“excuses zijn echt niet nodig.”
Voorwoord “Ik heb er het geld noch de tijd voor, ik vind de gepaste mensen niet, ik heb geen goede ideeën, ik ben toch al goed bezig, ik ben bang dat het zal mis gaan, ik weet niet wie mij kan helpen…” Duizend excuses om niet te innoveren. Met dit boekje bannen we die pleinvrees. Wedden dat je na een uurtje lezen je uitstelgedrag ombuigt naar een eerste stap tot innovatie? Innoveren is immers absoluut noodzakelijk om de concurrentie voor te blijven, om je bedrijf te laten groeien, om Vlaanderen vooruit te helpen. Bovendien hebben we in Vlaanderen sterke troeven om succesvol te innoveren: we hebben toptalent, we hebben dynamische bedrijven, we hebben vooruitziende ondernemers, we hebben excellente kenniscentra, we hebben financiële ondersteuning… Excuses zijn echt niet nodig. Als Vlaams minister van Innovatie wil ik onze kmo’s nog een extra duwtje geven om met enthousiasme het pad van succesvolle innovatie in te slaan. Er leeft een veelvoud aan ideeën onder onze ondernemers. Maar kmo’s kunnen altijd meer innoveren. Met een gericht innovatiebeleid ondersteunen we hen hierin. Kmo’s zijn immers het hart van onze economie. Innovatieve kmo’s betekenen voor Vlaanderen een toekomstgerichte economie en een duurzame arbeidsmarkt.
Deze toolkit met aanvulbare gids en online platform mét bedrijvenscan, en het daaraan gekoppelde opleidingstraject innovatiemanagement bieden een antwoord op al uw vragen en bezorgheden over hoe innovatie voor uw bedrijf succesvol kan zijn. Inspiratie, samenwerkingsvormen, netwerken, steun… De mogelijkheden zijn legio, zoals verderop duidelijk zal worden. Maak er nú gebruik van en word de succesvolle Vlaamse innovator van morgen.
Ingrid Lieten Vlaams Minister van Innovatie
Innovatie, ook voor jou? Als ondernemer komen er voortdurend nieuwe uitdagingen op je af. Een economische crisis, nieuwe of veranderende gewoontes van klanten, je leverancier heeft een nieuw product of een nieuwe technologie ontwikkeld. Wil je als bedrijf jouw ambities realiseren, dan moet je meegroeien met al die evoluties. Je moet inspelen op de kansen die je ziet. Tijdig reageren op de bedreigingen die op jouw bedrijf afkomen. Alleen zo blijf je de concurrentie steeds een stapje voor. Innovatie omvat elke mogelijkheid om je ambities te realiseren door te vernieuwen. Het gaat om elke vernieuwing aan jouw product of aan een proces binnen jouw bedrijf. Het kan een radicale vernieuwing zijn. Of een meer geleidelijke verandering waarbij je bestaande producten, diensten, processen combineert tot iets nieuws. Soms is innovatie van technologische aard, maar vaak ook niet. Een nieuwe benadering van je klanten bijvoorbeeld of een ander businessmodel. Zo kom je tot een duurzame groei van jouw bedrijf. In de praktijk betekent dat een hogere omzet of toegevoegde waarde. Vaak ook meer werkgelegenheid of een grotere afzetmarkt.
Laat je inspireren door andere ondernemers Achteraan in dit boekje brengen we het verhaal van een aantal Vlaamse ondernemers en de innovatie in hun bedrijf. Zij tonen aan dat innovatie gaat van kleine verbeteringen met groots resultaat tot heel drastische koerswijzigingen. En dat het mogelijk is in alle sectoren. Laat je door hun voorbeeld inspireren om nog meer te gaan innoveren.
“Als we niet zouden innoveren en meegroeien met de evoluties, dan loopt onze bedrijfsvoering op een gegeven moment strop.” Erwin Hermans Flagbag, Okazi
Ga snel aan de slag Klap het stappenplan op de volgende bladzijde open. Het bevat vier stappen die je helpen om te innoveren. Bij elk van die stappen horen praktische tips en handige instrumenten waarmee je meteen van start kan gaan. Die tips en tools zijn uitgewerkt op aparte fiches. Op die manier krijg je snel de nodige informatie om in te schatten wat je ermee kan doen in jouw bedrijf. Zie je een tool die je wil gebruiken? Haal hem uit dit boekje en neem hem mee naar de volgende vergadering. Of vind je één van onze leestips interessant? Maar heb je geen tijd om het zelf te lezen? Haal de fiche eruit en geef ze door aan één van je medewerkers.
Krijg professionele hulp In Vlaanderen staan heel wat organisaties klaar om je te helpen innoveren. Je vindt ze verderop in dit boekje in het hoofdstuk “Hulp”. Wist je bijvoorbeeld dat er in elke provincie een Innovatiecentrum is waar je gratis 1-op-1 begeleiding krijgt?
Doe de ikinnoveer-scan voor tips op maat Kom in 16 eenvoudige vragen te weten hoe innovatief jouw bedrijf is met de online innovatiescan op ikinnoveer.be/scan. Op basis van de informatie uit die test, sturen we je gratis een update-pakket voor dit boekje. Dan krijg je extra tips, tools of voorbeelden aangepast aan jouw bedrijf. Je ontvangt ze per post en kunt ze makkelijk toevoegen in dit boekje. Veel lees- en innoveerplezier!
“De concurrentie met lageloon landen werd steeds lastiger. Daarom hebben we besloten een nieuwe weg in te slaan.” Peter Oosterlinck Achielle
Dit boekje “Innoveren doe je zo!” is een onderdeel van het ikinnoveer-project van Flanders DC en de Innovatiecentra, in samenwerking met ondernemersorganisaties UNIZO en Voka.
Over Flanders DC Flanders DC is de Vlaamse organisatie voor ondernemingscreativiteit. Zij maakt ondernemend Vlaanderen creatiever en creatief Vlaanderen ondernemender. Flanders DC organiseert evenementen en workshops die je helpen om vernieuwing in je bedrijf te brengen. Op onze creativiteitsblog vind je dagelijks nieuwe inspiratie. Wil je zelf praktisch aan de slag met innovatie? Gebruik dan één van de vele gratis tools op onze website. flandersdc.be
Over de Innovatiecentra De vijf Innovatiecentra in Vlaanderen vormen een lokaal aanspreekpunt voor bedrijven rond innovatie. Ze geven individuele begeleiding bij jouw innovatieproject. De Innovatiecentra begeleiden je in de eerste plaats naar geld voor innovatie en naar de juiste kennis en partners. Daarnaast bieden ze verschillende diensten en adviezen, die je helpen om je innovatief idee uit te werken tot een succesvol product. Het Innovatiecentrum in jouw provincie werkt steeds praktisch en op maat van de kmo. innovatiecentrum.be
making creativity happen
1
2
3
4
Stappenplan Elke innovatie verloopt in verschillende stappen. Leer ze snel kennen voor je verder leest.
Verzamel en selecteer nieuwe ideeën
INNOVEREN IN 4 STAPPEN Innoveren is meer dan een nieuw product of een nieuwe dienst lanceren. Elke innovatie is het resultaat van een proces dat verloopt in drie stappen: analyseren, ideeën verzamelen en het innovatieproject uitvoeren. Daarnaast, en dat beschouwen we hier als de vierde stap, moet je ervoor zorgen dat innovatie verankerd wordt in jouw bedrijf. Dat het niet blijft bij een nieuw product lanceren. Maar dat het een cultuur wordt. Een vaste gewoonte van iedereen in jouw bedrijf.
Analyseer je innovatiemogelijkheden
1
Analyse
Stel jezelf zeker volgende vragen: Wat hebben je klanten nodig? Wat zijn hun verwachtingen? Help je hen daar al bij of nog niet? Wat doet de concurrentie? Waar zijn zij beter in? En jij? Als je kijkt naar je werkprocessen, marketing, personeel, productie... wat loopt nog niet vlot genoeg en wat duidelijk wel? De resultaten van de analyse helpen je om kansen te zien of problemen aan te duiden die opgelost moeten worden. Hiervoor ga je dan op zoek naar nieuwe ideeën.
2
Werk aan een innovatiecultuur
Ideeën vinden kan je met een brainstorm. Heb je geen (groot) team, betrek dan leveranciers, klanten, studenten... Je zal zien, goede ideeën komen vaak ook van buiten jouw onderneming.
Ideeën sprokkelen
Ga daarom ook op zoek naar inspiratie. Het Internet is daarvoor een geschikte bron. Sta ook steeds open voor nieuwe ideeën. Betrek daarbij al jouw medewerkers. Laat iedereen actief meedenken.
