style Martine Kamphuis quality time stoppen is geen optie kostbaar erfgoed Artsengezin Bijkomen in op zoek naar tegenpolen streeft naar

LIFE style NOVEMBER 2013

Artsengezin streeft naar

quality time Al cruisend naar de uithoeken van de wereld

Bijkomen in

kostbaar erfgoed

Martine Kamphuis op zoek naar tegenpolen

Beklimming Mont Ventoux:

stoppen is geen optie

ZWEDEN ZIJN SPECIALISTEN De innovatieve Volvo XC60 is slimmer dan ooit. Elke XC60 wordt standaard geleverd met City Safety, het innovatieve systeem dat een botsing met uw voorganger kan voorkomen. Een lasersensor voelt een naderende botsing aan en bedient de remmen wanneer dat nodig is. Met het optionele Volvo on Call kunt u nu ook altijd op afstand in contact staan met uw XC60; eenvoudig te bedienen via uw smartphone. En in geval van nood alarmeert de geïntegreerde hulpdienst van Volvo On Call direct onze specialisten en de benodigde hulpdiensten. De XC60 is niet alleen heel slim, maar geeft u ook een veilig gevoel.

Ontdek de innovatieve Volvo XC60

QJGQJ><MNIG Volvo XC60 v.a. € 44.995 incl. 21% btw en bpm. Raadpleeg voor additionele kosten de verkoopvoorwaarden op www.volvocars.nl. Leasen v.a. € 859 p.m., excl. btw en brandstof, o.b.v. Full Operational Lease, 60 mnd, 20.000 km p.j., Volvo Car Lease: 020-65 873 10 (kantooruren). Wijzigingen voorbehouden.

Gem. verbruik: 4,4 - 10,7 l/100 km (22,7 - 9,3 km/l), gem. CO2-uitstoot resp. 116 - 249 g/km.

Leuke cadeautip van Bose.

Een kamer gevuld

®

Wave music system III

met geluid. Niet met kabels. Afgebeeld in titaniumzilver en platinawit. Ook leverbaar in grafietgrijs.

®

®

Het Bose Wave music system III komt voort uit meer dan 30 jaar investering in innovatie en onderzoek en produceert kamervullend kwaliteitsgeluid uit een systeem dat minder ruimte inneemt dan één conventionele luidspreker.

is bovendien voorzien van twee alarmmeldingen voor twee verschillende wektijden. Daarmee is dit een van de handigste apparaten die u kunt hebben. Muziek van uw iPhone, iPod,* computer of tablet

Muziek zoals muziek bedoeld is ®

Het Wave music system III biedt de meest realistische muziekweergave die we ooit hebben gerealiseerd bij zo’n klein systeem. U hoort nieuwe details in nummers die u door en door kent, voelt de impact van krachtige bastonen en geniet van een heldere weergave van de allerhoogste frequenties. Door de waveguidetechnologie van Bose levert dit compacte systeem Dubbele gevouwen waveguides een rijk en gedetailleerd geluid dat zorgen voor een vol en levensecht geluid. Exclusief van Bose. de kamer vult. De functies die u wilt Met de cd-speler aan de voorkant en een digitale DAB/FM/AMtuner hebt u twee mogelijkheden om van uw favoriete muziek te genieten. Het digitale display toont informatie over het nummer waarnaar u luistert. Met de touchpad boven op het systeem schakelt u het systeem in of uit en zet u het alarm op snooze, en met de afstandsbediening van creditcardformaat bedient u eenvoudig alle systeemfuncties. Het Wave music system III

Met de beschikbare accessoires geniet u van de muziek op uw iPhone of iPod,* of draadloos van uw tablet, computer of ander Bluetooth -apparaat. En dankzij het compacte formaat past het Wave music system III vrijwel overal, zodat u kunt genieten van muziek waar u maar wilt. ®

®

Ervaar het zelf, zonder risico ®

Het Wave music system III is een geweldig cadeau. De beste manier om de kwaliteit en prestaties van het systeem te ervaren, is natuurlijk door het zelf uit te proberen. Bel dus nu, luister 30 dagen zonder risico of verplichting en profiteer van gratis verzending. Bent u toch niet volledig overtuigd? Dan komen wij het systeem gewoon weer bij u ophalen en ontvangt u het volledige aankoopbedrag terug. Waarom nog langer wachten? Ervaar zelf waarom Bose een van de meest gerespecteerde namen is op het gebied van geluid. NU MET

TIJDELIJKE AANBIEDING. We zijn zo overtuigd van de betrouwbare prestaties van al onze Wave -systems dat we onze ‘ophaal- en retourgarantie’ verlengen tot vijf jaar als gratis cadeau bij uw aankoop. Deze aanbieding is geldig tot 31 december 2013. ®

JAAR

®

GARANTIE

Bel GRATIS naar 0800 267 3333 of ga naar boseinfo.nl Telefonische openingstijden: ma - vr: 09.00 - 20.00 uur / za - zo: 10.00 - 14.00 uur. Referentie 3ALIFE45

GRATIS VERZENDING

PERIODE VAN 30 DAGEN

TOCH NIET OVERTUIGD? GRATIS RETOURNEREN

®

GA LANGS BIJ DE BOSE STORE IN AMSTELVEEN, EINDHOVEN OF ROTTERDAM

* Dock niet compatibel met iPhone 5 en iPod shuffle. Levering is onderhevig aan de beschikbaarheid van het product, de verwerking van de betaling en veiligheidscontroles en kan tot tien dagen na ontvangst van de bestelling door Bose plaatsvinden. Prijs en/of aanbieding kunnen zonder voorafgaande kennisgeving worden gewijzigd. De gratis verzending geldt alleen voor standaardleveringen binnen Nederland. ‘Vrijblijvend’ geldt alleen voor de proefperiode van 30 dagen. © Bose Corporation 2013. Alle rechten voorbehouden. Het kenmerkende ontwerp van het Wave music system is een geregistreerd handelsmerk van Bose Corporation in de Verenigde Staten en andere landen. Het Bluetooth -logo is een geregistreerd handelsmerk van Bluetooth SIG, Inc. en het gebruik door Bose Corporation is onderhevig aan een licentie. iPod en iPhone zijn geregistreerde handelsmerken van Apple Inc. Geregistreerde DAB Digital Radio wordt gebruikt met toestemming van Digital One Ltd. Citaat wordt herdrukt met toestemming van Live Magazine. Geregistreerd in Engeland, nr. 1187672. Geregistreerd kantoor: Bose B.V., Nijverheidstraat 8, 1135 GE Edam ®

®

4 LIFESTYLE NOVEMBER 2013

Inhoud 7

Bram Bakker op zoek naar rust

8

Ontspant u zich maar even…

10

‘Als je minder tijd hebt, kun je efficiënter zijn’

Artsen zijn net als loodgieters die thuis een lekkende kraan hebben: ze prediken de preventieboodschap ten opzichte van hun patiënten, maar leven er zelf dikwijls niet naar. We slapen te weinig, werken te hard en staan vaak onder hoogspanning.

In drukke tijden is het soms lastig op tijd te ontspannen, maar de voor u gevonden items kunnen daarbij helpen. Een houten fiets, een bijzondere eierkoker, een leesbril voor in bed en warme sloffen voor op de bank brengen u in de juiste stemming.

Artsen hebben het druk. Helemaal als je partner ook arts is en je samen nog een kind opvoedt. Kioe Bing Yap en Mariska Petrignani streven desondanks naar quality time.

14

De boekendokter schrijft voor

18

Op een luxe cruise reist uw hotelkamer met u mee

Veel valt te leren van het open boek op schoot, daarover zijn de geleerden het eens. Moeilijker is het een keuze te maken uit het overvloedige aanbod. Uw boekendokter haalde daarom enkele krenten uit de literaire pap van dit jaar.

Cruises maken is ‘in’ en wordt steeds populairder. Terwijl u slaapt, uitgaat of zit te dineren, reist u naar uw volgende exotische bestemming. Efficiënter kan het bijna niet.

21

Wat doet Roel Coutinho met zijn vrije tijd? Nu hij geen directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding meer is, zou hij meer tijd moeten hebben voor sport en zijn kleinkinderen. Maar daar is nog niet zo veel van terechtgekomen.

NOVEMBER 2013 LIFESTYLE 5

22

Eén tekening zegt meer dan duizend woorden Van alle strips van Nederlandse oorsprong is een tentoonstelling gemaakt. ‘Strips! 200 jaar Nederlands beeldverhaal’ is te zien in het Haagse Museum Meermanno | Huis van het Boek .

24

Waan je in een Arabisch sprookje

26

Schrijfster Martine Kamphuis is op zoek naar tegenpolen

Zelfs voor een reiziger die veel gewend is, biedt Oman verrassingen. Dit sprookjesachtige land staat bekend om zijn gastvrije bevolking, fraaie natuur en zijn openheid.

In haar vrije tijd schrijft ze boeken of is ze te vinden in haar volkstuin. Op haar werk en thuis is het hectisch en chaotisch, als ze schrijft kan ze zich terugtrekken in een andere wereld.

31

‘Ik kook niet voor de sterren, maar voor de gasten’ Sommigen menen dat De Swarte Ruijter in Holten een Michelinster verdient, maar daar zitten Esther en Erik de Mönnink niet op te wachten. ‘De ongedwongen en informele sfeer is onze kracht.’

35

Doe wat je het liefste doet

39

Een échte avond uit

43

Bijkomen in kostbaar erfgoed

Leopold Messchaert heeft afwisselend werk, soms zwaar en met daarbij behorende vanzelfsprekende verantwoordelijkheid. Om zijn zinnen te verzetten, beklimt hij regelmatig met een paar vrienden de Mont Ventoux in Frankrijk.

Het DeLaMar Theater werd in november 2010 geopend en is dus nog relatief nieuw. Dat merk je ook gelijk als je binnenkomt, het is niet zomaar een doorsnee provinciaals theater. Aan alle details is gedacht bij de inrichting en bij de service van de medewerkers.

Overnachten in een bijzonder landhuis kan bij de adellijke familie Von Bönninghausen. In Twente staat de havezate Herinckhave en vlak over de grens het Burg Hohes Haus. ‘Mensen laden hier op.’

HOOGWAARDIGE T-SHIRTS IN 3 LENGTEMATEN MET EEN PERFECTE PASVORM EN AFWERKING

Ken je dat? T-shirts die uit je broek kruipen na een paar keer wassen? Of wel lang genoeg maar veel te wijd? Girav T-shirts zijn voorgewassen en voorgekrompen. Hierdoor blijven de T-shirts perfect in model en voelen heerlijk zacht aan! Te kort of te wijd is nu verleden tijd!


Woord vooraf Bram Bakker

Colofon Deze gesponsorde themabijlage is een uitgave van Reed Business Media®2013. Uitgeverij Reed Business Media, Postbus 152 1000 AD Amsterdam Uitgever Onno Dekker Projectmanagement Clemens van Gessel Tekst- en webredactie, Norma de Goederen Aan deze uitgave werkten mee Bram Bakker, Aafke Boerma, Roel Coutinho, Jan Dobbe, Jacky de Goederen, Norma de Goederen, Frank Jansen, Sophie Janssen, Pauline Joosten, Marjo van de Peppel-Kool, Saskia Ridder, Huug Schipper, Annemieke Schors, Jos Wesdijk Foto omslag Verkeersbureau Oman

Foto Marjo van de Peppel-Kool

Iedere dokter leert al vroeg in de medische opleiding dat er niets boven preventie gaat. Je kunt beter je been niet breken dan een operatie moeten ondergaan. Als je zorgt dat je geen overgewicht krijgt, en ook niet te veel stress hebt, kun je een scala aan gezondheidsklachten voorkomen. En zo kan ik nog wel even doorgaan. Maar artsen zijn net als loodgieters die thuis een lekkende kraan hebben: ze prediken de preventieboodschap ten opzichte van hun patiënten, maar leven er zelf dikwijls niet naar. We drinken te veel, slapen te weinig, werken te hard en staan vaak onder hoogspanning. Voor een deel is dat onvermijdelijk in ons prachtige vak. Tegelijkertijd zijn we het onszelf, onze naasten en onze patiënten verplicht om toch wel een beetje fit te blijven. Neem eens even tien minuten om daarover na te denken. Waar liggen in die overvolle week kansen op tussentijdse ontspanning? Hoe vol de agenda ook is, een moment voor jezelf om even tot rust te komen is altijd te vinden. Bezoekje aan de sauna, ritje op de fiets, wandeling door bos of duin of misschien zelfs een yogalesje? Alles mag, maar bedenk wel dat ontspannen moet… Wellicht brengt dit magazine u ook wel op mooie ideeën! Bram Bakker

Vormgeving Huug Schipper, Studio Tint Auteursrecht en aansprakelijkheid Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever, producent en auteurs verklaren dat deze uitgave op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld; evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de informatie. Gebruikers van deze uitgave wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Algemene voorwaarden Op alle aanbiedingen, offertes en overeenkomsten van Reed Business Media zijn van toepassing de voorwaarden die zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.


