symposium Een initiatief van:
l.s.m.
KIND EN SCHEIDING
De verlegenheid voorbij
Programmaboekje
PROGRAMMA 09.15 - 10.00
PROGRAMMA
Inloop en ontvangst
Lunchruimte
13.00 - 14.00
Inschrijven workshops Koffie en thee
10.00 - 11.00
11.00 - 12.00
Start programma
Welkom Opening Video ‘Kind en scheiding’ Van huwelijk naar familie naar gemeente Oog voor het kind
Aula Janneke de Leede Hannie Olij dr. Pieter Vos Jeanine Geijtenbeek
Workshopronde I
Lokaal
Echt scheiden doe je nooit Agnes Huizenga
4
Het verhaal waarin een kind kan wonen Anne van Wendel - de Joode en Robert Booy
11
Samen in een nieuw gezin Erik-Jan Verbruggen
12
Rouwend samenwerken Jacolien Kaljouw, Froukje Laan en Corina Muller
13
Veiligheid voor alles! Maria Vermeulen en Anja Fredrikze
14
Vaderschap blijft?! René Knip
5
Vreemdgaan Minella van Bergeijk
16
Over breuken en bronnen Jeanette de Korte
17
Scheiding: kerk verlaten of terug naar Gods vaderhart? Ds. W. Middelkoop
21
En ik dan? Ds. J. Belder
23
Als wegen scheiden mr. Jan-Willem van Dommelen
28
“Je bent gelukkig niet de enige...” Yvonne Bijl
24
Echtscheiding en tieners op de club Rick van Elk
25
Jeugdpastoraat rondom kinderen van gescheiden ouders Nelleke Quist
26
Boos, verdrietig, depressief?! Marjan Smit
22
Geloofsopvoeding - uit elkaar Miriam Bierhaus 11.00 - 12.30
Seminar
Vila Pinedo jongeren vertellen: Scheiding door de ogen van het kind
12.00 - 13.00
27
Lunch
Aula Annelena de Groot Martijn Leenders Lunchruimte
13.00 - 14.00
Workshopronde II
4
Het verhaal waarin een kind kan wonen Anne van Wendel - de Joode en Robert Booy
11
Samen in een nieuw gezin Erik-Jan Verbruggen
12
Rouwend samenwerken Jacolien Kaljouw, Froukje Laan en Corina Muller
13
Veiligheid voor alles! Maria Vermeulen en Anja Fredrikze
14
Vaderschap blijft?! René Knip
5
Vreemdgaan Minella van Bergeijk
16
Over breuken en bronnen Jeanette de Korte
17
Scheiding: kerk verlaten of terug naar Gods vaderhart? Ds. W. Middelkoop
21
En ik dan? Ds. J. Belder
23
Als wegen scheiden mr. Jan-Willem van Dommelen
28
“Je bent gelukkig niet de enige...” Yvonne Bijl
24
Echtscheiding en tieners op de club Rick van Elk
25
Jeugdpastoraat rondom kinderen van gescheiden ouders Nelleke Quist
26
Boos, verdrietig, depressief?! Marjan Smit
22
Geloofsopvoeding - uit elkaar Miriam Bierhaus
27
Seminar
Investeren in relaties
14.00 - 15.00
Lokaal
Echt scheiden doe je nooit Agnes Huizenga
Bernadette van den Berg Joël Voordewind Maarten van der Linde
Debat
Inleider debat Sjirk Kuijper Onder leiding van Tijs van den Brink Met Kees van der Staaij (SGP)
Joël Voordewind (ChristenUnie) Mona Keijzer (CDA)
Lokaal 15
Aula
PLENAIR PROGRAMMA DAGVOORZITTER “Ik wil het symposium op zo’n manier leiden dat deelnemers aan het eind van de dag echt een stap verder zijn en handvatten hebben om er in hun eigen omgeving te zijn voor kinderen en gezinnen die een scheiding doormaken.”
Janneke de Leede
Janneke de Leede is psycholoog en eigenaar van SestraSelectie. Ze is opgeleid als psycholoog met kennis op het gebied van kinderen, ontwikkeling, relaties en identiteit. Tijdens haar studie heeft zij zich beziggehouden met het thema kind en echtscheiding. De afgelopen jaren heeft zij haar expertise ontwikkeld op het gebied van communicatie, media en magazines. Ze geeft trainingen en workshops en coacht met name vrouwen en teams op het gebied van communicatie en loopbaanontwikkeling.