Je hebt al enkele succesvolle innovatietrajecten achter de rug (van stap 1 tot 3)? Dan kan je proberen innovatie te verankeren in je bedrijf.
4
Hoe zorg je ervoor dat er telkens opnieuw innovatieve ideeën blijven opborrelen? Hoe zorg je ervoor dat er tijd is om deze uit te werken? Maak structureel tijd voor innovatie en voor het spotten van nieuwe kansen.
verankering
Niet alle ideeën zijn goed. Evalueer ze. Welke ideeën ga je uitvoeren en welke niet? Welke bieden de meeste kansen? Welke ideeën zijn haalbaar en passen bij jouw bedrijf? Rangschik volgens prioriteit en stel een actieplan op.
3
uitvoering
Zorg voor een proces om dat te ondersteunen. Verderop vind je hiervoor een aantal bruikbare tips. En voorbeelden van bedrijven die jou voorgingen.
Voer je gekozen ideeën uit Een idee hebben volstaat natuurlijk niet. Het moet ook worden uitgevoerd. Bepaal op voorhand hoeveel middelen je wil besteden en wie je zal betrekken. Ga er wel voor: innoveren is altijd een beetje risico nemen. Vraag hulp. Innoveren doe je meestal niet alleen. We geven in het hoofdstuk Hulp een lijst van enkele organisaties die klaar staan om jou hierbij te begeleiden.
BELANGRIJK
1
2
3
4
In dit boekje vind je tips, organisaties en instrumenten die je helpen bij elke stap. Door de bolletjes in het zwart bovenaan het item te bekijken, weet je snel wat bij welke stap hoort. Nog geen zin om meteen aan de slag te gaan? Laat je dan overtuigen door het verhaal van enkele innovatieve Vlaamse bedrijven achteraan.
TIPS Niet veel tijd? Snel resultaat met deze handige tips.
Tools Concreet aan de slag met innovatie.
hulp Waar kan je terecht met vragen over innovatie in jouw bedrijf?
boeken Wat wij leerden uit enkele interessante innovatieboeken.
voorbeelden Innovatie kan in alle sectoren en helpt alle bedrijven vooruit.
VOLG DE KLEUREN NAAR INNOVATIEINSPIRATIE
Doe de ikinnoveer-scan
1
2
3
4
Krijg gratis meer info en tips op jouw maat
Ontdek hoe innovatief jouw bedrijf is Doe de ikinnoveer-scan en kom het snel te weten Alles start met een analyse van jouw huidige innovatiestrategie. Het Innovatiecentrum werkte hiervoor een online test uit. Op basis van 16 eenvoudige vragen, bepaal je hoe ver het staat met innovatie in jouw bedrijf. Je krijgt meteen ook tips om de volgende stap te zetten en te groeien door innovatie. Met de resultaten van de ikinnoveer-scan wordt “Innoveren doe je zo!” helemaal afgestemd op jouw maat. Want naast de tips en voorbeelden die je nu aan het lezen bent, sturen we jou nog extra pagina’s op. Extra tools of tips of meer voorbeelden van innovatie in bedrijven zoals dat van jou. Wil je nog beter inzicht krijgen in de innovatiekracht van je onderneming? Dan kan je terecht bij het Innovatiecentrum in jouw provincie voor de innovatie-audit. Een grondige doorlichting van jouw bedrijf op zeven managementdomeinen relevant voor innovatie. ikinnoveer.be/scan
“Een innovatieaudit is een echte aanrader voor elk bedrijf dat een helder zicht wil hebben op zijn toekomst als innovatief bedrijf.” Rudi Thoelen L.P.I.
tips
Weet waar je staat qua innovatie
Internet zit boordevol inspiratie
1
2
3
4
Ideeën vinden via het internet
Maak af en toe tijd voor een kwartiertje surfen Vertaal trends of ideeën naar jouw bedrijf
Het internet is een gedroomde plaats om ideeën op te doen. Binnen- en buitenland liggen maar een muisklik van elkaar verwijderd. Surf regelmatig wat rond en blijf op de hoogte van de laatste trends. Het bureau TrendWatching geeft bijvoorbeeld maandelijks een rapport uit met wereldwijde consumententrends. Ze koppelen die trends telkens aan voorbeelden van bedrijven die zo’n trend concreet hebben toegepast. Handig! Dichter bij huis kijkt de Belgische internetwereld elk jaar reikhalzend uit naar het trendrapport van Wijs. Hierin vind je telkens de belangrijkste online trends. Een site als Yet2Come geeft dan weer een overzicht van de nieuwste technologieën waar jouw bedrijf misschien mee aan de slag kan. Andere websites geven heel concrete ideeën. Organisaties als Springwise gaan dagelijks wereldwijd op zoek naar de nieuwste bedrijfsconcepten. Neem regelmatig eens een kijkje op hun Engelstalige site of zoek er specifiek naar voorbeelden uit jouw sector. ZIn in nog meer inspiratie? Bekijk ons eigenwijs overzicht met inspiratie-links op: ikinnoveer.be/inspiratie
tips
Klik jezelf wijzer
1
2
3
4
Betrek al je medewerkers Verzamel ideeën vanuit je team Tien medewerkers weten meer dan één directeur of manager. Door al hun ideeën te verzamelen en te verwerken, stuw je de innovatie vooruit. Maar hoe begin je daaraan?
Maar je kan ook actief op zoek gaan naar ideeën. Bijvoorbeeld met een ideeënbus. Dat klinkt weinig innovatief? Wel, als je het goed organiseert, is het heel efficiënt. Sla deze bladzijde om en ontdek onze lijst met tips om het maximum te halen uit je ideeënbus. Heb je geen medewerkers of maar een heel klein team? Dan kan je altijd buitenstaanders betrekken. Klanten of leveranciers staan daar vaak meer voor open dan je zou denken. ikinnoveer.be/ideeenbus
Verzamel ideeën Geef feedback op elk idee Bedank mensen voor elk idee dat is opgepikt en uitgevoerd
tips
Soms volstaat het om je deur open te laten staan. Zo geef je aan dat je altijd naar nieuwe ideeën wil luisteren. Wat je ook kan doen, is tijdens elke teammeeting ruimte laten om nieuwe ideeën te overlopen.
Betrek je medewerkers Zeker doen
• Spoor iedereen aan om met nieuwe ideeën te komen • Plaats de ideeënbus centraal in jouw bedrijf zodat iedereen zijn zegje kan doen • Zorg ervoor dat elk idee een antwoord krijgt
Zeker vermijden
• Betrek niet enkel eigen mensen, maar ook klanten en leveranciers • Toon publiekelijk erkenning voor creatieve nieuwe ideeën • Maak een Wall of Fame met de recentste innovaties
• Starre houding ten opzichte van nieuwe ideeën • Lang wachten met evalueren van aangebrachte suggesties • Enkel naar korte termijn kosten kijken, in plaats van voordelen op lange termijn • Werk niet met een financiële beloning voor wie goede ideeën aanbrengt. Erkenning of een publieke bedanking, werkt veel beter
1
2
3
4
Let op voor dooddoeners!
