Junior College EEN INITIATIEF VAN

Junior College EEN INITIATIEF VAN

Wat?

“Leuk dat de leerlingen naast de theorie ook enkele nuttige toepassingen leren kennen.”

Junior College is een initiatief van KU Leuven en KU Leuven Campus Kulak Kortrijk om wetenschap op hoog niveau tot in de klas te brengen. Gevarieerde modules uit wetenschap & technologie, humane wetenschappen en biomedische wetenschappen bieden aan gemotiveerde en getalenteerde leerlingen een interessant programma. Recente academisch-wetenschappelijke inzichten verdiepen de inhoud van bestaande vakken. De leerlingen worden uitgedaagd om hun intellectuele grenzen te verkennen en hun belangstelling voor wetenschap en onderzoek te exploreren. Ze leren zichzelf, hun interesses en hun eigen potentieel beter inschatten. Junior College wil zo een brug slaan tussen het laatste jaar van het secundair onderwijs en de universiteit en de studiekeuzebekwaamheid bevorderen.

Junior College biedt aan de deelnemende scholen: • kant-en-klaar academisch lesmateriaal met bijhorende handleiding voor leerkrachten, opdrachten en gevarieerde werkvormen, te gebruiken in de lesuren van de vrije ruimte of in te werken in de vaste lestijden. De lessen vinden plaats in de eigen school, gegeven door eigen leerkrachten in het eerste en/of tweede semester; • minstens één contactmoment aan de universiteit (Leuven of Kortrijk), in de vorm van universitaire hoorcolleges en lezingen, met mogelijkheid tot contact met wetenschappers van de universiteit; • introductie- en/of ondersteuningssessies voor begeleidende leerkrachten.

Hoe?

Vanaf het schooljaar 2016-2017 bundelen de verschillende Junior Colleges hun krachten in een gezamenlijke Junior College-dag. Op 10 januari (Kortrijk) en 12 januari (Leuven) 2017 bieden ze samen een uitgebreid dagprogramma aan met boeiende lezingen. De formule is flexibel: u kunt verschillende groepen voor verschillende lezingen inschrijven.

Junior College-dag

Hieronder vindt u het schema voor beide dagen, samen met de namen van de sprekers en de titels van de lezingen. De volledige informatie vindt u online.

KORTRIJK 10 JANUARI • • • • •

10 - 10.50 u. 11.10 - 12 u. MIDDAGPAUZE 13.30 - 14.20 u. 14.40 - 15.30 u.

A301

E1001

C611

STEM1 LS

TA1 STEM2a

PPW TA2

GE1 TA3

REC

STEM3 GE2

MAX WEBER

JEAN MONNET

STUK

STEM1 PPW

TA1 STEM2b

FI1 TA2

GE1 TA3

FI2 GE2

STEM3 REL

LEUVEN 12 JANUARI

• • • • •

10 - 10.50 u. 11.10 - 12 u. MIDDAGPAUZE 13.30 - 14.20 u. 14.40 - 15.30 u.

