Superfoods echt niet zo super. 'Minder zout is makkelijk te realiseren' Duurzaamheid heeft nieuw kader nodig

01_EVMI_cover 02-03-11 11:50 Pagina 1

www.evmi.nl

n r. 2 - 1 5 m a a r t 2 0 1 1

E i s m a Vo e d i n g s m i d d e l e n i n d u s t r i e

'Minder zout is makkelijk te realiseren'

Superfoods echt niet zo super Duurzaamheid heeft nieuw kader nodig

www.nutri-akt.nl

3URGXFWRQWZLNNHODDU%URRGVQDFNV 9HUDQWZRRUGHOLMNHIXQFWLHPHWEUHHGSHUVSHFWLHIELQQHQG\QDPLVFKHRQGHUQHPLQJ

%UHGD

Beckers Benelux is onderdeel van het voedingsmiddelenconcern Royal Wessanen. Sinds jaar en dag levert Beckers een brede range aan overheerlijke snacks. Het assortiment varieert van traditionele Hollandse snacks zoals frikandel en kroket tot internationale traktaties als loempia’s en heerlijke snackbroodproducten, bijvoorbeeld het frikandelbroodje en saucijzenbroodje. Beckers Benelux richt zich binnen de Benelux op zowel Retail als op Foodservice. Voor deze jonge en ambitieuze organisatie zoeken wij een enthousiaste Productontwikkelaar Brood(snacks) die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen en verbeteren van nieuwe en bestaande recepturen en productieprocessen en het begeleiden van het totale productontwikkelingsproces, inclusief het opstellen van recepturen, aanvragen van nieuwe grondstoffen en het maken van monsters. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885

6HQVRU\7HFKQRORJLVW $PELWLRXV\RXQJSURIHVVLRQDOZLWKSDVVLRQIRUVHQVRU\DQG)0&*

8WUHFKW

Pepsi Bottling Group and PepsiAmericas makes PepsiCo the largest food and beverage company in North America and the second largest worldwide, with a turnover of nearly $ 60 billion per year and approximately 285,000 employees. PepsiCo consists of Frito-Lay, PepsiCola, 7UP, Tropicana, Gatorade, Quaker and Duyvis. PepsiCo offers product choices to meet a broad variety of needs and preferences, from treat for you items to product choices that contribute to healthier lifestyles. Three major sustainable advantages give PepsiCo a competitive edge as they operate in the global marketplace: big brands; ability to innovate and create differentiated products; and powerful go-to-market systems. In order to further strengthen the R&D team, located in Utrecht, we are currently searching for an enthusiastic young professional who is responsible for coordinating and running sensory tests for the R&D team West Europe. Consultant: Daphne van der Hee, telephone +31 (0) 317-468686 or +31 (0)6-53868415

.DDVSODQQHU 6SLOIXQFWLHGLHYUDDJWRPGDDGNUDFKWLJHQKDQGVRQRSWUHGHQ

.DDWVKHXYHO

Uniekaas is met meer dan 120 medewerkers een toonaangevende speler op de internationale kaasmarkt. Met haar jarenlange kennis en ervaring voert Uniekaas grote en bekende kaasmerken en weet bovendien steeds weer vernieuwende producten te lanceren. Zo biedt Uniekaas meer dan voldoende keus voor alle kaasliefhebbers. Uniekaas heeft verschillende merkkazen zoals Echte Hollandse Goudsche, Parrano en BonAmi, die inmiddels een sterke positie in de markt hebben veroverd. Uniekaas levert kaasproducten aan klanten in binnenen buitenland. Kaasopleg, verpakken en koeldistributie behoren tot de kernactiviteiten. Voor deze onafhankelijke en sterk marketinggeoriënteerde onderneming zoeken wij een pragmatische kaasplanner die verantwoordelijk is voor een effectieve en efficiënte planning op het gebied van het bestellen, opleggen en uitleveren van kaas. Consultant: Janneke van der Logt, telefoon 0317-468686 of 06-23637490

$SSOLFDWLRQ0DQDJHU 1HZDWWUDFWLYHSRVLWLRQIRUVSUHDGVDQGLQGXVWULDOPDUJDULQHVEXVLQHVV

:RUPHUYHHU

IOI- Loders Croklaan is an innovative manufacturer of vegetable fats and oils for the global food industry, and key supplier to the leading food manufacturers in areas like confectionery, bakery, frying and culinary products. The headquarter is located in the Amsterdam area (Wormerveer), the state-of-the-art manufacturing sites are located in Wormerveer and Rotterdam and outside Europe in USA, Canada and Malaysia. IOI Group employs more than 30,000 personnel of more than 23 different nationalities in 15 countries. IOI-Loders Croklaan opened its new facilities at the Rotterdam Maasvlakte in June 2010, specialized in the production of enzymatically interesterified fats and oils for the food industry. In order to further strengthen the department Application & Technical Support in Wormerveer, we are searching for a driven Application Manager Spreads and Industrial Margarines. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telephone +31 (0) 317-468686 or +31 (0)6-51820349

.$00DQDJHU $OV07OLGQDXZEHWURNNHQELMGHWRWDOHSURGXFWLHORFDWLH

2XGHQKRRUQ=+

Farm Frites B.V. is een top-3 speler als producent van frites en aardappelspecialiteiten in zowel diepvries als vers. Het assortiment van tientallen producten is wereldwijd verkrijgbaar in meer dan 45 landen in zowel de foodservice markt als de retail. Wereldwijd werken er 1800 medewerkers bij Farm Frites, op de productielocatie in Oudenhoorn werken 160 medewerkers. Voor het managen en aansturen van zowel QA als Arbo en Milieu zaken zijn wij voor deze locatie op zoek naar een eindverantwoordelijke en onafhankelijke people manager. Deze sterke persoonlijkheid stuurt een team van 5 mensen aan en is als MT lid actief betrokken bij de bepaling en uitvoering van de visie en doelstellingen op middellange termijn van de plant. Mede door gedegen relevante werkervaring beweegt deze no nonsense team player zich doortastend op verschillende niveaus, zowel intern als extern. Consultant: Annemarie van den Bos, telefoon 0317-468686 of 06-53310126 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl e [email protected] t 0317-468686

03_Inhoud 02-03-11 11:49 Pagina 3

www.evmi.nl

n r. 2 - 1 5 m a a r t 2 0 1 1


Inhoud

'Minder zout is makkelijk te realiseren'

Superfoods echt niet zo super

nr. 2 maart 2011

Duurzaamheid heeft nieuw kader nodig

www.nutri-akt.nl

Bij de voorpagina:

Kranten en tijdschriften blijken de plank nog wel eens mis te slaan bij hun berichtgeving over (on)gezonde producten. Maar niet alleen de media maken zich daar schuldig aan. Pagina 18

Voedingsvezel

16

Mixed

4

Kort nieuws uit de sector

Zoutreductie

8

Gezondheidswinst ligt voor het grijpen

Superfoods

Biowassing

18

28

Britse Health Service vindt veel conclusies voorbarig

Perslucht

Markt

20

29

Risico’s voedselveiligheid

Bad of douche houdt agf langer houdbaar

Productnieuws

Verduurzaming

22

Gezonde voeding

NVVL

10

25

Richtlijnen VS: ‘oude wijn in nieuwe zakken’

Moleculaire structuur nog vaak een ‘black box’

Laat de industrie zich te snel ringeloren?

Nieuwe voorzitter

Nutri-Pulse

Tand des tijds

11

32

Snellere bereiding met pulserend elektrisch veld

Westland Kaas

Service

12

34

Familiebedrijf is 75 jaar

Koetjesreep

Cartoon, agenda en colofon

Eisma Voedingsmiddelenindustrie | maart 2011

3

04-05-06-07_Mixed 02-03-11 13:28 Pagina 4

Kort nieuws Privatelabeltrader In EVMI 1 berichtten we over de visie van Privatelabel.com, dat retailers en producenten van private label bij elkaar brengt, op de toekomst van private label. Het bedrijf heet echter Privatelabeltrader.com. Brood bestellen via Twitter De Stadsbakker in Zwolle is begonnen met Twitterbrood. Het gaat om brood met kwark, chocolade, kokos dat via twitter te bestellen is en vervolgens wordt thuisgestuurd. Jongens beïnvloedbaar Jongens zijn makkelijker te beïnvloeden door snoep- en snackreclames dan meisjes. Ook blijken moeders veel invloed op het eetgedrag van hun kinderen te hebben. Dat blijkt uit onderzoek van klinisch psycholoog Doeschka Anschutz van de Radboud Universiteit Nijmegen. Pepsico verkoopt Looza-productie PepsiCo verkoopt zijn productievestiging in het Belgische Borgloon, waar Looza-vruchtensappen worden gemaakt. Wel blijft het merk Looza eigendom van PepsiCo. In Borgloon worden sappen in glas geproduceerd. Vroegop-Windig start snijderij Vroegop-Windig neemt in een nieuw pand op het Food Center Amsterdam een eigen snijderij in gebruik. Hiermee speelt de groothandel, vervoerder en importeur van agf in op de toenemende vraag naar ‘gezond en gemak’. Megaschnitzel in Deurningen De schnitzel van een kilo heeft ook in Nederland zijn intrede gedaan. Wegrestaurant Frans op den Bult in Deurningen serveert de ‘Bultschnitzel’. Vleesbedrijven boos op Contador De organisatie van Spaanse vleesbedrijven Asoprovac is boos op Alberto Contador. De van doping beschuldigde wielrenner heeft zijn straatje schoon geveegd ten koste van vleesbedrijven, menen ze. Bij dopingcontrole tijdens de Tour de France was bij Contador een minieme hoeveelheid clenbuterol aangetroffen. Volgens de renner was dat afkomstig uit Spaans vlees. Groei A-merk vlakt af A-merken groeien niet meer zo snel als de markt. Terwijl de levensmiddelenmarkt in 2010 groeide met 2 procent in omzet, laat de top 100 A-merken een groei zien van 1 procent. Dat blijkt uit de jaarlijkse meting van de omzet van de top 100 A-merken in de supermarkt door SymphonyIRI in opdracht van Foodmagazine.

4


Mixed NOC*NSF zoekt diëtisten voor begeleiding topsporters

PAPENDAL - NOC*NSF wil de voedingsbegeleiding van topsporters naar een hoger peil brengen. De sportkoepel zoekt daarom voedingskundigen met deskundigheid op het gebied van specifieke sporten. Sportkoepel NOC*NSF presenteerde in het voorjaar van 2009 het Olympisch Plan 2028. Daarin staan ‘acht ambities’ vermeld, waaronder de topsportambitie dat Nederland in 2016 structureel een top-10 positie moet bezetten op de wereldranglijsten van de diverse sporten. De juiste voedingskundige begeleiding moet een bijdrage leveren om die doelen te verwezenlijken en de kansen op medailles in London in 2012, Sochi in 2014 en Rio de Janeiro in 2016 te vergroten. NOC*NSF heeft professor Asker Jeukendrup als consultant aangetrokken. Samen met Kamiel

Maase, langeafstandsloper en coördinator wetenschappelijke ondersteuning topsport bij NOC*NSF, steekt hij de voedingsbegeleiding van de Nederlandse topsporter in een nieuw jasje. Deel daarvan is de oprichting van een expertgroep van twee of drie gekwalificeerde sportdiëtisten om op freelance basis binnen de topsportprogramma’s de voedingsbegeleiding te verzorgen. Deze experts fungeren tevens als mentor van een aantal andere sportdiëtisten. De leden van de expertgroep moeten op internationaal topniveau opereren. Ze moeten door middel van zelfstudie voortdurend op de hoogte blijven van de laatste relevante ontwikkelingen en worden bovendien voortdurend bijgeschoold, daarbij ondersteund door NOC*NSF.

Naast de expertgroep, wordt er met een grotere groep van ongeveer vijf tot acht sportdiëtisten of voedingsdeskundigen een netwerk van sportvoedingskundigen gevormd, dat andere topsportprogramma’s begeleidt. Belangstellenden kunnen hun CV met begeleidende brief sturen naar [email protected] en [email protected]. Meer info is te vinden op www.nocnsf.nl/vacatures.

Recall pijnboompitten Aldi in België BRUSSEL - Aldi heeft in België pijnboompitten teruggehaald omdat die een bittere nasmaak kunnen veroorzaken. De bittere smaak kan wel twee weken aanhouden. Al jaren worden consumenten getroffen door een bittere smaak die door eten en drinken alleen maar versterkt wordt. De oorzaak zijn pijnboompitten, doorgaans uit China, die niet voor menselijke consumptie geschikt zijn. Omdat de bittere smaak soms pas twee dagen na het eten van pijnboompitten optreedt, leggen consumenten het verband niet met consumptie van de zaden. Ze denken soms dat ze een ernstige ziekte onder de leden hebben, blijkt uit reacties op internetsites. Consumenten zijn vaak verontwaardigd dat een product dat zulke vervelende reacties veroorzaakt, gewoon in de winkel verkrijgbaar is. Eén van de soorten die de bittere smaak veroorzaakt is de Pinus Armandii. Die soort is aangetroffen in de partij van de Aldi. De partij is verkocht sinds december. Consumenten kunnen de pijnboompitten terugbrengen naar de winkel en krijgen dan hun geld terug.

04-05-06-07_Mixed 02-03-11 13:28 Pagina 5

Column

Ik Kies Bewust en AH-Klavertje fuseren DEN HAAG - Stichting Ik Kies Bewust en Albert Heijn hebben een gezamenlijk gezondheidslogo gepresenteerd, dat het Ik Kies Bewust-logo en het Keuze Klavertje van AH vervangt. Sinds december 2008 zaten beide organisaties al om de tafel om te komen tot één logo. Het nieuwe logo is er in groen en blauw. Het logo met groene ring en de tekst ‘gezondere keuze’ staat voor de gezondere keuze binnen de groep basisproducten, zoals brood, melk, groente en fruit. Het logo met blauwe ring met de tekst ‘bewuste keuze’ helpt bij het maken van een bewuste keuze bij niet-basisproducten, als soepen, sauzen, snacks en tussendoortjes. Met het logo kunnen consumenten een goede keuze maken in alle productgroepen, stellen stichting Ik Kies Bewust en AH. Tegelijkertijd wordt de industrie gestimuleerd om productinnovatie in hun hele assortiment door te voeren. Supermarktkoepel CBL is trots dat Nederland als eerste in Europa een breed gedragen duaal gezondheidslogo heeft. “Consumenten kunnen nu nog beter hun keuze maken in alle supermarkten.” De Consumentenbond en de Hartstichting vinden het jammer dat de goede kanten van het AH-Klavertje vervangen zijn door ‘nieuwe, onduidelijke richtlijnen’. Zo was het oranje logo van AH, dat toont dat een product minder gezond is dan ‘groen’, in hun ogen veel duidelijker dan ‘blauw’. De organisaties betreuren bovendien dat niet is onderzocht of consumenten het begrijpen. Het nieuwe logo wordt geleidelijk ingevoerd op de verpakkingen.

Fastfood wordt Franse jongen fataal AVIGNON - Een 14-jarige jongen in Avignon is gestorven door een voedselvergiftiging, opgelopen in een restaurant van fastfoodketen Quick. Dat heeft Catherine Champrenault van het Openbaar Ministerie in de Franse stad gezegd. De jongen bleek Staphylococcen en enterotoxines in zijn lichaam te hebben. Volgens het OM blijkt uit vooronderzoek dat de bron van de voedselvergiftiging het restaurant Quick de Cap Sud was. De jongen had daar enkele uren voor zijn dood, op 21 januari, gegeten. De bacteriën en de toxines werden ook in het restaurant aangetroffen, onder meer in het gedeelte waar de producten werden verpakt. De president van de Quick Groupe Jacques-Edouard Charret heeft bekendgemaakt dat Quick in Frankrijk de hygiëne aanscherpt tot boven de geldende normen. Hij stelde echter ook dat de Quick-keten noch de producten of de grondstoffen verantwoordelijk kunnen zijn voor het overlijden. Een “tekortkoming op lokaal niveau” zou het drama hebben veroorzaakt. De baas van het franchisefiliaal wordt door de familie van de tiener aangeklaagd voor onvrijwillige doodslag. Het restaurant is inmiddels weer open.

Marketing is een vak. Niet voor niets zijn er binnen (grote) bedrijven speciale afdelingen die zich daarmee bezighouden en de campagnes voor productlancering, naamsbekendheid of vernieuwing uitwerken en introduceren. Een voedingskundige of hoofd productie heeft daarvan in het algemeen minder kaas gegeten. Ieder zijn vak. Toch leidt dit hokjesdenken af van het gezamenlijk belang. Voedingskundigen denken fantastische dingen uit, maar productietechnisch blijkt het onmogelijk. Of het nieuwe product ziet het levenslicht en de marketingcampagne is nog niet klaar.

Klant is koning De multidisciplinaire aanpak kan veel misverstanden voorkomen: gezamenlijk, vanuit verschillende invalshoeken een probleem oplossen of een nieuw product ontwikkelen én lanceren. Die benadering voorkomt ook dat dingen worden bedacht die niet kunnen of niet overeenstemmen met de beeldvorming, zowel in het eigen bedrijf, bij consumenten als ook bij de toeleverancier. Veel campagnes en productlanceringen blijken volop getest op consumenten, qua beleving van het nieuwe product én de bijbehorende promotiematerialen, maar grondstofleveranciers of zelfs eigen medewerkers wordt nauwelijks naar hun mening gevraagd. Veel levensmiddelen hebben grondstoffen van het boerenerf als basis: melk, aardappelen, granen, bieten, vlees, eieren, enzovoorts. Met de leveranciers daarvan wordt weinig rekening gehouden bij het bedenken van de promotiecampagnes, tenzij het past in het ‘nostalgische plaatje’, zoals dat bij zuivel het geval is. Bij die producten houden we graag het beeld van grazende koeien in de wei en gezellige boerenfamilies aan de keukentafel vast. De eindproducten die wat verder van de grondstof af staan, of het nu kreukelfrites of wereldgerechten zijn, worden op een geheel andere wijze gepromoot. Tenenkrommend voor de grondstofleverancier en soms ook tot ergernis van medewerkers van het levensmiddelenbedrijf. Maar als de consument de gewenste reactie heeft op de campagne, is de marketeer tevreden. Het iedereen naar de zin maken is een onmogelijke opgave, zelfs voor een multidisciplinair team. Zo’n team vergroot echter wel de kans op productontwikkeling en -promotie die goedkeuring heeft van consumenten in verschillende verschijningsvormen: eindconsument, marketeer, medewerker, toeleverancier, enzovoorts. De klant blijft koning, ook in multidisciplinaire teams. Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur


5

04-05-06-07_Mixed 02-03-11 13:28 Pagina 6

Column “Wat eten we vanavond?”, vroeg mijn dochter onlangs. “Broccoli”, antwoordde ik, wetende dat broccoli niet haar meest favoriete groente is, “want dat moest ik fotograferen”. Het was enige tijd stil en toen antwoordde ze dat ik dan ook maar appeltaart en pannenkoeken op de foto moest zetten… Afbeeldingen van appeltaart en pannenkoeken passen echter niet goed bij het onderwerp superfoods, voedingsmiddelen met heel bijzondere gezondheidsbevorderende eigenschappen, want voor een artikel over dat onderwerp waren de foto’s bedoeld.

