Studiegids Academie der Kunsten

Studiegids Academie der Kunsten 2009-2010

Leiden 2009

Academie der Kunsten in Leiden Rapenburg 38 – 2311 EX Leiden T 071 527 18 05 E [email protected] I www.kunstenenwetenschappen.nl Academie der Kunsten in Den Haag p/a Koninklijk Conservatorium Juliana van Stolberglaan 1 – 2595 CA Den Haag T 070 315 14 26 E [email protected] I www.koncon.nl

Den Haag en Leiden, 1 september 2009

Beste Leidse en Haagse studenten, De Leidse universiteit is oud in jaren, maar jong van geest! Als eerste Nederlandse universiteit kreeg de Universiteit Leiden in 2000 namelijk een faculteit die zich met muziek, dans, beeldende kunsten en vormgeving ging bezighouden. De Academie der Kunsten is daarvan het vervolg. In onze academie werkt de Universiteit Leiden samen met de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans – zoals het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag samen heten. Kun je niet kiezen tussen het conservatorium en de universiteit? Wil je gaan studeren, maar ook je muzikale en creatieve talenten verder ontwikkelen? De Academie der Kunsten is er voor studenten die op beide terreinen talent hebben en de kans willen krijgen om al deze talenten te benutten. Misschien denk je er over om twee volledige studies te gaan volgen: een universitaire en een kunstzinnige… Het is allemaal mogelijk dankzij onze academie: keuzevakken over en weer, minorprogramma’s en dubbelstudies – inclusief de mogelijkheid om in Leiden (na je masteropleiding) te promoveren in de kunsten. Want: hoogwaardig onderzoek in de kunsten is een van de hoofdthema’s van onze academie! Kunst en wetenschap hebben meer met elkaar te maken dan je in eerste instantie zou denken. Wetenschap beoefen je ook met je hart en bij kunst heb je je hoofd ook nodig. Het liefst ben je met allebei tegelijk bezig. Je bent uit op verdieping van je kennis en kunnen en je bent op zoek naar een academische opleiding in de breedste zin van het woord. Dat doe je omdat een mens niet van kennis of kunst alleen leeft. Wij steunen en inspireren je daar graag bij – en hopen dat je onze jonge academie wilt helpen in haar ontwikkeling door je suggesties, lof en kritiek aan ons door te geven. Veel succes,

Frans de Ruiter, directeur Academie der Kunsten

Deze gids is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Aan de tekst kunnen echter geen rechten worden ontleend.

4

Inhoud 1. 1.1 1.2 1.3 1.4

Inleiding Academie der Kunsten Universiteit Leiden Koninklijk Conservatorium Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

7 7 8 8 9

2. 2.1

Organisatie van het onderwijs Aanmelding, toelating, inschrijving 2.1.1 Keuzevakken 2.1.2 Majors en minoren 2.1.3 Dubbelstudies 2.1.4 A la carte- en contractonderwijs Onderwijsvormen 2.2.1 Universiteit Leiden 2.2.2 Koninklijk Conservatorium 2.2.3 Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Algemene informatie 2.3.1 Studie- en studentenadministratie 2.3.2 Studiebegeleiding 2.3.3 Medewerkers 2.3.4 Jaarindeling

10 10 10 14 15 15 17 17 18 18 19 19 20 20 24 27 27

3.4

Minoren Toelichting vakbeschrijving Minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten 3.2.1 Studiepad Kerkmuziek 3.2.2 Studiepad Muziektheorie, -filosofie en -geschiedenis 3.2.3 Studiepad Performing arts Minor Sound in de 21e eeuw 3.3.1 Studiepad Sonologie 3.3.2 Studiepad Sound/Noise and Interdisciplinarity Minor Kunst en zaken

28 29 32 36 42 42 48 47

4. 4.1 4.2 4.3

Keuzevakken Keuzevakken muziek Keuzevakken beeldende kunst Andere kunstvakken

53 53 60 66

5. 5.1 5.2

Onderzoek en promotietrajecten Promotietrajecten Lezingen, presentaties, etc.

69 69 70

6. 6.1 6.2 6.3

Studenten Concerten en exposities Muzieklessen Muziekverenigingen en LAK

71 71 71 72

2.2

2.3

3. 3.1 3.2

3.3

7. 7.1 7.2

7.3

Locaties en relevante adressen Universiteit Leiden 7.1.1 Studieadviseurs en onderwijssecretariaten 7.1.2 Route naar Academie der Kunsten in Leiden Koninklijk Conservatorium 7.2.1 Adresgegevens 7.2.2 Opleidingen 7.2.3 Route naar KC en naar KABK Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten 7.3.1 Adresgegevens 7.3.2 Opleidingen

8. Faciliteiten 8.1 Bibliotheken 8.2 Repetitiestudio’s

82 82 82

9. Publicaties 9.1 De nieuwe K 9.2 De serie Kunst & Wetenschap

84 84 84

10. Andere informatiebronnen

85

11.

88

Photographic Studies / Media Technology

Register

6

73 73 73 78 78 78 79 80 80 80 80

89

1. Inleiding De laatste decennia is reflectie binnen de kunst steeds belangrijker geworden. De manier waarop bijvoorbeeld oude muziek wordt gespeeld, is mede beïnvloed door de wetenschappelijke bestudering van de historische uitvoeringspraktijk. Ook bij verschillende vormen van beeldende kunst spelen theoretische verantwoording en filosofische onderbouwing een belangrijke rol. Op veel manieren kunnen kunst en wetenschap van elkaar profiteren. Zangers kunnen bijvoorbeeld hun voordeel doen met een analyse van Duitse poëzie of een talenpracticum Italiaans. Beeldend kunstenaars kunnen inspiratie en kennis halen uit colleges Filosofie of Kunstgeschiedenis. Studenten Docent muziek kunnen verder komen in hun eigen specialisme via onderwijskunde of ontwikkelingspsychologie. Er zijn vormen van (landschaps)kunst waarvoor kennis van biologie en scheikunde bijzonder nuttig kan zijn. Kunstenaars die met computers werken, hebben veel aan informatie- en mediatechnologie. Aan de andere kant kunnen wetenschappers hun blik verbreden door hun licht op te steken bij de kunsten. Studenten Kunstgeschiedenis kennen veelal de geur en de mogelijkheden van olieverf niet. Wie echter ooit geprobeerd heeft een portret te schilderen, zal beter begrijpen met welke problemen schilders te maken krijgen. Voor neerlandici en boekwetenschappers kan het zinvol zijn kennis te maken met de verschillende typografische technieken en te leren op welke manieren letters worden ontworpen en gebruikt. In het algemeen geldt dat zowel in de kunst als in de wetenschap de interdisciplinariteit een steeds grotere rol speelt – binnen elk van de twee domeinen, én in combinaties over hun grenzen heen. De academie stimuleert bij uitstek deze interdisciplinaire oriëntatie.

1.1 Academie der Kunsten De Academie der Kunsten is een samenwerkingsverband tussen de Universiteit Leiden en de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans in Den Haag (HBKMD = Koninklijk Conservatorium (KC) en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK)). De academie werkt aan het samengaan van kunsten en wetenschappen. Dit biedt allerlei interessante perspectieven voor Leidse en Haagse studenten, docenten en andere onderzoekers die op zoek zijn naar de grenzen van hun kunnen én kennen. In de Academie der Kunsten komen kunst en wetenschap samen: studenten van de Leidse universiteit kunnen bij de academie theoretisch en praktisch kunstvakonderwijs volgen waarvan de studiepunten doorgaans meetellen voor hun Leidse hoofdvak (na goedkeuring van de examencommissie van de hoofdopleiding). Een student kan Rechten studeren, in combinatie met een vak binnen de beeldende kunsten of een student Biologie kiest voor een keuzevak Fotografie dat helpt bij het maken van natuurfotografie. Het kunstvakonderwijs wordt voornamelijk in Den Haag gegeven, terwijl je voor het universitair onderwijs in Leiden moet zijn. Belangrijk om te weten is dat je voor de praktische vakken in de kun-

sten rekening moet houden met toegangseisen. Die eisen gelden voor alle uitvoerende en scheppende vakken (vocaal, instrumentaal, beeldend). Meer informatie over aanmelding,

toelating en inschrijving aan de Universiteit Leiden, het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten: zie bladzijde 10-14.

7

1.2 Universiteit Leiden Leiden is een brede universiteit, met ruim tachtig opleidingen aan zes faculteiten. Ook de bachelor-masterstructuur met interessante minorprogramma’s geeft je alle mogelijkheden om in Leiden je eigen studie te verrijken met kennis uit andere vakgebieden. De Universiteit Leiden is een stimulerende universiteit, waar je intensief contact hebt met docenten: zij begeleiden je tijdens practica en werkgroepen, treden op als mentor en maken je enthousiast voor hun vak. Ook biedt Leiden goede studiefaciliteiten, zoals het studentencentrum Plexus en bibliotheken waar miljoenen boeken tot je beschikking staan, in druk en digitaal. De Leidse universiteit maakt je niet alleen vertrouwd met de wetenschap die je hebt gekozen, maar stimuleert je vooral om zelf na te denken. In Leiden word je opgeleid tot een academicus die gewend is om zich heen te kijken, over een gezonde dosis nieuwsgierigheid beschikt en oplossingen kan verzinnen voor problemen die nu nog niemand voorziet. Aan de Universiteit Leiden studeren ruim 16.000 studenten en werken ruim 1500 hoogleraren en academische stafleden. De opleidingen van de Universiteit Leiden zijn gegroepeerd in zes faculteiten: Archeologie, Geesteswetenschappen, Geneeskunde, Rechtsgeleerdheid, Sociale Wetenschappen, en Wiskunde en Natuurwetenschappen. De Academie der Kunsten is een onderdeel van de Faculteit der Geesteswetenschappen.Welke opleidingen onder deze faculteiten vallen, kun je zien op internet: www.leidenuniv.nl. De faculteiten zijn over verschillende locaties in de stad verspreid. De colleges van de Academie der Kunsten vinden zowel in Leiden als in Den Haag plaats.

1.3 Koninklijk Conservatorium In 1826 werd door Koning Willem I de Haagse Muziek- en Zangschool opgericht. Sindsdien is deze school uitgegroeid tot een internationaal befaamd instituut waar muziek en dans, wetenschap en praktijk, studeren en uitvoeren op een hoog niveau samengaan. Aan het Koninklijk Conservatorium (KC) is een veelheid aan opleidingen te volgen, met een breed scala aan cursussen en activiteiten. De opleidingen behoren tot de afdelingen Klassiek, Jazz, Oude muziek en Historische uitvoeringspraktijk, Docent muziek, Art of Sound, Sonologie of de interfaculteit ArtScience. Tevens zijn er drie masteropleidingen te volgen, te weten de opleiding ArtScience, Muziek en de opleiding Sonologie. De verschillende afdelingen van het Koninklijk Conservatorium vinden onderdak in één, professioneel geoutilleerd gebouw met een theater- en concertzaal, studiekamers, opname- en compositiestudio’s, een bibliotheek, een fonotheek en een internetcafé. Het Podiumbureau voorziet studenten al tijdens hun studie van optredens. De opleidingen zijn internationaal georiënteerd; er zijn uitwisselingsprogramma’s met vooraanstaande instituten in het buitenland, en docenten en studenten uit de hele wereld vinden hun plaats in het Koninklijk Conservatorium. Studeren aan het Koninklijk Conservatorium betekent daarom vooral dat je opgenomen wordt in een cultuurcentrum met een inspirerend scala aan artistieke activiteiten: opera- en dansuitvoeringen, optredens van het symfonie-orkest, het Atheneum kamerorkest, de big band, de blazersensembles en van het kamerkoor, met de sonologieconcerten, het Springfestival van de compositieafdeling, de producties van de interfaculteit ArtScience, de leerlingenavonden en de lunchconcerten. Er zijn ongeveer duizend KC-studenten, van wie meer dan de helft uit het buitenland komt. 8

1.4 Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) is een internationaal georiënteerde instelling en biedt opleidingen aan tot beeldend kunstenaar, vormgever of ontwerper in verschillende afstudeerrichtingen: Beeldende Kunst, Grafisch Ontwerpen, Mode en Textiel, Interieurarchitectuur, Fotografie, Interactive Media Design en de interfaculteit ArtScience. Bovendien is er de masteropleiding Type & Media en de Post Graduate Course Industrial Design. De Koninklijke Academie is gesticht in 1682 en behoort met Florence en Parijs tot de drie oudste academies in Europa. De Koninklijke Academie stimuleert studenten kennis en vaardigheden te verwerven, maar ook om grenzen te verkennen en te experimenteren. Studenten krijgen er alle ruimte. De academie is gehuisvest in een monumentaal gebouw aan de Prinsessegracht, tegenover het Centraal Station in Den Haag. Studenten beschikken over eigen werkplekken, eigen galeries, een materiaalwinkel en professioneel uitgeruste werkplaatsen. Aan de Koninklijke Academie zijn ruim 140 docenten verbonden. De meesten zijn behalve als docent ook als kunstenaar of ontwerper actief. Dit garandeert een goede aansluiting tussen studie en beroepspraktijk. Er studeren ongeveer duizend studenten in vol- en deeltijd, van wie vijftien procent uit het buitenland afkomstig is.

9

2. Organisatie van het onderwijs 2.1 Aanmelding, toelating, inschrijving

2.1.1 Keuzevakken Aanmelding en toelating voor keuzevakken aan de Universiteit Leiden

a. Keuzevakken aan de Academie der Kunsten De Academie der Kunsten heeft speciaal voor Leidse en Haagse studenten een aantal keuzevakken ontwikkeld dat in Leiden wordt gegeven, zoals Capita selecta oude muziek, Muziektheorie, Geschiedenis van de westerse muziek, Wereldmuziek, Veelvormige typografie, Muziekfilosofie, etc. Je meldt je voor deze keuzevakken aan bij Tim Soekkha, de onderwijscoördinator van de Academie der Kunsten, telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected].

b. Keuzevakken aan andere Leidse faculteiten voor studenten van de HBKMD Studenten van het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kunnen keuzevakken aan de Universiteit Leiden volgen. Een overzicht van een aantal Leidse keuzevakken dat expliciet gericht zijn op beeldende kunst, muziek, dans, management en beleid is te vinden in hoofdstuk 4, bladzijde 53-68. Een overzicht van álle Leidse keuzevakken vind je op de website www.studiegids.leidenuniv.nl. Om deel te nemen aan een keuzevak moet je in het bezit zijn van een vwo-diploma of een afgeronde hbo-propedeuse. Studenten die aan het conservatorium het voorbereidend jaar of aan de kunstacademie het oriëntatiejaar volgen, kunnen geen Leidse keuzevakken volgen. Het aanmelden voor een keuzevak (a en b) gaat als volgt: 1. Je meldt je aan bij de Academie der Kunsten (a) en het onderwijssecretariaat van de Leidse opleiding die het keuzevak verzorgt (b). Een overzicht van de adressen, telefoonnummers en e-mailadressen van deze onderwijssecretariaten vind je in hoofdstuk 7, bladzijde 73-78. 2. Je vraagt een gastcollegekaart aan via het Informatiecentrum Plexus, Keizerstraat 25, Leiden, telefoon: 071 527 80 11, e-mail: [email protected]. Om je in te schrijven voor een Leids keuzevak moet je het volgende overleggen: 1. een inschrijvingsformulier; 2. een bewijs van betaald collegegeld (BBC) van de HBKMD, aan te vragen bij de studentenadministratie van KC of KABK. Als aan alle voorwaarden is voldaan, kun je de formulieren en de verklaring sturen aan de studentenadministratie van de Universiteit Leiden (Postbus 9500, 2300 RA Leiden; bezoekadres: Informatiecentrum Plexus, Kaiserstraat 25, Leiden, telefoon: 071 527 80 11). Je ontvangt daarna een collegekaart. Met de gastcollegekaart van de Universiteit Leiden kun je gebruikmaken van faciliteiten van de universiteit, zoals de Universiteitsbibliotheek en Blackboard, de digitale leeromgeving van de universiteit. 10

Aanmelding en toelating voor keuzevakken aan het Koninklijk Conservatorium Studenten die een theoretisch keuzevak aan het Koninklijk Conservatorium willen volgen, dienen zich aan te melden bij Tim Soekkha, de onderwijscoördinator van de Academie der Kunsten, e-mail: [email protected], of telefoon: 070 315 14 26. Studenten die Practicum musicae (PM) willen volgen, melden zich aan bij Merlijn Runia, de coördinator van het PM-onderwijs: e-mail: [email protected], of telefoon: 070 315 14 06. Bovendien moeten studenten zich officieel als gaststudent bij het conservatorium inschrijven. Dit gebeurt via een inschrijvingsformulier dat bij de studentenadministratie van het Koninklijk Conservatorium verkrijgbaar is. Bij dit formulier dient één pasfoto en een bewijs van betaald collegegeld te worden gevoegd. Aan het volgen van zowel praktische als theoretische keuzevakken aan het Koninklijk Conservatorium zijn geen extra kosten verbonden. In overleg met de hoofddocent van de betreffende afdeling wordt bekeken hoe een student voor een theoretisch keuzevak kan instromen. Practicum musicae (individueel instrumentaal/vocaal keuzevak) Je moet over een muzikaal niveau beschikken dat vergelijkbaar is met het aanvangsniveau van de Vooropleiding van het Koninklijk Conservatorium. Verder moet je het vermogen hebben je gedurende het PM 1 zodanig te ontwikkelen dat je na afloop van dit keuzevakjaar een eindniveau hebt bereikt dat min of meer gelijkgesteld mag worden aan het beginniveau van een hoofdvakstudie aan het Koninklijk Conservatorium. Alvorens tot het PM 1 te worden toegelaten doe je auditie, waarbij het voorgaande wordt getoetst. Een kleine commissie van docenten bepaalt of je al dan niet tot dit keuzevak wordt toegelaten. In de regel is de auditie in december of in januari van het eerste semester; bij uitzondering in juni voor aanvang van de studie. Audities De audities (klassiek en jazz) vinden in principe tweemaal per jaar plaats: in decemberjanuari, en bij uitzondering in juni. Bij het doen van auditie is er een aantal punten van belang: 1. De auditie is een presentatie voor een commissie van docenten. Zorg ervoor dat je goed voorbereid bent en je je op een plezierige manier presenteert. 2. Het programma dat je speelt, dien je in vijfvoud op schrift mee te nemen voor de commissie. 3. Het eerste stuk mag je zelf kiezen, daarna zal de commissie een keuze maken uit het door jou samengestelde programma. Bij een keuzevak in de klassieke muziek zorg je bij de auditie – indien relevant – zelf voor pianobegeleiding. Bij een keuzevak in de jazzmuziek wordt er bij je auditie een klein combo van professionele musici (slagwerk en gitaar/piano) ter beschikking gesteld. Klassiek De audities worden twee à drie maanden tevoren voorafgegaan door een informele voorspeelsessie bij een conservatoriumdocent. Deze docent geeft je advies over de zinvolheid van het al dan niet deelnemen aan de auditie voor het PM1. Als belangrijkste criteria gelden: technisch niveau en muzikaliteit. Het is zaak om het programma dat je tijdens je auditie ten gehore wilt brengen tijdens die informele voorspeelsessie al behoorlijk onder de knie te hebben. 11

Auditie (20 min.) algemeen: je dient vier stukken te hebben voorbereid, waaronder één

etude. De overige stukken kunnen naar eigen inzicht worden gekozen. Houd daarbij wel rekening met variatie qua periode en karakter. Voor programma-aanwijzingen voor piano, viool, fluit en zang, zie hieronder.

Piano: gewenst programma: een etude (bijvoorbeeld S. Heller, C. Czerny), een stuk van Bach (bijvoorbeeld een fuga of preludium), het eerste deel van een sonate van W.A. Mozart of J. Haydn en tot slot een romantisch (bijvoorbeeld F. Schubert of F. Chopin) of twintigsteeeuws stuk dat je vrij bent te kiezen. De stukken dienen niet van blad, maar uit het hoofd te worden gespeeld. Viool: je kunt uit elk van de vier onderstaande categorieën één van deze stukken (of stuk-

ken van dezelfde moeilijkheidsgraad) kiezen. 1. Etudes: F. Mazas, Etudes brillantes op. 36 no. 2, of R. Kreutzer, 42 Etudes/Caprices of F. Fiorillo, 36 Caprices. 2. Sonates: G.F. Händel, 6 Sonates, F. Schubert, 3 Sonates of Sonatines op. 137, of R. Schumann, Sonate no. 1 in A, op. 105. 3. Voordrachtstukken: W.A. Mozart, Rondo in C, KV 373 of Adagio, KV 261, of L. van Beethoven, Romance in F, op. 50, H. Wieniawski, Légende op. 17, P.I. Tsjaikovski, Méditation uit zijn Sérénade Mélancolique op. 26 of H. Badings, Romance. 4. Concerten: het eerste deel uit: J.S. Bach, Concert in E, Ch. de Bériot, Concert nr. 9 in A, op. 104 of G. Tartini, Concert in D.

Fluit: gewenst programma (of stukken van dezelfde moeilijkheidsgraad): twee etudes (bij-

voorbeeld van Drouet, Castérède) en twee stukken uit verschillende stijlperiodes (bijvoorbeeld B. Godard, Suite de trois morceaux; A. Honegger, Danse de la chèvre; F. Benda, Concert in G of F. Danzi, Concert no. 2 in D, op. 31), waarvan ten minste één met pianobegeleiding.

Zang: je dient vier liederen ten gehore te brengen, in drie verschillende talen. De liederen

dienen verschillend van karakter te zijn en uit verschillende periodes te stammen. Ook zal je tijdens de auditie gevraagd worden een eenvoudige melodie à vue te zingen en een stukje proza of gedicht naar eigen keuze voor te dragen (niet uit het hoofd).

Jazz Voordat je tot de auditie toegelaten kunt worden, stuur je een e-mail met mp3-bestanden, een cd of tape in, waarop vier echte jazz-standards (met begeleiding) worden gespeeld (dus geen pop of lichte muziek). Op basis hiervan wordt bepaald of je niveau voldoende is om deel te nemen aan de auditie voor een instrumentaal of vocaal keuzevak op jazzgebied. Stuur je e-mail met mp3-bestanden naar Merlijn Runia, e-mail: [email protected]. Je kunt je cd sturen aan Merlijn Runia, p/a Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, 2595 CA Den Haag.

Auditie (20 min.): je dient deze jazz-standards voor een kleine commissie van docenten ten gehore te brengen. Het programma mag je naar eigen inzicht samenstellen.