PLENAIR PROGRAMMA LEZINGEN “We hebben het huwelijk te veel geromantiseerd”
Pieter Vos
Dr. Pieter Vos is theoloog. Hij werkt als universitair docent ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit, locatie Amsterdam, waar onder meer aanstaande predikanten opgeleid worden voor de PKN. Hij doet onderzoek en publiceert op het gebied van deugdethiek, vorming van kinderen en jongeren, professionele ethiek en seksuele ethiek. Eerder werkte hij als docent en lector morele vorming aan wat nu hogeschool VIAA heet.
Lezing: Van huwelijk naar familie naar gemeente
Deze lezing start met de vraag hoe het komt dat het aantal scheidingen onder christenen aanzienlijk is. Een mogelijke verklaring wordt gezocht in een romantisering van het huwelijk en de hoge verwachtingen die daarmee gegeven zijn. Voldoet een huwelijk niet aan deze verwachtingen, dan is er des te meer reden om het te verbreken, met alle gevolgen voor eventuele kinderen. Wat zou er veranderen als we onszelf en kinderen niet allereerst vanuit gezin en huwelijk zouden zien, maar als deel van een bredere familie en van een christelijke gemeenschap?
“Er is nog ongelofelijk veel te winnen in hoe we als omgeving om de kinderen heen staan.”
Jeanine Geijtenbeek
Jeanine Geijtenbeek is gekwalificeerd mediator (MfN registermediator) en begeleidt ouders en kinderen in scheidingstrajecten. In samenspraak met beide ouders wordt een echtscheidingsconvenant opgesteld en worden afspraken gemaakt met betrekking tot de kinderen. Zij stimuleert openheid en eerlijkheid tussen ouders. Ze bespreekt met hen welke opvoedingswaarden aanwezig blijven ook na een scheiding en wat voor het welzijn van de kinderen belangrijk is. Ook gaat zij gezinsgesprekken aan met volwassen kinderen van scheidende ouders. Vaak is dat een belangrijk ijkpunt in een zware periode.
Lezing: Oog voor het kind
Hoe kunnen we als kerk kinderen tijdens een echtscheiding ondersteunen? Deze lezing geeft inzicht waarom echtscheidingssituaties voor kinderen zo heftig zijn en welke belemmeringen omstanders, pastoraal werkers en hulpverleners ervaren. Wat hebben we als betrokken kerkleden nodig en wat hebben deze kinderen nodig? Jeanine Geijtenbeek geeft concrete handvatten bij een complex vraagstuk.
PLENAIR PROGRAMMA POLITIEK DEBAT
SEMINARS
De dag wordt afgesloten met een politiek debat o.l.v. Tijs van den Brink met Kees van der Staaij (SGP), Joël Voordewind (ChristenUnie) en Mona Keijzer (CDA). Sjirk Kuijper, hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad, zal het debat inleiden met een gesproken commentaar. Speerpunt van het debat is de rol die de overheid mag/moet spelen nu de gevolgen van echtscheiding een steeds grotere invloed op de samenleving krijgen.
Jongeren vertellen: Scheiding door de ogen van het kind
Houdt de verantwoordelijkheid van de overheid op bij het sluiten en ontbinden van het huwelijk, of gaat die verder? Hoe ver? Moet relatievorming een plek krijgen in de kerndoelen van het onderwijs?
Dit seminar wordt niét door volwassenen gegeven, maar door de jongeren Annelena (22) en Martijn (20) van Villa Pinedo. Zij weten hoe het is om als kind je twee ouders te zien scheiden, echte ervaringsdeskundigen dus. Deelnemers mogen bij aanvang in de ‘hoge hoed’ anoniem hun vraag deponeren en om advies vragen. De jongeren beantwoorden de vragen vanuit hun eigen ervaring. Zo hoort u wat hun behoeften zijn in een scheiding en hoe je als hulpverlener, ouder, familielid of betrokkene hierin kunt voorzien. door Annelena de Groot en Martijn Leenders
Aula
Mag de overheid echtscheiding actief ontmoedigen? Moet de overheid aankomende ouders actief benaderen om zich voor te bereiden op hun nieuwe rol en verantwoordelijkheden? Of is dit een opdracht aan de participatiesamenleving? Het CDA wil een grotere rol voor grootouders in geval van scheiding: is dit in het belang van het kind of leidt een extra partij alleen maar tot extra conflicten? In 2060 bestaat Nederland volgens schattingen van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor 44 procent uit eenpersoonshuishoudens. De kijk op relaties, ouderschap en woonvormen veranderen radicaal. Moet de overheid dit laten gebeuren, of moet de overheid een poging doen deze verandering te sturen? Hoe en met welk einddoel? Werkt onze huidige regelgeving vechtscheidingen in de hand?