• STEM1 • STEM2a • STEM2b • STEM3 • GE1 • GE2 • TA1 • TA2 • TA3 • FI1 • FI2 • PPW

• REL • LS • REC

Ingenieurswetenschappen: De wereld zal wiskundig zijn of niet zijn - prof. dr. Giovanni Samaey Wiskunde: Van streepjescode tot DVD: wiskunde@work - prof. dr. Paul Igodt Wiskunde: We moeten het weten, we zullen het weten - prof. dr. Stefaan Vaes Sterrenkunde: Exoplaneten in onze Melkweg en de zoektocht naar buitenaards leven - prof. dr. Conny Aerts Geschiedenis: Collectieve herinnering en geschiedenis: een gespannen relatie - prof. dr. Karel Van Nieuwenhuyse Geschiedenis: Migratie en oorlog. België als land van emigratie in de Eerste Wereldoorlog - prof. dr. Karel Van Nieuwenhuyse Literatuurwetenschap: Literatuur en de grenzen van de werkelijkheid - prof. dr. Nadia Lie Taalkunde: Vroeger spreekte niemand zo - prof. dr. Freek Van De Velde Communicatiewetenschappen: Overtuiging. De kracht van subtiele boodschap elementen - prof. dr. Tim Smits Filosofie: Gezocht: Eiland van zekerheid in een zee van twijfel - prof. dr. Sylvia Wenmackers Filosofie: Genieten van je eigen ongeluk - prof. dr. Andreas De Block Psychologie en pedagogische wetenschappen: Onderzoekscompetenties in de praktijk: rekenvaardigheden en zittenblijven onder de loep - dr. Delphine Sasanguie en Dr. Machteld Vandecandelaere Theologie en religiewetenschappen: God, geloof en geweld? Perspectieven op conflict en vrede - prof. dr. Johan Verstraeten Life sciences: Wat als mijn bloed minder goed stolt? - prof. Dr. Veerle Labarque Rechten: Hoe blauw is het bloed van de prins? - prof. dr. Vincent Sagaert

Inschrijven voor de Junior College-dag kan tot en met 12 december 2016 via www.kuleuven.be/juniorcollege/inschrijvingen.

Opgelet

Hou er rekening mee dat inschrijven voor de Junior College-dag niet betekent dat u ook ingeschreven bent voor de Junior College module(s) die u tijdens het jaar met uw leerlingen volgt. Daarvoor dient u eveneens in te schrijven via de hierboven vermelde link. Het is niet mogelijk enkel in te schrijven voor de Junior College-dag: u dient ten minste aan één Junior College module (vb. STEM, Geschiedenis, …) deel te nemen.

Module Filosofie

Het Junior College Filosofie wil leerlingen aanspreken die open van geest zijn en op zoek gaan naar een meer diepgaand inzicht in de wereld en in wat mensen beweegt. Via drie kernthema’s van de filosofie – geluk, vrijheid, waarheid – worden de leerlingen uitgedaagd tot filosofisch nadenken. Na het volgen van een thematische module hebben de leerlingen inzicht in de complexiteit van het thema, hebben ze gezien hoe filosofen zo’n thema benaderen en kijken ze zelf met een ruimere, kritische blik naar de problematiek. Vrijheid (semester 1) Misschien nog meer dan gelijkheid en broederlijkheid is vrijheid het ideaal van de Verlichting. Tegelijk zijn er veel mensen die vragen stellen bij wat ze zien als de verabsolutering van dit ideaal. Zij pleiten voor bepaalde grenzen, bijvoorbeeld aan de expressievrijheid. Sommige filosofen menen niet alleen dat grenzen aan vrijheid belangrijk zijn maar dat die grenzen voor een deel ook de vrijheid mogelijk maken. In deze module behandelen we deze onderwerpen. Maar er komt verder ook aan bod wat de relatie is tussen vrijheid en dwang, wat de moderne wetenschap ons zegt over vrijheid en of vrij zijn iets is wat je moet leren.

Geluk (semester 2) Sinds de oudheid denken filosofen na over geluk. Voor de oude Grieken was filosofie in de eerste plaats een levenswijze. Meer recent ontwikkelden ook wetenschappers theorieën over het geluk en proberen filosofen de wetenschappelijke onderzoeksresultaten een ruimere interpretatie te geven. Wat is geluk eigenlijk? Kunnen we geluk meten? Wat maakt mensen gelukkig? Hoe belangrijk is geluk? Kunnen we geluk bereiken en zo ja, hoe? Wat is de rol van de overheid t.a.v. het geluk van haar burgers? Waarheid (semester 2) Leken en filosofen zijn geïnteresseerd in waarheid. Tegelijk is het niet makkelijk om precies te zeggen wat die waarheid inhoudt en hoe we die kunnen ontdekken. Ook het verschil tussen waarheid en zekerheid is niet altijd duidelijk. We gebruiken het woord waarheid namelijk op verschillende manieren in verschillende contexten. In deze module worden populaire opvattingen als ‘Dé waarheid bestaat niet’ en ‘We kunnen enkel zeker zijn van wetenschappelijke kennis’ aan een grondige analyse onderworpen. Daarnaast komen vragen aan bod die onder meer te maken hebben met zelfbedrog, de betrouwbaarheid van de zintuigen, de moraliteit en immoraliteit van liegen en de mogelijkheid van kennis als dusdanig. Per module omvat het aangeboden materiaal twee colleges in Leuven, cursusteksten, geselecteerde filosofische teksten, scenario's voor interactieve sessies en opdrachten. www.juniorcollege.be/filosofie Contact voor Leuven: [email protected]