12

Compositie De toelatingscommissie beoordeelt aan de hand van een aantal van je eigen composities (op schrift of geluidsdrager) of je talent hebt voor het componeren van muziek – zoals die zich in al haar variëteiten in de eenentwintigste eeuw voordoet. Leidse studenten die een vak aan het Koninklijk Conservatorium gaan volgen, dienen de studiecoördinator van hun hoofdvakopleiding te raadplegen, teneinde ervoor te zorgen dat het gevolgde keuzevak wordt gewaardeerd binnen het officiële programma van hun opleiding (voor een overzicht van studieadviseurs per opleiding: zie hoofdstuk 7, bladzijde 7378). Als algemene regel geldt dat je Haagse cijfers worden vermeld op de dossierverklaring bij je bul. Aanmelding en toelating voor keuzevakken Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Voor toelating tot praktische keuzevakken aan de Koninklijke Academie wordt in de eerste dagen van september een aantal bijeenkomsten georganiseerd waar de opdracht die je voor dit doel hebt gemaakt, met je zal worden besproken (zie bladzijde 14). Op basis hiervan wordt bepaald of je al dan niet tot het door jou gewenste keuzevak wordt toegelaten. De exacte data van deze bijeenkomsten kun je vinden op de website van de Academie der Kunsten. De aanmeldingsprocedure staat hieronder weergegeven. Alle praktische keuzevakken worden per semester georganiseerd. Alleen in september kunnen studenten met een nieuw (praktisch) keuzevak beginnen. Tussentijds instappen is niet mogelijk. De aanmeldingsprocedure voor het komende studiejaar is als volgt: 1. Je meldt je aan bij Jane Melcherts, coördinator keuzevakken KABK, e-mail: [email protected] of telefoon: 070 315 47 17. 2. Afhankelijk van het keuzevak dat je kiest, maak je een opdracht. 3. Je wordt tot een keuzevak toegelaten na een motivatiegesprek met een toelatingscommissie en bespreking van eerder gemaakt werk en/of de speciaal voor de toelating gemaakte opdracht. 4. Na toelating tot een keuzevak aan de KABK worden studenten officieel als gaststudent bij de KABK ingeschreven. Studenten leveren een pasfoto, voorzien van naam en geboortedatum, in bij Silvia van der Kist, studentenadministratie KABK. Naast een studentenkaart van de KABK, kunnen studenten tevens een facility card aanschaffen. De kleine opdracht die je moet voorbereiden, staat hieronder vermeld. Het is de bedoeling dat je één of meer van de volgende opdrachten kiest (uiteraard afhankelijk van de aard van het te volgen keuzevak). Algemeen Voor alle opdrachten geldt dat het werkproces een belangrijke rol speelt. Hiermee wordt bedoeld dat het niet alleen om het uiteindelijke resultaat gaat, maar ook dat je in staat bent je overwegingen en keuzes onder woorden te brengen die tijdens het creatieve proces een rol hebben gespeeld. Mocht je over additionele creatieve producten beschikken waarvan je meent dat deze ook inzicht in je creatieve vermogens geven, dan kun je deze eveneens tijdens het toelatingsinterview presenteren. Het mag hierbij ook om andere technieken gaan dan die van het keuzevak waarvoor je je hebt opgegeven. 13

Opdrachten voor toelatingsprocedure (afhankelijk van het gekozen keuzevak)

Fotografie

1. Maak een fotoreportage in tien foto’s van een wandeling van je huis naar bijvoorbeeld de bakker, slager, school, etc. en probeer deze tocht voor de kijker in aansprekende beelden vast te leggen, en 2. kies een thema (laat je fantasie de vrije loop) en werk dit uit in tien beeldvarianten waarbij je benadering inzicht geeft in je persoonlijke verbeelding. Het is niet belangrijk of je een analoge of digitale camera gebruikt. Wel dient het beeldformaat ten minste 13x18 cm te zijn. De foto’s mogen ook op een laptop worden getoond.

Tekenen

1. Maak vijf tekeningen naar de waarneming (landschap, portret, etc.). Je bent vrij in het kiezen van je onderwerp, en 2. maak vijf tekeningen aan de hand van één thema naar keuze.

Schilderen

1. Maak drie schilderijen naar de waarneming (landschap, portret, etc.). Je bent vrij in het kiezen van je onderwerp, en 2. maak drie schilderijen aan de hand van één thema naar keuze.

Grafiek

1. Maak vijf producten op het terrein van de grafiek naar de waarneming (landschap, portret, etc.). Je bent vrij in het kiezen van je onderwerp en de te gebruiken techniek (houtsnede, litho, etc.), en 2. maak vijf tekeningen aan de hand van één thema naar keuze.

Grafische vormgeving

Ontwerp geheel naar eigen inzicht twee cd-hoesjes in twee verschillende stijlen. Je bent vrij in het kiezen van je onderwerp. De ontwerpen mogen ook op een laptop worden getoond. Leidse studenten die een vak aan de KABK gaan volgen, dienen de studiecoördinator van hun hoofdvakopleiding te raadplegen, teneinde ervoor te zorgen dat het gevolgde keuzevak wordt gewaardeerd binnen het officiële programma van hun opleiding (voor een overzicht van studieadviseurs per opleiding: zie hoofdstuk 7, bladzijde 73-78). Als algemene regel geldt dat je Haagse cijfers worden vermeld op de dossierverklaring bij je bul. 2.1.2 Majors en minoren Om toegelaten te worden tot een bacheloropleiding (major) in Leiden moet je je inschrijven bij de major aan de Universiteit Leiden. Voor toelating tot je major in Den Haag schrijf je je in aan de HBKMD. De procedure is als volgt: je meldt je eerst aan bij het Centraal Bureau Aanmelding en Plaatsing (CBAP) van de Informatie Beheer Groep in Groningen via het formulier op de website van de IB-Groep: www.ib-groep.nl. Dit moet je invullen, uitprinten, ondertekenen en naar de IB-Groep opsturen. Wie geen internet heeft, kan bellen met de IB-Groep, telefoon: 050 599 77 55, langsgaan bij een regiokantoor of bij studentencentrum Plexus van de Universiteit Leiden, Kaiserstraat 25, Leiden. 14

Voor Geneeskunde, Psychologie, Rechten, Criminologie en Biomedische wetenschappen is het verplicht je aan te melden vóór 15 mei. Na de aanmelding stuurt de universiteit je in juni de eigenlijke inschrijvingsformulieren toe, en de brochure Studeren in Leiden, met alle informatie die je verder nodig hebt. Wanneer je je aanmeldt voor een studie met een numerus fixus en je wordt ingeloot, ontvang je eerst nog een plaatsingsbewijs. Een overzicht van studieadviseurs per opleiding voor informatie over je major vind je in hoofdstuk 7, bladzijde 73-78. Per 1 september 2009 is er een nieuw minorenstelsel ingevoerd bij de Universiteit Leiden. Je krijgt dan doorgaans in je tweede of derde bachelorjaar vrije keuzeruimte om over de grens van je vakgebied heen te kijken. Afhankelijk van de minor die je kiest, is er wel of geen sprake van een toelatingsprocedure. De minorprogramma’s hebben een omvang van 30 ects. De twee minorprogramma’s die de Academie der Kunsten aanbiedt, zijn Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten (met de drie studiepaden Kerkmuziek, Muziektheorie, –filosofie en –geschiedenis en Performing arts) en Sound in de 21e eeuw (met de twee studiepaden Sonology en Sound/Noise and Interdisciplinarity). Informatie over de minorprogramma’s: Tim Soekkha, telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected]. 2.1.3 Dubbelstudies Studenten die tegelijkertijd in Leiden én in Den Haag een opleiding willen volgen, dienen zich bij beide opleidingen in te schrijven. Voor de aanmelding bij een opleiding aan het Koninklijk Conservatorium of de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten: zie www.koncon.nl of www.kabk.nl. Neem ook zo spoedig mogelijk contact op met Tim Soekkha, telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected]. Voor de inschrijving aan een opleiding van de Universiteit Leiden: zie paragraaf 2.1.2, hierboven. 2.1.4 A la carte- en contractonderwijs De Faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden heeft opleidingen en cursussen op het gebied van taal en cultuur, literatuur, geschiedenis, kunstgeschiedenis, theater en film, uit alle werelddelen. Een wereld aan kennis, waarvan je kunt profiteren. Daarom biedt het programma Studeren à la carte je de mogelijkheid om (tegen lage kosten en zonder tentamenstress) cursussen te volgen op de volgende gebieden: - Cultuur en geschiedenis - Kunstgeschiedenis, theater en film - Letterkunde - Taalverwerving / Taalkunde Als contractonderwijsstudent schuif je aan bij de reguliere studenten, en doe je ook tentamen in het door jou gekozen vak. Na het behalen van een tentamen ontvang je een resultatenoverzicht. Het contractonderwijs is ideaal als je uit belangstelling of in het kader van nascholing je kennis wilt opfrissen zonder een volledige universitaire opleiding te volgen. 15

Zie meer informatie over het à la carte- en contractonderwijs bij de Faculteit der Geesteswetenschappen op: www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/alacarte of www.hum.leidenuniv.nl/onderwijs/contractonderwijs. Voor een overzicht van de à la carte-cursussen bij de Universiteit Leiden verwijzen wij naar: www.studiegids.leidenuniv.nl. Je kunt je inschrijven voor à la carte-cursussen via een online formulier op bovengenoemde website. Een van de à la cartecursussen willen we hier noemen: Histories and theories of photography (http://studiegids.leidenuniv.nl/courses/show/19678/histories_and_theories_of_photography).

2.2 Onderwijsvormen

2.2.1 Universiteit Leiden Colleges Colleges kunnen de vorm van een hoor-, een werk- of een instructiecollege hebben. Bij een hoorcollege wordt niet alleen van studenten verwacht dat zij de collegestof volgen, er kunnen ook opdrachten gegeven worden naar aanleiding van de stof. Aan een werkcollege neemt slechts een beperkt aantal studenten deel. Van alle deelnemers wordt verwacht dat ze elke bijeenkomst goed voorbereiden, opdrachten uitvoeren, problemen uitzoeken of relevante literatuur opsporen en bestuderen, schriftelijk en mondeling verslag uitbrengen van hun bevindingen en deelnemen aan de discussies. Voordat de colleges van start gaan, kan van de deelnemers aan de werkgroepen worden gevraagd voorbereidend werk te verrichten. Werkcolleges kunnen worden afgesloten met een nota (scriptie) en/of een mondeling of schriftelijk tentamen. Een mengvorm van hoor- en werkcollege is het instructiecollege. Daarbij worden ook opdrachten behandeld, die thuis voorbereid moeten worden. Aanwezigheid bij werken instructiecolleges is verplicht; in de regel vervalt deelname aan de werkgroep als de student tweemaal afwezig is geweest. In een enkel studieprogramma is er sprake van tutorials. In een tutorial krijgt de student op maat gesneden onderwijs met individuele feedback van de docent. Blackboard Blackboard is de digitale leeromgeving van de Universiteit Leiden. In de colleges van het minorprogramma Kunst en zaken, in de colleges Muziekfilosofie, Histories and theories of photography en Westerse muziekgeschiedenis, wordt gebruikgemaakt van Blackboard ter ondersteuning van het onderwijs. Als student kun je op iedere computer met een internetaansluiting studiemateriaal opvragen of je collegerooster bekijken. Studenten die zich aanmelden bij de universiteit, ontvangen automatisch een account. Als je nog niet over je accountgegevens beschikt, neem dan contact op met Tim Soekkha, de onderwijscoördinator van de Academie der Kunsten, e-mail: [email protected] of telefoon: 070 315 14 26. Meer informatie over Blackboard kun je vinden op http://blackboard.leidenuniv.nl.

16

Aanwijzingen voor het maken van nota’s en scripties 1. Zorg voor een omslag met titel (plus eventueel ondertitel), je naam, collegekaartnummer, naam docent, naam van dit college, inleverdatum. 2. Eventueel kun je een voorwoord opnemen, met iets over het onderwijskader van de scriptie, met eventueel een leeswijzer, woorden van dank, etc. In een scriptie van beperkte omvang kun je dit voorwoord heel goed weglaten. Realiseer je dat genoemde elementen niet in de inleiding horen. 3. Inhoudsopgave: hierin zijn alle onderdelen tot en met bijlagen opgenomen, inclusief paginaverwijzingen. Onderdelen uit het voorwerk (omslag, voorwoord, inhoudsopgave, samenvatting) en nawerk (eindnoten, literatuurlijst, bijlagen) worden niet genummerd (wel gepagineerd). Geen verwijzingen naar de titelpagina en de inhoudsopgave opnemen. In de inhoudsopgave staan alleen hoofdstukken en (sub)paragrafen en geen ongenummerde tussenkopjes. Bijlagen krijgen een informatieve titel. Is er meer dan één bijlage, dan worden de afzonderlijke bijlagen bovendien genummerd. De inhoudsopgave krijgt een overzichtelijke vormgeving, waardoor het onderscheid tussen voorwerk, kern en nawerk direct zichtbaar is. Ook laat je in de vormgeving de structuur binnen een hoofdstuk blijken: spring in bij paragrafen en subparagrafen. 4. Geef om te beginnen een korte samenvatting om te beginnen, leesbaar en informatief. De samenvatting bevat elementen uit de inleiding (beknopte informatie over aanleiding, onderwerp, vraagstelling, doelstelling en methode) en uit de conclusie (de belangrijkste conclusies en eventuele aanbevelingen). 5. De inleiding bestaat uit ongeveer drie delen: de aanleiding voor het onderzoek (aanleiding plus onderwerp), de hoofdvraag (vraagstelling, doelstelling, methode, inclusief korte verantwoording van deze elementen) en de aankondiging van de opbouw. 6. De kern bestaat uit een aantal hoofdstukken (met de inleiding en de conclusies) over de verschillende aspecten van het onderwerp (de deelvragen bij de vraagstelling). Vakspecifieke aanwijzingen worden eventueel nog door de docent gegeven (bijvoorbeeld: eerst een theoretisch kader, dan een corpusbeschrijving/vragenlijst, dan de analyse van de resultaten). 7. In de conclusies beantwoord je de vraag uit je inleiding, je refereert aan de doelstelling; de inleiding moet zelfstandig leesbaar zijn en direct volgen uit de eerdere hoofdstukken. De conclusies kunnen kernachtige uitspraken zijn (al dan niet aangevuld met nadere toelichting). Eventueel kunnen nog enkele aanbevelingen volgen. Noten: liever geen eindnoten, maar gebruik zoveel mogelijk literatuurverwijzingen in de lopende tekst of in de voetnoten. Gebruik in de regel geen noten voor louter en alleen literatuurverwijzingen. 8. Literatuurlijst: de bronnen moeten volledig en alfabetisch geordend weergegeven worden. Volg hierbij en ook voor andere zaken: De schrijfwijzer van Jan Renkema, in laatste druk. (Voor spelling, etc.: gebruik de Woordenlijst Nederlandse taal, het Groene Boekje.) 9. Bijlagen: zijn niet altijd nodig, maar vormen een uitstekend middel om de kern van de scriptie overzichtelijk en beknopt te houden. Alle interessante detailinformatie die het zicht op de hoofdlijn belemmert en niet noodzakelijkerwijs in de kern hoeft worden opgenomen, komt in de bijlagen. Bijlagen moeten zelfstandig leesbaar zijn: met een duidelijke titel. De tekst moet ook zonder bijlagen te begrijpen zijn. De kern van de scriptie bevat minimaal éénmaal een verwijzing naar elke bijlage. Elke bijlage begint op een aparte pagina; de paginering in de bijlagen loopt gewoon door. Zie ook: www.leidenuniv.nl/ics/sz/so/scriptie.html.

17

2.2.2 Koninklijk Conservatorium De lessen aan het Koninklijk Conservatorium zijn op verschillende manieren georganiseerd. De instrumentale of vocale hoofdvaklessen zijn individueel en wekelijks. Daarnaast vinden groepslessen plaats, onder leiding van een docent, waarbij studenten ook van elkaar leren. Voor de colleges muziektheorie en gehoortraining worden kleine werkgroepen samengesteld van 6 tot 8 personen. Studenten dienen tijdens deze werkgroepen aanwezig te zijn en er worden wekelijks opdrachten gegeven, die moeten worden voorbereid voor de volgende les. Tentamens voor de muziektheoretische bijvakken zijn schriftelijk en/of mondeling. Muziektheorie en gehoorontwikkeling zijn een onderdeel van het toelatingsexamen voor de hoofdvakopleiding, niet voor het Practicum musicae. Andere lessen, zoals muziekgeschiedenis en beroepsvoorbereiding, worden als college gegeven, waarbij de groep meestal niet groter is dan dertig personen. Ook hier worden studenten geacht schriftelijke opdrachten uit te voeren en zich voor te bereiden op het volgende college. Gedurende het studiejaar worden in het Koninklijk Conservatorium diverse projecten georganiseerd, bijvoorbeeld voor het symfonie-orkest, de big band, de Nieuwe Opera Academie of voor de Dansvakopleiding. Studenten kunnen voor deze projecten worden ingedeeld en dienen dan aanwezig te zijn voor repetities en uitvoeringen. 2.2.3 Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten De Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten (KABK) kent de volgende onderwijsvormen: 1.Theorie Hoorcollege, bespreekles (individueel) ten behoeve van het maken van werkstukken en de eindscriptie. Werkbesprekingen in de vorm van een werkgroep. Beschouwen en bediscussiëren (tentoonstelling, expositie, film, video, web, dia) van contemporain en historisch beeldmateriaal. 2. Praktijk

Over het algemeen een mengvorm van onderstaande varianten:

-

-

18

Begeleiding en instructie voor de gehele groep, doorgaans tijdens de eerste weken van een studieonderdeel. Werkplekgebonden docentbegeleiding: de docent bezoekt de studenten op hun werkplek/atelier en bespreekt daar het werk van de student. Veel hogerejaarsstudenten beschikken binnen de academie over een eigen werkplek (= atelier). Daarnaast zijn er voor bepaalde afstudeerrichtingen groepsateliers. Werkplaatsgebonden begeleiding: zelfstandig en begeleid werken in de eigen werkplaats, al dan niet met hulp van of onder begeleiding van werkplaatsassistenten. Werkplaatsassistenten zijn op bepaalde terreinen gespecialiseerde medewerkers die de studenten begeleiden bij het gebruik van de faciliteiten, de apparatuur en de accommodatie. De KABK beschikt over de volgende werkplaatsen: houtwerkplaats, metaalwerkplaats, grafische werkplaatsen, drukkerij, fotografische werkplaatsen en studio’s, donkere kamers, werkplaats edele technieken, lokaal van de toekomst (high-endafwerking van digital imaging processing), computerwerkplaats en computerleslo-

-

kaal, werkplaatsen multimedia (ten behoeve van het werken met bewegend beeld en geluid). Bespreekles individueel: de docent bespreekt werk met individuele studenten. Digitale begeleiding: indien studenten hun werk digitaal moeten aanbieden (bijvoorbeeld een website bouwen) en de docent de vorderingen volgt, waarbij niet per se face-to-face-contact nodig is. Dit gebeurt onder andere bij de afdeling Grafisch Ontwerpen.

3. Tentoonstellingsbezoek en meerdaagse excursie Studenten bereiden tentoonstellingsbezoeken voor (Biënnale in Venetië, Dokumenta Kassel e.d.). Dit gebeurt veelal onder begeleiding van de theoriedocent, maar ook praktijkdocenten kunnen bij de (theoretische) voorbereiding van excursies betrokken zijn. 4. Stage en overige participatie in het werkveld In deze onderwijsvorm lopen de studenten stage bij een relevant bedrijf of een relevante instelling, zoals een fotograaf, modeontwerper, tijdschrift, grafisch ontwerpbureau. Het is ook mogelijk om daar waar stageplekken minder voorhanden zijn, bij Beeldende Kunst met name, deel te nemen aan (grootschalige) externe producties en projecten. 5. Zelfstudie/zelfwerkzaamheid Studenten werken uiteraard voor een groot gedeelte zelfstandig aan hun kunst- of ontwerpwerk. Dit kan thuis zijn, maar het kan ook op de werkplek en/of in de werkplaats gebeuren.

2.3 Algemene informatie Bureau Academie der Kunsten in Leiden Bezoek- en postadres: Rapenburg 38, 2311 EX Leiden Telefoon: 071 527 18 05; internet: www.kunstenenwetenschappen.nl; e-mail: [email protected]. Bureau Academie der Kunsten in Den Haag Bezoek- en postadres: Juliana van Stolberglaan, 2595 CA Den Haag Telefoon: 070 315 14 26; internet: www.koncon.nl; e-mail: [email protected]. 2.3.1 Studie- en studentenadministratie Studiepunten en studiebelasting De studiebelasting wordt uitgedrukt met behulp van het European Credit Transfer System (ects). Aan alle universiteiten krijgt de student voor het volgen van programmaonderdelen ects; 1 ects staat voor 28 studiebelastingsuren. Uitgangspunt is dat een student 42 weken van het jaar aan de studie besteedt en dan veertig uur per week werkt. Een studiejaar telt dus 1680 studie-uren, oftewel: 60 ects. Voor een vak met een omvang van, bijvoorbeeld, 5 ects is een voltijdse student 5 x 28 uur (bijna vier weken) aan het werk: colleges voorbereiden en volgen, literatuur lezen, werkstukken of 19

opdrachten maken en studeren voor tentamens. Voor het bestuderen van vakliteratuur staat, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad, 5 tot 20 pagina’s per uur. Tentamens De kennis wordt getoetst door middel van schriftelijke opdrachten of werkstukken, of via een schriftelijk of mondeling tentamen – doorgaans tijdens de collegevrije perioden. Herkansingen worden in de regel aan het eind van elk semester, in januari en juni, georganiseerd. Wat de becijfering aangaat: minnen en plussen worden niet gegeven. Ook een 5,5 wordt niet geadministreerd: de laagst mogelijke voldoende is een 6, de hoogst mogelijke onvoldoende is een 5. De docent heeft het schriftelijk werk binnen vijftien werkdagen na de datum van inlevering nagekeken. Tot dertig dagen na de bekendmaking van de uitslag van een schriftelijk tentamen krijgen de studenten op verzoek inzage in hun beoordeeld werk. Administratie/verwerking van tentamenresultaten Na beoordeling door de docent/commissie stuurt de ontvangende instelling (KC/KA) het resultaat onder vermelding van datum van beoordeling, verwijzing vakomschrijving, ects, cijfer, stempel en handtekening studentenadministratie in tweevoud naar de coördinator van de Academie der Kunsten voor respectievelijk het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie. Hij zorgt dat het cijfer terechtkomt bij de juiste onderwijsadministratie en stuurt een kopie naar de betreffende student. De cijfers dienen tot twee jaar na dato opvraagbaar te zijn bij de onderwijsverzorgende instelling. Vragen over registratie van beoordelingen: Tim Soekkha, telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected]. 2.3.2 Studiebegeleiding Studenten die vakken volgen van de Academie der Kunsten (keuzevak- en minorstudenten) kunnen een beroep doen op de studieadviseur van hun hoofdvakopleiding of major. Met vragen over roosterproblemen, vrijstellingen, compensatieregelingen, studievoortgang, etc. van vakken die de Academie der Kunsten aangaan, doen studenten er goed aan contact op te nemen met de onderwijscoördinator van de Academie der Kunsten: Tim Soekkha (telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected]). Hij is er om de studenten – dit geldt met name ook de dubbelstudenten – te helpen de combinatie van een wetenschappelijke en een kunstopleiding zo soepel mogelijk te laten verlopen. 2.3.3 Medewerkers A Acht, drs. R.J.M. (Rob) van Albers, E. (Eef) Almanza, J.J. (Jean-Jacques) Andriessen, prof. L.J. (Louis)

keuzevak Akoestiek van instrumenten practicum musicae Gitaar (jazz) keuzevak Fotografie hoogleraar Scheppende kunsten

B Baudet, M.J. (Marcel)

practicum musicae Piano

20

Berg, P. (Paul) Bergeijk, G. (Gilius) Belderbos, drs. S.A. (Stefan) Boekhorst, R. (Rosa) Boeters, G. (Gerard) Bom, M. (Maurice) Bor, prof. dr. J. (Joep)

Bron, J.M. (Jeroen) Bronnenberg, W. (Wim) C Cobussen, dr. M.A. (Marcel)

minor Sound in de 21e eeuw: Computer-assisted algorithmic compositon practicum musicae Compositie assistent-in-opleiding keuzevak Tekenen correpetitor keuzevak Muziek en media hoogleraar Extra-European performing arts studies, minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Wereldmuziek practicum musicae Fluit practicum musicae Gitaar (jazz) universitair docent Muziekfilosofie en cultuurtheorie: minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevakken Auditieve cultuur en Muziekfilosofie: improvisatie

D Deys, F. (Frits) Douma, N. (Natasja) Dowling, T. (Timothy) Drewes, C. (Carolien)

keuzevak Grafische vormgeving correpetitor practicum musicae Trombone correpetitor

E Ephrat, A. (Ron) Erblich, F.J. (Ferdinand) Everts, J.P. (Jean Paul)

practicum musicae Altviool practicum musicae Altviool practicum musicae Contrabas

F Fabias, M. (Maegene) Ferwerda, P. (Phyllis)

afdeling Planning Koninklijk Conservatorium correpetitor

G Gangchrow, R. (Raviv) Gent, M.E. (Marlies) van Geraets, T. (Theodora) Gericke, S. (Stephanie)

Groen, A.K. (Ali) Groeneveld, L. (Larissa)

minor Sound in de 21e eeuw: Sound and space practicum musicae Piano practicum musicae Viool minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Koorklas en Gregoriaans (stemvorming en -praktijk) minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: Hymnologie en Koorklas en Gregoriaans (kerkmuziekrepertoire) practicum musicae Hobo practicum musicae Cello

H Heijne, J.C.M. (Manon)

practicum musicae Zang (klassiek)

Goedhart, drs. Th. (Theo)