Je hebt het ongetwijfeld zelf ook al meegemaakt. Je broedt weken op een idee en dan komt eindelijk het moment dat je jouw idee in de groep gooit. En wat gebeurt er? Eén iemand steekt zijn vingertje in de lucht en roept “dat is te duur!”. Dooddoeners zijn de grootste vijand van innovatie. Elk idee heeft zeker nadelen, maar ook heel wat voordelen... Bedenk dat je die voordelen ook verliest als het idee wordt geschrapt. Oordeel daarom zelf nooit te snel. Bekijk eerst de kansen en mogelijkheden die het idee biedt. En zoek daarna samen naar oplossingen voor de eventuele minpunten. Kortom: zeg niet te snel ‘nee’ op een idee, maar bekijk het positief. Zorg als zaakvoerder of CEO voor een sfeer waarin de dooddoeners geen kans krijgen. ikinnoveer.be/dooddoeners
Stel je oordeel even uit Denk positief in kansen en mogelijkheden Geef constructieve opmerkingen en maak goede ideeën sterker
tips
Schuif nieuwe ideeën niet te snel aan de kant
Weet dat patenten niet de enige optie zijn
1
2
3
4
Laat je begeleiden door het Innovatiecentrum
Laat je adviseren over intellectuele eigendom Heb je een nieuwe technologie, een machine of een gebruiksvoorwerp ontwikkeld? Misschien lanceer je binnenkort wel een nieuwe dienst onder een nieuwe merknaam? Het zijn allemaal situaties waarbij je te maken krijgt met intellectuele eigendom. En omdat het jouw eigendom is, kan je die ook beschermen. Zo belet je anderen om er zelf mee aan de slag te gaan. Of juist om anderen, tegen betaling, het recht te geven om jouw concept zelf te gaan gebruiken. Afhankelijk van de situatie kan je dan een octrooi (ook wel patent genoemd) nemen, jouw merk of model registreren. Of zelfs een combinatie van verschillende rechten die je wil vrijwaren. Het is niet eenvoudig om te beslissen welk type bescherming van intellectuele eigendom best past in jouw geval. Laat je daarom goed adviseren. De Vlaamse Innovatiecentra zijn er om jou hierin bij te staan. Zij weten welke vormen van bescherming mogelijk zijn voor jouw innovatieproject. Ze helpen ook inschatten of de kosten van registratie of deponering opwegen tegen de verwachte opbrengst. Soms zijn patenten immers echt niet nodig of brengen ze gewoonweg niet genoeg op. ikinnoveer.be/ie
tips
Bescherm jouw naam of concept
Lees het IWT-patentboekje of doe de IE-scan op de website
Licht je bedrijf strategisch door Leer kritisch kijken naar je product
2
3
4
SWOT-analyse Bekijk jouw bedrijf met een kritische blik Het is goed af en toe even stil te staan bij de koers van jouw bedrijf. Een handige tool om dat te doen is de sterkte-zwakteanalyse. Of SWOT-analyse, zoals de meer bekende Engelse benaming. Op de ommezijde van deze pagina vind je een handig sjabloon waarop je de analyse van jouw bedrijf kan maken. Bij de sterktes en de zwaktes ga je op zoek naar interne aspecten van je onderneming, waar je dus zelf vat op hebt. Bij de kansen en de bedreigingen kijk je naar de externe factoren die een (potentiële) impact op jouw onderneming hebben. Een SWOT-analyse is een eenvoudige tool die toch maar weinig mensen (durven) doen. Vooral over zwaktes en de bedreigingen is het moeilijk nadenken. Ga er echter van uit dat geen enkel bedrijf zonder zwaktes of bedreigingen is. ikinnoveer.be/swot
Tools
1
Swot analyse
Interne analyse van jouw bedrijf of jouw product
Externe factoren en de impact op jouw bedrijf
Sterktes (STRENGTHS)
Zwaktes (weaknesses)
Wat zijn de sterktes? Waar is jouw bedrijf goed in?
Wat zijn jouw zwakke punten? Wat moet eigenlijk beter?
Kansen (opportunities)
Bedreigingen (threats)
Welke trends of nieuwe opportuniteiten zie je voor je onderneming?
Welke problemen in je markt of je omgeving staan jou in de toekomst te wachten? Wat komt er op je af?
1
2
3
4
De klant centraal Moeder, voor wie innoveren wij? Door je in te leven in je klanten kan je beter voorspellen op welke behoefte jouw innovatie moet inspelen.
Tools
Met het schema op de achterkant breng je de gevoelens van je klanten makkelijk in kaart. Wat is de impact van je innovatie op jouw klanten? Wat gaan ze denken? Wat zien ze? Wat zullen ze vertellen en wat horen ze? Verkoop jij vooral van bedrijf tot bedrijf? Doe deze oefening dan niet vanuit het standpunt van je klanten, maar bekijk het vanuit de eindgebruiker van je product of dienst. Verplaats je in het hoofd van je klanten en kijk van daaruit naar jouw product of dienst. Belangrijke vraag die je je daarbij moet stellen: wat is het voordeel van jouw innovatie ten opzichte van wat de concurrenten doen? Wedden dat je door deze oefening je klanten beter leert kennen? ikinnoveer.be/klantcentraal
Leef je in in je klanten Wat zijn hun grootste problemen? Hoe kan jij ze helpen met wat ze willen?
De klant centraal
Teken dit schema over op een flipchart en zet je eigen klant centraal!
Wat de klant werkelijk
Denkt en voelt
Wat is echt belangrijk voor haar? Wat zijn de belangrijkste zorgen? Waar droomt ze van?
Wat de klant
Wat de klant
Wat zeggen haar vrienden of werkgever? Welke kanalen zijn invloedrijk? In welke mate luistert zij hiernaar?
Hoe ziet haar omgeving eruit? Door wie wordt zij omringd? Wat is haar concurrerende aanbod?
Hoort
Ziet
Wat de klant
ZEGT EN DOET Wat zou zij vertellen aan anderen? Hoe gedraagt ze zich? Welke houding neemt ze aan?
Wat zijn haar
Wat zijn haar
klachten
Verwachtingen
Wat zijn de grootste frustraties van de klant? Welke hindernissen ondervindt zij? Welke risico’s schrikken haar af?
Wat zijn de doelstellingen van de klant? Hoe meet zij kwaliteit of succes? Wat is haar toekomstvisie?
1
2
3
4
Brainstormtips Met een brainstorm kom je snel tot nieuwe ideeën! Zit je met een probleem? Ben je op zoek naar innovatieve oplossingen? Of heb je een vraag waar je graag veel antwoorden op hebt zodat je het beste antwoord kan selecteren? Dan helpt een brainstorm je aan de antwoorden.
Frank Fol De Groentekok
Brainstormtechnieken bestaan in veel verschillende vormen en maten. Je vindt een lijst op onderstaande website. Kies er die techniek uit die het best bij jouw organisatie past of roep de hulp van een professional in om je te begeleiden. ikinnoveer.be/brainstorm
4 stappen voor een perfecte brainstorm Denk eraan: slechte antwoorden bestaan niet De uitwerking is het belangrijkste
Tools
Een brainstorm bestaat uit vier stappen. Op de achterkant van deze pagina vind je een handig stappenplan waarmee je dadelijk aan de slag kan. Om van een brainstorm een succes te maken is het belangrijk dat je in de juiste sfeer komt. Foute antwoorden bestaan tijdens de brainstorm niet. Elk idee is goed. Meer nog, de meest bizarre ideeën bevatten misschien de kiem voor een topinnovatie.
“De brainstormformule werkt echt omdat ze vanuit ideeën van mensen vertrekt. Ze verplicht de deelnemers om selectief te werk te gaan, waardoor er snel resultaat is.”
Brainstormen in 4 stappen
1
ikinnoveer.be/brainstorm
Schrijf vóór je begint je probleem of vraag duidelijk op. Begin met ‘Hoe kan je…’ of ‘Hoe kunnen we…’ Tip: ambitieuze vragen leveren vaak meer ideeën op.
2 De eigenlijke brainstorm. Verzamel tijdens deze fase zo veel mogelijk ideeën. Op ikinnoveer.be/brainstorm staan heel wat technieken die je kan gebruiken.
3 Je hebt nu een hele hoop ideeën verzameld. Tijd om de beste eruit te kiezen. Brainstorm je in groep? Vraag dan iedereen om vijf favoriete ideeën op te schrijven.
4
Werk de ideeën verder uit. Maak ze concreter en bedenk wie of wat je er voor nodig hebt, hoeveel het zal kosten, enzovoort. Op de site vind je een projectfiche waar je mee aan de slag kan.
Tel de stemmen en maak een top-3. Je kan ook de COCD-box gebruiken (verderop in dit boek).
