SUPER 8 Een doorlopende column van Robert Smets. Toen het idee van deze column werd opgeworpen stelde zich de vraag welke toon hij zou meekrijgen.Ietwat provokant,leek het me,want literaire bladen nemen zich doorgaans te ernstig en misschien - heel misschien komt er wel eens een vreemd verschijnsel dat in vroegere tijden een reaktie heette.. Die kregen wij voordien zelden of nooit,maar nu ik er over nadenk is dat wellicht wel logisch : deze tijden zijn nl. al zo reaktionnair,dat niemand naar ik aanneem de behoefte voelt zich daarop nog speciaal toe te leggen.. "FIGHT RETRO" viel,naar men me zegt,midden een meer horrorgetint nummer van PROGRESSEF, maar daarover schijnt niemand gevallen te zijn. Toch kreeg ik een bedenking,in die zin dan dat die column veel waarheid bevatte,maar in gebreke bleef te vermelden wàt ik dan wèl graag gelezen had..Positief, dus. En nu is positief denken wel iets te gecompliceerd om op mijn gevorderde leeftijd nog
aan te leren,maar ik wil wel graag een poging in de goede richting wagen. Tenslotte is dit vrij eenvoudig,niet ? Science-fiction heeft de pretentie andere mogelijkheden voor te stellen en uit te werken, dus veel verder moeten wij het al niet zoeken. Waarom dit zo weinig gebeurt ? Ook het antwoord daarop is vrij eenvoudig te geven, denk ik : omdat de meeste lezers, en ook de meeste debuterende auteurs sf.thematisch definieren en bijgevolg in een kringetje blijven draaien. De herkenbaarheid liqt hem, met andere woorden, veel minder in het idee of in de werking, dan wel in het thema.Een boek heet sf.te zijn,als het over de toekomst gaat,of over de ruimte,of over robots,of over tijdreizen,of over een invasie van aliens,of over de wereld 'na de bom'.. Daarbij dien je dan nog te bedenken dat veel sf.die in de toekomst gesitueerd werd,in feite aartsconservatief is. In hoeveel gevallen gaat het er nl.niet om een andere,afwijkende wereld tot de onze terug te brengen ? Een tekening, misschien : je zegt dat je in 2325 bent of zo, en dat in dat jaar een en ander veranderd is..er heerst een barbaarse diktatuur, of een theoA
cratie,computers hebben de regering vervangen,machines of ruimtevaart of sex zijn zondig geworden,je ziet maar..en daartegen komt dan een moedig individu in opstand..liefst na het lezen van een oud boek (want schrijvers geloven in de macht van het geschreven woord)..Hij herontdekt de vrijheid of de ruimtevaart of de vreugden van de sexualiteit,verzamelt een groep om zich heen en,ja hoor, voortaan staan we weer waar we vertrokken waren.. Voorbijgestreefd ? Dacht je ! Heel toevallig heb ik hier een uitstekend voorbeeld in handen, nl.het overigens toch wel aardige "MOCKINGBIRD" van Walter TEVIS. Zonder deze auteur afbreuk te willen doen,wilde ik toch even iets vertellen,wat mijn betoog perfekt illustreert. Stel je voor dat,terwijl ik "MOCKINGBIRD" las - ik was zowat halfweg - op de BRT het 1° deel passeert van de televisieversie van "BRAVE NEW WORLD". Wel,wanneer ik achteraf mijn boek weer opnam,verwarde ik beiden.Niet uit verstrooidheid, maar omdat allerlei elementen zo vergelijkbaar waren.De alomaanwezige drugs,bv.,of het feit dat monogamie als onzedelijk wordt ervaren,en zwangerschap als de hoogste aberrantie,de classificatie binnen de maatschappij,de robot-geleide opleidingsperiode,tot en met de onvermijdelijke herontdekking van vroegere leefwijzen..Bij HUXLEY heet het dat een uitzonderlijk individu 'reservaten met wilden' mag bezoeken,bij TEVIS dat een uitzonderlijk individu oude 'silent movies' mag bekijken.. Het obsederend opduiken van 'n fragment van een oud liedje bracht dan weer "I984" voor de geest('Chesnut Tree',geloof ik) enz.enz. Nogmaals,dit is geen specifiek verwijt aan TEVIS..Ook HUXLEY B
had al elementen ontleend,aan WELLS en ZAMJATIN o.a.,dus dat is niet het punt.Het punt is wèl dat er een 'reserve' sf. ideeën lijkt te bestaan,waaruit het niet meer dan natuurlijk lijkt te putten,en misschien wel raadzaam,terwille van de herkenbaarheid. Vormt dit echter, specifiek inzake sf,niet de reinste 'contradictio in terminis' ? Of, in minder juridische taal, staat dit niet 180° tegenover het concept sf.zelf ? Toegegeven dat niet alle sf. (verre van zelfs) werkelijk tot bedoeling heeft het genre verderop te voeren.Een auteur is al evenzeer aan de wet van vraag en aanbod gebonden als U en ik.Toch mag de vraag gesteld of deze 'reserve',die we met enig voorbehoud kunnen 'begrijpen',niet regelmatig zou dienen aangevuld en hernieuwd te worden ? En precies daarvan heb je dezer dagen, lijkt het me,niet de minste aanwijzing. Die nieuwe ideeën zijn er,heel zeker.Het volstaat de wetenschappelijke publicaties te volgen om te merken welke revolutionnaire ontwikkelingen zich momenteel voltrekken.De miniaturisatie van de computer heeft zich tot hiertoe vooral door negatieve bij-effekten laten merken (een aangroei van de werkloosheid),maar zolang kan het toch niet duren vooraleer we ook de positieve effekten van een (eindelijk) rationeler informatieverwerking zullen voelen.En van de ontwikkelingen in de biologie, die op agro-alimentair en ook op energetisch vlak redding zouder moeten kunnen bieden. En de vervangingsenergieën,en civiele toepassingen van de ruimtevaart. Het lijkt wel dat een en ander te ver afstaat van de burger, of toch zeker minder tot zijn
verbeelding spreekt.Nauwelijks enkele decaden geleden kon de personenwagen,of de radio,of de televisie,of de elpee,nog een vraag scheppen,die ganse takken van onze consumptieeconomie tot bloei bracht,en ook nu nog merk je dat géén crisis bestaat in sektoren, die iets nieuws bieden dat enigszins tot de verbeelding spreekt.Dit probleem is natuurlijk veel breder,en het idee zelf van de consumptieeconomie is hoogst kritikabel, maar toch lijkt momenteel onze mogelijkheid tot verwonderen en tot verbeelden aangetast.