21

Heuvel, H.A.F.M. (Lenie) van den Hissink, R. (Rembrandt)

practicum musicae Zang (klassiek) afdeling Planning Koninklijk Conservatorium

Hoelen, K.J. (Kerstin) Hoeven, F. (Frans) van der Hoogendijk, J. (Jarmo) Hülsmann, C. (Kees) Hunnego, S. (Sasja)

practicum musicae Viool practicum musicae Contrabas (jazz) practicum musicae Trompet (jazz) practicum musicae Viool practicum musicae Zang (klassiek)

I Ineke, E. (Erik)

practicum musicae Slagwerk (jazz)

J Jasperse, drs. D. (Diana) Jeukendrup, P. (Paul) Jong, drs. T.H.M. (Thea)

K Karsten, W.R. (Wieke) Karten, R. (Ronald) Kelder, H. (Henry) Kist, S. (Sylvia) van der Klaveren, M. (Marijke) van Koene, S.J.J.M. (Simon) Komen, P.C. (Paul) Koning, C.J. (Kees-Jan) de Konings, S.C.M. (Suzanne) Kooij, S.J. (Jos) van der Koopman, prof. dr. A.G.M. (Ton) Kraaijpoel, B. (Bert) Krause, J. (Janet) Kreij, J. (Johan) van Kuyken, D. (David) Kurek, N. (Natasza) Kweksilber D. (David) L Lanz, I. (Isabella)

22

afdeling Planning Koninklijk Conservatorium keuzevak Muziek en media contactpersoon Universiteit Leiden voor medewerkers Hogeschool Beeldende Kunst, Muziek en Dans practicum musicae Fluit practicum musicae Fagot correpetitor studentenadministratie Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Koorklas en Gregoriaans (kinderkoren) keuzevak Grafiek en grafische technieken practicum musicae Piano practicum musicae Zang (klassiek) minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevakken Muziektheorie en -analyse practicum musicae Orgel hoogleraar Historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk, minor Muziek: keuzevak Capita selecta oude muziek minor Sound in de 21e eeuw: Psycho acoustics practicum musicae Viool minor Sound in de 21e eeuw: Live electronic music practicum musicae Piano practicum musicae Zang (jazz) practicum musicae Basklarinet minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Dansbeschouwing

Leeuw, prof. dr. L.R. (Reinbert) de Libo, A. (Alla) M Malinova, E. (Elena) Meeuwsen, drs. C.N. (Kolja)

hoogleraar Uitvoerende en scheppende kunsten van de 19e, 20e en 21e eeuw correpetitor

Merwe, M.A. (Martin) van der Meulen, H. (Henk) van der

correpetitor minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Geschiedenis van de westerse muziek afdeling Boekingen en coördinator keuzevakken Koninklijk Academie van Beeldende Kunsten practicum musicae Hoorn directeur Koninklijk Conservatorium

N Nelleke, J.W. (Jan-Willem)

correpetitor

O Ogg, J. (Jacques) Olthof, B. (Barry)

practicum musicae Klavecimbel keuzevak Muziek en media

Melcherts, J. (Jane)

P Pabon, P. (Peter) Padding, M. (Martijn) Pols, A. (Anneke) R Roerade, H. (Hans) Roos, T. (Toon) Ruiter, prof. F.C. (Frans) de Runia, M.C. (Merlijn) Ruocco, J. (John) Ryan, J. (Joel) S Sie Dhian Ho, I. (Ilona) Snoep, M. (Michel) Soekkha, T. (Tim) Stanik, J. (Juraj) Steffens, E.M.J. (Liesbeth) Steinmann, J. (Johan) Steketee, H. (Huug) Stoop, E.M. (Ernestine) Swarts, L.H. (Lucia)

minor Sonologie: Signaal en system 1, DSP onderzoeksprojecten practicum musicae Compositie practicum musicae Gamba practicum musicae Hobo practicum musicae Saxofoon (jazz) wetenschappelijk directeur, hoogleraar Betrekkingen tussen het kunsten het wetenschappelijk onderwijs coördinator Practicum musicae practicum musicae Saxofoon (jazz) minor Sound in de 21e eeuw: Aesthetics and performance of electronic music

practicum musicae Viool keuzevak Schilderen onderwijscoördinator Academie der Kunsten practicum musicae Piano (jazz) practicum musicae Altviool practicum musicae Fagot practicum musicae Trompet practicum musicae Harp practicum musicae Cello 23

T Tazelaar, drs. C.P.C. (Kees) Timpe, F. (Frank) Tongeren, drs. M.C. (Mark) van Turkenburg, drs. W.A. (Wouter)

U Unger, prof. dr. G.A. (Gerard) V Verduyn Lunel, J. (Jack) Vonck, dr. H. (Henrice) Voorhorst, E.G. (Enno) Vos, J.A. (Ab) Vries, dr. ir. D. (Diemer) de Vries, R. (Remco) de W Wart, M. (Mireille) van der Wesseling, drs. J.C. (Janneke) Westhiner, H.J.J. (Henk) Wouda, drs. R.W.W. (Rosita) Woudenberg, P. (Pierre) Z Zelm, G.A.M. (Gerda) van Zielhorst, drs. A. (Anthony) Zon, A. (Ad) van Zoutendijk, M. (Marc) Zwart, drs. K.G. (Kees)

minor Sound in de 21e eeuw: coördinator Sonologie practicum musicae Saxofoon assistent-in-opleiding minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevakken Inleiding in de jazzgeschiedenis en History of Jazz hoogleraar Typografie, keuzevak Veelvormige typografie

directeur Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: keuzevak Wereldmuziek practicum musicae Gitaar practicum musicae Klarinet keuzevak Ruimte-akoestiek practicum musicae Hobo practicum musicae Viool lector Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten practicum musicae Gitaar programmaleider docARTES/PhDArts practicum musicae Klarinet practicum musicae Zang (klassiek) minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten: Koorklas en Gregoriaans practicum musicae Trompet keuzevak Geschiedenis, cultuur en gebruik van de popmuziek minor Kerkmuziek: Liturgiek

2.3.5 Jaarindeling De jaarindelingen van de Universiteit Leiden, het Koninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten lopen niet helemaal parallel. In de regel bepaalt de locatie de jaarindeling, dat wil zeggen dat de keuzevakken van de Academie der Kunsten die in Leiden plaatsvinden, de jaarindeling van de Universiteit Leiden volgen. 24

Universiteit Leiden

Jaarbegin

EL CID-introductieweek Leiden opening academisch jaar

Eerste semester

collegeperiode collegeluwe periode/toetsweek collegeperiode collegeluwe periode/toetsweek tentamens en herkansingen

Tweede semester

collegeperiode collegeluwe periode/toetsweek collegeperiode collegeluwe periode/toetsweek tentamens en herkansingen tentamenvrije EL CID-introductieweek herkansingen augustus

Collegevrije dagen/feestdagen

drie oktober-viering kerstreces dies van de Universiteit Leiden paasreces koninginnedag bevrijdingsdag Hemelvaart Pinksteren zomerreces

10 t/m 14 augustus 2009 31 augustus 2009 31 augustus t/m 25 oktober 2009 19 t/m 23 oktober 2009 26 oktober t/m 20 december 2009 14 t/m 18 december 2009 4 t/m 31 januari 2010 1 februari t/m 28 maart 2010 22 t/m 26 maart 2010 29 maart t/m 30 mei 2010 25 t/m 28 mei 2010 31 mei t/m 25 juni 2010 16 t/m 20 augustus 2010 16 t/m 27 augustus 2010 3 oktober 2009 21 december 2009 t/m 1 januari 2010 8 februari 2010, vanaf 13.00 uur (de colleges vóór 13.00 uur gaan gewoon door) 4 en 5 april 2010 30 april 2010 5 mei 2010 13 en 14 mei 2010 23 en 24 mei 2010 28 juni t/m 15 augustus 2010

In de collegeluwe perioden vindt bij sommige Leidse opleidingen tentaminering plaats. In de collegevrije perioden kunnen geen tentamens en examens afgelegd worden, tenzij in bijzondere gevallen na afspraak.

Andere belangrijke data

eerstejaarsboekochtend studiefestival en oriëntatiedag open dag alle opleidingen

31 augustus 2009 24 oktober 2009 en 13 maart 2010 20 en 21 november 2009 en 23 en 24 april 2010

Koninklijk Conservatorium

Jaarbegin

Opening cursusjaar

Vakantieschema herfstvakantie

31 augustus 2009 19 t/m 23 oktober 2009 25

(geen regulier onderwijs, wel projecten voor studenten) kerstvakantie 21 december 2009 t/m 1 januari 2010 voorjaarsvakantie 22 t/m 26 februari 2010 paasweekeinde 2 t/m 5 april 2010 meivakantie (School voor Jong Talent) 30 april t/m 7 mei 2010 Hemelvaart 13 en 14 mei 2010 Pinksteren 23 en 24 mei 2010 zomervakantie 28 juni t/m 27 augustus 2010


open dag KC

13 februari 2009

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

Jaarbegin

introductieweek/herkansingen 09-10 start cursusjaar

Eerste semester

individuele beoordeling periode 1 individuele beoordeling periode 2

Tweede semester

individuele beoordeling periode 3 individuele beoordeling periode 4

Vakantieschema

herfstvakantie kerstvakantie voorjaarsvakantie paasweekeinde meivakantie (School voor Jong Talent) Hemelvaart Pinksteren zomervakantie


open dag KABK eindexamenexpositie

26

24 t/m 28 augustus 2009 31 augustus 2009 2 t/m 6 november 2009 11 t/m 15 januari 2010 29 maart t/m 2 april 2010 24 mei t/m 4 juni 2010 19 t/m 23 oktober 2009 21 december 2009 t/m 1 januari 2010 22 t/m 26 februari 2010 2 t/m 5 april 2010 30 april t/m 7 mei 2010 13 en 14 mei 2010 23 en 24 mei 2010 28 juni t/m 27 augustus 2010 30 januari 2009 26 juni t/m 4 juli 2009

3. Minoren Vanaf september 2009 kun je de keuzeruimte, variërend per opleiding van 30 tot 15 studiepunten, van je studie vullen met een minor of een door jezelf samengesteld keuzepakket. Daarmee kun je eigen accenten geven aan je opleiding of je opleiding verbreden. Een minor is een samenhangend pakket van vakken met een omvang van 30 studiepunten. Leiden biedt 49 minoren aan. De meeste minoren zijn toegankelijk voor alle studenten, enkele minoren hebben een ingangseis. Als je ervoor kiest om je keuzeruimte in te vullen met een minor, mag dat altijd. Je hoeft hiervoor dus geen toestemming te vragen aan de examencommissie. Het minoronderwijs is qua niveau vooral geschikt voor derdejaars bachelorstudenten. Op www.studiegids.leidenuniv.nl vind je de beschrijvingen van alle minoren en informatie over toelating en inschrijving. Een aantal onderdelen van de minorprogramma’s is ook als zelfstandig keuzevak te volgen voor zowel Leidse als Haagse studenten. Voor studenten van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en die van het Koninklijk Conservatorium staan de meeste Leidse keuzevakken open. Op deze manier zijn meerdere vakken te kiezen en samen te voegen tot een samenhangend pakket in je Individueel Studie Traject (KABK-studenten) of vrije keuzeruimte (KC-studenten). Ook andere (Leidse) studenten kunnen aan de examencommissie van hun hoofdvak goedkeuring vragen om een of meerdere keuzevakken te volgen. Voor een overzicht van alle Leidse keuzevakken, zie www.studiegids.leidenuniv.nl en lees hoofdstuk 4, bladzijde 53-68. Informatie over de minorprogramma’s en de losse keuzevakken is verkrijgbaar bij Tim Soekkha, de onderwijscoördinator van de Academie der Kunsten, telefoon: 070 315 15 26, e-mail: [email protected].

3.1 Toelichting vakbeschrijving De vakbeschrijvingen in dit hoofdstuk en in hoofdstuk 4 hebben een vaste opbouw. Per vak komen de volgende punten aan de orde: De naam van het vak, die in deze studiegids soms wordt verkort en zonder ondertitel wordt weergegeven. Inhoud: De korte omschrijving van het vak. Docenten: Hier worden de namen van de (gast)docenten genoemd, afkomstig van het Koninklijk Conservatorium, de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, de Universiteit Leiden of anderszins. Niveau: De cursussen in een studieprogramma kennen doorgaans een oplopende moeilijkheidsgraad: van inleidende colleges (voortbouwend op het niveau van het vwo-eindexamen) tot zeer gespecialiseerde cursussen in de hogere jaren, waarin de studenten zelfstandig onderzoek verrichten. Per vak wordt steeds het niveau van het vak aangegeven, variërend van 100 tot 600. Bij vakken op niveau 300 en hoger geldt als toegangseis dat bepaalde, voorafgaande vakken met een voldoende zijn afgerond. Studiebelasting: Zie paragraaf 2.3.1. Titel:

27

In sommige gevallen is het mogelijk dat de student het standaardaantal studiepunten voor het vak uitbreidt via een aanvullend tentamen, een uitbreiding van een werkstuk, etc. Aansluiting: Onder dit kopje staan de vakken die de student ook nog zou kunnen volgen. Toegangseisen: Voor een aantal vakken gelden toegangseisen en dienen de deelnemers een concrete basiskennis te hebben. Binnen elk minorprogramma dienen studenten de voorafgaande vakken met een voldoende te hebben afgerond, voordat ze met een volgend onderdeel mogen beginnen. Voertaal: Als de voertaal Nederlands is, wordt dit niet apart vermeld. De voertaal wordt expliciet genoemd, wanneer het onderwijs (ook) in het Engels gegeven wordt. Onderwijsvorm: Zie paragraaf 2.2. Literatuur: Hierna volgt de vakliteratuur (publicaties, artikelen, cd-roms, etc.) die de studenten dienen te bestuderen en – meestal – ook dienen aan te schaffen. Toetsing: Colleges, lessen, werkgroepen, etc. worden afgerond met een tentamen, een werkstuk, een presentatie, etc. Hier wordt genoemd via welke toetsvorm de docent de deelname van de studenten aan het onderwijs beoordeelt. Rooster: Hier wordt het tijdstip (data, dag en uur/uren) genoemd waarop het onderwijs wordt gegeven. Informatie: Studenten kunnen de docent(en) om inhoudelijke informatie vragen. Aanmelding: Studenten dienen zich tijdig aan te melden voor het onderwijs (keuzevakken/bijvakken) dat ze willen volgen. Hier wordt meestal het onderwijssecretariaat van de betreffende opleiding genoemd. Uitbreiding:

Niet in elke vakbeschrijving komen al deze punten aan bod. Zijn zaken zoals Uitbreiding, Aansluiting, Toegangseisen en Voertaal niet van toepassing, dan zijn ze in de vakbeschrijving weggelaten. Hierna volgt informatie over de minoren Theorie en prakijk van de scheppende en uitvoerende kunsten (met de drie studiepaden Kerkmuziek, Muziektheorie, -filosofie en – geschiedenis, en Performing arts), Sound in de 21e eeuw (met de twee studiepaden Sonology en Sound/Noise and Interdisciplinarity) en Kunst en zaken.

3.2 Minor Theorie en praktijk van de scheppende en uitvoerende kunsten Algemeen Ben je geïnteresseerd in muziek, actief dan wel passief? Wil je meer weten over de muziekhistorie of juist over de structuur van muziek? Of hebben andere uitvoerende kunsten zoals dans en theater altijd al je interesse gehad? Of heb je juist een belangstelling voor kerkmuziek en het Gregoriaans? In alle gevallen zit je goed bij deze minor. Het programma is verbredend voor studenten die in hun hoofdvakstudie op geen enkele wijze in aanraking komen met studieonderdelen op cultureel en artistiek terrein. Het programma is verdiepend voor die studenten die binnen hun hoofdvakstudie al een context van een specifiek onderwerp uit deze minor volgen. Het programma is niet verdiepend in die zin dat het een onderdeel is van een bacheloropleiding op hetzelfde terrein.

28

De minor kent drie studiepaden, waarvan je er één kiest (zie beschrijving hieronder): Kerkmuziek, Muziektheorie, -filosofie en –geschiedenis, en Performing arts. 3.2.1 Studiepad Kerkmuziek Algemeen

Als je kerkmuzikaal geschoold wilt worden, is dit studiepad iets voor jou. Via de Academie der Kunsten is aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag een programma ontwikkeld waarmee studenten zowel praktische als theoretische kennis van kerkmuziek opdoen. In dit studiepad bestuderen de deelnemers functie en structuur van de liturgie, evenals de geschiedenis van de liturgie vanaf het ontstaan in de klassieke Oudheid tot op heden. Binnen deze context is met name de ontwikkeling van het kerklied gedurende de laatste eeuwen in deze contreien interessant. Er komen vragen aan bod als: wat is de functie van het kerklied en hoe hebben dichters en componisten hieraan bijgedragen? Je leert omgaan met de ordening van liturgische tijd en ruimte, zodat je een eigen liturgische attitude kunt ontwikkelen. Studenten krijgen ook praktische scholing, met speciale aandacht voor zangen stemvorming. Je neemt kennis van het vocale kerkmuziekrepertoire van het Gregoriaans tot aan de werkwijze van kinderkoren. Studenten analyseren actuele liedbundels en raken ingevoerd in 21e-eeuwse polyfone kerkmuziek (zowel katholieke als protestantse). Het studiepad bestaat uit de vakken Liturgiek 1 (5 ects) en 2 (5 ects), Hymnologie 1 (5 ects) en 2 (5 ects), en Koorklas en Gregoriaans (5 ects). Deze vakken staan ook als keuzevak open voor belangstellenden uit andere faculteiten. Je sluit het studiepad af met een eindopdracht (5 ects), die bestaat uit een gecombineerd theoretisch-praktisch onderzoek naar een kerkmuzikaal onderwerp dat je in overleg met de docent vaststelt.

Kerkmuziek (30 ects) Eerste jaar (15 ects)

- Hymnologie 1 (5 ects) - Liturgiek 1 (5 ects) - Koorklas en Gregoriaans (5 ects)

Tweede jaar (15 ects) 2010-2011

- Hymnologie 2 (5 ects) - Liturgiek 2 (5 ects) - Kerkmuziek eindopdracht (5 ects)

Eerste jaar Titel: Inhoud:

Hymnologie 1 Wat is de functie van het Nederlandse kerklied en hoe heeft het zich in de loop der tijd ontwikkeld? Op welke manier hebben dichters en componisten hieraan bijgedragen? Buiten kerkelijke kringen heeft dit onderwerp nooit veel aandacht gekregen. Via deze module leren studenten een muzikaal genre te doorgronden dat in het verleden van groot belang is geweest, 29

binnen de kerken en anderszins. Ze verdiepen zich in inhoud en vorm van gezangboeken, worden ingeleid in de meerstemmige kerkmuziek (zowel rooms-katholiek als protestants) en de toepassing ervan in de praktijk van getijde- en hoofddiensten. De periode die wordt behandeld, strekt zich uit van de Oudheid tot circa 1700. Docent: Theo Goedhart. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - Jan Luth et al. (red.), Het kerklied, een geschiedenis. Zoetermeer: Mozaïek, 2001. - S. Groot et al. (red.), De lof Gods geef ik stem. Baarn: Gooi en Sticht, 1993. - Christiane Bernsdorff-Engelbrecht, Geschichte der evangelischen Kirchenmusik. Wilhelmshaven: Heinrichshofen, 2003. Toetsing: Aanwezigheid verplicht. Mondeling tentamen. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), vrijdag van 15.30-17.30 uur. Eerste college: 11 september. Liturgiek 1 Studenten verwerven in dit college kennis van de liturgiek als discipline, en van de liturgiek in de hedendaagse context van de christelijke ritualiteit. Ook gaat de docent in op Bijbelse en Joodse kernbegrippen binnen de christelijke eredienst en komen de kernmomenten uit de liturgiegeschiedenis aan bod. Via opdrachten leren studenten om te gaan met de ordening van liturgische tijd en ruimte. Zo leren ze een beredeneerde invulling te geven aan de orde van een dienst, zodat ze een eigen liturgische attitude ontwikkelen. Docent: Kees Zwart. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: M. Barnard et al. (red.), De weg van de liturgie. Tradities, achtergronden, praktijk. Zoetermeer: Meinema, 1998. - M. Barnard & N. Schuman (red.), Nieuwe wegen in de liturgie. De weg van de liturgie – een vervolg. Zoetermeer: Meinema, 1998. - Dienstboek – een proeve, Schrift-Maaltijd-Gebed. Zoetermeer: Boekencentrum, 1998. - Dienstboek – een proeve, deel II, Leven-Zegen-Gemeenschap. Zoetermeer: Boekencentrum, 1998. Toetsing: Aanwezigheid verplicht. Mondeling tentamen in december en juni. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), vrijdag van 14.20-15.20 uur. Eerste college: 11 september. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

30

Koorklas en Gregoriaans Dit werkcollege richt zich in het bijzonder op de praktische kennismaking met het vocale kerkmuziekrepertoire. Studenten verdiepen zich in de notatie en de uitvoeringswijze van het Gregoriaans, met inbegrip van de diverse

vormen en genres binnen dit corpus. Ter illustratie en ondersteuning worden de principes van een technisch gezond gebruik van spreek- en zangstem behandeld en ook praktisch geoefend. Het laatste deel van de module is gewijd aan de organisatie en werkwijze van kinderkoren binnen de huidige liturgiek. Studenten leren ook hoe de kerkstructuur en -organisatie in elkaar steken. Docenten: Theo Goedhart (kerkmuziekrepertoire), Anthony Zielhorst (Gregoriaans), Stephanie Gericke (stemvorming en -praktijk) en Marijke van Klaveren (kinderkoren). Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - J. Boogaarts, Inleiding tot het Gregoriaans en de liturgie. 2e dr. Bussum: Coutinho, 1994. - J. Elemans, Gregoriaans zingen, een handreiking. Utrecht: SNK, 2004. Toetsing: Aanwezigheid verplicht. Mondeling tentamen. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), vrijdag van 13.10-14.10 uur. Eerste college: 11 september. Tweede jaar Hymnologie 2 In vervolg op de module Hymnologie 1 wordt het historische aspect van de kerkmuziek verder uitgediept en worden de studenten verder ingevoerd in de polyfone kerkmuziek (zowel katholieke als protestantse). Deze module legt de verbinding met de 21e eeuw: op welke manieren wordt tegenwoordig de meerstemmige muziek in getijde- en hoofddiensten toegepast? In dit kader wordt een aantal actuele liedbundels geanalyseerd. Het gaat in deze module om de periode van circa 1700 tot heden. Docent: Theo Goedhart. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - Jan Luth et al. (red.), Het kerklied, een geschiedenis. Zoetermeer: Mozaïek, 2001. - S. Groot et al. (red.), De lof Gods geef ik stem. Baarn: Gooi en Sticht, 1993. - Christiane Bernsdorff-Engelbrecht, Geschichte der evangelischen Kirchenmusik. Wilhelmshaven: Heinrichshofen, 2003. Toetsing: Aanwezigheid verplicht. Mondeling tentamen. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), vrijdag van 15.30-17.30 uur. Eerste college: 11 september. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

Liturgiek 2 In deze module wordt de stof van module Liturgiek 1 verder uitgediept, aan de hand van drie themablokken over: sacramenten, getijden en psalmen. Deze thema’s worden zowel historisch als antropologisch en contextueel benaderd. 31

Docent: Niveau: Studiebelasting: Onderwijsvorm: Literatuur, etc.:

Toetsing: Rooster:

Kees Zwart. 200. 5 ects. Hoor- en werkcollege, opdrachtbespreking en excursie. M. Barnard et al. (red.), De weg van de liturgie. Tradities, achtergronden, praktijk. Zoetermeer: Meinema, 1998. - M. Barnard & N. Schuman (red.), Nieuwe wegen in de liturgie. De weg van de liturgie – een vervolg. Zoetermeer: Meinema, 1998. - Dienstboek – een proeve, Schrift-Maaltijd-Gebed. Zoetermeer: Boekencentrum, 1998. - Dienstboek – een proeve, deel II, Leven-Zegen-Gemeenschap. Zoetermeer: Boekencentrum, 1998. Aanwezigheid verplicht. Mondeling tentamen in december en juni. Eerste en tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), vrijdag van 13.10-14.10 uur. Eerste college: 11 september.