Broccoli Het verhaal, dat op pagina 18 van dit nummer te lezen is, gaat over een onderzoek van de Britse National Health Service. Het rapport betoogt dat er geen bewijs is voor zogenoemde superfoods, zoals ze in de media vaak genoemd worden. De NHS vergeleek nieuwsberichten in Britse media met het wetenschappelijk onderzoek waarop ze waren gebaseerd en concludeerde dat de nieuwskoppen vaak niet door het onderzoek worden gerechtvaardigd. Wij proberen als redactie van EVMI om niet voortdurend in die valkuil te vallen. Wetenschappelijk onderzoek is echter niet altijd even gemakkelijk te beoordelen. Bovendien zijn er enthousiaste onderzoekers en pr-afdelingen van bedrijven en kennisinstellingen die er belang bij hebben dat hun onderzoek ook buiten de wetenschap wereldkundig wordt gemaakt. Of wij berichten over een bepaald onderzoek hangt af van de nieuwswaarde. Hoe spectaculair zijn de resultaten? Moeten de handboeken herschreven worden? Kunnen voedingsmiddelenbedrijven de nieuwe kennis of inzichten toepassen? En daarnaast speelt de betrouwbaarheid van de bron natuurlijk een rol. We vermelden bovendien waar het onderzoek is gepubliceerd en streven ernaar informatie te geven over de omvang van het onderzoek en het soort studie. Ook geven we aan of het om onderzoek bij mensen of proefdieren ging. Dat is volgens de NHS één van de zaken die vaak verkeerd gaan. De onderzoeksresultaten bij ratten of muizen kunnen immers niet één op één worden vertaald naar mensen. Tot slot brengen we bij onze berichtgeving op evmi.nl waar mogelijk een link aan naar het oorspronkelijke onderzoek, zodat iedereen zelf de studie kan beoordelen. Maar mochten we toch de verkeerde keuzes maken, dan horen we dat graag. Norbert van der Werff, redacteur

6


Bakkers willen geld van meelkartel GOUDA - De NBOV heeft met groothandels van bakkerijgrondstoffen overleg gepleegd over het verhalen van de schade door illegale prijsafspraken door meelproducenten. De NBOV, wat staat voor Nederlandse Brood- en banketbakkers Ondernemers Vereniging, zal de te volgen stappen coördineren. Eind maart worden de meelproducenten uitgenodigd voor een gesprek met de samenwerkende belangenbehartigers voor de ambachtelijke bakkersbranche. Dan is ook de eindrapportage van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) gepubliceerd. De NMa heeft eind december 2010 meelproducenten in Nederland, België en Duitsland boetes opgelegd van in totaal 81,6 miljoen euro, vanwege onderlinge kartelafspraken. De vijftien meelproducenten verdeelden onderling de markt om een gegarandeerde afzet te hebben. Tevens werd afgesproken elkaars klanten niet over te nemen. Dat maakte het voor hun afnemers lastig om te onderhandelen over een lagere prijs. Ook werd een concurrent die niet meedeed aan de kartelafspraken, opgekocht en uit de markt gehaald.

Nieuwe salesmanagers EVMI DOETINCHEM - De advertentieafdeling van EVMI heeft enkele wijzigingen ondergaan. Eddy Hoornstra is in dienst getreden als senior accountmanager, Wilma Zijlstra is verantwoordelijk voor de verkoop binnendienst. Beiden adviseren bedrijven over het realiseren van hun communicatiedoelstellingen. Voor zijn dienstverband bij EVMI-uitgever Eisma Businessmedia was Hoornstra werkzaam bij Reed Business. Zijlstra werkte eerder voor andere vakbladen van de Eisma Mediagroep. Eddy Hoornstra is bereikbaar op (06) 31768830 en [email protected], Wilma Zijlstra via (088) 2944847 en [email protected].

FrieslandCampina investeert AMERSFOORT - FrieslandCampina investeert drie miljoen euro in de productielocatie in het Belgische Bornem. Het gaat onder meer om de installatie van nieuwe productielijnen. Eind januari maakte het zuivelconcern al bekend te gaan investeren in het Belgische Aalter, waar in anderhalf jaar tijd 36 miljoen euro aan investeringen en 90 banen bijkomen. Nu wordt ook in Bornem geïnvesteerd. De drie miljoen wordt gebruikt voor nieuwe productielijnen en vernieuwingen van de bestaande infrastructuur. Dit levert de vestiging twintig nieuwe arbeidsplaatsen op. Daarmee kan Bornem in de toekomst nog meer verschillende verpakkingsvormen voor zuivelproducten voor zowel de Belgische als internationale markt leveren. Nu nog produceert FrieslandCampina in Bornem de merken Cécémel, Fristi, Nutroma en Extran in glazen flessen, petflessen, blik en aluminium cups. Met de investering kunnen er in de toekomst ook Friesche Vlag Goudband, Halvamel en ecologische koffiemelk afgevuld worden in flessen, blikken en cupjes. Ook wordt de productiecapaciteit met 35 procent verhoogd. De uitbreiding geschiedt in de loop van dit jaar.

04-05-06-07_Mixed 02-03-11 13:28 Pagina 7

Column ‘Kinderen mogen maximaal twee energydrinks’ DEN HAAG - Kinderen zouden niet meer dan één tot twee blikjes energydrink per dag moeten drinken. Dat advies geeft het Voedingscentrum als reactie op nieuw Amerikaans onderzoek. Amerikaanse wetenschappers waarschuwen in het wetenschappelijke orgaan Pediatrics, dat er redenen tot zorg zijn bij het drinken van energiedrankjes. Zo’n 30 tot 50 procent van de jongeren in de VS gebruikt regelmatig dergelijke drinks. Energydrinks worden geregeld in verband gebracht met gezondheidsproblemen zoals epilepsie, diabetes, hartritmestoornissen, stemmingswisselingen en gedragsproblemen. Volgens het Voedingscentrum vormen energiedrankjes bij normaal gebruik geen gevaar voor de gezondheid. Wel adviseert de organisatie om er geen grote hoeveelheden van te drinken. Ook is het van belang om voldoende water te drinken wanneer deze drankjes worden gebruikt in combinatie met alcohol of bij sporten en extreme inspanning. In een blikje energiedrank van 250 milliliter zit zo’n 80 milligram cafeïne. Dit is evenveel als in een kop koffie en ongeveer twee keer zoveel als in een blikje cola van 330 milliliter. De cafeïne in ‘energyshots’ of grotere blikjes kan echter veel meer zijn. Te veel cafeïne kan leiden tot rusteloosheid, slapeloosheid, beven, duizeligheid en irritatie van de maag.

EFSA keurt calcium-claim FrieslandCampina af PARMA - EFSA heeft een aanvraag voor een gezondheidsclaim van FrieslandCampina afgekeurd. Het ging om een artikel 14-claim over met calcium verrijkte vruchtensappen en de beperking van demineralisatie van de tanden. De claim had betrekking op sappen van appel, mandarijn, bosvruchten en multifruit met een pH van tussen de 3,6 en 3,9, een calciumgehalte van meer dan 200 milligram per liter en een suikergehalte van tussen de 9,2 en 11,4 gram per 100 milliliter. FrieslandCampina had in totaal 37 studies aangeleverd over zure dranken met en zonder toegevoegd calcium, waaronder observationele studies, reviews, interventiestudies en in vitro studies. Het NDA-Panel van EFSA beschouwt reductie van de demineralisatie van de tanden als een gunstig gezondheidseffect. Voorwaarde daarbij is wel dat er geen demineralisatie van de tanden plaatsvindt door de zuurproductie in tandplak, door de fermentatie van koolhydraten. Demineralisatie van de tanden wordt namelijk niet alleen veroorzaakt door zuur in voedingsmiddelen, maar óók door zuurproducerende bacteriën die koolhydraten fermenteren. Dat aan die voorwaarde wordt voldaan blijkt niet uit de aangeleverde studies, zo stelt het panel van EFSA.

DSM introduceert nieuw logo en motto HEERLEN - Koninklijke DSM introduceert een nieuw concernmerk met nieuw logo en nieuwe slogan: ‘Bright Science. Brighter Living’. Het concernmerk is vernieuwd omdat DSM zijn transformatie van chemiebedrijf naar Life Sciences- en Material Sciences-onderneming heeft voltooid. Het nieuwe merk staat symbool voor de overgang naar ‘het nieuwe DSM’. Het concern wil duidelijk maken dat het staat voor duurzaamheid, kwaliteit van de leefomgeving en sociale verantwoordelijkheid. De slogan ‘Bright Science. Brighter Living’ toont dat DSM zijn wetenschappelijke kennis en innovatievermogen gebruikt om met de klanten producten en oplossingen te ontwikkelen. Het nieuwe logo heeft een heldere uitstraling. Bovendien staat de mix van kleuren en hun overlappingen voor de diversiteit van de medewerkers en de combinaties van technologieën en wereldwijde talenten. Deze creëren volgens het bedrijf samen innovatieve en duurzame oplossingen voor markten, als voeding, gezondheid en materialen.

Met hard werken, een paar heldere ideeën, een stevige dosis idealisme en een beetje overheidssteun lukte het een paar kleine voedingsbedrijven om iets maken waar dit land op zat te wachten: gezonde en smakelijke vleesvervangers. Koks, consumenten en milieuorganisaties waren enthousiast over producten van bedrijven als Meatless en Ojah, net als honderden MKB-bedrijven. Ze zagen met eigen ogen dat het kon: op eigen kracht een nieuw product ontwik-

Valse concurrentie kelen en met succes in de markt zetten. Nederland is nog steeds een land waar ondernemers iets kunnen opbouwen. Niet dus. De recente ontwikkelingen in het Wageningse onderzoeksmilieu laten zien met welke minachting we in dit land omgaan met ondernemers die iets durven. Met een paar miljoen belastinggeld gaan procestechnologen voor een derde partij uitvogelen hoe die kan concurreren met kleine MKB-ers. Het grote en machtige Wageningen UR gunt Meatless en Ojah kennelijk het licht in de ogen niet en gaat een concurrent in het zadel helpen. Dat is natuurlijk te gek voor woorden. Instellingen als Wageningen UR krijgen die miljoenen voor de opleiding van studenten en grensverleggend onderzoek, niet voor productontwikkeling. Zeker niet voor de ontwikkeling van een product dat er al is, voor een partij die niet weet hoe hij dat product moet namaken. Dat is geen grensverleggend onderzoek, maar concurrentievervalsing. Op de website foodlog.nl heeft Jos Hugense, de directeur van Meatless, een brief gepubliceerd met zijn visie op de zaak. Hugense neemt geen onvertogen woord in de mond, maar zijn relaas is verplichte kost voor de naïeve ambtenaren en bestuurders die hebben zitten slapen toen ze Wageningen UR een paar miljoen gaven om een nieuwe, veelbelovende industrietak te torpederen. Ooit zullen we begrijpen hoe belangrijk mensen als Hugense zijn. We zullen weten dat mensen als hij vernieuwing brengen en instellingen als Wageningen UR ze zouden moeten steunen in plaats van saboteren. Maar zover is het nog niet. Voorlopig doen instellingen als Wageningen UR precies het tegenovergestelde. Willem Koert, freelance journalist


7

08-09_Zout 02-03-11 11:50 Pagina 8

Voeding en gezondheid

Zoutreductie Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Het rapport ‘Minder zout graag!’ heeft de discussie over zoutreductie opnieuw aangezwengeld. De overheid moet zoutreductie verplichten, aldus de auteurs. De gezondheidswinst ligt voor het grijpen.

Politiek pakt natriumprobleem op

8


“Eindelijk, enkele jaren na publicatie Consumentenbond”, verzuchtte Henry Uitslag van de Consumentenbond begin februari op twitter, nadat Khadija Arib Kamervragen had gesteld over de gezondheidswinst die te behalen is door zoutreductie. De Consumentenbond bracht vier jaar geleden de discussie over vermindering van de inname van natriumchloride op gang. De bond pleitte toen op een aan zoutreductie gewijd symposium voor een convenant tussen overheid en voedingsmiddelenindustrie om zout in voeding terug te dringen. Eind 2010 zou de zoutinname met 40 procent teruggedrongen moeten zijn. Zo’n reductie was haalbaar omdat de verschillen tussen producten uit dezelfde categorieën groot zijn: gemiddeld 52 procent, becijferde de bond destijds. Branchevereniging van voedingsmiddelenfabrikanten FNLI wilde echter eerst zelf met de industrie om tafel zitten om het onderwerp te bespreken. Er kwam geen convenant, maar wel een taskforce om binnen de voedingsmiddelenindustrie een target te formuleren. In november 2008 lanceerde de FNLI de plannen om in anderhalf jaar het zout in bewerkte voedingsmiddelen met 12 procent te verminderen - op basis van het zoutgehalte van 2006. Die doelstelling werd echter niet gehaald. De zoutreductie bleef steken op een schamele tien procent, waarbij direct moet worden aangetekend dat veel bedrijven en onderzoeksinstellingen zich wel degelijk volop hebben ingespannen, maar dat de verschillen tussen de voorlopers, zoals bijvoorbeeld Unilever, en de volgers nog steeds groot zijn. Het Voedingscentrum meende dat de voedingsmiddelenindustrie met de reductie toch goed op weg was. De Consumentenbond vond echter dat er in al die jaren weinig bereikt was en noemde het niet halen van de doelstelling “slappe hap”. De bond pleitte niet alleen voor bindende afspraken over collectieve zoutreductie binnen de sectoren, zoals de bakkerijsector heeft gedaan, maar deed ook een oproep aan de overheid om de voedingsmiddelenindustrie te verplichten tot minder keukenzout. De overheid ging daar echter niet op in. Dat de politiek middels Kamervragen aan de minis-

08-09_Zout 02-03-11 11:50 Pagina 9

Zoutvermindering kan het makkelijkst en snelst worden gerealiseerd en levert de grootste gezondheidswinst op, stelt het onderzoek.

ter van VWS de zaak nu toch oppakt, verklaart dan ook de verzuchting van Uitslag. Richtlijnen Gezonde Voeding De Consumentenbond vroeg al in april 2007 aandacht voor vermindering van natrium in voedingsmiddelen. Dat hing samen met de nieuwe richtlijnen Gezonde Voeding, die de Gezondheidsraad in december 2006 had uitgebracht. In die adviezen was de maximale inname van zout verlaagd naar zes gram keukenzout per dag. Dat was veel minder dan in de laatste richtlijnen van 1986, toen nog aanbevolen werd niet meer dan negen gram zout te gebruiken. De forse verlaging kwam niet helemaal uit de lucht vallen. In 2000 had de Gezondheidsraad al vastgesteld dat mensen met een hoge bloeddruk gebaat zouden zijn bij een lagere natriuminname. Omdat het verband tussen natriuminname en sterfte door hartziekten nauwelijks was onderzocht en de beschikbare onderzoeksresultaten geen eenduidig beeld gaven, werden echter geen maatregelen voorgesteld. Verlaging van de inname van natrium zou namelijk grote inspanningen vergen, terwijl het effect op de bloeddruk beperkt is, zo stelde men destijds. 4000 Minder doden De wetenschap is inmiddels tot nieuwe inzichten gekomen, zo blijkt uit ‘Minder zout graag!’, het literatuuronderzoek van studenten psychologie en natuurwetenschappen van de Open Universiteit dat voor PvdA-Kamerlid Arib aanleiding was tot het stellen van Kamervragen aan de minister van VWS. Iedere verlaging van de gemiddelde bloeddruk in de populatie verlaagt het risico op sterfte door hart- en vaatziekten en beroertes. Bovendien leidt eenderde van alle mensen die sterven aan hart- en vaatziekten niet aan hypertensie. In het rapport staat dat verlaging van de zoutinname in Nederland met vijf gram per dag, kan leiden tot 110.000 minder gevallen van hart- en vaatziekten, 40.000 minder beroertes en 4000 minder doden per jaar. De auteurs, Peter Groot, Cora van Wijnen en Nathalie Smits, trekken de vergelijking met

verbetering van de verkeersveiligheid. “Om ons verkeer veiliger te maken zijn jarenlang – terecht – enorme bedragen geïnvesteerd. Dat heeft geleid tot een afname van ‘slechts’ 1200 verkeersdoden per jaar tussen 1980 en 2005.” Ze menen dan ook dat bij zoutreductie de gezondheidswinst voor het grijpen ligt. “Door gezonder te leven kunnen we veel ziekte voorkomen. Dat is niet alleen een kwestie van minder zout, maar ook van meer bewegen en gezonder eten en drinken én vooral ook minder eten en drinken. Minder zout is van al deze zaken de verandering die het makkelijkst en het snelst kan worden gerealiseerd en die de grootste gezondheidswinst oplevert.” Er zijn bovendien economische voordelen, want alleen al in 2003 werd een half miljard euro uitgegeven aan bloeddrukverlagende medicijnen. Ze stellen dat vooral in bewerkte producten te veel zout zit. Dergelijke producten zijn bovendien overal verkrijgbaar: op grote stations, in winkelstraten en in winkelcentra, in uitgaansgelegenheden en bij grote evenementen. “We kunnen op vrijwel ieder moment en bijna overal onze directe behoeftes bevredigen. Waarbij de keuze eerder valt op alom vertegenwoordigd goedkoop gemaksvoedsel zoals candybars, pizza’s, patat, kroketten en de meeste frisdranken.” Rol overheid Retailers en fastfoodketens kunnen een rol spelen bij vermindering van de zoutinname door eisen te stellen aan hun leveranciers. Voor de oplossing van het probleem zien de onderzoekers echter vooral een taak wegge-

legd voor de overheid. Die moet een ‘actiever zoutbeleid’ voeren, waarmee bedoeld wordt dat de industrie verplicht moet worden tot zoutreductie. Het Nederlandse beleid noemen ze nu te vrijblijvend. Voorbeeld daarvan is een advies van de VWA aan de voormalige minister van LNV over de zoutinname door kinderen van twee tot negen jaar. “Hierin is sprake van ‘aandacht besteden aan voorlichting’, ‘nagaan van mogelijkheden voor betere etikettering’ en ‘de levensmiddelenindustrie verzoeken’, maar niet van enige intentie tot een actiever beleid door middel van regelgeving.” Ze verwijzen naar het succes van de Britse voedselautoriteit Food Standards Agency, die in overleg met de industrie stapsgewijs strengere zoutnormen vastlegde. Dat leidde in zeven jaar tijd tot een lagere zoutinname van 12,9 gram tot 9,8 gram per dag gemiddeld. Het voorbeeld geeft echter meteen de beperkingen van een actief zoutbeleid aan, want na zeven jaar was de inname nog steeds ver verwijderd van het streven naar zes gram per dag… De onderzoekers stellen dat het bedrijfsleven uit is op winstmaximalisatie en menen dat een convenant slechts leidt tot vertraging omdat de partijen verschillende belangen hebben. De overheid, nationaal en internationaal, moet daarom haar verantwoordelijkheid nemen en de voedingsmiddelenindustrie met regelgeving verplichten tot zoutreductie. Ook pleiten ze voor een verplichting voor restaurants om de hoeveelheid zout in hun producten te vermelden. Daardoor worden restaurants namelijk aangespoord het zoutgehalte van hun eten te verlagen.

