PROGRAMMABOEKJE SYMPOSIUM GROENE ICT EN DUURZAAMHEID #SGI2015 SUSTAINABUL EXPERIENCE #SUSTAINABUL
Symposium Groene ICT en Duurzaamheid (SGI 2015) SustainaBul Experience
PROGRAMMA
Gemeenschappelijk
Welkom bij het grootste duurzaamheidsevenement in het hoger onderwijs: de lustrumeditie van het symposium Groene ICT en Duurzaamheid (SGI 2015) in combinatie met de SustainaBul Experience op één dag en locatie. In dit boekje vindt u een overzicht van alle programmaonderdelen. Wij wensen u veel nieuwe inzichten en fundamenten voor duurzame samenwerking. Met elkaar kunnen we grenzen verleggen en werken aan groene groei.
Tijd
Onderdeel
09:00–10:00
Ontvangst
10:00–11:00
Opening door Anwar Osseyran & keynotes Dennis Kerssens en Bob Stemmerik Symposium Groene ICT en Duurzaamheid (plenair)
4
Symposium #SGI2015
11:00-11:30
Parallelsessies (ronde 1)
5
SGI 2015 is hét podium voor de laatste ontwikkelingen op het gebied van groene ICT en duurzaamheid in hoger onderwijs en onderzoek in Nederland. Het symposium bestaat uit zo’n 25 sessies (workshops & presentaties) die zijn ingedeeld in zes thema’s:
11:35-12:05
Parallelsessies (ronde 2)
8
12:10-12:40
Parallelsessies (ronde 3)
11
12:00-13:30
Lunch/ markt
14
13:30-14:00
Keynote Jan Peter Balkenende - SustainaBul Experience (plenair)
14
14:05-14:35
Parallelsessies (ronde 4)
15
14:05-15:10 Dubbelsessies
Featured sessie Symposium Groene ICT en Duurzaamheid & langere sessies SustainaBul Experience
17
14:40-15:10
Parallelsessies (ronde 5)
19
15:15-15:30
Afsluiting Symposium door Anwar Osseyran (plenair)
15:30-15:45
Theepauze/ markt
15:45-17:00
Presentatie en uitreiking SustainaBul door Harm Edens (plenair)
17:00-18:00
Netwerkborrel
ICT en duurzaamheid in Topsectoren Living Labs Vergroenen van ICT Green ICT skills Smart Learning Smart Sharing
SustainaBul Experience De SustainaBul is dé duurzaamheidsranking van het Nederlandse Hoger Onderwijs en wordt sinds 2012 door studentennetwerk Morgen jaarlijks bekend gemaakt tijdens de SustainaBul Experience. Dit jaar wordt de SustainaBul uitgebreid met de prijs voor het Meest Iconisch Project: het meest inspirerende duurzaamheidsinitiatief. Daarnaast worden er workshops georganiseerd met de volgende 5 thema’s:
Challenges en Best Practices onderwijsinstellingen Ambitie, Carrière en Onderzoek Recht en Psychologie als aanjager van duurzaamheid The Green Office Movement Koelestudenten
2
blz
21
3
OPENING
RONDE 1
10.00 - 11.00
Welkom en keynote-presentaties De wereld kent een nieuwe realiteit, met veranderende menselijke behoeften. Met name de toegankelijkheid tot Cloud, Apps en self service diensten neemt een ongekende vlucht. Waarom is dat? Hier zijn voornamelijk twee redenen voor, ten eerste, wil men minder afhankelijk zijn van derden (self-service) en de behoefte om informatie onmiddellijk voor handen te hebben. Daarnaast speelt de behoefte om dit “apparaat onafhankelijk” aan te bieden in een 24-uurs economie. De technologie speelt meer en meer in op deze behoefte van mensen. Hierdoor zouden bedrijven en overheden zich vooral bezig moeten houden naar de menselijke behoefte en hoe dat in de nabije toekomst eruit komt te zien om te overleven en relevant te blijven. De explosieve vraag naar nieuwe manieren van informatie verkrijgen, werken, leren, kopen en andere zaken regelen zal alleen maar toenemen. Dit heeft grote invloed op IT, data en dingen (Internet of Things) en de groeiende zorg om IT flexibel en duurzaam te kunnen houden zonder dat het onbetaalbaar wordt..