Ontspant u zich maar even… Als u hard werkt, is ontspannen belangrijk. Toch weet niet iedereen hoe dat ook al weer moet. Op deze pagina een paar tips.

Languit lezen in bed Met deze 90-graden leesbril kunt u heerlijk ontspannen terwijl u uw boek leest. De bril draait het beeld 90 graden zodat u in liggende houding uw boek gewoon op uw schoot kunt laten rusten. Ideaal ook voor in uw hangmat, op het strand of in de ligstoel. Pas wel op dat u niet in slaap valt…

Warme voeten, een koud kunstje

Een onmisbaar keukengadget Lekker uitslapen? Of is het uw beurt om voor een ontbijt op bed te zorgen? Met deze egg timer krijgt u uw eitje precies zoals u wilt. Plaats het ei in de pan bij de andere eieren en wacht tot het nepei gaat verkleuren. De ingebouwde sensor voelt hoeveel eieren en water er zich in de pan bevinden en zorgt hierdoor voor een heel nauwkeurig zacht, medium of hard resultaat. Meer informatie: www.icadeau.nl.

Had u zich al lang geleden voorgenomen wat meer te gaan bewegen en is het er nog steeds niet van gekomen? Misschien is dit het juiste moment om uit uw stoel te komen. Wat denkt u van deze mooie houten Dutch Design weersbestendige bike? Speciaal ontworpen voor de levensgenieters onder u. Met deze fiets krijgt u zin om te bewegen, in de stad of de natuur. De fiets kunt u naar eigen wens samenstellen voor wat betreft stuurhoogte, kleur van het zadel en de banden, of een bagagedrager voor of achter. Als u dat leuk vindt, kunt u ook een eigen logo of naam in de fiets laten graveren. Meer informatie: www.boughbikes.nl.

Na een drukke werkdag even bijkomen op de bank voor de televisie of met een boek. Dat kan de komende winter met heerlijke warme voeten. Deze comfortabele magnetronsloffen zijn gemaakt van lijnzaad en een superzachte stof. Na slechts 90 seconden in de magnetron hebt u gegarandeerd urenlang warme voeten. Na het verwarmen kunt u er ook een druppel lavendelolie op doen, dan komt u helemaal in de juiste ontspansfeer. Meer informatie: www.gadgethouse.nl.

Een met de natuur op een eiken fiets

Meer informatie: www.icadeau.nl.

Arke ROBINSON Luxe clubvakanties waar alles kan en niets hoeft

Een winterzon vakantie in een ROBINSON Club is een belevenis. Leer surfen, sla een balletje op de golfbaan, ontspan in het wellnesscenter en laat u culinair verwennen in de restaurants.

Turkse Rivièra - Belek ROBINSON Club Nobilis5 Klantbeoordeling: 8,9 8 dagen, volpension Per persoon v.a.

649∏

Arke.nl /robinson | 130 winkels | 0900 8847 Genoemde prijs is een vanafprijs per persoon, o.b.v. 2 personen, met vertrek in december 2013, incl. vlucht Economy Class, luchthavenbelasting en brandstoftoeslagen, excl. overige toeslagen. Voor de exacte prijzen en voorwaarden verwijzen wij u naar één van de Arke winkels of Arke.nl. Prijswijzigingen, zet- en drukfouten voorbehouden.

€ 0,15 minuut


Een artsengezin privé

‘Als je minder tijd hebt, kun je efficiënter zijn’ Tekst Norma de Goederen Foto’s Jos Wesdijk

Artsen hebben het druk. Helemaal als je partner ook arts is en je samen nog een kind opvoedt. Kioe Bing Yap en Mariska Petrignani werkten beiden als arts infectieziektebestrijding bij de GGD toen zij elkaar leerden kennen. Sinds drie jaar zijn ze de ouders van Dao Li.


Kioe Bing Yap (1956) Arts M&G Infectieziektebestrijding GGD Zuid-Holland West Forensisch arts Mariska Petrignani (1974) Arts M&G infectieziektebestrijding Regionaal arts consulent (RAC) RIVM/CIb voor de regio Zuid-Holland Promotieonderzoek naar hepatitis A-virus en norovirusuitbraakpreventie, GGD Rotterdam-Rijnmond

Zelfs de antieke kroonluchter hangt al. Ze zijn nog maar net verhuisd, maar het sfeervolle huis uit rond 1900 oogt al helemaal op orde. ‘Alleen nog wat kleur aan de wanden’, zegt Mariska. Een elektrische piano en enkele gitaren zijn centraal in de woonkamer opgesteld: ‘Eindelijk ook alle ruimte voor mijn instrumenten.’ Samen met een zangeres vormt Kioe Bing het duo Colours of Jazz. Ze spelen vooral het repertoire van The American Songbook en waren de afgelopen jaren regelmatig te beluisteren in Haagse cafeetjes, zoals het bekende De Posthoorn. ‘Thuis muziek maken is ontspannend, maar van optreden leer je het meest. Ik hoef ook niet de beste gitarist van Nederland te worden, maar ik wil wel het beste bereiken dat ik kan.’ Is daar nog wel tijd voor? Allebei een drukke baan en een zoontje van drie… Kioe Bing: ‘Tsja, dat is inderdaad wel lastiger nu. Maar als je minder tijd hebt, kun je ook efficiënter zijn. Dat gaat bijna vanzelf. Optredens verder weg in het land zitten er helaas niet echt meer in. Maar ik was gisteren vrij en Mariska was op pad met Dao Li, dus ik dacht: ik ga de hort op! Naar een jamsession. Heel gezellige avond. Ik werd ook gevraagd voor een optreden, maar dan zit Mariska in China voor een congres met virologenexperts, dus dat lukt niet.’

Mariska: ‘We hebben alles zo goed mogelijk geregeld met de opvang van Dao Li, maar het blijft lastig in onverwachte situaties. Dao Li gaat drie dagen naar het kinderdagverblijf en wij zijn allebei een dag in de week thuis, dus dat lijkt allemaal prima voor elkaar. En we hebben een flexibele oppas. Maar je kunt niet alles regelen. Kioe Bing is ook forensisch arts, dus als hij in een weekend oproepdienst heeft, dan kan ik niet alleen op stap. Hij wordt soms ineens weggeroepen en dan moet hij binnen een uur ergens kunnen zijn. In een weekend kan dat wel drie tot vier keer voorkomen. Eigenlijk heb je dan allebei dienst.’ Hoe zit het met de quality time voor Dao Li? Kioe Bing: ‘Hij is – gelukkig, haha – een slechte slaper, dus we hebben ’s avonds veel tijd voor hem. En ik heb zelf heel weinig slaap nodig, dus ook ’s ochtends hebben we minstens een uur samen.’ Mariska: ‘Mijn vrije dag met hem is ook echt voor ons samen. En we nemen hem zo veel mogelijk overal mee naar toe. Ik help bijvoorbeeld mee in een openbare tuin hier in de buurt, Emma’s Hof. Een juweeltje, echt heel gaaf. Gaan we gezellig samen appels plukken en zo leren we ook onze buren kennen.’


‘Ik kan me voorstellen dat Dao Li later wil weten waar hij vandaan komt’ Kom je nog wel aan jezelf toe? Mariska: ‘Natuurlijk ziet je leven er niet meer zo uit als toen Dao Li er nog niet was. Maar ik heb niet het gevoel dat ik nu dingen niet kan doen die ik graag zou willen. Je moet meer organiseren en sommige plannen moet je ook uitstellen. Ik ben bijvoorbeeld dol op wandelen in de bergen. Ik kijk er erg naar uit als Dao Li groot genoeg is om mee te gaan op een mooie reis naar Nepal of zo. Nu blijft het toch bij kortere wandelingen met hem in de rugdrager. En Dao Li kwam pas toen wij allebei ons leven al behoorlijk op de rails hadden. Dus dan heb je al een boel dingen gedaan die je niet meer hoeft en weet je beter wat belangrijk is’. Jullie wortels liggen voor beiden niet in Nederland. Hoe belangrijk is de familieband? Mariska: ‘Frankrijk blijft het land van mijn herkomst. Toen mijn moeder een paar jaar geleden naar Nederland verhuisde, was er ineens ook geen plek meer om naar toe te gaan in Frankrijk. Natuurlijk is het heel fijn dat ze wat dichterbij woont, voor ons maar ook voor haar, zodat ze haar kleinzoon wat meer kan zien. Toch miste ik een eigen plek in Frankrijk. Daarom was ik heel enthousiast toen mijn broer een paar jaar geleden met het plan kwam om daar een huisje te kopen, zodat we toch als familie weer een Frans ‘thuis’ zouden hebben. Het huis is echt super. Ik viel meteen op de woonkeuken: Wow, zo mooi! Je kunt er prima met twee stellen en een paar kinderen logeren. Het staat in een klein dorpje, met één kruispunt, in de Morvan, in het zuiden van Bourgogne. Wel beetje jammer dat we er zelf niet zo vaak naar toe kunnen, maar het is ons pensioenproject en we verhuren het nu gewoon.’

Kioe Bing, wijzend op het boek Mijn vader uit Semarang dat hij schreef over zijn familiegeschiedenis: ‘Toen mijn vader overleed, werd ik me weer meer bewust van mijn eigen Chinees-Indonesische achtergrond. Ik besloot een boek te schrijven over mijn familie voor de volgende generatie. Ik kan me voorstellen dat Dao Li later wil weten waar hij vandaan komt. En ik besefte dat de vorige generatie er bijna niet meer is, dus als ik nog iets te weten wilde komen, moest ik snel zijn. Het materiaal dat ik bij mijn vader vond – duizenden negatieven en vele documenten – was de basis, maar ik ben ook al heel snel naar Indonesië gereisd om oude familieleden te interviewen. Onder andere een tante van 95, die ik vooral heb gevraagd naar het gewone dagelijkse leven. Wat aten de mensen, welke feesten en gebruiken kenden ze? Dat is informatie die vaak het eerst verloren gaat. Doordat in verschillende perioden de Chinezen die rond 1850 naar Indonesië waren gekomen, weer al of niet gedwongen zijn geëmigreerd, is een hele cultuur verdwenen. Het boek is nu klaar, maar ik ben nog lang niet klaar met het onderzoek. Inmiddels ben ik gevraagd secretaris te worden van een stichting die ChineesIndonesisch erfgoed wil bewaren. Erg belangrijk, maar het kost ook veel tijd! Mijn boek heb ik grotendeels ’s nachts geschreven, maar nu moet ik toch echt wat meer opletten dat ik nog voldoende tijd overhoud voor Dao Li.’ En voor Mariska, toch? Doen jullie nog weleens iets samen? Mariska (als Kioe Bing even stilvalt): ‘Haha, dat is even schrikken… Toen ik zwanger was had ik een theatervoorstelling voor ons geboekt voor meteen na de bevalling, maar sindsdien is dat samen eropuit wel een beetje in het slop geraakt. Moeten we inderdaad snel weer wat aan doen.’ Kioe Bing: ‘Zeker, maar we gaan wel elk weekend lekker samen koffie drinken in de stad.’

Foto links en boven: het huis in Frankrijk: www.lapommeraie.nl. Chinese-Indonesian heritage centre: www.cihc.nl/26/FmV_archief. Het boek Mijn vader uit Semarang door Kioe Bing Yap is verkrijgbaar bij boekhandel Van Stockum: www.vanstockum.nl.