Verschil binnen categorie De onderzoekers weerleggen in het rapport argumenten tegen zoutreductie. Dat minder zout de structuur, kwaliteit en smaak zou aantasten, gaat niet op, omdat de verschillen in zoutgehalte binnen productcategorieën zeer groot zijn. Als de ene fabrikant minder zout kan gebruiken, moet de andere dat dus ook kunnen. Ze stellen dat bovendien uit onderzoek van onder meer het Topinstituut voor Food and Nutrition (TIFN) blijkt dat gedeeltelijke vervanging van natriumchloride door alternatieven als kaliumchloride in veel gevallen mogelijk is. Dat producten minder zout smaken, noemen ze geen bezwaar omdat consumenten als ze eenmaal gewend zijn aan producten met minder zout, dergelijke producten lekkerder vinden. Het argument dat consumenten aan tafel aan zout toevoegen wat de producent eruit haalt, is niet juist omdat consumenten slechts maximaal twintig procent toevoegen van wat eerder is weggelaten.


9

10_VS richtlijnen 02-03-11 11:52 Pagina 10

Vo e d i n g e n g e z o n d h e i d

Amerikaanse richtlijnen gezonde voeding oogsten kritiek

Iedere vijf jaar worden in de VS richtlijnen Goede Voeding gepubliceerd, op basis van het meest recente onderzoek. De Amerikaanse ministers van Landbouw en Volksgezondheid presenteerden eind januari de nieuwe richtlijnen. Oude wijn in nieuwe zakken, concluderen de Amerikaanse media, en geen oplossing voor de obese samenleving.

“De richtlijnen worden gepubliceerd in een tijd waarin de meerderheid van de volwassenen en één op de drie kinderen overgewicht of obesitas heeft. Die crisis kunnen we niet negeren”, stelde minister van Landbouw Tom Vilsack bij de publicatie van de nieuwe richtlijnen Goede Voeding. “Deze nieuwe en verbeterde aanbevelingen geven individuen de informatie om doordachte keuzes voor gezondere voeding, in de juiste portiegrootte te kunnen maken en die gezondere voeding te combineren met lichamelijke inspanning. De meeste Amerikanen moeten afvallen om het risico op het ontwikkelen van voedingsgerelateerde chronische ziekten te beperken”, aldus de minister die eraan toevoegde dat verbetering van de eetgewoonten niet alleen goed is voor het individu, maar ook voor het land als geheel. Net als de Nederlandse richtlijnen Goede Voeding besteden de Dietary Guidelines for Americans aandacht aan zowel voeding als bewegen. Amerikanen moeten zorgen dat ze minder calorieën binnenkrijgen en meer bewegen. Verder dienen ze meer groente,

De FoodPyramid is de Amerikaanse schijf van vijf. De kleuren staan van links naar rechts voor de categorieën: graan, groente, fruit, melk, vlees & bonen.

10


fruit, volkorenproducten, vetvrije en magere zuivelproducten en visproducten te consumeren en juist minder zout, verzadigd vet, transvet, toevoegde suikers en geraffineerde granen. De richtlijnen bestaan uit vier delen: ‘Balancing calories to manage weight’, ‘Foods and food components to reduce’, ‘Foods and nutrients to increase’ en ‘Building healthy eating patterns’. De richtlijnen bevatten 23 hoofdaanbevelingen voor de algemene bevolking, zoals ‘Voorkom en bestrijd overgewicht en obesitas door een verbeterd eeten beweeggedrag’, ‘Beperk de natriuminname tot minder dan 2300 milligram’ en ‘Eet meer groente en fruit’. Bovendien zijn er zes hoofdaanbevelingen voor specifieke groepen, zoals zwangere vrouwen. De beide ministeries werken nog aan een nieuwe Food Pyramid, de Amerikaanse versie van de schijf van vijf, met specifiekere aanwijzingen. Die moet binnen enkele maanden gereed zijn. Al bekend De Amerikaanse media zijn zeer kritisch over de nieuwe richtlijnen Goede Voeding. Ze menen dat met de Dietary Guidelines de problemen met obesitas niet worden opgelost. “Het nieuwste rapport vertelt ons in zo’n 100 pagina’s wat we al weten: eet gezond, eet minder en stop met overal zout over strooien”, aldus de Washington Post, die zich afvraagt of er ook maar iemand is die naar die boodschap luistert. Daarom vraagt de krant lezers om zelf maar een Foodpyramid op te sturen, wat leidde tot ludieke bijdragen.

De San Francisco Chronicle noemt de richtlijnen niet specifiek genoeg. “Het dichtste dat het ministerie van Landbouw bij een specifieke aanbeveling komt, is het advies aan Amerikanen om water in plaats van fris te drinken. Zelfs die kleine stap is al een grote verandering ten opzichte van eerdere richtlijnen.” De schuld daarvoor ligt volgens de krant bij de politiek en de macht van de lobby van de voedingsmiddelenindustrie. Die visie is ook te lezen in de Los Angeles Times. “De regering heeft niet het lef getoond om de machtige lobby van de foodindustrie aan te pakken en daadwerkelijk de ongezonde producten te noemen die uit het voedingspatroon moeten worden gebannen.” De Los Angeles Times is ook niet te spreken over de aanbevelingen. “Het ministerie van Landbouw heeft opnieuw vijf jaar en een onbekende hoeveelheid belastinggeld besteed om ons te vertellen dat natrium de vijand is van een eetpatroon dat goed is voor het hart, dat beweging de sleutel is tot een langer leven, dat verse producten goed voor je zijn en extreem grote porties alleen goed zijn om de speklaag dikker te maken.” De San Francisco Chronicle stelt dat het advies om meer meervoudig onverzadigde vetzuren te eten niet heeft gewerkt, maar de aanbeveling om meer sardines te eten zou wel effect kunnen hebben. De Los Angeles Times meent dat de sleutel tot de aanpak van obesitas ligt in de toegankelijkheid van goedkope en gezonde voeding. “Gezond eten moet net zo gemakkelijk te verkrijgen zijn en net zo betaalbaar als ongezond eten.” Vegetarisch Directeur Susan Levin van het Physicians Committee for Responsible Medicine is wel positief. Ze schrijft in de Miami Herald dat de nieuwe richtlijnen meer aandacht besteden aan vegetarische en veganistische voedingsmiddelen en de rol bij de bestrijding van obesitas, hartziekten en sterfte in het algemeen. “De nieuwe richtlijnen zijn de eerste waarin vegetarische voeding specifiek wordt aanbevolen”, aldus Levin.

11_Nutripulse 02-03-11 11:53 Pagina 11

P r o c e s s i n g

’Precisiewerk in plaats van olifantenwerk’ Tekst: Norbert van der Werff Foto’s: WUR

IXL Nederland en Wageningen UR Food & Biobased Research hebben de Nutri-Pulse ontwikkeld, een apparaat waarin in luttele seconden producten worden bereid. Ook de mogelijkheid voor toepassing in de voedingsmiddelenindustrie wordt onderzocht.

Bereiden in seconden met de Nutri-Pulse Chef-kok Johan Verbon van het Restaurant van de Toekomst met de Nutri-Pulse.

Op het eerste gezicht lijkt de Nutri-Pulse, die gebouwd is door OMVE, op een magnetron. Het is een doosvormig apparaat waar je het te bereiden voedingsmiddel in doet. Je sluit het deurtje, drukt op de knop en even later is het product volledig gaar. Maar daar houden de overeenkomsten tussen de magnetron en de Nutri-Pulse op. Een magnetron werkt op basis van microgolven. Watermoleculen in een voedingsmiddel fungeren als een antenne voor de golven. Ze vangen ze op en zetten hun energie om in warmte. In de Nutri-Pulse gebeurt iets an-

ders. “In de Nutri-Pulse ligt het voedingsmiddel op een slede, tussen twee elektroden”, zegt onderzoeker Ariëtte Matser van Food & Biobased Research. “Het kan nuttig zijn om een bouillon op het voedingsmiddel aan te brengen. Nadat de machine gesloten is, bouwt hij tussen de elektroden een hoogfrequent pulserend elektrisch veld op. Dat elektrische veld gaart levensmiddelen ongekend snel.” Het bereiden van draadjesvlees, dat normaal zeker drie uur kost, duurt in een Nutri-Pulse slechts vier minuten. De garing gebeurt door middel van hoogspanning, vult innovatiedirecteur Hans Roelofs van IXL aan. “Het apparaat stuurt de energie gericht naar het product en niet naar de omgeving. Het is precisiewerk in plaats van het olifantenwerk van traditioneel koken.” Hij schat dat voor garen met de Nutri-Pulse ongeveer eenzesde nodig is van de energie die bij ‘normaal’ koken verbruikt wordt. On demand Bij traditionele garingsmethoden moeten producten zo worden verhit dat de kerntemperatuur hoog genoeg wordt. De buitenkant van de producten wordt dus langer gegaard dan voor dat deel van het product strikt noodzakelijk is. In de Nutri-Pulse worden producten echter homogeen verhit, wat de smaak en het behoud van de voedingsstoffen ten goede komt, legt Roelofs uit. De Nutri-Pulse krijgt verschillende gebruiksmogelijkheden: de voedingsmiddelenindustrie, foodservice en de consumentenmarkt. Er wordt op dit moment een haalbaarheidsonderzoek gedaan naar de toepassingen.

Roelofs stelt vooral enthousiaste reacties te hebben gehad van zorginstellingen. Daar wordt nu steeds meer geregenereerd in plaats van gekookt. De nieuwe technologie biedt echter de mogelijkheid, zeer snel producten te bereiden. “Dat betekent dat er ‘on demand’ kan worden gekookt. Omdat het zo snel gaat, kan er weer meer met vers spul worden gewerkt. Je kunt heel snel iets goeds en moois maken van alles wat de natuur geeft.” Ook wordt gekeken naar het voorgaren van bijvoorbeeld vlees in de industrie. Daar moet echter nog veel onderzoek voor worden verricht, onder meer in verband met de grootte van het apparaat. Roelofs hoopt bovendien dat consumenten in minder dan tien jaar een Nutri-Pulse in hun keuken hebben staan. Testen De Nutri-Pulse wordt regelmatig getest in het Restaurant van de Toekomst in Wageningen. Dankzij de nieuwe machine lukt het de koks om complexe gerechten op basis van verse bestanddelen als kip, vis en dille in enkele seconden te bereiden. “Koks die dit apparaat aanschaffen, kunnen waarschijnlijk nieuwe gerechten maken”, zegt Matser. “De koks die met de Nutri-Pulse hebben gewerkt, waren in ieder geval enthousiast over de mogelijkheden.” De Nutri-Pulse staat niet permanent in het Restaurant van de Toekomst, maar is klein genoeg om daar met de auto naartoe gebracht te worden. Toch moet het apparaat nog veel kleiner worden, zeker voor de consumentenmarkt. De partners zijn dus voorlopig nog niet klaar met uitontwikkelen. Eisma Voedingsmiddelenindustrie | maart 2011

11

12-13-14_Westland 02-03-11 13:38 Pagina 12

Trends en ontwikkelingen

Merken centraal bij

kaasbedrijf Westland Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Drie broers Westland starten in 1936 met het venten van kaas. 75 Jaar later zijn er nog altijd zes telgen van het geslacht bij het bedrijf werkzaam. Eén van hen, Henriëtte Westland blikt samen met CEO Cor Lustig terug op het verleden. Ze werpen tevens een blik

Cor Lustig (links, naast Henriëtte Westland):

vooruit: de zelfstandigheid van het familiebedrijf, outsourcing en de

“Ons bedrijf is redelijk klein en de lijnen zijn

merkenstrategie moeten blijven. Westland richt het vizier bovendien

kort. Daarom kunnen we innovatief zijn.”

op nieuwe markten.

Henriëtte Westland praat honderduit over de geschiedenis van het bedrijf. Niet alleen omdat ze verantwoordelijk is voor de public relations van Westland Kaas Groep, maar ook omdat ze één van de vertegenwoordigers is van de derde generatie Westland in het bedrijf. En misschien ook wel omdat de pay-off van het bedrijf ‘Passie voor kaas!’ luidt. “Drie vissers , waaronder mijn opa, zijn in 1936 begonnen met de verkoop van kaas. In 1932 werd de Afsluitdijk voltooid. In het vissersdorp Huizen kon toen niet meer op haring worden gevist. Ze moesten

Familie-onderneming viert 75-jarig bestaan 12


12-13-14_Westland 02-03-11 13:39 Pagina 13

toen op zoek naar een andere broodwinning. Er werd vanuit Huizen al vis gevent in het katholieke zuiden van Nederland, waar op vrijdag geen vlees gegeten mocht worden. Ze dachten ‘wat met vis kan, kan ook met kaas’. Dat gebeurde gewoon met de bakfiets en al snel ook vanuit een kraam in Amsterdam. Het was geen gemakkelijke tijd, met eerst de crisis en daarna de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog werd ook in Duitsland kaas gevent. Dat waren de eerste activiteiten in het buitenland.” “Mijn opa had vijf zoons en die zetten samen met een neef de zaak voort. Zij waren de tweede generatie. Westland is een particulier bedrijf en heeft, in tegenstelling tot de coöperaties, geen eigen fabriek. We kopen onze kaas in bij geselecteerde fabrieken die volgens onze kwaliteitsstandaard werken. Rond 1970 gingen we aan de slag met marketeers, al bestond die term toen nog niet eens. Goudse kaas was toen redelijk zout. Wij kwamen in 1975 met een kaas met minder zout. Die noemden we Maaslander. De fabriek stond namelijk in Arkel, in het land van Maas en Waal. We kozen voor een logo met geel-groene strepen, wat stond voor kaas en gras. In die tijd was er Goudse kaas en Edammer, maar er waren geen merken. Voor een merkkaas kon je meer vragen. Bovendien werden we zo minder afhankelijk van Goudse kaas, dat is een vechtmarkt.” “Tien jaar later kwamen we met Old Amsterdam. Oude kaas was toen kaas die lang op de plank was blijven liggen, onder meer omdat koeien in de zomer meer melk geven dan in de winter. De kwaliteit was niet altijd gelijk. Wij wilden echter een snijdbare kaas met een constante kwaliteit. Old Amsterdam smaakt zoals de kaas die vroeger meegenomen werd uit Amsterdam naar Huizen. We hebben het zuursel samen met een partner ontwikkeld. Het wordt exclusief door ons gebruikt. We kozen bij Old Amsterdam voor een zwart etiket met goud. Zwart was een ongebruikelijke kleur voor voedsel, maar daar wilden we ons mee onderscheiden.”

Premium merk “De combinatie goud en zwart is chic. We hebben Old Amsterdam direct als premium merk neergezet”, vult algemeen directeur Cor Lustig aan. “Dat was toen heel uniek.

Als je zelf niet produceert, is het lastig de prijsvorming te controleren. Met zulke merken wordt je minder afhankelijk van de prijsmarkt, je kunt veel meer een eigen prijsbeleid voeren. Bovendien ben je voor

Kaasbroodjes Westland tracht de omzet te verhogen met producten waarin kaas van de beide merken verwerkt is. “Kaas stretchen over het productsegment”, noemt directeur Cor Lustig dat. Het bedrijf hecht er belang aan dat kaas een belangrijk ingrediënt van het product is en dat de kenmerkende smaak tot zijn recht komt. Voorbeelden daarvan zijn de Maaslander Kaasschnitzel, de Old Amsterdam KaasEnvelop en het Old Amsterdam KaasBrood. Genoemde producten zijn ten burele van Westland bedacht en samen met partners ontwikkeld. Westland wordt ook door andere bedrijven benaderd, maar daar zijn nog geen nieuwe producten uit voortgekomen. Wel heeft het bedrijf een samenwerkingsverband met Zwanenberg Food Group voor de levering van plakjes Old Amsterdam en Maaslander aan foodservice. Op de verpakking staat zowel het logo van het kaasmerk als het Zwanenberg-logo.


13

12-13-14_Westland 02-03-11 13:39 Pagina 14

af hoe natuurlijk kaas is waar veel aan is veranderd. Om de cholesterol te verlagen, nemen mensen liever een drankje of een margarine. Ik denk dat dat te maken heeft met de mogelijkheid om gemakkelijk te doseren. Iets uit kaas halen, als vet en zout, kan in de beleving van consumenten weer wél.”

retailers met een onderscheidend merk minder uitwisselbaar met de merkloze concurrentie.” “Dat we al zo vroeg geloofden in de kracht van merken was innovatief. Het is goed dat we dat toen hebben gedaan. Het zou nu veel moeite kosten, een nieuw kaasmerk in de markt te zetten. Klanten waren toen ook wat coöperatiever. Je krijgt nu weinig tijd om een nieuw product tot volle wasdom te laten komen. Alles is resultaatgestuurd. Een product moet al heel snel een bepaalde omzetsnelheid hebben. Aan de andere kant zijn wij zelf ook heel kritisch geworden.

Keepkantjes De nieuwste innovatie is de gemakkelijk te verwijderen kaaskorst. Voor de gepatenteerde Keepkantjes wordt de korst machinaal na het rijpingsproces ingesneden waardoor deze met de vingers, dus zonder mesje of kaasschaaf, stukje voor stukje van de kaas kan worden gehaald. De inkepingen hebben geen invloed op smaak en houdbaarheid, omdat kaas en korst gewoon tegen elkaar aan blijven zitten. De Keepkantjes zitten sinds afgelopen december op de Maaslander kaasstukken.