4
11.00 - 11.30 Sprekers
Duurzaam duurt het langst bij Hogeschool Leiden
Anwar Osseyran (directeur SURFsara), Dennis Kerssens (programmamanager RijksCloud) & Bob Stemmerik (directeur datacenterarchitectuur Cisco)
Deze lezing geeft weer op welke wijze de afdeling ICT van Hogeschool Leiden bijdraagt aan duurzaamheid. De duurzaamheid op 4 verschillende terreinen wordt toegelicht: 1) in het dagelijks werk, 2) in relatie tot de bedrijfsvoering, 3) in samenwerking met andere hogescholen, 4) het onderwijs.
Thema ICT in topsectoren
Spreker Ad Saers (Hogeschool Leiden)
Locatie G2.124
Locatie Auditorium (G0.038) (begane grond)
Vergroening van de Cloud: Meten is Weten
Thema Living labs
Hoeveel energie verbruikt de cloud? Kunnen cloudproviders zuinige keuzes maken? En kunnen cloudapplicatie-ontwikkelaars zuiniger programmeren? Deze vragen staan centraal in het project Greening the Cloud, waar de HvA trekker van is in samenwerking met meer dan 10 bedrijven en 2 kennisinstellingen. De eerste resultaten van experimenten naar zuiniger clouds worden gepresenteerd.
Spreker Robert van den Hoed (Hogeschool van Amsterdam)
Locatie G2.123
5
RONDE 1
RONDE 1
11.00 - 11.30
SURF Green ICT Maturity Model 2.0
11.00 - 11.30 Thema
Europese initiatieven green ICT skills
Vergroenen van ICT Een nieuwe versie van het SURF Green ICT Maturity Model, een self-assessment tool die hogeronderwijsinstellingen op een eenvoudige manier inzicht biedt in de rol die ICT heeft en kan hebben bij verduurzaming. Het is in veel opzichten verbeterd zoals complete level-beschrijvingen, een domein over Groene ICT in het Hoger Onderwijs en een beschrijving van best practices ter ondersteuning van het model. In deze sessie wordt het model toegelicht en kunt u vragen stellen over het gebruik ervan.
SURF E-waste beleid. Goed voorbeeld doet volgen!
Spreker Albert Hankel (SURFnet)
Locatie
6
Green ICT skills Esther van Bergen en Anda Counotte zullen berichten over twee initiatieven op het terrein van Green ICT-skills en ingaan op de vragen zoals “wat is het, wat voor toekomstplannen zijn er, wat betekent het voor de toehoorders op het symposium?”, met daarbij Green ICT skills als invalshoek.
Sprekers Esther van Bergen (Green IT Amsterdam) & Anda Counotte (Open Universiteit)
G2. 053
Locatie G2. 021
Thema Vergroenen van ICT
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft aanbevelingen voor maatschappelijk verantwoord ondernemen opgesteld, de zogenaamde OESO-richtlijnen. Deze richtlijnen maken duidelijk wat overheden op dit vlak van bedrijven verwachten en zijn als uitgangspunt gebruikt bij het opstellen van het SURF E- waste beleid. SURF vindt het in het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen belangrijk om oude apparatuur op een verantwoorde manier af te voeren. Hiermee wil SURF onder andere voorkomen dat apparatuur op stortplaatsen belandt en ook dat informatie via oude informatiedragers naar buiten komt.
Thema
Spreker Wim Reijm (SURFnet)
Locatie G2. 126
ICT maakt uitvoering van Hoger Onderwijs duurzamer
Thema
Deze presentatie laat de uitkomsten zien van een verkennend onderzoek naar de duurzaamheidsaspecten van digitalisering van onderwijsprocessen. Dit onderzoek is
Spreker
uitgevoerd in opdracht van SURFsara. Het richt zich op vier thema’s: mobiliteit van studenten, materiaalgebruik, gebouwen- en IT-beheer. Wat kunnen HO-instellingen doen en welke rol heeft SURF in dit kader?
Smart learning
Marieke Versteijlen (Avans Hogeschool)
Locatie G2. 110
7
RONDE 2
RONDE 2
11.35 - 12.05
Smart is as Smart Does
11.35 - 12.05 Thema
Maturity model, en dan?
