een lift. Daar zaten we al heel lang op te wachten”, aldus Tamara. “De tijd tussen de oplevering en de verhuizing hebben we hard nodig om te verven en verhuizen. Dat hebben we maar ruim genomen, omdat de feestdagen ertussen zitten. In januari gaan we weer terug met z’n allen.” Van de zeven extra plaatsen in het nieuwe Meerkant zijn er vier al opgevuld. Voor de resterende drie kunnen belangstellenden zich melden bij Syndion. Dat geldt ook voor de logeerkamer. Eén regelmatig terugkerende logé is er, maar er kan makkelijk een rooster worden opgesteld als er meer mensen van die voorziening gebruik willen maken. Voor informatie over een woon- of logeerplek in Meerkant kunt u contact opnemen met het Cliëntservicebureau van Syndion, tel. 0183 - 651150 of e-mail:
[email protected]
Column Een schitterend gebrek
Over Arthur Japin en Intouchables…
Een paar jaar geleden verslond ik “Een schitterend gebrek” van Arthur Japin. Een magnifiek boek. Als ik in een goed boek zit vergeet ik de wereld om me en leef ik in de geschetste wereld met dito karakters. Bij de laatste bladzijden gaan mijn ogen steeds trager over de woorden en wil ik terug kruipen in het verhaal. Toch lees ik een boek nooit twee keer, bang om de mystiek van de eerste keer te doorbreken. Zo ook met dit werk van Japin, over de liefde tussen Lucia en Giacomo, beter bekend onder het pseudoniem Casanova. Lucia ontmoet Giacomo wanneer ze piepjong is. De casanova in hem is nog niet ontpopt en als een gentleman houdt Giacomo zich op de achtergrond totdat Lucia oud genoeg is om hun liefde openbaar te maken. Lucia wordt ernstig ziek. Ze overleeft de ziekte maar haar huid is door de pokken aangetast. Ze gaat gesluierd door het leven en maakt Giacomo uit liefde voor hem wijs dat haar gevoelens voor hem zijn bekoeld, zodat hij zich niet hoeft te schamen voor een verminkte echtgenote. Het verlangen naar hem blijft als ze tijdens een listig maar geniaal spel een mysterieuze vrouw speelt die haar gezicht bedekt. Deze vrouw leidt Giacomo naar de ware Lucia met haar afzichtelijke gelaat. Haar vermoeden wordt bevestigd: Giacomo had haar liever nooit meer ontmoet. Lucia vlucht met de pijnlijke wetenschap dat hun liefde niet voorbestemd was. Een schitterend gebrek: volgens Giacomo’s broer is dat de jonge leeftijd van Lucia, al vroeg in het boek. Deze verklaring alleen is te makkelijk: de tegenstelling in de titel is net zo hard als de waarheid in dit verhaal. Een schitterende, pijnlijke waarheid of liever een onzichtbaar gebrek…? Na het zien van de film Intouchables heb ik veel aan dit boek gedacht. Twee weken terug stonden mijn man en ik in de rij voor deze kaskraker. Voor het doek stromen regelmatig de waterlanders over onze wangen. Tranen van het schaterlachen, tranen van plaatsvervangende pijn, tranen van herkenning. Kent u dit verhaal misschien? Philippe, de hoofd-
persoon, is een man van middelbare leeftijd met niet-aangeboren hersenletsel. Wanneer Driss, een jonge ex-delinquent zonder enige zorgachtergrond, zijn pad kruist begint zijn leven opnieuw.
Ik was benieuwd naar het verhaal omdat ik, als medewerker ondersteunende diensten, ook zonder enige zorgachtergrond 1,5 jaar geleden bij Syndion binnen kwam. Ik heb niet dagelijks contact met cliënten, maar kom ze vaak tegen bij fotoshoots en op locaties. De beperkte kennis die ik hierin heb maakt me kwetsbaar, onzeker. Moet ik mijn taalgebruik aanpassen? Moet ik dichterbij komen en joviaal doen of juist meer afstand houden? Ik heb het gevoel dat ik op mijn tenen loop in mijn contact. Trots voel ik absoluut als ik zie wat mogelijk gemaakt wordt binnen Syndion. Ook leer ik ongelooflijk veel van mensen met een beperking. Waarom voel ik me dan alsof een goede verstandshouding met cliënten alleen van mij afhangt? Een samenvatting van Intouchables geef ik niet. Ik wil dat jullie allemaal naar de bios rennen, want de film draait nog steeds! Wel wil ik toelichten waarom ik het boek van Arthur Japin en de film Intouchables met elkaar vergelijk. Dat is dan ook de reden dat ze me zo diep raken: in de relatie tussen Driss en Philippe zit namelijk óók een schitterend gebrek! Weer een titel die je op meerdere manieren kunt verklaren, maar het mooiste gebrek in deze film vind ik het gebrek aan medelijden… Ik realiseer me dat ik, zoals veel cliënten en collega’s, ook beperkingen heb, fysiek en emotioneel. Net als Philippe en Lucia heb ik momenten gekend waarop ik medelijden verafschuwd en geweerd heb. Ik focus liever op de mogelijkheden, net als binnen Syndion gebeurt. “Behandel uw naaste als uzelf” is tenslotte ook niet zomaar een uit de lucht gevallen quote. Ik merk dat ik eigenlijk zelf al antwoorden geef op mijn vragen. Ik denk dat ik toch nog een keer dat boek lees en de film kijk, want blijkbaar ben ik hardleers. Iedere gek zijn schitterende gebrek! Jaccolien Stein
11
Op de middenpagina’s van Synchroon brengen we steeds een deel van Syndion in beeld. Dit keer: Kinderdagcentrum Maasplein
12
IN BEELD
Kinderdagcentrum Maasplein
13
Kinderdagcentrum Maasplein Kinderdagcentrum Maasplein is een kinderdagcentrum voor kinderen tot zes jaar. Het kinderdagcentrum is gevestigd in een nieuw, multifunctioneel gebouw in Alblasserdam. Er wordt onder andere samengewerkt met een ‘gewoon’ kinderdagverblijf. Zo kunnen kinderen met en zonder beperking met elkaar spelen en leren om met elkaar om te gaan. De kinderen van KDC Maasplein zijn stuk voor stuk uniek en volgen hun eigen ontwikkelingstempo. "Het is een geweldige plek om te werken omdat je als begeleider een stukje mee mag lopen in het leven van deze mooie, bijzondere kinderen."