Eindopdracht De eindopdracht bestaat uit een gecombineerd theoretisch-praktisch onderzoek naar een kerkmuzikaal onderwerp dat in overleg tussen docent en student wordt vastgesteld. Hierbij vindt theoretische reflectie plaats vanuit zowel hymnologisch als liturgisch gezichtspunt. Docenten: Theo Goedhart (kerkmuziekrepertoire), Anthony Zielhorst (Gregoriaans), Stephanie Gericke (stemvorming en -praktijk) en Marijke van Klaveren (kinderkoren). Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Werkcollege en individuele begeleidingsgesprekken Literatuur, etc.: De te gebruiken literatuur is afhankelijk van het gekozen afstudeerthema. Toetsing: De opdracht mondt uit in een werkstuk, waar mogelijk aangevuld met eigen (bij voorkeur vernieuwende) kerkmuzikale en/of liturgische activiteiten. Rooster: Tweede semester. De colleges worden gegeven in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag). Eerste college: februari 2010. Titel: Inhoud:

3.2.2 Studiepad Muziektheorie, -filosofie en -geschiedenis Algemeen In dit studiepad staat muziek centraal. Via de muziekgeschiedenis van het Westen, muziekfilosofie en muziektheorie kom je tot een omvattend begrip van het fenomeen muziek. Vakken die bij dit studiepad horen: Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis: de belangrijkste kenmerken van de verschillende perioden en genres. Centraal staan Bach, Haydn, Mozart en Beethoven met hun invloed op latere muzikale ontwikkelingen (5 ects, 1e semester), Muziektheorie: inleiding: basisbegrippen van de algemene muziektheorie (o.a. toonhoogte en ritme, intervallen, toonladders, melodiebouw, stemvoering, etc.) (5 ects, 32

1e semester), Auditieve cultuur (5 ects, 1e semester), Muziekanalyse (5 ects, 2e semester), Muziekfilosofie: improvisatie (5 ects, 2 e semester) en een eindopdracht (5 ects, 2e semester)

Muziektheorie, -filosofie en -geschiedenis (30 ects) Eerste semester (15 ects)

- Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis (5 ects) - Inleiding muziektheorie (5 ects) - Auditieve cultuur (5 ects)

Tweede semester (15 ects)

- Muziekanalyse (5 ects) - Muziekfilosofie: improvisatie (5 ects) - Eindopdracht (5 ects)

Eerste semester Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis Het heeft vele jaren geduurd voordat de componist Johannes Brahms zijn eerste symfonie voltooide. Telkens wanneer Brahms aan het componeren was, voelde hij die ‘grote reus’ achter zich staan. Met deze ‘grote reus’ bedoelde Brahms de componist Ludwig van Beethoven en diens negende symfonie. De negende symfonie van Beethoven is van grote betekenis geweest voor verschillende negentiende-eeuwse componisten. Beethoven zelf werd beïnvloed door het werk van Johann Sebastian Bach en voor Arnold Schönberg vormden de composities van Brahms een bron van inspiratie. In deze collegereeks, waarin een overzicht van de westerse muziekgeschiedenis wordt gegeven, zal de invloed die de componisten Bach, Haydn, Mozart en Beethoven op de ontwikkeling van de muziekgeschiedenis hebben gehad nader worden bekeken. Ook behandelt de docent de ontwikkeling van de kamermuziek, de opera en de symfonie. Hij bespreekt de verschillende muziekstijlen die in de twintigste eeuw zijn ontstaan, en zal kort ingaan op de ontwikkeling van de jazz en de filmmuziek. Kortom, dit is een cursus waarin de belangrijkste kenmerken van de verschillende muziekhistorische perioden en van verschillende genres worden besproken en toegelicht. Docent: Kolja Meeuwsen. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Literatuur, etc.: - Donald J. Grout & Claude V. Palisca, History of western music of - Donald J. Grout & Claude V. Palisca, Geschiedenis van de westerse muziek. Taal en editie naar keuze. Toetsing: Schriftelijk werkstuk. Rooster: Eerste semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), zaal 147, maandag van 20.30-22.00 uur. Eerste college: 14 september. Titel: Inhoud:

33

Muziektheorie: inleiding In veertien hoorcolleges worden de basisbegrippen van de muziektheorie behandeld. Onderwerpen die aan de orde zullen komen, zijn: notatie van toonhoogte en ritme, intervallen, toonladders en toonsystemen, drieklanken, septimeakkoorden en andere samenklanken, akkoordprogressie, melodiebouw en -ontwikkeling, klassieke vormen, stemvoering, koraalzetting, basso continuo en partituurlezen. Docent: Suzanne Konings. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Literatuur, etc.: Jeffrey Evans, Exploring theory with practica musica. Student ed. Kirkland, WA.: Ars Nova Software, [s.a.]. Practica Musica 4. Tekstboek en cd-rom. Te bestellen via boekhandel Selexyz, Leiden. Toetsing: Schriftelijk tentamen. Rooster: Eerste semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), zaal 147, donderdag van 15.00-17.00 uur. Eerste college: 10 september. Titel: Inhoud:

Auditieve cultuur 1/Auditory culture 1 Westerse culturen zijn doorgaans voornamelijk visueel georiënteerd. Hoewel de mens zijn vermogen tot horen in de baarmoeder eerder ontwikkelt dan zijn zicht, heeft ons geloof in een cultuur gebaseerd op het zien de overhand. Geluid en mondelinge overlevering zijn vaak ondergeschikt aan het visuele, het beeld en het geschreven woord. Toch zou gesteld kunnen worden dat onze dagelijkse ervaringen in toenemende mate gemedieerd worden door een veelheid aan (mechanisch gereproduceerde) geluiden. Uitgangspunt van deze cursus is dat een grotere aandacht voor auditieve praktijken belangrijke inzichten kan opleveren waar het aspecten van cultuurgeschiedenis en analyse betreft. Mensen verhouden zich ook altijd tot elkaar via het horen. Ons horen heeft een prominente plek in de modaliteit van kennisvergaring en het zijn in de wereld in het algemeen. Derhalve is de thuisbasis van de auditieve cultuur de ruimte waar maatschappij, wetenschap en kunst elkaar ontmoeten. In Auditieve cultuur zal de nadruk liggen op stadsgeluiden. Naast een close reading van relevante en recente teksten, worden studenten uitgenodigd deel te nemen aan een sound walk en aangezet om nieuwe soundscapes voor hun eigen omgeving te ontwikkelen. Docent: Marcel Cobussen. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Nederlands. Bij deelname van internationale studenten aan dit college, worden de colleges in het Engels gegeven Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - Michael Bull & Les Back (eds.), The auditory culture reader. Oxford: Berg, 2004. - R. Murray Schafer (1977), The soundscape. Rochester: Destiny Books, 1977. - Reader. Toetsing: Schriftelijke en auditieve opdrachten. Titel: Inhoud:

34

Rooster:

Tweede semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), zaal 147, maandag van 15.00-17.00 uur. Eerste college: 7 september.

Tweede semester Muziekanalyse In dit werkcollege analyseren studenten composities en muzikale stijlen. De deelnemers dienen de voorgaande module Muziektheorie 1 met succes te hebben afgesloten. Via het beluisteren, lezen en analyseren van muziek vergroten ze hun inzicht in de werking van muzikale taal. Doel ervan is studenten opmerkzamer te maken op wat er zoal in composities klinkt, waarbij ook wordt nagegaan waarom het zo klinkt. De docent behandelt hiervoor ook de noodzakelijke analysetechnieken. De beoordeling vindt plaats via opdrachten en een schriftelijk tentamen. Docent: Suzanne Konings. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Werkcollege. Zelfstudie door middel van partituren en teksten. Toegangseis: Om het keuzevak Muziekanalyse te kunnen volgen, dienen studenten het keuzevak Inleiding muziektheorie gevolgd te hebben, of een vergelijkbaar niveau van kennis en vaardigheden te hebben. Literatuur, etc.: Er hoeft geen literatuur vooraf te worden aangeschaft. De benodigde muziek en teksten worden door de docent uitgereikt. Er zal onder andere gebruik worden gemaakt van gedeelten uit: - Clemens Kühn, Kompositionsgeschichte in kommentierten Beispielen. Bärenreiter-Verlag: Taschenbücher, 1998. - Robert Gauldin, Harmonic practice in tonal music. New York: W. W. Norton, 1997. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken op het einde van het vak. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), donderdag van 15.00-17.00 uur. Eerste college: 11 februari. Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1), zaal 147. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

Muziekfilosofie: improvisatie Improvisatie is een onlosmakelijk onderdeel van het muziek maken. Zowel in jazz, ‘niet-westerse’ als veel ‘klassieke’ muziek wordt vaak geïmproviseerd, al was het alleen maar omdat een partituur slechts een schematische weergave is van een compositie. Maar wat is improvisatie nu eigenlijk? In hoeverre komt het overeen met en verschilt het van interpretatie? En wat is eigenlijk de relatie tussen improvisatie en communicatie? Met deze vragen verlaten we het strikte muziektheoretische domein; zij zijn eerder filosofisch van aard. In dit speel- en denkcollege wordt een unieke combinatie nagestreefd van reflectie op het thema improvisatie middels een ‘close-reading’ van (muziek)filosofische teksten en het daadwerkelijk improviseren vanuit diverse muzikale idiomen. Daarbij is het de bedoeling dat de teksten inzicht geven in bepaalde aspecten van het improviseren (bijvoorbeeld: communicatie, vrijheid, creativiteit en luisteren) en, omgekeerd, dat de improvisaties informatie toevoegen aan de teksten, omdat er een ervaringscomponent wordt ingebracht. 35

Docent: Niveau: Studiebelasting: Onderwijsvorm: Literatuur, etc.:

Toetsing: Rooster:

Marcel Cobussen. 300. 5 ects. Speel- en denkcollege. - Michael Bull & Les Back (eds.), The auditory culture reader. Oxford: Berg, 2004. - R. Murray Schafer, The soundscape. Rochester: Destiny Books, 1977. - Reader. Twee essays en twee improvisatie-opdrachten. Tweede semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), woensdag van 10.30-12.30 uur. Eerste college: 3 februari.

Eindopdracht Studenten passen – in overleg met een van de docenten – de leerstof uit voorafgaande modules toe op een onderwerp uit de muziekfilosofie, de muziekgeschiedenis of de muziektheorie, en schrijven daar een essay met een eigen probleemstelling over, waarbij ze de opgedane kennis en vaardigheden zelfstandig toepassen. Docenten: Afhankelijk van het onderwerp van de eindopdracht kiezen studenten een docent. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Werkcollege en individuele begeleidingsgesprekken. Literatuur, etc.: Afhankelijk van het onderwerp. Toetsing: Schriftelijk werkstuk. Rooster: Tweede semester. Titel: Inhoud:

3.2.3 Studiepad Performing arts Algemeen Als je dit studiepad volgt, bestudeer je de historische ontwikkeling van de uitvoerende kunsten, met name van dans, theater en muziek in Nederland, Europa en daarbuiten. Je leert alles over stromingen, scholen, stijlen en genres en van politieke en sociale contexten waarin dans, theater en diverse muzieksoorten functioneerden en functioneren. Dit studiepad maakt je wegwijs in het landschap van de jazz, de klassieke muziek, de wereldmuziek en de oude muziek. Er trekt in ieder onderdeel een breed scala aan componisten, musici en muziekstukken voorbij. De modulen over muziek en theater behandelen de modus operandi van deze disciplines in een historisch perspectief. De deelnemers bestuderen daarbij ook uiteenlopende visies uit de hedendaagse muziek- en theaterpraktijk. Studenten die dit keuzepakket volgen, verwerven het instrumentarium en de vaardigheden om verschillende genres en stijlen op het terrein van muziek en theater beter te begrijpen. Bij sommige vakken wordt aan de deelnemers gevraagd om zelf actief op onderzoek uit te gaan via theater- en of concertbezoek. Vakken die bij dit studiepad horen: Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis (5 ects), Wereldmuziek: inleiding (5 ects), Inleiding in de jazzgeschiedenis (5 ects), Dansbeschouwing: het werk van choreograaf Jirí Kylián (5 ects), Wereldmuziek: onderzoek (5 ects) en 36

een eindopdracht (5 ects). Binnen dit studiepad zijn twee wisselmodules opgenomen: Capita selecta oude muziek (5 ects), Muziek en media (5 ects). Performing arts (30 ects) Eerste semester (10 ects)

- Overzicht van de westere muziekgeschiedenis (5 ects) - Wereldmuziek: inleiding/World music: introduction (5 ects)

Tweede semester (20 ects)

- Inleiding in de jazzgeschiedenis (5 ects) - Wereldmuziek: onderzoek/World Music: research (5 ects) - Dansbeschouwing: het werk van choreograaf Jirí Kylián (5 ects) - Eindopdracht (5 ects)

(Eventueel is er één vak om te wisselen met een van de wisselmodulen.) Wisselmodulen

Eerste en tweede semester

- Capita selecta oude muziek (5 ects) - Muziek en media (5 ects)

Eerste semester Titel: Verwijzing:

Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis Zie bladzijde 33.

Wereldmuziek: inleiding/World music: introduction Door globalisering, migratie en internet is wat tegenwoordig bekend staat als wereldmuziek, onderdeel van ons muzikale landschap geworden. Honderden concerten en festivals per jaar, websites en magazines en een indrukwekkende cd- en dvd-omzet onderstrepen dit. In deze module wordt de wereldmuziek vanuit de praktijk bekeken. Want muziek is in eerste instantie een praktische bezigheid: een kwestie van luisteren en doen, van herhalen en creëren. Onder begeleiding van een aantal deskundigen maken studenten kennis met muziek uit onder andere Indonesië, India, Centraal-Azië, Afrika, Spanje en de Arabische wereld. Studenten nemen deel aan workshops Balinese gamelan, raga zingen en boventoonzang. Naast basisbegrippen als ritme en melodie, modaliteit, compositie en improvisatie komen onderwerpen als mondelinge en geschreven tradities en de culturele context aan de orde. Doel van de cursus is om de deelnemers het inzicht te geven dat ondanks de grote verscheidenheid aan muziekinstrumenten, ensembles, genres en stijlen er ook overeenkomsten zijn in het maken van en het denken over muziek. Docenten: Joep Bor, Henrice Vonck en gastdocenten. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Nederlands. Wanneer internationale studenten deelnemen aan dit college, worden de colleges in het Engels gegeven. Titel: Inhoud:

37

Deelnemers dienen een elementaire kennis van muziek te hebben. Het kunnen lezen van muziek is geen vereiste. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: Verplicht: - Reader Music in a worldwide perspective, inclusief audio-CD. - Artikelen, n.t.b. Aanbevolen: - Nicholas Cook, Music: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press, 2000. - Peter Fletcher, World musics in context: a comprehensive survey of the world’s major musical cultures. New York: Oxford University Press, 2004. Naslagwerk: - Simon Broughton & Mark Ellingham (eds.), The rough guide to world music. London and New York: Rough Guides, 2000. 2 dln. Toetsing: De beoordeling bestaat uit: 1. Luisteropdrachten: analyse en herkenning van muziekvoorbeelden op basis van het format Listening to – thinking about music. 2. Tentamen over de verplichte literatuur en de behandelde informatie in de colleges. Het tentamen is op 30 november. Hertentamen 11 januari 3. Aanwezigheid (80%) verplicht. Rooster: Eerste semester. De colleges vinden plaats op maandag 11.00-14.00 uur, Van Wijkplaats 4, zaal 006. Data colleges: 5, 12, 19 en 26 oktober, 2, 9 en 16 november. Informatie: Henrice Vonck, e-mail: [email protected]. Toegangseisen:

Tweede semester Inleiding in de jazzgeschiedenis Dit college geeft inzicht in het ontstaan van de historische stijlen in de jazz. Hierin spelen improvisatie en swing een grote rol. Ook de sociale, culturele en economische achtergronden waartegen de jazz zich heeft ontwikkeld, worden in het kort geschetst. De gebruikelijke historische classificaties schieten tekort in het beschrijven van de ontwikkelingen in de jazz gedurende de laatste drie decennia. In het college wordt ingegaan op de historiografische problemen die zijn gerezen in de klassieke jazzgeschiedenis. Er zullen mogelijke alternatieven worden aangedragen voor het benaderen en duiden van de hedendaagse jazz. Docent: Wouter Turkenburg. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Instructie- en praktijklessen met thematische opdrachten, gericht op het leren omgaan met het werkproces, op de verschillende materialen en technieken en hun specifieke expressie- en toepassingsmogelijkheden, individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Literatuur, etc.: - Ted Gioia, The history of jazz. Oxford: Oxford University Press, 1999. - Additioneel: Scott DeVeaux & Gary Giddens, Jazz. New York: Norton, 2009. Toetsing: Schriftelijk tentamen met luistervragen. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), zaal 147, maandag van 18.45-20.15 uur. Eerste college: 1 februari. Titel: Inhoud:

38

Wereldmuziek: onderzoek/World music: research Als vervolg op de module Wereldmuziek: inleiding wordt in deze cursus ingegaan op vragen als: Waarom was het nodig voor vrijwel alle muziek van de wereld een nieuw label te verzinnen? Welke rol speelt wereldmuziek in jazz, pop en westerse klassieke muziek? Wat is wereldmuziek eigenlijk? Volgens Simon Frith kan wereldmuziek ‘only be understood by reference to the rock world from which it emerged.’ David Byrne haat de term en Philip Bohlman definieert wereldmuziek simpelweg als ‘that music we encounter everywhere in the world.’ In de cursus ligt de nadruk op wetenschappelijk, praktijkgericht en historisch onderzoek en op verschillende onderzoeksmethoden. De volgende onderwerpen komen aan de orde: oriëntalisme, nationalisme, globalisering, veldwerk, de receptie en beeldvorming van wereldmuziek en werelddans, muziekinstrumenten wereldwijd, en componisten die de muziek van de wereld als inspiratiebron gebruiken. Deskundigen worden uitgenodigd om hun visie op deze onderwerpen en op onderzoek toe te lichten. Docenten: Joep Bor. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Nederlands. Wanneer internationale studenten deelnemen aan dit college, worden de colleges in het Engels gegeven. Toegangseisen: Deelnemers moeten het vak Muziek in een wereldwijd perspectief: inleiding (eerste semester) met een voldoende hebben afgerond. Ook dienen zij een elementaire kennis van onderzoeksmethoden te hebben. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: Verplicht: - Reader Muziek in een wereldwijd perspectief 2. Aanbevolen: - Philip V. Bohlman, World music: a very short introduction. Oxford: Oxford University Press, 2002. - Gerry Farrell, Indian music and the west. Oxford: Clarendon Press, 1997. - John M. MacKenzie, Orientalism: history, theory and the arts. Manchester: Manchester University Press, 2007. Naslagwerk: - Ruth M. Stone et al. (eds.), The Garland encyclopedia of world music. Routledge and Garland Publishing, 1998-2002. 10 dln. Toetsing: Studenten schrijven een paper van 2500-3000 woorden over een van de capita selecta. Aanwezigheid verplicht. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats op donderdag van 14.00-17.00 uur. Zaal 006, Van Wijkplaats 4. Data colleges: 11, 18 en 25 februari en 4, 11 en18 maart en 1 april. Informatie: Joep Bor, e-mail: [email protected]. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

Dansbeschouwing: het werk van choreograaf Jirí Kylián De cursus biedt een inleiding op dansbeschouwing. Uitgaande van enige specifieke methoden van dansanalyse leren de deelnemers in de eerste vier colleges een ballet of choreografie globaal te analyseren. Dat wil zeggen: via registreren, benoemen en samenvattend beschrijven naar interpreteren en becommentariëren. Daarna volgt een uitvoerige beschouwing op het werk van de Nederlands39

Tsjechische choreograaf Jirí Kylián, van 1978 tot 2002 artistiek directeur van het Nederlands Dans Theater en sinds 1973 tot op heden een internationaal toonaangevend choreograaf in de hedendaagse theaterdans. De docent belicht aan de hand van dansregistraties (video/DVD) diverse aspecten van Kyliáns specifieke dansidioom, inclusief de relaties die zijn balletten hebben met muziek (o.a. Webern, Takemitsu) beeldende kunst (Munch, Giacometti) en architectuur. In zijn uitvoerige oeuvre zijn diverse stijlperioden te ontdekken, waaronder de vroege expressionistische balletten, de ‘abstracte’ zwart/wit-reeks en conceptueel getint werk. Ook zijn er diverse genres te onderscheiden: muziekballetten, episch en abstract werk. Na groepswerk heeft Kylián intiemer werk gemaakt: kleinschalig groepswerk, zelfstandige duetten en zelfstandige solo’s. Om te zien wat de essentie van zijn danstaal vormt, wordt het werk in detail geanalyseerd, waarbij de evolutie van zijn danstaal wordt onderzocht. Daarbij plaatst de docent zijn werk in een danshistorisch en dansesthetisch kader, ook om te proberen via het werk de mens achter de kunstenaar te leren kennen. Ofwel: hoe autobiografisch is dit oeuvre? De beste voorbereiding op dit college is het zien van hedendaagse (Kylián)balletten, uitgevoerd door het Nederlands Dans Theater. Dit gezelschap geeft voorstellingen in Lucent Danstheater te Den Haag, maar treedt ook elders op. Het programma 2009-2010 is te vinden via www.ndt.nl. Het Theater Instituut Nederland (TIN) te Amsterdam bevat een collectie Kyliánballetregistraties, evenals de mediatheek van het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Ook is een groot deel van zijn werk op DVD verkrijgbaar. Docent: Isabella Lanz. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - L. Utrecht, Van hofballet tot postmoderne-dans: De geschiedenis van het akademische ballet en de moderne dans. Zutphen: Walburg Pers, 1995. (Herdruk uitgave 1988.) Hoofdstukken 1 en 9. - V. Preston-Dunlop, Dansen nader bekeken. Utrecht: Landelijk Centrum voor Amateurdans, 1998. - S.L. Foster, Reading dancing, bodies and subjects in contemporary American dance. Berkeley [etc.]: University of California Press, 1986. Hoofdstukken 1 en 2. ISBN 0-520-05549-7. De docent stelt een reader samen met internationale reflecties op het werk van Kylián. Toetsing: Schriftelijk tentamen. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats in het Lipsiusgebouw (Cleveringaplaats 1, Leiden), zaal 204, woensdag, 17.15-18.45 uur. Eerste college: 3 februari. Informatie: Isabella Lanz, e-mail: [email protected]. Titel: Inhoud:

40

Eindopdracht Studenten passen – in overleg met een van de docenten – de leerstof uit voorafgaande modules toe op een onderwerp uit de historische ontwikkeling van de uitvoerende kunsten, met name van (onderdelen van) de dans-, theater- en muziekgeschiedenis, in Nederland, Europa en daarbuiten, en

schrijven daar een essay met een eigen probleemstelling over, waarbij ze de opgedane kennis en vaardigheden zelfstandig toepassen. Docenten: Afhankelijk van het onderwerp van de eindopdracht kiezen studenten een docent. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Werkcollege en individuele begeleidingsgesprekken. Literatuur, etc.: Afhankelijk van het onderwerp. Toetsing: Schriftelijk werkstuk. Rooster: Tweede semester. Wisselmodulen Capita selecta oude muziek Het keuzevak Capita selecta oude muziek bestrijkt een brede variatie aan onderwerpen uit de historische uitvoeringspraktijk. Als centrale componist wordt Johann Sebastian Bach behandeld. De precieze data en onderwerpen staan genoemd onder Rooster. Docent: Ton Koopman. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Enige kennis van de historische uitvoeringspraktijk. Onderwijsvorm: Werkcollege. Literatuur, etc.: Wordt nader bekendgemaakt. Toetsing: Paper gericht op muziekwetenschappelijk onderwerp uit de zeventiende of achttiende eeuw. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges vinden plaats in de bibliotheek (met instrumenten en prentenverzameling) van de docent, in Bussum (Meerweg 23) van 10.00-12.30 uur. Rooster en onderwerpen zijn: J.S. Bach (1 oktober), J.S. Bach, J. Haydn en W.A. Mozart en hun Werkverzeichnisse (9 november); Basso continuo in diverse landen toen en nu (23 november); Diminuties en improvisaties (15 januari); Orgelmuziek en interpretatie (1 februari); M. Praetorius en Syntagma Musicum (8 februari); J.S. Bach: passionen en uitvoeringspraxis (8 maart); Wat leren muziekautomaten ons over de uitvoeringspraktijk? (29 maart); J.S. Bach, the learned musician (27 april); Monteverdi’s Vespers en uitvoeringspraxis (3 mei); Pitch (toonhoogte) in de zeventiende en achttiende eeuw (13 mei); D. Buxtehude en stylus phantasticus (31 mei); Gamba en uitvoeringspraxis (4 juni); J.S. Bach en bronnen van zijn werken (14 juni). Informatie: Dagmar Tengbergen, e-mail: [email protected]. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