ICT in topsectoren De energiesector is de laatste grote sector die wordt gedigitaliseerd met alle implicaties van dien. Tegelijkertijd wordt de milieuproblematiek steeds urgenter en is een overschakeling naar duurzame energiebronnen noodzakelijk. Een deel daarvan bestaat uit decentrale opwekking. Deze combinatie en het gegeven dat de sterk gereguleerde energievoorziening een centrale rol speelt in elke samenleving zorgt voor een “complex” veld waarin de overheid opereert en die soms voor het gemak de “energietransitie” wordt genoemd. Deze transitie kan ook gezien worden als een leercurve waarin ICT een belangrijke rol speelt op verschillende niveaus maar nog te weinig wordt ingezet als instrument om dit leerproces te bespoedigen. Het land dat het snelst door deze leercurve heen loopt is spekkoper.
Fieldlabs als ontdekkingsplek voor de toekomst
Spreker Otto Bernsen (RVO)
Locatie G2. 124
8
Vergroenen van ICT De service-unit ICT van de HAN heeft het maturity model 2.0 ingevuld. Wat zijn onze bevindingen, wat is de ervaring van de deelnemers en wat gaan we vervolgens doen? Met deze presentatie delen we onze ervaring met het model, wat het ons oplevert en hoe wij denken verder te gaan met het volwassener maken van onze ICT organisatie op het gebied van duurzaamheid.
Spreker Rudolph Staal (Hogeschool van Arnhem en Nijmegen)
Locatie G2. 053
Thema Living labs
Fieldlabs zijn plaatsen waar bedrijven uit allerlei sectoren, kennisinstituten en overheden samenwerken met als ultiem doel om nieuwe verdienkracht te ontwikkelen. De ontwikkelingen die we samenvatten onder het paraplubegrip ‘Smart Industry’ zijn hierin richtinggevend. Techniek – in de meest brede zin van het woord – ICT en (de kracht van) mensen komen hier samen. Nieuwe verdienkracht, nieuwe bedrijven. Dat gaat niet vanzelf. Tijdens de lezing en discussie gaan we op zoek naar een antwoord op de vraag: ‘what’s new’?
Thema
Spreker Jos van Erp (High Tech NL))
Super(efficient)computing: energie meten en visualiseren in HPC
Thema
Bij SURFsara staan de nationale supercomputer ‘Cartesius’ en het nationale rekencluster ‘LISA’. Deze high-performance computing (HPC) systemen hebben duizenden processors en verbruiken honderden kilowatts. Met behulp van
Spreker
geavanceerde sensoren en visualisatietechnieken kunnen we het energieverbruik in detail volgen, zodat we software kunnen optimaliseren om energie te besparen. Op deze manier kunnen we de supercomputer ook superefficiënt maken.
Locatie
Vergroenen van ICT
Cedric Nugteren (SURFsara)
G2. 126
Locatie G2. 123
9
RONDE 2
RONDE 3
11.35 - 12.05
Community Duurzaam ICT-onderwijs en -onderzoek
12.10 - 12.40 Thema Green ICT skills
In januari 2012 en voorjaar 2014 zijn in opdracht van SURF quickscans gemaakt naar Duurzaamheid in ICT-onderwijs en -onderzoek. Daarin zijn de initiatieven voor zover bekend, gebundeld. In april 2015 hebben kernleden van de special interest group Groene ICT en duurzaamheid een workshop georganiseerd en zijn met de deelnemers een community begonnen, met als doelstellingen: 1) het uitwerken van een set aan Groene IT gerelateerde leerdoelen voor zowel bachelor- als masterprogramma’s en 2) uitwisseling van kennis, ervaringen en opleidingsmaterialen. In deze bijdrage wordt daarover bericht en is er gelegenheid om uzelf aan te sluiten bij de community.
150 voorstellen voor de verduurzaming van het onderwijsproces: de prijswinnende studenten en hun ideeën
Topsectoren, de rol van big data en kansen vanuit het ruimtevaartonderzoek: hoe satellietdata bijdragen aan duurzaamheid
Sprekers René Visser (Pink Elephant & Rotterdam Academy) & Anda Counotte (Open Universiteit)
Locatie G2. 021
Thema ICT in topsectoren
Spreker Er komt de komende jaren steeds meer – gratis – satellietdata beschikbaar (zoals van het Europese aardobservatie satellietprogramma Copernicus). Die data bevat een schat aan informatie over de (fysische) omgeving op aarde (land, water, bodem, atmosfeer). Het inzetten van op satellietdata gebaseerde applicaties in beleids-, bestuurs- en bedrijfsprocessen kan leiden tot efficiency, kostenbesparing, besparing van resources, en ondersteunt daarmee een duurzamer en veiliger beheer en gebruik van onze leefomgeving en van de daaruit voortkomende hulpbronnen.
