Junior College EEN INITIATIEF VAN

Junior College EEN INITIATIEF VAN

Wat?

“Leuk dat de leerlingen naast de theorie ook enkele nuttige toepassingen leren kennen.”

Junior College is een initiatief van KU Leuven en KU Leuven Campus Kulak Kortrijk om wetenschap op hoog niveau tot in de klas te brengen. Modules rond filosofie, wetenschap & technologie, geschiedenis, taal en life sciences bieden aan gemotiveerde en getalenteerde leerlingen een interessant programma. Recente academischwetenschappelijke inzichten verdiepen de inhoud van bestaande vakken. De leerlingen worden uitgedaagd om hun intellectuele grenzen te verkennen en hun belangstelling voor wetenschap en onderzoek te exploreren. Ze leren zichzelf, hun interesses en hun eigen potentieel beter inschatten. Junior College wil zo een brug slaan tussen het laatste jaar van het secundair onderwijs en de universiteit en de studiekeuzebekwaamheid bevorderen.

Junior College biedt aan de deelnemende scholen: • kant-en-klaar academisch lesmateriaal met bijhorende handleiding voor leerkrachten, opdrachten en gevarieerde werkvormen, te gebruiken in de lesuren van de vrije ruimte of in te werken in de vaste lestijden. De lessen vinden plaats in de eigen school, gegeven door eigen leerkrachten in het eerste en/of tweede semester; • een start- en afsluitmoment aan de universiteit (Leuven of Kortrijk), in de vorm van universitaire hoorcolleges en lezingen, met mogelijkheid tot contact met wetenschappers van de universiteit; • introductie- en/of ondersteuningssessies voor begeleidende leerkrachten.

Hoe?

Module Filosofie

Het Junior College Filosofie wil leerlingen aanspreken die open van geest zijn en op zoek gaan naar een meer diepgaand inzicht in de wereld en in wat mensen beweegt. Via drie kernthema’s van de filosofie – geluk, vrijheid, waarheid – worden de leerlingen uitgedaagd tot filosofisch nadenken. Na het volgen van een thematische module hebben de leerlingen inzicht in de complexiteit van het thema, hebben ze gezien hoe filosofen zo’n thema benaderen en kijken ze zelf met een ruimere, kritische blik naar de problematiek. Waarheid (semester 1) Leken en filosofen zijn geïnteresseerd in waarheid. Tegelijk is het niet makkelijk om precies te zeggen wat die waarheid inhoudt en hoe we die kunnen ontdekken. Ook het verschil tussen waarheid en zekerheid is niet altijd duidelijk. We gebruiken het woord waarheid namelijk op verschillende manieren in verschillende contexten. In deze module worden populaire opvattingen als ‘Dé waarheid bestaat niet’ en ‘We kunnen enkel zeker zijn van wetenschappelijke kennis’ aan een grondige analyse onderworpen. Daarnaast komen vragen aan bod die onder meer te maken hebben met zelfbedrog, de betrouwbaarheid van de zintuigen, de moraliteit en immoraliteit van liegen en de mogelijkheid van kennis als dusdanig.

Geluk (semester 2) Sinds de oudheid denken filosofen na over geluk. Voor de oude Grieken was filosofie in de eerste plaats een levenswijze. Meer recent ontwikkelden ook wetenschappers theorieën over het geluk en proberen filosofen de wetenschappelijke onderzoeksresultaten een ruimere interpretatie te geven. Wat is geluk eigenlijk? Kunnen we geluk meten? Wat maakt mensen gelukkig? Hoe belangrijk is geluk? Kunnen we geluk bereiken en zo ja, hoe? Wat is de rol van de overheid t.a.v. het geluk van haar burgers? Vrijheid (semester 2) Misschien nog meer dan gelijkheid en broederlijkheid is vrijheid het ideaal van de Verlichting. Tegelijk zijn er veel mensen die vragen stellen bij wat ze zien als de verabsolutering van dit ideaal. Zij pleiten voor bepaalde grenzen, bijvoorbeeld aan de expressievrijheid. Sommige filosofen menen niet alleen dat grenzen aan vrijheid belangrijk zijn maar dat die grenzen voor een deel ook de vrijheid mogelijk maken. In deze module behandelen we deze onderwerpen. Maar er komt verder ook aan bod wat de relatie is tussen vrijheid en dwang, wat de moderne wetenschap ons zegt over vrijheid en of vrij zijn iets is wat je moet leren. Het aangeboden materiaal omvat onder meer videocolleges, cursusteksten, geselecteerde filosofische teksten, scenario’s voor interactieve sessies en opdrachten. www.juniorcollege.be/filosofie Contact voor Leuven: [email protected]