Hals over kop terug naar sf., uiteraard. Ja,natuurlijk bestaat er niet zoiets als een 'formule voor originaliteit'.Heel evident, mijn lieve Watson. Toch bestaan er wel technieken om de verbeelding te stimuleren ,en zonder hierbij tot extremen te willen gaan,zou ik daarbij de zelfs heel voor de hand liggende methode willen aanbevelen op dagelijkse ontwikkelingen en evenementen door te denken.Het aloude 'what if',gekoppeld aan de persistentie van een aantal psychologische en sociologische faktoren. Nu,was dat positief ?
FILMNIEUWS
EXCALIBUR Het succes van de Science Fanta-
publiek teleurgesteld.Het ver-
sy:'Star Wars'en de volwassere
wachtte Horror en kreeg Fantasy..
Essef:'CE3K' vormden een basis
'Excalibur'wordt de 'sword-and-
voor een aantal betere projekt-
sorcery' film van 1981.Boorman
en.
tracht de sage nauwkeurig weer
John Boorman (regisseur) voelt
te geven.Nigel Terry (35j.)
zich in de wolken.Hij heeft na-
neemt de zware rol van koning
melijk de Arthur-legende ver-
Arthur voor zijn rekening.Dit
filmd.Het magische zwaard:
vraagt o.a. een zeer fysieke
'excalibur' wordt de titel van
inspanning tijdens de gevechts-
de film.
scénes.Verder zijn er Nicol
We kennen Boorman's werk,o.a:
Williamson als Merlijn,Cherie
ZARDOZ met Sean Connery,The Lord
Lunghi voor Guinevere en 'ex-
of the Rings voor de grote ge-
calibur'...
vechtsscénes.Die later de basis
De film volgt Arthur van zijn
vormde voor de tekenfilm.'The
18 jaar tot zijn dood op het
HEBETIC:het tweede deel van de
slagveld.
Exorcist-stories.Hier werd het
Boorman ziet een sterke paralC
lel tussen de struktuur van
te versmelten.Zij hebben een
'excalibur' en de 'Tolkien
natuurlijk middel gevonden tegen
Triologie'.Merlijn en Gandalf
de aanvallen van waanzin die
zijn gelijkaardige figuren van
elke scanner moet doormaken als
het goede.
hij zijn esp niet als dusdanig
Wally Veevers (2001 speciale
herkent.
effekten) verzorgde de volgende scénes:slagvelden,wouden en
Dr.Ruth gebruikt Emphemerol voor
andere legendarische plaatsen.
zijn scanners te kalmeren.Na een
De sfeer van Middle Earth blijft
speurtocht over lijken ontdekt
tastbaar aanwezig.
Vale samen met Kim dat de vijand-
De Fantasy-lovers worden dit
ige scanners ook dit drug gebruik
jaar beloond voor hun geduld.
-en.
Maar de cinefielen wachten.De
bij de Consec Corporation van
kritiek noet nog binnenlopen!
prof. Ruth.
SCANNERS. Gedachten die doden. Regie:David Cronenberg. Akteurs: Patrick McGoohan (Dr. Paul Ruth),Stephen Lack (Cameron Vale/scanner),Michael Ironside (Revok/vijandige scanner), Jennifer O'Neil (Kim/scanner), Robert Silverman (kunstenaar) en Charles Shamata (Tony Gaudi). Dr. Ruth stelt vast dat zijn telepaten één voor één worden uitgemoord of omgekocht door ReRevok de leider van een onder grondse scanner-groep.De geleerde laat zijn laatste scanner deze groep opsporen.Maar Cameron Vale ontdekt een derde beweging scanners.Deze mensen trachten door groepsmeditatie hun geest D
Er zit dus een verrader
De laatste woorden van Paul Ruth
zoals George Lucas, Steven Spiel-
bewegen Vale om zijn geest te
berg en Carpenter.Maar zijn films
koppelen met de computer van
mogen geen geld kosten (4 miljoen
Consec.(Dit was misschien de
dollars).David probeert met
beste scéne uit heel de film)
Scanners het SF-publiek te winnen
Uiteindelijk komen Revok en Vale tegenover elkaar te staan.Een
Hij zou graag de klassieke
gruwelijk gevecht ontstaat.Vale
Frankenstein film in een vol-
is Revok te slim af.De jonge
ledig nieuw jasje willen steken.
man laat zijn lichaam opgaan in
Hij wilt niet meedoen met de
de vlammen op het moment dat de
technische fantasietjes van Star
geest van Revok bij hem binnen-
Wars en CE3K.Hij gelooft dat
dringt.Vale verliest zijn lich-
zijn films eenvoudig moeten blij-
aam, maar leeft verder met dat
ven en enkel de kijker 90 minut-
van Revok.De arme Kim moet daar
en in spanning moeten houden.
maar mee tevreden zijn. Als jonge knaap was hij een groot Het geheel blijft een B-film met
SF-liefhebber.Hij las meestal
veel geweld en het nodige bloed.
"Fantasy and Science Fiction" en
( aan te raden voor Eddy..)
soms "Analog".Maar het laatste
Cronenberg houdt van goedkope
was teveel op hardware gericht.
verrassingen of verassingen.De
"Forbidden Planet" blijft voor
mentale man-machine link was
hem de beste SF-film.Met Robby
netjes verzorgd.Spijtig dat de
de Robot als de ster van de show.