DATA EN INSCHRIJVINGEN: Semester 1: Vrijheid • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 24 augustus 2016 (14 - 16 u.) • Uiterste inschrijvingsdatum: 30 juni 2016 • Inleidend college: donderdag 15 september 2016 (14.30 - 16.30 u.) • Afsluitend college: donderdag 17 november 2016 (14 - 16 u.) Semester 2: Geluk of Waarheid • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 7 december 2016 (14 - 16 u.) • Uiterste inschrijvingsdatum: 12 december 2016 • Inleidend college: tijdens de Junior College-dag op donderdag 12 januari 2017 (Geluk en Waarheid) • Afsluitend college: donderdag 27 april 2017 (Waarheid) en donderdag 4 mei 2017 (Geluk)

Module STEM

Het Junior College STEM biedt uitdagende en diepgaande lespakketten in Science – Technology – Engineering – Mathematics voor leerlingen van de derde graad van het secundair onderwijs. We willen de leerlingen hierdoor een andere en ruimere blik bieden op wetenschap en technologie, en het maatschappelijk belang hiervan. Ze komen in contact met actueel onderzoek in deze disciplines.

In het schooljaar 2016-2017 is er binnen het Junior College STEM de keuze tussen zes lesmodules. • Cochleaire implantaten: wat is geluid, de werking van het oor, signaal- en Fourieranalyse, de werking van een implantaat. • Van priemgetal tot digitale handtekening: codering, priemgetallen, modulorekenen, het RSA-codeersysteem, implementatie in Maxima. • PageRank, de kracht van Google: een toevallige surfer op het web, eigenvectoren en eigenwaarden, benaderen van eigenvectoren, enkele statistische aspecten. • Detectie en observatie van ruimteweer: de zon en het ruimteweer, coronale massa-ejecties, beeldverwerking met matrixtransformaties. • Simulatie van de klimaatverandering: wiskundig modelleren, differentiaalvergelijkingen, numerieke methodes, stabiliteit. • GISsen met Rock Werchter: ruimtelijke data beheren, programmeren en karteren. Meer informatie over de verschillende lesmodules en hun doelgroep en de inschrijvingen vind je op www.juniorcollege.be/STEM Contact: [email protected]

DATA LEUVEN: • Kick-off: tijdens de Junior College-dag op 12 januari 2017 DATA KORTRIJK: • Kick-off: tijdens de Junior College-dag op 10 januari 2017 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM VOOR JUNIOR COLLEGE STEM: 30 september 2016 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM VOOR JUNIOR COLLEGE-DAG: 12 december 2016

Module Geschiedenis

Het Junior College Geschiedenis biedt drie thema’s aan om de verschillende vormen van historisch denken bij de leerlingen te versterken en hen scherpere inzichten te bieden in de constructie van het verleden en van het heden. Het Junior College wil leerlingen hiermee inhoudelijk uitdagen. Het biedt een inspirerende historisch-wetenschappelijke invulling van de onderzoekscompetenties met oog voor verdieping en interdisciplinariteit.