Voor 10 tot 15 personen 120 ideeën op een halve dag Getest door 10.000 kmo’s
2
3
Tools
1
4
GPS-brainstormkit 120 ideeën op een halve dag Heel wat nieuwe trends en ontwikkelingen komen op ons af. Van vergrijzing over opkomende technologieën tot e-commerce. Elke organisatie heeft zijn eigen uitdagingen. Met de SWOT-analyse vind je die van jouw bedrijf. Een brainstorm helpt om snel tot nieuwe ideeën en projecten te komen om hierop in te spelen. De GPS-brainstormkit is een gestructureerde methode om met groepen van 10 tot 15 personen te brainstormen. Je doet dat op basis van 6 trends en ontwikkelingen waar je onderneming vandaag voor staat. Op een halve dag kom je snel tot 120 ideeën. Het uiteindelijke resultaat zijn drie uitgewerkte projecten waar je meteen mee aan de slag kan. Meer dan 10.000 Vlaamse kmo’s gebruikten de GPSbrainstormkit al. Wil je zelf aan de slag? Bestel dan gratis jouw eigen GPS-brainstormkit bij Flanders DC. In de kit zit naast het spelbord ook een handleiding met stap-voor-stap uitleg en links naar mogelijke trends. ikinnoveer.be/gps
“De GPS-kit is een kompas dat je helpt de toekomstige route uit te tekenen.” Theo Jennes Kantoor Liekens
Selecteer ideeën eenvoudig met gekleurde stickers Stem snel in 15 tot 30 minuten
1
2
3
4
Zonder discussie wordt duidelijk welke ideeën draagvlak hebben
COCD-box Als output van elke brainstorm krijg je een lange lijst met ideeën. Daaruit moet je dus de beste ideeën zien te selecteren. Een handig hulpmiddel daarvoor is de COCD-box van het Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken. De COCD-box maakt een onderscheid tussen gewone ideeën en originele ideeën. Daarnaast scheidt het realiseerbare van de (nog) niet realiseerbare ideeën. Die opsplitsing kan je ook zien als ideeën voor de korte termijn en ideeën voor de verdere toekomst. Ideeën die niet origineel zijn en ook niet realiseerbaar, in de linkerbovenhoek van de COCD-box, kan je gerust overslaan. Elk idee valt dan in een van deze drie groepen: • NOW-ideeën: gewone, voor de hand liggende ideeën waar je meteen mee aan de slag kunt. • WOW-ideeën: echt originele en creatieve ideeën die toch haalbaar zijn. • HOW-ideeën: die creatieve ideeën waar je echt wel zin in hebt, maar die nog verder onderzoek vergen om ze te realiseren. Brainstorm je in groep? Geef dan iedereen enkele rode, gele en blauwe stickers. Laat hen stemmen op ideeën die ze goed vinden. Zonder discussie kom je te weten waar voorkeuren liggen en welke ideeën draagvlak hebben. De kleuren zorgen voor een evenwicht tussen snel haalbare ideeën en out-of-the-box ideeën in de selectie. ikinnoveer.be/cocd
Tools
Selecteer snel je beste ideeën
Realiseerbaar
(nog) niet Realiseerbaar
COCD-Box
Witte Ideeën
gele Ideeën
Niet realiseerbaar en niet origineel. Op deze ideeën hoef je dus niet te stemmen.
Ideeën voor de toekomst Uitdagingen, dromen Visiebepalend Richtinggevend
blauwe Ideeën
rode Ideeën
Makkelijke door te voeren Voorbeelden beschikbaar Weinig inspanning Weinig risico Veel draagvlak
Innovatieve ideeën Patroonbrekend Opwindende ideeën Onderscheidend Geven energie
Gewone ideeën
Originele ideeën
now.
How?
Online vragenlijst Inschatting slaagkans nieuw innovatief idee Waar moet ik mijn idee nog bijschaven?
2
3
Tools
1
4
Blikopener Wat is de slaagkans van jouw innovatieve idee? Succesvolle concepten uitwerken is een uitdaging. Welk idee maakt het meeste kans om echt succesvol te zijn? Je kan op buikgevoel beslissen met welke ideeën je aan de slag gaat. Je kan het ook systematisch aanpakken. De Blikopener van het Innovatiecentrum helpt om de slaagkans van een innovatief idee in te schatten. Je krijgt met de blikopener ook een zicht op de zwakke punten of bedreigingen van het idee die je daarna kan wegwerken. Of je kan de Blikopener gebruiken bij het kiezen tussen verschillende ideeën. Met de Blikopener krijg je een (scherper) beeld van je product of dienst, de markt, de technologische component van je idee en de organisatorische noden. De Blikopener houdt daarenboven rekening met de criteria die het IWT hanteert voor subsidiëring van innovatie. ikinnoveer.be/blikopener
“Via de Blikopener kregen we concrete werkpunten om mee aan de slag te gaan en konden we onze slaagkansen beter inschatten.” Peter Dedene Zenjoy
1
2
3
4
Business Model Canvas Breng je bedrijfsmodel in kaart en ontdek nieuwe mogelijkheden Tijdens zijn doctoraatsonderzoek naar bedrijfsmodellen ontwaarde Alexander Osterwalder een patroon. Elk bedrijfsmodel bestaat uit negen basisbouwstenen die onderling met elkaar verband houden.
Elk bedrijf kan zijn voordeel doen met een Business Model Canvas. Door actief bezig te zijn met je bedrijfsmodel, ontdek je veel makkelijker nieuwe kansen. ikinnoveer.be/bmc
Ontdek de sterkte van je bedrijfsmodel Denk na over de 9 bouwblokken. Hoe doe je het nu? Wat zou je in elk van de blokken kunnen veranderen?
Rinus Sjerps RService
Tools
Hij werkte dit patroon uit en maakte er een canvas van. Daarop zijn de bouwstenen heel duidelijk uitgelijnd. In het midden staat jouw aanbod naar de klant. Het canvas is daarrond opgebouwd in twee helften. De rechterhelft van het canvas staat voor de waarde die jouw aanbod betekent voor de klanten en hoe je daarmee geld kan verdienen. De linkerhelft van het canvas staat voor de efficiëntie van jouw bedrijf. Hoe kan je dat aanbod waarmaken? Wat heb je daarvoor nodig? En hoeveel kost dat? Het canvas is geschikt om een bestaande toestand in kaart te brengen of om na te denken over mogelijke veranderingen.
“Het Business Model Canvas gaf een beter inzicht in de huidige werking van ons bedrijf en de mogelijke verbeteringen.”
Welke noden en problemen van de klanten lossen wij op?
Denk aan ontwikkeling, productie, marketing en verkoop...
Welke middelen leveren zij aan?
Welke activiteiten kosten het meest?
Wat zijn de duurste middelen?
Hoe ontvangen we inkomsten voor producten en diensten?
Waarvoor wil de klant niet betalen?
INKOMSTENSTROMEN Voor welke meerwaarde wil de klant echt betalen?
Wat zijn de belangrijkste kosten in ons bedrijfsmodel?
Hoe passen die kanalen bij de gewoontes en wensen van de klant?
Denk aan machinepark, merknaam, werknemers met unieke competenties, patenten...
Vrije vertaling van Business Model Canvas van Alex Osterwalder
Kostenstructuur
Kanalen Langs welke kanalen bereiken we onze klanten?
Welke middelen hebben we nodig om ons aanbod te realiseren?
Hoe verschilt dit per klantensegment?
Welk soort relatie bouwen wij op met onze klanten?
Klantenrelatie
Middelen
Welke producten of diensten bieden we aan voor elk klantensegment?
Wat is ons aanbod aan onze klanten?
Welke activiteiten zijn nodig om ons aanbod te realiseren?
Wie zijn onze strategische partners?
Welke activiteiten voeren zij uit?
Aanbod
Activiteiten
Partners Welke verschillende segmenten kunnen we onderscheiden?
Welke klanten willen we bereiken?
Klanten
business model canvas ikinnoveer.be/bmc
1
2
3
4
Projectplan Checklist voor de implementatie van jouw innovatie Van zodra je een innovatief concept hebt, moet je het gaan uitwerken. Voor die implementatie-fase heb je een projectplan nodig. Op de volgende bladzijde vind je een checklist met de essentiële elementen in zo’n plan.
Eens je dit hebt uitgeklaard, kan je verder. Met je projectplan heb je oog voor alle details. Zo wordt jouw innovatief idee een gegarandeerd succes. ikinnoveer.be/plan
Checklist voor een goed projectplan Heb je over alle aspecten nagedacht? Evalueer het project aan de hand van de afgesproken indicatoren
Tools
Een duidelijke doelstelling is het eerste waar je moet over nadenken. Wil je een nieuw product op de markt brengen? Of je omzet vergroten door het ontwikkelen van nieuwe diensten? Of gaat het om een innovatie in je werking waardoor je kosten kan besparen?