Esp-ers steeds uiterlijke bewegingen moesten maken om aan te geven dat zij begonnen te
DE ALlEN-RAGE:
scannen.Schudden van het hoofd,
Het Alien-monster was een succes.
intense concentratie met gevolg-
Een gelijkaardig beestje (vlees-
en die enkel in horror-films
kleurig deze keer) wordt ge-
thuishoren.(PATS!! Daar ging het
lanceerd voor een twee uurlange
hoofd aan stukjes.)
TV-serie van ABC/Canada. Het geheel is gebasseerd op het
Regisseur Cronenberg wordt wel
verhaal:'Panic offshore'.Maar de
eens de koning van de Canadeze
filmtitel wordt:'The Lucifer
griezelfilm genoemd.Hij maakte
Rig'.De ontwerper vanhet schat-
Shivers, Rabid, The Brood (o.a.
je is James Cummings.Het dier
met Oliver Reed).Hij hoort thuis
maakt weer drie stadiums door:
in de groep van jonge regisseurs
embryo,kleintje en volwassene. E
Het pak bestaat weer uit een
OMEN:het slot.
Latex-constructie.
Damien THorn baant zich een weg door de duisternis om uit-
Italië doet ook mee!Een Itali-
eindelijk president van de VS te
aanse/Duitse coproduktie.Geen
worden?De anti-krist grijpt naar
spaghetti western!Het geheel
de macht.Maar de tweede komst v
krijgt de naam:'Aliens arrive
van Jezus wordt een feit in
on Earth' of 'Contamination'
Engeland.(wat durft men nog
Een Amerikaanse Mars-expeditie
allemaal verzinnen...).De Thorn
vindt enkele leuke Paaseitjes!
Corporation zal het heilige
Deze bevatten een dodelijke
kind trachten te doden.
bacterie.
Maar dan is er nog broeder
Regisseur Luigi Cozzi van de
DeCarlo met zijn zeven my-
miskleun 'Starcrash' vertelt
tische dolken van Maggido.Zullen
dat er genoeg aktie in de film
zij op tijd Damien treffen?
zit om de kijker in spanning te
Dit is een tipje van de sluier
houden.(Laat ons hopen..)
...rond het 'final conflict'.
TELEFOONGESPREK
DE GESNEUVELDE TYPER.
steven de zoon van de hoofd-
Met wrede wraakgevoelens
redacteur neemt de rinkelende
schrijf ik deze brief, beste
telefoon op voor zijn vader.
redactie.
Steven:HALLO...
Het is de laatste maal dat ik
Boumans: Kabouter hier.Mag ik
nog teksten overtyp met dt-
GT spreken?
fouten, XX-tekens, oergeluiden
Steven roept zijn vader.
en ik ben die progressieve
GT : Wie is het?
taal van ECB ook beu!
Steven aarzelt en zegt:
Vertel hem ook eens om niet
Uwe BAAS!
zo dicht op elkaar te typen.
GT : mijne baas van het werk!? Steven: Neen! Den BAAS van de SF-club!!! Boumans:Hihi..Hahaha en lacht nog steeds verder.
F
GROL..GRLLL vingers geplet! -----------------------------WAAR BLIJFT JCR ? HIJ RUST IN VREDE TUSSEN 7 VROME MAAGDEN...
G
EUROPESE SF.ASSOCIATIE. ==================== Bulletin * 3 - Mei 1981. =================== Redactie : Robert Smets. Italiëlei ,84(3), B.2000-Antwerpen. EUROCON VI = VII. Het werd even stil omheen de zesde EUROCoN,en wel omdat op het laatst nog enige betwisting rees met de tweede kandidaat-inrichter,nl.Hongarije. Het probleem werd bijgelegd en Zwitserland werd nu definitief weerhouden.La Chaux de Fonds, om precies te zijn. Wel herinnerde Pascal DUCOMMUN zich dat er te Zurich een allereerste 'Europese' conventie had plaatsgevonden,in I959,en daarom besloot hij (op eigen houtje,denk ik) de 'juiste nummering te herstellen'..Vandaar dat hij van EUROCON VII spreekt waar wij aan nr.VI dachten.U hebt er dus géén gemist (tenzij misschien die te Zurich ?) Ook voegde hij aan de officiele naam een toenaam toe: 'Les Montagnes Hallucinées',of,voor de anglo-saxofonen,'At the Mountains of Madness'. De inschrijvingsprijzen werden inmiddels ook vastgelegd,en wel als volgt : supporting : 15 ZFR. = 290 BFR. attending : 30 ZFR. = 580 BFR. Opgelet,want nà 31.12.I981 wordt het attending membership gevoelig verhoogd tot 50 ZFR.= 960 B. FR.,en deze omzetting geldt dan nog onder voorbehoud van wijziging. U kan rechtstreeks met Pascal DUCOMMUN kontakt opnemen,het adres luidt 'Cheminots 23,CH. 2300-LA CHAUX DE FONDS',en hèm H
per internationaal mandaat betalen,in ZFR.Dat kan U ook per bank doen,maar het kost wel duurder.Tenslotte,en dat is misschien eenvoudigst, kan ik de Belgische voor-inschrijvingen groeperen.U stort dan op nr.2200966064-77 (R.Smets,Antwerpen) en ik maak over.Steeds onder voorbehoud van pariteitswijziging van de BFR.,natuurlijk, want zo veilig voel ik me terzake niet. Officiele mededelingen volgen kortelings,en worden de belangstellenden uiteraard medegedeeld. Terloops misschien toch even vermelden dat de Vlaamse deelname in de Europese sf.associatie tot op heden erg laag is gebleven.Vier namen in totaal,deze vertegenwoordiger en diens echtgenote inbegrepen..Dit stelt m.i.wel vragen inzake de zin van een Vlaamse deelname aan dit initiatief, waaromheen - paradoxaal genoeg - af en toe wel heftige stellingnamen waar te nemen vallen,wanneer 'zij' weer eens in gebreke zijn gebleven. Hierbij wil ik dan niet eens ingaan op de vragen,die zich voor de door U gekozen vertegenwoordiger stellen.