Nederlands Dagblad
Het Nederlands Dagblad begon in maart 2015 met de langlopende artikelenserie Scheiden in Nederland, waarin een groot aantal onderwerpen behandeld worden die gerelateerd zijn aan echtscheiding. De artikelen zijn gratis te downloaden via www.nd.nl/scheiding
Tijs van den Brink
Sjirk Kuijper
Kees van der Staaij
Joël Voordewind
Mona Keijzer
Annelena de Groot
Martijn Leenders
Investeren in relaties
‘Hoe babyproof zijn relaties in uw gemeente?’ In dit seminar zullen drs. Maarten van der Linde (psycholoog en oprichter Pinkcloud.nu), Tweede Kamerlid Joel Voordewind, en beleidsmedewerker drs. Bernadette van den Berg met de deelnemers spreken over het belang van het ‘babyproof’ maken van relaties, en de rol van de kerkelijke gemeente daarin. Ook is er volop ruimte om concrete ideeën uit te wisselen. door Bernadette van den Berg, Joël Voordewind en Maarten van der Linde
Bernadette van den Berg
Joël Voordewind
Maarten van der Linde
15
WORKSHOPS
INHOUD
Rouwend samenwerken
Echt scheiden doe je nooit
De stelling ‘Echt scheiden doe je nooit’ gaan we vanuit verschillende invalshoeken bekijken. Met een knipoog naar een normatieve uitroep (dat dóe je toch nooit) onderzoeken we de veranderende banden tussen gezinsleden vanwege echtscheiding. Hoe kun je vanuit een pastorale rol meerzijdig partijdig zijn in de gesprekken en recht doen aan alle betrokkenen, inclusief jezelf? door Agnes Huizenga
4
In deze workshop maakt u kennis met verschillende elementen uit de methodiek ‘Kinderen uit de knel’, een groepsaanpak voor ouders en kinderen die bekend zijn met hoog oplopende conflicten in het huwelijk of bij echtscheiding. Hoe krijgen we als netwerk of als ouders weer scherp wat de effecten zijn van de conflicten op de kinderen? Hoe kunnen ouders de omgang met elkaar dusdanig veranderen, dat de kinderen weer lucht en ruimte krijgen om zich verder te ontwikkelen? Hoe kunt u als omgeving handelen zodat de kinderen ruimte krijgen om van beide ouders te blijven houden? Met creatieve werkvormen is er aandacht voor o.a. het perspectief van het kind en de inzet van het netwerk rondom kinderen van gescheiden ouders. De kinderstoeltjes staan altijd in het midden, hen mogen we niet uit het oog verliezen! 11
Samen in een nieuw gezin
Een samengesteld gezin wordt gevormd als een alleenstaande ouder hertrouwt. Na de pijn van het eerdere verlies is er nieuwe hoop, een nieuw begin. De vorming van een samengesteld gezin blijkt in de praktijk echter een veelomvattende opgave te zijn. In deze workshop staan we stil bij de do’s en don’ts voor de ouders van een samengesteld gezin. Waar moet je je op voorbereiden als je overweegt een samengesteld gezin te beginnen? Hoe ga je om met ballast uit het verleden? Voor welke valkuilen moet je oppassen? Hoe kan de kerkelijke gemeente het samengestelde gezin ondersteunen? door Erik-Jan Verbruggen
door Jacolien Kaljouw, Froukje Laan en Corina Muller
13
Veiligheid voor alles!
Een verhaal waarin een kind kan wonen
door Robert Booij en Anne van Wendel - de Joode
Scheiden is rouwen en hoe mensen dat rouwproces doorlopen hangt voor een groot deel af van de steun uit hun omgeving. Juist als kerkelijke gemeenschap hebben we de bagage om scheidende mensen te begeleiden in het proces van afscheid nemen als ‘partner’ zodat er weer ruimte komt om als ‘samenwerkende ouders’ verder te gaan. Een interactieve workshop die prikkelt om een visie en handvatten te ontwikkelen die verdergaan dan machteloos toekijken.
“Je stinkt naar je vader”, zei een moeder toen haar zoontje van zes terug kwam na een weekeindbezoek aan zijn vader. Een echtscheiding betekent een liefdesbreuk tussen twee partners, maar geen liefdesbreuk tussen ouders en kinderen. Kinderen willen van hun ouders blijven houden, ongeacht wie die ouder is of wat die ouder doet. Een echtscheiding is een risicofactor voor het ontstaan van emotionele onveiligheid bij kinderen. Omstanders ervaren het bespreekbaar maken van onveiligheid rond echtscheiding als het lopen in een mijnenveld. In deze workshop bespreken we hoe we signalen van onveiligheid goed kunnen opvangen en welke gespreksvaardigheden nodig zijn om de signalen bespreekbaar te maken. Ook is er aandacht voor de vraag: wanneer is er samenwerking mogelijk en nodig met professionele hulpverleners? door Maria Vermeulen en Anja Fredrikze
14
Vaderschap blijft?!