Dr. Radboud Koop (Netherlands Space Office)
The Green Lab: Experimentation in Software Energy Efficiency
Thema
The energy consumption of ICT is continuously increasing and the impact of software is often underestimated. For this reason, we need to perform experimentation to discover how to improve the energy efficiency of software applications. At the VU University Amsterdam, we recently launched a master course, the Green Lab, where students learn how to design and conduct experiments on software energy efficiency. In this presentation, we show the initial results and lessons learned from our experience.
Spreker
Locatie G2. 124
Thema Smart learning
Living labs
Spreker In deze sessie zullen de 150 resultaten van de “Battle of Concepts”, een prijsvraag onder studenten om duurzaamheid in hun onderwijsproces te vergroten met behulp van ICT, samenvattend worden gepresenteerd. Een aantal prijswinnaars zal tevens een podium krijgen om hun ideeen nader toe te lichten. De ingestuurde voorstellen waren zeer uiteenlopend qua onderwerp: van betere en slimmere roostersystemen, stimuleren van digitaal toetsen en een integrale e-learning omgeving tot een app om de beschikbaarheid van studieplekken inzichtelijk te maken respectievelijk energiebeheer op notebooks en tablets. Genoeg ideeën om duurzaamheid een stevige boost te geven!
10
Gerard van Westrienen (SURF) en winnaars BoC
Locatie G2. 110
Giusseppe Procaccianti (VU University Amsterdam)
Locatie G2. 123
11
RONDE 3
RONDE 3
12.10-12.40
EURECA: blootleggen van kansen voor datacenter-gerelateerde energiebesparingen bij overheden in Europa
12.10-12.40 Thema Vergroenen van ICT
Spreker
12
Het EURECA-project is een initiatief, gefinancierd vanuit Brussel en uitgevoerd door de datacenter-industrie, dat als doelstelling heeft om op maat gemaakte oplossingen te leveren om kansen te identificeren voor kostenbesparing en tegelijkertijd ecologische gevolgen bloot te leggen van keuzes bij het opstellen en uitvoeren van het inkoopbeleid. Tijdens deze presentatie krijgt u meer informatie over dit project en over de stappen die de industrie en public sector- organisaties samen kunnen nemen om bij te dragen aan ontwikkeling en adoptie van energieefficiente IT en datacenterservices door publieke organisaties in heel Europa.
Jaak Vlasveld (Green IT Amsterdam)
Kennisnetwerk Groene Software – 10 best practices voor een groen IT systeem
Thema
Een organisatie heeft vele IT systemen, waarbij het vaak moeilijk te zeggen is welke wel en welke niet energiezuinig zijn gebouwd en ingericht. Het #KNGS (Kennisnetwerk Groene Software) van de RvO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) heeft een lijst met 10 best practices opgesteld waarmee op een snelle manier een indruk kan worden gekregen over de energie-efficiency van verschillende IT systemen. Vanuit de basis van de best practices kan worden besloten om bijvoorbeeld een erergievoetafdruk van een applicatie te bepalen om zodoende een beter beeld te krijgen.
Spreker
Locatie G2. 053
Duurzaamheid in het onderwijs van peuter tot postdoc
Thema
Een groene generatie vraagt om een duurzame educatie. De jongerenorganisaties hebben een duidelijke boodschap aan de overheid: “leid ons op voor de samenleving van de toekomst door duurzaamheid in het onderwijs te integreren”. Alle huidige initiatieven worden in kaart gebracht en verder zal er advies worden gegeven hoe er vanuit de nationale overheid ondersteuning geboden kan worden aan deze initiatieven.
Sprekers
Green ICT skills
Mart Lubben (Studenten voor Morgen) & Ties Mouwen (jongerenvertegenwoordiger duurzaamheid VN)
Locatie G2. 021
Vergroenen van ICT
Niels van der Zwan (Software Improvement Group)
Locatie
Jongeren zetten jongeren aan tot duurzamer IT gebruik!