EUROPESE SF.ASSOCIATIE. ==================== Bulletin * 4 - Juni 1981. ==================== Redactie : Robert Smets. Italiëlei ,84(3), B.2000-Antwerpen.
JERUCON ' 82. Er werd hierover reeds lange tijd gespeculeerd,maar nu ont-
vingen wij officiele bevestiging,met heel precieze details. In 1982,en wel van 27 Juni tot en met 2 Juli,wordt een belangrijk internationaal sf.congres ingericht in het 'Convention Centre' te Jeruzalem. De inrichters spreken van 'the first international integrative congress on science-fiction,fantasy and speculative science'. Daarbij zal U zijn opgevallen dat naast literatuur en 'harde'wetenschap( zg.space sciences bv.) ook ruimte wordt gelaten voor diegenen die menen dat hun onderzoek zich beweegt in de randgebieden van de 'conventionele wetenschap'.Futurologie,ESP,ASC,occulte wetenschappen,UFO-logie en andere. Zo vind je,bij de deelnemers,zowel de 'SF.Research Association' als het 'National Space Institute' en het 'Centre for UFO-Studies', broederlijk verenigd. Heel wat sf.schrijvers zegden reeds hun deelneming toe,en daarbij noteren we Alfred Bester,Ben Bova,John Brunner,Harlan Ellison, Forrest Ackerman,Martin Greenberg, Harry Harrison,Barry Longyear,Robert Sheckley,Robert Silverberg en Norman Spinrad. Vrij veel sf.auteurs hebben een Joodse achtergrond,en daarom dienen wij er,denk ik,niet aan te twijfelen dat zij er zullen aan houden deze eerste Israëlische
convention tot een succes te maken. Nagenoeg een World-con zou ik zeggen,en juist daarom voor ons ook interessant. Vanzelfsprekend zal slechts een zeldzame fan de trip ondernemen voor dit congres alleen. Het is dan ook aangewezen de aandacht te vestigen op de uitzonderlijke toeristische mogelijkheden van dit land,waar zowel op het vlak van de natuur als op dat van oudheden,geschiedenis en godsdienst buitengewone zaken te bezoeken vallen.Om het over het dynamisme van zijn inwoners nog niet te hebben. Wij zullen U hier verder op de hoogte houden van de evolutie van JERUCON en houden ons ook ter beschikking voor nadere informatie inzake de verplaatsing,verblijf en 'toeristische' omlijsting.
Vermelden we de inrichters nog, nl.Dr.Nachman Ben-Yehuda en Pr. Stanley Einstein,en het kontaktadres,voor wie bepaalde projecten wil voorstellen : JERUCON'82,P.O.BOX 394,TEL-AVIV 6I003-ISRAEL. Ook daarin staan wij uiteraard ter beschikking voor bemiddeling.
I
J
HET LAND URSHURAK. Jerry Nichols en illustraties van de gebroeders Hildebrandt. L.J. Veen B.V.-Utrecht 1980 318 pp.- Fl. 32.50- Vertaling: Ad van der Snee.
De naam Tolkien wordt tegenwoordig door mercantiel ingestelde uitgevers te pas en te onpas op de achterflap van boeken gekleefd, die maar al te vaak niet de minste verwantschap vertonen met het eposachtige sprookje voor volwassenen dat "The Lord of the Rings" is.Ook hier wordt "In de ban van de Ring" vermeld, maar terecht.Dit is puur Tolkien-epigonisme, met wonder lijke wezens, kabouters, elfen ( en niet elven,vertaler!), goede en slechte magiërs,enz. Goed en kwaad leveren volgens een profetie de uiteindelijke strijd, het goede overwint (uiteraard) en Urshurak wordt het beste land in de beste aller werelden. Clichés, clichés en nog eene clichés. Nou ja, misschien ben ik niet de geschikste persoon om dit soort dingen te recenseren. Met een voor velen waarschijnlijk onbegrijpelijk masochistisch genoegen lees ik geboeid de Nibelungensage, zwelg in de Faerie Queene, wordt wild van
Per Gynt en extatisch over Die Götterdämmerung, maar de avonturen van prins Ailwon en C° zeggen me weinig of niets.Het zal wel aan mij liggen. Overigens is dit boek toch een aanrader omwille van de fantastische illustraties van Gregory en Timothy Hildebrandt, die het geheel verheffen boven de naïeve middelmaat van het verhaal. Julien C. Raasveld
Patrick Alexander. De laatste held (Show me a hero). L.J. Veen, Utrecht, 1980. 284 pp, fl 24.50. Vertaling Nico Beemsterboer. In de jaren tachtig regeert een dictatoriaal regime over het Verenigd Koninkrijk. Uiteraard bestaat er een verzetsbeweging, waarvan Tom Ashman, bijgenaamd de Valk, een van de voornaamste figuren is. Een plan voor machtsovername wordt samen met politici en hoge militairen beraamd onder de naam operatie Vulkaan. Om dit te financieren dient goud gestolen uit een bankkluis en tijdens deze operatie valt Ashman in handen van de Tactische Brigade (een soort KGB). De sluwe kolonel Cunningham, hoofd van deze geheime politie, probeert de datum van operatie Vulkaan uit Ashman te krijgen. Wanneer de coup toch plaats vindt, ontdekt Ashman tot zijn ontsteltenis dat bondgenoten zich tot tegenstanders ontpoppen en dat hij alleen staat tegenover cynische, op macht beluste personages, die de idealen alleen maar met woorden beleden hebben. Alleen K