Missen kinderen iets wanneer ze hun vader niet meer zien na een scheiding? Wat speelt er wanneer een kind zelf zegt niet meer naar zijn of haar vader te willen? Bieden vaders hun kinderen iets anders dan moeders? Is omgang met beide ouders altijd goed, ook als het tot veel conflicten leidt? En wat moet je als moeder wanneer vader zelf geen contact meer zoekt met de kinderen? Een informatieve workshop waarbij we ook stil staan bij de persoonlijke beleving van vaders in ons leven. door René Knip
5
12
11
In
he t pr bijz vo ed on am or ika de bt gan nte r vo sd g n or ra er ge s rs
Scheiding: Kerk verlaten of terug naar Gods vaderhart?
Vreemdgaan
Vertrouwen is het vermogen om te rusten in datgene wat je niet weet! Een krachtige waarheid, wat na een situatie van vreemdgaan een enorme opgave wordt. Vreemdgaan leidt vaak tot een definitieve breuk in een relatie. Het tast het vertrouwen bij de partner, maar ook bij de omstanders aan. Het brengt ook veel vragen met zich mee: Vertellen we het de kinderen? Is het mogelijk dat het gebroken vertrouwen weer geheeld wordt? Is er nog een logica rondom vreemdgaan? Maakt het verschil of je christen bent? Hoe ga je als kerkleiding hier mee om? In deze workshop gaan we verschillende situaties en oorzaken langs. We kijken naar de rol van de omstanders en het stel. Ook nemen we het perspectief van de kinderen mee. Niet alleen om antwoorden te krijgen, maar zeker ook om vragen te durven stellen! door Minella van Bergeijk
16
Over breuken en bronnen
Een gezin in een echtscheidingssituatie bevindt zich in een crisis: een situatie van rouw. Eén breuk veroorzaakt meer breuken waardoor een veelheid van verlieservaringen zich opstapelt. Bij rouw en verlies willen wij als christenen troosten en nabij zijn. Maar bij een echtscheiding, wat minstens zo’n groot verlies is, reageren wij vaak juridisch en houden we ons (meer) bezig met de schuldvraag. De vragen die wij elkaar kunnen stellen binnen de kerk is: ‘Hoe kan de kerkelijke gemeente in deze situatie van gebrokenheid zorgzaam en verantwoord handelen?’ en ‘Wat vraagt dit van gemeenteleden, van de kerkenraad en van predikanten/ pastoraal werkers?’ ‘Hoe kunnen gemeenteleden die gaan scheiden of gescheiden zijn, trouw blijven aan een gedeeld verleden, aan de doopbelofte en aan een gezamenlijke levensloop?’ Aan de hand van een praktijkvoorbeeld en bovenstaande vragen, bespreken wij pastorale handreikingen in echtscheidingssituaties. door Jeanette de Korte
17
Echtscheiding breekt Gods hart: het is niet volgens de regels van Zijn Koninkrijk. Maar het gevaar bestaat dat bij ambtsdragers de meeste aandacht uitgaat naar het echtpaar en de kerkelijke procedure rond de scheiding. De kinderen raken daardoor uit beeld. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben: kinderen verlaten op latere leeftijd de kerk of de scheiding beïnvloedt hun beeld van God. Als een vader bijvoorbeeld vreemd is gegaan en zijn huwelijk verbreekt, kan zijn kind er moeite mee hebben om God als Vader te zien. Ds. Middelkoop legt graag de uitdaging neer: hoe tonen we kinderen en ouders Gods vaderhart zonder voorbij te gaan aan de regels van Zijn Koninkrijk? door Ds. W. Middelkoop
21
En ik dan?