De drie thema’s zijn: • de verschuivende herinnering aan de Jodenvervolging in Vlaams en internationaal perspectief 1945-2016; • de Eerste Wereldoorlog anders bekeken. Aspecten van “de Groote Oorlog” nader onderzocht; • Europese migratiegeschiedenis in de 19de en 20ste eeuw. Van het particuliere verhaal naar theorievorming. Het aangeboden materiaal is telkens verwerkt in ongeveer 15 seminaries, goed voor 30 à 40 lesuren. Leerkrachten kiezen vrij uit dit pakket. Het Junior College Geschiedenis biedt ook een digitaal leerplatform met extra materiaal waar leerkrachten, leerlingen en docenten elkaar kunnen vinden. Inschrijven voor meerdere thema’s met verschillende leerlingengroepen is mogelijk. www.juniorcollege.be/geschiedenis Contact voor Leuven en Kortrijk: [email protected]

DATA LEUVEN: • Inleidend college: tijdens de Junior College-dag op donderdag 12 januari 2017 DATA KORTRIJK: • Inleidend college: tijdens de Junior College-dag op dinsdag 10 januari 2017 De thema's van beide inleidende colleges zijn Collectieve herinnering en geschiedenis: een gespannen relatie en Migratie en oorlog. België als land van emigratie in de Eerste Wereldoorlog. Nieuwe deelnemers vragen we contact op te nemen via [email protected], voor uitleg over het opzet en de overdracht van materiaal. UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM VOOR JUNIOR COLLEGE GESCHIEDENIS: 30 september 2016

Module Taal

Het Junior College Taal wil leerlingen van het secundair onderwijs laten kennismaken met literair-wetenschappelijk, taalkundig en communicatiewetenschappelijk onderzoek.

De module rond literatuurwetenschap wil het begrip ‘literatuur’ opentrekken en openstellen voor kritische vragen. Zo denken we na over wat literatuur is aan de hand van de woordeloze graphic novel De Aankomst, over de zin en onzin van literaire categorieën zoals ‘migrantenliteratuur’ en over de (on)mogelijkheid van vertalen. Verder vragen we ons af of er zoiets bestaat als ‘Belgische literatuur’ en gaan we na hoe een genre als ‘the Gothic’ werd en wordt ingekleurd. In de component taalkunde maken de leerlingen kennis met corpusanalyse, ze worden aangezet om zelf taalverandering en -variatie op te sporen en te analyseren en ze gaan in taaldata op zoek naar gelijkenissen tussen talen van over de hele wereld. Bovendien verwerven ze inzicht in de unieke rol van de taalkunde in antropologisch en geschiedkundig onderzoek. De communicatiewetenschappelijke modules gaan in op de veronderstelde macht van de media, de kenmerken van het publiek en beeldvorming/stereotypering in de media en behandelen zo respectievelijk zender-, ontvanger- en boodschapgerelateerde theorieën uit deze discipline. Verder verwerven de leerlingen ook inzicht in verschillende vormen van mediaverslaving en verklaren ze via enkele angsteffecten de onuitwisbare indruk die films op kinderen kunnen achterlaten. Daarnaast werd ook een overkoepelende module ontwikkeld waarin de drie disciplines met elkaar interageren rond de kortfilm ‘Carlo’ van Michaël Roskam. Alle modules maken uitgebreid gebruik van verschillende media en net als in de opleiding taal- en letterkunde komen diverse talen aan bod. www.juniorcollege.be/taal Contact voor Leuven en Kortrijk: [email protected]

JUNIOR COLLEGE-DAG LEUVEN: • donderdag 12 januari 2017 (apart inschrijven!) JUNIOR COLLEGE-DAG KORTRIJK: • dinsdag 10 januari 2017 (apart inschrijven!) Een meer gedetailleerd programma van de Junior College-dag kan reeds worden geraadpleegd op de website van Junior College: www.juniorcollege.be UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM JUNIOR COLLEGE TAAL: 30 juni 2016 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM JUNIOR COLLEGE-DAG: 12 december 2016