14


Hier gaat de 80/20-regel op. Als je bedenkt dat je met twintig procent SKU’s 80 procent van de omzet haalt…” Toch sluit Lustig niet uit dat Westland een nieuw merk in de markt zet, of een bestaand merk overneemt. Gezondheid De gezondheidstrend is niet aan Westland voorbij gegaan. Het bedrijf was, zoals vermeld, met Maaslander medio jaren zeventig al bezig met zoutreductie. Andere innovaties bleken geen blijvertje, naar Lustig en Westland veronderstellen omdat ze hun tijd vooruit waren. In Italië is Trenta op de markt, een kaas waarin het dierlijk vet is vervangen door plantaardig vet. Bovendien is geen stremsel uit de maag van een kalf gebruikt, maar een plantaardig alternatief. In Nederland is het product rond 1990 op de markt geweest, maar de ‘vegetarische kaas’ sloeg toen niet aan. Ook een cholesterolverlagende kaas die een jaar of vijf geleden werd geïntroduceerd, haalde het niet. Lustig: “Gezondheidsbevorderende kaas is een moeilijk product, want kaas is van zichzelf al gezond. Mensen vragen zich

Korte lijnen Bij Westland is inmiddels de derde generatie actief. Er zijn 26 familieleden aandeelhouder en daarvan zijn er zes werkzaam bij het bedrijf. Directeur Lustig is echter niet afkomstig uit de familie en dat geldt ook voor een aantal leden van de Raad van Commissarissen. De Westland Kaas Groep kent verschillende takken. Westland Kaasspecialiteiten houdt zich bezig met merkkazen en Westland Kaasexport is het deel dat vooral exporteert naar landen buiten de EU. Kaas onder licentie, zoals Weight Watchers en Disney, wordt vermarkt door Casalus B.V. CheesePartners Holland is een joint venture met DOC en C.Z. Rouveen, voor kaas onder private label. Dit bedrijf is voor vijftig procent in handen van Westland. Ook heeft Westland nog tien procent van de aandelen van de Spaanse importeur van Westland Kaasspecialiteiten in Spanje Iber Conseil. Er werken tegen de honderd mensen bij de Westland Kaas Groep. Niet vergelijkbaar dus met de reus FrieslandCampina. “We zijn redelijk klein en de lijnen zijn kort. Daarom kunnen we innovatief zijn. We hebben geen kaasfabriek en geen verpakkingsbedrijf, maar we doen waar we goed in zijn. We focussen op de klant en op de consument. Dat zijn de twee schakels in de keten met de meeste toegevoegde waarde. We willen niet de grootste zijn, maar ons onderscheiden door flexibel te zijn.” Er is volop sprake van consolidatie in de branche. “Tien jaar geleden fuseerden Friesland Foods en Coberco. Dat leidde er bij ons toe dat we nog meer gingen focussen en outsourcen. De fusie van Friesland Foods en Campina betekent schaalvergroting. Wij moeten ons zodanig onderscheiden dat we winstgevend blijven.” Eén van de manieren om dat te doen is door de export. Nu levert Westland al aan 62 landen. Het bedrijf ziet groeimogelijkheden in Oost-Europa en Rusland, Noord-Afrika en de VS. Ook in Japan liggen kansen. Daar wordt kaas verkocht onder Nijntje-licentie.

Synergie in roestvaststaal Veiliger, sneller en goedkoper reinigen? Hygiëne en reiniging is een belangrijk aandachtsgebied in de voedingsmiddelenindustrie. De Heleon Group biedt een compleet programma aan toekomstgerichte, efficiënte en proceszekere reinigingscomponenten. Plus de bijhorende kennis over toepassingen. De Heleon Group helpt u om de beste oplossing voor uw reinigingstaken te formuleren en heeft daarvoor een breed scala aan producten ter beschikking. Ontdek de kracht van de Heleon Group.

Heleon Group Holstaal BV Vierlinghstraat 10 4251 LC Werkendam Nederland Tel: (+31) 183-679860 www.heleon-group.com Roestvaststalen buizen en fittingen - sanitaire koppelingen - afsluiters - slangen - filters en andere armaturen voor de voedingsmiddelen en farmaceutische industrie

Onze kennis, uw succes!

Geef uzelf of een ander

vakkennis cadeau

www.evmi.nl

www.evmi.nl

n r. 6 -


24 augustus 2010

n r. 9 - 2 3 n o v e m b e r 2 0 1 0


Insectensnacks: acceptatie nog probleem

29,Pagina 1

€

www.evm i.nl

n r. 5 - j uni 201 0

in p la € 5 ats van 3,70

Eisma V oeding

smidde

lenindu

Flexibilise ring arbeidsm arkt zet do or

Gezondheidsclaims weight management

Huismerke n volwaard ig alternat ief

Sial: innovaties maken producten gezonder Ideeën opdoen bij Food Inspiration Day

www.nutri-akt.nl

Meld u aan op:

www.evmi.nl

strie

Mora verv angt PLC’s

Sime Darby: palmolie kan wél duurzaam Roep om ban bisfenol A luider

3x mvoor aar

www.nutri-akt.nl

www.nutri

-akt.nl

16-17_Voedingsvezel 02-03-11 13:46 Pagina 16


Moleculaire structuur onderbelicht

Voedingsvezel is een ‘black box’

Granen bevatten natuurlijke voedingsve-

Tekst: Raymond Gemen Foto’s: Michel Zoeter, Flickr.com

zels.

Al sinds de introductie in 1953 staat de definitie voor het begrip ‘voedingsvezel’ ter discussie. De meest recente Europese richtlijn (2008/100/EG) geeft aan dat ook koolhydraatstructuren die níet van planten afkomstig zijn maar wèl bepaalde fysiologische effecten kunnen bewerkstelligen, tot de voedingsvezels dienen te worden gerekend. De auteur van dit artikel deed voor CSM Innovation onderzoek naar de definiëring van voedingsvezels in studies over de gezondheidseffecten van vezels.

De fysiologische effecten van voedingsvezels hebben veelal betrekking op het maagdarmstelsel, maar kunnen ook van invloed zijn op het LDL-cholesterol, de postprandiale (na de maaltijd) glucose respons en het immuunsysteem. Het fysiologische effect van de voedingsvezel op het menselijk lichaam heeft een rol gespeeld bij de vor16


ming van de huidige definitie (zie kader). Bij het categoriseren kan er daarom, naast de mate van oplosbaarheid in water, gekeken worden naar eigenschappen als viscositeit en fermenteerbaarheid die van invloed zijn op deze fysiologische effecten. De zeer ruime definitie van de voedingsvezel leidt ertoe dat het begrip kan worden

beschouwd als een ‘black box’ waarbij de moleculaire structuur van een voedingsvezel kan variëren in moleculaire massa, lengte van de keten, monomeer ratio, vertakking, bindingtype en zijketens. Het karakteriseren van deze moleculaire structuur lijkt echter van belang omdat uit dier-experimentele en in-vitro onderzoeken is gebleken dat juist de moleculaire structuur (de mate van) het fysiologische effect bepaalt. Om een voorbeeld te geven: beta-glucanen (uit haver bijvoorbeeld) met een hogere moleculaire massa zijn in staat een viskeuzere voedselmassa te vormen die opname van glucose in de dunne darm vertraagt. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat de moleculaire structuur van de vezel de samenstelling van de darmflora kan beïnvloeden. In een goed wetenschappelijk opgezette humane interventiestudie moet het ingrediënt of de component die wordt toegediend (exposure) eenduidig worden beschreven zodat het eventuele effect (outcome) daaraan kan worden toegekend. EU-voedselagentschap EFSA stelt dan ook hoge eisen aan de bewijsvoering van de zogenoemde ‘structuur/effect relaties’ als het gaat om de gezondheidsclaims voor producten.

16-17_Voedingsvezel 02-03-11 13:47 Pagina 17

Moleculaire structuur Om een overzicht te krijgen van wat er nu bekend is omtrent het effect van de moleculaire vezelstructuur op gezondheidseffecten in mensen, hebben we de wetenschappelijke literatuur gescreend op humane interventie studies naar het effect van voedingvezels die van nature in granen voorkomen, op gewichtsmanagement en darmgezondheid. Bij gewichtsmanagement gaat het vooral om het effect op de postprandiale bloedspiegels voor glucose en insuline, bij darmgezondheid om het fermentatiepatroon in de dikke darm waar de dikke darmflora de koolhydraatstructuren omzetten in korte vetzuurketens die eventuele gezondheidseffecten met zich mee brengen. Synthetische vezels als inuline, galacto- en fructo-oligosacchariden zijn hierbij buiten beschouwing gelaten. In de gevonden publicaties is gekeken in hoeverre de moleculaire structuur is beschreven in de ‘materiaal & methode’ secties. Uit dit review is gebleken dat het beschrijven van de moleculaire structuur maar bij een klein aantal van de studies is gedaan; slechts 13 van de 48 gevonden wetenschappelijke publicaties hebben naast het vermelden van het ‘type’ vezel ook informatie verschaft over bepaalde moleculaire eigenschappen. Dat de moleculaire structuur zo varieert, zou een reden kunnen zijn waarom de publicaties hierover weinig informatie verschaffen. De moleculaire structuur kan immers variëren in moleculaire massa, monomeer ratio en vertakking, en wordt nog steeds geclassificeerd als dezelfde voedingsvezel. Zo wordt de moleculaire structuur in granen onder andere bepaald door de herkomst en het oogstjaar van de bepaalde graansoort. Bovendien kunnen bereidingsprocessen van (negatieve) invloed zijn op de moleculaire structuur; naast koken en bakken kunnen een langere mixen fermentatietijd van (brood)deeg de moleculaire massa verlagen en de potentie om een viskeuze massa te vormen, verminderen. Bij vriezen wordt dit lager doordat er moleculaire bindingen veranderen. De fermentatie in de dikke darm wordt versneld door verlaging van de moleculaire massa, maar tot nu toe is er nog geen duidelijk patroon in de gevormde vetzuren te herkennen. Ook van belang is de beschikbaarheid van de voedingsvezels; wanneer oplosbare vezels ‘opgesloten’ zitten in de voedselmatrix kunnen zij worden beschouwd als onoplosbare vezels die alleen bijdragen aan een grotere hoeveelheid feces.

Definitie voedingsvezel Voor de toepassing van EU-richtlijn (2008/100/EG) wordt onder ‘voedingsvezels’ verstaan: koolhydraatpolymeren bestaande uit drie of meer monomere eenheden, die in de menselijke dunne darm niet verteerd en niet opgenomen worden en tot de volgende categorieën behoren: - eetbare koolhydraatpolymeren die van nature voorkomen in levensmiddelen zoals die worden geconsumeerd; - eetbare koolhydraatpolymeren die langs fysische, enzymatische of chemische weg uit grondstoffen voor levensmiddelen zijn verkregen en een gunstig fysiologisch effect hebben dat door algemeen aanvaarde wetenschappelijke gegevens wordt gestaafd; - eetbare synthetische koolhydraatpolymeren met een gunstig fysiologisch effect dat door algemeen aanvaarde wetenschappelijke gegevens wordt gestaafd.

Naast voedingsvezels bevat een maaltijd uiteraard ook andere bestanddelen en deze totale massa van eten en drinken bepaalt uiteindelijk of de vezels van invloed kunnen zijn op de viscositeit van de voedselmassa en de beschikbaarheid in de dikke darm voor fermentatie.

van voedingsvezels. De resultaten en conclusies zijn daarom moeilijk te extrapoleren en uitkomsten van studies zijn moeilijk te vergelijken. De aanwijzingen die er zijn uit in-vitro en dierstudies op het effect van de moleculaire structuur van voedingsvezels uit granen op zowel glucose- en insulinerespons als de fermentatie in de dikke darm, worden dan ook niet ondersteund door de humane interventieonderzoeken. Deze bevindingen laten zien dat de materie complexer is en de eventuele gezondheidseffecten van voedingsvezels genuanceerder liggen dan men waarschijnlijk denkt. Ten eerste is het voor het eventuele gezondheidseffect van belang hoe de vezelstructuur er op moleculair niveau uitziet. Ten tweede dient er geen negatief effect van de productbereiding op de optimale structuur te zijn. Tenslotte bepaalt de samenhang van alle bestanddelen van de (opeenvolgende) maaltijd(en) het uiteindelijke fysiologische effect. Er ligt hier dus een grote uitdaging om optimale moleculaire structuren voor voedingsvezels te vinden met betrekking tot bepaalde gezondheidseffecten. Deze kennis kan weer mogelijkheden bieden voor productinnovaties. Tot slot is er nog winst te behalen in het ontwikkelen van gestandaardiseerde analysemethoden voor zowel het bepalen van de voedingsvezels als de gezondheidseffecten in het menselijk lichaam.

Referentie R. Gemen, P.J.F. de Vries, J.L. Slavin. Relationship between molecular structure of cereal dietary fiber and health effects: focus on glucose/insulin response and

Gestandaardiseerde methode Door de ruime voedingsvezeldefinitie is het niet mogelijk om alle vezelstructuren met één analysemethode te bepalen. Bovendien maakt de meest gebruikte methode om totaal- en (on)oplosbaar vezelgehalte (AOAC 991.43) te bepalen geen onderscheid tussen oplosbare vezels met een hoge en lage moleculaire massa. Deze is dus niet in staat een potentieel gezondheidseffect te meten. De opzet van toekomstige humane interventiestudies kan worden verbeterd door een gestandaardiseerde methode te ontwikkelen om de viscositeit in het maagdarmstelsel te bepalen en met nieuwe methoden om de fermentatie in de gehele dikke darm te kunnen bestuderen. Zoals vermeld is er in de publicaties van humane interventiestudies met betrekking tot gewichtsmanagement en darmgezondheid weinig tot geen aandacht besteed aan de beschrijving van de moleculaire structuur

gut health. Nutrition Reviews 2011; Vol.69 (1): 22-33.

Uit cichoreiwortels wordt de wateroplosbare vezel inuline gehaald.


17

18-19_Superfruit 02-03-11 12:17 Pagina 18


Superfoods eigenlijk niet zo super fecten van voeding op de gezondheid. Daarvan gingen er 106 over één specifiek product: 27 daarvan zouden er schadelijk zijn en 65 gunstig. Veertien werden in nieuwskoppen zowel goed als slecht voor de gezondheid genoemd. Het rapport stelt dat het soms niet de kranten zijn die studies verkeerd interpreteren, maar dat er ook onderzoekers en voorlichters zijn die dolgraag de publiciteit willen halen en daarom de nuances uit het oog verliezen. Verder stellen ze dat het belangrijk is te weten wie een onderzoek financiert en dus of er mensen zijn die belang hebben bij bepaalde uitkomsten.

Media én onderzoekers overdrijven

Door alle bericht-

Tekst en foto’s: Norbert van der Werff

Superfoods Sommige van die specifieke producten kregen in de berichtgeving het label superfood mee, hoewel daar eigenlijk geen goede definitie voor is. Zo zou broccoli de schade van diabetes herstellen, de verspreiding van borstkanker tegengaan en de longen beschermen. Ook chocolade zou zo’n superfood zijn, evenals selderij jam, popcorn en ontbijtgranen.

geving over voeding

Iedere dag is er weer een nieuwe oogst van nieuwskoppen die vertel-

en gezondheid valt door de bomen het bos niet meer

len hoe eten onze gezondheid beïnvloedt, verzucht het rapport ‘Mira-

te zien.

cle Foods, myths and the media’ van de National Health Service (NHS). De Britse gezondheidsorganisatie analyseerde jarenlang krantenberichten en zag veel tegenstrijdigheden en voorbarige conclusies. Maar niet alleen de media maken zich daar schuldig aan.

18

“We weten allemaal dat een goed eetpatroon deel uitmaakt van een gezonde levensstijl, dus is het niet verwonderlijk dat kranten, tijdschriften en internet vol staan met verhalen over superfoods en dodelijke snacks.” Het rapport van de NHS stelt dat helaas veel van wat er bericht wordt onzorgvuldig of nutteloos is en dat de feiten zelden zo simpel zijn als de koppen suggereren. “Exact vaststellen hoe één element uit het voedingspatroon effect kan hebben


op onze gezondheid is duivels moeilijk. En dat betekent dat de conclusies van wetenschappers en de berichtgeving daarover in de media met een korreltje zout genomen moeten worden.” De NHS heeft daarom ‘Behind the Headlines’, een dienst die al drie jaar artikelen in de Britse media becommentarieert op basis van het onderzoek waar ze op gebaseerd zijn. Sinds 2007 passeerden 1750 artikelen de revue, waarvan er 344 gingen over de ef-

Confounders Het rapport wijst op ‘confounders’, niet onderzochte zaken die gevolgen hebben voor de onderzoeksresultaten. Ze verwijzen daarbij naar de Zutphen-studie, een cohortstudie waarin 1.373 Nederlandse mannen veertig jaar werden gevolgd. Dat onderzoek leidde tot de kop dat een half glas wijn per dag zorgt voor vijf jaar langer leven. Zowel de totale sterfte als de sterfte door hart- en vaatziekten lag namelijk lager dan bij geheelonthouders. Volgens de NHS werd weliswaar rekening gehouden met factoren als rookgedrag, BMI, gezondheidsgeschiedenis en sociaal-economische status, maar werd niet gecorrigeerd voor beweging. “Als er meer wijndrinkers dan geheelonthouders zijn die regelmatig bewegen, zou dat de reden kunnen zijn dat de eersten langer leven dan de laatsten.” Een ander voorbeeld is de relatie tussen de consumptie van groene thee en een lager risico op kanker. Mannen die meer groene thee drinken, eten ook meer groente en

18-19_Superfruit 02-03-11 12:17 Pagina 19

Ook granaatappel wordt genoemd als superfood, of beter gezegd superfruit.

fruit. Ze verschillen ook in andere opzichten van mannen die minder groene thee drinken, waardoor het moeilijk is vast te stellen of groene thee verantwoordelijk is voor het lagere risico op kanker of iets anders uit het dieet. Roze wangetjes Veel studies over voeding vertrouwen erop dat mensen precies weten wat ze hebben gegeten en gedronken, ook al is dat maanden geleden. “In de Nederlandse studie over alcohol en sterfte, moesten mannen aangeven hoeveel ze tot een jaar daarvoor hadden gegeten en gedronken.” Volgens de onderzoekers is dat bij onderzoek naar eetpatronen niet ongebruikelijk. “Er kunnen redenen zijn waarom mensen door een roze bril (en met roze wangetjes) op hun alcoholconsumptie terugkijken en wellicht de gedronken hoeveelheid onderschatten. Sommigen doen dit opzettelijk omdat ze geen slecht gevoel willen overhouden aan het invullen van de enquête.” Het rapport noemt gerandomiseerd onderzoek met controlegroep (RCT) het meest geschikt om te kijken naar het effect van voeding. Dat is interventieonderzoek waarbij de proefpersonen willekeurig worden ingedeeld in de groep die de werkzame stof krijgt toegediend of de controlegroep die dat niet krijgt. RCT’s zijn echter niet altijd goed om te kijken naar het langetermijneffect van een voedingsmiddel. Ze zijn namelijk duur en mensen zijn niet altijd bereid om hun dieet gedurende lange tijd aan te passen. Dierstudies Veel berichten in de media over gezondheidseffecten bij mensen, zijn gebaseerd op onderzoek bij dieren dan wel onderzoek in laboratoria. De resultaten uit dergelijk onderzoek vormen echter geen bewijs voor dezelfde werking bij mensen. Bovendien moet de inname van een bepaalde stof realistisch zijn. De onderzoekers wijzen op een studie bij muizen waaruit blijkt dat resveratrol, een polyfenol die vooral in rode wijn zit, zou helpen de abnormale groei van bloedvaten in de ogen te stoppen. Omgerekend naar

mensen was daarbij een dosis gehanteerd van een paar flessen wijn per dag… Puzzel De onderzoekers stellen dat uitvinden wat de gezondheidseffecten van een voedingsmiddel zijn, is als het leggen van een puzzel. “Het is een langzaam en moeizaam proces waarbij door verschillende soorten onderzoek uit te voeren, de stukjes op hun plaats vallen en de voorlopige afbeelding verschijnt.” Systematische reviews zijn betrouwbaarder dan een enkel onderzoek. Het rapport somt enkele conclusies op die tot stand zijn gekomen door zulke systematische reviews. Het drinken van alcohol leidt tot een hoger risico op sommige typen kanker (World Cancer Research Fund, 2007). Hoewel er waarschijnlijk een verband is tussen gematigd alcoholgebruik en beperking van het risico op hartziekten, wordt beperkte alcoholconsumptie aanbevolen. Meer groente zonder zetmeel, zoals broccoli, wordt geassocieerd met een vermindering van het risico op kanker (eveneens de WCRF-review). Mogelijk hebben sommige stoffen in broccoli gezondheidseffecten, maar dat moet verder worden onderzocht met klinisch onderzoek. Er is geen bewijs dat Omega-3 vetzuren uit vette vis goed zijn voor de cognitieve processen (Cochrane, 2006). Vette vis verlaagt mogelijk wel de kans op leeftijdgerelateerde maculadegeneratie (Chong 2008).