Lunenhof
Op weg naar samenwerking in de wijk
14
Door Heleen Klop
“Syndion heeft de ambitie om wijkgericht
dagbesteding, ambulante ondersteuning en leerwerktrajecten
samen te brengen in één gebouw en ze vanuit datzelfde gebouw te organiseren. Dit is het moment waarop de Wmo-prestatievelden én de uitdagingen om te bezuinigen én de visie van Syndion elkaar kruisen.”
Aan het woord is Mireille Henderson, één van de vier projectleiders Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo) binnen Syndion. Mireille heeft de Drechtsteden als aandachtsgebied. Zij is, naast haar adviserende en ondersteunende taken, betrokken bij de start van nieuwe projecten. Meestal zijn dit samenwerkingsverbanden met andere organisaties. Projecten waarin cliënten van Syndion en cliënten van andere organisaties elkaar ontmoeten, elkaar helpen of ondersteunen. En waarin zij ook burgers uit de lokale samenleving ontmoeten. Mireille: “Het aanbod moet aansluiten op wat er in de wijk al gebeurt. Bovendien moet het een meerwaarde hebben voor de wijk en zijn bewoners. Als zij gebruik maken van eigen kracht, mogelijkheden, netwerk, en elkaars kennis en affiniteiten, kan dat ontstaan. Daarnaast streven wij naar het gebruik van de aanwezige kennis, expertise, faciliteiten en diensten van maatschappelijke partijen in de wijk. Op termijn moet dit leiden tot een samenhangend aanbod van vrijwillige, collectieve en individuele voorzieningen in een wijk. Aan zo’n project ben ik - samen met anderen - aan het werk in de wijk Nederhoven in Zwijndrecht: de Lunenhof.” Midden in de maatschappij Lunenhof is een samenwerkingsproject waaraan meerdere organisaties deelnemen: Lunenhof en Syndion vormen de kern. Deze twee organisaties brengen momenteel een groot aantal partijen samen. Tevens bereiden zij de “bemensing” van het bibliotheekpunt - dat in de Lunenhof gevestigd wordt - voor. Het wijkcentrum ‘Lunenhof’ zal straks plaats bieden aan dagbestedingsactiviteiten, leerwerktrajecten, een steunpunt zelfstandig wonende burgers die behoefte hebben aan een vorm van ondersteuning en een Project Inclusieve Praktijken.
Het Project Inclusieve Praktijken focust op succesfactoren die van belang zijn voor het welslagen van dit project en onderzoekt welke begeleiders nodig zijn. Hoe werf en match je de juiste begeleider bij deze specifieke begeleidingsvraag? Samenwerking Samenwerking is al tot stand gekomen of wordt momenteel vorm gegeven met een thuiszorginstelling, een instelling voor ouderenzorg, een gezondheidscentrum, een basisschool, een bewonerscommissie, een welzijnsorganisatie, een wijkplatform, de Wmo-adviesraad, een supermarkt, een woningcorporatie, MEE en de gemeente Zwijndrecht. Mireille: “Bijzonder aan deze samenwerking is dat partijen deelnemen die gefinancierd worden door de overheid, partijen die een commerciële grondslag hebben en partijen die bestaan uit private middelen.” Syndion wordt tot op heden hoofdzakelijk gefinancierd vanuit de AWBZ, Lunenhof wordt gefinancierd vanuit private middelen. De financiering is dus geenszins het aspect dat de diverse partijen verbindt. Alle burgers uit de wijk Nederhoven moeten iets kunnen hebben aan Lunenhof. Dit is het gemeenschappelijk belang dat zorgt voor de verbinding. Wat heeft de cliënt eraan? Cliënten in de huidige betekenis - mensen die ondersteuning krijgen via Syndion - worden straks vrijwillig medewerker. Lunenhof werkt uitsluitend met vrijwilligers. Mireille legt enthousiast uit: “Vrijwilligers worden opgeleid om boeken uit te lenen of in te nemen bij de bibliotheek. Vrijwilligers zijn een maatje voor ouderen bij het opzetten van een breiwerkje, voor een praatje bij de koffie, voor een wandeling in het park.