DATA EN INSCHRIJVINGEN: Semester 1: Waarheid • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 26 augustus 2015 (14-16 u.) • Uiterste inschrijvingsdatum: 30 juni 2015 • Inleidend college: donderdag 24 september 2015 • Afsluitend college: donderdag 3 december 2015 Semester 2: Vrijheid of Geluk • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 9 december 2015 (14-16 u.) • Uiterste inschrijvingsdatum: 31 oktober 2015 • Inleidend college: woensdag 6 januari 2016 (Geluk) en donderdag 7 januari 2016 (Vrijheid) • Afsluitend college: woensdag 4 mei 2016 (Geluk) en donderdag 5 mei 2016 (Vrijheid)

Module STEM

Het Junior College STEM biedt uitdagende en diepgaande lespakketten in Science – Technology – Engineering – Mathematics voor leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs. We willen de leerlingen hierdoor een andere en ruimere blik bieden op wetenschap en technologie, en het maatschappelijk belang hiervan. Ze komen in contact met actueel onderzoek in deze disciplines.

In het schooljaar 2015-2016 is er binnen het Junior College STEM de keuze tussen vijf lesmodules. • Cochleaire implantaten: wat is geluid, de werking van het oor, signaal- en Fourieranalyse, de werking van een implantaat. • Van priemgetal tot digitale handtekening: codering, priemgetallen, modulorekenen, het RSA-codeersysteem, implementatie in Maxima. • PageRank, de kracht van Google: een toevallige surfer op het web, eigenvectoren en eigenwaarden, benaderen van eigenvectoren, enkele statistische aspecten. • Detectie en observatie van ruimteweer: de zon en het ruimteweer, coronale massa-ejecties, beeldverwerking met matrixtransformaties. • Simulatie van de klimaatverandering: wiskundig modelleren, differentiaalvergelijkingen, numerieke methodes, stabiliteit. Meer informatie over de verschillende lesmodules en hun doelgroep, de inschrijvingen en de uurregeling vind je op www.juniorcollege.be/STEM Contact: [email protected]

DATA LEUVEN: • Kick-off: donderdag 7 januari 2016 • Slotlezing: donderdag 14 april 2016 DATA KORTRIJK: • Kick-off: dinsdag 5 januari 2016 • Slotlezing: dinsdag 12 april 2016 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 30 september 2015

Module Geschiedenis

Het Junior College Geschiedenis biedt drie thema’s aan om de verschillende vormen van historisch denken bij de leerlingen te versterken en hen scherpere inzichten te bieden in de constructie van het verleden en van het heden. Het Junior College wil leerlingen hiermee inhoudelijk uitdagen. Het biedt een inspirerende historisch-wetenschappelijke invulling van de onderzoekscompetenties met oog voor verdieping en interdisciplinariteit.