Module Life Sciences

Enkel in Kortrijk

In het Junior College Life Sciences ‘Help, ik bloed!’ worden ons bloed en onze bloedsomloop nauwkeurig onder de loep genomen. Vanuit een wetenschappelijke aanpak komen gevarieerde facetten rond onze bloedsomloop aan bod in zowel theoretische als praktische sessies. Via raakvlakken met wiskunde, fysica, scheikunde en biologie worden de leerlingen uitgedaagd een multidisciplinaire kijk te ontwikkelen op actuele klinische onderzoeksthema’s rond trombose en hemostase. Werkwijze Het aangeboden lesmateriaal ondersteunt de leerkracht bij het verzorgen van de theoretische sessies met als hoofdthema’s: hart en bloedsomloop, samenstelling van bloed en de rol van bloedplaatjes bij het ontstaan van trombose. De praktische sessies worden ondersteund door het Junior College Life Sciences-team in de Kulaklaboratoria of door audiovisueel doe-het-zelfuitleenmateriaal. Tijdens deze sessies worden de leerlingen gestimuleerd eigenhandig de functie van het hart, bloed en ‘bloedverdunners’ te ontdekken via moderne medische en onderzoeksapparatuur. www.juniorcollege.be/lifesciences Contact voor Kortrijk: [email protected]

DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: laatste week augustus • Twee praktische sessies waarvan maximum 1 op Kulak in overleg met leerkrachten (tussen 3 oktober en 25 november 2016) • Afsluitend college: dinsdag 10 januari 2017 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 12 juni 2016

Module Onderzoekscompetenties

Elke dag verschijnen verschillende onderzoeken in de media. Maar een onderzoek voeren, hoe doe je dat nu eigenlijk?

Junior College Onderzoekscompetenties wil leerlingen laten kennismaken met de onderzoekswereld: Wat is een onderzoeksvraag? Welke types onderzoek bestaan er? Hoe zet je een onderzoek op en waar moet je daarbij op letten? Welke (statistische) analyses kunnen vervolgens uitgevoerd worden? Hoe kunnen we onze resultaten (grafisch) samenvatten en hieruit eenduidige conclusies trekken? Welke implicaties kan een (kleine) wijziging in ons onderzoeksopzet hebben? Leerlingen ondervinden dat de manier waarop een studie is opgezet, consequenties heeft voor de validiteit en betrouwbaarheid van het onderzoek. Ze maken bovendien kennis met wetenschappelijk onderzoek in het domein van de gedragswetenschappen, en meer specifiek met psychologische en pedagogische onderzoeksthema’s. De leerlingen kunnen deelnemen aan het inleidend college. Tijdens het college neemt men deel aan een experiment dat vervolgens wordt toegelicht aan de hand van de onderzoekscyclus. Daarna gaan ze verder aan de slag in de klas. Het aangeboden lesmateriaal omvat zes uitgewerkte hoofdstukken die worden opgebouwd aan de hand van de onderzoekscyclus. Het ganse pakket is goed voor 20 lesuren. Dat pakket kan op verschillende manieren aangeboden worden: gespreid over verschillende vakken (bvb. Nederlands, wiskunde, geschiedenis), in gedrags- of cultuurwetenschappen of in de vrije ruimte. www.juniorcollege.be/onderzoekscompetenties Contact voor Kortrijk: juniorcollegeonderzoeks [email protected]

DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: woensdag 14 september 2016, 16 - 17.30 u. • Vrijblijvende deelname aan inleidend college: donderdag 22 september 2016 Vrije keuze tussen tijdslot 9 - 11u. of 14 - 16 u. UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 8 juli 2016

Het Junior College Recht biedt een uitdagend programma aan, met veel concrete voorbeelden en toepassingen. Het lesmateriaal nodigt de leerlingen uit om kennis te maken met het maatschappelijk denkkader van het recht, en met de vaardigheden die studenten in de rechtenopleiding moeten ontwikkelen om informatie op te zoeken, te interpreteren en toe te passen.

Module Recht

De drie thema’s, het bijhorend lesmateriaal en de oefeningen sluiten sterk aan bij de actualiteit; ze illustreren hoe het recht voortdurend in evolutie is binnen een economische, psychologische en politieke context. Ook de invloed van de geschiedenis op het huidige maatschappijbeeld en op het recht komt aan bod.