hij, de laatste held, zal consequent blijven tot het uiterste. Geen literair meesterwerk, maar ook weer meer dan alleen maar een boeiende avonturenroman gezien de duidelijke moraal (best samen te vatten in een uitspraak van Cunningham : ... Macht maakt niet corrupt. Maar iedereen die naar macht streeft en daar hopen lijken voor over heeft, is al corrupt. Hij verandert niet, zijn kansen veranderen"). Aanbevolen, maar je moet wel een ontstellend aantal vertaalen zetfouten op de koop toe nemen. Julien C. Raasveld Kenneth M. Cameron. Als het licht uitgaat (Power Play). De Kern, Bussum, 1980. 279 pp, Fl 29.90. Vertaling W.J. Martens, omslagfoto T. Versluys. Toen ik dit boek in handen kreeg, dacht ik na lezing van de achterflap : "Jakkes, weer een van die stompzinnige dingen waarin de wereld ten onder gaat door gebrek aan olie; en er zal wel een kerncentrale in exploderen ook." Dat is het dan ook helemaal - en ja hoor, er explodeert een kerncentrale. Uiteraard zitten nu een aantal lezers in de handen te wrijven en te denken : "ah, weer iemand die zegt hoezeer wij wel gelijk hebben." Nou, innige deelneming Nu hebben jullie misschien een idee hoe ik over dat soort zaken denk. Maar, oh wonder, het verhaal zelf is boeiend en goed ontwikkeld, de situaties zijn doordacht als je het gegeven aanvaardt of negeert, en de personages komen goed uit de verf. Het geheel haalt een peil dat ik zou kunnen vergelijken met 'The Day of the Triffids' L
Van Wyndham of "The Long Loud Silence' van Wilson Tucker (dat al lang had mogen vertaald zijn, heren uitgevers), strijd om overleving dus van groepen en individuen onder barre omstandigheden. Julien C. Raasveld
Douglas Orgill & John Gribbin. De zesde winter (The Sixth Winter). De Boekerij, Amsterdam Brussel, 1980. 326 pp, Fl 27.50 Vertaling Jacques Post, omslag Studio Myosotis. Zoals bekend werden in Siberië mammoets gevonden in het ijs, volmaakt bewaard alsof ze door de bevriezing overvallen waren. Van dit gegeven vertrekken de auteurs om een verhaal op te bouwen over de komst van een nieuwe ijstijd, die natuurlijk verstrekkende gevolgen heeft voor onze technologische beschaving. Het wordt een vlot leesbaar avonturenverhaal over de belevenissen van enkele figuren tijdens de ineenstorting. De auteurs hebben duidelijk wat populair-wetenschappelijk materiaal doorgenomen en daaruit gelicht wat ze konden gebruiken zodat men een indruk van geloofwaardigheid krijgt wanneer men negeert dat de wetenschap geen enkel idee bezit van het hoe en waarom van ijstijden. Er is zelfs een even grote stroom van voorspellers, die onze aarde juist ziet opwarmen in de toekomst. Bovendien hebben de schrijvers op het laatst hun verbeelding niet binnen de perken kunnen houden. 'De stand van de planeten wordt erbij gesleurd (wat dat dan ook mag betekenen), er wordt dat ijstijden eigenlijk de normale toestand van de aarde zijn (ze hebben hun geogenie en geognosie dan toch wat verwaarloosd, of ik moet me sterk ver-
gissen), er wordt gezegd dat de huidige mens eigenlijk te wijten is aan de toevallige periode van vijftienduizend jaar warm klimaat en dat hij anders ik citeer: "Stel u eens voor welke vermogens hij had kunnen ontwikkelen in een aanhoudende ijstijd, in het bijzonder omdat hij zich in een jachtcultuur ontwikkelde.Telepathie, dat staat vast. En, bijna zeker, het vermogen om met dieren te kunnen communiceren. Een veelheid van bovenzintuiglijke vermogens; zelfs telekinese, het vermogen om voorwerpen door middel van wilskracht te verplaatsen." Einde citaat. Nou ja, er zijn mensen die nog groter nonsens durven spuien. Niettemin het geheel aanbevolen als een gezellige, ontspannende roman.
Zowel Adam Reith als Valentine de goochelaar vergemakkelijken het hun geestelijke vaders door een zoektocht te beginnen. In beide boeken merken we een uitgesponnen sfeer en een gevoelige detaillering. Tevens kunnen zowel Silverberg als Vance goed overweg met buitenaardse wezens en dito gebruiken. Vance slaagt erin een meer ootserse smaak te geven aan zijn beschrijvingen, welke Silverberg wel naprobeert maar niet geheel lukt. Aan de andere kant is Silverberg meer de auteur van de menselijke nuances en diepten, waar Vance zichzelf blijft herhalen in het bizarre, maar eerder oppervlakkige avontuur. Tot daar enkele vergelijkingspunten.