15
Vrijwilligers helpen kleuters bij het klaarzetten van het buitenspeelgoed op het speelplein, bij het omkleden bij de gymles, bij kopieerwerk. Vrijwilligers helpen zelfstandig wonende ouderen bij het onderhouden van de tuin, bij het uitlaten van de hond, bij het doen van boodschappen, bij het doen van eenvoudige klusjes (tegen een kleine vergoeding). Kortom: voor een grote groep mensen met afstand tot de arbeidsmarkt zal Lunenhof van betekenis zijn voor zinvolle dagbesteding of voor een leerwerktraject. Deze arbeid levert de (vrijwillige) medewerkers werkelijke deelname aan de maatschappij op en vergroot de regievoering op hun eigen leven. Deze vorm van arbeid verbreedt bovendien het netwerk van de (vrijwillige) medewerkers.” Syndion onderschrijft deze uitgangspunten van harte. Wat heeft de samenleving eraan? Bij Lunenhof zijn alle burgers uit de wijk Nederhoven welkom. Zij lenen boeken bij de bibliotheek. Zij zijn bijvoorbeeld ouderen die behoefte hebben aan ‘een maatje’ om samen mee te breien, te vissen of postzegels te verzamelen. Of kinderen met een specialistische vraag
op school. Zij zijn schoolkinderen met een vraag om een speelkameraadje op het plein of leerkrachten met een vraag om extra begeleiding. Zij zijn wijkbewoners met hulpvragen bij het onderhouden van huis en tuin of bij het koken. Of misschien zelfs wel met een vraag naar gezelligheid, bijvoorbeeld om niet alleen te hoeven eten, maar samen met anderen uit de wijk. Werkwijze Op dit moment worden vrijwilligers opgeleid om werkzaamheden te verrichten in de bibliotheek. Ook volgen vrijwilligers een kookcursus. Met alles wordt zo klein mogelijk begonnen. Een groot risico is overvraging en ‘overenthousiasme’. Een kookcafé kun je starten door eerst voor jezelf te koken. Als koken goed lukt, en de timing is goed en er kunnen maaltijden worden geserveerd, pas dan is het tijd om voor gasten te koken. Technische klusjes kunnen eerst worden geleerd onder begeleiding van bijvoorbeeld de technische dienst van een zorginstelling. De organisatie van dit dienstenaanbod vindt op termijn plaats vanuit het wijkgebouw. Sommige diensten bestaan al of moeten worden ‘gepimpt’ en worden nu al vanuit deelnemende instellingen georganiseerd.
Verbinding - Wederkerigheid Mireille: “Door koppelingen te maken met mensen die dreigen te vereenzamen of eenzaam zijn, die minder valide zijn of raken, beperkt worden bij de uitvoering van taken door bezuinigingen met mensen die hieraan een bijdrage kunnen leveren, ontstaat een prachtige vorm van wederkerigheid. De ene ‘hulpvrager’ ondersteunt de andere ‘hulpvrager’. Natuurlijk worden activiteiten pas uitgevoerd als deze voldoende kwaliteit hebben.” Lees ook de column van Mireille Henderson over de veranderingen in de zorg op pagina 20.
“Ik kreeg tranen in mijn ogen” Andries bezocht project voor gehandicapten in Oekraïne
16
Door Andries Lever
Andries Lever reisde dit voorjaar naar Oekraïne. Niet voor het EK-voetbal, maar hij bezocht met de ontwikkelingshulporganisatie Dorcas een project voor gehandicapten. Hij schreef hierover een verslag voor Synchroon.
Oekraïne is na het kampioenschap voetbal wel wat bekender geworden in Nederland, maar ik denk dat veel mensen het land niet echt kennen. Oekraïne is het grootste land van Europa; het is bijna vijftien keer zo groot als ons land. Er wonen ongeveer 48 miljoen mensen, de meeste inwoners hangen het christelijk geloof aan. Oekraïne (de naam betekent ‘grensland’) is van oudsher een kruispunt van de belangrijkste handelsroutes van de Scandinavische landen naar de Zwarte Zee, van WestEuropa naar Centraal Azië. De Dnipro-rivier (ze noemen hem de Dnepjr), een van de langste rivieren van Europa, speelde daarbij een belangrijke rol. Ik ben in het westen van Oekraïne geweest, in de regio Transkarpatië. Een heuvelachtig en bosrijk gebied, waar ongeveer 1,2 miljoen mensen wonen. De meeste mensen zijn arm. Veel armoede Ik heb erg veel armoede gezien. Vanuit de overheid wordt weinig gedaan voor mensen met een handicap. Er zijn weinig voorzieningen om ze te helpen. Over het algemeen wordt de hulp dus gegeven door kerken en organisaties. Soms komt er ook wel wat hulp van de overheid, maar Oekraïne is nagenoeg failliet, dus er is geen geld om voldoende hulp te bieden aan mensen met een handicap. Er is wel iets vooruitgang en de overheid is zich ook wel meer bewust van hun taak, maar geldgebrek is toch het grote probleem. Als er in een armoedig gezin een gehandicapt kind geboren wordt dan kijken ze er vaak niet naar om en leggen ze het soms buiten voor de deur. De mensen van Dorcas proberen zo’n kind op te vangen in een project. Ik ben naar een