Thema
Het Use IT Smartly project maakt jongeren bewuster van de duurzaamheidsaspecten die met IT gebruik samenhangen. De aanpak is er een waarbij studenten fysiek ervaren hoe duurzaam ons huidige IT gebruik is, waarna ze zelf manieren bedenken om hun leeftijdsgenoten hier ook wat bewuster van te maken (peer to peer als een manier van Smarter Learning). De insteek is niet de technologie, maar de rol die IT speelt in het dagelijks leven, kennis over duurzaamheidsaspecten (energie, materiaal-en grondstof efficiëntie, sociale aspecten) en gedragsalternatieven.
Spreker
Smart learning
Dr. Sylvia Breukers (DuneWorks)
Locatie G2. 210
G2. 126
13
RONDE 4
LUNCH/MARKT
14.05 - 14.35
12.00 - 13.30
Op de markt staan de volgende organisaties:
Locatie
Is it easy to be green in bioinformatics?
Gymzaal G0.002 * * * * * * * * * * * * * * * * *
WakaWaka SustainableMotion FairClimateFund aGreen Story STORM Eindhoven: de Elektrische Motor The Green Office Movement: rootAbility & The Dutch Green Offices Hogeschool Leiden VanBeek WoesteLand: Duurzame vakanties Duurzame Horeca Leiden Morgen Lid organisaties: Act Aware, Students 4 Sustainability & SHIFT VVM Netwerk van Milieuprofessionals Society For International Development (SID) GreenIT Amsterdam SURF: Resultaten Battle of Concept SURF: De Special Interest Groups (SIG’s) Studenten voor Morgen & Duurzame Student
KEYNOTE JAN PETER BALKENENDE
Thema ICT in topsectoren
ICT geeft ons computerkracht om combinaties van data te analyseren, en daarmee om te zetten in biologische kennis. Maar hoe groen zijn onze methoden? We presenteren een voorbeeld waarbij we alle mogelijke eiwitstructuren berekenen terwijl de computer een huis verwarmt, en we brengen ter discussie wat groen is aan het computer-leesbaar maken van biomedische data.
Sprekers Marco Roos (LUMC), Erik Schultes (LIACS)
Locatie G2. 124
Duurzame en goedkope cloud computing power? Het kan wel!
Thema
Nerdalize heats houses with computing power, making high-performance cloud computing up to 55% more affordable.
Spreker
What started as a crazy idea is now being put into practice together with Eneco, one of the largest energy suppliers in the Netherlands. One of the use-cases being highlighted are protein computations for medical research together with the Leiden University Medical Center (LUMC).
Locatie
Living labs
Florian Schneider (Nerdalize)
G2. 123
13.30 - 14.00
Voormailg premier Jan Peter Balkenende is naast zijn werkzaamheden bij EY nu voorzitter van de Dutch Sustainable Growth Coalition (DSGC). De DSGC bestaat uit acht Nederlandse multinationals: AkzoNobel, DSM, FrieslandCampina, Heineken, KLM, Philips, Shell en Unilever. Deze bedrijven bevorderen en promoten actief bedrijfsmodellen voor duurzame groei. Balkenende zal het hebben over de rol van het Hoger Onderwijs en studenten voor de duurzaanheidstransities. Locatie Auditorium G0.038
14
15
RONDE 4
RONDE 4&5 DUBBELSESSIES
14.05 - 14.35
Good Practices Hogeschool Leiden Als host van de uitreiking van de SustainaBul 2015 presenteert Hogeschool Leiden een aantal good practices die ze uitvoert om haar onderwijs en bedrijfsvoering te verduurzamen. Denk hierbij aan het verkleinen van de CO2 voetafdruk van de hogeschool, maar ook aan het integreren van duurzaamheidscompetenties in de curricula van haar opleidingen. Daarnaast is er in de bijeenkomst aandacht voor de ontwikkeling van programmaonderdelen op duurzaamheidsgebied, zoals de minoren Duurzaam Ondernemen en Sociaal Ondernemen.
Carrière Wat kan jij doen/wat heb je nodig om een succesvolle carrière op het gebied van duurzaamheid te krijgen? Denk daarbij aan CV tips, sollicitatietips, de skills die je nodig hebt, hoe het is om als ZZP’er aan de slag te gaan, vacaturebanken en andere mogelijkheden, werkvelden en dilemma’s. Sustainable Motion zal in deze workshop antwoord geven op al deze vragen.