Geen bewijs voor superfoods Het NHS-rapport concludeert dat er geen echt bewijs is dat superfoods bestaan. Wie gezond wil blijven, kan zich beter niet op één product of stofje richten maar kiezen voor een gebalanceerd eetpatroon om de benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen. De onderzoekers pleiten voor beperking van het alcoholgebruik en beperkte inname van (bewerkte) producten met veel vet, suiker en zout. Mensen dienen te zorgen voor een gezond gewicht en regelmatige beweging.

Dat groene thee kan helpen om kanker te voorkomen, is omstreden. Er zijn studies die dat aantonen, maar ook onderzoeken die dat ontkrachten (Cochrane, 2009). Ook stellen de onderzoekers dat er duidelijke bewijzen zijn dat een Mediterraan dieet, met veel vis, olijfolie, groente en fruit en weinig vlees, de kans vergroot om gezond de oude dag te halen. Zo’n dieet kan het risico op sommige chronische ziektes verkleinen (Sofi, 2008). Maar was dat niet precies wat professor Martijn Katan onlangs bestreed omdat Mediterraan een veel te vaag begrip is en niet duidelijk is welke componenten verantwoordelijk zijn voor het gezondheidsbevorderende effect? Waarmee het relativerende NHS-rapport op zijn beurt ook weer wordt gerelativeerd.


19

20-21_Perslucht 02-03-11 12:18 Pagina 20

Voedselveiligheid

Voedselveilige perslucht Tekst: Paul Besseling en Johan Nooijen *) Foto’s: Geveke Persluchttechniek

Tijdens de productie van voedingsmiddelen kunnen producten besmet worden door verontreinigingen die door perslucht worden meegevoerd. Geveke Persluchttechniek en Précon Food Management hebben deze risico’s in kaart gebracht, om

Risico’s indammen

daarna te kijken hoe ze het best kunnen worden verkleind of worden weggenomen.

20

Perslucht in de voedingsmiddelenindustrie wordt gebruikt in diverse apparaten, zoals motoren voor kleppen en luchtcilinders in verpakkingsmachines. Maar wat zijn precies de risico’s van het gebruik van perslucht (zie tabel)? Chemische en microbiologische gevaren vormen de grotere risico’s. Chemische

verontreinigingen komen in perslucht vanuit de aanzuiglucht (dampen zoals bijvoorbeeld uitlaatgassen) of vanuit de olie in de compressor. Werkende compressoren hebben een temperatuur van 65 tot 80 °C waardoor, naast fijne oliedruppeltjes, ook vluchtige toxische componenten in de perslucht komen.

Mogelijke verontreiniging

Mogelijke bron

Omschrijving van het risico voor de volksgezondheid

Oliedruppels Oliedamp Olie aerosolen

Aanzuiglucht (uitlaatgassen) Smeerolie in de compressor

Hoog risico voor roerlucht en open product.

Micro-organismen

Aanzuiglucht (stof) Distributiesysteem

Mogelijk hoog risico voor kwetsbare producten en voor risicogroepen.

Waterdamp Wateraerosolen Waterdruppels

Aanzuiglucht Distributiesysteem

Groei van micro-organismen en roestvorming in het distributiesysteem.

Roest en pipescaling

Distributiesysteem

Het risico is normaal gesproken laag.


Microbiologische gevaren (bacteriën, schimmels en gisten) komen in perslucht vanuit de aanzuiglucht en kunnen zich vervolgens ontwikkelen in het persluchtsysteem. Voor producten voor risicogroepen (baby’s en mensen met een zwakke gezondheid) en voor kwetsbare producten vormt dit een hoog risico. Fysische gevaren (deeltjes in perslucht, afkomstig van bijvoorbeeld aanzuiglucht, de compressorinstallatie, conditionering of het leidingsysteem) spelen normaal gesproken geen rol als verontreiniging in perslucht. Allergenen in de aangezogen lucht zouden in sommige omstandigheden een risico kunnen zijn. Risico’s olie beperken Het risico van olie in perslucht kan worden beperkt door het gebruik van oliefilters, foodgrade olie of olievrije compressoren. Een oliefilterset bestaat uit een voorfilter, een fijnfilter en een absorptiefilter met actief kool of een actief koolkolom waarmee oliedamp wordt verwijderd. Foodgrade olie bevat geen of nauwelijks vluchtige toxische

20-21_Perslucht 02-03-11 12:18 Pagina 21

Olievrije compressoren Zuigercompressoren De zuigercompressor was het eerste type in olievrije uitvoering. Zuigercompressoren worden vooral gebruikt wanneer de afgenomen hoeveelheid perslucht sterk wisselt. Het energetische rendement van deze compressor is onovertroffen. Tweetraps schroefcompressoren In een schroefcompressor wordt lucht gecomprimeerd met twee tegen elkaar in draaiende schroefrotoren waarbij één rotor wordt aangedreven, terwijl de tweede rotor meeloopt door direct contact met de eerste. In een olievrije schroefcompressor heeft de tweede rotor een eigen aandrijving en maken de rotoren geen contact waardoor de noodzaak voor een smeermiddel vervalt. Door speling tussen rotoren lekt lucht deels terug en wordt de lucht in twee stappen gecomprimeerd om toch de gewenste druk te bereiken. Vanwege vervuiling in de aanzuiglucht is het noodzakelijk om bij deze compressoren dieptefilters en absorptiefilters te gebruiken. Een Geveke CompAir watergeïnjecteerde monoschroefcompressor.

componenten, maar ook hierbij is een oliefilterset noodzakelijk. Olie in een compressor neemt namelijk verontreinigingen op vanuit de aanzuiglucht en zal na enige tijd niet meer foodgrade zijn. Het risico van olie kan ook worden beperkt door het gebruik van een olievrije compressor. Daarvan zijn verschillende typen beschikbaar (zie kader: Olievrije compressoren). Microbiologisch risico Microbiologische risico’s van perslucht kunnen worden beperkt door het drogen van de perslucht en door het gebruik van sterielfiltratie. Het comprimeren van lucht tot bijvoorbeeld 8 bar betekent dat de perslucht oververzadigd raakt met water en dat condens zal ontstaan. Condens leidt tot problemen, zoals roestvorming, het bevriezen van apparatuur en de groei van micro-organismen. Het is daarom noodzakelijk om condens af te vangen en de lucht te drogen.

Een koeldroger brengt de luchtvochtigheid terug naar een dauwpunt van circa 3 °C. Het dauwpunt is de temperatuur waarboven geen condensatie optreedt. Voor veel toepassingen, zoals in een koelcel, is een dauwpunt van rond de 3 °C onvoldoende. Een dauwpunt lager dan -26 °C voorkomt de ontwikkeling van micro-organismen en roestvorming. Een adsorptiedroger onttrekt het vocht aan de lucht door een bed van keramische korrels en verlaagt het dauwpunt tot -40 °C. Het verwijderen van micro-organismen gebeurt met een sterielfilter. Dit filter en het achterliggende systeem worden uitgevoerd in roestvast staal om sterilisatie met stoom mogelijk te maken. Kwetsbare producten, zoals gepasteuriseerde melk en poeders voor babyvoeding, worden bij voorkeur geproduceerd in gesloten processen waarin uitsluitend sterielgefiltreerde perslucht wordt gebruikt. Ook in high-care ruimtes met open processen voor

Perslucht en veiligheid Het rapport ‘Voedselveilige perslucht. De ins en outs van perslucht in relatie tot de veiligheid van voedingsmiddelen’ waarop dit artikel gebaseerd is, is in opdracht van Geveke Persluchttechniek door Précon Food Management gemaakt. Dit om de kennis van veilige voedselproductie (de specialiteit van Précon Food Management ) te combineren met de kennis van veilige perslucht (de specialiteit van Geveke Persluchttechniek). Via een risico-inventarisatie is de productie van voedingsmiddelen getoetst op voedselveiligheid. Die risico’s werden geïnventariseerd door de mogelijke gevaren te analyseren. Ook werd aangegeven welke persluchtkwaliteit en samenstelling van persluchtinstallatie die risico’s vermindert of geheel uitsluit. De voedingsmiddelensector is zeer uitgebreid en gevarieerd. De risico’s voor de productveiligheid en kwaliteit zijn dan ook zeer verschillend. Voor de installatie, het gebruik en het onderhoud van persluchtinstallaties betekent dit in de praktijk vaak een op maat gemaakte oplossing.

Watergesmeerde schroefcompressoren Bij deze compressor zijn de functies van de olie overgenomen door water. Het water koelt tijdens de compressie, wast tevens de vervuilingen uit de aanzuiglucht en laat zich gemakkelijk reinigen en verversen. Dit type compressor maakt oliefilters overbodig. Het gebruik van dieptefilters en absorptiefilters blijft aan te raden. Centrifugaal- of turbocompressor Een turbocompressor comprimeert de lucht door middel van een aantal zeer snel draaiende waaiers. De gewenste einddruk wordt bereikt in één, twee of drie trappen. Turbocompressoren zijn in principe altijd olievrij. Zij worden gebruikt wanneer veel perslucht wordt gebruikt. Ook bij dit type compressor is het gebruik van dieptefilters en absorptiefilters aan te raden.

bijvoorbeeld nat gebak, filet américain en koelverse maaltijden, wordt sterielgefiltreerde perslucht gebruikt. Eisen perslucht In wettelijke voorschriften staan geen specifieke eisen voor perslucht. Wel zijn voedingsmiddelenbedrijven verplicht alle voor de voedselveiligheid noodzakelijke maatregelen te nemen. In certificeringstandaarden zijn wel persluchteisen opgenomen. De praktische uitwerking hiervan hangt af van het risico voor de veiligheid en de kwaliteit van de producten. Dit risico wordt bepaald door de kwetsbaarheid van het product en de intensiteit van het contact. Zeer intensief contact ontstaat wanneer perslucht wordt gebruikt om vloeistoffen te roeren, direct contact is mogelijk in open processen en indirect contact ontstaat wanneer perslucht in contact komt met verpakkingsmaterialen.

*) Paul Besseling is voedingsmiddelentechnoloog bij Précon Food Management, Johan Nooijen is productmanager bij Geveke Persluchttechniek (www.perslucht.nl)


21

22-23-24_Verduurzaming 02-03-11 12:19 Pagina 22


Samen werken aan

duurzame

voeding

Keurmerken zijn van tijdelijke aard Tekst en beeldmateriaal: Lars Charas, Praktijkcentrum voor duurzaam voedsel

De komende jaren gaat veel veranderen in de voedselketen. De vraag is welke rol duurzaamheid hierbij gaat spelen. Laten voedingsmiddelenfabrikanten zich te snel ringeloren door ‘single issue organisaties’, die hen - zonder besef van duurzaamheid – bepaalde richtingen op loodsen? Spelen keurmerken hierin een rol? Lars Charas van het Praktijkcentrum voor duurzaam voedsel stelt in dit artikel dat het tijd wordt om nieuwe richtingen te schetsen, zodat de industrie de touwtjes zelf in handen kan houden. Dit moet leiden tot een nieuw kader voor innovaties en trends.

22


‘Duurzaam’ is een gezamenlijke richting waar we heen groeien om ervoor te zorgen dat onze kinderen ook kunnen genieten van lekker en divers eten. Maar we worden telkens afgeleid door eenzijdige visies zoals verspilling van voedsel, biologisch, fairtrade, dierenwelzijn en nog vele andere aspecten. Natuurlijk zijn deze kleine stapjes goed en weerspiegelt dit de tijdsgeest, alleen is de grote vraag of dit ook de koers is naar duurzaam voedsel of dat het bij goedbedoelde initiatieven blijft. Tot op heden wordt er nauwelijks verder gekeken. Wat ‘duurzaam’ is kan pas gedefinieerd worden als we weten hoe we in de toekomst zullen gaan eten. Over dit eten is al veel bekend. Die kennis kan door de voedingsmiddelenindustrie gebruikt worden om een verduurzamingsstrategie op te baseren. Maar vaak wordt ‘duurzaam’ en ‘verduurzaming’ door elkaar gehaald. Binnen onze strategie kan het eten van de toe-


komst als ‘duurzaam’ geformuleerd worden en de stappen daarnaartoe als ‘verduurzaming’ (zie kader Duurzaam versus verduurzamen). Eten van de toekomst Soms wordt mij verweten in een glazen bol te kijken. Mijn aanpak is een samensmelting van diverse vakgebieden, waardoor discussies op mondiaal niveau vertaald kunnen worden naar een culinaire setting. De wereldwijde eetcultuur gaat veranderen en zal richting ‘duurzaam’ groeien. Hoe eerder de eetconcepten worden geïmplementeerd, hoe meer van onze huidige eetcultuur behouden kan blijven. De eetconcepten vormen gezamenlijk een kader dat op verschillende manieren gebruikt kan worden voor R&D, marketing en trendwatching. Het eten van de toekomst is een culinair kader van waaruit ingeschat kan worden hoe de foodindustrie zich zal ontwikkelen. Om de wereldbevolking in 2050 te kunnen voeden, is een productiestijging van 70 procent nodig. Maar door de huidige impact van productie en consumptie zal eerder minder dan meer voedsel geproduceerd kunnen worden. Vis dreigt te verdwijnen en voor de productie van vlees moet veel grond, energie en water worden gebruikt. Daarnaast zullen fossiele brandstoffen, fosfaat en schoon drinkwater in 2030 dermate schaars worden dat de industriële produc-

tie, en daarmee de voedselzekerheid, in gevaar komt. Het eten van de toekomst is dus geen glazen bol maar een noodzakelijke culinaire richting voor ons allen. Het houdt rekening met alle huidige problemen en vertaalt dit integraal naar ons eten. Hiermee wordt niet de landbouw het belangrijkste thema, maar voedsel. Ik pleit dus voor een radicale ketenomkering, waarbij alle programma’s starten bij het einde van de keten in plaats van bij de primaire sector. Pas dan kan samengewerkt worden aan één einddoel.

Keurmerken Keurmerken zijn vrijwel uitsluitend gebaseerd op de primaire sector en hebben dus nauwelijks nut in het kader van duurzaam voedsel. Ook zijn keurmerken van tijdelijke aard en hebben ze een lokale uitstraling en een eendimensionale belichting van een product of proces. Voor verduurzaming is het weliswaar een mogelijke methode, maar de relatie met het eten van de toekomst is ver te zoeken. Juist deze relatie is nodig om echt aan duurzaamheid te werken. Daarnaast zijn keurmerken, als merk, zelf ook onderhevig aan de marketingcurve, waarbij de waarde achteruit gaat bij een groter aanbod. Keurmerken zullen verdwijnen, waarbij enkel geloofskeurmerken (halal en Demeter) de tand des tijds zullen doorstaan. Verduurzaming zal binnenkort niet meer via keurmerken verlopen; we hebben dus een nieuwe basis nodig. Keurmerken zijn meestal gebaseerd op een Life Cycle Assessment (LCA) om de impact van een product in kaart te brengen. Maar ook voor andere duurzaamheidsonderzoeken worden LCA’s gebruikt. Dit is geen correcte methode om duurzaamheid integraal

Duurzaam versus verduurzamen ‘Duurzaam’ of ‘het eten van de toekomst’ is een mondiale strategie die de tand des tijds kan doorstaan. Duurzaam refereert altijd aan een mentaliteitsverandering en behoeft dus een sociale transitiemethodiek. Deze criteria zijn gebaseerd op mondiale discussies (zoals biodiversiteit, ruimtegebruik, energie, water, afval, eerlijke handel, enzovoorts) vertaald naar een culinaire setting. De bovenstaande thema’s zullen blijven bestaan, dus ook het eten van de toekomst zal niet veranderen. Dit eten zal overal ter wereld dezelfde concepten bevatten (zoals geen vis maar zeevruchten), maar overal anders van samenstelling zijn. ‘Verduurzamen’ daarentegen is een lokale en tijdsafhankelijke invulling van het eten van de toekomst. Maatschappelijke en politieke discussies of innovaties zullen de tijdsgeest beïnvloeden en geven richting aan trends. Verduurzaming is meestal technisch van aard en belicht een product of proces dat een stap zet richting het eten van de toekomst. Verduurzaming is in China, Portugal of Nederland verschillend van aard en vindt niet op hetzelfde ogenblik plaats. Terwijl in Spanje waterverbruik een belangrijk thema is, is dat in Nederland dierenwelzijn, maar in China zal het weer een andere invulling zijn.