In 2013 verscheen het boek ‘En ik dan?’ waarin ds. Belder kinderen van gescheiden ouders aan het woord laat. We beseffen soms te weinig hoe groot de gevolgen van een uit elkaar gevallen gezin voor een kind zijn. In deze workshop deelt ds. Belder verhalen van kinderen en neemt hij u mee in de uitkomsten van zijn onderzoek. Het onderzoek is meer dan een inventarisatie van verdriet: u hoort ook hoe mensen erin slagen hun leven weer op de rails te krijgen en welke plaats geloof en kerk daarbij spelen. Daarnaast ontvangt u een handreiking voor het maken van een ‘quick scan’ van uw gemeente. Zodat u kunt vaststellen hoe de zorg voor kinderen van gescheiden ouders in uw kerk is geregeld en hoe daarin samen stappen vooruit te zetten. door Ds. J. Belder
23
Als wegen scheiden Scheiden is slopend. In dat drama hebben de partners altijd samen hun aandeel. Maar wie helpt hen te voorkomen dat ze nog dieper vallen. Wie helpt bij het bouwen van het nieuwe steigerwerk zoals afspraken, regels en structuren rond de nieuwe verhoudingen? En wie begeleidt bij de dagelijkse invulling daarvan? Een scheiding vraagt vanwege de breedte van het probleem eigenlijk om een begeleidingsteam van samenwerkende disciplines: de pastor, de maatschappelijk werker, de psycholoog, de kindercoach, de advocaat-bemiddelaar. Wie zet al deze verschillende gesprekstafels nu eens op tijd tegen elkaar? In de workshop lopen we tegen die achtergrond door het scheidings-mijnenveld. door mr. Jan-Willem van Dommelen
28
r oo & r v ing e nd leid s r jzo ol bi ho erke t c e s w s h In dag ugd n je o z
“Je bent gelukkig niet de enige...”
Wat kun jij doen voor een kind van gescheiden ouders? En wat moet je vooral niet doen? Dat je een kind kunt maken en breken met woorden, dat weet iedereen. Maar wat zeg je nu wel tegen een kind waarvan de ouders zijn gescheiden en wat niet. Yvonne Bijl heeft als hulpverlener jarenlang ervaring opgedaan met kinderen van gescheiden ouders en deelt graag haar tips vanuit de praktijk. Een workshop die niet is gebaseerd op een wetenschappelijk onderbouwd boek, maar regelrecht komt uit het hart van Yvonne, gebaseerd op haar gesprekken met kinderen. Wat vinden kinderen belangrijk dat jij moet weten? Weet dat jij het verschil kunt maken voor dat ene kind! door Yvonne Bijl
Basisschoolleeftijd
24
“Hey Rick! Moet je nou horen wat ik meegemaakt heb…” Zo komt Mark de kerk binnen vlak voordat de club begint. En hij vertelt dat zijn ouders in echtscheiding liggen… Was het maar zo dat tieners zo snel de breekbare en verwarrende gevoelens, gedachten en ervaringen van een echtscheidingssituatie bespreekbaar maken. Dan kon je snel inschatten welke zorg je kunt verlenen. Deze workshop focust daarom op de vraag hoe je in tienergroepen (12-16 jaar) aandacht kunt besteden aan het onderwerp ‘echtscheiding’ en zorg kunt dragen voor tieners die ermee te maken krijgen. 25
Jeugdpastoraat rondom kinderen van gescheiden ouders
De kinderen en jongeren in je gemeente maken van alles mee in hun leven. Mooie dingen, maar ook moeilijke. Bijvoorbeeld de scheiding van hun ouders. Wat kun je als gemeente voor deze jongeren betekenen? Hoe bouw je aan een goede relatie met hen, waarin er vertrouwen is? In deze workshop ga je aan de slag met wat jeugdpastoraat is en hoe je dat goed organiseert in je kerkelijke gemeente. Zodat ieder kind en iedere jongere zich echt ‘gezien’ weet. door Nelleke Quist
door Marjan Smit
22
Geloofsopvoeding - uit elkaar
Echtscheiding en tieners op de club
door Rick van Elk
Boos, verdrietig, depressief?!
Ruziënde ouders en een (dreigende) scheiding betekent een zware extra belasting voor kinderen die volop bezig zijn zich te ontwikkelen. Hoe en welk effect de scheiding op een kind heeft kan per leeftijdsfase verschillen. In deze workshop kijken we naar de verschillende leeftijds- en ontwikkelingsfasen van kinderen: Wat houdt kinderen bezig op diverse leeftijden? Hoe reageren kinderen in deze fase van hun leven vaak op een scheiding? Hoe kun je als ouders en omgeving reageren op een manier die past bij de leeftijd van het kind? In deze workshop laten we de stem van kinderen van gescheiden ouders horen!
26
Een workshop waarin ouders hun ervaringen kunnen delen, ook leerzaam voor mensen die ouders willen begeleiden. Er worden handvatten aangereikt hoe je als ouder aandacht kunt houden voor je kinderen in de moeilijke tijden voorafgaand, rond of na een scheiding. We beginnen met het maken van een web met stevig katoen. Dit als kennismakingsoefening en om te verbeelden dat God ons vangnet is en dat mensen voor elkaar een vangnet mogen zijn. Daarna komen vragen en reacties van kinderen aan bod. We adviseren en steunen elkaar en sluiten af met het maken van een nieuw web. door Miriam Bierhaus
27
EVEN VOORSTELLEN
Annelena de Groot
Martijn Leenders
Beroep
Facilitator bij Villa Pinedo, master student Conservation and Restauration of Textiles aan de UvA
Ervaring
Professionals trainen op het gebied van ‘Kind en Scheiding’
Drijfveer
Toen ik hoorde van de komst van dit symposium, dacht ik: “Hier moet Villa Pinedo de stem van het kind laten horen. Dankbaar hier te mogen zijn!”