14.05 - 15.10 Thema Challenges & Best Practices Hoger Onderwijs Instellingen
Locatie G2. 110
Thema Ambitie, Carrière & Onderzoek
Sprekers Cees Dekker & Vincent van Velzen (SustainableMotion)
Locatie G2. 053
16
Smart sharing van ICT-infrastructuur – kan het duurzamer? (featured sessie)
Thema
Het fundament van de Rijkscloud staat er, in de vorm van vier overheidsdatacenters met daarop de eerste clouddiensten. Doel is een veilig, betrouwbaar en duurzaam ICT-landschap te leveren dat bovendien een flinke besparing voor het Rijk oplevert. Waar zitten de trade-offs en hoe zijn we daar mee omgegaan? Wat zijn de lessons learned voor de HO-sector? Hoe zit het met de cloud-strategie van de HO-sector? Hoe wordt duurzaamheid meegenomen in Kubus, het IAAS-samenwerkingsproject van 6 hogescholen? Na een korte introductie door de sprekers wordt een open debat gevoerd met de zaal over:
Sprekers
- de overeenkomsten en verschillen tussen het Rijk, bedrijfsleven en hoger onderwijs; - de mogelijkheden om de duurzaamheid verder te betrekken bij het delen van ICT-infrastructuur. Onder voorzitterschap van Anwar Osseyran (directeur SURFsara).
Smart sharing
Dennis Kerssens (programmamanager RijksCloud) & Bob Stemmerik (directeur datacenterarchitectuur Cisco). Pitches van Tjeerd Willem Hobma (managing director CIT RUG); Cees Plug (directeur ICT Inholland en voorzitter stuurgroep Kubus); Axel Berg (hoofd data- en cloudservices SURFsara).
Locatie Auditorium G0. 038
Hoe maak je een online duurzaamheidstool succesvol?
Thema
Koelestudenten is dé inspiratiebron voor studenten die slimmer met energie om willen gaan. Ze geven tips over hoe je op creatieve wijze energie bespaart, hoe jij je woningcorporatie kan overtuigen op groene stroom over te stappen, maar ook hoe jij een zonnepaneel op je dak kan krijgen. Tijdens de workshop vandaag willen wordt de Koelnessmeter besproken, een online tool om energie mee te besparen. Ze geven jullie de insides voor een succesvolle tool, en daarnaast is jullie input op onze Koelnessmeter van harte welkom!
Spreker
Koelestudenten
Lawrence Cheuk (Jongeren Milieu Actief)
Locatie G2. 126
17
RONDE 4&5 DUBBELSESSIES 14.05 - 15.10
The Green Office Movement De eerste Green Office is in 2010 opgericht op de Universiteit Maastricht. Vandaag bestaan er al 10 Green Offices aan universiteiten in Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië. Zes van deze Green Offices bestaan al op Nederlandse universiteiten, en op het moment zijn er tientallen studenten en medewerkers bezig om op meerdere universiteiten en hogescholen Green Offices op te starten. Maar wat precies is de essentie van een Green Office? Hoe werkt het? Heeft het echt impact? En wat moeten jullie doen om de Green Office Model op jullie universiteit, hogeschool of MBO toe te passen? In deze workshop gaan jullie een fishbowl discussie aan met enkele vertegenwoordigers van Green Offices en rootAbility.
Recht & Psychologie als Aanjager van Duurzaamheid Niet alleen klimaat- en milieustudies hebben een belangrijke rol in de transitie naar een meer duurzame samenleving. Juist ook traditionele studies zoals Rechten en Psychologie kunnen een grote impact hebben. Voorbeelden ten over: het aanklagen van de staat voor het niet halen van klimaatdoelstellingen, het aanpassen van wetgeving voor een snellere transitie naar een circulaire economie, het begrijpen van ons niet-duurzame gedrag en omgaan met weerstand van mensen die geen verandering willen. Het zijn allemaal belangrijke thema’s waar niet de klimaatwetenschapper maar juist de advocaat of de psycholoog een belangrijke rol kan spelen. Centraal bij deze workshop staat de discussie: Welke rol kunnen de vakgebieden Recht en Psychologie spelen bij de transities naar een duurzame samenleving?