Pangaea Day Date Advies winkelverkoopprijs € 1898,00 Collectie start vanaf € 498,00

www.meistersinger.net

Verkrijgbaar bij: Aalsmeer: Sparnaaij Juweliers, Zijdstraat 90 Alkmaar: Marc Lange, Mient 12 Almere: Sparnaaij Juweliers, Stationstraat 51 Amersfoort: van Hell Juweliers, Utrechtsestraat 28 Amsterdam: bofb jewellery & watches, Rokin 116 M; QP Exclusieve Horloges, Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) Apeldoorn: van Hell Juweliers, Hoofdstraat 133 Arnhem: Juwelier Punte, Rijnstraat 33 Barendrecht: Juwelier Ettema, Middenbaan 57-59 Barneveld: Ibink Juwelen, Jan van Schaffelaarstraat 30 Breda: House of Pertijs, Parkstraat 12-14 Bussum: Juwelier Geerling, Wilhelminaplantsoen 1 Delft: Van Loenen Horlogerie, Markt 63 Den Haag: Sieralex Juwelier, Denneweg 15, Juwelier Christianne Dings, Frederik Hendriklaan 115; Juwelier van Willegen, Hoogstraat 15 Doetinchem: Juwelier Kopmels, Boliestraat 56 Eindhoven: Juwelier C. van de Kerkhof , Rechtestraat 38 Enschede: Koelink Juwelier sinds 1895, Haverstraatpassage 32-34 Ermelo: Wajer Juwelier Hans van Sloten, Stationstraat 81A Goes: Fabery de Jonge, Lange Kerkstraat 30 Groningen: Juwelier De Schatkamer, Stoeldraaierstraat 3 Haarlem: Juwelier Driessen, Barteljorisstraat 1 Haren (GN): HA Juweliers, Rijksstraatweg 170 Heerenveen: Popma & Popma Juweliers, Dracht 37 Heerlen: Juwelier Oostwegel, Geleenstraat 55 Helmond: Stockx Juwelier-Diamantair, Ameidestraat 8 Hengelo (Ov.): Kwekkeboom Juweliers, Brinkstraat 8 Leeuwarden: Duet Juwelier, Nieuwestad 107 Maastricht: Jos Naebers Juwelier, Havenstraat 10 -12 Middelharnis: Juwelier Keuvelaar, Zandpad 32; Nijmegen: Juwelier van Baal, Broerstraat 53 Nijverdal: Saffier Juwelier, Grotestraat 115 Oss: Juwelier Marijnissen, Kerkstraat 9 Oudewater: Reijersen Juwelier, Korte Havenstraat 16 Oud-Beijerland: Gentlemen, Oost-Voorstraat 4-6 Rijssen: Saffier Juwelier, Haarstraat 11 Rotterdam: A.P. van Willegen Juwelier, Schiekade 4 Rotterdam-Hillegersberg: Fred Helmer Juwelier, Bergse Dorpsstraat 97A ’s-Hertogenbosch: Willem van de Berg Haute Horlogerie, Verwerstraat 91 Schagen: Van Geelen Juweliers, Gedempte Gracht 63 Schoonhoven: Rikkoert Juweliershuys, Haven 1 - 13 Sittard: Juwelier Jan de Wever, Brandstraat 3 Spijkenisse: Atelier Ed Nobel, Oranjelaan 26 Utrecht: Punte Juwelier Horloger, Choorstraat 34-36; DeDock, Nachtegaalstraat 27 Venlo: Nellissen Juwelen, Markt 4 (naast stadhuis) Vianen: ’t Juweliershuis Reijersen van Buuren, Voorstraat 15 Voorschoten: Juwelier van Dam, Schoolstraat 89-91 Winterswijk: Milikan Juwelier, Wooldstraat 22 Zoetermeer: Juwelier van Koningsbruggen, Promenadeplein 104 Zuidlaren: Juwelier Klaas van Ark, Stationsweg 49 Zwolle: Juwelier Geerink, Diezerstraat 104 Agent: Time Company, [email protected] Tel. +31 570 514200


Literatuur lezen is leerzaam voor artsen. Tot die conclusie kwam de arts en schrijver Simon Vestdijk al in 1964 in zijn boek De zieke mens in de romanliteratuur waarin hij de manier waarop mensen omgaan met ziekte koppelt aan beroemde personages uit de wereldliteratuur. Bijna veertig jaar later verscheen Ziektebeelden. Essays over literatuur en geneeskunde. De zeventig auteurs van dit volgens de NRC-recensent ‘inspirerende boek’, vonden ‘het nodig dat artsen kennisnemen van de grote literatuur, omdat er geen beter middel is om te leren hoe je als arts om moet gaan met almachtsgevoelens, hoop, verdriet, macht, de eerste dode patiënt tijdens de opleiding, onzekerheid, ambities, je rol als arts of huisbezoek.’ (NRC Handelsblad, 31-01-2003)

Recent Amerikaans onderzoek bevestigt dit: ‘Het lezen van literatuur maakt mensen in elk geval tijdelijk empathischer. Mensen die net een prijswinnend literair fragment hebben gelezen, herkennen daarna beter emoties op een foto van de ogen van een acteur dan mensen die net “plattere” lectuur of non-fictie hebben gelezen, en kunnen beter inschatten wat een personage op een plaatje wil en voelt. Dat concluderen Amerikaanse onderzoekers in Science. Het onderscheid tussen populaire en literaire fictie is lastig. Volgens de onderzoekers dwingt meerstemmige literaire fictie de lezer tot nadenken over de subjectieve ervaringen van de verschillende personages.’ (NRC Handelsblad, 4-10-2013) Er valt veel te leren van het open boek op schoot, daarover zijn de geleerden het eens. Moeilijker is het een keuze te maken uit het overvloedige aanbod (jaarlijks verschijnen er in Nederland meer dan 15.000 nieuwe boeken). Uw boekendokter haalde daarom enkele krenten uit de literaire pap van dit jaar. Dimitri Verhulst publiceerde De laatkomer, het hilarische en prachtig geschreven verhaal van Désiré Cordier die dementie simuleert om verlost te worden van zijn tyrannieke echtgenote. Wat de familie eerst liefdevol aanziet voor verstrooidheid – papa gaat naar de bakker voor een taart,

Foto Nathalie de Clercq

De boekendokter diagnosticeert en schrijft voor… Tekst Huug Schipper

maar komt met een broodrooster thuis – blijkt ernstiger als Cordier in plaats van de vuiliszak de wasmand buiten zet, vers gekocht brood aan de vogels voert, met zijn sokken aan onder de douche gaat staan en theezakjes in de wc-pot hangt. Na enige tijd wordt hij opgenomen in Winterlicht, tehuis voor ‘schimzieken’, met een bushalte in de tuin, speciaal voor de patient die naar huis wil. Niet dat er overigens ooit een bus zal stoppen of vertrekken. Een ontroerende novelle. Jammer dat Verhulst van die dunne boeken schrijft, zijn (Vlaamse) Nederlands is zo mooi, dat smaakt naar veel meer: ‘Slaapstoornissen, juist, die moest ik eveneens veinzen wou ik mijn toegangskaart voor het senielendom verwerven. En dus stond ik in het zwartst van de nacht op, zo fris als een vis, smeerde me een burcht boterhammen bij elkaar, nam een lekker bad, bij voorkeur jodelend, mij royaal inzepend met zonnecrèmes en zelfbruisende bodymilk, om dan nog wat televisie te kijken.’ Een andere Vlaamse schoonschrijver is Tom Lanoye. Zijn recente roman Gelukkige slaven is een meesterwerk. Het voert de lezer mee over wereldzeeën en langs jungles, hotels, vluchthavens, winkel-

centra, ziekenhuizen en restaurants in België, Zuid-Amerika, Afrika en China. Het is duizelingwekkend van taal en verhaal. Het gaat over twee hoofdpersonen die allebei Tony Hanssen heten, maar geen familie zijn en niet van elkaars bestaan weten. Later wel, als ze elkaar leren kennen in het spectaculaire slot dat uitmondt in een verrassend plot. Liters warm bloed stromen over de bladzijden, een sterke maag strekt tot aanbeveling. Ook bij de inventarisatie van een ‘vismijn’ in een Chinees restaurant, waar de klant zijn maaltijd mag aanwijzen, houde de lezer zijn adem in: siervissen met neerslachtige ogen (‘bejaarde Downpatiëntjes op een Vlaamse kermis’), padden, zeeslangen en zeekakkerlakken, nog niet gepofte maden, een jonge krokodil ‘met toegebonden muil’ en weekdieren in alle soorten en maten. ‘De opvallendste mossel hier zag eruit als een wit stuk olifantenslurf, dertig centimeter lang, in het midden omgeven door twee halvemaanvormige schelpen, zoals een hotdogbroodje met een veel te grote, bovendien beschimmelde worst. Beide uiteinden van de slurf bevatten een obscene, instulpende opening. Een beest met twee anussen?’ Je bent wat je eet...

De lectuur van dit boek is als het nuttigen van tafels vol rijk gekruide gerechten, voedzaam en licht verteerbaar tegelijk. De Chinese wokkeuken meets Jonnie Boer, zoiets. Hoe doet Lanoye dat toch? Ik voorspel de AKO Literatuurprijs 2014 voor dit boek.


Besproken boeken

Foto Merlijn Doomernik

En dat terwijl de prijs van 2013 bij het ter perse gaan van dit blad nog niet is toegekend. In Den Haag kon je over de AKO ‘longlist’, de top-25 van beste boeken, meepraten op facebook. Gratis boeken waren door de uitgevers ter beschikking gesteld en 25 kleine groepjes bespraken elk een titel. Uw boekendokter las met twee medelezers Hoe ik een beroemde Nederlander werd van Wouter Godijn. Via internet ontspon zich een levendige discussie waarin wij vaststelden dat Godijn kan schrijven, maar niet kan schrappen. Dat zijn boek over een egomane boekenschrijver met vrouwenangst en diens met een te kleine hengel op te grote snoeken vissende hoofdpersoon niet alleen een roman is, maar meteen ook pamflet, sprookje en bijbel. Het boek is een vergaarbak van gebeurtenissen, ideeën, gedachteflarden en verhaallijnen. Eigenlijk precies als Godijns beschrijving van een schoolgarderobe: ‘Het halletje met de kapstok waar de jassen zich verdrongen als dieren rond een voederbak...’ Niet onvermakelijke zeurpieterij. Fraai bij vlagen, maar al met al toch mislukt. We gaven het boek eendrachtig een 6 en

vonden het zeker niet goed genoeg om door te dringen tot de selectie van zes die strijdt voor de prijs. Maar het kan verkeren: een dag later zette de jury van de AKO-prijs Hoe ik een beroemde Nederlander werd op de shortlist.

Simon Vestdijk De zieke mens in de romanliteratuur – Uitgeverij De Bezige Bij, 101 pagina’s. Antiquarisch verkrijgbaar, 96 exemplaren aangetroffen op de antiquarensite Boekwinkeltjes.nl in prijs variërend van € 1,95, met omschrijving ‘1e druk 1964 met de aanbiedingskaart erin; als nieuw’ tot € 375,- ‘Gesigneerd, 1e druk’. F. Meulenberg Ziektebeelden. Essays over literatuur en geneeskunde – Uitgeverij Lemma, 730 pagina’s. Antiquarisch verkrijgbaar, 3 exemplaren aangetroffen op Boekwinkeltjes.nl in prijs variërend van € 25,- ‘1e druk 2002 hardc. met leeslint, zgan, 730 blz.’ tot € 29,50 ‘nieuwstaat’. Dimitri Verhulst De laatkomer – Uitgeverij Atlas Contact, 140 pagina’s, € 16,95. Tom Lanoye Gelukkige slaven – Uitgeverij Prometheus, 300 pagina’s, € 19,95. Wouter Godijn Hoe ik een beroemde Nederlander werd – Uitgeverij Atlas Contact, 222 pagina’s, € 19,95. De boekdiscussie op facebook is na te lezen op www.facebook.com/groups/1945317373 93628/permalink/201714766675325/

NIEUWE BOEKE BOEKEN N

Nu te koop bij de (internet)boekhandel en bij www.uitgeverijlucht.nl

Fattoria La Vialla is een familie- landbouwbedrijf en een agritoerisme, een samensmelting van een 30-tal oude boerderijen gelegen in de heuvels. Het ligt in Toscane in het gebied van de Chianti, dichtbij Arezzo. Familie Lo Franco

bebouwt het land en verzorgt de dieren al vanaf 1978 volgens de biodynamische methode; van de teelt tot aan het eindproduct. Wijn, olijfolie, pecorinokaas, pasta, sauzen, confituren, rustieke koekjes en desserts worden gemaakt in de ambachtelijke werkplaatsen. De gasten kunnen de productie van dichtbij bekijken en soms zelfs een handje helpen. La Vialla en zijn smaken zijn autenthiek – sommigen noemen het ook wel ‘vergeten’ smaken. De zorg en het onderhoud van de landerijen en de producten van La Vialla is in handen van de familie Lo Franco en zijn medewerkers, die vanwege hun inzet, toewijding en sympathie ook wel ‘Viallini’ worden genoemd. Het terugzoeken van antieke recepten, geavanceerde ontwikkelingsprojecten, milieuvriendelijke technologie en energiebesparing zijn een wezenlijk deel van het constante werk en de seizoensgebonden verwerking van de vruchten van de bodem. Deze ‘vruchten’ worden geoogst en onmiddellijk verwerkt in de betreffende werkplaatsen: wijnkelder, olijfoliemolen, kaasmakerij, sauzenmakerij, de houtoven en de azijnkelder. Dit werk en het resultaat zijn bekroond met belangrijke onderscheidingen. In 2009 heeft ‘European Evironment Agency’ een documentaire gemaakt over La Vialla. Deze documentaire is in premiere gegaan tijdens de wereldconferentie in Kopenhagen om een voorbeeld te tonen van een duurzaam en ecologisch agrarisch bedrijf. Tijdens het concours Berliner Wein Trophy 2013 is La Vialla uitgeroepen tot beste Italiaanse bioproducent van het jaar! Fattoria La Vialla levert haar producten direct bij families thuis en geschenkpakketten aan bedrijven, zonder tussenkomst van derden. Vraag de productenuitgave aan voor deze biologische producten van een ietwat speciale boerderij in Toscane.