Doelstellingen Maak een lijst van de doelstellingen
Checklist
Plaats duidelijke, meetbare criteria naast elke doelstelling Maak een onderscheid tussen harde eisen en wensen
team Bepaal wie in het team betrokken moet worden Kies één teamlid als projectleider Beschrijf verantwoordelijkheden en functies van elk teamlid
Werkplan Definieer alle taken Maak een tijdslijn zodat duidelijk wordt hoe de taken elkaar opvolgen Schat per taak in hoeveel mandagen nodig zijn Koppel verantwoordelijken aan elke taak
Middelen Maak een lijst van alle middelen die nodig zijn (projectruimte, pc’s, labo...) Maak een lijst van externe ondersteuning die ingeroepen wordt Schat de kostprijs van het project (per onderdeel en totaal)
Financiering Bereken of je dit project zelf kan financieren Vraag na of het project in aanmerking komt voor subsidies Zoek externe financiering als dat nodig is
Samenwerking Maak een lijst van de externe partijen die betrokken moeten worden (kennisinstellingen, klanten of andere bedrijven) Denk per partij na over de meest geschikte samenwerkingsvorm Schrijf bij elke partij de contactpersoon
Prestatie-indicatoren Definieer wanneer je dit project als succesvol beschouwt (productlancering, omzetstijging, kostenbesparing...) Koppel aan alle indicatoren een deadline
Er is een Innovatiecentrum in elke provincie De juiste weg naar subsidies voor innovatie Innovatieadvies op maat van jouw bedrijf
1
2
3
4
Eerste hulp bij innovatie
In elke provincie is er een Innovatiecentrum waar je terecht kan met al je vragen over innovatie. Innovatieadviseurs bieden gratis individuele ondersteuning bij jouw innovatieproject. Ze begeleiden jou naar de juiste kennis en partners binnen het innovatienetwerk. Daarnaast helpen ze ook bij de zoektocht naar financiële steun voor innovatie in jouw bedrijf. Via die individuele begeleiding helpt het Innovatiecentrum jou om je innovatief idee uit te werken tot een succesvol product. Steeds praktisch en op maat van de kmo. Is je honger dus niet gestild na het doornemen van deze innovatietips? Schrijf je dan in voor de Innovatieacademie. Daar leer je, samen met andere ondernemers, hoe je innovatie kan waarmaken in jouw bedrijf. Ben je meer een doener? Neem vandaag nog contact op met jouw innovatieadviseur en start jouw eigen innovatieproject op! ikinnoveer.be/innovatiecentra
Hulp
Gratis advies en individuele begeleiding bij de Innovatiecentra
1
2
3
4
Kenniscentra helpen je graag met innovatie Het Vlaams Innovatienetwerk maakt je wegwijs Soms zit je als bedrijf met een technologisch of wetenschappelijk probleem waar je zelf niet meteen een oplossing voor kan vinden. Je hebt er eenvoudigweg niet de juiste technologie voor in huis. Of niet de juiste kennis om het zelf uit te zoeken. Weet dat je dan altijd terecht kan bij één van de talrijke kenniscentra in Vlaanderen. Hogescholen, universiteiten, gespecialiseerde onderzoekscentra, clusters en netwerken... hebben zich verbonden in het Vlaams Innovatienetwerk. Het VINnetwerk geeft toegang tot honderden experten uit alle denkbare domeinen. Je vindt er ook alle clusterorganisaties die Vlaanderen rijk is. Of contactgegevens voor laagdrempelige expertise en dienstverleningscentra (LED-netwerken). Of alle andere partners die jou kunnen helpen met innoveren.
ikinnoveer.be/vin
Registreer jouw bedrijf gratis op de VIN-website Vind er een oplossing op maat van je probleem ontmoet er de juiste kennispartner voor jouw innovatie
Hulp
Misschien hebben zij een kant-en-klare oplossing liggen voor jouw probleem? Of wie weet komt er wel een samenwerking van?
1
2
3
4
Inspiratie en instrumenten voor nieuwe ideeën Flanders DC brengt inspiratie voor jouw onderneming Flanders DC heeft heel wat evenementen, workshops en trainingen over de nieuwste bedrijfsconcepten of methodes om vernieuwing in je onderneming te brengen. Meestal gratis of zeer betaalbaar dankzij de steun van de Vlaamse overheid. Via de creativiteitsblog biedt Flanders DC op de website inspiratie over alles wat beweegt rond creativiteit en innovatie. Daarbij vind je er ook instrumenten om je innovatietraject nog makkelijker te maken.
ikinnoveer.be/flandersdc
Op de website van Flanders DC vind je inspiratie Met de nieuwsbrief blijf je op de hoogte van de relevante projecten voor jou De events, workshops en trainingen zijn meestal gratis
Hulp
Flanders DC zet vaak ook projecten op om ondernemingen, kennisinstellingen en/of talenten uit de creatieve sectoren samen op zoek te laten gaan naar vernieuwing. Misschien voor jou een kans om buiten de muren van je onderneming te breken? Schrijf je in op de veel gelezen nieuwsbrief van Flanders DC om steeds op de hoogte te blijven.
IWT geeft subsidies voor innovatie
1
2
3
4
Financiële steun voor innovatie
De adviseurs van het Innovatiecentrum wijzen je de weg
Het IWT biedt subsidies en jouw innovatieadviseur helpt je op weg Een innovatietraject brengt soms heel wat kosten met zich mee. En juist omdat het om een innovatief, en dus vernieuwend, project gaat, is het op voorhand niet altijd zeker dat dit ook effectief zal opbrengen. Een financieel risico dus.
Je kan uiteraard ook terecht bij de innovatieadviseurs van het Innovatiecentrum in jouw provincie. Jouw adviseur kent immers alle steunmaatregelen van het IWT. Bovendien kent hij jouw bedrijf en jouw innovatieproject. Samen kunnen jullie bekijken of IWTsubsidie in jouw geval mogelijk is. ikinnoveer.be/steun
Hulp
Sinds 1991 heeft de Vlaamse Overheid daarom het IWT in het leven geroepen, het agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie. Het IWT biedt financiële ondersteuning voor jouw innovatieproject. Misschien past ook jouw innovatief concept in één van de steunprogramma’s die het IWT speciaal voor de Vlaamse kmo’s heeft ontwikkeld. Je vindt er alle informatie over op de website van het IWT zelf.
1
2
3
4
Innoveren op de werkplek Flanders Synergy bevordert innovatie op vlak van arbeidsorganisatie Ook op vlak van arbeidsorganisatie is heel wat innovatie mogelijk. Een mooi voorbeeld hiervan is de overgang van een klassieke manier van werken naar werken met zelfsturende teams. Flanders Synergy helpt je graag om dit te doen. Werkplekinnovatie geeft heel goede resultaten. Het maakt bedrijven flexibeler, duurzamer, kwaliteitsvoller én efficiënter. Tegelijk creëer je meer actieve jobs voor je werknemers, met meer leermogelijkheden en minder stress.
ikinnoveer.be/flanderssynergy
Flanders Synergy helpt je om je arbeidsorganisatie te innoveren Onder bepaalde voorwaarden kan Flanders Synergy jouw innovatie cofinancieren Neem nu contact op voor een eerste verkennend gesprek
Hulp
Wil je het graag over een andere boeg gooien? Een nieuwe kijk op de organisatie van je bedrijf ontwikkelen? Of ben je op zoek naar een innovatieve en tegelijk complete aanpak? Neem dan contact op met Flanders Synergy. Begeleiding in de informatie- en verkenningsfase is gratis. Daarna kan je terecht bij een van de vele Flanders Synergyadviseurs.
De Sociale InnovatieFabriek helpt je idee sterker maken Elke oplossing voor een maatschappelijk probleem is welkom
1
2
3
4
Begeleiding is gratis
Sociale innovatie en sociaal ondernemerschap
Sociaal ondernemerschap... klinkt dat niet interessant? Je bedrijf blijft rendabel en in tussentijd pak je maatschappelijke uitdagingen aan als armoede, klimaatverandering of vereenzaming. Of om het met de gebroeders Vermaelen te zeggen: een kleine moeite geeft een wereld van verschil. Zit jij zelf met een sociaalinnovatief idee? Ga dan zeker langs bij de Sociale InnovatieFabriek. Tijdens events kan je nog meer inspiratie opdoen of gelijkgestemden ontmoeten. Maar het gaat verder dan dat. Je kan er een begeleidingstraject op maat krijgen om jouw concept verder te ontwikkelen. Waar mogelijk krijg je voor jouw sociale innovatie zelfs steun van het IWT. ikinnoveer.be/socialeinnovatiefabriek
Hulp
De Sociale InnovatieFabriek helpt je verder
1
2
3
4
Creativiteit. Hoe? Zo! Hoe kom je tot creatieve ideeën? Je wil creatief denken? Dit boek wijst je de weg aan de hand van vijf vaardigheden. 1. Creatief waarnemen: verruim je blik en ontdek nieuwe kansen 2. Uitstel van oordeel: denk niet te snel “dat kan toch niet” 3. Flexibel associëren: een idee brengt een ander met zich mee 4. Divergeren: hoe meer ideeën, hoe beter 5. Verbeeldingskracht: bekijk de dingen eens anders ‘Creativiteit. Hoe? Zo!’ is trouwens een leer-, doe- en oefenboek. Zo leer je bijvoorbeeld hoe je sneller tot nieuwe ideeën komt door efficiënter te brainstormen. Dit boek stimuleert dus niet enkel je eigen creativiteit. Het geeft ook aan hoe je die van je medewerkers kan aanboren. Bovendien tref je heel wat inspirerende voorbeelden uit de praktijk aan. ikinnoveer.be/creativiteit
auteur Igor Byttebier
boeken
Creativiteit kan je leren Vijf basisprincipes helpen je op weg Hoe meer ideeën, hoe beter
Creativiteit. Hoe? Zo! Igor Byttebier
Creativiteit kan je leren Vijf basisprincipes helpen je op weg Hoe meer ideeën, hoe beter
Hoe kom je tot creatieve ideeën?