23


Eten van de toekomst - Geen vis maar zeevruchten; - gebruik zo veel mogelijk van het gehele beest; - kleinere stukjes vlees van betere kwaliteit; - vegetarisch plus (vlees als smaakmaker); - vegetarisch wild (optimaal gebruik van de natuur); - eet producten uit het seizoen; - minder zuivel en meer plantaardige dranken; - geen dierlijk maar plantaardig vet; - gebruik je eigen afval (cradle-to-cradle); - minder rundvlees en meer gevogelte; - eetbare diversiteit, grotere diversiteit aan soorten; - collateral damage, eet het overschot en bijproducten; - bewaar voor later (wecken en conserven voor buiten het seizoen); - meer zilte en zoute zeegroente-producten en - akkerbouwproducten vormen de basis van het menu.

te meten. Ook de LCA-methode is namelijk een lokale en tijdsafhankelijke perceptie van een product of keten die meestal na afloop niet te combineren valt met uitkomsten van andere LCA’s. Hierdoor biedt dit geen oplossing voor de plek in de voedselketen waar alle ketens samenkomen: ons bord. LCA’s dienen daarom het einde van de keten als uitgangspunt te hebben. Maar dit vergt nieuwe parameters om de impact aan het einde van de keten te kunnen bundelen. Met name voor samengestelde producten (die meerdere LCA’s nodig hebben) is dit een vereiste, die helaas nooit aanwezig is. Deze parameters moeten aan dezelfde eisen voldoen als het eten van de toekomst. Feeding Good heeft de duurzaamheidsappel ontwikkeld die de kernelementen uit de maatschappelijke discussiekaders (frames) afzet tegen productgroepen (akkerbouw, tuinbouw en fruit) in de voedselketen. In plaats van harde getallen (uit de LCA’s) gebruikt Feeding Good vergelijkingen die met de tijd nauwelijks veranderen (biologisch gevogelte of rundvlees kost meer water en energie dan gangbaar) en die de conclusies helemaal niet veranderen (koop gangbaar vlees en zuivel). Dit genereert inkoopcriteria voor eindgebruikers, die met enige aanpassing ook voor andere schakels in de voedselketen gebruikt kunnen worden (dus investeer in biologische akkerbouw en niet in biologische zuivel). Het geeft tevens richtingen waar de voedselketen naar toe gaat groeien (transformeer melkveehouderijen op kleigrond naar akkerbouw). Uitein24


Duurzaamheidsappel

Eisen - Handelsverdragen; - Juridisch kader; - Lekker, smakelijk; - Economie.

Dit heeft niets te maken met duurzaam voedsel, maar wel met de randvoorwaarden.

delijk zal een nieuwe certificeringsmethode ontstaan die vanuit het einde van de keten kijkt en invullingen voor schakels genereert. De uiteindelijk te gebruiken parameters zullen lijken op die uit de duurzaamheidsappel. Wellicht is het interessant hier mee te experimenteren? Toekomstige trends In een snel transformerende voedselketen is kennis over de verre toekomst essentieel om een goed beleid te kunnen voeren. Inzicht in toekomstige trends biedt daarbij ondersteuning. In het hier eerder geschetste beeld over duurzaamheid is het eten van de toekomst het eindbeeld over twintig tot dertig jaar. Met een zekerheid van ongeveer tachtig procent kan gesteld worden dat verduurzaming binnen dit kader gaat plaatsvinden. Nu is het zaak om verschillende marketingmethodes tegelijkertijd te koppelen aan kennis over en inzicht in de

voedselketen. Met deze methode kan dus twintig tot dertig jaar vooruitgekeken worden, met traditionele trendwatching drie tot tien jaar en binnen het eigen bedrijf nul tot vijf jaar. Door het eindbeeld in het achterhoofd te houden en inzicht te krijgen in trends tussen drie en vijftien jaar kan de bedrijfsinnovatie de komende vijf jaar ingevuld worden. Hiermee sluit innovatie niet alleen aan op commerciële zienswijzen, maar hoeft deze in de toekomst ook niet significant aangepast te worden in het kader van duurzaamheid. Ook kan de ondernemer zo een langetermijnmarketingstrategie implementeren en optimaal duurzaam bezig zijn. In een programma, te downloaden op www.feedinggood.com, wordt samen met een groep industriële bedrijven toekomstige trends in kaart gebracht om de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie de huidige koppositie te laten behouden.

Kip-kerrie-ananas (winter) Bij het eten van de toekomst zal voor het maken van kant-en-klare kip-kerrie-ananas met rijst en bonen in de winter, alleen ananas een probleem vormen. Deze moet worden vervangen door een ander product. Nodig voor de inkoop: - gangbare kip met vrije uitloop en van een snel groeiend ras uit de regio. Voer komt vooral uit Europa; - rijst: groeiend in hoog water of rijst uit de woestijn (gm-productie); - ananas: vervangen door Nederlandse peer (vers) of Franse perzik (uit conserven) en - bonen: uit conserven (geproduceerd volgens een tussensegment in Europa).

25_NVVL 02-03-11 12:19 Pagina 25

NETWORK FOR FOOD EXPERTS

Small talk tijdens nieuwjaarsborrel Op 3 februari vond voor de tweede keer de NVVL-nieuwjaarsborrel plaats. Deze keer op een mooie landelijk gelegen lokatie: Anna Haen te Abcoude. Een uitstekend moment om gezamenlijk terug en vooruit te blikken met de werkgroepleden, het bestuur en donateurs. Niet alleen werd de voorzitterswissel aangekondigd, ook werd afscheid genomen van Nicolien Duinker (werkgroep Voeding en kascommissie), Wim van Dokkum (werkgroep Voeding), Jaap Schrijver (kascommissie) en Caroline Barnhoorn-van der Velden (werkgroep jong-NVVL). Namens de NVVL willen we deze mensen bedanken voor hun enorme inzet. Na dit min of meer officiële gedeelte volgde een presentatie van Ineke van der Laak onder de titel ‘small talk’. Oftewel: hoe doe je dat nu, op een ontspannen en makkelijke manier tussen mensen bewegen en een praatje maken? De geleerde lessen konden dan ook meteen in de praktijk gebracht worden tijdens de borrel, waar onder het genot van heerlijk streek- en seizoensgebonden fingerfood in een informele sfeer het glas geheven werd. 쑸 Ad Nagelkerke Voorzitter NVVL-Network for Food Experts

Network for Food Experts De NVVL is ruim vijfenvijftig jaar geleden opgezet voor kennisvermeerdering en informatie-uitwisseling binnen de voedings(middelen)industrie. De vereniging organiseert symposia en workshops voor foodexperts en geeft een eigen jaarboek uit. Door middel van jaarprijzen probeert de vereniging studenten te stimuleren die voedingsgerelateerde onderwerpen bestuderen. De vereniging telt zeshonderd leden, van de vakinhoudelijke professionals zoals levensmiddelentechnologen, voedingskundigen, diëtisten tot andere experts in food.

Voorjaarssymposium: Future Food, the next frontier(s)

Ad Nagelkerke nieuwe NVVL-voorzitter

Voormalig NVVL-voorzitter Hans Wildeboer (links) en de nieuwe voorzitter Ad Nagelkerke (rechts) in de keuken tijdens de

Innovatie is de drijvende kracht in de Nederlandse agrifoodsector. Met innovatie kan de samenstelling van levensmiddelen verbeterd worden zodat de gezonde keuze gemakkelijker wordt. Hoe komen gezonde innovaties tot stand? Het gaat om een samenspel van verschillende disciplines waaronder de voedingskundige, de diëtist en de levensmiddelentechnoloog. Tijdens het NVVL-symposium 'Gezond innoveren, hoe doe je dat?' nemen we een aantal nieuwe producten en ontwikkelingen onder de loep, zowel vanuit een voedingskundig als technologisch perspectief. We volgen daarbij het innovatietraject: van eerste idee tot bestaand product, proces of concept. Hierbij staan de mogelijkheden, dilemma’s en keuzes centraal die bij gezonde innovaties spelen. Dit symposium zal plaatsvinden op donderdag 21 april 2011 bij de HAS Den Bosch. Tijdens deze dag zal ook de NVVL-jaarprijs worden uitgereikt ter stimulering van wetenschappelijk en hoger onderwijs op het gebied van de voedingsleer en levensmiddelentechnologie. Meer informatie vindt u binnenkort op www.nvvl.nl. 쑸

NVVL-nieuwjaarsborrel.

Derde ronde NVVL-jaarprijs

Ad Nagelkerke is de nieuwe voorzitter van NVVL-Network for Food Experts. Hij nam de functie officieel over van Hans Wildeboer tijdens de NVVL-nieuwjaarsborrel in Abcoude. Nagelkerke is partner bij communicatieadviesbureau Schuttelaar & Partners. Wildeboer stopt na 4 jaar, mede omdat hij binnen DSM een andere functie heeft aanvaard. Hij was werkzaam bij DSM Food Specialties maar werkt nu bij de antibiotica-divisie. Direct na zijn studie Levensmiddelentechnologie werd Nagelkerke al NVVL-lid. “Al was ik toen meer een slapend lid”, zei hij gekscherend. Hij vindt het belangrijk een verbinding te maken tussen voedingskundigen en levensmiddelentechnologen. Als nieuwe voorzitter wil Nagelkerke voortgaan op de al ingeslagen weg. “De goede koers is ingezet. Nu gaan we de netwerken versterken.” Dit gebeurt onder meer via de Rond-de-tafelsessies, via LinkedIn, congressen en bedrijfsbezoeken. 쑸

Op 17 februari is de jury wederom bijeen geweest voor de NVVL-jaarprijs. De overgebleven scripties zijn opnieuw gelezen en beoordeeld. Ook dit jaar bleek het weer niet eenvoudig om een duidelijke winnaar aan te wijzen. Vandaar dat de jury de laatste twee scripties nogmaals gaat beoordelen. Het blijft dus nog even spannend. Tijdens het symposium van 21 april zal de prijs uitgereikt worden. Binnenkort ontvangen alle inzenders een brief met de uitslag. 쑸


25

Over Mars Mars Inc. is met 65.000 medewerkers een van de grootste familiebedrijven ter wereld. Bij Mars Nederland werken 1.450 mensen, verdeeld over twee locaties. In Veghel staat de grootste chocoladefabriek ter wereld en daar is ook de verkoopdivisie voor onze chocolade-, kauwgom-, ijs- en diervoedingsmerken op de Nederlandse markt. In Oud-Beijerland staat een hypermoderne Food-fabriek, een van de meest efficiënte productie-units binnen Mars Europe. Beide hebben een belangrijke rol binnen Mars Europe. Als productielocaties, maar ook als innovatiecentra voor de ontwikkeling van nieuwe producten, technieken en marketingstrategieën. Bij Mars kom je terecht in de wereld van A-merken, met in het chocoladesegment SNICKERS®, MILKY WAY®, CELEBRATIONS®, TWIX®, BOUNTY® en natuurlijk MARS®. Daarnaast zijn we producent van diervoedingsmerken als PEDIGREE® en WHISKAS® en maaltijdproducten zoals UNCLE BEN’S®, SUZI WAN® en het biologische SEEDS OF CHANGE®. Inmiddels is Mars ook actief in kauwgom met FREEDENT® en 5®Gum. www.mars.nl

MARS9038-Eisma-230x300.indd 3

2/24/11 12:10 PM

Karamel moet smeuïg zijn Wie is Bernadette? Bernadette volgde haar hbo-opleiding aan de HAS in Den Bosch en topte deze af met een Master Food Safety aan de Wageningen Universiteit. Daar kreeg ze voor een van haar vakken een college van een R&D-manager van Mars. Ze trok de stoute schoenen aan en regelde een stageplek. De stage beviel zo goed dat ze is gebleven. Ze werkt er nu tweeënhalf jaar.

Hoe doe je dat? Volgens de beleving van de consument moet karamel smeuïg zijn. Wij bepalen vervolgens waar die karamel aan moet voldoen om te bepalen of die smeuïg genoeg is. Ook geven wij advies over wat wel of niet aan de kwaliteitseisen voldoet. Denk bijvoorbeeld aan het gewicht van een chocoladereep dat niet goed is of een datum op de wikkel die niet goed leesbaar is. Wij bepalen of iets wel of niet de markt op kan.

bepalen of je een beslissing zelf kunt nemen of dat je het op een hoger niveau moet bespreken. Je hebt alles helemaal in eigen hand.

fabriek hebben we echte proevers, die mensen zijn ervoor opgeleid om onze eindproducten sensorisch te beoordelen, zoals we dat met een mooi woord zeggen.

Wat zijn de vereisten om bij Mars te kunnen werken? Het enige wat ik kan zeggen, is dat ik je niet veel kans geef als je heel strak en stijf in pak aankomt voor je sollicitatie. Mars heeft een vrije en open cultuur. We hebben geen nee-mentaliteit en iedereen is behulpzaam. En Mars houdt van leergierige mensen. Ik heb hier in tweeënhalf jaar tijd veel geleerd en ik krijg steeds meer verantwoordelijkheid.

Welk product proef je het liefst? Mijn favoriet is de TWIX® White, maar dat is een seizoensproduct. Op de tweede plek staat de SNICKERS®.

Wat doe je nog meer? We monitoren klachten van consumenten, die houden we continu bij in een database. We gaan altijd op zoek naar de oorzaak van een klacht en bekijken hoe we het probleem kunnen oplossen en in de toekomst kunnen voorkomen. Een van onze Mars-principes is: “De consument is nummer één, kwaliteit is ons werk en waar voor je geld is ons doel.”

Reis je veel in jouw baan? Mijn werkplek is in Veghel, maar we overleggen wel met andere fabrieken van Mars in Europa over het invoeren van nieuwe methodes, zoals nu bijvoorbeeld met statistische procescontrole. We bespreken dan elkaars ervaringen en ideeën. Statistische procescontrole is trouwens een mooi voorbeeld van de ‘Six Sigma-methode’ waar ik nu een training voor volg. Projecten hebben daarbij als uitgangspunt om op basis van feiten problemen op te lossen. Dit gaat volgens de volgorde: Define, Measure, Analyse, Improve and Control. Zo proberen we steeds tot een beter product te komen.

Een van de kernwaarden van Mars is responsibility; hoe ervaar jij dit in je werk? Als je bij Mars komt, ga je meteen vol aan de slag. Mars geeft je alle vrijheid om jezelf te ontwikkelen, je neemt zelf beslissingen en bent er dan ook verantwoordelijk voor. Je moet dus goed

Moet je in jouw functie ook zelf producten proeven om de kwaliteit te waarborgen? We hebben bij Mars een daily panel dat de kwaliteit controleert. Binnen mijn team ben ik meestal op vrijdag aan de beurt. We controleren dan verpakkingen en de kwaliteit van producten. En dan wordt er ook wel wat geproefd, ja. Maar in de

MARS9038-Eisma-230x300.indd 4

Hoe is de omgang met collega’s? Heel goed binnen mijn team. Ook de samenwerking met de Supply-afdeling is heel goed, en dat is volgens mij best uniek. Verder moet je als vrouw wel je mannetje kunnen staan in de fabriek, maar daar heb ik geen moeite mee.

Profiel

Je bent Quality Assurance Technologist bij Mars. Klinkt spannend. Wat doe je precies? Ik werk veel samen met de afdeling Supply. Zij leveren kwalitatief goede Mars-chocoladeproducten af. In mijn functie monitoren we de kwaliteit van deze chocoladeproducten en we zorgen ervoor dat de kwaliteit gewaarborgd blijft.

Wie: Leeftijd: Functie:

Bernadette Bragt 26 jaar Quality Assurance Technologist Waar: Mars in Veghel Opleiding: HBO Levensmiddelentechnologie (kwaliteit en zuivel), Master in Food Safety

2/24/11 1:05 PM

28_Biowassing 02-03-11 13:46 Pagina 28


Agf langer houdbaar door

‘biowassing’ Tekst: Norbert van der Werff Afbeeldingen: Innoway

Ziekenhuizen

In bad of onder de douche? Die vraag houdt menigeen bezig na een vermoeiende dag. Het zijn ook de twee toepassingswijzen van desinfectiemiddel Secuvital van het Duitse bedrijf Innoway om groente en fruit langer houdbaar te maken.

28

Juist bij groente en fruit is het van het grootste belang dat producten er mooi uitzien. Bij verse producten is de derving hoog. Het Duitse bedrijf Innoway ontwikkelde een procedé waardoor groente en fruit langer vers blijven. Direct na het oogsten ondergaan de producten een, in de woorden van het bedrijf, ‘biowassing’ met Secuvital BioDesinfection. Hierdoor worden een breed spectrum aan bacteriën en schimmels en de sporen daarvan gedood en worden virussen geïnactiveerd. Ze kunnen daardoor geen smetplekken of rot veroorzaken, waardoor de partij wordt aangetast. Volgens Innoway blijven groenten en fruit tot wel een week langer vers. De behandeling is volgens Rainer Esser van het bedrijf uitermate geschikt voor biologische producten. Die zijn immers kwetsbaar, omdat geen bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. Het middel is toe te passen op allerlei groente en fruit. De dosering en samenstelling van het middel worden afgestemd op het product. De behandeling is vooral interessant voor kwetsbare producten, zoals bijvoorbeeld paprika’s. Esser: “Bij het kroontje kan verontreiniging in de paprika komen, waarna de vrucht zacht wordt

en weer andere paprika’s kan besmetten. Daardoor moeten veel paprika’s worden weggegooid. Door behandeling met Secuvital hoeft dat niet. Bijkomend voordeel is dat producten die nu met het vliegtuig worden vervoerd, misschien wel over de weg of per trein kunnen worden getransporteerd, wat veel goedkoper is.”

Biowassing in een bad…

… en met een vernevelaar.