De drie thema’s zijn: • de verschuivende herinnering aan de Jodenvervolging in Vlaams en internationaal perspectief 1945-2015; • de Eerste Wereldoorlog anders bekeken. Aspecten van “de Groote Oorlog” nader onderzocht; • Europese migratiegeschiedenis in de 19de en 20ste eeuw. Van het particuliere verhaal naar theorievorming. Het aangeboden materiaal is telkens verwerkt in ongeveer 15 seminaries, goed voor 30 à 40 lesuren. Leerkrachten kiezen vrij uit dit pakket. Het Junior College Geschiedenis biedt ook een digitaal leerplatform met extra materiaal waar leerkrachten, leerlingen en docenten elkaar kunnen vinden. Inschrijven voor meerdere thema’s met verschillende leerlingengroepen is mogelijk. www.juniorcollege.be/geschiedenis Contact voor Leuven en Kortrijk: [email protected]

DATA LEUVEN: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 2 september 2015, 14.00-15.30 u. • Inleidend college: dinsdag 15 september 2015, - 10.00-12.00 u.: thema holocaustherinnering - 13.30-15.30 u.: thema Eerste Wereldoorlog • Inleidend college thema migratiegeschiedenis: maandag 14 september 2015, 13.30-15.30 u. DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: donderdag 3 september 2015, 17.00-18.30 u. • Inleidend college: donderdag 17 september 2015, - 10.00-12.00 u.: thema holocaustherinnering - 13.30-15.30 u.: thema Eerste Wereldoorlog • Inleidend college thema migratiegeschiedenis: vrijdag 18 september 2015, 13.30-15.30 u. UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 7 juli 2015

Module Taal

Het Junior College Taal wil leerlingen van het secundair onderwijs laten kennismaken met literair-wetenschappelijk, taalkundig en communicatiewetenschappelijk onderzoek.

De module rond literatuurwetenschap wil het begrip ‘literatuur’ opentrekken en openstellen voor kritische vragen. Zo denken we na over wat literatuur is aan de hand van de woordeloze graphic novel De Aankomst, over de zin en onzin van literaire categorieën zoals ‘migrantenliteratuur’ en over de (on)mogelijkheid van vertalen. Verder vragen we ons af of er zoiets bestaat als ‘Belgische literatuur’ en gaan we na hoe een genre als ‘the Gothic’ werd en wordt ingekleurd. In de component taalkunde maken de leerlingen kennis met corpusanalyse, ze worden aangezet om zelf taalverandering en -variatie op te sporen en te analyseren en ze gaan in taaldata op zoek naar gelijkenissen tussen talen van over de hele wereld. Bovendien verwerven ze inzicht in de unieke rol van de taalkunde in antropologisch en geschiedkundig onderzoek. De communicatiewetenschappelijke modules gaan in op de veronderstelde macht van de media, de kenmerken van het publiek en beeldvorming/stereotypering in de media en behandelen zo respectievelijk zender-, ontvanger- en boodschapgerelateerde theorieën uit deze discipline. Verder verwerven de leerlingen ook inzicht in verschillende vormen van mediaverslaving en verklaren ze via enkele angsteffecten de onuitwisbare indruk die films op kinderen kunnen achterlaten. Daarnaast werd ook een overkoepelende module ontwikkeld waarin de drie disciplines met elkaar interageren rond de kortfilm ‘Carlo’ van Michaël Roskam. Alle modules maken uitgebreid gebruik van verschillende media en net als in de opleiding taal- en letterkunde komen diverse talen aan bod. www.juniorcollege.be/taal Contact voor Leuven en Kortrijk: [email protected]

DATA LEUVEN: • Inleidend college: dinsdag 15 september 2015 • Afsluitend evenement: dinsdag 19 april 2016 DATA KORTRIJK: • Inleidend college: donderdag 17 september 2015 • Afsluitend evenement: donderdag 21 april 2016 Een meer gedetailleerd programma van de inleidende en afsluitende colleges zal later beschikbaar zijn op de website van Junior College. UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 30 juni 2015