Het is belangrijk te moeten konstateren dat Silverberg opeens deze richting uitgegaan is. Nu Julien C. Raasveld zijn de gigante planeten en de fantany-queeste wel "in", maar hij leek me nu toch niet zo'n trend-auteur. We zijn hier ver weg van de gevoelige toekomstvoorspellingen, zoals in "Born Robert Silverberg with the Dead" of "Tower of Glass", LORD VALENTINE'S CASTLE ver weg ook van de gepassioneerde Gollancz, London, 1980, L 6.95, fiktie in "Nightwings" en 444- blz. "Dying Inside", van de getraumatiseerde plot in "Downward to the G. Eekhaut Earth" of "The Man in the Maze". Robert Silverberg is teruggekeerd De planeet Majipoor biedt ruimte in de gelederen van de SF-auteurs voor het zuivere eskapisme van de lezer en voor een grote hoeen we mogen daar terecht blij veelheid aan wonderen, dromen, om zijn. vreemde steden en verre reizen. In "Lord Valentine's Castle" bewijst hij ongetwijfeld een Maar hoe hij het ook doet Sivermeester van het proza te zijn, berg weet van een basisgegeven terwijl hij tevens buiten het (Valentine, die zich aansluit strikte SF-kader kan treden, bij een groep goochelaars, wat hij reeds eerder liet merkna ontdekt te hebben dat hij en met "Dying Inside". zijn geheugen kwijt is geraakt, en dat hij op een vreemde manier Toch is het vreemd dat me ergens verbonden is met de wereldheerser de vergelijking met Jack Vance Lord Valentine) een massieve goedopvalt : Silverbergs planeet geöliede roman te maken,waar niet Majipoor is dan wel Tschai niet, alleen het avontuur maar tevens maar één en ander geeft een de intelligentie haar plaats vindt. gelijkaardige indruk. M
Hij speelt met de archetypische elementen die we in dergelijke avonturen vinden : er is een verstoten heerser (Valentine) wiens plaats wordt ingenomen door een bedrieger, er zijn leidinggevende dromen, ontoegankelijke mythische tempels, getekende kaarten om de lezer te leiden, addelijke personages en edele kunstenaars. Maar Silverberg geeft ons niet de kans dit alles als evenveel clichés op te vatten. Uiteraard is het boek omvangrijk en men is af en toe geneigd uitweidingen op te vatten als langdradigheid. Maar men mag niet vergeten dat de auteur, samen met de lezer, de gelegen heid moet krijgen deze wereld te verkennen. Vandaar, onvermijdelijk zelfs, de queeste, die Valentine dient te ondergaan. Een goed boek ? Ongetwijfeld. Gezien de verstijfde proza die diverse andere groten in recente tijden gepleegd hebben zou ik niet aarzelen dit boek een belangrijke plaats toe te kennen. Een tweede "Duin" zal het anderzijds niet worden, daarvoor is het decor niet ongewoon genoeg. Maar het evenaart dit laatste boek wel in verschillende aspekten, al is het maar vanwege Silverbergs geïnspireerde stijl.
een interview te maken van Isaac Asimov, voor 'Ariel'. Dat bracht hem op het idee een hele reeks dergelijke interviews van Engelse en Amerikaanse auteurs te maken en te bundelen, om de belangstellende lezer een persoonlijk beeld te geven van hoe deze mensen zijn, leven, wonen en werken.
Zowat dertig auteurs dus, op zowat 300 blz., dat maakt een tiental pagina's gemiddeld, inclusief fotootje en korte biografische schets. Platt is een begaafd interviewer, die de mensen aan het woord weet te laten en slechts terloops ingrijpt om enkele essentiële zaken op punt te stellen. Ieder gaat dan ook vrij zijn gang, alle richtingen uit, en dat maakt dat hier, naast een echte, omstandige kennismaking, ook een overzicht wordt geboden van diverse aspecten van sf zelf en van het schrijven ervan. Een extreem voorbeeld is wel
WHO WRITES SF ? (Savoy Books) DREAM MAKERS
(Berkley Sf)
Charles PLATT (samenst.) 1980, 284 blz., ill., 2.75 $.
Delany's academische tirade. Enkele interviews lazen we al eerder, in fanzines, en van meerdere auteurs zijn de. theorieën (resp. obsessies)zo stilaan bekend, maar uiteraard kent niemand ze allemaa}, en in dat
In '78 vroeg men de Engelse
opzicht denk ik dat dit voor
(new wave) auteur Charles Platt
de fan een uitzonderlijk inte-
N
ressante bundel gesprekken ge-
THE LAST DEFENDER OF CAMELOT
worden is.
Roger ZELAZNY
Namen natuurlijk, en die krij-
1980, Pocket Books, 308 blz.
gen jullie. De volgorde is(vrij origineel)volgens de plaats van interview(woonplaats), van Oost naar West : Asimov, Disch, Sheckley, Vonnegut, Spinrad, Pohl, Delany, Malzberg, Bester, Kornbluth (weduwe), Budrys, Farmer, Van Vogt, Dick, Ellison Bradbury, Herbert, Knight & Wilhelm, Moorcock, Ballard, Tubb, Watson, Brunner, Benford, Silverberg en Aldiss.
Kortverhalen van Zelazny werden vrij zeldzaam sinds de auteur, vooral dan met zijn 'Amber' reeks, een ruimer publiek wist te bereiken. Dat kan wel enigszinsworden betreurd, vooral waar hij in de jaren 64/70 enkele merkwaardige verhalen schreef en zijn recente romanwerk daarentegen een zekere achteruitgang aantoont. 'The last Defender of Camelot' brengt enkele recentere verha-
Even kijken, ...oh ja en Hank Stine ook, en Ed Bryant. Slechts één dame, en dan nog toevallig. Platt heeft er een uitleg voor, maar m.i. weinig overtuigend. Ursula LeGuin wees een interview af, en wat de andere dames betreft, tja, er zijn nu eenmaal
len, maar die beslaan slechts een zeventigtal blz. en in de korte inleiding die elk van hen voorafgaat geeft Zelazny toe ze zomaar toevallig te hebben gepleegd, omdat iemand hem er om vroeg, of om ook eens in 'OMNI' te komen...
meer mannelijke auteurs en vrouwen neigen meer naar fantasy enne... je moet ook geen vrouwen gaan interviewen omdat het vrouwen zijn... Zegt ie. Waar hier vooral meer klassieke namen aan bod kwamen en de dames vooral sinds 1970 op de voorgrond traden kan je hem tot op zekere hoogte volgen, maar, eh, een volgende keer, hoor je, Charles ?