Vernevelaar Secuvital kan op twee manieren worden aangebracht: in een bad met het biologisch afbreekbare middel en met een vernevelaar. De eerste methode wordt toegepast na de oogst. De producten gaan op een transportband door een bad met Secuvital. “Als een auto die door de lakinstallatie heengaat“, zegt Esser. Bij producten in de opslag wordt een oplossing met Secuvital onder druk gezet en als spray toegepast. Daarvoor wordt een vernevelaar gebruikt, waarbij de nevel over de hele ruimte verspreid wordt. “Ionisatie zorgt ervoor dat ook de onderste aardappel in de stapel bereikt wordt.” Omdat producten soms lange tijd opgeslagen worden, moet de behandeling regelmatig herhaald worden. “Hoe vaak, is afhanke-

Innoway werkt ook aan toepassingsmogelijkheden voor de ontsmetting van ruimten, zoals in ziekenhuizen of bedrijfskeukens. Daarvoor wordt dan een soort sprinklerinstallatie gebruikt. Bovendien wordt in Duitsland gekeken naar ontsmetting van het openbaar vervoer, waar mensen immers dicht op elkaar zitten en elkaar daardoor gemakkelijk besmetten. Innoway presenteert Secuvital BioDesinfection ook als oplossing voor cruiseschepen waar veelvuldig het moeilijk uit te roeien Norovirus rondwaart. Het middel wordt dan verneveld via het ventilatiesysteem.

lijk van het product en van de omstandigheden in de opslag, bijvoorbeeld hoe hoog de producten zijn opgestapeld. Daar geven we advies over. Op basis van een tekening berekent een expert hoeveel keer de producten behandeld moeten worden en hoeveel materiaal daarvoor nodig is.” Carbonzuren Het desinfectiemiddel voldoet volgens Innoway aan de EU-richtlijnen en alle andere wettelijke eisen. Er wordt gebruikgemaakt van carbonzuren en oxidanten die de bacteriën doden door hun stofwisseling te verstoren. Het gaat om stoffen die ook als ingrediënt worden gebruikt in voedingsmiddelen of additieven. Uitgebreide laboratoriumtesten hebben aangetoond dat de ‘biowassing’ geen nadelige residuen achterlaat, stelt het bedrijf. Het middel is bovendien geurloos. Gebruik hoeft niet op het etiket te worden vermeld. Het product wordt in Nederland nog niet gebruikt, maar wel in bijvoorbeeld Zwitserland. Daar past Fenaco, de verkooporganisatie voor Zwitserse landbouwproducten, het middel toe in de productie van aardappels en wortels. Om de business ook in Nederland van de grond te krijgen, heeft Innoway afgelopen jaar een verkoopkantoor in Nederland geopend, in Venlo.

29-30-31_Productnieuws 02-03-11 12:20 Pagina 29

Nieuwe dealer aandrijftechniek

AOC-goedkeuring voor Delvotest

Hiwin GmbH uit het Duitse Offenburg heeft een nieuwe dealer in Nederland: DTS Aandrijftechniek. DTS Aandrijftechniek is leverancier van aandrijftechnische componenten zoals motorreductoren, elektromotoren, open aandrijvingen en lineaire aandrijftechniek. Het bedrijf heeft een ruime voorraad railgeleiding in het magazijn in Venlo (vooral HGR profielen met HGW en HGH wagens). Daarnaast zijn de kogelomloopspindels (gerolde, gewervelde en ook geslepen spindels) van Hiwin er verkrijgbaar.

Delvotest, de antibiotica residu testkit voor melk van DSM Food Specialties, heeft van het internationaal erkende AOAC Research Institute de certificatie Performance Tested Method (PTM) ontvangen. “Met het verkrijgen van de AOAC certificaten voor Delvotest SP NT (PTM-certificaat 011102) en Delvotest SP NT DA (Delvotest Accelerator) (PTM-certificaat #011101) wordt de wereldwijde erkenning en toppositie van Delvotest als standaard voor antibiotica residue test voor melktests nogmaals bevestigd. Hiermee wordt ook aangegeven dat DSM te allen tijde de best mogelijke betrouwbaarheid en kwaliteitsnormen wil hanteren”, aldus DSM Food Specialties.

Meer info: DTS Aandrijftechniek Tel.: (077) 396 14 20 www.dts-aandrijftechniek.nl

Meer info: DSM Food Specialties Tel.: (015) 279 34 74 www.dsm-foodspecialties.com

Schimmelwerende coating Conservenfabrikant Baltussen Konservenfabriek in Driel heeft op de wanden een antimicrobe coating van Inducoat aangebracht. “Zoals veel voedselproducenten hadden ook wij te maken met schimmelvorming in vochtige ruimtes”, vertelt Wim Segers, hoofd technische dienst van het bedrijf. “Ondanks goede reiniging van onze wanden, bleven schimmels zichtbaar aanwezig.” Het bedrijf overwoog eerst tegels, maar dan konden de voegen vocht opzuigen. Ook beplating was geen optie omdat schimmels en bacteriën dan hierachter kunnen groeien. De coatings van Inducoat uit Amersfoort gaan schimmels en bacteriën tegen, maar zorgen ook voor kostenbesparingen. “Er was geen andere fabrikant die dit kon waarborgen.” De coating is anderhalf jaar geleden aangebracht door een professioneel schilder en sindsdien zijn schimmels niet teruggekomen. Segers: “Er is een duidelijk verschil met een traditionele coating. Ook is het onderhoud een stuk voordeliger en zijn kleine reparaties eenvoudig te doen. We gaan Inducoat zeker ook toepassen op andere wanden.” De coating is tevens aan te brengen op tegels en platen. Meer info: Inducoat BV Tel. (033) 456 23 94 www.inducoat.com

NorthSeafood in zee met

Schouw

NorthSeafood neemt vanaf 1 oktober 2011 een nieuw softwarepakket in gebruik. Het gaat om een toepassing van Microsoft Dynamics NAV en SI Foodware van Schouw informatisering. Met de nieuwe applicatie wil het bedrijf voor zowel retailer als eindgebruiker de dienstverlening en het serviceniveau naar een hoger plan brengen. “We moderniseren ons huidige applicatieplatform en zorgen voor financiële en logistieke integratie”, stelt NorthSeafood-ceo Jacob Kramer. “Concreet heeft dat tot gevolg dat onze bedrijfsprocessen flexibeler gaan verlopen. We gaan standaardiseren en met dit systeem zorgen we ervoor dat informatie op het juiste moment op de juiste plek te vinden is.” Meer info: Schouw informatisering Tel. (076) 504 25 20 www.schouw.org

Nieuwe productdivisie Managing director Olaf Horrenberger van IPS International Packaging Systems GmbH in het Duitse Crailsheim is een nieuwe productdivisie gestart. Deze divisie verschaft engineeringdiensten die samenhangen met elk aspect in het productie- en verpakkingsproces. Het bedrijf gaat zich bezighouden met vier soorten activiteiten, te weten project management, engineering studies, lijnoptimalisatie en life cycle support. Meer info: IPS International Packaging Systems www.ips-packaging.com

6’’ Thermal transfer printer TSC Auto ID Technology Emea GmbH introduceert een nieuwe 6’’ thermal transfer labelprinter in de serie TTP-268M/366M). Veel sectoren verlangen labels van 6’’ (15,24 centimeter) die bestand zijn tegen uiteenlopende temperaturen en weerscondities. De TTP-268M/366M biedt hiervoor, volgens het bedrijf, een betaalbare optie. De hoge resolutie 300 dpi TTP366M is geschikt voor 2D-barcodes, voor kleine prints en grafisch printen met een snelheid van 8 ips. De printers hebben een groot geheugen van 32 MB DRAM en 8 MB Flash en werken met diverse industrie labelstandaarden (waaronder Eltron en Zebra). De serie heeft een aluminium behuizing die makkelijk te openen is. Meer info: TSC www.tscprinters.com Eisma Voedingsmiddelenindustrie | maart 2011

29


Geautomatiseerd verpakken

Leaf stroomlijnt met ERP

De Franse rundvleesverwerker Elivia heeft een nieuwe geautomatiseerde verpakkingslijn van Sealed Air aangeschaft. Voorheen gebeurde het inpakken er met de hand. Gekozen is voor de volledig automatische BLR1 verpakkingslijn, een drie kamer VSA vacuümmachine en een end-of-line sorteermachine om Cryovac OSB 3050 en OSB 95TBG zakken te kunnen handlen. Door de automatisering kon het aantal goederen dat uitviel (omdat het niet voldoet aan de kwaliteisstandaard van het bedrijf) met 20 procent worden verlaagd. Andere voordelen zijn een geleidelijker werkflow, verbeterde hygiënische omstandigheden en werknemers die gemotiveerder werden. Dit laatste omdat de machines goed geïntegreerd zijn, waardoor operators interessanter werk en minder kans op rsi kregen.

Leaf International gaat voor de internationale bedrijfsprocessen gebruikmaken van enterprise resource planning (ERP) van Lawson. De zoetwarenfabrikant, bekend van Red Band, Sportlife en Venco, kiest voor Lawson M3 Enterprise managementsysteem 10.1, om operationele en businessactiviteiten te ondersteunen. Met Lawson M3 10.1 kan Leaf zijn productie en distributie beter stroomlijnen door de aanvoer van grondstoffen efficiënter te plannen. Hierdoor nemen levertijden af, net als afzetkosten van de bestaande producten en risico’s bij de introductie van nieuwe producten. Leaf koos Lawson omdat het bedrijf de sector goed kent en weet wat bij productie- en distributieprocessen verlangd wordt van de IT.

Meer info: Sealed Air Denmark, Cryovac Food Solutions www.sealedair-emea.com

Saladecomponenten mengen Dinnissen heeft een nieuwe Pegasus Menger voor het mixen van componenten in (vlees)salades. Het mengconcept is speciaal bedoeld voor het snel, behoedzaam en homogeen mixen van maximaal vijftien componenten. Het kan daarbij gaan om heel kleine hoeveelheden ingrediënten (0,01 tot 2 procent per batch gewicht), zoals emulgatoren, kruiden en natuurlijke kleuren smaakstoffen, of heel grote hoeveelheden (30 tot 220 procent per batch gewicht), zoals vlees, aardappelen, geblancheerde groenten, vruchten en peulvruchten voor diverse salades. Met het systeem kan moeiteloos omgeschakeld worden naar nieuwe recepten. Het accurate doseersysteem heeft een snelle reactie zodat productverlies bij de aan- en uitlooptijd beperkt wordt. Ook is veel aandacht besteed aan hygiëne en het snel en makkelijk schoonmaken van de apparatuur. De Pegasus menger heeft een dubbelassig mengmechanisme dat in tegengestelde richting draait en ingrediënten behoedzaam opwerpt, zodat ze niet beschadigen. Dit zweefeffect is bovendien ook geschikt voor het doseren en mengen van vloeibare ingrediënten als mayonaise, olie, dressings en sauzen. Het bedrijf geeft aan op deze manier bij één van de klanten de mengtijden te hebben verkort van 2,5 minuut naar 10 seconden. Meer info: Dinnissen Tel.: (077) 467 35 55 www.dinnissen.nl

Compacte filtermonitor Bij het filtreren van water of corrosieve vloeistoffen kunnen kosten bespaard worden als, gedurende de levensduur van een filtratiesysteem, de conditie van de filters in de gaten wordt gehouden. Hitma Instrumentatie brengt hiervoor een nieuwe, compacte filtermonitor met pvc-behuizing van Orange Research op de markt. In deze drukverschilmeter van Orange Research zijn de ‘natte delen’ van pvc, Viton, Teflon en keramiek. Dit maakt de meter ideaal voor toepassingen waar aluminium, roestvrij staal of messing niet geschikt zijn. Als optie wordt de filtermonitor uitgerust met een alarmcontact. De filtermonitor heeft standaard drukbereiken vanaf 0 - 0,5 bar tot 0 - 2 bar. Er kan gekozen worden voor een 1’’ of 2,5’’ wijzerplaat.

Meer info: Hitma Instrumentatie Tel.: (0297) 51 48 33 www.hitma-instrumentatie.nl 30


Meer info: Lawson Software Tel. (0347) 36 63 66 www.lawson.nl

Koppeling MFC

met SAP

System integrator Maas Internal LogistiX heeft samen met SAP-specialist Pyramid Applied Solutions een koppeling gemaakt tussen het besturingssysteem van Maas en SAP. Dankzij deze integratie kunnen SAP-gebruikers met behulp van besturingssysteem Maas Material Flow Control (MFC) hun material handling systemen aansturen. Er wordt gebruikgemaakt van de nieuwste technologie op basis van SAP Progress Integration (SAP PI). Volgens Maas gebruiken steeds meer bedrijven SAP om hun logistieke operatie te sturen. Hierdoor is dan geen apart warehouse management systeem meer nodig. Het rechtstreeks aansturen van material handling systemen als conveyors, liften en kranen is echter lastig met SAP. Maas bood uitkomst met MFC. Dit systeem comuniceert rechtstreeks met de plcbesturing van machines en met de sensoren in de material handling systemen. Het vertaalt opdrachten uit bovenliggende systemen als SAP in concrete taken voor conveyors, liften, kranen en andere machines. Tegelijk registreert MFC waar binnen het systeem welke ladingdrager zich bevindt.

Meer info: Maas Internal LogistiX Tel.: (0487) 59 43 63 www.maasinternallogistix.com


X-ray

Wagner, Kit Kat, Spa

ook aan begin lijn

‘gekozen product van het jaar’ Duits peperkoekfabrikant Wolff heeft twee IX-GA-4075 X-ray inspectiesystemen van Ishida geïnstalleerd, om de productveiligheid voor onbewerkte ingrediënten en verpakte producten te verbeteren. X-ray inspectiesystemen in de food zitten meestal aan het einde van de lijn, om vervuilende stoffen uit elk stadium van het proces te detecteren. Ishida geeft aan dat een aparte controle van onbewerkte ingrediënten de veiligheid verder verbetert, omdat de inspectie van het verpakte eindproduct zich dan op een beperkter aantal potentiële problemen kan richten. De fabriek van Wolff in Neurenberg gebruikt gepelde hele noten uit diverse landen. Deze zijn daar onder verschillende omstandigheden geoogst en gepeld, waardoor ook de aanwezigheid van vervuilende stoffen, als stukjes schaal en stenen, verschilt. Voorheen werden de noten via een visuele inspectie gecontroleerd, nu gaan ze rechtstreeks naar het inspectiesysteem en wordt beter en sneller gedetecteerd. Het systeem kan metaaldeeltjes met een diameter van 0,5 millimeter detecteren. Voorheen zouden drie keer zo grote metaalstukjes zijn ontsnapt, terwijl vervuilende niet-metalen stoffen helemaal niet door de machine zouden zijn gedetecteerd. Het aantal consumentenklachten (voornamelijk vanwege stukjes schaal) is sinds de komst van de X-ray machines met 80 procent afgenomen. Bovendien kan iedere verpakking naar een X-ray afbeelding worden getraceerd, zodat het bedrijf tegen claims is beschermd.

Meer info: Ishida Europe Tel.: (0499) 39 36 75 www.ishidaeurope.nl

Wagner Sensazione, Kit Kat Singles, Spa Fruit en Jack Klijn maïsborrelnoten zijn enkele van de 24 winnaars van het ‘gekozen product van het jaar 2011’. De A-merk categoriewinnaars zijn gekozen door 6000 consumenten. Er werd beoordeeld op innovatie, aantrekkelijkheid en tevredenheid. De consumenten kozen de productinnovaties na een voorselectie door deskundigen. Van de 24 producten zijn er 12 voedingsmiddelen; de rest is nonfood. De winnende producten mogen een jaar lang het label ‘Gekozen Product van het Jaar 2011’ voeren. De foodwinaars: Categorie Slimming Chocola Ademverfrisser Baby en Peutervoeding Frisdranken Gezouten snacks Cocktails Bier Diepvriespizza Koude sauzen Veganistische producten Crackers

Product Modifast ProtiPlus 3.2.2. Kit Kat Singles Weight Care kauwgom groene thee Nestlé PyjamaPapje 8 granen 200ml Spa Fruit koolzuurhoudende limonades Jack Klijn luchtige maïsborrelnoten Royalty Cosmopolitan Palm Royale Wagner Sensazione Calvé tubes licht&romig en Yofresh Alpro Soya yoghurtvariatie blauwe bosbes Bolletje Knäckebröd

Meer info: Gekozen Product van het Jaar www.productenvanhetjaar.nl advertentie

Domeinnaam verandert Na de naamsverandering van Stork PMT in Marel Stork Poultry Processing in juni 2010, volgt nu de volgende stap: een nieuw logo en een nieuwe domeinnaam. Voor wat betreft de domeinnamen vraagt het bedrijf zijn relaties om alle e-mailadressen van medewerkers die voorheen eindigden op …@stork.com (niet meer actief) en …@storkpoultry.com (nog steeds actief), nu om te zetten naar het nieuwe e-maildomein …@marel.com. Meer info: Marel Stork Poultry Processing Tel.: (0485) 58 61 11 www.marel.com/poultry

Nieuwe productdivisie Managing director Olaf Horrenberger van IPS International Packaging Systems GmbH in het Duitse Crailsheim is een nieuwe productdivisie gestart. Deze divisie verschaft engineeringdiensten die samenhangen met elk aspect in het productie- en verpakkingsproces. Het bedrijf gaat zich bezighouden met vier soorten activiteiten, te weten project management, engineering studies, lijnoptimalisatie en life cycle support. Meer info: IPS International Packaging Systems www.ips-packaging.com

Tot op de bodem We weten als geen ander hoe belangrijk de juiste mengkop voor uw proces is. Daarom gaan wij in onze advisering echt de diepte in. We inventariseren alle mogelijkheden en komen met een gedegen voorstel. Dat geldt ook voor de plaatsing, engineering en onze vlekkeloze service. Meer weten? Bel +31 (0) 575 52 30 00 e-mail: [email protected] of kijk op www.gronfa.com De ideale mix van kwaliteit en service.

Gronfa Procestechniek, Brinkhorst 14 in Zutphen

GRONFA PROCESTECHNIEK


31

32-33_Tand des tijds 02-03-11 12:21 Pagina 32

Marketing en sales Tand des tijds doorstaan In deze rubriek werpt EVMI een blik op merken die de tand des tijds hebben doorstaan. Deze keer Koetjesreep, bij velen bekend als de reep die ze van oma kregen.

Koetjesreep

deel Nederlandse cultuur Tekst: Tom van der Meer Foto’s: The Belgian Chocolate Group, Tom van der Meer

Iedereen kent de Koetjesreep met het Delfsblauwe etiket, maar er zijn maar weinigen die de geschiedenis kennen. De oer-Hollandse reep wordt nog altijd geproduceerd, alleen sinds 1999 in… België. Grote groepen kwamen in opstand toen het gerucht ging dat de Koetjesreep uit de productie zou gaan. De reep is later zelfs nog in een Nederlandse rap terechtgekomen.