Beroep
Hoofdtrainer bij Villa Pinedo, student Psychologie en Economie & Bedrijfskunde aan de UvA
Ervaring
Professionals trainen op het gebied van ‘Kind en Scheiding’
Drijfveer
Als jongere wil ik volwassenen inspireren en activeren, want uiteindelijk zijn zij degenen die het verschil voor kinderen in scheidingssituaties kunnen maken
Beroep
Beleidsadviseur voor raads- en statenleden van de ChristenUnie
Ervaring
Echtscheidingspreventie is een van de onderwerpen waar ze zich mee bezighoudt
Drijfveer Bernadette van den Berg
Publicaties
Beroep Ervaring Drijfveer Maarten van der Linde
SEMINARS
Publicaties
EVEN VOORSTELLEN
Agnes Huizenga
Robert Booy
Psycholoog, docent op de Vrije Universiteit Amsterdam en oprichter Pinkcloud Eigen praktijk, verzorgt workshops en trianingen De overgang van een stel naar een ouderpaar is één van de meest indrukwekkende gebeurtenissen van het leven. Het is het mooiste wat je kan overkomen, maar daarnaast ook vaak zwaar en overweldigend www.vanderlinde.nl, www.pinkcloud.nu
Eigen praktijk voor coaching en contextuele therapie ‘Intersession’
Ervaring
Geeft inleidingen op het gebied van innerlijke genezing en geestelijke groei
Drijfveer
Vindt het belangrijk dat iedere betrokkene gezien wordt in de complexe dynamiek bij echtscheiding
Publicaties Boek ‘In gesprek met God’ (2014), www.intersession.nl
Erik-Jan Verbruggen
Gedragsdeskundige bij Timon
Ervaring
Ruime ervaring in het werken met gescheiden gezinssystemen en therapeut bij het programma ‘Kinderen uit de knel’
Drijfveer
Het netwerk rondom kinderen van gescheiden ouders uitdagen om alert te blijven, de kinderen niet uit het oog te verliezen
Beroep
Gedragsdeskundige bij Timon
Ervaring
Er is zoveel (onnodig) leed als het gaat om relaties. Ik zou heel graag zien dat er veel meer aan preventie wordt gedaan ‘Achter de Schutting - kansen na de decentralisaties’ (redactie)
Beroep
Beroep
Anne van Wendel
WORKSHOPLEIDERS
Drijfveer
Ruime ervaring in het werken met gescheiden gezinssystemen en therapeut bij het programma ‘Kinderen uit de knel’ Ex-partners stimuleren om de ander als ‘ouder van hun kind’ te zien en met respect te behandelen, dan wordt er een enorme stap gemaakt naar bevrijding van het kind uit de knel
Beroep
Regiomanager en psychosociaal hulpverlener bij Stichting De Vluchtheuvel
Ervaring
Onderzoek tijdens zijn opleiding als contextuele hulpverlener over het thema ‘Samengestelde gezinnen’
Drijfveer
Het vormen van een samengesteld gezin zien als een teken van moed
Publicaties
Boek ‘Samen in een nieuw gezin’ (2014), www.stichtingdevluchtheuvel.nl
Jacolien Kaljouw
Ervaring
Specialisme: Behandeling van gezinnen met heftige problematiek Daarnaast heeft ze zich verdiept in het thema rouw en rituelen
Ervaring
Ruime ervaring in het werken met jonge (tiener)moeders en het betrekken van (jonge) vaders als hij geen relatie meer heeft met de moeder van zijn kind
Drijfveer
Op zoek gaa naar verwerking, verbinding en steun binnen de gemeenschap
Drijfveer
Jonge ouders vanuit het belang van het kind leren kijken en handelen
Publicaties
Meegewerkt aan het boek ‘De afwezige vader bestaat niet’ (2013)
Publicaties Artikel ‘Rituelen en scheiding’
Ervaring
Anja Fredrikze
Preventiewerker en trainer bij SGJ Christelijke Jeugdzorg Ruime ervaring als gezinsbegeleider en pleegzorgmedewerker en in die rol vaak betrokken bij gebroken gezinnen waar echtscheiding speelt
Drijfveer
Meekijken met ouders en betrokkenen hoe ze zo optimaal mogelijk een groot verschil kunnen maken voor kinderen van gescheiden ouders
Beroep
Preventiewerker en trainer bij SGJ Christelijke Jeugdzorg
Ervaring
Ruime ervaring als pleegzorgbegeleider en is in die rol intensief betrokken geweest bij gezinnen, juist in tijden van moeite en problemen. Heeft de gevolgen gezien ook voor kinderen als scheiding speelt
Drijfveer
De kwetsbaarheid en de loyaliteit van kinderen is enorm! Kinderen zien ook scherp en zij verdienen het dat zij gezien worden
Beroep
Preventiewerker bij SGJ Christelijke Jeugdzorg, Docent Pedagogiek aan Hogeschool De Driestar
Ervaring
Ambulant gezinsbegeleider en trainer. Ze geeft diverse cursussen en trainingen voor kinderen, ouders, kerkelijk werkers en professionals, o.a. de groepstrainingen: Tieners en scheiding en Jij en scheiding
Drijfveer
Mensen bewust maken dat een liefdesbreuk tussen ouders niet een liefdesbreuk tussen ouders en kind betekent
Corina Muller
Maria Vermeulen
Gedragswetenschapper bij Timon
Gezinstherapeut, supervisor en trainer bij Timon
Beroep
Froukje Laan
Beroep
Beroep
René Knip
Beroep
Psycholoog, contextueel therapeut, supervisor en trainer.