Zij brengen ook weinig nieuws aan, al bevielen zaken als 'Is there a demon lover in the house ?' en 'Stand Pat, Ruby Stone' me wel. Wanneer hij wil kan Zelazny nog steeds een intrigerende sfeer scheppen, maar doorgaans drijft hij toch te zeer op zijn 'formule'. De rest van de bundel...? Wel, enerzijds oudere zaken (eerste verhalen zelfs) die destijds
Robert Smets
niet werden opgenomen in de bunO
del 'The Doors of his Face, the Lamps of his Mouth', en een tweetal eerste versies van romans. 'He who shapes' (later tot 'Dream Maker' verwerkt) en 'Damnation Alley' (d.i. de basis van de gelijknamige roman) beslaan zowat 60% van dit boek, en al zijn ze (zoals hij zelf toegeeft) beter dan de romanversie, toch (her)lees je dit vooral uit nieuwsgierigheid, of bij wijze van vergelijking. Ook 'Auto-da-fe' duikt nog eens op (oorspronkelijk in 'Dangerous Visions') en daarmee is de opsomming zowat rond. Als bundel vrij ongelijk, en ondanks zijn chronologische schikking echt geen 'Best of ..' De inleiding bij de bundel én de individuele toelichtingen zijn dan nog van de vlakste die ik ooit onder ogen kreeg. Weinig geestdrift echt. Robert Smets
Donald F. Glut (1980) : WRAAK UIT HET HEELAL (The Empire Strikes back) E.C. Bertin en Guido EEkhaut Deze roman is niet meer dan een verbale versie van de film 'Star Wars' : De Tegenaanval van het Rijk, naar het scenario van Georges Lucas, en sluit rechtP
streeks aan op zijn boek 'Star Wars/ De Sterrenoorlog'. Glut doet echter geen enkele poging om de sterk-visuele atraktie van de film in het boek te vervangen door een sterkere karaktertekening of door subplots, maar houdt zich woordelijk aan het al magere skript. In de verre toekomst heerst er oorlog in het heelal tussen het boosaardige Keizerlijke Imperium (vertegenwoordigd door Darth Veder) en de rebellen (onder Prinses Leia Organa). Wanneer de rebellenbasis vernietigd wordt, ontsnapt de Prinses met het schip van Han Solo de ruimte in, maar komt toch in handen van Veder terecht. Luke Skywalker, nog een rebellensympathisant, probeert inmiddels zijn psychische krachten te ontwikkelen en snelt ter hulp. Alles steunt op het avontuurlijke aspect. Proper geweld en kleuterschoolromantiek zorgen voor een geheel dat als film best genietbaar is als een boeiend sprookje voor volwassenen (en kinderen) maar dat als SF-boek nauwelijks het vermelden waard is. Natuurlijk wordt het Engelstalig publiek meer aangeboden : "Star Wars" slaat dus opnieuw toe. Het kon niet anders of na het financiële succes van de eerste prent kwam er een vervolg, dat eveneens veel geld in het laadje van de filmbonzen moet brengen. Ballantine Books verwierf tevens de rechten voor boekpublikatie. De romanversie van "The Empire Strikes Back" werd geschreven door Donald F. Glut, maar er is tevens een geïllustreerde versie op de markt. Een weinig interessante 'spin-off' van de hele zaak is Brian Daley's boek "Han Solo's Revenge", die de onversaagde ruimteheld met zijn wookie ten tonele voert voor Space-opera avonturen.
Daarnaast kan je ook de geldbuidel openen voor enkele andere relevante publikaties : een Ralph Mc Quarrie portfolio, en een TESB-scetchbook, allemaal vanwege het goede huis Ballantine. Het scetchboek kost $ 5.95, terwijl de geïllustreerde romanversie zo'n $ 4.95 moet kosten. De beide gewone boeken zijn goedkoper : $ 2.25 elk. De portfolio - het meest interessante aanbod, naar mijn mening, zal zowat $ 10 vergen, maar is dat zeker waard
Alfred Bester DE BRANDENDE MAN Msf 159, 1980, fl.13,50 (Tiger ! Tiger ! of 'The Stars my destination' ,1955) G. Eekhaut Misschien was in 1972, toen Tijger ! Tijger ! , bij Bruna verscheen, in ons taalgebied de sf-wereld nog niet klaar voor Bester, hoewel tevens diens andere uitstekende boek "The Demolished Man" reeds vertaald was (1969). Bester debuteerde in 1952 met deze laatste roman, en wat me direkt opviel was de rijke taal, het experiment in vele vormen. Bester heeft nooit veel geschreven, onlangs verschenen echter wel twee nieuwe romans van hem, maar wat hij schreef wordt terecht beschouwd als SF van het hoogste gehalte. Daar de oude Bruna ondertussen lang uitverkocht is, was er een noodzaak aan een nieuwe uitgave van "De Brandende Man" Het verhaal : In de Gouden Eeuw, een tijd van spannend avontuur,(zoals Bester zelf schrijft in de proloog) komt Gully Foyle in moeilijkheden wanneer ontdekt wordt dat hij er toevallig
in slaagde zijn lichaam door de kracht van zijn geest te verplaatsen. De rest is een waanzinnig, weinig klassiek avontuur, waarin Bester dan wel niet de "The Demolished Man" kan overtreffen, doch met stijl en typografische experimenten nieuwe dimensies van de SF exploreerde.
Jeronaton CHAMPAKOU Panda, okt.1980, 69 blz. Syds Marra Deze strip van de Belgische tekenaar Jeronaton (pseud.) had al veel succes toen hij in Metal Hurlant en later in Heavy Metal verscheen. En dat is geen wonder. Hoewel het verhaal niet bepaald uitblinkt door orginaliteit (een Von Dänikenachtig gegeven : godin uit de hemel bezoekt Maya's) zijn het de tekeningen die het 'm doen. Schilderijtjes is misschien wel een juister woord. Met een fotografische nauwkeurigheid en veel aandacht voor details (de manier van tekenen doet wel enigszins aan het werk van Don Lawrence (Trigië) denken; alleen wat gladder) brengt Jeronaton de wereld van de oude Maya's voor ons tot leven. Dit was een van de beste stripboeken die ik dit jaar ben tegengekomen, en ik kijk al uit naar meer werk van deze tekenaar. Champakou is in twee uitvoeringen te krijgen : slappe kaft f 8,90, 145 BF harde kaft f 19,50, 320 BF. Q
CREEPY Semic Press, Amsterdam, verschijnt 6 X per jaar, 58 blz. waarvan 8 in kleur, f 5,50, BF 90 Syds Marra Na de Nederlandse editie van 1984 op de markt te hebben gebracht verrast Semic ons nu met Creepy. Het is niet de eerste keer dat ze een Nederlandse editie van Creepy op de markt brengen. Enige jaren geleden verschenen 12 nummers van Macabre, die geheel in zwart/wit waren uitgevoerd. Dit eerste nummer bevatte om te beginnen een voortreffelijk verhaal van Bruce Jones, Berni Wrightson, geheel in de ouderwetse EC-traditie opgezet. Bruce Jones is erg goed in zulke verhalen, en daar hoofdredaktuer Jan de Rooij dat ook vindt zullen wij hem ongetwijfeld nog vaker tegenkomen. Verder in dit nummer nog een uitsteken verhaal van Wallace Wood, ook al volgens de ECtraditie opgezet, - met een 'shock-ending', weet je wel en acht pagina's kleurenwerk van Richard Corben. Verder nog tekenwerk van Val Mayerik, Russ Heath, Tom Sutton, etc. Al met al geen slecht begin.