’Armeluis-chocola’ “Als klein jochie in de jaren zestig heb ik nogal wat van deze repen verorberd; een echte traktatie, want die dunne, malse repen aten zo lekker weg.” “Wanneer ik vroeger bij mijn oma op bezoek was geweest kreeg ik altijd, als we weer weggingen, een Koetjesreep mee voor onderweg. Koetjesreep doet mij dan ook aan oma denken.” Zo maar enkele reacties op een nostalgisch forum op internet. De Koetjesreep werd van oudsher gemaakt door de Koninklijke fabriek Boon (later Koninklijke Fabrieken Pette-Boon) in Wormerveer. Hier werkte ook Dick Laan, de schrijver van de Pinkeltjeboeken. Koetjesreep werd gezien als armeluis-chocola. Omdat de reep minder dan 35 procent droge cacaobestanddelen bevat, mocht en mag het geen chocolade genoemd worden, maar uitsluitend cacaofantasie. De fabriek van Pette-Boon werd in de jaren 70 van de twintigste eeuw overgenomen door drop- en chocoladeproducent Klene-Goedhart. Deze wilde het merk met de tijd laten meegaan en had het wikkel veranderd. In plaats van de realistische koe werd er een cartoonachtige koe opgezet, maar dat deed de verkoop geen goed. Klene verkocht Koetjesreep in 1999 weer door aan the Belgian Chocolate Group, omdat ‘namaakchocolade’ niet meer paste binnen het bedrijf dat zich vooral ging richten op drop, kauwgum en peper32


munt in de hogere segmenten. “Zo kregen wij de lijn en het merk met de receptuur”, zegt Roger Hamblok, key account manager private label van the Belgian Chocolate Group. “Wij hebben twee productielocaties. De fabriek voor de Koetjesrepen staat in Wetteren, onze andere chocoladefabriek bevindt zich bij ons hoofdkantoor in Olen.” Red de Koetjesreep De fabrikant bracht direct de oude koe met het vertrouwde Delfsblauwe tegeltjesmotief weer terug op de verpakking. Na de overname begonnen de geruchten dat de nieuwe eigenaar met de Koetjesreep wilde stoppen. Door de overvloed aan snoep zou de verkoop dalen en daarom zou de fabrikant afwillen van de reep. Direct waren er Koetjesreepfans die de website ‘Red de Koetjesreep’ startten en velen spuiden daar hun ongenoegen over de gang van zaken. “U moet u schamen dat u een ‘stukje Nederlandse geschiedenis’ verloren laat gaan”, meldt een boze vrouw. Al binnen enkele weken stroomden er vijfhonderd reacties binnen, hoofdzakelijk nostalgisch van aard. Zo kregen velen vroeger altijd een Koetjesreep van opa of oma. Er werd zelfs een protestlied gemaakt: ‘Red de Koetjesreep van de ondergang’. In 2007 volgde de Hyves-pagina ‘Red de Koetjesreep’ en bleven de geruchten doorsudderen. Volgens Hamblok was er niets van waar. “We wilden helemaal

niet stoppen met de productie. En we weten ook absoluut niet waar dat praatje vandaan kwamen.” Maar op een gegeven moment gaan geruchten een eigen leven leiden. De Belgische fabrikant maakte vervolgens van de nood een deugd en riep via een eigen website (koetjesreep.com) op om anekdotes, filmpjes of oude wikkels in te sturen. In 2007 verwierf het Nederlandse cultuurerfgoedreepje definitief een cultstatus toen de Jeugd van Tegenwoordig erover ging rappen in ‘Shenkie’ (“Koetjesrepen in me huis, Koetjesrepen in me buik, Koetjesrepen, Koetjesrepen, Koetjesrepen”). Geen windeieren Het broodjeaapverhaal legde de Koetjesreep overigens geen windeieren. “De verkoop had eerder een deuk opgelopen, maar sinds 2007 trok de verkoop weer aan. Sindsdien zit het in een stijgende lijn.” Die aandacht zal zeker effect gehad hebben. Hamblok: “Maar er zal ook hebben meegespeeld dat we de lijst met distributeurs hebben uitgebreid. In België verkopen alle kanalen het. In Nederland verkopen alleen Albert Heijn en Superunie het niet.” Volgens hem komt dit door een prijsconflict van enige jaren geleden. “Sindsdien hebben we het nooit meer uitgepraat. Ach, ze komen vanzelf wel weer.” Lidl heeft volgens hem geregeld acties met Koetjesrepen. “Dan verkopen ze een voor-

32-33_Tand des tijds 02-03-11 12:21 Pagina 33

raad tot deze op is om daarna weer een paar maanden helemaal geen Koetjesrepen meer te verkopen. Retailers als Delhaize hebben nu ook gemerkt dat de acties van Lidl gunstig uitpakken. Als Lidl namelijk nee verkoopt, gaan consumenten elders op zoek naar Koetjesrepen, wat andere retailers dus extra verkopen oplevert.” The Belgian Chocolate Group verkoopt de Koetjesrepen vooral in Nederland en Vlaanderen. Ook zijn er supermarktondernemers die ladingen vanuit Nederland naar de Antillen brengen. “Maar dan gaat het om dertig tot veertig pallets”, zegt Hamblok. “En dat gaat buiten ons om.” Geëmigreerde Nederlanders in emigratielanden als Canada en Nieuw-Zeeland zijn volgens hem vreemd genoeg geen afzetmarkt. “Of wellicht hebben zij andere verkoopkanalen gevonden.” Mensen die de reep verorberen, zijn vooral ouderen en kinderen. “Grootouders kopen het voor hun kleinkinderen. Kinderen eten het graag, tot ze een jaar of acht zijn. Dan wordt belangrijk hoe anderen over hen denken. Dan eten ze het meestal nog wel thuis, maar gaan ze op school over op Mars of Snickers. Of gaan ze naar de snackbar. Dat bleek uit onderzoek dat we eerder hebben gehouden.” Nieuwe varianten De Koetjesreep-fabrikant heeft op dit moment geen speciale acties om de verkoop op

te stuwen. Koetjesreep wordt niet eens genoemd in het productassortiment op de website. Wel heeft het bedrijf dus de website koetjesreep.com, maar daar is de laatste jaren niets aan bijgehouden. “In tegenstelling tot de grote jongens die veel budget hebben, moeten wij roeien met de riemen die we hebben. We moeten de websites weer gaan vernieuwen. Dat gaat na de zomer gebeuren. Dan gaan we ook kijken of we de Koetjesreep nog gaan aanpassen of dat er nieuwe varianten bijkomen. Vroeger had de Koetjesreep iets meer melkpoeder. Dan krijgt het een iets zachtere smaak. Dat willen we misschien na de zomer weer terugbrengen.” Verder heeft de fabrikant het aantal verpakkingsmogelijkheden teruggebracht. “We hadden verpakkingen van 6, 8, 12 en 14 stuks. Direct na het terugbrengen van het aantal bleek dat we toch te veel gesnoeid hadden. Nu willen we er weer wat verpakkingsvarianten bij maken. Maar dat is best lastig omdat je alles tegelijk moet veranderen. Dan moeten de voorraden dus gelijktijdig op zijn.” En gezonde varianten? “In Nederland hebben we Koetjesrepen met voedingsvezels en calcium uitgebracht. Maar dit gebeurde onder private label via C1000. Dit was de Biba-Koetjesreep. Die was wat duurder maar wel redelijk succesvol.” De verkoop stopte echter toen de Tros eind 2009 een forse boete van 270.000 euro van het Com-

missariaat van de Media kreeg. Dit omdat in Bibaboerderij, een tv-serie voor kinderen, reclame werd gemaakt voor uitsluitend producten van C1000. De Tros sluisde de boete volgens Hamblok direct door naar C1000. Die had daar verder geen trek meer in en stopte per direct met het programma. Vorig jaar augustus heeft the Belgian Chocolate Group de laatste Biba-repen uitgeleverd. De Belgische fabrikant wil in elk geval nog iets gaan doen met de historie van de reep. “We hebben via onze oproep op de site veel informatie over Koetjesrepen gekregen. Ook hebben we nog materiaal van de vorige eigenaren.” Gedacht wordt om de geschiedenis in kaart te brengen, wellicht om ooit een virtueel museum te starten. “Dit zou een mooi ‘eindwerk’ voor een student kunnen zijn.”

Koetjesreep op internet Koetjesreep-website van de fabrikant: www.koetjesreep.com Wikipedia: www.nl.wikipedia.org/wiki/Koetjesreep Red de Koetjesreep: www.bean.nl/koetjesreep Koetjesrepen Hyves: www.koooeetjesrepen.hyves.nl (met zo’n 700 veelal jongere volgers) Koetjesreeprap (‘Shenkie’) van de Jeugd van Tegenwoordig: www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=pOqL HmJmbc4


33

34_Agenda 02-03-11 12:22 Pagina 34

In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Op www.evmi.nl is de volledige lijst beschikbaar voor zover de activiteiten bekend zijn bij de redactie. Daar vindt u ook uitgebreide informatie over de evenementen.

Agenda 15 – 16 maart Verpakkingsbeurs Empack

16 maart Food Ethics Congres, Breda

17 maart Symposium Goed of slecht nieuws van oude vrienden? Symposium over voedselpathogenen, Wageningen

17 maart Vakbeurs Meet- en Regelinstrumentatie in procesindustrie, Antwerpen

18 - 20 maart Food Film Festival, Amsterdam Ondanks de concurrentie met Milka, Côte d’Or en M&M weet de nostalgische koetjesreep zich te handhaven.

18 maart Open kennismakingssessie bedrijfsleven, House of Foods Zaandam

22 maart VMT Food Event, Nieuwegein

31 maart Natural Antioxidants, Amsterdam

6 april

Colofon Eisma Voedingsmiddelenindustrie is het vakblad voor de professional in de levensmiddelenindustrie. Het richt zich op kwaliteitsmanagers, productontwikkelaars, marketingmanagers en algemeen managers bij bedrijven in de voedings- en genotsmiddelenindustrie, de toeleveranciers en de afnemers van deze bedrijven.

Seed Valley meets Food Valley, Wageningen

UITGAVE Eisma Businessmedia bv, Postbus 361, 7000 AJ Doetinchem

7 april

REDACTIE Jacqueline Wijbenga, hoofdredacteur Norbert van der Werff (redactie), tel. (088) 2944829 Tom van der Meer (eindredactie), tel. (088) 2944830 [email protected]

Inhouse beurs Verpakkingen Bunzl, Arnhem

8 april Cursus droge processen van Burggraaf & Partners, Utrecht

MEDEWERKERS AAN DIT NUMMER Paul Besseling, Lars Charas, Johan Nooijen

BANKRELATIE Voor Nederland: Friesland Bank 29.80.05.298 Voor België: Postcheque Brussel 000-0007463-91

DIRECTIE Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur

VORMGEVING ZeeDesign, Witmarsum

UITGEVER Minne Hovenga

19 april R&D software-solution seminar, Siemens Industrial IT, Den Bosch

21 april Symposium Future Food, the next frontier(s), Den Bosch

8 - 11 mei Beurs Tuttofood, Milaan

34


ABONNEMENTEN E-mail: [email protected] Tel. (088) 226 66 48 De abonnementsprijs bedraagt € 179,- (excl. 6% BTW) per jaar (bij automatische incasso bespaart u € 2,- administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Losse verkoopprijs € 20,- (excl. 6% BTW). Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk te geschieden, een maand voor het einde van de abonnementsperiode; u ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging.

MARKETING- EN SALESMANAGER Seb van der Kaaden MARKETING Ria Hoekstra, tel. (088) 2944862, [email protected] ADVERTENTIES Verkoop binnendienst: Wilma Zijlstra, tel. (088) 2944847, [email protected] Senior accountmanager Eddy Hoornstra, tel. (06) 31768830, [email protected] TRAFFIC: ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810, [email protected]

DRUK Scholma druk bv, Bedum © 2011, Eisma Businessmedia bv Leeuwarden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren.

www.evmi.nl

Snel en goedkoop veel klanten bereiken? Adverteer dan op:

www.evmi.nl 1

2 3

Wist u dat .. - de site www.evmi.nl maandelijks zo’n 50 duizend keer wordt bezocht? - de bezoekers iedere maand rond de 120.000 page views genereren? - u al vanaf € 55,- per duizend vertoningen op www.evmi.nl kunt adverteren?

Samen kunnen we zorgen voor een heerlijk diner en een smaakvolle wijn. Van het land tot op het bord en in het glas. Parker heeft het meest complete producten- en dienstenpakket in de aandrijftechniek. Onze producten vinden hun weg in de wereld van voedingsmiddelen met een toegepast productenprogramma voor onder andere melkrobots, slachterijen, kaasmakerijen en vlees- en visverwerkers. Overal waar beweging nodig is, is Parker sterk vertegenwoordigd. Met hoogwaardige producten, complete systemen en logistieke oplossingen is Parker uw partner voor nu en de toekomst!

Reserveer meteen de positie (1, 2 of 3) van uw keuze bij Eddy Hoornstra: [email protected] | +31 (0)6-31768830

www.parker.com/nl

3URGXFWRQWZLNNHODDU 'LHHHQDFWLHYHELMGUDJHZLOOHYHUHQDDQSURIHVVLRQDOLVHULQJYDQSURGXFWRQWZLNNHOLQJ

+DOOXP)U

Van der Meulen is door jarenlange ervaring en expertise uitgegroeid tot de grootste toastproducent van de wereld. Tevens is zij sterk met diverse soorten roggebrood en beschuitproducten. Naast het eigen merk produceert Van der Meulen private labels voor zowel Nederlandse als buitenlandse retailers. Voor dit innovatieve bedrijf met investeringsbereidheid zoeken wij een Productontwikkelaar die verantwoordelijk is voor het ontwikkelen van nieuwe en verbeteren van bestaande producten. Daarnaast dienen proeven voorbereid en uitgevoerd te worden, waaronder productoptimalisatie, ontwikkeling, concurrentievergelijking en grondstoftesten. Voor nieuwe producten wordt de productkalender samen met afdeling Marketing & Sales bepaald. Hij/zij ondersteunt en werkt samen met de 3 Procestechnologen en rapporteert aan de Manager Technologie en Kwaliteit. Consultant: Bert den Uijl, telefoon 0317-468686 of 06-53959057

6HQLRU3URGXFW7HFKQRORJLVW :KRFUHDWHVDQGLPSOHPHQWVQHZJHQHUDWLRQEDE\IRRGSURGXFWV

&XLMN8WUHFKW

Groupe DANONE is a Fortune 500 company and one of the most successful healthy food companies in the world. Its mission is to bring health through tasty, nutritious and affordable food and beverage products to as many people as possible. Fulfilling this mission is a major contributor to the Groupe’s continuous fast growth. Groupe DANONE with 200 plants and around 90.000 employees has a presence in all five continents and over 120 countries. In 2009, Groupe DANONE recorded 15 billion euros sales. Groupe DANONE enjoys leading positions on healthy food on four businesses: fresh dairy products (n°1 worldwide), waters (n°2 on the packaged water market), baby food (n°2 worldwide) and medical nutrition. For Danone R&D babyfood, located in Cuijk and moving to Utrecht by the end of 2012, we are currently searching for an open-minded Senior Product Technologist. Consultant: Hans Hilbrands, telephone +31 (0) 317-468686 or +31 (0)6-51025152

0DQDJHU.ZDOLWHLW 2YHUWXLJHQGHPDQDJHUGLH]DNHQJHGDDQNULMJW

6LWWDUG

DIS is een ambitieuze, jonge en marktgeoriënteerde producent en contractfiller van diverse soorten bier en fris-, mix-, zuivel- en energiedranken. Deze producten worden voor internationale A-merkfabrikanten en retailers geproduceerd en afgevuld in allerlei denkbare vormen en formaten blik en fles. DIS is een betrouwbare partner in de drankenproductie en biedt een totaalpakket diensten aan waarmee klanten alle zaken rond productie uit handen wordt genomen. Van inkoop en advies rondom grondstoffen, recepturen en verpakkingsmaterialen tot het outsourcen van distributietaken. ‘De beste zijn’ is het motto van DIS, zowel in flexibiliteit en service als in kwaliteit. Voor deze groeiende onderneming zoeken wij een daadkrachtige Manager Kwaliteit die eindverantwoordelijk is voor het opstellen, uitvoeren en evalueren van het kwaliteitsbeleid en het managen van de correcte en adequate uitvoering. Consultant: Dirk-Jan van Veldhuizen, telefoon 0317-468686 of 06-53137885

/HJLVODWLRQ2IILFHU ,QYROYHGLQDOOSURGXFWODXQFKHVDQGUHGHVLJQV&RQWLQHQWDO(XURSH

(OVW*OG

H.J. Heinz Company is one of the largest food companies worldwide. In The Netherlands Heinz has a prime position in the food market with A-labels like Honig, De Ruijter, Venz, Karvan Cévitam, Roosvicée, Lessini, Brinta, Amoy, Wyko, HP, Lea & Perrins and Heinz of course. The success is determined by an ambitious and professional attitude embedded in an informal culture which is aimed at broad cooperation across all disciplines of the business. In Continental Europe, Heinz’s production locations are located in The Netherlands, Poland, Belgium, Germany, France and Spain. The Continental Europe QA team is based in Elst. We are searching for an ambitious Legislation Officer who will be responsible for ensuring the products’ conformity to both local and international food regulations and policies, while ensuring the distribution of essential facts to Heinz Continental Europe colleagues. Consultant: Janneke van der Logt, telephone +31 (0) 317-468686 or +31 (0)6-23637490

0DQDJHU7HFKQLHN )DFLOLW\ 3HRSOH0DQDJHUGLHYHUGHUPHHERXZWDDQVXFFHV

0DDVYODNWH 5RWWHUGDP

IOI - Loders Croklaan, onderdeel van de Maleisische IOI Group, is een toonaangevende producent en toeleverancier van plantaardige oliën, vetten en voedingsingrediënten. Een sterk bedrijf met internationale allure en een nuchter Nederlands karakter. Met productielocaties in Nederland, de Verenigde Staten, Canada en Maleisië en verkoopkantoren wereldwijd, biedt Loders Croklaan haar klanten een zeer breed pakket aan producten en diensten. Ter versterking van de organisatie op de Maasvlakte Rotterdam zoeken wij een gedreven Manager Techniek & Facility. Deze wordt verantwoordelijk voor het doeltreffend en efficiënt laten functioneren van de technische en facilitaire dienst met als doel optimale productie- en verladingprocessen, beveiliging en algehele staat van de locatie te garanderen. Prima vervolgstap voor Werktuigbouwkundige met relevante leidinggevende ervaring in een productieomgeving. Consultant: Jakob Jan Verbraak, telefoon 0317-468686 of 06-51820349 Voor meer informatie zie onze website: www.dupp.nl of mail uw reactie naar: [email protected]

Gen. Foulkesweg 66, 6703 BW Wageningen i www.dupp.nl e [email protected] t 0317-468686

Superfoods echt niet zo super. 'Minder zout is makkelijk te realiseren' Duurzaamheid heeft nieuw kader nodig

Recommend Documents