Beter slim gejat dan slecht bedacht Alles bestaat al, maar nog niet op jouw manier Slim combineren is de boodschap
1
2
3
4
Stelen als een artiest 10 dingen die niemand je vertelt over creativiteit Ideeën hoeven niet altijd helemaal uit het niets te komen. De beste ideeën zijn verwant met andere, al bestaande, dingen.
Stelen als een artiest is niet zomaar afkijken, maar aspecten van bestaande uitvindingen of procedures of processen, kopiëren en combineren tot iets nieuws. Austin Kleon geeft er tien concrete tips voor in zijn leuke en handige boekje boordevol illustraties. ikinnoveer.be/artiest
auteur Austin Kleon
boeken
Net zoals de meeste kunstwerken ook hun oorsprong vinden in werken van andere kunstenaars. Deze veronderstelling is de basis voor een argumentatie dat je veel van artiesten kan leren. Probeer net als hen, op een creatieve manier, te ‘stelen’ van anderen. Bekijk wat werkt in andere bedrijven of in een andere context. Combineer verschillende ideeën met elkaar. En maak er zelf je eigen ding van.
Stelen als een artiest Austin Kleon
10 dingen die niemand je vertelt over creativiteit Beter slim gejat dan slecht bedacht Alles bestaat al, maar nog niet op jouw manier Slim combineren is de boodschap
Nieuwe concepten bedenk je niet blindelings
1
2
3
4
Nieuwe producten en diensten bedenken
Innovatieproces in vijf stappen en 15 weken Betrek klanten en experten om concepten te valideren
Op ontdekkingsreis met de VOORT-innovatiemethode Het is niet eenvoudig om nieuwe producten of diensten te bedenken. Wellicht komt het daardoor dat slechts 17% van de innovatieprojecten effectief op de markt komen. Soms blijkt een nieuw concept niet haalbaar. Of zit de klant er gewoonweg niet op te wachten. Of wordt niet de juiste draagkracht gevonden om het idee door te zetten. Gijs van Wulfen vergelijkt in dit boek de weg naar een succesvol nieuw product of nieuwe dienst met een ontdekkingsreis. Dit noemt hij de VOORT-innovatiemethode. De reis met VOORT duurt 15 weken en verloopt in vijf stappen. Elke letter van VOORT staat voor één van de vijf stappen: Vertrekken: samenstellen van een multidisciplinair team Ontdekken: verkennen van trends en opportuniteiten Ontwikkelen: bedenken en aanscherpen van nieuwe concepten
Terugkeren: uitwerken van mini business cases Daarna kunnen de concepten in het normale productontwikkelingstraject van het bedrijf verder worden uitgewerkt. ikinnoveer.be/voort
auteur Gijs van Wulfen
boeken
Reflecteren: aftoetsen van de concepten bij klanten en/of experten
Op ontdekkingsreis met de VOORTinnovatiemethode
Nieuwe producten en diensten bedenken Gijs van Wulfen
Nieuwe concepten bedenk je niet blindelings Innovatieproces in vijf stappen en 15 weken Betrek klanten en experten om concepten te valideren
1
2
3
4
Creashock Creatieve ideeën kansen geven en tot uitvoering brengen Dirk De Boe vertelt in dit boek over zijn ervaringen als innovatiemanager bij Philips Brugge op de ontwikkelafdeling van nieuwe televisies. Hij geeft aan hoe je je hele organisatie kan betrekken bij innovatie. Een mooi voorbeeld is zijn verhaal over de voet die je bij een nieuw televisietoestel krijgt. Bij elke nieuwe tv wordt standaard een voet geleverd om die tv op tafel of op een kast te zetten. Wil je jouw tv liever aan de muur hangen? Dat kan ook, maar dan moet je terug naar de winkel voor een dure muurbeugel. Tot iemand van de kostcalculatieafdeling, die normaal gezien nooit bij het ontwerpproces betrokken werd, met het lumineuze idee kwam om een voet te ontwerpen die tegelijkertijd ook als muurbeugel kon dienen. Rond dit idee werd een team van mechanisch ingenieurs opgericht. Zij maakten het idee mogelijk. Drie maanden later lag het in de winkel. Meer nog: bij elke Philips-tv wordt nu zo’n 2-in-1-voet standaard meegeleverd. ikinnoveer.be/creashock
boeken
auteur Dirk De Boe
Nieuwe ideeën komen niet enkel van Onderzoek & Ontwikkeling Betrek alle mensen in jouw bedrijf Maak snel werk van goeie ideeën, laat ze niet roesten
creashock Dirk De Boe
Nieuwe ideeën komen niet enkel van Onderzoek & Ontwikkeling Betrek alle mensen in jouw bedrijf Maak snel werk van goeie ideeën, laat ze niet roesten
Creatieve ideeën kansen geven en tot uitvoering brengen
Ook jouw organisatie is een oerwoud Nieuwe ideeën zijn als rode apen Maak van jouw bedrijf een innovatieve organisatie
1
2
3
4
Mijn organisatie is een oerwoud Hoe creëer je een innovatieve bedrijfscultuur? De titel van dit boek is meteen ook het uitgangspunt: jouw onderneming is een oerwoud. Net als alle andere bedrijven. Met deze verrassende insteek neemt Jef Staes je mee op een tocht van introspectie in jouw onderneming.
Dit boek werpt een vernieuwende kijk op bedrijfscultuur en omgaan met verandering in een organisatie. Je leert je bedrijf op een andere manier kennen. Stof tot nadenken dus. ikinnoveer.be/oerwoud
auteur Jef Staes
boeken
Hoe gaat jouw onderneming om met nieuwe ideeën? Veel bedrijven doen dat, zoals apen in het oerwoud dat zouden doen met een rode aap. Apen kennen alleen maar bruine apen. Een rode aap moet dus wel een indringer zijn die snel gedood moet worden. Rode apen staan in dit boek symbool voor nieuwe ideeën. Als je die wil laten overleven in het oerwoud van jouw bedrijf, dan moet je die heel voorzichtig koesteren.
Mijn organisatie is een oerwoud Jef Staes
Hoe creëer je een innovatieve bedrijfscultuur? Ook jouw organisatie is een oerwoud Nieuwe ideeën zijn als rode apen Maak van jouw bedrijf een innovatieve organisatie
Innovatie is een continu proces Laat je inspireren door de noden van je klant
Pidy, Ieper
Samenwerken met externe partners is een must
Innovatie is een continu proces Patisserie Industrielle Dehaeck Ypres (afgekort als ‘Pidy’) is een open-top familiebedrijf met liefde voor traditie. Toch schrikt het niet terug van innovaties. Hun vernieuwingsdrang leverde hen zelfs de status op van wereldleider in afgebakken bladerdeeg! Pidy werkt dan ook voortdurend aan vernieuwende producten. Zo lanceerde het bedrijf de eerste eetbare lepel. En het eetbaar koffiekopje. Of recenter nog de fruity cups met 30% natuurlijk fruitsap, perfect voor elk aperitiefhapje of dessert. Op zoek naar ideeën voor nieuwe producten volgt Pidy alle gastronomische tendensen op. Innovatieve ideeën ontstaan vaak tijdens gesprekken met klanten. Want verkoop en ontwikkeling staan bij Pidy in nauw contact. Enkel op die manier kan het bedrijf kort op de bal blijven spelen.
Dankzij al deze inspanningen voor innovatie kon Pidy op internationale beurzen en wedstrijden heel wat prijzen en eervolle vermeldingen in de wacht slepen. ikinnoveer.be/pidy
“Niets is sterker dan innoveren, om iedereen te boeien" Thierry Dehaeck
voorbeelden
Managers van Pidy nemen actief deel aan netwerkactiviteiten. Ze delen hun kennis met bedrijven in de streek en werken met externe partijen. Ze werken ook vaak samen met het Innovatiecentrum en kennisinstellingen als Flanders Food. Want een oplossing bedenken is één, die op industriële schaal uitrollen is twee.