Muziek en media De cursus Muziek en media wordt gegeven in drie collegeblokken van elk acht colleges waarin de ontwikkeling van de lichte zogenaamde ‘mediamuziek’ wordt behandeld uit de periode na 1950. Besproken worden de relaties tussen de idioomeigen klank en de beschikbare technologie van het gebruikte geluidsmedium (radio, grammofoonplaat, compact disc), alsmede het fenomeen van elektronische klankopwekking door de jaren heen. Aan de orde komen diverse luistervoorbeelden, de akoestische omstandigheden en de gebruikte opname- en weergavetechnologie. 41

Barry Olthof (eerste periode), Maurice Bom (tweede periode), Paul Jeukendrup (derde periode). Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Literatuur, etc.: Wordt in colleges bekendgemaakt. Toetsing: Aanwezigheidsplicht (minimaal 70% aanwezigheid per collegeblok). Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium (Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag), dinsdag van 15.00-16.30 uur. Eerste college: 8 september. - Blok 1 (Barry Olthof, Jazz 1950-1965): 8 september t/m 3 november (8 lessen) - Blok 2 (Maurice Bom, Het experiment 1950-1965): 24 november t/m 26 januari (8 lessen) - Blok 3 (Paul Jeukendrup, Elektronische muziekinstrumenten): 2 maart t/m 20 april (8 lessen). Informatie: Paul Jeukendrup (coördinator Art of Sound), telefoon: 070 315 14 82, e-mail: [email protected]. Docenten:

3.3 Minor Sound in de 21e eeuw

De minor Sound of the 21st Century gaat over theorie en praktijk van klank en geluid, in het bijzonder van elektronische muziek. Hierbij bestudeer je de factoren die bepalend zijn voor de productie en receptie van klank en geluid: de fysische eigenschappen, het publiek, de muziek, de ruimte waarin productie en receptie plaatsvinden, etc. Actuele ontwikkelingen in de digitale media en nieuwe technologieën op het terrein van beeld en geluid spelen een belangrijke rol, evenals nieuwe interdisciplinaire kunstvormen. Deze minor is Engelstalig. 3.3.1 Studiepad Sonology Het studiepad Sonology wordt verzorgd door het Instituut voor Sonologie van het Koninklijk Conservatorium. Het bestaat uit een aantal losse modules op het gebied van de sonologie: algoritmische compositie, klankanalyse en -synthese, klankperceptie, esthetiek van de elektronische muziekproductie, ruimtelijke weergave en live elektronische muziek. De modules vertonen een zodanig hechte inhoudelijke samenhang dat ze onafhankelijk van elkaar en in willekeurige volgorde gevolgd kunnen worden. Studenten kunnen hun eigen accenten leggen en zelf een pakket ter waarde van 30 ects samenstellen. Voorwaarde is dat minimaal twee gekozen modules van niveau 300 zijn. Het aanbod is groter dan 30 ects. Voor het studiepad Sonologie dient de student een keuze te maken die tenminste 30 ects oplevert. De lessen worden gedurende één of twee semesters wekelijks op een vast tijdstip gegeven, met uitzondering van de workshop Field Recording. Het studiepad Sonologie is bedoeld voor studenten die een diepergaande interesse hebben in de rol van beeld, geluid en ruimte in productie en perceptie van met name elektronische muziek. Deze studenten kunnen afkomstig zijn uit onder andere de Faculteit der Geestes42

wetenschappen (Talen en culturen, Taalwetenschap, etc.), de Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen (Media Technology, Wiskunde, etc.). Informatie over dit studiepad: Kees Tazelaar, e-mail: [email protected] of [email protected], telefoon: 070 315 14 66. Sonologie (30 ects) Keuzevakken

Eerste en tweede semester

- Introduction to musical signal processing (5 ects) - Live electronic music (5 ects) - DSP research projects (5 ects) - Aesthetics and performance of electronic music (5 ects) - Psycho acoustics (5 ects) - Sound and space (5 ects) - Signals and systems (5 ects) - Computer-assisted algorithmic composition (5 ects) - Workshop Field recording/phonography (5 ects)

Introduction to musical signal processing In dit college wordt signaalverwerking binnen het kader van compositorische strategieën en muzikale behoeftes behandeld en minder vanuit een technisch (DSP-) perspectief. De cursus bevat een historisch overzicht van onderwerpen aangaande computermuziek. Vervolgens worden syntheseprocessen beschreven met gebruikmaking van Max-MSP. Docent: Paul Berg. Niveau: 300. Studiebelasting: 4 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Rooster: Eerste en tweede semester. Donderdag van 13.00-15.00 uur, computerstudio. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Titel: Inhoud:

Live electronic music Aan de hand van een groot aantal standaardwerken voor (instrumenten en) elektronica wordt een aantal aspecten van live elektronische muziek beschouwd. Gekeken wordt naar wat de rol is van de elektronica in het werk, hoe de partituur gelezen moet worden, wat de compositorische uitgangspunten zijn en wat nodig is voor de uitvoeringspraktijk. Tevens wordt er ingegaan op aspecten van besturing aan de hand van standaardapparatuur of zelfvormgegeven instrumenten gebaseerd op sensoren. Na voltooiing heeft de student kennis van standaardwerken op het gebied van live elektronische muziek en heeft hij inzicht in de compositorische keuzes die zijn gemaakt bij de totstandkoming van die werken. Docent: Johan van Kreij. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Titel: Inhoud:

43

Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege Toetsing: De lessen worden afgerond met het analyseren van een werk in termen van

Rooster:

elektronische uitvoering; de rol van de elektronica en de besturing ervan en eventueel een realisatie van de elektronica. Eerste en tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Tijdstip wordt later aangekondigd.

DSP research projects Studenten kunnen een onderzoeksproject op het terrein van Digitale Signaal Bewerking opzetten onder supervisie van de docent. Het aantal studiepunten dat hiermee kan worden behaald hangt af van de zwaarte van het project. Docent: Peter Pabon. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 of 10 ects afhankelijk van de zwaarte van het gekozen project. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Individueel werkcollege. Toegangseis: Basiskennis wiskunde. Eerste en tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Rooster: Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Titel: Inhoud:

Aesthetics and performance of electronic music Elektronische muziek is wellicht de enige soort muziek die is ontstaan zonder een uitvoeringspraktijk. Alhoewel de uitvoeringspraktijk intussen alweer decennia bestaat, blijven de uitgangspunten van deze muziek een interessant onderwerp van discussie, met als fundamentele vragen: Is het mogelijk om muziek te maken zonder enige referentie aan de uitvoeringspraktijk? Hoe heeft de digitale revolutie onze relatie met de traditionele muziektheorie veranderd? Is er een theorie van elektronische muziek? Hebben we totaal nieuwe concepten nodig, of wordt de breuk met het verleden sterk overdreven? Wat is de concrete verbinding tussen elektronische en moderne westerse kunstmuziek? Is plezier het doel van muziek? Is luisteren een eenzame bezigheid? De menselijke cultuur heeft ontelbare toepassingen en betekenissen voor muziek: van gebed en viering tot synchronisatie en genezing. Waar moet onze aandacht bij deze diversiteit naar uitgaan met betrekking tot onze inventie van muziek? Docent: Joel Ryan. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Toegangseis: Belangstelling voor electronische muziek. Rooster: Eerste en tweede semester. Woensdag van 12.45-15.00 uur, vergaderkamer. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

44

Psycho acoustics Psychoakoestiek beschrijft de relatie tussen geluid zoals we dat waarnemen en geluid als fysisch gegeven. De lessen behandelen een viertal deelgebie-

den: perceptie van geluidssterkte, toonhoogte en timbre, richtinghoren en tot slot een inleiding tot Auditory Scene Analysis. - Perceptie van geluidssterkte Met behulp van onze kennis over de waarneming van geluidssterkte verkrijgen we inzicht in de werking van het gehoororgaan. Dit inzicht helpt ons vanzelfsprekend in het voorkomen van gehoorbeschadiging, maar het is ook van grote waarde voor het begrip van de waarneming en creatie van muziek, en het begrijpen van zaken als consonantie en dissonantie. - Toonhoogte en timbre Het algemeen verbreide idee dat toonhoogte (een waarneming) en frequentie (een fysische grootheid) iets met elkaar te maken hebben, is zeker waar. Deze relatie blijkt echter losser te zijn dan je zou verwachten. De spectrale samenstelling van een klank bepaalt het timbre ervan. We ervaren dat ook het temporele gedrag een niet te verwaarlozen invloed heeft, een aspect dat belangrijk is voor klankanalyse, echter ook voor klankopwekking. - Richtinghoren Kennis over de waarneming van richting leert ons hoe nauwkeurig we een geluidsbron kunnen localiseren. Een belangrijk hulpmiddel bij toepassingen als muziekweergave, ensemble-opstelling, geluidsregistratie, virtual reality, etc. - Auditory Scene Analysis (ASA) De theorie van ASA leert ons hoe we in staat zijn om puur aan de hand van wat we horen te analyseren wat er om ons heen gebeurt. Gebruikmakend van wat we in de voorgaande deelgebieden hebben opgedaan maken we kennis met twee begrippen uit de ASA: streaming en segregation. Docent: Bert Kraaijpoel. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Toegangseis: Basiskennis wiskunde. Rooster: Eerste en tweede semester. Donderdag van 10.00-12.30 uur, Varèsezaal. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Titel: Inhoud:

Sound and space Wat gebeurt er als we ruimte onderzoeken in termen van frequenties, en omgekeerd: wat blijft er van ons begrip van geluid over als geluid opgebroken wordt in termen van fysische eenheden? Deze module behandelt aan de hand van concrete voorbeelden wat wij doen met de combinatie geluidruimte als we daarmee muzikaal, architectonisch en artistiek aan het werk gaan. Het doel is een indruk te geven van bepaalde compositietechnieken, architectonische visies op geluid, en esthetische uitdagingen die voortkomen uit een auditief-ruimtelijke benadering toegepast op een culturele vorm. Extra aandacht krijgen: methoden van elektro-akoestisch componeren (zie werk van Iannis Xenakis), ruimtelijke benaderingen van muziek (zie Alvin Lucier), en historisch-architectonische anomalieën (zoals het Britse akoestische defense project). De module omvat een korte inleiding op de fysische aspecten van geluid en de deelnemers doen ook praktische ervaring op met elektro-akoestische ruimtelijke compositiemiddelen, zoals 45

golfveldsynthese. Niettemin ligt de nadruk op een bespreking van actuele vraagstukken op het terrein van de theorie. Het programma is opgezet rond de thema’s echo, resonantie en oscillatie. Docent: Raviv Ganchrow. Niveau: 300. Studiebelasting: 10 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Eerste en tweede semester. Donderdag van 15.30-17.30 uur, BEA 7. De lessen Rooster: vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Signals and systems Basisinleiding in signaalfuncties. De docent behandelt onder andere: de decibel, sampling, toonafstanden, sinusfunctie, optelling van sinusgolven, geluidsveld, voortplanting van geluid door de ruimte, de Fouriertransformatie, spectraalanalyse, spectra van blokgolf, puls en driehoek. Studenten die Signals and systems afsluiten, hebben een goed basisidee van de fysische representatie van geluid. Zij weten hoe geluid digitaal opgenomen en opgeslagen is, hoe geluid zich als een golffront door de ruimte voortplant en beheerst de basiskenmerken zoals de geluidssterkte en toonhoogte, en hun fysische representatie. De student kan als het ware ‘lezen en schrijven met geluidssignalen’ en maakt deze vaardigheid compleet met een grondige kennis van het gebruik van de Fourier-transformatie als signaalbeschrijvingsmethode. Docent: Peter Pabon. Niveau: 300. Studiebelasting: 10 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Toegangseis: Basiskennis wiskunde. Literatuur: Stan Tempelaars, Signal processing, speech and music. Lisse: Swets & Zeitlinger, 1996. Toetsing: Een tussentijdse toets aan het einde van het eerste semester over klankrepresentatie en een toets aan het einde van het tweede semester over de Fourier-transformatie. Rooster: Eerste en tweede semester. Woensdag van 10.00-12.30 uur, Varèsezaal. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Titel: Inhoud:

Computer-assisted algorithmic composition Verschillende aspecten van het componeren van muzikale structuren met behulp van computerprogramma’s worden besproken. Concepten afkomstig van Koenig, Xenakis en anderen worden verkend. Studenten leren muzikaal materiaal te genereren met behulp van de AC-Toolbox. Docent: Paul Berg. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Titel: Inhoud:

46

Toegangseis: Rooster:

Je dient belangstelling te hebben voor de rol van beeld, geluid en ruimte in productie en perceptie van met name elektronische muziek. Eerste en tweede semester. Vrijdag van 10.00-12.30 uur, computerstudio. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag.

Workshop Field recording / phonography Deze intensieve workshop van twee weken bevat lezingen, begeleide opnamesessies, individuele opnamesessies aan de hand van een opdracht, groepsdiscussies en luistersessies. De cursus eindigt met een groepspresentatie. Onderwerpen zijn: akoestische ecologie – de ‘soundscape’, analytisch luisteren, microfoon- en opnametechnieken (mono, stereo, surround), de opname als compositie of uitvoering, geschiedenis van veldopnames als bron in muziek, film en andere media, en montage van en componeren met opgenomen geluid. Na het volgen van deze workshop heb je bekwaamheid in het analytisch luisteren naar stedelijke en natuurlijke geluidslandschappen, bekwaamheid in microfoontechniek buiten de geluidsstudio, kennis van de theoretische raamwerken van akoestische ecologie en een esthetisch bewustzijn van het gebruik van veldopnames als muzikaal materiaal. Je bent in staat om zelfstandig of in groepsverband een compositie met veldopnames te maken en die te presenteren. Docent: Justin Bennett. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Werkcollege. Toegangseisen: Je dient belangstelling te hebben voor de rol van beeld, geluid en ruimte in productie en perceptie van met name elektronische muziek. Rooster: Eerste en tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag. Exact tijdstip wordt later bekendgemaakt. Titel: Inhoud:

3.3.2 Studiepad Sound/Noise and Interdisciplinarity Het studiepad Sound/Noise and Interdisciplinarity bestaat uit zes modules. Het doel is om inzicht te krijgen in en praktische ervaring op te doen met de manieren waarop in de 21e eeuw geluid wordt gemaakt, gecomponeerd, geconsumeerd, waargenomen, bewerkt, gebruikt en weergegeven. De deelnemers bestuderen in welke contexten dat waarom, door wie en voor wie gebeurt. De archeologie van het geluid en de gedachten over een open vorm zijn hierbij richtinggevend. Hoe om te gaan met het feit dat 90% van het geluid ons bereikt via luidsprekers? En waar komen die vandaan? Uit de beeldende kunst – een voorbeeld van interdisciplinariteit avant-la-lettre. Dezelfde vragen kunnen we stellen voor de visuele component: waarom samen, contrasterend, interdisciplinair, elkaar versterkend of dwarsliggend? Informatie over het studiepad Sound/Noise and Interdisciplinarity: Tim Soekkha, e-mail: [email protected] of telefoon: 070 315 14 26. 47

3.4 Minor Kunst en zaken Algemeen Studenten aan het Koninklijk Conservatorium of de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag kunnen in het kader van hun Haagse kunstvakopleiding hun opleiding combineren met de minor Kunst en zaken. Deze minor wordt verzorgd door het Centrum voor Bedrijfswetenschappen van de Universiteit Leiden en bereidt je voor op het leven na je afstuderen. Je leert alles over netwerken, investeren, het reilen en zeilen van de Nederlandse culturele wereld, marketing, projectmanagement en het voeren van een financiële administratie. Minor Kunst en zaken (30 ects) Eerste minorjaar (2009-2010: 10 ects)

Eerste semester

- Ondernemen binnen de kunsten (5 ects) of - Entrepreneurs in arts (5 ects)

Tweede semester

- Marketing management binnen de kunsten (5 ects)

Tweede minorjaar (2010-2011: 10 ects)

Eerste semester - Financieel management (10 ects)

Derde minorjaar (2011-2012: 10 ects)

Eerste semester

- Projectmanagement en ondernemerschap (10 ects)

De minor Kunst en zaken is bedoeld voor studenten die een loopbaan in de culturele sector ambiëren waarbij zaken als organiseren, leidinggeven, coördineren en programmeren een belangrijke rol spelen. Maar ook als je je als zelfstandig beeldend kunstenaar, ontwerper of musicus wilt profileren of als je een eigen onderneming wilt opzetten, is het nuttig deze minor te volgen. De minor leert je hoe je artistieke ambities op een doelgerichte, zakelijke wijze kunt verwezenlijken. De cursus wordt in het Nederlands gegeven, bij voldoende belangstelling start Ondernemen binnen de kunsten in het Engels (Entrepreneurs in arts). In beginsel kan iedere tweedejaarsstudent van het Conservatorium of de Academie, die het propedeusediploma heeft behaald, zich voor deze minor inschrijven. De minor Kunst en zaken omvat een driejarig studieprogramma (vijf semesters) dat je in het kader van je studie aan de Koninklijke Academie of het Koninklijk Conservatorium kan volgen. Het is een integraal onderdeel van je Haagse opleiding. In je opleiding is een minor (30 ects, ofwel een half studiejaar) opgenomen. De minor Kunst en zaken bestaat uit een samenhangend pakket vakken dat je vanaf je tweede studiejaar kan inroosteren. Het eerste vak van het minorprogramma – Ondernemen binnen de kunsten – start in het eerste 48

semester van je tweede studiejaar. Het laatste vak, Projectmanagement en ondernemerschap, volg je in het eerste semester van het vierde jaar aan de Hogeschool. Voor de eerste twee vakken van de minor Kunst en zaken geldt geen ingangseis en deze zijn dan ook als losse, zelfstandige keuzevakken te volgen. Studenten die in september 2008 aan de minor Kunst en zaken zijn begonnen, volgen in het eerste semester van het studiejaar 2009-2010 de module Financieel management en in het eerste semester van 2010-2011 de module Projectmanagement en ondernemerschap. In beginsel kan iedere tweedejaarsstudent van het Koninklijk Conservatorium of de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, die in het bezit is van een propedeusediploma, zich voor deze minor inschrijven. De minor is niet bedoeld voor studenten van de Universiteit Leiden. De minor is opgebouwd uit een aantal modules. Inzet en motivatie zijn een vereiste, ook al omdat er sprake is van veel zelfstudie. Het maximumaantal deelnemers is dertig studenten. Bij overintekening geldt de volgorde van ontvangst van het aanmeldingsformulier. Wordt de minor niet in zijn geheel gevolgd, dan zijn de modules Ondernemen binnen de kunsten en Marketing management als afzonderlijke keuzevakken te volgen. De modules Financieel management en Projectmanagement zijn in dat geval niet toegankelijk. Studenten van de KAKB die de minor Kunst en zaken willen volgen, melden zich aan bij Jane Melcherts, e-mail: [email protected], telefoon: 070 315 47 17. Studenten van de KC melden zich aan bij Tim Soekkha, e-mail: t.soekkha@admin. koncon.nl, telefoon: 070 317 14 26. Eerste minorjaar (10 ects) MiKZ-OK Ondernemen binnen de kunsten Het vak Ondernemen binnen de kunsten laat je zien welke uitdagingen de zelfstandig werkende kunstenaar tegenkomt. Deze kunstenaar is een ondernemer. Wat is ondernemen? Wat komt er kijken bij het starten van je eigen bedrijf? Het centrale thema van het vak is hoe je als ondernemer omgaat met de omgeving, met daarin alle mogelijke klanten, concurrenten en zakenpartners. In economische termen spreken we dan over de markt. Het draait dus niet alleen om het hebben van een goed idee, maar ook om zaken zoals strategie, het bereiken van je gekozen doelgroep, het overtreffen van mogelijke concurrenten en natuurlijk ook om geld verdienen. Bij dit vak maak je kennis met verschillende aspecten van het ondernemen. De aspecten die aan de orde worden gesteld komen overeen met de onderdelen die in elk ondernemingsplan zijn aan te treffen. Bij het vak Ondernemen binnen de kunsten schrijf je – samen met medestudenten – je eigen ondernemingsplan. Docenten: René Ory en gastsprekers. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: - Blokboek. - C. van der Meer, Van idee tot ondernemingsplan, Utrecht: ThiemeMeulenhoff, 2005. ISBN: 13 9789006952018. Toetsing: Schriftelijk tentamen (70%) en praktijkopdracht (30%). Vakcode: Titel: Inhoud:

49

Rooster:

Informatie:

Eerste semester. De Nederlandstalige colleges vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal BB215, woensdag van 13.30-16.30 uur. Eerste college: 9 september. René Ory, telefoon: 071 527 78 51, e-mail: [email protected].

MiKZ-OK Entrepreneurs in arts You will learn about the challenges that an independently working artist meets, while selling, managing and organising his/her work. This artist is an entrepreneur. What does the entrepreneur? What needs to be done, while setting-up your own business? It’s not just having a great idea, but also designing a strategy, reaching target groups, how to deal with competition and how to make money. In this course you will get acquainted with several aspects of business. The business plan is used as a tool to learn about business practices. Together with other students you will write a business plan for a new, fictitious business, preferably in the arts sector. These are introductory classes that give you the opportunity to learn about business and arts. It can be seen as an introduction to the larger minor Arts and Business. In this optional minor you will learn in greater detail about all main aspects that are also part of Entrepreneurs in arts. The classes are planned as follows: the market and the arts, culture and business, product, target groups, marketing and strategy, organisational and legal issues, financial management and the business plan. Docenten: René Ory en guest lecturers. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: English. Onderwijsvorm: Combined seminars and lectures. Literatuur, etc.: J. van Sten, Creating a business, Groningen: Noordhoff, 2005. ISBN: 9789001100995. Toetsing: Written exam (70%) en Group assignment (30%). Rooster: First term. The lectures (in English)will take place in the building of the Royal Conservatoire. Seven wednesday mornings between 9 September and 21 October. First lecture: 9 September. Informatie: René Ory, telefoon: 071 527 78 51, e-mail: [email protected]. Vakcode: Titel: Inhoud:

MiKZ-MM Marketing management binnen de kunsten Het vak Marketing management binnen de kunsten maakt je vertrouwd met de basisprincipes van marketingplanning en de manier waarop marketing kan worden gebruikt binnen de kunsten. Kunst moet natuurlijk niet alleen worden gemaakt, maar ook worden verkocht. En dat is waar marketing om de hoek komt kijken. Na het volgen van het vak ben je in staat om een aantal elementaire marketingvraagstukken op te lossen, zoals het bepalen van een doelgroep en het opzetten van een reclamecampagne. Docent: Niels van de Ven. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcollege. Vakcode: Titel: Inhoud:

50

Literatuur, etc.:

Toetsing: Rooster:

Informatie:

- N.J.C. van de Ven, Strategisch marketing management binnen de kunsten. Leiden: Universiteit Leiden, 2009. (Syllabus.) - Hand-outs, oefeningen en (internet)artikelen. - Stephen Cashman, Praktijkboek strategische marketing kunst en cultuur. Amstelveen: Lenthe Publishers, 2007. Schriftelijk tentamen (60%) en schriftelijke opdrachten (40%). Tweede semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van de KABK, lokaal BB215, woensdag van 9.30-12.30 uur. Eerste college: 3 februari. Tentamen: 17 maart. Niels van de Ven, telefoon: 071 527 88 03, e-mail: n.j.c.van.de.ven@ law.leidenuniv.nl.