project geweest in Mukachevo, 70 kilometer van Uzhgorod, de hoofdstad van de regio Transkarpatië. Hier bezochten we enkele staatsprojecten die deels worden gesponsord. Over het algemeen wonen de kinderen gewoon thuis bij hun familie en bezoeken dan een dagopvang, of ze verblijven in een tehuis of internaat. Maar soms komen deze mensen toch op straat terecht en moeten dan een zwervend bestaan leiden omdat niemand voor hen kan of wil zorgen. Bij de staatsinternaten is geldgebrek echt een probleem. Een groot deel van het beschikbare geld gaat op aan energiekosten. In Mukachevo werkt Dorcas samen met de organisaties Phoenix en New Life. Deze organisaties bieden dan aanvullende bijstand. Vaak zijn het kinderen, die als gevolg van een hersenbeschadiging, (licht)lichamelijk en/of verstandelijke gehandicapt zijn. Een aantal is lichamelijk gehandicapt geraakt door polio. Maar verreweg de meeste kinderen hebben een beperking opgelopen als gevolg van een hersenbeschadiging tijdens de zwangerschap of geboorte. Door hulporganisaties zoals Dorcas ontvangen zij voedsel, kleding, hulpmiddelen, vitamines en soms medicijnen. Ook krijgen ze behandeling in de vorm van massage en oefeningen in een bad om hun lichamelijke conditie te verbeteren. Dorcas krijgt ook giften vanuit Nederland voor de gehandicaptenzorg. Ze bestaan gewoon niet! In Nederland is de gehandicaptenzorg erg goed geregeld. Wij als Nederlanders klagen veel en kijken niet verder naar wat er in de wereld gebeurt. Ik kreeg tranen in mijn ogen hoe er met de gehandicapte kinderen daar wordt omgegaan. De meisjes van kindertehuis ‘De Barmhartige Samaritaan’
17 dat ik heb bezocht zijn vaak stateloos omdat ze geen bewijs van geboorte hebben en dus ook niet staan ingeschreven. Dat is heel erg, omdat ze nooit het tehuis uitkunnen zonder bewijs. Ze kunnen dus niet studeren of trouwen als ze dat willen. Ze bestaan eigenlijk niet voor de staat. Dat raakt mij van binnen in het hart, want ik heb ook een handicap. Het ergste is dat je gehandicapt bent en gewoon niet bestaat in dit land. Dorcas biedt hulp totdat de kinderen 18 jaar zijn. De organisatie probeert hun een zo goed mogelijk leven te bieden en hen klaar te maken voor de toekomst, maar het regelen van papieren is bijzonder moeilijk. Vaak worden de gezinnen in die periode ook begeleid totdat de gehandicapte zelfstandig verder kan. Ook daarna wordt nog contact gehouden met deze kinderen en gezinnen. Zonodig worden ze opgenomen in het Family Care programma, zodat ze dan
nog steeds aanvullende zorg krijgen die nodig is. Als ze dan een aantal jaren in een project hebben meegedraaid krijgen ze vaardigheden mee voor de toekomst en is hun situatie hopelijk blijvend verbeterd. Andries heeft samen met zijn moeder een indringend verslag op dvd gemaakt van de reis naar Oekraïne. Met de verkoop hiervan wil hij geld inzamelen voor projecten voor mensen met een handicap in Oekraïne. Wilt u hieraan bijdragen? Dan kunt u deze dvd bestellen. De dvd kost € 7,50 (incl. verzendkosten). Als u dit bedrag overmaakt op bankrekening 1606.54.238 t.n.v. Werkgroep Dorcas Lexmond o.v.v. vrijwilligersreis, krijgt u de dvd toegestuurd. Vergeet niet uw adresgegevens te vermelden.
“Het leven is Johan en Daniela Roeland delen
18 Ogen&Oren column van de Centrale Clientenraad Horen, zien en praten. Wil je zeggenschap, zeg dan eens wat! Het heeft wel even op zich laten wachten, maar nu is het dan toch zover… een nieuwe vorm van medezeggenschap voor cliënten en hun vertegenwoordigers. Een vorm die goed past bij de nieuwe organisatiestructuur van Syndion. Een model met meer directe participatie van cliënten op centraal niveau, versterking en uitbreiding van de clusterraden en het formeel invoeren van het locatieoverleg. In aanvulling hierop zijn er themabijeenkomsten voorzien die zowel informatievragend als informatiegevend kunnen zijn. Ook op het gebied van cliëntondersteuning en communicatie zijn er verbeteringen doorgevoerd. Wat mij betreft is dit een uitstekend moment om met deze nieuwe vorm van medezeggenschap aan de slag te gaan. De veranderingen in de organisatie van Syndion en het aantrekken van een nieuwe bestuurder bevinden zich nu in een rustigere fase en dat biedt ruimte voor het nemen van deze stap. Zo heeft het nadeel van lang moeten wachten toch een zeker voordeel opgeleverd! Het zal zeker nog veel inspanning vragen om de verschillende raden goed bemand te krijgen. Voor de centrale cliëntenraad zullen er waarschijnlijk voldoende cliënten te vinden zijn die daar zitting in willen nemen. Voor het juiste evenwicht zijn er echter nog enkele vertegenwoordigers nodig. Steeds weer blijkt het lastig te zijn om vertegenwoordigers te vinden die lid willen worden van de centrale cliëntenraad. Het is nuttig, verantwoordelijk, interessant en leerzaam werk en je weet bovendien ook nog precies voor wie je het allemaal doet. Naar wie niets zegt hoeft er ook niet geluisterd te worden. “Horen, zien en zwijgen” is in het kader van medezeggenschap daarom geen optie, “Horen, zien en praten!” dat is waar wij voor gaan! Wilt u meepraten en meebeslissen? Meldt u zich dan aan op
[email protected] Langs deze weg spreekt de CCR en haar achterban dank uit voor de goede, prettige en doortastende samenwerking met interim bestuurder de heer Hans de Graaf. Het stokje is intussen doorgegeven aan de nieuwe bestuurder, de heer Harry Vogelaar. De CCR heeft een adviserende taak in zijn benoeming gehad en ziet met veel vertrouwen een goede en constructieve samenwerking met hem, het college van regiomanagers en de raad van toezicht tegemoet. Henk Samson, secretaris CCR
Syndion startte begin dit jaar dankzij het enthousiasme van
Johan en Daniela Roeland met een
nieuwe vorm van ondersteuning: woontraining.