www.doc.lavialla.it


Steeds meer mensen kiezen voor luxe cruise

‘Uw hotelkamer reist lekker mee’ Cruises maken is ‘in’ en wordt steeds populairder. Vroeger vooral bij ouderen met een goed gevulde beurs, nu juist ook bij jongeren en gezinnen. En ging u vroeger standaard richting Middellandse Zee, tegenwoordig kunt u al cruisend naar alle uithoeken van de wereld. Tekst Jan Dobbe Foto’s Holland America Line

Het aantal Nederlanders dat voor hun vakantie op een cruise gaat, blijft groeien. Deze trend staat haaks op wat andere sectoren in de toeristische industrie ervaren, want daar zie je juist krimp. Volgens Nico Bleichrodt, directeur sales Noord- en Centraal Europa van Holland America Line, verdriedubbelde het totale aantal passagiers van 33.000 in 2007 naar 110.000 in 2012. Hoe komt dat? Bleichrodt: ‘De groei is goeddeels te danken aan de dalende prijzen van de afgelopen jaren. Bovendien lukt het ons steeds beter de vooroordelen over cruises – “alleen voor oude mensen”, of “je zit alleen maar op zee” – weg te nemen. Maar het komt ook doordat de schepen steeds vaker Nederland aandoen. Dus kunt u dicht bij huis opstappen – dat scheelt vliegkosten.’ U kunt nu al voor 800 euro per persoon acht dagen cruisen in het Caribisch gebied. Zo komt deze van oudsher elitaire vorm van vakantievieren voor steeds meer mensen onder handbereik.


Costa Concordia Toch is het niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Soms verdwijnen mensen spoorloos tijdens cruises, worden schepen aangevallen door Afrikaanse piraten, of gebeuren er rampen. Ondanks dit soort tegenspoed lijkt de opmars van cruisevakanties echter niet te stuiten. Zelfs de ramp met de Costa Concordia, in januari 2012, heeft het imago van de cruise-industrie niet negatief beïnvloed. Bleichrodt: ‘Integendeel, net na het ongeluk was er wel even een dip, maar vervolgens groeide de omzet dat jaar met nog eens 12 procent!’ Het lijkt erop dat de consument vooral ziet dat cruisen een ideale manier is om binnen een redelijk kort tijdsbestek meerdere interessante plekken te bezoeken. Terwijl u slaapt, uitgaat of zit te dineren, reist u naar uw volgende exotische bestemming. Efficiënter kan het bijna niet. In- en uitpakken is tijdens de cruise verder ook niet nodig, want uw hotelkamer reist lekker met u mee. Het ziet er daardoor naar uit dat het aantal cruisepassagiers alleen maar toe zal nemen. Steeds exotischer En waar gaat de reis zoal naartoe? Meestal staan zonnige bestemmingen op het programma – zoals landen rond de Middellandse Zee en de Caraïben – maar ook Noorwegen, Alaska of de Zuidpool zijn in de zomer populaire bestemmingen voor een cruisetocht. U kunt daarnaast ook cruisen op beroemde rivieren, zoals de Amazone, Donau, Mississippi, Nijl, Rijn en de Yangtze rivier. Bestemmingen worden steeds exotischer, naar alle uithoeken van de aarde. Populaire bestemmingen zijn NoordEuropa, het Middellandse Zeegebied − bij Holland America Line samen goed voor meer dan 60 procent van de boekingen − en Zuid-Amerika. Maar er zijn ook nieuwe bestemmingen die snel aan populariteit

SS Rotterdam Wie alvast een keertje wil proeven van de geneugten van een cruiseschip, kan een bezoekje brengen aan de SS Rotterdam, uiteraard in Rotterdam. Op dit voormalige cruiseschip kunt u eten, drinken, feesten, trouwen, overnachten, uitgaan, vergaderen en werken met een mooi uitzicht op de Maas en de skyline van de stad. Meer informatie op www.ssrotterdam.nl.

Tip: vijf exotische bestemmingen Zoals gezegd, worden de bestemmingen voor cruises steeds exotischer. Er is bijna geen plek meer op aarde waar u niet per cruiseschip kunt komen. Bekijk onze vijf tips. Misschien een idee voor de komende vakantie?

winnen. Denk aan de Noordpool, Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika en zelfs een reis om de wereld! In het laatste geval bent u een halfjaar onderweg en lopen de kosten in de tienduizenden euro’s… Varende stad Wie nog nooit op een cruise is geweest, slaat steil achterover van de afmetingen van cruiseschepen. Bij een gemiddeld schip moet u denken aan een complete leefgemeenschap, vergelijkbaar met een flink dorp, en met de voorzieningen van een provinciestad. En gezien de aanhoudende populariteit van cruises worden de schepen steeds groter. Het grootste cruiseschip ter wereld is de Oasis of the Seas. Het schip is 360 meter lang en 47 meter breed. Een varende stad dus, met maar liefst 21 zwembaden en whirlpools aan boord. Om het allemaal overzichtelijk te houden, is het schip ingedeeld in zeven wijken, en die zijn weer onderverdeeld in 16 passagiersdekken die ruimte bieden aan 5.400 passagiers. Volgens Nico Bleichrodt levert zo’n oceaanreus veel op voor de havenstad waar hij aanmeert: ‘Per dag levert zo’n schip een bijdrage aan de lokale economie ter waarde van 300.000 tot 600.000 euro.’

Meer informatie Kijk voor meer informatie over cruises, bestemmingen, prijzen en boekingen op www.cruisewinkel.nl en www.cruisedirect.nl.

1 Antarctica Erg exclusief en duur, maar dan hebt u wel wat. U ziet pinguïnkolonies, majesteitelijke gletsjers die uit het water oprijzen en afkalvende ijsbergen. De beste periode is tussen half december en maart, omdat het weer en de zee dan het aangenaamst zijn. Van april tot oktober wordt er niet gevaren vanwege de Antarctische winter. 2 Galapagos-eilanden Deze groep vulkanische eilanden ligt in de Stille Oceaan, circa 1.000 kilometer van de westkust van Zuid-Amerika. Charles Darwin ging u in 1835 voor met zijn Beagle en zag er landschildpadden, flamingo’s, leguanen en natuurlijk Darwinvinken. Beste tijd is de periode tussen half april en half mei – vanwege de heldere hemel, het warme weer en de kalme zee. 3 Oostzee U bezoekt een boeiend scala aan Scandinavische steden, zoals Kopenhagen, Helsinki, Stockholm en Tallinn, met als toetje St. Petersburg in Rusland. De beste tijd om te gaan is de periode van juni tot augustus, daarna wordt het algauw te koud… 4 South Pacific Cruisen in het uitgestrekte zuiden van de Stille Oceaan met zijn duizenden eilanden en unieke fauna en flora. U komt langs weelderige tropische paradijzen, zoals de eilanden Moorea en Bora Bora in Frans Polynesië. Vanwege de grote onderlinge afstanden tussen de eilanden kan het zijn dat u lange tijd op open zee zit zonder iets te zien – maar uw wachten wordt wel beloond! 5 Alaska U vaart tussen indrukwekkende gletsjers, fjorden en grillige sneeuwpieken. Onderweg legt het schip aan in pittoreske havens. En wat te denken van een helikoptervlucht naar een gletsjer om een tochtje te maken met de hondenslee? Beste tijd is juni augustus, dat zijn de warmste maanden met de langste dagen.

A JAG GUAR FOR TH HE PRICE E OF A CA AR. Standaard o.a. 8-traps automaat en Bi-Xenon met LED dagrijverlichting.

JAGU UA R X F VA NAF F

€ 49.9 900

lea a s e va a n af f € 978* *

JAGUAR.NL

HOW ALIVE ARE YOU? Min./max. gecombineerd verbruik : 4,9-12,2 l/100km. CO2-uitstoot resp. 129-283 g/km. Vanafprijs is incl. BPM en BTW en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor kosten en voorwaarden www.jaguar.nl. *Leasen vanaf € 978 o.b.v. Full Operational Lease, 48 maanden, 20.000 km p.j, excl. 21% btw en brandstof. Jaguar Financial Services. Wijzigingen voorbehouden.


Wat doe ik met mijn vrije tijd?

Coutinho Tijdens mijn studie in Amsterdam in de jaren zestig van de vorige eeuw was de vijfdaagse werkweek allang ingevoerd, ook voor studenten. De enige uitzondering was het college interne geneeskunde van professor Borst. We zaten zaterdags op ongemakkelijke houten stoelen in een klein zaaltje in het Binnengasthuis. Fantastische klinische colleges, de zaal was altijd tot de nok toe gevuld. Op een keer vroeg iemand hoe de professor zijn weekend doorbracht. ‘Mijn weekend begint pas op zondag aan het eind van de middag’, zei Borst met zijn licht kraaiende stem. ‘Straks loop ik visite en op zondag houd ik mijn literatuur bij.’ En hij noemde vervolgens de tientallen wetenschappelijke tijdschriften die hij las. Het voorbeeld van Borst heb ik niet gevolgd. Ik ben niet gelovig maar de rustdag zoals die in de bijbel wordt voorgeschreven, is zo gek nog niet. Mijn niet-werkdag is van oudsher zaterdag. Dan voetbal ik, doe wat boodschappen en ’s avonds ga ik vaak uit. Naar de bioscoop of thuis een spannende film kijken. Als ik uitgenodigd word voor een lezing op zaterdag, weiger ik altijd. Ik ga die dag ook nooit naar een wetenschappelijke bijeenkomst. Toen de kinderen nog klein waren, vulde dat de zondag. Toen ze groter werden, werd een paar uur werken op zondag een gewoonte. Het kon vaak niet anders, maar erg prettig heb ik het nooit gevonden, hoe fantastisch ik mijn vak ook vind. Mijn werkweek was altijd tussen de vijftig en zestig uur. In tijden van crisis weleens meer, maar dat werd gecompenseerd door ontspannen en vaak lange vakanties. Kamperen en later reizen naar landen met andere

culturen. Maar het is ook heerlijk om me in Italië te kunnen verliezen in een prachtig boek. Of gewoon op een terrasje zitten en kijken naar de voorbijgangers. Als ik na de vakantie terugkwam op mijn werk lag er vroeger een enorme hoeveelheid post te wachten. Nu zijn dat de vele honderden mails, want tijdens de vakantie lees ik geen mails. Als het echt dringend is, bel dan maar. Toen ik 65 jaar werd, moest ik mijn bijbaan als hoogleraar bij het AMC opgeven. Een onzinnige regel die niet meer van deze tijd is. Natuurlijk, ouderen die te lang op dezelfde plaats zitten en verstard zijn, kunnen veranderingen tegenhouden. Maar als dat zo is, had hij of zij al veel eerder moeten vertrekken. Regelmatige en stevige functioneringsgesprekken voor iedereen en daar ook consequenties aan verbinden. Van jong tot oud, voor hoogleraren en medisch specialisten net zo goed als voor de financiële medewerker en de secretaresse. Nu ik geen directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding meer ben, zou ik meer tijd moeten hebben voor sport, kleinkinderen, lezen, reizen, uitgaan en varen met onze nieuwe sloep. Maar daar is nog niet zo veel van terechtgekomen. Mijn vak, de epidemiologie en preventie van infectieziekten, was en is mijn passie. En met die passie ga ik nog even door. Roel Coutinho Hoogleraar epidemiologie en bestrijding van infectieziekten, Universiteit van Utrecht


Stripfeest voor jong en oud in Den Haag

Eén tekening zegt meer dan duizend woorden Wie heeft geen herinneringen aan strips? In kranten die thuis werden gelezen met daarin de humoristische avonturen van Tom Poes en heer Bommel, in tijdschriften in wachtkamers, zoals Libelle met Jan, Jans en de kinderen of Nieuwe Revu met De familie Doorzon. Velen hadden een abonnement op Donald Duck of Tina, kregen albums cadeau of leenden die in de bibliotheek. Tekst Aafke Boerma Foto’s Frank Jansen en Museum Meermanno | Huis van het Boek


Van alle strips van Nederlandse oorsprong is nu een tentoonstelling gemaakt. In het Haagse Museum Meermanno | Huis van het Boek is de tentoonstelling ‘Strips! 200 jaar Nederlands beeldverhaal’ te zien. Voor veel mensen zal deze expositie een feest van herkenning zijn, voor anderen een terugblik op de geschiedenis van de strip of een kennismaking met de laatste ontwikkelingen in de stripwereld. Want een ding is zeker: de strip is springlevend. De strip werd niet altijd omarmd. In 1948 doet minister Rutten van Onderwijs een oproep tegen de verspreiding van stripverhalen. Strips zouden ‘verderfelijk’ zijn en ook nog eens tot leesluiheid leiden. Doelt hij op de gewelddadige avonturen van Dick Bos die na de oorlog bij duizenden over de toonbank gingen? Hij zal toch niet de onschuldige Flipje van Tiel bedoeld hebben? Deze fabrikant van jam was een van de vele bedrijven die door middel van de populaire strips hun producten aan de man brachten. Toch beïnvloedt Ruttens oproep de mening van ouders gedurende vele decennia. Strips zijn geen echte boeken en bij vele gezinnen komen ze er dan ook niet in. Maar de strip ontwikkelt zich tegen alle verdrukking in. Van onschuldige verhaaltjes tot historische avonturen en sciencefictionverhalen voor kinderen tot de undergroundstrip voor volwassenen die politieke en seksuele onderwerpen ter hand neemt.