18
Thema The Green Office Movement
Spreker Felix Spira (rootAbility)
Locatie B0.015
Thema Recht, Psychologie & Duurzaamheid
Sprekers Dennis van Berkel (Urgenda) & Nienke Koperberg (Emile)
Locatie G2. 021
RONDE 5 14.40 - 15.10
Smart Economy: digitalisering verandert de economie
Thema
De economie verandert in hoog tempo door de nog steeds versnellende digitalisering. We zien nieuwe digitale businessmodellen ontstaan. Veel informatie is via de smart phone toegankelijke en via app’s worden diensten aangeboden. Digitalisering verandert ook steeds sneller de traditionele sectoren. Bekende voorbeelden zijn de reiswereld, de detailhandel. Maar de komende jaren zullen steeds meer producten “slim” worden en soms als dienst worden aangeboden (kopen van een lamp of inkopen van licht). Als voorbeeld wordt uitgewerkt hoe de industrie zich actief aanpast: Smart Industry (zie www.smartindustry.nl)
Spreker
Van een Flintstone bedrijventerrein naar een Jetsons bedrijventerrein, een interessante reis
Thema
OMALA NV. is de gebiedsontwikkelaar die het bedrijventerrein naast luchthaven Amsterdam-Lelystad ontwikkelt. Bij het ontwikkelen staan innovatie en duurzaamheid op een bijzondere manier centraal. Als een soort van start-up company ontwikkelt OMALA in een rap tempo samen met het bedrijfsleven en kennisinstellingen nieuwe diensten en nieuwe producten. Waaronder een Urban Lab, een testcentrum voor zelfrijdende auto’s, een hybride elektriciteitsnet en een smart city.
Spreker
ICT in topsectoren
Paul Tops (Ministerie van Economische Zaken)
Locatie G2. 124
Living labs
Serge Hollander (OMALA)
Locatie G2. 123
19
RONDE 5
AFSLUITING SYMPOSIUM
14.40 - 15.10
Duurzaamheid, van visie naar zichtbaar resultaat In deze workshop worden de kernelementen behandeld van een succesvol Duurzaamheidsprogramma. Deze elementen worden vervolgens onderbouwd met diverse praktijkvoorbeelden vanuit diverse sectoren. Hiermee trachten we het proces van verduurzaming op zowel op strategisch, tactisch en operationeel niveau voor u inzichtelijk te maken en u te helpen om uw ambitie te realiseren!
15.15 - 15.30 Thema
Spreker
Challenges & Best Practices Hoger Onderwijs Instellingen
Anwar Osseyran
Auditorium G0.038
Spreker Pieter Metz (Van Beek Ingenieurs)
Locatie G2. 110
Duurzaam onderzoek Hoe kan jij je verder specialiseren in onderzoek op het gebied van duurzaamheid? Het Groene Brein vertelt je daar graag meer over. Over welke competenties en skills moet je beschikken om een succesvolle carrière in onderzoek over duurzaamheid te krijgen? Wat zijn actuele onderzoeksthema’s binnen duurzaamheid? Ook bespreken we voorbeelden en krijg je tips. Meer informatie over het programma van morgen
20
Locatie
Thema Ambitie, Carrière & Onderzoek
Sprekers Mark Beumer (het Groene Brein)
Locatie G2. 053
PRESENTATIE EN UITREIKING SUSTAINABUL 15.45 - 17.00
De SustainaBul is de duurzaamheidsranglijst van Nederlandse universiteiten en hogescholen en wordt sinds 2012 door Studenten voor Morgen bekend gemaakt. Onderwijsinstellingen worden beoordeeld op de integratie van duurzaamheid in hun onderwijs, onderzoek en bedrijfsvoering. De ranglijst richt zich niet alleen op duurzaamheid, maar ook op transparantie en communicatie hierover: instellingen moeten aan Studenten voor Morgen bewijzen hoe duurzaam ze bezig zijn. Het unieke aan de SustainaBul is dat de ranglijst wordt opgesteld door studenten in plaats van door een professionele organisatie. Ieder jaar worden nieuwe inzichten gebruikt om onderwijsinstellingen scherp te houden en weer een stapje verder te brengen. Dit jaar wordt bovendien een extra prijs uitgereikt voor het meest inspirerende duurzaamheidsinitiatief uit het Hoger Onderwijs: het Meest Iconische Project. Hiermee wil Morgen meer inzicht creëren in alle fantastische initiatieven die er al zijn.