Enkel in Kortrijk

Nieuw

• Weg met Tomorrowland? Verbintenissenrecht: burenhinder is het thema waarrond we de grenzen van de uitoefening van het eigendomsrecht aftasten. • Abortus, euthanasie en draagmoederschap Personen- en familierecht: de wettelijke regeling en de rechtspraak van die ethische vraagstukken evolueerde de voorbije decennia sterk, parallel met de visie van de maatschappij. We schetsen het wettelijk kader, en gaan in op de levensbeschouwelijke aspecten rond de thema’s. • Van civiele rechten tot mensenrechten Romeins recht: ons recht is nog steeds schatplichtig aan het Romeinse recht. Dat blijkt ook uit de evolutie van het begrip libertas (vrijheid) tot de ‘mensenrechten’ die we vandaag kennen. www.juniorcollege.be/recht Contact voor Kortrijk: [email protected]

DATA KORTRIJK: • Startvergadering voor deelnemende leerkrachten: op afspraak (zie contact, vanaf 10 juni 2016), naar keuze op Kulak of op school • Kick-off: - eerste semester: Kortrijk, dinsdag 20 september 2016 (9 - 11 u.) - tweede semester: Kortrijk, tijdens de Junior College-dag, dinsdag 10 januari 2017 UITERSTE INSCHRIJVINGSDATUM: 30 juni 2016

Nieuw

Het Junior College Theologie en Religiewetenschappen biedt een pakket van zes modules aan over het thema God, geloof en geweld? Perspectieven op conflict en vrede. Het gebruik van geweld in naam van een bepaalde religieuze overtuiging dateert van alle tijden. De vragen die dat geweld oproept zijn actueel, maar niet nieuw. In heel wat hedendaagse conflicten, veraf en dichtbij, lijkt religie te functioneren als inzet of katalysator. Denk maar aan het Arabisch-Israëlisch conflict (1948-heden) of de oorlog in Syrië (2011-heden). Verder wordt ons beeld van religies sterk bepaald door de media. Moeten religie en geweld daarom in één adem uitsproken worden? Vaak spelen ook andere factoren, zoals de sociale, politieke of economische context, een belangrijke rol.

Module Theologie en Religiewetenschappen

Junior College Theologie en Religiewetenschappen wil inspelen op deze vaststellingen en aanzetten tot reflectie over de band tussen religie en geweld aan de hand van concrete, actuele voorbeelden en casestudies. De zes lesmodules zijn: • Inleidende module • Religie, geweld en politiek • Geweld tegen vrouwen, veraf en dichtbij • Koran, Sharia en conflict • De vergeten christenen en de strijd in naam van God/Allah • Sterven voor God? Lachen met God? Leerkrachten kunnen de zes modules in hun geheel gebruiken of enkele modules selecteren.

Het Junior College Theologie en Religiewetenschappen biedt ook een digitaal leerplatform met materiaal voor leerkrachten. Er is in eerste instantie geen startmoment gepland in Leuven voor leerlingen en leerkrachten. Inschrijven is gratis en kan op elk moment. Meer informatie over de modules en de inschrijvingen vind je op www.juniorcollege.be/theologie theo.kuleuven.be/juniorcollege Contact: [email protected] In de loop van schooljaar 2016-2017 zal een pakket uitgewerkt worden over het thema theologie, schepping en crisis.

KU LEUVEN Oude Markt 13 bus 5005 3000 LEUVEN, België [email protected] www.kuleuven.be

Meer info: www.juniorcollege.be Contact: [email protected]

v.u.: Isabelle Van Geet, Minderbroedersstraat 8, 3000 Leuven

Praktisch

Is uw school enthousiast over dit project en hebt u met uw klas of meerdere klassen interesse in een van de voorgestelde modules, dan kunt u zich inschrijven via: www.juniorcollege.be/inschrijvingen