Dit versnelt de groei van de strip voor volwassenen tot een volwaardig genre. Er komen stripwinkels, er verschijnen striptijdschriften, oude strips worden opnieuw uitgegeven en er ontstaat een levendige handel in strips via veilingen en beurzen. In de laatste decennia wordt de strip gewaardeerd en erkend als een vorm van kunst. De kracht van tekst in combinatie met beeld wordt steeds meer gezien en benut. Een aantal stripmakers beweegt zich op literair terrein, door strips te maken die autobiografisch zijn of door bestaande literatuur te ‘verstrippen’ tot ‘graphic novels’, zoals Dick Matena heeft gedaan met De avonden van Gerard Reve. Ook het onderwijs heeft de strip ontdekt als toegankelijk leermiddel. Zelf aan de slag In de tentoonstelling kan het hele gezin de wereld van de strip beleven. Te zien zijn honderden bijzondere strips en originele tekeningen. Vier stripkenners vertellen in een filmpje over hun favoriete strips. Maar u kunt ook zelf aan de slag! Teken zelf een stripverhaal of verander in een stripfiguur in het theaterdecor. Neem vooral uw kinderen mee. Zij kunnen een grappige stripgeluidenspeurtocht maken, strips lezen in de leeslounge en in de museumtuin spelen in zeven ‘huisjes’ uit de ‘Jan, Jans en de kinderen on tour’tentoonstelling.

Te koop in de museumwinkel Strips! 200 jaar Nederlands beeldverhaal, door Willem van Helden, Rob van Eijck, Jos van Waterschoot en Joost Pollmann. Prijs: € 39,50. Strips! Een vrolijk stripmagazine over de stripgeschiedenis door Margreet de Heer. Prijs: € 9,50. Speciale activiteiten In weekenden en in de vakanties zijn er allerlei activiteiten voor jong en oud. Kijk voor een actueel overzicht op www.meermanno.nl. Museum Meermanno | Huis van het boek Prinsessegracht 30, Den Haag (tegenover het Malieveld) Open: dinsdag t/m zondag 11.00-17.00 uur, op feestdagen gesloten Toegangsprijzen Kinderen t/m 12 jaar: gratis Jeugd 13 t/m 18 jaar: € 6,– Volwassenen: € 10,– Museumkaarthouders: € 2,–


Waan je in een Arabisch sprookje Een kopje koffie drinken bij de Omani thuis. Dat kan je zomaar overkomen op een reis in Oman. Dit sprookjesachtige land staat bekend om zijn gastvrije bevolking en zijn openheid. Het is ook een veilig, vrouwvriendelijk land, met een mengeling van Arabische tradities en moderne technologie. Tekst Norma de Goederen Foto’s Verkeersbureau Oman

Zelfs voor een reiziger die veel gewend is, biedt Oman verrassingen. Om te beginnen de fraaie natuur: parelwitte stranden, machtige bergen, woestijnen en weelderige oases wisselen elkaar af. De hoge duinen van Wahiba Sands, de bekendste woestijn van Oman, geven een magisch beeld van rode en gele kleuren. Voor wandelaars en fietsers is het imposante Al Hajar-gebergte een must. Zeeschildpadden en dolfijnen Een bijzonder natuurfenomeen is de jaarlijkse leg door zo’n 20.000 zeeschildpadden op de stranden van het Sultanaat. In de natuurreservaten van Rass Al Jinz en Rass Al Hadd is het mogelijk dit ook zelf mee te maken. Dit nachtelijke tafereel is vooral in maanlicht een fascinerende belevenis, die u onder leiding van een gids kunt bekijken. Wie een vaartochtje maakt, zal zeker dolfijnen kunnen spotten. De wateren rond Oman zijn het leefgebied van 22 soorten dolfijnen en walvis-

van dit gebedshuis nam maar liefst zes jaar in beslag. Eyecatcher is de kolossale swarovskikristallen kroonluchter van 14 meter hoog en 8 meter breed en het handgeweven gebedskleed waar 600 vrouwen ruim 4 jaar aan hebben gewerkt.

sen. Ook onder het wateroppervlak is veel te beleven voor wie van duiken houdt: unieke koraalriffen, bijzondere onderwaterflora en -fauna en verschillende mogelijkheden tot wrakduiken. Kastelen, forten en paleizen De cultuurliefhebber komt in Oman ook ruimschoots aan zijn trekken met de vele eeuwenoude kastelen, forten en prachtige paleizen. Muscat is de witte hoofdstad van het sultanaat en heeft vele historische bezienswaardigheden. Paradepaardje is de Grand Mosque, een van de grootste moskeeën ter wereld. De bouw

Voor elk wat wils Een reis naar Oman is zeer zeker de moeite waard, maar reis wel in het goede jaargetij. De gemiddelde temperatuur in Oman ligt tussen de 22 °C in januari tot gemiddeld 36 °C in de warmste maand juni met uitschieters naar 54 °C in het woestijngebied. Het best kunt u het land bezoeken tussen oktober en april en dan heeft Oman zeker voor elk wat wils: actie of ontspanning, met het gezin of alleen. Het sprookjesachtige Oman staat garant voor een buitengewone ervaring. Ga voor meer informatie naar www.visitoman.nl.

Beauty has an address...Oman

Met voordeel op vakantie naar Oman?

www.visitoman.nl


Martine Kamphuis (1963) studeerde geneeskunde en werkt als psychiater met jongeren met gedragsproblemen. In haar vrije tijd schrijft ze boeken of is ze te vinden in haar volkstuin. In 2006 verscheen haar debuut, de psychologische thriller Vrij. Een jaar later schreef ze haar eerste kinderboek. Martine heeft drie zoons, die inmiddels ervaren en kritische proeflezers van haar boeken zijn.

‘Mijn manier van leven: op zoek naar tegenpolen’ Tekst Annemieke Schors Foto’s Jos Wesdijk


Hoe doe je dat: die combi van werk, gezin en dan ook nog boeken schrijven? ‘Het leven is rommelig, dat is waar. Mijn zoons gaan naar de middelbare school en ik mis soms de structuur van de basisschool. Dan waren ze van half negen tot drie uur onder de pannen, voor mij zes heerlijke uren om aaneengesloten te kunnen schrijven. Met die onregelmatige roosters van de middelbare school is dat helemaal anders. Soms vertrekt de laatste pas om tien uur naar zijn eerste les, en komt de eerste om half een al weer thuis omdat de middag roostervrij is.’ Wanneer ontdekte je je passie voor schrijven? ‘Ik weet niet beter dan dat ik schrijfster wilde worden, als meisje al. Toen ik acht was begon ik aan een boek: Ik word al negen! Ik wilde volwassenen overtuigen dat ze kinderen niet moeten onderschatten. Later wachtte ik op het grote moment van inspiratie om een boek te schrijven. Dat moment is natuurlijk nooit gekomen. Een drastischer aanpak was nodig om mijn droom waar te maken.’ Dat maakt nieuwsgierig! ‘Het antwoord ligt voor de hand: ik moest het simpelweg gaan doen. Een schrijfcursus vond ik geen handige combinatie met een jong gezin. Dus toen de jongste een jaar oud was, heb ik mezelf verplicht om elke week een avond te schrijven. Ik zie mezelf nog zitten achter die oude computer als de kinderen sliepen. Eerst speelde ik dan een paar van die computerspelletjes Tetris of Mahjong, en daarna gewoon beginnen, eindeloos aanrommelen en uitproberen.’

Was je tevreden? ‘Tja, het punt was dat ik die vraag toen zelf niet goed kon beantwoorden. Ik had juist behoefte aan feedback. Op een gegeven moment ben ik naar een manuscriptbureau gestapt met de vraag: kijk, dit is mijn hobby, maar heeft het wel zin? Ondertussen ging ik korte verhalen schrijven, abonneerde me op het blad Schrijven en rolde in het wereldje van het amateurschrijven. Ik vond het heerlijk: het bracht spanning en nieuwe impulsen in mijn leven. Thuis zorgde ik voor mijn toen nog piepkleine kinderen, en ondertussen kwam ik ook op leuke, gekke plekken voor schrijfwedstrijden en ontmoette daar nieuwe mensen. En ik hield van de opwinding rondom verhalenwedstrijden: zou mijn verhaal in de prijzen vallen? Van publiceren was toen nog geen sprake en ik dacht: als alleen dit het is, is het ook leuk.’ Maar er kwam meer! ‘Ja, ik ging prijzen winnen en kreeg positieve feedback van het manuscriptbureau. En in dat nieuwe schrijfwereldje kwam er van alles op mijn pad. Tijdens een prijsuitreiking ontmoette ik een vrouw die kinderverhalen schreef en me wees op Vlaamse Filmpjes, een jeugdreeks van de Belgische uitgeverij Averbode. Elke zomer schrijven zij een wedstrijd uit, en omdat kinderboeken schrijven altijd mijn liefste wens is geweest, deed ik mee. Een kinderjury kiest het beste verhaal uit, en dat wordt gepubliceerd. In 2007 verscheen mijn eerste verhaal in die reeks, in 2008 won ik voor het eerst de John Flandersprijs. Inmiddels doe ik elk jaar mee, samen met mijn zoons.’


Je zoons hebben een bijzondere rol als proeflezers, begrijp ik. ‘Ja, zo’n verhaal voor Vlaamse Filmpjes is inmiddels een gezamenlijk project geworden. Dat is leuk, het geeft een wij-gevoel en via hun reacties hoor ik ook nog eens wat hen bezighoudt. Soms zijn ze kritisch op kleine details, maar ze denken ook mee met de grote lijnen en over het plot. Het is bijzonder om samen zo’n proces door te maken. Bovendien loopt het vaak anders dan je denkt. Een verhaal dat we met hart en ziel hebben geschreven – waar we echt in geloven, yes, dit klópt – wordt niet gekozen door de kinderjury, maar het verhaal dat wij de mindere variant vonden, wél. Dat zijn rare wendingen, die horen bij de grilligheid van het leven. Talent of inzet worden niet altijd beloond zoals je denkt of hoopt. Helemaal niet verkeerd om dat op jonge leeftijd al mee te krijgen.’