Tweede minorjaar (10 ects) MiKZ-FM Financieel management binnen de kunsten Ook in de culturele wereld is een gezonde financiële huishouding van belang. Financieel management binnen de kunsten laat je dan ook kennismaken met diverse financieel-economische beslissingen die je als zelfstandig ondernemer moet nemen of die binnen een culturele organisatie voorkomen. Het vak kweekt begrip voor de noodzaak van financiële informatie. Een culturele organisatie, maar ook de zelfstandig kunstenaar, zal periodiek verantwoording moeten afleggen: extern aan fondsen, overheden, donateurs of fiscus en intern aan het management. De financiële onderwerpen die binnen de context van de culturele sector worden behandeld, kunnen worden geclusterd in drie vakgebieden, namelijk: externe verslaggeving, financiering en interne berichtgeving. Je kunt dan denken aan het opstellen van een balans of winst- en verliesrekening, een investeringsbegroting, een subsidieaanvraag, een kostenplaatje voor het maken van een extra serie reproducties, de prijsbepaling van een theatervoorstelling, etc. Het oorspronkelijke minorvak Managementaccounting binnen de kunsten is in het studiejaar 2007-2008 een onderdeel van de module Financieel management geworden. Studenten die vóór september 2007 aan de minor Kunst en zaken zijn begonnen, dienen dit minorvak (4 ects) nog te volgen en af te sluiten met een schriftelijk tentamen en praktijkopdracht. Docent: Nog te bepalen. Niveau: 300. Studiebelasting: 10 ects. Onderwijsvorm: Combinatie van hoor- en werkcollege. Literatuur, etc.: Blokboek (ter beschikking gesteld bij het eerste college) en boek (details hierover worden later bekendgemaakt). Toetsing: Schriftelijk tentamen (70%) en praktijkopdracht (30%). Rooster: Eerste semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal BB215, woensdag van 9.30-12.30 uur. Eerste college: 9 september (onder voorbehoud). Informatie: René Ory, telefoon: 071 527 78 51, e-mail: [email protected]. Vakcode: Titel: Inhoud:

51

Derde minorjaar (10 ects) MiKZ-PO Projectmanagement en ondernemerschap Deze module is het sluitstuk van de minor Kunst en zaken. Bij producties, evenementen op het gebied van kunst en cultuur, wordt vaak – bewust of onbewust – op een projectmatige wijze gewerkt. In deze module worden de basisprincipes van projectmanagement uiteengezet en toegepast. Het doel van dit vak is dat de student binnen de culturele sector met succes een projectopdracht kan uitvoeren. Tijdens de bijeenkomsten wordt de literatuur met behulp van voorbeelden en korte opdrachten toegelicht. Voorafgaand aan deze bijeenkomsten bereid je de literatuur en de opgegeven opdrachten voor. Aan het einde van iedere bijeenkomst worden de vorderingen van je projectvoorstel en -plan besproken. De opdrachten zijn steeds gerelateerd aan je projectopdracht. In de eerste vijf bijeenkomsten staat het projectvoorstel centraal. Daarna is het zaak dit voorstel te vertalen naar een uitvoerbaar projectplan. Het goedgekeurde projectplan is de basis van je voortgangsverslagen en je projectverslag. De projectopdracht kan op verschillende manieren worden uitgevoerd: je voert zelfstandig een project uit in de culturele sector, je evalueert aan de hand van de bestudeerde literatuur een uitgevoerd project, of je loopt als projectmedewerker stage bij een culturele organisatie, waar je verantwoordelijk bent voor een (deel)project van die organisatie. De tijdsinvestering in een project bedraagt minimaal honderdtwintig uur. Dit komt overeen met anderhalve werkdag, gedurende tien weken. Met voortgangsverslagen houd je docenten en medestudenten op de hoogte van je vorderingen in het projectproces. Docenten: Marion ten Hengel-Dieben. Niveau: 300. Studiebelasting: 10 ects. Toegangseisen: Alle voorafgaande modules van de minor Kunst en zaken moeten met succes zijn afgerond. Onderwijsvorm: Combinatie van hoor- en werkcolleges en (groeps)begeleiding bij het project. Literatuur, etc.: - M.A.I. ten Hengel-Dieben, Blokboek Projectmanagement binnen de kunsten, 2009 (wordt via e-mail toegestuurd). - Jan Verhaar, Projectmanagement 1: Een professionele aanpak van evenementen. Amsterdam: Boom, 2004. ISBN: 90 5352 9721; of - Ten Gevers en Tjerk Zijlstra, Projectmanagement 1: Handleiding bij het voorbereiden, realiseren en beheersen van projecten. Schoonhoven: Academic Service, 2001. ISBN: 90 5261 380x. Toetsing: Projectverslag en presentatie van het project. Rooster: Alleen in 2009-2010 in het eerste semester. Daarna in het eerste semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal BB215, woensdag van 13.30-16.30 uur. Eerste college: 9 september. Informatie Marion ten Hengel-Dieben, telefoon: 071 527 78 51, e-mail: m.a.i.tenhengel @law.leidenuniv.nl. Vakcode: Titel: Inhoud:

52

4. Keuzevakken Door de intensieve samenwerking is het mogelijk voor studenten aan het Koninklijk Conservatorium, de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en de Universiteit Leiden om keuzevakken over en weer te volgen. In beginsel gelden de behaalde studiepunten bij alle instellingen. Wel is vooraf toestemming nodig van de examencommissie van de eigen opleiding en dienen studenten een bewijs van betaald collegegeld te overleggen aan de studentenadministratie van – afhankelijk van waar het keuzevak wordt gevolgd – het Koninklijk Conservatorium of de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Leidse studenten kunnen in Leiden eveneens vakken volgen op het gebied van het kunstvakonderwijs van de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans. Ook Haagse studenten kunnen Leidse keuzevakken volgen. In deze studiegids is een onderverdeling gemaakt in muziek, beeldende kunst en andere kunstvakken.

4.1 Keuzevakken muziek Informatie en aanmelding Leidse en Haagse keuzevakken (tenzij anders vermeld): Tim Soekkha, telefoon: 070 315 14 26, e-mail: [email protected] Eerste semester (sommige keuzevakken lopen door in het tweede semester) - Akoestiek van instrumenten, docent Rob van Acht - Auditieve cultuur/Auditory culture, docent Marcel Cobussen - Capita selecta oude muziek, docent Ton Koopman - Elementaire muziektheorie 1 en 2 (klassiek en jazz), diverse docenten - History of jazz, docent Wouter Turkenburg - Hymnologie 1, docent Theo Goedhart - Koorklas en Gregoriaans, docenten Anthony Zielhorst en Theo Goedhart - Liturgiek 1, docent Kees Zwart - Muziek en media, docenten Maurice Bom, Paul Jeukendrup en Barry Olthof - Muziektheorie: inleiding, docent Suzanne Konings - Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis, docent Kolja Meeuwsen - Practicum musicae 1, 2, 3, diverse docenten - Wereldmuziek: inleiding/World music: introduction, docenten Joep Bor, Henrice Vonck en gastdocenten. Tweede semester - Chinese music, docenten Frank Kouwenhoven en Antoinet Schimmelpenninck - Geschiedenis, cultuur en gebruik van de popmuziek, docent Marc Zoutendijk - Inleiding in de jazzgeschiedenis, docent Wouter Turkenburg - Muziekanalyse, docent Suzanne Konings - Muziekfilosofie: improvisatie/Music philosophy: improvisation, docent Marcel Cobussen - Ruimte-akoestiek, docent Diemer de Vries - Wereldmuziek: onderzoek/World music: research, docent Joep Bor.

53

Eerste semester: keuzevakken muziek (sommige keuzevakken lopen door in het tweede semester) Akoestiek van instrumenten De cursus behandelt de klankeigenschappen en de akoestische afstraling van de meest voorkomende blaas-, strijk-, en slaginstrumenten. Aandacht wordt besteed aan de classificatie en definitie van stemmingen, toonstructuur en systemen, luidheid, dynamiek en geluidssterkte. Daarnaast worden akoestische aspecten behandeld als klankafstraling, opstellingstradities en impulsgedrag. Docent: Rob van Acht. Niveau: 200. Studiebelasting: 2 ects. Toegangseisen: De cursus staat open voor iedere student met belangstelling voor het onderwerp. Een algemene voorkennis van het notenschrift en geluidsleer (natuurkunde) wordt aanbevolen. Onderwijsvorm: Hoorcollege. De cursus bestaat uit 16 bijeenkomsten van 2 uur. Literatuur, etc.: De reader Akoestiek muziekinstrumenten van de docent wordt gebruikt als benodigd lesmateriaal. Deze is verkrijgbaar op de reproafdeling van het conservatorium. Toetsing: Schriftelijk tentamen. Rooster: Eerste semester. De cursus vindt plaats in het gebouw van het KC, donderdag van 10.00-12.00 uur, zaal wordt nog bekendgemaakt. Eerste college: 3 september. Informatie: Paul Jeukendrup (coördinator Art of Sound), telefoon: 070 315 14 82, e-mail: [email protected]. Titel: Inhoud:

Titel: Verwijzing:

Auditieve cultuur Zie bladzijde 34.

Titel: Verwijzing:

Capita selecta oude muziek Zie bladzijde 41.

Elementaire muziektheorie 1 of 2 (klassiek) Dit college is alleen bestemd voor studenten die deelnemen aan het instrumentale of vocale programma van het Practicum musicae 1 of 2 (klassiek). In Elementaire muziektheorie 1 kom je in aanraking met de basale kennis van de algemene muziekleer en leer je vaardigheden op het gebied van gehoortraining en solfège. Het eindniveau komt overeen met het muziektheoretische toelatingsniveau van het Koninklijk Conservatorium. In Elementaire muziektheorie 2 wordt voortgeborduurd op de muziektheoretische kennis en vaardigheden die je tijdens het college Elementaire muziektheorie 1 hebt opgedaan. Docenten: Diverse docenten. Niveau: 200. Studiebelasting: 2 ects. Toegangseisen: Je dient deel te nemen aan het instrumentale of vocale programma van het Practicum musicae 1 of 2. Onderwijsvorm: Werkcollege. Voertaal: Nederlands of Engels. Literatuur, etc.: Wordt ter plekke besproken. Titel: Inhoud:

54

Toetsing: Rooster:

Schriftelijk en praktijktentamen. Eerste en tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van het KC te Den Haag, tweemaal 50 minuten per week. Diverse groepen. Voor indeling in één van deze groepen dien je contact op te nemen met de afdeling Planning van het KC, e-mail: [email protected].

History of jazz Jazz developed from a obscure kind of music from a multi-cultural, urban subculture via popular music to art music. This development in the music took place behind the historical, social and technical developments of the 20th century. As a result there is a number of distinctive jazz styles. A large number of listening examples will be presented in the lessons. The goal of the course is to learn and distinguish the various styles. Docent: Wouter Turkenburg. Niveau: 100. Studiebelasting: 4 ects. Toegangseisen: Kennis van het notenschrift en harmonieleer. Voertaal: Engels. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Voertaal: Engels. Literatuur, etc.: Ted Gioia, The history of jazz. Oxford: Oxford University Press, 1999. Toetsing: Schriftelijk tentamen. Rooster: Eerste en tweede semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van het KC (collegezaal begane grond), dinsdag van 9.45-11.00 uur. Eerste college: 15 september. Informatie: Wouter Turkenburg, telefoon: 070 315 14 00, e-mail: w.turkenburg@ admin.koncon.nl. Titel: Inhoud:

Titel: Verwijzing:

Hymnologie 1 Zie bladzijde 29.

Titel: Verwijzing:

Koorklas en Gregoriaans Zie bladzijde 30.

Titel: Verwijzing:

Liturgiek 1 Zie bladzijde 30.

Titel: Verwijzing:

Muziek en media Zie bladzijde 41.

Titel: Verwijzing:

Muziektheorie: inleiding Zie bladzijde 34.

Titel: Verwijzing:

Overzicht van de westerse muziekgeschiedenis Zie bladzijde 33.

Practicum musicae: Honours Traject De Academie der Kunsten biedt studenten aan de Leidse universiteit via het Practicum musicae de mogelijkheid een Honours Traject in de muziek te volgen: instrumentaal of vocaal. Wat is het Honours Traject precies? Bij de auditie die studenten doen om toegelaten te worden tot het Practicum musicae bepaalt de toelatingscommissie of de student dat doet binnen het Honours Traject of niet. Studenten die aan het Honours Traject mogen mee55

doen, hebben tijdens hun auditie een uitstekende prestatie geleverd én worden geacht ook voor hun Leidse studie meer dan voldoende cijfers te scoren. Er zijn dus studenten die het Practicum musicae 1 volgen binnen het Honours Traject, en er zijn studenten die het Practicum musicae 1 volgen buiten het Honours Traject. Deze laatste groep studenten kan door goede prestaties alsnog terechtkomen in het Honours Traject. Diegenen die het Practicum musicae 1 succesvol afsluiten én doorgaan naar Practicum musicae 2, én diegenen die daarna door mogen gaan met Practicum musicae 3 zijn allen in principe studenten die het Honours Traject volgen. Titel: Inhoud:

Practicum musicae 1: instrumentaal of vocaal keuzevak (klassiek of jazz) Het Practicum musicae (PM) 1 is een éénjarig instrumentaal of vocaal keuzevak. Het PM bestaat – voor de duur van een geheel studiejaar – uit de volgende drie onderdelen: 1. individuele instrumentale/vocale les van vijftig minuten per week van een docent van het Koninklijk Conservatorium: van januari tot december of van september tot juni. Idealiter duurt het PM vijf semesters, van januari in het eerste jaar, dus met ingang van het tweede semester, tot en met het vijfde, en eventueel zelfs zesde semester van de bacheloropleiding, afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak (13 ects); 2. het college Elementaire muziektheorie 1: 100 minuten per week (2 ects), en 3. correpetitie. Naast de lessen krijgen de (klassieke) strijkers, blazers en zangers correpetitie van een gespecialiseerde pianist aangeboden. Deze lessen zijn in overleg met de docent in te richten en duren gemiddeld 25 minuten per week. Aangezien correpetitie te beschouwen is als een essentieel onderdeel van de praktijkles, zijn hieraan geen extra studiepunten verbonden. Dit geldt alleen voor de klassieke afdeling en dus niet voor jazz en oude muziek. Voor alle duidelijkheid: het onderwijs in het kader van het PM (zowel instrumentaal als vocaal) heeft alleen betrekking op oude muziek, klassieke muziek en jazz. Pop en lichte muziek worden niet gedoceerd.

Wat de lespraktijk tijdens het Practicum musicae betreft: je dient je goed te realiseren dat deze op professionele basis is geschoeid. Dit betekent dat je je het gehele jaar intensief voor deze lessen dient in te zetten.

Diverse docenten. 200. 13 ects (muziekpraktijk), 2 ects (Elementaire muziektheorie). Practicum musicae 2 (15 ects) en Practicum musicae 3 (15 ects). Je moet over een muzikaal niveau beschikken dat vergelijkbaar is met het aanvangsniveau van de Vooropleiding van het Koninklijk Conservatorium. Verder: je moet het vermogen hebben je gedurende het PM 1 zodanig te ontwikkelen dat je na afloop van dit keuzevakjaar een eindniveau hebt bereikt dat min of meer gelijkgesteld mag worden aan het beginniveau van een hoofdvakstudie aan het Koninklijk Conservatorium. Alvorens tot het PM 1 te worden toegelaten, moet je auditie doen, waarbij het voorgaande wordt getoetst. Een kleine commissie van docenten bepaalt of je al dan niet tot dit keuzevak wordt toegelaten. Uitgebreide informatie over de auditie zie: Toelating keuzevakken Koninklijk Conservatorium, bladzijde 11-13. Onderwijsvorm: Individueel (muziekpraktijk) en klassikaal (muziektheoretisch) onderricht. N.B. Voor informatie over repetitiestudio’s, kijk op bladzijde 82. Voertaal: Nederlands of Engels. Literatuur, etc.: Wordt ter plekke besproken. Docenten: Niveau: Studiebelasting: Aansluiting: Toegangseisen:

56

Toetsing:

Rooster:

Besloten eindoptreden van twintig minuten voor een kleine commissie van docenten in juni of midden januari (afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak). Eindtoets muziektheorie in juni of midden januari (afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak). N.B. Studenten kunnen het praktische deel van het keuzevak alleen afsluiten indien het theoretische gedeelte (Elementaire Muziektheorie I) met een voldoende is afgesloten! Eerste semester te beginnen in het tweede semester van het eerste bachelorjaar, tweede semester in het eerste semester van het tweede bachelorjaar. In onderling overleg. De lessen vinden plaats in het gebouw van het KC te Den Haag, met uitzondering van de orgellessen, die in de Westerkerk te Amsterdam worden gegeven. Voor het muziektheoretische deel word je ingedeeld, de praktische lessen worden in onderling overleg met de betreffende docent afgesproken.

Practicum musicae 2: instrumentaal of vocaal keuzevak (klassiek of jazz) Zie Practicum musicae 1. Diverse docenten. 300. 13 ects (muziekpraktijk), 2 ects (Elementaire muziektheorie). Practicum musicae 3 (6 ects). Je moet met succes het keuzevak Practicum musicae 1 hebben afgesloten (zowel praktisch als theoretisch). Toelating geschiedt op basis van het eindresultaat van je afsluitende tentamen van het Practicum musicae 1. Onderwijsvorm: Individueel (muziekpraktijk) en klassikaal (muziektheoretisch) onderricht. N.B. Voor informatie over repetitiestudio’s, kijk op bladzijde 82. Voertaal: Nederlands of Engels. Literatuur, etc.: Wordt ter plekke besproken. Toetsing: Besloten eindoptreden van 20 minuten in juni of midden januari (afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak). Eindtoets muziektheorie in juni of in januari (afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak). Rooster: Vierde semester (tweede bachelorjaar) en vijfde semester (derde bachelorjaar). In onderling overleg. De lessen vinden plaats in het gebouw van het KC te Den Haag, met uitzondering van de orgellessen, die in de Westerkerk te Amsterdam worden gegeven. Voor het muziektheoretische deel word je ingedeeld, de praktische lessen worden in onderling overleg met de betreffende docent afgesproken. Titel: Inhoud: Docenten: Niveau: Studiebelasting: Aansluiting: Toegangseisen:

Practicum musicae 3: instrumentaal of vocaal keuzevak (klassiek of jazz) Het keuzevak Practicum musicae 3 volgt op het Practicum musicae 2. Het betreft een keuzevak van een half jaar. Docenten: Diversen docenten. Niveau: 400. Studiebelasting: 6 ects (muziekpraktijk) per half jaar. Toegangseisen: Je moet met succes het keuzevak Practicum musicae 2 hebben afgesloten (zowel praktisch als theoretisch). Toelating geschiedt op basis van het eindresultaat van je afsluitende tentamen van het Practicum musicae 2. Onderwijsvorm: Individueel (muziekpraktijk) onderricht. N.B. Voor informatie over repetitiestudio’s, kijk op bladzijde 82. Voertaal: Nederlands of Engels. Titel: Inhoud:

57

Literatuur, etc.: Toetsing: Rooster:

Titel: Verwijzing:

Wordt ter plekke besproken. Recital van maximaal 30 minuten in juni of in december (afhankelijk van het moment van aanvang van het keuzevak). Zesde semester (derde bachelorjaar). In onderling overleg. De lessen vinden plaats in het gebouw van het KC te Den Haag, met uitzondering van de orgellessen, die in de Westerkerk te Amsterdam worden gegeven. Wereldmuziek: inleiding Zie bladzijde 37.

Tweede semester: keuzevakken muziek CB3CM07 Chinese music What role does music play in contemporary Chinese society? What do Chinese musicians view as important in Chinese music? Why is Chinese music performed, for whom? This series of lectures on Chinese music is jointly organized by The Leiden Sinological Institute and the CHIME Foundation. The emphasis is on practice: a broad range of film and sound materials will be offered, and there will be interviews and live demonstrations with/by a number of Chinese musicians. While the focus is on the present, the past is a powerful element in today’s Chinese music, and topics will range from early Chinese music (antiquity and Tang period) to modern art music (including Chinese avant-garde and rock), and from rural folk music to some specific instrumental traditions and instruments (pipa, zheng, qin, mouth organ). The aim is to provide practical knowledge about musical instruments and current performance traditions and contexts. Docenten: Antoinet Schimmelpenninck en Frank Kouwenhoven. Niveau: 300. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: The series is intended for students of Sinology (third year), and students of Musicology, Anthropology, Faculty of Humanities Leiden and the conservatories (advanced years) from Amsterdam, Utrecht, Rotterdam and The Hague. Onderwijsvorm: Seminar and listen lectures. Voertaal: English, when international students join the lectures. Literatuur, etc.: Own material of teachers. Toetsing: - Attendance and active participation (discussion and oral presentation) (33%) - Short exam (listening apprehension and terminology) (33%) - Paper (15-pages), subject is decided after consultation with teacher (33%) The grades for ‘Short exam’ and ‘Paper’ will only be included in the final grade if the student passes ‘Attendance and active participation’. Rooster: Second semester. The lectures take place at Chime Sound Archive (Gerecht 1, Leiden). Aanmelding: By U-twist and Antoinet Schimmelpenninck and Frank Kouwenhoven, telephone: 071 513 39 74, e-mail: [email protected]. Vakcode: Titel: Inhoud:

58

Geschiedenis, cultuur en gebruik van de popmuziek Deze cursus geeft een beknopt overzicht van de geschiedenis van de popmuziek en de ‘populaire’ muziek vanaf 1900 en van de belangrijke stromingen en de richtingbepalende muzikanten daarin. In vijftien bijeenkomsten krijgen studenten een beeld van de sociale en culturele context van de popmuziek. We bekijken een aantal ‘grootheden’ en bespreken de actuele ontwikkelingen. Verder is er aandacht voor de relatie tussen techniek en muziek, de veranderingen en veranderaars, ‘lokale’ popmuziek, coverversies, toplijsten, ‘hits’ en het enorme aantal ‘stijlen’ in de popmuziek. Docenten: Marc Zoutendijk. Niveau: 200. Studiebelasting: 2 ects. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Literatuur, etc.: Er is een website beschikbaar met veel extra materiaal. Het adres van deze website wordt bekendgemaakt na aanmelding. Toetsing: Aanwezigheid (80%) verplicht. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats in het gebouw van het KC. De precieze locatie en het tijdstip worden later bekendgemaakt. Titel: Inhoud:

Titel: Verwijzing:

Inleiding in de jazzgeschiedenis Zie bladzijde 38.

Titel: Verwijzing:

Muziekanalyse Zie bladzijde 35.

Titel: Verwijzing:

Muziekfilosofie: improvisatie Zie bladzijde 35.

Ruimte-akoestiek De cursus wordt gegeven in een blok van ongeveer dertien colleges waarin het algemene concept van de akoestiek wordt behandeld van omsloten ruimten zoals concertzalen, theaters, studio’s en controlekamers. Aandacht wordt besteed aan de relatie tussen de bouwkundige vormgeving en de klankwaarneming. Nagalmtijd, galmstraal en andere parameters worden conceptueel en mathematisch geïntroduceerd. Daarnaast worden elektroakoestische middelen behandeld om enerzijds de akoestiek van een ruimte te meten en te analyseren en om anderzijds deze akoestiek te variëren en te optimaliseren. Docent: Diemer de Vries. Niveau: 200. Studiebelasting: 2 ects. Toegangseisen: De cursus staat open voor studenten met belangstelling voor het onderwerp. Algemene voorkennis van wis- en/of natuurkunde op vwo-niveau wordt aanbevolen. Onderwijsvorm: Hoorcollege. Literatuur, etc.: De reader Ruimte-akoestiek van de docent. Deze is verkrijgbaar op de reproafdeling van het Koninklijk Conservatorium. Toetsing: Schriftelijk tentamen. Rooster: Tweede semester. De cursus vindt plaats in het gebouw van het KC, (zaal wordt nog bekendgemaakt), vrijdag van 9.30-11.30 uur. Eerste college: 5 februari. Titel: Inhoud:

59

Informatie:

Paul Jeukendrup (coördinator Art of Sound), telefoon: 070 315 14 82, e-mail: [email protected].

Titel: Verwijzing:

Wereldmuziek: onderzoek Zie bladzijde 39.