Bedoeld voor jonge mensen
die wel graag zelfstandig willen
wonen in de toekomst, maar die nog te onzeker zijn om het meteen al helemaal zelf te doen.
Op eerste Paasdag van dit jaar, 8 april, ontvingen Johan en Daniela hun eerste bewoner in hun huis in Schoonrewoerd. Schoonrewoerd ligt in de gemeente Leerdam, tussen Leerdam en Zijderveld in. Het is een klein dorp met ongeveer 1600 inwoners. Van droom tot uitvoering Johan en Daniela hebben twee kinderen, Ole en Mayte. Daarmee zijn ze een ‘gewoon gezin’, als zoveel andere gezinnen. Toch leefde bij de ouders van dit gezin een wens: het starten van een kleinschalig trainingshuis voor jonge mensen met een verstandelijke handicap. Daniëla vertelt: “Ik werkte zelf al bij Syndion, bij het Cliëntservicebureau. In de mogelijkheden die Syndion aanbiedt aan mensen met een handicap, zat deze trainingsvorm nog niet. Terwijl Syndion er wel op gericht is om mensen met een handicap zoveel mogelijk deel te laten uitmaken van de maatschappij, als ze dat aankunnen. Daarvoor heeft Syndion verschillende mogelijkheden, ook in het wonen van jong-volwassenen met een verstandelijke handicap. Maar een training om toe te groeien naar zelfstandig wonen was er niet. Terwijl dat voor veel jongeren en vooral ook vaak hun ouders een prachtige stap is om ergens naartoe te groeien.” Voordat hun droom tot uitvoering kon komen, moest het huis aan het Kortgerecht eerst grondig verbouwd worden. Dat heeft een flinke tijd in beslag genomen. Maar uiteindelijk kwam het huis af. Nu is er plaats voor drie jonge mensen,
het waard om te delen” hun huis met jongeren met een beperking
Door Ina Florusse
Cliënten wonen via Syndion in het woontrainingshuis. Voor meer informatie: www.woontrainingshuis.nl. Geinteresseerden die in het trainingshuis zouden willen wonen, kunnen contact opnemen met het Cliëntservicebureau van Syndion: e-mail:
[email protected] of telefoon 0183 – 651150. die er een tijd kunnen wonen om te wennen aan zelfstandig wonen. “Onze (toekomstige) huisgenoten zijn tussen de 16 en 25 jaar. Door hun verstandelijke handicap zijn zij er nog niet aan toe om helemaal zelfstandig te wonen, maar zij willen daar wel naartoe groeien. Zij zullen hier tussen de twee en een half en vijf jaar wonen”, vertelt Daniëla. “De duur hangt natuurlijk af van hoe ‘leerbaar’ mensen zijn. De een zal meer tijd nodig hebben dan de ander.” Kleinschalig Het voordeel van deze woonvorm ligt in het feit dat Daniela en Johan direct in kunnen gaan op mogelijke vragen. Ook de kleinschaligheid zien ze als een groot voordeel. Daniela: “In tegenstelling tot een 24 uurs instelling hebben de bewoners hooguit twee begeleiders, er is altijd iemand van ons aanwezig.” Johan, die theologie heeft gestudeerd, bevindt zich vaak in de ‘voorhof’ zoals hij zijn studeerkamer gekscherend noemt, maar ook Daniela die al sinds 2008 werkzaam is bij Syndion, eerst als coördinerend begeleider, en sinds vorig jaar als cliëntconsulent Kindzorg bij het Cliëntservicebureau, is vaak aanwezig. Graag benadrukt Daniela dan ook dat ze geen instelling zijn, maar een gezin. “We hebben wel een vluchtplan en een brandblusser, maar we wonen hier als gezin met een aantal extra huisgenoten.” Een voorwaarde om hier te wonen is dat de huisgenoten een zinvolle tijdsbesteding hebben. “Ze gaan bijvoorbeeld naar school, of naar een dagbestedingslocatie.”