‘In essentie draait het voor mij om omgekeerde energiestromen, denk ik’ Zit je nog steeds achter die oude computer? ‘Mijn favoriete werkplek is mijn volkstuintje, een oase van rust. Het is fijn om na een drukke werkdag in het groen te zijn, courgettes te oogsten of bramen te plukken. En ja, schrijven gaat er ook heel goed, zeker nu het schrijven thuis wordt beperkt tot losse uurtjes als de jongens achter de computer zitten. En dan brengt dat volkstuintje ook nog eens gezelligheid. Soms sleept mijn zoon zijn gitaar mee of komt mijn zus met haar kinderen en kletsen en eten we, of spelen een spelletje pingpong.’

sneller de bouwstenen voor een verhaal en zie eerder of iets klopt of niet. En tussen de bedrijven door – vooral als ik onderweg ben, in de auto of op de fiets – krijg ik de beste invallen. De inspiratie voor het plot van Mist kwam op toen ik van werk naar huis fietste door het Kralingse Bos: ik zág als het ware wie de moordenaar moest zijn, een heel ander personage dan ik in eerste instantie had bedacht. Toen klopte het verhaal opeens.’ Omgekeerde energie: dat is dus jouw lifestyle. ‘Ja, dat is mijn manier om balans te brengen in het leven: op zoek naar tegenpolen. Sterker nog, ik denk dat het leven daar om draait, dat zie ik ook in mijn werk met jongeren. Ik vind die tegenpolen in het schrijven en mijn volkstuin. En ik vind het heel ontspannend om tijdschriften te lezen. De Linda is mijn favoriet, daar zit lef in. Als je als lifestylemagazine buiten de gebaande paden treedt, met reportages over mensen die iemand hebben doodgereden of op hun werk gepest worden: dan durf je. Dat boeit meer dan de simpele feel good, al lees ik ook weleens een Margriet of Libelle. Ik kan me goed voorstellen dat je na je werk moe op de bank ploft, zeker als je ook nog eens in de file hebt gestaan. Maar ik word daar nóg hangeriger van. Bewust dingen doen die anders zijn, dat geeft me energie.’

Mist ‘Thrillerschrijver en psychiater Martine Kamphuis ziet de machtspositie van de arts als een risico voor ontsporing, vooral bij de meer narcistisch aangelegde persoonlijkheden. En dat levert prachtige thrillers op.’ Heleen Croonen, journalist Medisch Contact

Is dat wat lifestyle voor jou betekent: boeken schrijven in je volkstuin? ‘In essentie draait het voor mij om omgekeerde energiestromen, denk ik. Mijn werk bijvoorbeeld is ontzettend hectisch: als ik over de gang naar de wc loop, trekken er drie jongeren aan mijn jasje, en voortdurend zijn er de prikkels van e-mail en telefoon. Dat chaotische is thuis ook, met een gezin met drie kinderen die sporten, naar school gaan en beugels krijgen. Bij schrijven gaat energie de andere kant op: de prikkels gaan niet van buiten naar binnen, maar van binnen naar buiten. Ik ga achter een computer zitten, even is er niks en dan gaat er iets uit van mij, dan ben ik scheppend en creatief bezig. En ik kan me even helemaal terugtrekken in een andere wereld.’ Dat klinkt alsof schrijven een makkie is. ‘Nou, het eerste begin van een verhaal is ploeteren natuurlijk, maar als het eenmaal stroomt dan gaat het vanzelf. Het verhaal krijgt een eigen leven. En schrijven is een ambacht, met de jaren merk ik dat mijn ervaring het makkelijker maakt: ik heb

Naar aanleiding van het verschijnen van het interview met Martine Kamphuis geeft Uitgeverij de Crime Compagnie 20% korting op het e-book Mist, waarin de hoofdpersoon geneeskunde studeert. Mist is nu voor maar € 3,99 verkrijgbaar via o.a. Bol.com, Bruna, ECI en vrouwenthrillers.nl tot 7 januari 2014.

BTW PROFITEER VAN

VERL AGING

BTW NU SLECHTS 6%VEND INFORMEER VR

IJBLIJ

Traditionele bouwwijze, ambachtelijke afwerking

Basisuitvoering

v.a. 7.950,-

Gebouwd naar uw

specifieke wensen

Priëlen en paviljoens op uw maat Een leven vol vrijheid en ruimte, afgebakend door zware gebinten en robuust houtwerk. Een leven waarin niets moet en alles mag. Wegdromen bij de vuurkor f, kokkerellen in je eigen buitenkeuken, dwalen door het groen, je kleinvee voeren. Zoals het landleven ooit was, zo groots voelt het nog. Voor u. Voor iedereen die samen met Bronkhorst zijn eigen buitenplaats creëert. We schetsen, meten, zagen, beitelen, bouwen. We verrijken uw tuin met alle denkbare sfeermakers van hout. Van

authentieke houten schuren tot verleidelijke prieeltjes. Het gaat er niet om hoeveel ruimte u hebt, maar wat u met die ruimte doet. Hebt u vierkante meters? Bij Bronkhorst hebben we de ideeën. Bent u nieuwsgierig geworden en wilt u graag meer informatie? Vraag dan geheel vrijblijvend onze gratis brochure aan via de website www.bronkhorstbuitenleven.nl of maak een vrijblijvende afspraak. We zijn gespecialiseerd in maatwerkoplossingen voor:

da’s • priëlen • tuinpaviljoens • buitenverblijven • schuren • garages • carports • veran Bel 0577-75 09 44 voor de gratis brochure.

✓ JA, stuur mij de gratis brochure! Naam

Dhr.

Mevr.

Adres Postcode

Plaats

E-mail Telefoon

Lifestyle nov-2013

S.v.p. opsturen in een envelop zonder postzegel naar: Bronkhorst buitenleven, Antwoordnummer 6801, 3888 ZV Uddel

Aardhuisweg 88 • Uddel • Telefoon 0577-750944 www.bronkhorstbuitenleven.nl

JAMBO.NL

BIJ JAMBO SAFARI CLUB ZIJN DE MOGELIJKHEDEN EINDELOOS, PRIVÉ REIZEN GEHEEL CONFORM UW EIGEN WENSEN! DÈ AFRIKA S P EC I A L I ST !

@:C>6MADAGASKAR I6CO6C>6SEYCHELLEN B6JG>I>JHD:<6C96 ZIMBABWE7DIHL6C6 C6B>7>ÎMOZAMBIQUEOJ>9"6;G>@6ZAMBIA

VRAAG DE BROCHURE AAN OP WWW.JAMBO.NL OF BEL 020-2012740.


De Swarte Ruijter: een mooie mix van allure en ongedwongenheid

‘Ik kook niet voor de sterren, maar voor onze gasten’

De Swarte Ruijter in Holten veroverde dit jaar een plek in de top 100 van de Lekker, de ranglijst voor restaurants waar het bijzonder lekker eten is. En terecht: de gerechten worden grotendeels bereid met biologisch geteelde streekproducten en – net zo belangrijk – met een grote portie passie voor het vak. En na zo’n heerlijk diner hoef je niet naar huis. Want De Swarte Ruijter telt ook tien suites, alle met een fabuleus uitzicht op de tuin en de bossen. Tekst Saskia Ridder Foto’s Pauline Joosten


‘Het is een mooie sport om smaken te combineren, natuurlijk altijd met oog voor het seizoen’ Openslaande terrasdeuren Een nachtje logeren in De Swarte Ruijter is een belevenis. Alle suites liggen namelijk op de begane grond en beschikken over een terras met dat heerlijke uitzicht. Dus wat is een fijner vooruitzicht dan ’s morgens de openslaande deuren te openen en de zuivere boslucht op te snuiven? Misschien alleen een lekker ontbijt in het restaurant. Om daarna een ontspannende wandeling of fietstocht te maken door het Nationaal Park natuurlijk. Volgens Erik en Esther zijn steden als Deventer en Zutphen prima te bereizen voor een dagje shoppen of allerlei culturele activiteiten.

Erik en Esther de Mönnink werden in 2004 bedrijfsleiders van De Swarte Ruijter en na twee jaar namen ze het hotel en restaurant over. Nu willen ze er nooit meer weg. Eigenaar en gastvrouw Esther (39): ‘We hebben een fantastisch mooi pand, midden in de bossen en we zijn toch heel goed bereikbaar. Wat wil je nog meer als horecaondernemer? Wij zitten hier helemaal op onze plek.’ Verrassend design De rietgedekte villa uit de jaren dertig van de vorige eeuw straalt statigheid en allure uit. Als je er langs rijdt, kijk je toch even twee keer om, zo mooi is het. En er is reden genoeg om zo snel mogelijk te keren, want het is goed toeven bij De Swarte Ruijter. Voor een kop koffie of een lunch kun je meestal zomaar binnenvallen, maar voor een diner is dat een risico want vaak zijn alle veertig plekken bezet. Even reserveren dus. Binnen valt het verrassende design op. Het is rustgevend, modern en warm tegelijkertijd. Het is hier prettig tafelen, bijvoorbeeld aan de grote stamtafel met zicht op de halfopen keuken. Of aan een van de meer intieme tafeltjes bij het raam. Esther: ‘En vanaf het vroege voorjaar natuurlijk op het terras, waar je je in een sprookje waant. Je slentert vanaf ons terras zo de bossen van Nationaal Park de Sallandse Heuvelrug in.’

Ongedwongen sfeer En dan het eten. Sommigen menen dat De Swarte Ruijter een Michelinster verdient, maar daar zit het echtpaar niet eens op te wachten. ‘Natuurlijk zou een ster een bekroning op ons werk zijn, maar het brengt ook al snel een heel andere sfeer met zich mee. Nu voelt iedereen zich

juist zo op zijn gemak. Dat geldt voor de gasten, maar ook voor ons. De ongedwongen en informele sfeer is onze kracht. Gasten voelen zich hier net zo welkom in een spijkerbroek als in een driedelig pak en dat moet vooral zo blijven.’ Eigenaar en chef-kok Erik de Mönnink (43): ‘Ik kook niet voor de sterren, maar voor onze gasten. Dat ik hen kan verbazen met mijn gerechten, dat ze ’s avonds lyrisch naar huis gaan; dat is mijn ultieme kick. Daar doe ik het elke dag voor.’ Boertje Olden Koken is voor Erik pure passie. Erik: ‘Het is voor mij elke dag een wedstrijd om het beste van het beste op tafel te zetten. En om die wedstrijd te winnen, gebruik ik zo veel mogelijk producten uit de streek, het liefst biologisch geteeld. Zo haal ik mijn groenten al jarenlang bij ‘boertje Olden’. De producten van Gerrit Olden onderscheiden zich namelijk door een heel pure, zuivere smaak. Met die geconcentreerde

Een echt najaarsgerecht van chef-kok Erik:

Pompoensoep Ingrediënten 2,25 kilo pompoen (schoon) 10 gram verse gember (schillen) 2,5 deciliter sinaasappelsap 2,5 liter gevogeltebouillon 2 deciliter room 10 gram zout crème fraîche naar behoefte Bereiding Doe de schone pompoen met de gember in een hoge pan met boter. Aanzetten, maar let op, laat de pompoen niet kleuren. Blus het af met sinaasappelsap en voeg de bouillon, de room en het zout toe. Laat het geheel zachtjes koken in een afgesloten pan totdat de pompoen uit elkaar valt. Dit betekent dat de pompoen gaar is. Blender de soep met kleine beetjes tegelijk en zeef het geheel door een fijne puntzeef.

Opdienen Verwarm de soep nog even, maar laat het niet koken of indampen. Voeg vlak voor het opdienen nog wat crème fraîche naar smaak toe. Als de soep te dik is, kan het met wat bouillon verdund worden. Het mooiste is als er veel lucht in de soep komt, luchtbellen dus, zodat de soep er niet zo zwaar uitziet. Op smaak brengen met peper en zout. En genieten maar.


smaak begint lekker koken.’ Volgens Erik moeten koks het in de keuken niet mooier willen maken dan het is. ‘Natuurlijk, het oog wil ook wat. Maar de smaak moet altijd overeind blijven. Het is een mooie sport om smaken te combineren, natuurlijk altijd met oog voor het seizoen.’ Erkenning De Swarte Ruijter werd in 2007 al bekroond met een Michelin Bib Gourmand, een erkenning voor een zeer goede prijskwaliteitverhouding. Erik: ‘Natuurlijk zijn wij daar trots op. Net zoals ik vorig jaar mijn meesterproef heb gehaald. Ik ben toen door Jonnie en Thérèse Boer van De Librije in Zwolle geïnaugureerd tot SVH Meesterkok. Dat wordt in de Nederlandse horeca als de hoogste graad van vakbekwaamheid gezien. Die inauguratie was een mooi moment. Maar ja, je kunt nog zo veel onderscheidingen en diploma’s aan je muur hebben hangen, de meeste voldoening halen wij natuurlijk uit tevreden gasten. Gelukkig hebben we er daar heel veel van.’