Ervaring
Diverse functies in de jeugdzorg bekleed, betrokken bij het project Kindvriendelijk Scheiden. Geeft trainingen bij complexe (echt)scheidingssituaties
Drijfveer
Steun vanuit familie, vrienden, school of kerk is van wezenlijke betekenis voor kinderen én ouders bij scheiding
Publicaties Eigen praktijk: www.verhaal-en-context.nl
Beroep Ervaring Drijfveer Minella van Bergeijk
Jeanette de Korte
Landelijke coördinator (Pre)Marriage Course, maatschappelijk werker Begeleidt o.a. stellen met relatieproblemen. Veel ervaring op het snijvlak van kerk, huwelijk en verbroken relaties. Specialisme: Thema ‘vreemdgaan’ Wil kerken een spiegel voor houden hoe ze omgaan met relaties, scheiding en de discrepantie tussen geloof en omstandigheden
Publicaties www.marriagecourse.nl
Beroep
Docent en supervisor bij Academie Theologie CHE
Ervaring
Coördinator van de post HBO-opleiding ‘Zorg om echtscheiding’. Daarnaast betrokken bij preventie, het voorkomen van echtscheiding, bij ‘Ruimte voor je Relatie’. Zij geeft toerusting aan echtparen
Drijfveer
De toenemende zorg rondom echtscheidingen binnen de kerk
Publicaties www.jeanettedekorte.nl, www.che.nl
Ds. W. Middelkoop
Ds. J. Belder
Jan-Willem van Dommelen
Yvonne Bijl
Beroep
Christelijk Gereformeerd predikant op Urk
Ervaring
Pastoraat bij echtscheiding. Heeft zich tijdens een reces nadrukkelijk bezonnen op het dilemma tussen de theologie over echtscheiding en het genadig kijken naar partners bij wie scheiding speelt
Drijfveer
Zorg dat een kind zich gezien voelt. Wij denkten te snel dat we problemen moeten oplossen of pijn kunnen wegnemen
Beroep
Hervormd emeritus predikant
Ervaring
Ds. J. Belder diende de gemeenten van Loon op Zand, Katwijk aan zee, Nieuw-Lekkerland en Dordrecht. In 2007 ging hij met vervroegd emeritaat vanwege een burnout
Drijfveer
De omgeving laten beseffen dat een scheiding van ouders iets is wat een kind een heel leven met zich meedraagt
Publicaties Boek ‘En ik dan? - Als ouders scheiden’ (2013)
Beroep
Advocaat en mediator bij Bouwman en van Dommelen
Ervaring
Zijn kantoor voert al twintig jaar een landelijke scheidingspraktijk. Is initiatiefnemer van het samenwerkingsplatform ‘Als wegen scheiden’
Drijfveer
Soms is scheiden de minst slechte oplossing. Aanvaarding daarvan maakt of breekt de toekomst van scheidingskinderen. Ook van scheidende christelijke ouders kan een getuigenis uitgaan
Publicaties www.bvd-advocaten.nl, www.alswegenscheiden.nl
Rick van Eik
Nelleke Quist
Beroep
Adviseur pastorale zorg bij HGJB
Ervaring
Geeft advies en trainingen aan jeugdpastors en jeugdleiders. Betrokken bij tienerwerk in eigen gemeente
Drijfveer
Als de gure wind van een gebroken huwelijk het leven van een tiener binnenkomt, zorg dan als kerk dat je een warme, veilige plek bent in hun leven
Publicaties www.hgjb.nl
Beroep
Theologe en werkt als specialist Jeugdpastoraat bij JOP
Ervaring
Zet het jeugdpastoraat op de kaart in PKN gemeenten. Is daarnaast geestelijk verzoger in een GGZ-instelling. Biedt pastorale zorg aan volwassenen, kinderen en jongeren
Drijfveer
Kerken stimuleren dat ze kinderen en jongeren van gescheiden ouders echt zien
Publicaties www.jop.nl
Beroep
Marjan Smit
Gedragsdeskundige bij SGJ Christelijke Jeugdzorg
Ervaring
Wordt in haar werk veel geconfronteerd met de gevolgen van echtscheiding voor kinderen en jongeren
Drijfveer
De stem van kinderen van gescheiden ouders laten horen
Beroep
Orthopedagoog, eigen praktijk ‘Hart voor schatten’
Beroep
Ervaring
Werkt veel met kinderen in de basisschoolleeftijd. Is als trainer betrokken bij het kinderwerk Thimoteüs, onderdeel van Opwekking. Schrijft over opvoeding voor het opvoedmagazine Jente en EO Visie.