Nnof, Vilvoorde Duurzaam innoveren tot bij de klant Een kantoor in een nieuw jasje steken door oude kantoormaterialen te herbruiken? Nearly New Office Facilities doet het. Ecologisch verantwoord en esthetisch hoogstaand... de ideale combinatie. Deze duurzame onderneming ontsproot uit een groep bedrijven rond verhuisbedrijf Your Mover Vandergoten. Enkele jaren geleden liet de groep zijn ecologische voetafdruk berekenen. En daarbij kwamen ook heel wat kansen om duurzamer te werken aan het licht. Want waar wordt verhuisd, gaan vaak oude meubels weg. En die kan je herbruiken! Nnof was geboren. Nnof werkt intensief samen met heel wat lokale partners: leveranciers, lassers, schilders, stoffeerders... Zonder die samenwerking geen Nnof. Zelf investeerde het recent in een eigen hoogwaardige schrijnwerkerij waardoor de dienstverlening lokaal en zo milieubewust mogelijk gebeurt. Een groene duim voor Nnof! ikinnoveer.be/nnof
Duurzaamheid is meer dan een trend
Zoek samenwerking met partners
voorbeelden
Bekijk het breed en innoveer samen met jouw klanten
Bekijk je product eens op een andere manier
Flagbag, Okazi, Hasselt Een nieuwe invalshoek: product wordt grondstof
Vernieuwen is goed voor je imago Het Innovatiecentrum helpt je op weg
Een hoop Hasseltse vlaggen, dat krijg je niet verkocht. Tenzij je er hippe nieuwe draagtassen, hoezen voor laptops of toiletzakken van maakt zoals de Flagbags van Okazi! Okazi is een sociaal economisch bedrijf dat al jouw spullen op overschot ophaalt, reinigt en verkoopt via kringwinkels in Hasselt en Sint-Truiden. Meestal raakt alles snel verkocht. Maar toen de stad Hasselt een heleboel vlaggen binnenbracht, bleek een nieuwe aanpak nodig. Kunnen we die vlaggen als grondstof gebruiken om er iets nieuws mee te maken? Met die vraag klopte Okazi aan bij designer Jo Klaps. Daarna ook bij het Innovatiecentrum Limburg. Het werd de start van een heus innovatietraject. Tijdens een brainstormsessie werd het product bedacht: Flagbag, tassen gemaakt van vlaggen.
Maar alle investeringen hebben gerendeerd. Flagbag gaf Okazi een serieuze imago-boost: van afvalverwerker naar boeiend bedrijf met trendy producten. ikinnoveer.be/flagbag
Erwin Hermans
voorbeelden
Daarna werkte Okazi met het Innovatiecentrum aan een businessmodel: hoe maak je zo’n project rendabel met sociale tewerkstelling? Aan wie gaan we die tassen verkopen? En doen we dat in de kringwinkels of zijn er betere verkoopspunten? De commercialisering van het idee duurde zo’n 1,5 jaar.
“Tip voor wie met innovatie start: tijd nemen. Niet ontgoocheld zijn met de eerste resultaten. Maar ook niet te snel tevreden zijn.”
Endare, Gent Klaar voor de toekomst: papierloos vergaderen Vergaderen is soms saai en vaak ook behoorlijk inefficiënt. Vergaderingen worden meestal ook niet goed voorbereid. Dankzij de tabletapplicatie Unite van het jonge bedrijf Endare is dat nu verleden tijd. Tablets zijn weldra niet meer weg te denken uit bedrijven. Twee jonge ingenieurs, Bram Vandewalle en Sander Goossens, zagen een kans en ontwikkelden een tool om papierloos te vergaderen. Met Unite kan je tijdens je vergadering documenten uitwisselen, een presentatie geven of zelfs real-time samen schrijven aan een rapport. Op het einde van de vergadering krijgt iedereen automatisch het verslag met alle gemaakte afspraken en notities. Vergaderen (of samenwerken) zal nooit meer hetzelfde zijn. Bram en Sander kregen de hulp van iMinds. Dat is een onderzoeksinstelling die in opdracht van de Vlaamse overheid ICT-innovatie stimuleert. iMinds bracht test-bedrijven aan, voorzag financiële steun en een co-workingplek. Op basis van feedback en co-creatiesessies met de test-bedrijven blijft Endare de App voortdurend optimaliseren. ikinnoveer.be/endare
Test je innovatie en optimaliseer Start op basis van een inzicht en een ‘probleem’
voorbeelden
Vraag iMinds om steun voor ICT-innovatie
Innoveer in dienstverlening én met je businessmodel Ga een onverwachte samenwerking aan
Tri-Vizor, Niel Besparen door logistiek samenwerken
Bespaar en deel samen in de winst
Bijna een kwart van alle vrachtwagens op de Europese autowegen rijdt leeg rond. De overige vrachtwagens benutten gemiddeld 57% van hun capaciteit. Dit kan duidelijk beter. Maar hoe? Lege vrachtwagens kunnen op de terugreis makkelijk andere goederen oppikken. Tri-Vizor bestudeert de logistieke patronen van bedrijven, zoekt naar een overlap en stelt een samenwerking voor. Kunnen de goederen van bedrijf x meeliften op de vrachtwagen van bedrijf y? Met dit concept helpt Tri-Vizor al meer dan honderd bedrijven om hun transport te optimaliseren. Zo is het bedrijf de eerste logistieke dirigent ter wereld. Tegelijk maakt Vlaanderen op een structurele manier haar rol van logistieke draaischijf waar en worden voertuigkilometers verminderd.
ikinnoveer.be/trivizor
voorbeelden
Het model voor hun bedrijf tekende Tri-Vizor uit met steun van het Innovatiecentrum en het IWT. De kostenbesparing die voortvloeit uit hun diensten wordt verdeeld tussen de samenwerkende bedrijven en Tri-Vizor.
Innovatie brengt win-win voor jou en je klanten Maak het de klant zo makkelijk mogelijk
Econation, Gent
Werk samen met kennisinstellingen voor toegepast onderzoek
Innovatief businessmodel achter slimme, duurzame verlichting De zon schijnt elke dag. Maar binnen, waar de zon niet schijnt, heb je kunstlicht nodig. Of toch niet? EcoNation ontwikkelde de LightCatcher: een innovatieve lichtkoepel. Via LiCom, de Light Investment Company, kunnen klanten onmiddellijk besparen op verlichting, zonder investeringen op voorhand. Hoe gaat het in zijn werk? Eerst en vooral plaatst EcoNation de LightCatcher lichtkoepels. Deze compacte koepels komen op het dak van een gebouw en verlichten de hele binnenruimte. Een typische fabriekshal kan zo 100% verlicht worden, met koepels die slechts 1% van de dakoppervlakte innemen. Deze innovatieve technologie won heel wat internationale prijzen.
EcoNation werkt samen met lichtexperten van onderzoekscentrum VITO, de Universiteit Gent en de KaHo Sint-Lieven. ikinnoveer.be/econation
Maarten Michielssens
voorbeelden
De terugverdientijd van een LightCatcher ligt tussen twee en vier jaar. Omdat zware investeringen in deze crisisperiode moeilijk zijn, heeft EcoNation een alternatief businessmodel bedacht. Via de LiCom-formule plaatst EcoNation de lichtkoepels helemaal gratis. Daarna meten ze de effectieve energiebesparing van de klant. Een deel van die besparing wordt aan de klant doorgerekend. Een win-win-situatie waarbij vanaf de eerste dag zowel het milieu, EcoNation en zijn klanten winnen.
“Ook ons systeem zal ooit worden gekopieerd. Tegen dan wil ik de LightCatcher van de toekomst ontwikkeld hebben, die nog efficiënter daglicht vangt.”