Arrangement, speciaal voor de lezers van Medisch Contact Welkomstaperitief 5-gangendiner Overnachting Ontbijt 1 dag fietshuur met routes Prijs € 125,– per persoon Elke dag van de week te boeken o.v.v. Medisch Contact-arrangement, tot en met 1 april 2014. Prijs is op basis van twee personen per kamer, toeslag eenpersoonsbezetting is € 30,–. Adresgegevens De Swarte Ruijter Holterbergweg 7 7451 JL Holten (0548) 59 66 60 www.swarteruijter.nl [email protected]

Huisarts mogelijkheden in Nieuw Zeeland NZLocums bezoekt Nederland! Nieuw Zeeland staat bekend om de ruimte, beeldschone uitzichten en het buitenleven. Geniet van kayaken in het kristel blauwe water bij de Coromandel of maak een wandeling bij de beeldschone Milford Sound. Vele huisartsen en hun families zijn je al voorgegaan in hun reis naar de andere kant van de wereld en hebben met veel plezier in Nieuw Zeeland gewerkt. Sommige zijn zelfs terug gekomen voor een tweede keer of wonen hier nu permanent en noemen het hun ‘thuis’. NZLocums is gevestigd in Nieuw Zeeland en wij zijn het enige QRQSUR¿W huisarts wervingsbureau. Wij bieden: • Gratis veelomvattende wervings service • Immigratie service • Lokale kennis van de regios en praktijken • Een introductie naar de Nieuw Zeeland medische achtergrond informatie

Wij hebben informatiedagen van 20-21 November 2013 bij het NH Maastricht, Forum 110 in Maastricht en wij zijn dan beschikbaar voor een afspraak. Er zijn slechts beperkte plekken. Boek nu je afpsraak! [email protected] | www.nzlocums.com


Doe wat je het liefste doet

Recept voor een gelukkig leven Tekst Huug Schipper Foto’s Huug Schipper en sport-photo.fr

Leopold Messchaert is een drukbezet man. Samen met Joost van Liebergen en Marjolein den Dekker runt hij een huisartsenpraktijk aan de voet van de Petruskerk in het centrum van het Noord-Brabantse Boxtel. Daarnaast is hij als arts verbonden aan de Penitentiaire Inrichting in Vught. Het is afwisselend werk, soms zwaar en altijd met de bijbehorende, voor artsen zo vanzelfsprekende verantwoordelijkheid. Dat hou je niet vol als je niet regelmatig de zinnen verzet en dat kan hij gelukkig goed.


Messchaert geniet gulzig van de culturele en sportieve rijkdommen die het bestaan ook in de provincie te bieden heeft. Hij bezoekt het theater en de bioscoop, leest de literaire top-10 en onderhoudt zijn lichamelijke conditie met actieve sportbeoefening in het weekend. Verdeeld over het jaar en afhankelijk van het seizoen zijn dat hockey, tennis, golf en wielrennen. Behoorlijk inspannend, al die ontspanning. ‘Valt erg mee. Bovendien: pijn is genot, dus als je er stevig tegenaan gaat, valt er veel te genieten.’ Leg uit. ‘Ik bedoel het gekscherend, want ik zoek de pijn niet per se op, maar de voldoening na een succesvolle zware inspanning is vaak groter dan na een lichte.’ Wat is voor jou een zware inspanning? ‘De beklimming van de Mont Ventoux. Met een aantal vrienden ga ik elk jaar een week in de bergen fietsen. Dit jaar zat de beroemde kale berg voor de vijfde keer in ons programma. Een loodzware klim

van ruim 21 kilometer. Maar we wisten dus waar we aan begonnen.’ Een routineklus... ‘Ja, zo langzamerhand wel. Dan huren we een huis in de buurt en gaan eerst een paar dagen inrijden over de bergjes vlakbij de Ventoux. Elke dag zoʼn 100 kilometer om te wennen aan het steile klimwerk. En elke dag zie je hem liggen, die reusachtige berg, als een aasgier, met zijn kale witte kop en het witte torentje van het weerstation erbovenop. Dan voel je je nietig. En dan, na een dag of vier, vijf, fietsen we ’s ochtends na een stevig ontbijt in een rustig tempo naar Bédoin...’ Waar Tom Simson zich moed indronk voor hij aan zijn dodemansrit begon... ‘Ja, hij nam een glas Calvados in het café, zeggen ze, maar dat doen wij niet (ik vertrouw dat café niet: we hebben er eens een tosti gegeten die je je ergste vijand niet voorzet). In plaats daarvan wensen we elkaar geluk, want vanaf nu is het ieder voor zich en ga je in je eigen tempo omhoog. En het is de kunst om zonder afstappen boven te komen.’ Stoppen is geen optie? ‘Nee, en als je alleen al aan afstappen gaat dénken, ben je gezien. Dan val je om, want er zitten heel steile stukken tussen en er komt geen eind aan.’ Hoe blijf je dan in het zadel? ‘Door te blijven trappen op wat wij de ‘NOSʼ noemen, de Niet Omval Snelheid, zoʼn 6 à 7 kilometer per uur. En je na elke bocht te richten op de volgende, omdat je weet: bochten zijn minder steil. Maar vooral, omdat elke bocht die je achter de rug hebt, af gaat van de bochten die je nog voor de boeg hebt. Ik kan er niets anders van maken, dit zijn de armzalige gedachten van de oudere Ventouxfietser op weg naar boven.’ Klinkt niet erg aantrekkelijk. ‘Nee, nou je het zegt... Maar er zijn ook wel momenten van verlichting. Het eerste is na 15 kilometer, als je langs Chalet Reynard rijdt, daar is het eventjes wat vlakker. Daar hebben ze koffie en fris.’ Maar niet voor jou. ‘Nee, maar er is een soort opluchting, want je bent eindelijk uit het vreselijke bos. Hier houdt de begroeiing op en begint dat bekende kale stuk. Als je zover bent gekomen, maak je jezelf wijs dat je het zwaarste hebt gehad. Dat is ook zo, maar je bent er nog niet. Wel heb je om de andere bocht het weerstation in zicht waar je zigzaggend op af rijdt.’ Dan heb je een mikpunt. ‘Ja, en dat helpt, want de vermoeidheid begint plaats te maken voor uitputting. Gelukkig is er verderop weer afleiding, daar staat een fotograaf die


Op de achtergrond in de wolken de Mont Ventoux

‘Het is dus zaak om op tijd je favoriete fotogezicht op te zetten en een behoorlijke fietshouding aan te nemen. Liefst staand op de trappers, maar ja...’ van iedere fietser foto’s maakt. Die kun je later via internet bestellen. Het is dus zaak om op tijd je favoriete fotogezicht op te zetten en een behoorlijke fietshouding aan te nemen. Liefst staand op de trappers, maar ja... Na de foto mag je weer terug in de oude cadans. Af en toe is er een bocht waar het iets minder steil lijkt. En weer later kom je bij het volgende ijkpunt: het monument voor Tom Simpson. De plek van zijn famous last words: “Put me on my bike.” Je tikt theatraal met één hand aan je fietshelm – eerbetoon aan een collega – oef, gauw het stuur weer vast voordat je je evenwicht verliest. Het is hier weer heel steil! Het laatste stuk, je zet door... de laatste bocht... en dan, toch nog tamelijk plotseling, draai je naar rechts en gaat het nog 30 meter stijf omhoog tot aan de streep. Dan ben je boven. De pijn bij het afstappen valt in het niet bij de diepe tevredenheid: het is gelukt.’

Ik ben al doodop van het verhaal alleen. Hoe lang kun je dit volhouden? Ik bedoel, wanneer is het onverantwoord om je lichaam aan dit soort inspanningen bloot te stellen? Je bent dokter, jij kunt het weten... Vijf jaar geleden dacht ik: dit moet je over vijf jaar niet meer willen. Maar nu is het zover en voel ik me op mijn zestigste nog net zo fit als toen. Ik verheug me alweer op de uitdaging van volgend jaar.’ Daar gaat je prognose. ‘Ja, het is voor ieder mens anders. Maar voor iedereen geldt: “doen wat je graag doet” is een recept voor een gelukkig leven.’

Breaking news. Een Porsche met 14% bijtelling. De nieuwe Panamera S E-Hybrid. De Panamera S E-Hybrid, het technologische hoogtepunt van de nieuwe Panamera-reeks, is met zijn 416 pk sterke motor en 14% bijtelling uniek in zijn segment. De eerste plug-in hybride van 1PSTDIF.FUFFOHFNJEEFMECSBOETUPGWFSCSVJLWBO MLNJTEJUEFNFFTUFGŚDJÅOUF TQPSUJFWF en comfortabele Panamera ooit. Zakelijk rijden in een Porsche is nog nooit zo dichtbij geweest. ,PNOVOBBSEFPGŚDJÅMF1PSTDIFEFBMFSPNEFOJFVXF1BOBNFSBUFCFLJKLFOPGLJKLWPPSNFFS informatie op www.porsche.nl/panamera

Porsche Centrum Amsterdam Sijsjesbergweg 50, 1105 AL Amsterdam. Telefoon 020 4 911 911. Porsche Centrum Eindhoven De Scheper 305, 5688 HP Oirschot. Telefoon 088 8 911 911. Porsche Centrum Gelderland Ressenerbroek 2, 6666 MR Heteren. Telefoon 026 356 0 911. Porsche Centrum Groningen Bornholmstraat 25, 9723 AW Groningen. Telefoon 050 8 537 911. Porsche Centrum Leusden Zuiderinslag 8, 3833 BP Leusden. Telefoon 033 4 949 911. Porsche Centrum Rotterdam Landaulettestraat 9, 3063 NR Rotterdam. Telefoon 088 911 9 911. Porsche Centrum Twente Vonderweg 33, 7468 DC Enter. Telefoon 054 7 384 911.

Gemiddeld brandstofverbruik 3,1 l/100 km en CO ² -emissie 71 g/km


DeLaMar Theater in Amsterdam

Een échte avond uit Tekst Sophie Janssen Foto’s DeLaMar Theater

Het DeLaMar Theater in hartje Amsterdam heeft een theatergeschiedenis die tot de verbeelding spreekt. Grote namen als Wim Kan, Wim Sonneveld en Freek de Jonge traden op in het vroegere Nieuwe de la Mar Theater aan het Leidseplein. De programmering van het huidige DeLaMar Theater met 2 zalen en ruim 1500 stoelen, sluit aan op deze traditie. Het theater biedt een podium aan grote cabaretiers, musicals, komedies, toneelklassiekers, festivals en jeugdvoorstellingen.


Bij de toegankelijke voorstellingen in het DeLaMar Theater staan het verhaal en de artiesten centraal. Geen ingewikkelde concepten dus, maar een avond ongecompliceerd vermaakt of ontroerd worden. Het theater onderscheidt zich door voorstellingen steeds vaker exclusief en voor een langere periode te presenteren, waardoor bezoekers uit het hele land het DeLaMar Theater weten te vinden. Zo wordt sinds november 2012 de musical ‘Hij Gelooft in Mij’ over het leven van André Hazes zeven keer per week voor een uitverkochte Wim Sonneveldzaal gespeeld. Niet eerder werd een Nederlandse musical zo positief door

de pers beoordeeld. De recensenten van de Volkskrant, Het Parool, Algemeen Dagblad, Metro en Dagblad van het Noorden gaven allemaal vijf sterren aan de musical. En in de Mary Dresselhuyszaal zijn de zomerkomedies met Tjitske Reidinga in de hoofdrol een groot succes. Afgelopen zomer werden rondom het toneelstuk ‘Een ideale vrouw’ ook regelmatig ladies nights georganiseerd. Op deze avonden kunnen vrouwen die het leuk vinden om er een complete avond uit van te maken, voorafgaand aan de voorstelling allerlei producten testen en proeven.

Fotocollectie Een bezoek aan het DeLaMar Theater met het rode pluche is een ervaring op zich. Alle medewerkers staan klaar om het publiek een zo gastvrij mogelijke avond uit te bezorgen. Vanaf een uur voor aanvang zijn de foyers geopend voor een kopje koffie en het bezichtigen van de bijzondere fotocollectie. Janine van den Ende gaf vijf vooraanstaande fotografen een opdracht rondom het ‘theater’. Zo zijn er prachtige foto’s te zien van o.a. Erwin Olaf en Koos Breukel. Restaurants Dineren in het theater is ook mogelijk. Zowel voorafgaand aan de voorstelling als later op de avond serveert de chef-kok van de twee restaurants Grand Café en Dinerfoyer DeLaMar een heerlijk diner. De Dinerfoyer is ook bij uitstek geschikt om met een grotere groep of met een besloten gezelschap te dineren. Evenementen Naast de reguliere voorstellingen vinden ook regelmatig evenementen plaats in het DeLaMar Theater. De medische sector is hierbij geen onbekende opdrachtgever.

Eerder werden een symposium van het OLVG in Amsterdam en het Amsterdam Kindersymposium van AMC & VU voor kinderartsen georganiseerd in het theater. Niet doorsnee Het DeLaMar Theater werd in november 2010 geopend en is dus nog relatief nieuw. Dat merk je ook gelijk als je binnenkomt, het is niet zomaar een doorsnee provinciaals theater. Aan alle details is gedacht bij de inrichting en bij de service van de medewerkers. Een voorstelling bezoeken in het DeLaMar Theater is een écht avondje uit!