Begeleider van lokale jeugdwerkers en trainer geloofsopvoeding Thuis, PKN
Ervaring
Heeft brede ervaring in het (kerkelijk jeugd)werk; trainen van ouders en kerklijk kader, coachen en begeleiden van lokale jeugdwerkers
Drijfveer
Delen van haar hart voor jonge kinderen: wil doorgeven wat zij vinden en wij moeten weten
Drijfveer
Is graag met mensen onderweg letterlijk en figuurlijk. Onderweg is er ruimte en aandacht voor elkaar
Publicaties
Boek ‘Zo mooi gemaakt’ verschijnt in januari, www.hartvoorschatten.nl
Miriam Bierhaus
Publicaties www.jop.nl
EVEN VOORSTELLEN
Tijs van den Brink
Sjirk Kuijper
DEBAT
Beroep
Journalist en presentator bij de EO
Ervaring
Op dit moment presenteert hij de EO-programma’s ‘Adieu God’, ‘Arena’ en ‘Dilemma’ op NPO 2. Daarvoor was hij presentator van ‘Twee Vandaag’, ‘Netwerk’, ‘Uitgesproken’ en ‘Knevel en Van den Brink’
Publicaties
Beroep Ervaring Drijfveer Kees van der Staaij
Tweede kamerlid voor de SGP Portefeuilles: Volksgezondheid, Welzijn en Sport - Veiligheid en Justitie - Europese Zaken - Defensie - Buitenlandse Zaken - Immigratie en Asiel - Algemene Zaken Koninkrijksrelaties Binnenlandse Zaken Samen praten over de gevolgen van de scheiding in plaats van het voeren van ellenlange procedures bij de rechter. Dat is van groot belang voor het kind
Publicaties www. sgp.nl
Adieu God? (2014), werkte mee aan ‘Brieven aan God’ (2003)
Beroep
Hoofdredacteur van het Nederlands Dagblad (ND), journalist en voorlichter
Ervaring
Na een loopbaan in het onderwijs en de journalistiek, werkte hij enkele jaren als woordvoerder/voorlichter in de Tweede Kamer en bij de Rijksoverheid voordat hij in 2013 de leiding kreeg bij het ND. Hij was enkele jaren debater in VARA’s televisieprogramma ‘Het Lagerhuis’. Nu is hij vaste deelnemer in mediaforums van de EO (Door de Week), KRO/NCRV (De Ochtend) en BNR (Journalistenpanel)
Joël Voordewind
Publicaties www.nd.nl
Beroep
Tweede kamerlid van de ChristenUnie (CU)
Ervaring
Begon als fractiemedewerker bij de PvdA, voorzitter in het bestuur van Dorcas en keerde terug in de politiek als beleidsmedewerker en campagneleider bij de CU
Drijfveer
Veilige en gezonde mogelijkheid om op te groeien voor een kind
Publicaties
Beroep
Tweede kamerlid voor het CDA
Ervaring
Na haar studies werkte zij op verschillende niveaus bij de overheid en in de advocatuur. Als wethouder heeft ze zich bezig gehouden met o.a. jeugdzorg, welzijn, zorg, cultuur, sociale zaken en onderwijs
Het is van belang dat kleinkinderen na een echtscheiding contact kunnen houden met hun opa’s en oma’s zodat ze hun herkomst blijven kennen Publicaties www.cda.nl Drijfveer
Mona Keijzer
Boek ‘Ben ik nou gek? Idealen in crisistijd’ (2012), www.christenunie.nl