Fruitsnacks, Sint-Truiden Nieuw businessmodel voor verkoop van vers fruit Fruitteler Karel Paesmans kwam in 2005 op het idee om fruit te verkopen via een abonnement. Vandaag levert hij wekelijks 2500 fruitmanden aan bedrijven in België en Luxemburg. Om de grillen van het weer en prijsvorming voor te zijn, heeft Karel altijd al innovatief omgesprongen met zijn aanbod. Eerst bood hij enkel fruit aan. Daarna begon hij met het sorteren van fruit voor andere telers. Later kwam de productie van fruitsap erbij. Zo spreidde Karel zijn ondernemersrisico telkens meer. En toen kwamen er dus nog zijn fruitmanden bij voor abonnees. Op zich een fenomenaal idee. Maar hoe breng je dat aan de man? Welke bedrijven zijn geïnteresseerd? Wie neemt de beslissingen bij de potentiële klanten? In grote bedrijven is dat vaak de personeelsdirecteur, bij kmo’s moet je de bedrijfsleider hebben. En soms kom je binnen op vraag van het personeel zelf. Karel houdt het hele proces strak in handen. Appels en peren teelt hij zelf. Ander fruit wordt aangekocht. Zijn bedrijf zorgt zelf voor verpakking en transport. Zo blijft hij voor op concurrenten die fruitabonnementen leveren, maar niet zelf telen. ikinnoveer.be/fruitsnacks
Abonnementen werken niet alleen voor kranten Een nieuwe markt zoeken blijft een uitdaging
voorbeelden
Diversifieer via innovatie en spreid je risico’s
Mookum, Genk Wanneer ontwerpers en consumenten elkaar ontmoeten Heb je als consument een idee dat je uitgewerkt wil zien? Of zit je met een concrete behoefte waar vandaag nog geen oplossing voor is? Mookum laat ontwerpers samenzitten rond jouw ideeën. Zo ontwikkelen ze vernieuwende design-producten op maat van de hedendaagse consument. Steunen op het publiek voor innovaties noemt men crowdsourcing. De ideeën komen immers uit de groep. Ook op de website van Mookum is iedereen welkom om een idee te posten. Designers gaan er daarna mee aan de slag en posten hun ontwerp ook op de website. Een groep van experten selecteert dan de beste ontwerpen waarna het publiek online zijn favoriet kiest.
“Wij geloven in jong talent. Wij geloven in de kracht van crowdsourcing. Samen kansen creëren voor nieuwe talenten.” Gert Gijbels
Voor de realisatie van dit ontwerp komt Mookum ook tussenbeide. Door de juiste partners te zoeken, de kostprijs mee te bepalen en het product te koop aan te bieden op hun website. Het succes van Mookum hangt deels samen met de locatie. Mookum is gevestigd in het hart van C-Mine, de creatieve hotspot in de stad Genk. Op C-Mine Crib zitten heel wat creatieve bedrijven en ook ontwerphogeschool MAD-faculty. ikinnoveer.be/mookum
Laat klanten je product voorfinancieren met crowdfunding Een creatieve omgeving doet wonderen
voorbeelden
Geef je klant zeggingskracht via crowdsourcing
Begin klein, denk groot Zoek financiële steun bij het IWT
GingerLove, Antwerpen
Werk samen met grotere bedrijven om je product ook groot te maken
Nieuwe warme drank verovert de wereld Een warme drank bestellen op café, dat is eigenlijk kiezen tussen koffie en thee. Vegetarisch restaurant Lombardia in Antwerpen wilde zijn klanten meer keuze bieden. Dus ontwikkelden ze een nieuwe warme drank: GingerLove. GingerLove is een fruitige warme gemberdrank. Een gemberboost met een schuimkraag. Eerst was het er alleen voor de eigen klanten, maar intussen kan iedereen het gemberdrankje in huis halen. Bedenker Alain Indria kreeg er in de media wereldwijd aandacht voor. GingerLove mag dan ook grote sterren als Moby en Sting tot zijn fans rekenen. Zelfs op de Wereldtentoonstelling in Shanghai kon je GingerLove drinken.
ikinnoveer.be/gingerlove
voorbeelden
Het was dus al snel duidelijk dat er veel potentieel zat in die nieuwe drank. Te veel om ze enkel bij eethuis Lombardia aan te bieden. Alain besloot om dit als een afzonderlijk product in de markt te zetten. Dankzij een innovatiesubsidie van het IWT kon GingerLove ontwikkeld worden voor de horeca- en voor de retailsector. Hiervoor werkte Alain samen met een Italiaanse machinebouwer.
Vertaal technologie uit een sector, naar een heel andere Werk samen met een universiteit Laat je begeleiden door het Innovatiecentrum
CustomBra, Aarschot Nieuwe technologische toepassingen in een onverwachte sector Heel wat vrouwen met een kleine of juist heel grote behamaat vallen uit de boot met het commerciële matensysteem. Gelukkig voor hen kwam er hulp... van een bouwkundig ingenieur en zijn vrouw. In opdracht van UZ Gasthuisberg ontwierpen Yves en Petra Willems een 20-tal nieuwe behamaten. Eentje voor elke vrouw. Hoe? Door borstafmetingen te analyseren van duizenden vrouwen. En samen te werken met het Innovatiecentrum, IWT en de KULeuven. De nieuwe beha’s verminderen de belasting van nek en schouders zelfs met 70%.
ikinnoveer.be/custombra
voorbeelden
Toch was het niet gemakkelijk dit idee te commercialiseren. Verkopen via gespecialiseerde lingeriewinkels bleek niet haalbaar. De productiekost voor deze beha’s op maat ligt fors hoger dan die van traditionele beha’s. Daardoor zijn ook de winstmarges kleiner. Daarom kozen Yves en Petra ervoor om alle commerciële tussenschakels over te slaan. Een webwinkel dus, om rechtstreeks aan de klant te kunnen verkopen.
Achielle, Pittem Terug naar de basis Ouderwetse fietsen kunnen niet op tegen nieuwe, hoogtechno logische fietsen? Fout! Het bedrijf Dija-Oostcolor zette met het Achielle-gamma oerdegelijke fietsen-zonder-meer in de markt. De looks van vroeger gecombineerd met de techniek van vandaag. En het mag gezegd: sindsdien lopen de zaken op rolletjes. Het succesverhaal van dit familiebedrijf begint bij opa Achiel Oosterlinck. Die startte ooit als fietsenmaker met de productie van eigen frames. Zo deden de meeste fietshandelaars dat in die tijd. Later verschoof de focus naar de productie van frames voor andere fietsenmerken.
“De concurrentie met lageloon landen werd steeds lastiger. Daarom hebben we besloten een nieuwe weg in te slaan.” Peter Oosterlinck
Dija-Oostcolor werd uiteindelijk een van de weinige echte fietsframeproducenten in Europa. Toch werd de concurrentie met lageloonlanden steeds lastiger. Daarom besloten de kleinzonen van Achiel om, zoveel jaar later, het geweer van schouder te veranderen: geen frames meer, maar complete fietsen. Allesbehalve een evidente keuze. Maar de fietslijn, genaamd naar hun opa, werd een schot in de roos. Alle fietsen van Achielle zijn handgemaakt en op-en-top Belgisch. Je kan als klant ook elk onderdeel zelf kiezen. De looks en de degelijkheid van toen slaan duidelijk ook aan bij de consument van vandaag. ikinnoveer.be/achielle
Maak je product uniek
voorbeelden
Grijp terug naar de basis van je bedrijf
Carta Mundi, Turnhout Innovatie troef in een eeuwenoude industrie Al eeuwenlang is Turnhout de stad van de speelkaart. Wereldmarktleider Cartamundi zet die traditie voort en slaagt erin te blijven groeien. Hoe? Dankzij nieuwe businessmodellen, internationalisering en (natuurlijk) voortdurende innovatie. Cartamundi produceert niet enkel klassieke speelkaarten. Ook speelkaarten van Angry Birds, Harry Potter of James Bond zijn van hun hand. Daarnaast zetten ze ook in op loyaltyprogramma’s. Die spaaracties en ruilkaarten aan de kassa in de supermarkt? Die komen uit Turnhout. Ook op technisch vlak innoveert Cartamundi constant. Het bedrijf werkt met de meest duurzame materialen en processen. Zo kan het heel wat bijzonder drukwerk aan: van kaarten met een kraslaag of warmtegevoelige kaarten tot zelfs geparfumeerde kaarten. In 2012 bracht Cartamundi een speciale kaartenset op de markt in samenwerking met geurkunstenaar Peter De Cupere. Olfacio bevat tien geurherkenningskaarten met tien verschillende denkbeeldige bloemen, elk met hun eigen verleidelijke geur. De bijbehorende Olfacio App voor tablet of smartphone herkent de geur van de kaarten. Door kaarten te combineren, kan je de planten kruisen en een eigen zaadje planten in de App. Al deze opvallende samenwerkingen maken dat Cartamundi steeds blijft vernieuwen. Zelfs in een traditionele industrie als die van de speelkaarten. ikinnoveer.be/cartamundi
Schrik niet terug van ‘vreemde’ samenwerkingen bijvoorbeeld met kunstenaars Groei door innovatie
voorbeelden
Innoveer. Ook in een traditionele industrie
Auteurs Peter Bertels Jan Seurinck Elien De Jaeger Pascal Cools Eveline Borgermans
ontwerp
Met dank aan onze partners UNIZO en Voka .
Fotografie © De foto’s bij de bedrijfsvoorbeelden behoren toe aan de respectievelijke bedrijven.
ISBN
D/2013/FlandersDC/1 NUR 800
ikinnoveer.be
making creativity happen