4.2 Keuzevakken beeldende kunst Indien niet anders vermeld, informatie en aanmelding keuzevakken aan de KABK bij Jane Melcherts, telefoon: 070 315 47 17, e-mail: [email protected]. Eerste semester - Fotografie 1, docent Jean-Jacques Almanza - Grafiek en grafische technieken 1, docent Simon Koene - Grafische vormgeving 1, docent Frits Deys - Schilderen 1, docent Michel Snoep - Tekenen 1, docent Rosa Boekhorst - Veelvormige typografie, docent Gerard Unger. Tweede semester - Fotografie 2, docent Jean-Jacques Almanza - Grafiek en grafische technieken 2, docent Simon Koene - Grafische vormgeving 2, docent Frits Deys - Schilderen 2, docent Michel Snoep - Tekenen 2, docent Rosa Boekhorst. Eerste semester: keuzevakken beeldende kunst Fotografie 1 Dit vak is een introductiecursus fotografie waarbij centraal staat: het onderzoek naar de expressie- en toepassingsmogelijkheden van fotografische middelen. De docent gaat in op begrippen zoals beeld, werkelijkheid, vooren achtergrond, ruimte, scherpte, scherpte/diepte, sluitertijd, diafragma, licht, verlichting, moment. Doel is ook kennis te maken met verschillende specialisaties zoals wervende, illustratieve, reportage-, documentaire en autonome fotografie. De studenten werken onder meer met: de camera obscura, verschillende camerasystemen, studio- en doka-apparatuur. De opdrachten liggen op het vlak van beeldonderzoek, schetstechnieken en documentatie; ze zijn gericht op je individuele artistieke ontwikkeling. Aandacht wordt tenslotte ook besteed aan moderne technieken als digitale fotografie en beeldbewerkingsoftware. Docent: Jean-Jacques Almanza. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Toelating via bespreking van een zelfgemaakte opdracht (zie bladzijde 14). Je moet in het bezit zijn van een digitale of analoge fotocamera. N.B. Je dient Titel: Inhoud:

60

voldoende tijd buiten de lessen om te hebben om voor de opdrachten te kunnen fotograferen. Onderwijsvorm: Practicum, individuele begeleiding. Literatuur, etc.: Wordt tijdens de eerste les bekendgemaakt. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Aanwezigheid verplicht. Rooster: Eerste semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, lokaal PB 004 (onder voorbehoud), woensdag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 9 september. Grafiek en grafische technieken 1 Dit vak is een introductie in grafiek en grafische technieken en de elementaire grafische werkwijzen. Onderzocht wordt de vertaalslag van tekenen naar drukken in zwart en wit, waarbij extra aandacht wordt besteed aan lijn, vlak, textuur, compositie en contrast. Daarna wordt er met meerdere drukgangen in kleur gewerkt. Verder wordt aandacht besteed aan een breed scala grafische technieken (hoogdruk, diepdruk, zeefdruk, etc.), die vervolgens in werkstukken worden toegepast. Docent: Simon Koene. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Toelating via bespreking van een zelfgemaakte opdracht (zie bladzijde 14). Onderwijsvorm: Instructie- en praktijklessen met thematische opdrachten, gericht op het leren omgaan met het werkproces, op de verschillende materialen en technieken en hun specifieke expressie- en toepassingsmogelijkheden; individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Literatuur, etc.: Aanbevolen literatuur: F. van der Linden, Grafische technieken. De Bilt: Cantecleer, 1990. Toetsing: Individuele beoordeling op grond van de werkstukken aan het einde van het vak. Rooster: Eerste semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, maandag en/of dinsdag, grafiekwerkplaats, van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 7 of 8 september. Titel: Inhoud:

Grafische vormgeving 1 Dit vak heeft tot doel je alle fasen en facetten van het ontwerpproces te leren hanteren. Je doet kennis op en krijgt inzicht in de relatie tussen communicatiedoel, tekst, beeld en vorm. Voorts is het de bedoeling dat je een kritische instelling en een eigen visie op het grafische ontwerpen leert ontwikkelen, dat je leert omgaan met formele en inhoudelijke beeldmiddelen en dat je technische vaardigheden opdoet. Verder wordt aan de hand van opdrachten onder meer aandacht besteed aan het ontwerpen van boekomslagen, boekjes, postzegels, infographics, affiches, en worden er vrije opdrachten gegeven. Docent: Frits Deys. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Toelating via bespreking van een zelfgemaakte opdracht (zie bladzijde 14). Onderwijsvorm: Theorie-, instructie- en praktijklessen, opdrachten, individuele begeleiding en groepsbesprekingen, groepsdebatten. Titel: Inhoud:

61


Alle toepasbare materialen en gereedschappen, computer hardware en software, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het vak. Aanwezigheid verplicht. Eerste semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal BA 013 (onder voorbehoud), dinsdag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 8 september.

Schilderen 1 De deelnemers doen onderzoek naar de expressie- en toepassingsmogelijkheden van schildertechnieken. Ze verwerven basiskennis van en inzicht in schildertechnieken, en in het toepassen van kleur. Ze leren inhoudelijke en formele beeldmiddelen te hanteren, het werkproces te organiseren en verwerven ambachtelijke en technische vaardigheden. Ook is er aandacht voor de theorie en de toepassing van kleur, voor formele beeldmiddelen als lijn, vlak, kleur, contrast, toonwaarden, etc., voor inhoudelijke beeldmiddelen als voorstelling, expressie, expressiemogelijkheden van verfsoorten en beelddragers, voor technische mogelijkheden van verfsoorten, voor beelddragers en schildergereedschap en voor vormstudie naar waarneming. Docent: Michel Snoep. Niveau: 100. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Toelating via bespreking van een zelfgemaakte opdracht (zie bladzijde 14). Onderwijsvorm: Instructie- en praktijklessen met thematische opdrachten, gericht op het leren omgaan met het werkproces, op de verschillende materialen en technieken en hun specifieke expressie- en toepassingsmogelijkheden, individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Literatuur, etc.: Alle toepasbare schildermaterialen en gereedschappen, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Rooster: Eerste semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal PB 125 (onder voorbehoud), maandag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 7 september. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

Docent: Niveau:

62

Tekenen 1 De studenten onderzoeken de mogelijkheden van het beeld. Dat wil zeggen, dat de meeste aandacht uitgaat naar hoe een beeld (de tekening of het schilderij) tot stand komt en hoe een idee vorm krijgt (beeldontwikkeling). Aan de hand van oefeningen wordt onderzocht hoe onderwerp, kleur, compositie, structuur en schriftuur/handschrift gebruikt worden om uitdrukking te geven aan een idee of thema. De lessen Tekenen hebben in de eerste plaats te maken met het leren en begrijpen van beeldtaal; technische vaardigheden worden waar of bij wie dat nodig is, bijgeleerd. De lessen zijn vooral gericht op beeldontwikkeling en de intensivering van de waarneming. Tekenen 1 bestaat uit een aantal modules, waarin een specifiek thema of een bepaalde visie centraal staat. Doelstellingen zijn het bewust leren toepassen van beeldende elementen en het ontwikkelen van een eigen handschrift is hierbij het doel. Rosa Boekhorst. 100.

Studiebelasting: Toegangseisen: Onderwijsvorm: Literatuur, etc.: Toetsing: Rooster:

8 ects. Toelating via bespreking van een zelfgemaakte opdracht (zie bladzijde 14). Praktijklessen met individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Alle toepasbare tekenen schildermaterialen, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Eerste semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal PB 117 (onder voorbehoud), maandag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 7 september.

Veelvormige typografie Typografie is rijk aan culturele aspecten. Tekst krijgt met typografie een conventionele vorm die voor iedereen toegankelijk is. Tegelijk is er aan af te lezen wie er aan gewerkt heeft, wanneer en waar. Naast functionele overwegingen zijn er historische achtergronden, de grafische technieken, de makers van typografie met hun stellingnames, economische omstandigheden, lettertypes en meer. In de twintigste eeuw heeft typografie meerdere grote veranderingen doorgemaakt, en nu vindt er weer een ingrijpende verandering plaats met de overgang van papier naar beeldschermen. Veel van deze aspecten worden getoond en besproken in acht colleges – van de negentiende eeuw tot in de nabije toekomst. Daarnaast wordt van de studenten verwacht dat zij ter afsluiting van dit onderdeel van de studie schriftelijk antwoord zullen geven op een vraag die tijdens de colleges geformuleerd zal worden. Docent: Gerard Unger. Niveau: 400. Studiebelasting: 5 ects. Voertaal: Nederlands. Wanneer internationale studenten deelnemen aan deze cursus, worden de colleges in het Engels gegeven. Toegangseisen: Dit college staat open voor (onder anderen) studenten van Type & Media, Boekwetenschap, Kunstgeschiedenis, Geschiedenis, Journalistiek en nieuwe media, en ouderejaarsstudenten van Grafisch ontwerpen van de KABK. N.B. Maximaal 15 studenten. Onderwijsvorm: Werkcollege. Literatuur, etc.: Verplichte literatuur: - P. Baines & A. Haslam, Type & typography. London: Laurence King, 2002. - G. Unger, Terwijl je leest. Amsterdam: De Buitenkant, 2006. Aanbevolen literatuur: - R. Bringhurst, The elements of typographic style. 3rd exp. and rev. ed. (version 3.0). Vancouver: Hartley & Marks, 2004. - S. Carter, Twentieth century type designers. London: Trefoil, 1987. - D. Jury, What is typography? Mies: RotoVision, 2006. - H. van Krimpen, Boek over het maken van boeken. Veenendaal: Gaade, 1986. - S. Morison, First principles of typography. Leiden: Academic Press, 1996. - G. Noordzij, The stroke, theory of writing. London: Hyphen Press, 2005. - H. Spencer, Pioneers of modern typography. London: Lund Humphries, 1969. - W. Tracy, Letters of credit. London: Gordon Fraser, 1986. - J. Tschichold, Die neue Typographie. Berlin: Brinkmann & Bose, 1987. (Reprint.) Titel: Inhoud:

63

- W. Westerveld & R. van Rixtel, Letters. Eindhoven: ZOO Producties, 2001. - H. P. Willberg & F. Forssman, Leestypographie. Mainz: Hermann Schmidt, 1997. Toetsing: Studenten schrijven een scriptie van maximaal 6000 woorden op het einde van de cursus. Rooster: Eerste semester. De colleges vinden plaats in het Prentenkabinet van de Universiteitsbibliotheek Leiden, de Koninklijke Bibliotheek en Museum Meermanno in Den Haag, woensdag van 10.00-12.00 uur, zaal 002. - Colleges Prentenkabinet UB Leiden: 30 september: Inleiding: wat is typografie? 28 oktober: De tweede helft van de 20e eeuw; 4 november: De praktijk van de typograaf; 25 november: Lezen en leesbaarheid; 9 december: Letterontwerpen. - College Koninklijke Bibliotheek: 7 oktober: De negentiende eeuw en de aanloop naar de twintigste-eeuwse typografie. - Colleges Museum Meermanno: 14 oktober: De eerste helft van de twintigste eeuw; 18 november: Persoonlijkheden in de typografie. Meer informatie: Gerard Unger, e-mail: [email protected]. Aanmelding: Tim Soekkha, e-mail: [email protected], telefoon: 070 315 14 26. Studenten dienen een kort CV en motivatiebrief in te leveren voor aanvang van de collegereeks. Tweede semester: keuzevakken beeldende kunst Fotografie 2 Dit vak is toegankelijk voor studenten die het keuzevak Fotografie 1 met succes hebben afgesloten in één van de voorgaande jaren of dit vak binnenkort afsluiten. Het vak heeft eenzelfde opzet als Fotografie I, maar biedt een verdieping op het reeds geleerde. Docent: Jean Jacques Almanza. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Je dient het vak Fotografie 1 met succes te hebben afgesloten. Je moet in het bezit zijn van een digitale of analoge fotocamera. N.B. Je dient voldoende tijd buiten de lessen om te hebben om voor de opdrachten te kunnen fotograferen. Onderwijsvorm: Theorie-, instructie- en praktijklessen, opdrachten, individuele begeleiding en groepsbesprekingen, groepsdebatten. Literatuur, etc.: Alle benodigde fotografische apparatuur en benodigde materialen, computer hardware en software, tijdschriften, documentatie, boeken en audiovisuele middelen. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Rooster: Tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, lokaal BA004 (onder voorbehoud), woensdag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 3 februari. Titel: Inhoud:

Titel: Inhoud:

64

Grafiek en grafische technieken 2 Deze module bouwt voort op de kennis en kunde die op het terrein van de grafische technieken (etsen, zeefdruk, houtsnede, lithografie, etc.) in het eerste semester zijn opgedaan. Je leert de gekozen grafische technieken als medium in de hedendaagse tijd te gebruiken (en te beoordelen) en je verder artistiek te ontwikkelen. Met deze praktische kennis kun je een bijdrage le-

veren aan de actuele discussie over de plaats van deze ambachtelijke technieken in de huidige tijd. Grafiek heeft een eigen beeldopbouw en eigen karakteristieken die een aanvulling zijn op het hedendaagse brede scala aan beeldmedia. Vragen die aan bod komen: welke combinaties zijn er mogelijk op twee-, drie- en vierdimensionaal gebied? Wat heeft een idee nodig aan verschijnings- en/of communicatievormen? Docent: Simon Koene. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Je dient met succes Grafiek en grafische technieken 1 te hebben afgerond. Onderwijsvorm: Instructie- en praktijklessen met thematische opdrachten, gericht op het leren omgaan met het werkproces, op verschillende materialen en technieken en hun specifieke expressie- en toepassingmogelijkheden, individuele begeleiding en groepsbesprekingen. N.B. Maximaal 20 studenten. Literatuur, etc.: Aanbevolen literatuur: F. van der Linden, Grafische technieken. De Bilt: Cantecleer, 1990. Toetsing: Individuele beoordeling op grond van de werkstukken aan het einde van het vak. Rooster: Tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, grafiekwerkplaats, maandag en/of dinsdag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 1 of 2 februari. Grafische vormgeving 2 Dit vak is toegankelijk voor studenten die het keuzevak Grafische vormgeving 1 met succes hebben afgesloten in één van de voorgaande jaren of binnenkort zullen afsluiten. Het vak heeft eenzelfde opzet als Grafische vormgeving I, maar biedt een verdieping op het reeds geleerde. Docent: Frits Deys. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Je dient het vak Grafische vormgeving 1 met succes te hebben afgesloten. Onderwijsvorm: Theorie-, instructie- en praktijklessen, opdrachten, individuele begeleiding en groepsbesprekingen, groepsdebatten. Literatuur, etc.: Alle toepasbare materialen en gereedschappen, computer hardware en software, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Rooster: Tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, lokaal BA013 (onder voorbehoud), dinsdag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 2 februari. Titel: Inhoud:

Schilderen 2 Dit vak is toegankelijk voor studenten die het keuzevak Schilderen 1 met succes hebben afgesloten het eerste semester. Het vak heeft eenzelfde opzet als Schilderen 1, maar biedt een verdieping op het reeds geleerde. Docent: Michel Snoep. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Je dient met succes Schilderen 1 te hebben afgerond. Onderwijsvorm: Instructie- en praktijklessen met thematische opdrachten, gericht op het leren omgaan met het werkproces, op de verschillende materialen en techTitel: Inhoud:

65


nieken en hun specifieke expressie- en toepassingsmogelijkheden, individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Alle toepasbare schildermaterialen en gereedschappen, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal PB 125 (onder voorbehoud), maandag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 1 februari.

Tekenen 2 Dit vak is toegankelijk voor studenten die het keuzevak Tekenen 1 met succes hebben afgesloten het eerste semester. Het vak heeft eenzelfde opzet als Tekenen I, maar biedt een verdieping op het reeds geleerde. Het ontwikkelde eigen handschrift in Tekenen 1 wordt in deze module ingezet voor een eigen onderwerp of thema. Tekenen 2 is gericht op de ontwikkeling van de verbeeldingskracht. In het tweede deel gaan de studenten aan de slag met een zelf gekozen onderwerp. Hierbij ligt de nadruk op de samenhang tussen idee en vormgeving. Docent: Rosa Boekhart. Niveau: 200. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Je dient met succes Tekenen 1 te hebben afgerond. Onderwijsvorm: Praktijklessen met individuele begeleiding en groepsbesprekingen. Literatuur, etc.: Alle toepasbare tekenen schildermaterialen, tijdschriften, boeken en audiovisuele middelen. Toetsing: Individuele beoordeling van werkstukken na afloop van het keuzevak. Rooster: Tweede semester. De lessen vinden plaats in het gebouw van de KABK, zaal PB 117 (onder voorbehoud), maandag van 19.15-21.45 uur. Eerste les: 1 februari. Titel: Inhoud:

4.3 Andere kunstvakken Ook andere Leidse faculteiten bieden keuzevakken aan over onderwerpen op het terrein van de kunsten, onder andere: Digital Media Technology; Wetenschapsfilosofie; Nietzschean and Post-Nietzschean Aesthetics; Auteursrecht; Islamitische kunst; Paragone: conflict en samenwerking tussen woord en beeld; Cultuurfilosofie; Kunstgeschiedenis in mondiaal perspectief; Bouwhistorie; Oost en west in kunstnijverheid; Westerse kunstgeschiedenis en klassieken; Inleiding dramatische media; Middeleeuwen/nieuwe tijd: beeldende kunst/prent en tekenkunst; Kunst en materiële cultuur van Indonesië; Egyptische kunst; Kunst en culturele identiteit; Kunstwetenschap 1: Esthetica; Beeldende kunst/fotografie, nieuwste tijd; Cultureel erfgoed en collecties I: van Kunst und Wunderkammer tot kunstnijverheidsmuseum; Kunst, vormgeving en techniek: van de 19e-eeuwse wereldtentoonstelling tot historische avant-garde, etc. Voor een uitgebreidere beschrijving van deze (en andere) kunstvakken en informatie over inschrijving kunnen studenten de estudiegids van de Universiteit Leiden raadplegen: [email protected].

66

Hieronder volgt de beschrijving van enkele van deze keuzevakken, inclusief de beschrijving van enkele keuzevakken van de Academie der Kunsten die niet eerder zijn genoemd, omdat ze niet specifiek op het terrein van de muziek of de beeldende kunsten liggen. Eerste semester - Entrepreneurs in arts, docent René Ory en gastsprekers - Ondernemen binnen de kunsten, docent René Ory en gastsprekers - Paragone: conflict en samenwerking tussen woord en beeld, docent Yasco Horsman. Tweede semester - Auteursrecht, docent Dirk Visser - Dansbeschouwing: het werk van choreograaf Jirí Kylián, docent Isabella Lanz - Marketing management binnen de kunsten, docent René Ory en anderen. Eerste semester: andere kunstvakken Titel: Verwijzing:

Entrepreneurs in arts Zie bladzijde 50.

Titel: Verwijzing:

Ondernemen binnen de kunsten Zie bladzijde 49.

LN2PAR Paragone: conflict en samenwerking tussen woord en beeld Vanaf de klassieke Oudheid is er nagedacht over de verschillen en overeenkomsten tussen woord en beeld, vaak uitlopend in de privilegering van het ene medium boven het andere. In dit college zullen zowel belangrijke theoretische teksten en tradities als literaire en beeldende praktijken aan bod komen die een reflectie over woorden beeldrelaties behelzen. Behandeld worden: Plato’s allegorie van de grot, Lessings Laocoon, Ernst Gombrich’ Art and illusion, Nelson Goodmans Languages of art, Marshall McLuhans Understanding media en Lev Manovitch’ The language of new media, maar ook creatieve praktijken als concrete poëzie, collage & montage, strips, bewerkingen, Text Art en de beeldende beweging van Art and Language. Docent: Peter Verstraten. Niveau: 300. Studiebelasting: 10 ects. Onderwijsvorm: Werkcollege. Literatuur, etc.: Reader (te koop bij het Studiepunt) met artikelen en een aantal boeken (wordt tijdens het eerste college bekendgemaakt. Toetsing: Schriftelijk tentamen en werkstuk. Rooster: Eerste semester. Raadpleeg de opleidingswebsite voor roosterinformatie. Aanmelding: Peter Verstraten, telefoon: 071 527 27 77, e-mail: p.w.j. verstraten@hum. leidenuniv.nl. Vakcode: Titel: Inhoud:

Tweede semester: andere kunstvakken Titel: Inhoud:

Auteursrecht Het auteursrecht en de daaraan verwante rechten spelen een belangrijke rol bij de exploitatie en het gebruik van producten op het gebied van kunst, in67

formatie, entertainment en vormgeving. Het rechtsgebied staat sterk onder invloed van informatietechnologische ontwikkelingen (digitalisering, internet) en Europese harmonisatie. De Auteurswet 1912 is in 2004 ingrijpend gewijzigd naar aanleiding van de richtlijn Auteursrecht in de informatiemaatschappij. Dit keuzevak behandelt het auteursrecht, het portretrecht, de naburige rechten (van uitvoerende kunstenaars, producenten en omroepen) en het databankenrecht. Docent: Dirk Visser en anderen. Niveau: 400. Studiebelasting: 5 ects. Toegangseisen: Bachelorvak Ondernemingsrecht. Studenten die dit vak niet hebben gevolgd, krijgen van de docent literatuur op om zich naar behoren voor te bereiden. Onderwijsvorm: Hoor- en werkcolleges, excursies met voordrachten. Literatuur, etc.: Verplichte literatuur: - N. van Lingen, Auteursrecht in hoofdlijnen. 6e (herz.) druk. Groningen: Martinus Nijhoff, 2006. - G.J.H.M. Mom, Auteursrecht, naburige rechten en databankenrecht. Deventer: Kluwer, 2005. (Wettenpocket.) Aanbevolen studiemateriaal: - J.H. Spoor, D.W.F. Verkade, D.J.G. Visser, Auteursrecht: auteursrecht, naburige rechten en databankenrecht. Deventer: Kluwer, 2005. Toetsing: Afhankelijk van het aantal deelnemers: mondeling of schriftelijk tentamen. Tussentijds inleveren schriftelijk werk en mondelinge voordrachten. Rooster: Tweede semester. De colleges vinden plaats in het Kamerlingh Onnes Gebouw (Steenschuur 25, Leiden). Kijk voor precieze roostergegevens op www.law.leidenuniv.nl. Aanmelding: Inschrijven kan per e-mail tot aan de datum van het eerste college: [email protected]. Titel: Verwijzing:

Dansbeschouwing: het werk van choreograaf Jirí Kylián Zie bladzijde 40.

Titel: Verwijzing:

Marketing management binnen de kunsten Zie bladzijde 50.

68

5. Onderzoek en promotietrajecten De ingenieuze ontwerpen van Leonard0 Da Vinci, de mathematische invloeden op de composities van Bach en Stockhausen, de esthetische denkkaders van het Expressionisme: dit zijn voorbeelden van onderzoek in de kunsten, van synergie tussen kunst en wetenschap. Opmerkelijk zijn de verbanden die kunstenaars in hun onderzoek tussen verschillende vakgebieden weten te leggen. Het soort onderzoek dat dit type kunstenaars doet, is alleen mogelijk dankzij hun kunstenaarschap. Omgekeerd ontwikkelen zij hun kunstenaarschap door het onderzoek dat ze uitvoeren. Hun werk is van onvervangbare waarde voor de kennissamenleving, die immers ook gevoed wordt door de kunst. Het klinkt vertrouwd dat kunsthistorici onderzoek doen naar de kunsten. Het onderzoek in de kunsten daarentegen stond binnen het hoger kunstonderwijs en het universitair onderwijs in Vlaanderen en Nederland nooit op het programma. Al eeuwen kunnen promovendi doctor worden in de letteren, in de godgeleerdheid en in de wijsbegeerte. Maar in de kunsten? Promoveren in de kunsten is in Europa vooralsnog een bijzonder fenomeen. Slechts enkele buitenlandse universiteiten maken de koppeling tussen kunst en wetenschap. In landen als Groot-Brittanië en Finland – en intussen ook in België (Leuven) – is het mogelijk een doctorsgraad te behalen in bijvoorbeeld compositie of beeldende kunsten. Ook in Leiden kun je aan de Academie der Kunsten promoveren tot doctor in de kunsten. Wie deze doctorstitel verwerft, dankt deze titel aan een combinatie van artistieke prestaties en theoretische reflectie. Kandidaten moeten voor hun promotie artistiek werk van hoog niveau leveren – zoals concerten, performances, masterclasses, installaties, grafiek, schilderijen, etc. – én onderzoek doen, waarvan hun proefschrift het eindresultaat is.