Privéleven Op de vraag of zo’n uitgebreid gezin niet een grote invloed heeft op het eigen gezinsleven, zeggen Johan en Daniëla: “We vinden het wel belangrijk ook ons privéleven te kunnen leiden, samen met onze kinderen. We hebben ons huis dan ook zo ingericht dat de huisgenoten hun eigen ingang hebben, een eigen kamer en een gezamenlijke huiskamer. We eten iedere week twee keer samen, maar de andere dagen koken de huisgenoten zelf. Dat hoort ook bij de training die hen op weg moet helpen naar zelfstandigheid.” Ook aan vakanties en andere rustmomenten is gedacht. “We hebben geregeld een vrij weekend of een wat langere vrije periode. Als wij afwezig zijn, wordt er voor vaste vervangers gezorgd die zo onze rol over kunnen nemen.” Twitterbericht van Cees Taal, regiomanager Rivierengebied van Syndion bij de opening: ‘Heel bijzonder, heel gewoon, #trainingshuis #Kortgerecht geopend! Succes’. De Rotaryclub Leerdam liet zien dit project een warm hart toe te dragen. Zij schonken het Kortgerecht de opbrengst van het ‘Rondje Asperen’, een bekend evenement in de regio. Johan en Daniëla ontvingen een cheque van maar liefst € 5000,00. Met dit mooie bedrag hebben ze een deel van de verbouwing kunnen bekostigen.
19
Niets is blijvend, behalve verandering… 20
Syndion en de veranderingen in de zorg Door Mireille Henderson
Syndion is druk bezig om zich goed voor te bereiden op de veranderingen in AWBZ en Wmo. Een team van vier projectleiders Wmo trekt die kar.
Mireille, één van hen, schreef hierover onderstaande column.
Iedereen kan door ziekte of een handicap afhankelijk worden van langdurige zorg en ondersteuning. Voor die zorg, thuis of in een zorginstelling, hebben alle Nederlanders automatisch een verzekering: de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). De AWBZ dekt medische kosten die niet onder de zorgverzekering vallen en die door bijna niemand op te brengen zijn. Syndion is van oudsher een AWBZ-gefinancierde instelling: de zorg die cliënten van Syndion afnemen, wordt uit de AWBZ betaald. Maar in deze situatie komt verandering. De Wmo De overheid heeft ervoor gekozen om een deel van de uit AWBZ betaalde zorg over te hevelen naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De Wmo wordt uitgevoerd door gemeenten. Het idee achter deze verandering is dat gemeenten dichter bij de burger staan en daardoor betere oplossingen op maat kunnen regelen. De Wmo richt zich op ‘meedoen’: iedere burger moet de mogelijkheden hebben of krijgen om mee te kunnen doen in de maatschappij. Ouderen en jongeren, gezinnen met een minimum inkomen, alleenstaande ouders, allochtone Nederlanders, mensen met een chronische ziekte of mensen met een handicap. Als het voor de burgers om welke reden dan ook niet mogelijk is om gewoon aan de samenleving te kunnen meedoen, is de gemeente waarin deze burger woont ervoor verantwoordelijk om samen met hem of haar te zoeken naar een oplossing.
Griekse filosofie Op de muren van een metrostation in Rotterdam kwam ik de titel van deze column tegen. En na mijn google-zoektocht naar deze voor mij nog onbekende zin, kwam ik erachter dat Heraclitus, een Griekse filosoof, de bedenker hiervan was. Niets is blijvend, behalve verandering… De veranderingen in de zorg, het overzetten van een deel van de bekostigde zorg binnen de AWBZ naar de Wmo, hebben gevolgen voor Syndion. Er zal iets veranderen aan de financiering en ook cliënten van Syndion zullen met veranderingen te maken krijgen. Welke gevolgen heeft dit? Wat betekent dit voor de begeleiding van cliënten? Voor hun eigen sociale netwerk? En wat betekent het voor medewerkers van Syndion en de manier waarop zij hun werk doen? Dit zijn belangrijke vragen die we aan elkaar moeten stellen. Veranderen ‘Achter de schermen’ is een team volop bezig met deze vragen. We weten dat deze veranderingen gevolgen hebben en we zijn daarom dagelijks bezig met het onderwerp ‘veranderen’. Ik ben één van de leden van dit team en heb het dus vaak over ‘verandering’. De ene keer benoem ik het letterlijk, een volgende keer gebruik ik er andere woorden voor. Zo kwam ik tot deze titel: ‘Niets is blijvend, behalve verandering…’ Een interessante benadering over de betekenis van ‘verandering’, dacht ik. Veranderen brengt iets spannends met zich mee. Het geeft een gevoel van niet meer bij het oude, vertrouwde en bekende te kunnen blijven.
21
De vier projectleiders WMO bij Syndion: Yet Langerak, Ellis van der Berg, Tamara Hogesteger en Mireille Henderson (v.l.n.r.) Veranderen is tenslotte afwijken van het gewone, je gewoontes. Maar de zin van Heraclitus overtuigt mij er van dat verandering voortdurend aanwezig is. Niet altijd op de voorgrond, het zijn niet altijd grote, spannende wijzigingen. Vaak zit het juist in de kleine dingen in ons dagelijks leven. Stap voor stap Syndion neemt ruim de tijd om stap voor stap de verande-
ringen door te voeren in haar dienstverlening. Veranderen is ontwikkelen! En zeg nou eerlijk: als we allemaal zouden blijven wie we zijn, worden we nooit wie we willen worden! Ik nodig u uit om de komende periode het Wmo-team te blijven volgen. Ik zal u samen met mijn collega’s op de hoogte houden van de veranderingen binnen Syndion. Het is immers een onderwerp dat voortdurend op de agenda staat.