Enkel in Kortrijk

Module Life Sciences

In het Junior College Life Sciences ‘Help, ik bloed!’ worden ons bloed en onze bloedsomloop nauwkeurig onder de loep genomen. Vanuit een wetenschappelijke aanpak komen gevarieerde facetten rond onze bloedsomloop aan bod in zowel theoretische als praktische sessies. Via raakvlakken met wiskunde, fysica, scheikunde en biologie worden de leerlingen uitgedaagd een multidisciplinaire kijk te ontwikkelen op actuele klinische onderzoeksthema’s rond trombose en hemostase. Werkwijze Het aangeboden lesmateriaal ondersteunt de leerkracht bij het verzorgen van de theoretische sessies met als hoofdthema’s: hart en bloedsomloop, samenstelling van bloed en de rol van bloedplaatjes bij het ontstaan van trombose. De praktische sessies worden ondersteund door het Junior College Life Sciences-team in de Kulaklaboratoria of door audiovisueel doe-het-zelfuitleenmateriaal. Tijdens deze sessies worden de leerlingen gestimuleerd eigenhandig de functie van het hart, bloed en ‘bloedverdunners’ te ontdekken via moderne medische en onderzoeksapparatuur. www.juniorcollege.be/lifesciences Contact voor Kortrijk: [email protected]

DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 2 september 2015, 17.00-18.30 u. • Twee praktische sessies waarvan maximum 1 op Kulak in overleg met leerkrachten (tussen 2 september en 16 november 2015) • Afsluitend college: vrijdag 16 november 2015 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 14 juni 2015

Enkel in Kortrijk

Module Onderzoekscompetenties

Elke dag verschijnen verschillende onderzoeken in de media. Maar een onderzoek voeren, hoe doe je dat nu eigenlijk?

Junior College Onderzoekscompetenties wil leerlingen laten kennismaken met de onderzoekswereld: Wat is een onderzoeksvraag? Welke types onderzoek bestaan er? Hoe zet je een onderzoek op en waar moet je daarbij op letten? Welke (statistische) analyses kunnen vervolgens uitgevoerd worden? Hoe kunnen we onze resultaten (grafisch) samenvatten en hieruit eenduidige conclusies trekken? Welke implicaties kan een (kleine) wijziging in ons onderzoeksopzet hebben? Leerlingen ondervinden dat de manier waarop een studie is opgezet, consequenties heeft voor de validiteit en betrouwbaarheid van het onderzoek. Ze maken bovendien kennis met wetenschappelijk onderzoek in het domein van de gedragswetenschappen, en meer specifiek met psychologische en pedagogische onderzoeksthema’s. De leerlingen nemen tijdens het inleidend college deel aan een experiment dat vervolgens wordt toegelicht aan de hand van de onderzoekscyclus. Daarna gaan ze verder aan de slag in de klas. Het aangeboden lesmateriaal omvat acht uitgewerkte hoofdstukken die worden opgebouwd aan de hand van de onderzoekscyclus. Het ganse pakket is goed voor 20 lesuren. Dat pakket kan op verschillende manieren aangeboden worden: gespreid over verschillende vakken (bvb. Nederlands, wiskunde, geschiedenis), in gedrags- of cultuurwetenschappen of in de vrije ruimte. www.juniorcollege.be/ onderzoekscompetenties Contact voor Kortrijk: juniorcollegeonderzoeks [email protected]

Opmerking: er kan worden gekozen voor het instapmoment in september of januari. Op die manier bieden we de kans de leerstof over een semester of het hele schooljaar te spreiden. DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 9 september 2015, 16-17.30 u. • Inleidend college eerste semester: vrijdag 18 september 2015 Vrije keuze tussen tijdslot 9-11u. of 14-16 u. • Inleidend college tweede semester: vrijdag 15 januari 2016 Vrije keuze tussen tijdslot 9-11 u. of 14-16 u. • Afsluitend college Vrije keuze tussen donderdag 28 april 9-11 u. of vrijdag 27 mei 9-11 u. UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 26 juni 2015 (Opgelet: de inschrijvingsaantallen zijn beperkt!)

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN, België [email protected] www.kuleuven.be

Meer info: www.juniorcollege.be Contact: [email protected]

v.u.: Isabelle Van Geet, Oude Markt 13, 3000 Leuven

Praktisch

Is uw school enthousiast over dit project en hebt u met uw klas of meerdere klassen interesse in een van de voorgestelde modules, dan kunt u zich inschrijven via: www.juniorcollege.be/inschrijvingen