Zie voor de actuele programmering www.delamar.nl.

FLETCHER HOTEL-RESTAURANT DE HUNZEBERGEN ++++Exloo | Drenthe

SPECIAAL VOOR U! Speciaal voor u als lezer van het Medisch Contact hebben wij deze aanbieding samengesteld. U verblijft in alle luxe 3 dagen in een excellent hotel naar keuze. Aarzel niet en boek snel!

129 P.P.

FLETCHER ZUIDERDUIN BEACHHOTEL ++++

Westkapelle | Zeeland

Op de mooiste plekjes, verspreid door heel Nederland, heeft Fletcher Hotels 60 unieke 3- en 4-sterren hotels. U vindt ze midden in de bossen, op De Veluwe, aan de kust en op de Wadden. Geniet van de prachtige omgeving, een heerlijke keuken en Hollandse gastvrijheid: u voelt zich er zeker thuis!

3 DAGEN PURE LUXE Ontvangst met glas bubbels en amuse 2 x overnachting _\P[NLIYLPKVU[IPQ[I\ɈL[ 1 x 5-gangen diner op dag van aankomst Late check-out tot 17.00 uur Gratis gebruik WiFi Informatiepakket van de omgeving incl. ^HUKLSLUÄL[ZYV\[LZ

Prijzen zijn per persoon o.b.v. een standaard tweepersoonskamer. De prijs is exclusief weekendtoeslag, reserveringskosten ( 5) en toeristenbelasting.

109 P.P.

FLETCHER HOTEL AMSTERDAM ++++Amsterdam | Noord-Holland

189 P.P.

FLETCHER HOTEL-RESTAURANT DUINZICHT ++++Ouddorp | Zuid-Holland

RESERVEREN OF MEER INFORMATIE? NEEM DAN CONTACT OP VIA 0347 – 750 430 OF VIA WWW.FLETCHER.NL/MC

119 P.P.

Vier het La Pauline Feest mee! La Pauline is de trots van de Wijnbeurs. En al sinds 1988 de meest thuisbezorgde wijn van Nederland. Dit jaar bestaat La Pauline 25 jaar! Reden voor een feestje. Daarom is er speciaal voor u een aantrekkelijke lezersaanbieding samengesteld, waarmee u zéér voordelig met La Pauline kennis kunt maken met feestelijke cadeaus! e

ulin La Pa akket Feestp 140,89 t.w.v. €

r NU voo5 € 34,9

La Pauline is ontstaan als ‘Uw Grand Cru voor door de week’. Gemaakt van dezelfde druivensoorten en bereid op dezelfde wijze als de Grands Crus in Bordeaux, maar dan voor een zeer betaalbare prijs.

Maak nu kennis met deze volromige zachte wijn. Vier het feest mee en ontvang het La Pauline Feestpakket t.w.v. € 140,89

“La Pauline, al 25 jaar ons visitekaartje.” Franz Lampe, Wijndirecteur van de Wijnbeurs

Nu voor slechts 34,95 per pakket GRATIS thuisbezorgd! U krijgt: • heerlijke rode 2012 La Pauline Les Collines 2012 La Pauline Prosecco • GRATIS • GRATIS een Jaar lidmaatschap t.w.v. € 14,• GRATIS een Luxury Wellness Voucher t.w.v. € 75,-* • GRATIS thuisbezorgd! * Met de Luxury Wellness Voucher kun je een 2e persoon gratis meenemen naar 1 van de 32 aangesloten wellnessresorts en salons in Nederland en België.

Ga naar www.wijnbeurs.nl/mc of bel 0294 - 788 103 en bestel (ma. t/m vrij. 8.30-17.00 uur | za. 10:00-14:00 )

Geldig tot 30 november 2013

Of vul de bon in en stuur deze in een ongefrankeerde envelop naar: De Wijnbeurs, Antwoordnummer 604, 8400 VB Gorredijk JA, ik maak graag kennis met La Pauline en bestel

Voorletters:

Dhr./Mevr.

Postcode:

Woonplaats:

Emailadres:

La Pauline Feestpakket/ten à € 34,95 per pakket

Telefoon: MC20131031


Oude tijden herleven rond het Burg Hohes Haus

Bijkomen in kostbaar erfgoed

Er zijn van die momenten dat de tijd even stilstaat. Dat de geschiedenis voelbaar is, dat je de eeuwen door je aderen voelt stromen. In de familie Von Bönninghausen is dat gevoel van historische verbondenheid bijna een vanzelfsprekendheid. Zij beheren en bewonen twee bijzondere landhuizen: de havezate Herinckhave in Twente en het Burg Hohes Haus in het Duitse Gronau. En het mooie is: in beide landhuizen kun je overnachten. Tekst Annemieke Schors Foto’s Familie von Bönninghausen


‘De voormalige boerderijen worden bewoond, in de bossen wordt hout gekapt, en in de kapel vinden tegenwoordig weer huwelijksvoltrekkingen plaats,’ vertelt Diederik. ‘En vrijwilligers zorgen dat eens in de maand de watermolen draait.’ Op het landgoed zijn talloze bijzondere diersoorten te vinden, zoals de Groninger Blaarkop, de Schoonebeeker Heideschaap en Twentse hoenen en landganzen. Bijzonder landschap Voor wie er graag op uitgaat, ligt Herinckhave gunstig. Het landschap Noordoost-Twente is bijzonder en hoort niet voor niets tot een van de twintig Nationale Landschappen. Stuwwallen die tijdens de voorlaatste ijstijd – ongeveer tussen de 300.000 en 150.000 jaar geleden – zijn ontstaan, hebben er een gevarieerd en glooiend landschap gevormd. Wie van fietsen houdt, kan er zijn hart ophalen: talloze routes voeren door de bossen, over golvende heidevelden of stille boerenweggetjes. Op 15 kilometer van Herinckhave ligt het middeleeuwse handelsstadje Ootmarsum, waar verschillende mooie galerieën en lifestylewinkels te vinden zijn in de bochtige straatjes van het historische centrum.

Boven: De havezate Herinckhave in Twente Midden: Uitzicht op de gracht en de watermolen van Herinckhave

Diederik von Bönninghausen (1969) is een van de telgen van deze adellijke familie. Al groeide hij op in Utrecht, hij voelt zich verbonden met beide landhuizen. Bijna elk weekend was zijn familie op Herinckhave te vinden, om er te klussen of er de jaarlijkse paasvuurtraditie in ere te houden. ‘Deze havezate in het dorpje Fleringen kwam in 1723 in de familie,’ vertelt Diederik, ‘toen de erfgoeddochter van het huis met Friedrich von Bönninghausen trouwde. Hij sloopte het oude huis en liet een nieuwe havezate bouwen. Dat groeide uit tot een welvarend landgoed.’ Recentelijk kent het landhuis echter roeriger tijden: in 1959 brandde het huis gedeeltelijk af en het verwoestende vuur liet een spookhuis achter. Na een immens restauratieproject bewonen jonkheer en mevrouw Von Bönninghausen – de ouders van Diederik – sinds 2012 het landhuis weer. In augustus van dit jaar openden ze een B&B in het huis: een prachtige kamer, ingericht met antieke meubels en met uitzicht op de landerijen en de grachten.

Hohes Haus Vlak over de Twentse grens ligt het dorp Nienborg: een twaalfde-eeuws vestingstadje. Ooit was het centrum ommuurd tegen aanvallen van de Twentenaren, maar daar zijn nu alleen nog een stadspoort en drie grote, stenen huizen van over. ‘Het Hohes Haus is een van die huizen,’ vertelt Diederik, ‘onze familie heeft het tot 2010 actief bewoond. Maar grote, oude huizen kunnen snel achteruitgaan. Daarom is het opgeknapt, zijn er drie B&Bkamers in het voormalig Wachtmeisterhaus en een café in de kelders van de burcht gekomen.’ Door de nieuwe functie speelt het Hohes Haus een centrale rol in het dorp: het sluit aan bij dorpsfeesten en de vele muziekfestivals die Nienborg rijk is. Levendige stilte Als je over het landgoed loopt, vertraagt als vanzelf je pas. De rijke historie en het natuurschoon vormen de perfecte mix om tot rust te komen: van wandelen over de landerijen, appels plukken in de boomgaard of mijmeren bij de watermolen. Herinckhave is met zijn 60 hectare een relatief klein landgoed, maar heeft zijn levendige uitstraling weten te behouden.

Robuust sprookje Als een kind een huis tekent, tekent hij het Hohes Haus: een archetypisch huis met dikke muren. Diederik heeft er een speciale band mee: ‘Het is stoer en robuust, en de winterzon werpt onvergelijkbaar mooi licht op de oude stenen.’ De gasten van het Hohes Haus genieten er van het goede leven. In het dorp proeven ze in de herbergen van de ‘gutbürgerliche


Het Burg Hohes Haus in Nienborg

voor het familie-erfgoed en bewaren het voor volgende generaties.’ Gastvrijheid vormt een belangrijk onderdeel van de familietraditie. ‘Door in deze landhuizen te verblijven en van de gastvrijheid te genieten, help je mee aan het voortbestaan ervan. Dat idee spreekt me aan: het maakt de cirkel rond.’

Küche’, ze bezoeken de historische binnenstad van Münster of fietsen in het lieflijke Dinkeldal met zijn oude stadjes en dorpjes. Het gastenboek staat vol met enthousiaste kreten als ‘paradijselijk’, ‘wonderschoon’ of ‘sprookjesplek’. Diederik: ‘Mensen laden hier op, we creëren een rustpunt in een leven vol hectiek. Zo is er hier bewust geen tv. Soms is dat schrikken, maar onze gasten kicken allemaal af. Na twee dagen horen wij iedereen hier verzuchten: héérlijk… geen tv!’

Gastvrijheid Diederik heeft zijn geboorte en afkomst omarmd en zet zich in voor het behoud van de landhuizen voor volgende generaties. De tijden van rangen en standen bestaan niet meer, en de Von Bönninghausens richten hun blik op de toekomst. Zo is er een familiestichting opgericht die zorg draagt voor het behoud van het familie-erfgoed. ‘De tijden van de heren zijn voorbij,’ legt Diederik uit, ‘het landgoed heeft nu knechten nodig, geen heren. Dat is wat we doen: we zorgen

Actie Overnachten in Herinckhave of het Wachtmeisterhaus? Als u bij uw reservering ‘Medisch Contact’ vermeldt, bieden wij u gratis twee huurfietsen aan gedurende uw verblijf. Op Herinckhave krijgt u een korte rondleiding door jonkheer of mevrouw Von Bönninghausen over het landgoed. Deze actie is geldig t/m februari 2014. www.herinckhave.nl www.wachtmeisterhaus.de www.ringburgcafe.de

Recreëren in de luwte van de Schoorlse Duinen Villapark Mooi Schoorl is een exclusief recreatieproject op een unieke locatie. De 20 villa's staan op riante percelen en hebben een architectonische uitstraling in een authentieke sfeer. Bezoek www.villaparkmooischoorl.nl voor meer informatie.

Nog 3 luxe vakantievilla’s te koop Ontwikkelingscombinatie Mooi Schoorl V.o.f.

Start bouw 11 november 2013 +31 (0)180–622 012

www.villaparkmooischoorl.nl

Dwars door Frankrijk met

Henri Le Sidaner

via Singer Laren Hier: Montreuil-Bellay. We staan aan de oever van de Thouet. De ochtendstond heeft er plezier in. De zon licht boomtoppen aan, de rivier kabbelt. Het wordt een prachtige dag. Wie zou die dame zijn? Met sluier? In het bootje? Bruid onderweg? ’t Is net vakantie, in Singer Laren.

6 september 2013 t/m 19 januari 2014

Oude Drift 1 Laren www.singerlaren.nl Henri Le Sidaner, Matinée, Montreuil-Bellay, 1896 olieverf op doek, Musée des Beaux-Arts, Duinkerken

DE NIEUWE RANGE ROVER SPORT landrover.nl

Min./max. gecombineerd verbruik: 7,3-12,8 l/100 km, resp. 13,7-7,8 km/l, CO2-uitstoot resp. 194-298 g/km. Consumentenprijs vanaf € 83.500 incl. BTW en BPM en excl. kosten rijklaarmaken. Zie voor verkoopvoorwaarden www.landrover.nl. Leaseprijs vanaf € 1.702 p.m. excl. BTW (bron: Land Rover Financial Services, full operational lease, 48 mnd., 20.000 km/jr.). Wijzigingen voorbehouden.

style Martine Kamphuis quality time stoppen is geen optie kostbaar erfgoed Artsengezin Bijkomen in op zoek naar tegenpolen streeft naar

Recommend Documents