Alan Dean Foster CACHALOT Ballantine del Rey, 1980 $ 2.25, 275 blz. G. Eekhaut Foster, een veelschrijver, produceert met de regelmaat van een klok goed afgewerkte SF-romans en/of filmversies. Hij is o.a; de auteur van R
"Icerigger", "Bloodhype" en "Midworld", maar ook van geromanceerde filmscenarios als "Dark Star", "The Black Hole," en "Alien". Deze "Cachalot" toont ons Foster zoals hij doorgaans is : vlot, niet te intellectueel, een neiging tot clichématige personages, mooi ontwikklede zin voor avontuur en decor. Een uitermate commerciël auteur dus. Op de planeet Cachalot is er overigens plaats genoeg voor avontuur : deze wereld diende als wijkplaats voor de laatste restanten van de walvisachtigen, nu de meesters van de wateren van deze oceaanwereld. Zij dulden enkele menselijke kolonies, die aan ontginning en visvangst (van inheemse soorten) doen. Maar een vreemde kracht bedreigt de mensen : vlottende steden verdwijnen spoorloos. Zijn het de walvissen die op deze manier zich willen wreken voor het hun aangedane historische onrecht, of gaat er een menselijke kracht schuil achter deze operatie ? Een groep off-worlders wordt betrokken bij de zaak en zij, zoals het hoort, vinden hiervoor de oplossing.
Peter Jones SOLAR WIND Rostrum, 1980, 96 blz.in kleur f 29,95, BF 490 Syds Marra De naam Peter Jones zal velen bekend in de oren klinken. Zijn covers verschenen o.m. op de boeken van Born's NOVAreeks en op verscheidene boeken van Meulenhoff.
In kort tijd is deze jonge Engelsman een veelgevraagde illustrator geworden. Vooral in Engeland is zijn werk erg in trek. In Solar Wind is al het werk dat hij tot dusver heeft gemaakt afgedrukt. We zien eerst nog sterke invloed van Chris Foss en ook van Frank Frazetta, maar langzamerhand heeft Jones een eigen herkenbare stijl gekregen. Zijn werk is erg kleurrijk en erg mooi, en dat maakt dit boek dan ook tot een aanradertje voor éénieder die goede SF-kunst weet te waarderen.
de Kayapo-indianen en over het Boeddhisme. Dit alles op glanspapier en met zwart/wit foto's, wat het tijdschrift aantrekkelijk maakt. Een beter 'leesbare' cover zou het verkopen via de boekhandel en de krantenhokjes kunnen bevorderen, maar dat is slechts een detail. Neem ter kennismaking een abonnement. De redactie schijnt te verwachten dat in de toekomst ook "sociaal getinte sf-verhalen" kunnen gepubliceerd worden.
LIBER, tweemaandelijks tijd-
Guido Eekhaut
schrift voor lichaam, geest en natuur. Oedenkovenstraat 39, 2200 Borgerhout. 85 F per nr., 510 voor 6 nrs, te betalen :
Bob Van Laerhoven. De erfenis
412-3015813-64.
van Kilosh. Standaard Uitgeverij, 1980, 121 pp.
Een nieuw tijdschrift (derde nummer) dat de lezer van sf en
Bob Van Laerhoven, geen veel-
fantastiek wel zal interesseren
schrijver maar toch een kon-
want het voert hem wat buiten
stante werker, heeft een aantal
zijn strikt-literaire belang-
boeken achter de rug die nie
stellingssfeer. Artikels over
steeds de grote massa konden
magnetisme, Matthew Manning,
bereiken, meestal door het mar-
magie, een lang artikel over
ginale karakter van hun resp.
Peter Brooks' film 'Ontmoetin-
uitgevers. En van hun onderwer-
gen met bijzondere mensen'
pen.
(naar het werk van Gurdjieff),
In zijn boeken ( en in enkele
zelfs een tweetal artikels van
bij mijn weten ongepubliceerde
Bob Van Laerhoven, proza en
manuscripten die ik las) ont-
illustraties.
wikkelde Van Laerhoven zich tot een sociaal-kritische auteur
Dat gaat wat de weg op van Bres
die voor zijn thema's buiten de
meen ik, maar betaalbaarder.
grenzen ging kijken maar tege-
Uitstekend materiaal o.a. over
lijk universeel bleef in zijn S
probleemstellingen - iets dat
en onderhoudende) zoektocht
we zo weinig terugvinden in
van een buitenaardse op onze
onze provincialistische Neder-
planeet.
landstalige boekschrijverij.
Schrijven voor de jeugd lijkt
Van Laerhoven is daarenboven
voor Van Laerhoven een gave te
een semi-professioneel auteur
zijn : zijn taalbeheersing is
en met dit boek richt hij zich
geoefend (door het maken van
specifiek op de jeugdmarkt
vertalingen ?) en aan zijn ver-
(13 à 16 jaar). Hij brengt sf-
beelding twijfelden we nooit.
thema's samen met de klassieke
Het boek is in zoverre verzorgd
Japanse geschiedenis en kultuur
dat zelfs een volwassen publiek
in een onvermijdelijke (maar
er veel leesgenot aan overhoudt.
daarom niet minder spannende
T
Guido Eekhaut