AWBZ – Wmo: waarom, hoe en wat? Over het waarom van de voorgenomen veranderingen kunnen we kort zijn: de kosten voor de AWBZ ‘rijzen de pan uit’, om het populair te zeggen. Anno 2012 gaat meer dan 25 miljard naar de AWBZ; de kosten zijn de laatste tien jaar bijna verdubbeld. Als er niets verandert, zijn de kosten over drie jaar met nog eens 5 miljard gestegen. Nu betalen werknemers in Nederland al gemiddeld 300 euro AWBZ-premie per maand. Die stijging van de kosten komt niet omdat er ineens veel meer mensen ‘onverzekerbare zorg’ nodig hebben, maar door de toename van het aantal zorgactiviteiten dat onder de AWBZ is komen te vallen. De overheveling van delen van zorg naar de Wmo, uitgevoerd door gemeenten, moet die kostenstijging tegengaan. Een aantal jaren geleden is een deel van de AWBZ-zorg, namelijk de huishoudelijke ondersteuning, al overgegaan naar de Wmo. Nu komt daar extramurale zorg bij: zorg voor mensen die buiten een instelling wonen. Gemeenten krijgen hiervoor een budget dat lager is dan het huidige AWBZ-bedrag. Gemeenten krijgen vanaf 2013 in het kader van de Wmo de taak om ondersteuning te bieden die het burgers mogelijk maken te participeren en zelfredzaam te zijn. Extramurale begeleiding, vervoer en kortdurend verblijf vallen onder die Wmo. Voor nieuwe aanvragen vanaf 2013, voor bestaande indicaties vanaf 2014.
C
Zij hebben alles, liënt aan het woord............. ik heb niks Door Jos Huibers
22
Mario Bassa woont en werkt bij Syndion. Zijn levensverhaal is niet doorsnee en niet gemakkelijk.
Zijn forse gestalte vult de gehele deuropening. Hij is volledig in het zwart gekleed, afgezien van de hagelwitte sneakers. Zijn strak achterover gekamde haar ligt in kleine krulletjes op rug en schouders, gouden ringen sieren de oren. Het bovengebit ontbreekt. De hond blaft, de parkieten kwetteren in zijn volle (vooroorlogse) arbeidershuisje in Leerdam. Veel foto’s sieren muur en wandmeubel. Moeder, opa en oma en vooral zijn twee kinderen Michael-John en Priscilla. En ook foto’s van Mario Bassa zelf, samen met zijn ex-vrouw Petra en de twee kinderen. Begeleider Anjo is bij het gesprek aanwezig. Dat was voor Mario een voorwaarde. Hij is ooit eerder geportretteerd door de NRC, als vader met een handicap. “Ik ben nogal zwart afgeschilderd”, zegt hij, “er stonden allemaal dingen in die niet klopten. Dat de kinderen veel te laat naar bed gingen bijvoorbeeld en dat ze zomaar bij de seksfilms konden. Dat slaat toch nergens op.” Zijn verhaal is een litanie van ellende, tegenslag en onrecht. “Ik heb zoveel meegemaakt”, zegt hij. Hij is zes jaar oud, als hij geplaatst wordt in een kindertehuis in Vught. “Ze hebben me weggedauwd”, zegt hij, “mijn moeder werd ziek en mijn vader dronk te veel. Ik sta in de top-3 van Nederland qua mishandeling. Ik ben helemaal verrot geslagen. Er was niks voor nodig of ik kreeg klappen. Moeder woonde vanwege MS 17 jaar in een verpleeghuis. Zij overleed op 49-jarige leeftijd. “Ik was haar lievelingetje. Ik kon alles met haar, tot verbazing van de verpleging. Van mij vond ze alles goed. Ik ben altijd bij moeder op bezoek blijven gaan.” Als hij op 13-jarige leeftijd, inmiddels een stevige kerel, zijn vader te grazen neemt komt er een onder toezichtstelling en een gezinsvoogd. Hij wordt overgeplaatst naar een behandelingsinstituut in Ermelo.
Daar verblijft hij, zonder veel plezier, tot hij 17 jaar is. “Toen ben ik weggelopen.” Hij zwerft enige tijd rond, slaapt in een cross-auto en trekt vervolgens bij oma in. In het huis van vader slaat hij alles “total loss”. “Er stonden allemaal mooie spullen, terwijl mijn moeder in het verpleeghuis niks had. Ik heb alle drank die er in huis was opgedronken en toen de boel kort en klein geslagen. En toen wist ik niks meer.” Dan wordt hij door de gezinsvoogd in Frankrijk geplaatst, bij een Hollandse boer, waar hij werkt op de boerderij. Na een half jaar gaat hij terug. “Heimwee”, zegt hij, “naar mijn moeder.” Hij trekt weer in bij oma en opa en gaat werken op de Sociale Werkplaats. “Bij de watersnood in 1995 moesten we het huis uit. Ik werd ondergebracht in de Jaarbeurs.” Daar ontmoet hij Petra. Hij is 18 jaar en Petra 16. “Ja, verliefd, verliefd”, zegt hij en werpt een blik op Anjo, “dat weet ik niet hoor. Het klikte gewoon en zij kwam uit dezelfde buurt, dus dat was makkelijk.” In hetzelfde jaar trekt hij bij de nieuwe schoonouders in. Het was een volle bak in hun woning. Wonen in een eigen huisje in Beesd mislukt, door financiële problemen. “Gas, water, elektriciteit, alles werd afgesloten.” Direct na de geboorte van zoon Michael-John - “tien weken te vroeg” - verhuizen ze weer terug naar de schoonouders. Ook trouwen ze. “Dan was in een keer alles geregeld.” Ze wonen er drie jaar. “Gemakkelijk was het niet, maar wat moet je”, zegt hij. Dan verhuizen ze naar een flat in Tiel. “Het ging zwaar klote”, zegt hij, “Michael-John was heel druk en mijn ex schreeuwde naar het kind en sloeg hem. De flat was vreselijk gehorig. De buren spanden samen om ons eruit te krijgen.” Mario en Petra kregen een andere woning. “Ook fijn vanwege mijn hobby”, zegt hij, “oud ijzer. Daarvoor heb je ruimte nodig. We kregen een hoekwoning in Tiel met een groot