Thema sustainaBul
Spreker Harm Edens
Locatie Auditorium G0.038
21
BLOKKENSCHEMA
Symposium Groene ICT en Duurzaamheid (SGI 2015) SustainaBul Experience
09.00 - 14.00 10.00 - 11.00
11.00 - 11.30
11.35 - 12.05
12.10 - 12.40
Gemeenschappelijk
Opening door Anwar Osseyran & keynotes Dennis Kerssens en Bob Stemmerik - Symposium Groene ICT en Duurzaamheid
Auditorium G0.038
Duurzaam duurt het langst bij Hogeschool Leiden
Vergroening van de Cloud: Meten is Weten
G2.124
G2.123
Smart is as Smart Does
Fieldlabs als ontdekkingsplek voor de toekomst
G2.124
SURF Green ICT Maturity Model 2.0
G2.053
The Green Lab: Experimentation in Software Energy Efficiency G2.123
Europese initiatieven green ICT skills
G2.021
G2.126
Maturity model, en dan?
G2.053
G2.123
Topsectoren, de rol van big data en kansen vanuit het ruimtevaartonderzoek G2.124
SURF E-waste beleid. Goed voorbeeld doet volgen
EURECA
G2.053
ICT maakt uitvoering van Hoger Onderwijs duurzamer
G2.110
Super(efficient)computing: energie meten en visualiseren in HPC
Community Duurzaam ICT-onderwijs en -onderzoek
G2.126
G2.021
150 voorstellen voor de verduurzaming van het onderwijsproces G2.110
Kennisnetwerk Groene Software
Duurzaamheid in het onderwijs van peuter tot postdoc
Jongeren zetten jongeren aan tot duurzamer IT gebruik!
G2.021
G2.110
G2.126
Lunch/Markt
12.00 - 13.30
13.30 - 14.00
22
Gymzaal G0.002/ Lobby G0.019
Keynote Jan Peter Balkenende - SustainaBul Experience Intro/voorzitter Harm Edens
Auditorium G0.038
23
BLOKKENSCHEMA
Symposium Groene ICT en Duurzaamheid (SGI 2015) SustainaBul Experience
14.05 - 18.00 14.05 - 14.35
14.05 - 15.10
Gemeenschappelijk
Is it easy to be green in bioinformatics?
Duurzame en goedkope cloud computing power? Het kan wel!
Good Practices Hogeschool Leiden
G2.124
G2.123
G2.110
Smart sharing van ICT- infrastructuur – kan het duurzamer?
Hoe maak je een online duurzaamheidstool succesvol?
The Green Office Movement
Auditorium G0.038
G2.053
Recht & Psychologie als Aanjager van Duurzaamheid
G2.021
G2.126
Dubbelsessies
14.40 - 15.10
B0.015
Carrière
Smart Economy: digitalisering verandert de economie
G2.124
Van een Flintstone bedrijventerrein naar een Jetsons bedrijventerrein, een interessante reis G2.123
Duurzaamheid, van visie naar zichtbaar resultaat
Duurzaam onderzoek
G2.053
G2.110
Afsluiting Symposium door Anwar Osseyran
15.15 - 15.30
Auditorium G0.038
Presentatie en uitreiking SustainaBul door Harm Edens
15.45 - 17.00
Auditorium G0.038
Netwerkborrel
17.00 - 18.00
24
Lobby G0.019
25
PLATTEGROND BEGANE GROND 1
Ontvangst
2
Garderobe
3
Lobby
4
Auditorium (G0.038)
5
Sustainable Markt
6
GYMzaal (G0.002)
7
The green office movement (B0.015)
2
6 4
26
3
1 7
5
27
PLATTEGROND TWEEDE ETAGE 1
ICT in Topsectoren (G2.124)
2
Living Labs (G2.123)
3
Vergroenen van ICT Ambitie, Carrière & onderzoek (G2.053)
4
Green ICT Skills Recht, Psychologie & Duurzaamheid (G2.021)
5
Smart Learning Challenges & Best practices Hoger Onderwijs Instellingen (G2.110)
6
Vergroenen van ICT Koelestudenten (G2.126)
4 3 2 5 26 28
1 6 29
www.surf.nl/duurzaamheid/symposium
www.studentenvoormorgen.nl