23 terrein eromheen. Dat was prachtig.” Toch namen de problemen toe. “Mijn ex kon totaal niet met Michael-John overweg. Hij moest toen hij zes jaar was een jaar naar een pleeggezin.” Met de in 2001 geboren dochter Priscilla gaat het beter. “Zij is een totaal ander kind”, zegt hij, “ze is veel rustiger en ze luistert goed.” Als Michael-John na een jaar weer terugkomt in het gezin, laat Mario zich steriliseren. “Ik was er nog wel erg jong voor, zei de dokter. Ik was pas 28 jaar, maar ik dacht: twee kinderen is genoeg.” Als zijn vrouw “er vandoor gaat met zijn beste maat” en hij achterblijft met twee kinderen, slaan de stoppen door. Hij “raakt verslaafd” aan Ritalin, voorgeschreven vanwege ADHD, en hij gaat speed gebruiken. “Je voelt je relaxt, maar je slaapt bijna niet meer en op den duur draai je door. Soms ging ik volledig door het lint, dan gooide ik al het Delfts Blauw kapot. Of de televisie.” Uiteindelijk trekt hij weer bij de schoonouders in, met twee kinderen van 8 en 3 jaar. “In het begin ging het wel goed”, zegt hij, “behalve met Michael-John.” Die is na een tijdje teruggegaan naar het pleeggezin. Daar woont hij nu nog. “Maar ik heb een goed contact met de pleegouders.” En Priscilla? “Die woont nu bij moeder en haar nieuwe man. Ze hebben haar na een weekend logeren gewoon niet meer teruggebracht. Ik heb er alles aan gedaan om haar terug te krijgen, maar het is niet gelukt. Ik ben helemaal doorgedraaid. En toen kwam Anjo, van Syndion.” Anjo heeft inmiddels al een paar keer op haar horloge gekeken. De tijd tikt door en de woordenvloed van Mario is nauwelijks te stoppen. Hij vertelt zijn verhaal met een enorm gevoel voor details en met grote nadruk op het onrecht dat hem is aangedaan. “Zelf doen ze van alles en van mij pikken ze niks”, moppert hij en “Ik heb mijn uiterlijk
tegen, ze zien me als een crimineel.” “Mario heeft de woorden ‘Ja, maar’ uitgevonden”, zegt Anjo, “Iets in Mario roept aversie op bij anderen. En hij valt op en wordt overal herkend. Het is voor hem moeilijk om zijn eigen aandeel te zien. Dat niet iedereen houdt van zijn harde muziek of van zijn gedrag op straat, zoals bier drinken met ontbloot bovenlijf.” “Ja, maar”, zegt Mario, “ik drink niet, die overburen, die drinken en als ik er dan even bij sta, dan krijg ik de schuld.” Mario bewoont nu een woning van Syndion en krijgt 24-uurs-begeleiding. Of de begeleiding nodig is, vraag ik. “Ach, nodig, nodig”, zegt hij, “nodig niet.” “Mario moet leren eigen verantwoordelijkheid te nemen voor zijn gedrag”, zegt Anjo, “hij moet zich leren conformeren en dat is voor hem lastig. Dat bespreken we.” “Weet je”, zegt Mario, ik had dertig jaar eerder bij mensen met een handicap moeten gaan zitten. Die doen tenminste normaal.” En Anjo: “Hij wordt voor het eerst in zijn leven geaccepteerd voor wie hij is. Hij is zorgzaam en vriendelijk. Hij heeft betekenis voor anderen.” Anjo vertrekt naar een volgende afspraak. Mario praat door. Het wantrouwen lijkt verdwenen. “Ik heb geen contact meer met mijn broer en zusje, mijn ouders zijn dood, mijn vrouw is weg. Maar mijn kinderen zie ik gelukkig wel. Michael-John komt elke 14 dagen een nacht logeren en Priscilla twee nachten per 14 dagen. Dat heeft de rechter zo geregeld. Zij hebben met leugens en valse beschuldigingen alles gewonnen wat ze wilden, zij hebben alles, ik heb niks, dat maakt me nog steeds boos.” Bij het afscheid blijft hij maar praten. Het is moeilijk om weg te komen. Zijn forse gestalte vult de gehele deuropening als hij me uitzwaait. Want dat doet hij, tot aan het eind van de straat.
Restaurant De Ontmoeting
Openingstijden Maandag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 22.00 uur Zaterdag en zondag van 11.00 uur tot 22.00 uur
Restaurant De Ontmoeting • Admiraalvlinderlaan 2 • 4105 TH Culemborg • Tel: 0345-471000 •
[email protected]
Uit de Kunst Kerkbuurt 148 3361 BL Sliedrecht Tel: 0184-425833
[email protected] Openingstijden winkel: Maandag t/m vrijdag van 9.00 uur tot 16.00 uur.