5.1 Promotietrajecten Promotietraject docARTES Samen met vier andere instellingen (het Conservatorium van Amsterdam, het Koninklijk Conservatorium in Den Haag, de K.U. Leuven en het Orpheus Instituut te Gent) heeft de Academie der Kunsten een promotietraject voor musici ontwikkeld, dat internationaal functioneert binnen de Leiden University Graduate School of Humanities. De vier instellingen werken samen onder de naam docARTES. Het traject – inclusief een tweejarig onderwijsprogramma dat aan het Orpheus Instituut plaatsvindt – wordt zowel voor Nederlandse als Vlaamse (en andere, internationale) promovendi georganiseerd en is in januari 2004 begonnen. Op dit moment nemen er ruim twintig promovendi aan deel. Hun onderzoeksonderwerpen variëren van real time processing en de luidspreker als muziekinstrument tot het Gregoriaans en geprepareerde piano’s. In Europees verband maakt docARTES deel uit van MIDAS (Musical Insitutions with Doctoral Arts Studies). Informatie (inclusief brochure): Rosita Wouda, telefoon: 070 315 14 14 , e-mail: [email protected]; zie ook: www.docartes.be. Promotietraject PhDArts PhDArts biedt een internationaal promotietraject aan in de audiovisuele en beeldende kunsten en design. De Academie der Kunsten van de Universiteit Leiden organiseert samen 69

met de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Den Haag en de Associatie K.U. Leuven dit traject voor beeldend kunstenaars en vormgevers. Als partners treden op de kunstdepartementen en de departementen kunstwetenschap van genoemde instellingen. Deze partners zijn de Hogeschool Sint-Lukas Brussel, de Hogeschool Sint-Lucas Gent, Media- en Design Academie Genk en het departement Kunstwetenschap K.U. Leuven. Informatie (inclusief brochure): Rosita Wouda, telefoon: 070 315 14 14 , e-mail: [email protected]; zie ook: www.phdarts.eu.

5.2 Lezingen, presentaties, etc. In het studiejaar 2009-2010 organiseert de Academie der Kunsten regelmatig lezingen en presentaties op het gebied van de kunsten. In twee seminars kunnen studenten en andere belangstellenden kennismaken met het werk van Louis Andriessen. Op een avond in het najaar 2009 en een in het voorjaar van 2010 interviewt de directeur van de academie, Frans de Ruiter, Andriessen over de noodzaak van (zijn) eigentijdse muziek. Kijk op de website www.kunstenenwetenschappen.nl voor de precieze data. Onder de titel Promovendi in de kunsten presenteren zich organiseert de Academie der Kunsten in het studiejaar 2009-2010 een voordrachtencyclus, waarin promovendi van de academie hun onderzoek presenteren. Op negen avonden komt de diversiteit aan onderzoeksonderwerpen in muziek en beeldende kunst aan bod. De meest actuele informatie over lezingen en seminars (onder andere data en locatie) is te vinden op de website: www.kunstenenwetenschappen.nl.

70

6. Studenten Voor studenten die naast hun studie(s) tijd over hebben om actief te zijn op het gebied van muziek, beeldende kunst, cultuur en wetenschap zijn er binnen de Academie der Kunsten voldoende mogelijkheden. Ook organiseert de academie regelmatig lezingen, concerten en exposities buiten het reguliere onderwijsprogramma.

6.1 Concerten en exposities De Academie der Kunsten presenteert muzikaal en beeldend kunsttalent op een aantal plekken binnen de universiteit en de hogeschool. Het gaat om Leidse (dubbel-)studenten die naast hun Leidse studie op professioneel niveau aan het Koninklijk Conservatorium of de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten studeren. De academie biedt hiermee jonge musici en kunstenaars een podium om zichzelf te presenteren en brengt zo concreet de mogelijkheden voor studenten van de Universiteit Leiden aan de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans onder de aandacht. Zowel de concerten als de exposities laten veelbelovend werk van jonge en beginnende kunstenaars horen en zien. Geprobeerd wordt een gevarieerd en verrassend aanbod te presenteren. Dit kunnen olieverfschilderijen, tekeningen, fotografie, videoprojecten, installaties en objecten zijn. De concerten kunnen alle richtingen in de muziek omvatten: klassiek, jazz, modern, etc. Informatie over concerteren: Merlijn Runia, telefoon: 06 242 66 484; e-mail: m.runia@ admin.koncon.nl. Informatie over exposeren: Jane Melcherts, e-mail: [email protected].

6.2 Muzieklessen Muzieklessen aan de muziekafdeling van BplusC Vanaf 1 december kunnen studenten van de Universiteit Leiden en van de Hogeschool Leiden gebruikmaken van een speciaal aanbod bij de muziekafdeling van BplusC (Bibliotheek plus Centrum voor Kunst en Cultuur). Studenten, in het bezit van een collegekaart, worden van harte uitgenodigd zich als leerling hiervoor aan te melden. Je krijgt wekelijks een instrumentale/vocale les (met uitzondering van de schoolvakanties). Deze les wordt in groepsverband gegeven (twee leerlingen krijgen 30 minuten gezamenlijk les, drie leerlingen 45 minuten). De cursus start op 1 december 2009 en loopt af op 1 mei 2010. De leslocatie is Rapenburg 22 in Leiden en de tijd wordt in overleg met de docent afgesproken. De kosten voor de lessen zijn maandelijks € 40,-, die via een automatisch incasso betaald dienen te worden. Voor een instrument moet je zelf te zorgen, maar in sommige gevallen kan een instrument gehuurd worden bij de muziekafdeling.

71

Aanmelden en kosten Je kunt je voor deze lessen opgeven (uiterlijk tot 1 november 2009) via de website van de muziekafdeling van BplusC: www.bplusc.nl. De docent neemt eind november contact met je op om een eerste lesafspraak te maken.

6.3 Muziekverenigingen en LAK Collegium Musicum

Postbus 454, 2300 AL Leiden. Telefoon: 071 527 26 12, e-mail: [email protected] Internet: www.collegiummusicum.nl.

Sempre Crescendo

Breestraat 50, 2311 CS Leiden. Telefoon: 071 516 19 34, e-mail: [email protected] Internet: www.sempre.corps.nl.

LAKtheater

Het LAKtheater is het kunsten cultuurcentrum van de Universiteit Leiden. De activiteiten van het LAKtheater zijn voor iedereen toegankelijk. Het LAKtheater biedt professionele theater- en dansvoorstellingen, cursussen op het gebied van drama, dans, muziek, beeldende kunst en fotografie, bijzondere exposities, piano- en repetitiestudio’s en een gezellige foyer. Cleveringaplaats 1, 2311 BD Leiden. Telefoon: 071 512 48 90, e-mail: [email protected] Internet: www.laktheater.nl.

72

7. Locaties en relevante adressen 7.1 Universiteit Leiden

7.1.1 Studieadviseurs en onderwijssecretariaten Arabische, Nieuwperzische en Turkse talen en culturen

Biologie

Drs. Eli van Duijnen WSD-complex, gebouw Vrieshof 4 Witte Singel 25 Telefoon: 071 527 29 37 E-mail: [email protected]

Dr. Helmi Schlamann (MA) / drs. Karin van Wanrooy (BA) Sylvius Laboratorium, Wassenaarseweg 72 Telefoon: 071 527 51 96 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Sandra Fekkes, Sasha Fomina en York-Kam Kwok, tel.: 071 527 2253 / 22 60, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Ria Bergenhenegouwen, tel.: 071 527 51 71, e-mail: [email protected].

Archeologie

Culturele antropologie / Ontwikkelingssociologie

Vacature (BA) Drs. Audrey Aypassa (MA) WSD-complex, gebouw 1176, Reuvensplaats 3 k. 015 en 007 Telefoon: 071 527 23 84 E-mail: [email protected] / [email protected]

Drs. Nina Osterhaus-Simić Pieter de la Courtgebouw Wassenaarseweg 52, k. 3A17 Telefoon: 071 527 34 50 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Jaap Hoff en Olga Yates, tel.: 071 527 24 11, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Wies Gijbels en Lidy van Everdingen, tel.: 071 527 34 51 / 34 69, k. 3A19, e-mail: [email protected].

Bestuurskunde

Duitse taal en cultuur

Drs. Daniëlle Ladan (BA) en drs. Jolanda den Heijer (MA) Telefoon: 071 527 37 47/ 66 38 E-mail: [email protected] en [email protected] Pieter de la Courtgebouw, Wassenaarseweg 52

Dr. Berry Dongelmans WSD-complex, gebouw 1167, k. 001b P.N. van Eyckhof 1 Telefoon: 071 527 2109 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Ali van Teijlingen, tel.: 071 527 38 87, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Saskia Plevier, tel.: 071 527 22 37, kamer 002B, e-mail: s.c.m.a.plevier@ hum.leidenuniv.nl of [email protected].

73

Dutch Studies / Nederlandkunde

Franse taal en cultuur

Drs. Irena van Kampen-Zagar P.N. van Eyckhof 3, k. 305b Telefoon: 071 527 20 98 E-mail: [email protected]

Drs. Ellen Poolman WSD-complex, gebouw 1163, Van Wijkplaats 3 Telefoon: 071 527 21 85 / 527 21 69 E-mail: [email protected]

Secretariaat: P.N. van Eyckhof 1, k. 002B, Lenie de Schipper, tel.: 071 527 22 33, e-mail: [email protected]

Secretariaat: Jolande Heijkoop, tel.: 071 527 21 01, e-mail: [email protected] of [email protected].

Egyptische taal en cultuur

Geneeskunde en Biomedische wetenschappen

Drs. Nicole van Os WSD-complex, gebouw Vrieshof 4 Witte Singel 25 Telefoon: 071 527 29 37 E-mail: [email protected]

Janine Selier-Res, Alida Olijve, dr. Martin Traudes en Ludy Verra-van der Geest (Geneeskunde) Telefoon: 071 526 83 40 E-mail: [email protected] Bianca Hogers (Biomedische wetenschappen) Telefoon: 071 526 83 83 E-mail: [email protected] LUMC-gebouw 3, Hippocratespad 21, k. V-05-12


Secretariaat: Dienst Onderwijs- en Opleidingen, Liesbeth Haamke, tel.: 071 526 83 40, e-mail: [email protected].

Engelse taal en cultuur

Geschiedenis

Karin van der Zeeuw-Filemon WSD-complex, gebouw 1168, P.N. van Eyckhof 4 Telefoon: 071 527 21 46 E-mail: [email protected]

Drs. Els Munter (propedeuse) Telefoon: 071 527 22 28 E-mail: [email protected] Drs. Els Woestenburg (BA) Telefoon: 071 527 26 61 E-mail: [email protected] WSD-complex, Johan Huizingagebouw, Doelensteeg 16

Secretariaat: Joke de Lang en Sieglinde Bollen, tel.: 071 527 21 44, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Juliëtte de la Bretonière, Marian van Waterschoot e.a., tel.: 071 527 26 51, e-mail: [email protected].

Farmaceutische wetenschappen Dr. Christien Brouwer / dr. Hans Kruijer Gorlaeus Laboratoria, Einsteinweg 55 Telefoon: 071 527 45 30 E-mail: [email protected], [email protected] Educatief Centrum: Letty Dubbeldam (BA), tel.: 071 527 57 62, e-mail: dubbeldam@edufwn. leidenuniv.nl Ineke van der Stok (MA), tel.: 071 527 42 36, e-mail: [email protected].

74

Godgeleerdheid / Wereldgodsdiensten / Islamitische Theologie Dr. Elizabeth den Boer WSD-complex, M. de Vrieshof 1 Telefoon: 071 527 25 84 E-mail: [email protected] Bureau onderwijszaken: dr. Anneke Mooi, tel.: 071 527 25 70, e-mail: [email protected].

Griekse en Latijnse taal en cultuur

Kunstgeschiedenis

Drs. Juliëtte Kars WSD-complex, gebouw 1174, Doelensteeg 16 Telefoon: 071 527 26 65 E-mail: [email protected]

Drs. Gerhard Jan Nauta WSD-complex, Johan Huizingagebouw Doelensteeg 16 Telefoon: 071 527 27 45 E-mail: [email protected]

Secretariaat: drs. Sana Lopez Abellán, tel.: 071 527 26 72, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Margot Hogewoning en Petra Jochems, tel.: 071 527 26 87, e-mail: [email protected].

Hebreeuwse en Aramese talen en culturen

Life Science & Technology

Dr. Martin Baasten WSD-complex, gebouw Vrieshof 4 Witte Singel 25 Telefoon: 071 527 29 37 E-mail: [email protected]

Vacature Gorlaeus Laboratoria, Einsteinweg 55 Telefoon: 071 527 46 34 of in Delft, telefoon: 015 278 87 18 E-mail: [email protected]


Secretariaat: Netty Lindenbergh, tel.: 071 527 63 07, e-mail: [email protected].

Informatica

Literatuurwetenschap

Dr. Jeanette de Graaf Snelliusgebouw, Niels Bohrweg 1, k. 151 Telefoon: 071 527 70 51 E-mail: [email protected]


Educatief Centrum: Bertie ten Hove, tel.: 071 527 42 82, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Jacqueline Schippers, tel.: 071 527 20 59, e-mail: [email protected].

Italiaanse taal en cultuur

Media Technology


Drs. Annebeth Simonsz LIACS, Niels Bohrweg 1, k. 106 Telefoon: 071 527 69 94 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Jolande Heijkoop tel.: 071 527 21 01, e-mail: [email protected] of [email protected].

75

Moleculair Science & Technology

Photographic Studies

Ir. Anjo Schaap Gorlaeus Laboratoria, Einsteinweg 55, k. HB111 Telefoon: 071 527 57 81 E-mail: [email protected] Ook: DCT-gebouw, kamer 0.013 Julianalaan 136, 2628 BL Delft Telefoon: 015 278 62 95


Secretariaat: Netty Lindenbergh, tel.: 071 527 63 07, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Margot Hogewoning en Petra Jochems, tel.: 071 527 26 87, e-mail: [email protected].

Natuurkunde

Politicologie

Dr. Reyer Jochemsen Huygens Laboratorium, Niels Bohrweg 2, k. 304 Telefoon: 071 527 57 64 E-mail: [email protected]

Drs. Wilma Bakema (BA) en drs. Alma Caubo (MA) Pieter de la Courtgebouw, Wassenaarseweg 52 Telefoon: 071 527 39 90/ 527 39 44 E-mail: [email protected] / [email protected] Spreekuur: drs. Wilma Bakema: ma en wo 9.30-12.30 uur, drs. Alma Caubo: na afspraak via e-mail

Secretariaat: drs. Evelijn Gerstel, tel.: 071 527 12 78, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Marianne Boere, Maureen CarvillAugusteijn , Daniëlle van Gaalen-Lovink, Ana Rodriguez, Miranda Schouten en Tessa Thomas Hoofd: Ingrid van Heeringen, tel.: 071 527 39 50, email: [email protected].

Nederlandse taal en cultuur

Psychologie


Dr. Jan van Rooij, tel.: 071 527 36 08 E-mail: [email protected] Dieuwerke de Groot, tel.: 071 527 3609 E-mail: [email protected] Pieter de la Courtgebouw, Wassenaarseweg 52

Secretariaat: Corrie Schelvis en drs. Yolanda Bloemen, tel. : 071 527 26 04, e-mail: [email protected] / [email protected].

Secretariaat: Onderwijsbalie, tel.: 071 527 36 06, e-mail: [email protected].

Pedagogische wetenschappen

Rechten

Drs. Sjanie Koolstra-Visser, drs. Silvia Richter en drs. Jacquy Bouwer Pieter de la Courtgebouw, Wassenaarseweg 52 Telefoon: 071 527 40 33 / 4046 / 4072 E-mail: studieadviseurspedagogiek@ fsw.leidenuniv.nl

Onderwijsinformatiecentrum Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25, k. C.033 Telefoon: 071 527 87 87 E-mail: [email protected].

Onderwijsdienst, tel.: 071 527 40 31, e-mail: [email protected].

76

Slavische talen en culturen / Ruslandkunde

Talen en culturen van China

Drs. Titia Bouma WSD-complex, gebouw 1164 P.N. van Eyckhof 2, k. 202c Telefoon: 071 527 20 74 E-mail: [email protected]

Drs. Anneke Amir WSD-complex, Het Arsenaal, Arsenaalstraat 1, k. 005 Telefoon: 071 527 25 18 E-mail: [email protected]

Secretariaat: P.N. van Eyckhof 3, k. 001 drs. Tonke Bruins, tel.: 071 527 21 97, e-mail: [email protected] / [email protected].

Secretariaat: Anne-Marie Ftiah-Does, tel.: 071 527 25 24, k. 011 e-mail: [email protected].

Sterrenkunde

Talen en culturen van Indiaans Amerika

Dr. Michiel Hogerheijde (BA, Oortgebouw, k. O-537), dr. Harold Linnartz (BA, Huygensgebouw, k. HL 501) en prof. dr. Huub Röttgering (MA, Oortgebouw, k. 465) Niels Bohrweg 2 Telefoon: 071 527 55 90 / 527 58 04 / 527 58 51 E-mail: [email protected] / [email protected] / [email protected]

Dr. Grace Rowicka Van Wijkplaats 3, k. 002 Telefoon: 071 527 26 49 E-mail: [email protected] Secretariaat: Monique Mondon, tel.: 071 527 25 01, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Paula Oosthoek, tel.: 071 527 58 32, e-mail: [email protected].

Taalwetenschap

Talen en culturen van India en Tibet

Dr. Grace Rowicka WSD-complex, gebouw 1163, Van Wijkplaats 3 Telefoon: 071 527 20 83 E-mail: [email protected]

Drs. Frans van Baardewijk P.J. Vethgebouw, Nonnensteeg 1-3, k. 112 Telefoon: 071 527 25 58 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Jacqueline Schippers, tel.: 071 527 20 59, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Maaike van Naerssen, tel.: 071 527 25 03, e-mail: [email protected].

Talen en culturen van Afrika

Talen en culturen van Japan / Korea

Vacature Telefoon: 071 527 26 49

Dr. Guita Winkel WSD-complex, Het Arsenaal, Arsenaalstraat 1, k. 109 Telefoon: 071 527 25 47 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Monique Mondon, tel.: 071 527 25 01, e-mail: [email protected].

Secretariaat: drs. Marijke de Jong en Titia Kirindongo, tel.: 071 527 25 39, e-mail: [email protected] en korean@hum. leidenuniv.nl.

77

Talen en culturen van Latijns Amerika / Spaans

Wijsbegeerte

Vacature WSD-complex, gebouw 1163, Van Wijkplaats 3 Telefoon: 071 527 20 57 E-mail: [email protected]

Drs. Carolyn de Greef WSD-complex, M. de Vrieshof 4 Telefoon: 071 527 20 11 E-mail: [email protected]

Secretariaat: Carolien van Noort, tel.: 071 527 22 51, e-mail: [email protected].

Secretariaat: Lies Klumper, tel.: 071 527 20 31, e-mail: [email protected].

Talen en culturen van Mesopotanië en Anatolië

Wiskunde

Dr. Martin Baasten WSD-complex, gebouw Vrieshof 4 Witte Singel 25 Telefoon: 071 527 29 57 E-mail: [email protected]

Dr. Vivi Rottschafer Snellius, Niels Bohrweg 1, k. 213 Telefoon: 071 527 71 13 Email: [email protected]

Secretariaat: Sandra Fekkes, Sasha Fomina en York-Kam Kwok, tel.: 071 527 22 60 / 2253, e-mail: [email protected].

Educatief Centrum: Bertie ten Hove, tel.: 071 527 42 82, e-mail: [email protected].

Talen en culturen van Zuidoost-Azië en Oceanië (Indonesisch) Drs. Frans van Baardewijk WSD-complex, P.N. van Eyckhof 3, gebouw 1165 Telefoon: 071 527 25 58 E-mail: [email protected] Secretariaat: Pita van Kan, tel.: 071 527 24 18, e-mail: [email protected].

7.1.2 Route naar Academie der Kunsten in Leiden Kijk op www.kunstenenwetenschappen voor de routebeschrijving naar het bureau van de Academie der Kunsten: http://www.kunsten.leidenuniv.nl/contact.jsp.

7.2 Koninklijk Conservatorium

7.2.1 Adresgegevens

Koninklijk Conservatorium

Bezoek- en postadres: Juliana van Stolberglaan 1, 2595 CA Den Haag. Telefoon: 070 315 15 15, fax: 070 315 15 18, internet: www.koncon.nl. 78

7.2.2 Opleidingen

Klassieke muziek

Coördinator: Susanne van Els, telefoon: 070 315 14 15, e-mail: [email protected]

Zang klassiek

Coördinator: Gerda van Zelm, telefoon: 06 46 08 71 21, e-mail: [email protected]

Jazz

Coördinator: Wouter Turkenburg, telefoon: 070 315 14 00, e-mail: w.turkenburg@ staff.koncon.nl

Muziektheorie

Coördinator: Suzanne Konings, telefoon: 070 315 14 54, e-mail: [email protected]

Oude muziek

Coördinator: Johannes Boer, telefoon: 070 315 14 08, e-mail: [email protected]

Interfaculteit ArtScience

Coördinator: Joost Rekveld, e-mail: [email protected]/[email protected]

Sonologie

Coördinator: Kees Tazelaar, telefoon: 070 315 14 66, e-mail: [email protected]

Art of Sound

Coördinator: Paul Jeukendrup, telefoon: 070 315 14 82, e-mail: [email protected]

Compositie

Coördinator: Martijn Padding, telefoon: 070 315 15 15, e-mail: [email protected]

Educatie

Coördinator: Aad de Been, telefoon: 070 315 14 19, e-mail: [email protected]

Dans

Directeur: Wim Broeckx, telefoon: 070 315 14 16, e-mail: [email protected] Adjunct-directeur: Tom Bosma, telefoon: 070 315 14 60, e-mail: [email protected]

Jong KC

Coördinator: Anthony Zielhorst, telefoon: 070 315 14 02, e-mail: [email protected]

School voor Jong Talent

Directeur: Jan van Bilsen, telefoon: 070 315 14 17, e-mail: [email protected].

79

7.2.3 Route naar KC en naar KABK

7.3 Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

7.3.1 Adresgegevens

Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten

Bezoek- en postadres: Prinsessegracht 4, 2514 AN Den Haag. Telefoon: 070 315 47 77, e-mail: [email protected], internet: www.kabk.nl. 7.3.2 Opleidingen

Beeldende Kunst

Hoofd: Johan van Oord, telefoon: 070 315 47 33, e-mail: [email protected] Coördinatie: Martijn Verhoeven, telefoon: 070 315 47 33, e-mail: [email protected]

Grafisch Ontwerpen

Hoofd: Ada Lopes Cardozo, telefoon: 070 315 47 34, e-mail: [email protected] Coördinatie: Pauline Schep, telefoon: 070 315 47 34, e-mail: [email protected]

Fotografie

Hoofd: Corinne Noordenbos, telefoon: 070 315 47 35, e-mail: [email protected] Coördinatie: Lotte Sprengers, telefoon: 070 315 47 35, e-mail: [email protected]

Interactive Media Design

Coördinatoren: Marcel Kampman en Marc Boumeester, telefoon 071 315 47 77, e-mail: [email protected]

80

Interieurarchitectuur en Meubelontwerpen

Hoofd: Wim Ros, telefoon: 070 315 47 31, e-mail: [email protected] Coördinatie: Paul Moor, telefoon: 070 315 47 32, e-mail: [email protected]

Textiel- en mode

Hoofd: Eric Verdonck, telefoon: 070 315 47 32, e-mail: [email protected] Coördinatie: Gerrit Uittenbogaard, e-mail: [email protected]

Deeltijdopleiding

Hoofd: Ernst Bergmans, telefoon: 070 315 47 30, e-mail: [email protected]

Interfaculteit ArtScience

Hoofd: Joost Rekveld, e-mail: [email protected]

81

8. Faciliteiten 8.1 Bibliotheken Universiteitsbibliotheek Leiden, Witte Singel 25, Leiden, telefoon: 071 527 28 13, e-mail:

[email protected]. De bibliotheek is open van 8.30 tot 22.00 uur (ma-vr); van 9.30 tot 17.00 uur (za) en van 13.00 tot 17.00 uur (zo). Leidse studenten kunnen op vertoon van hun collegekaart een gratis lenerspas krijgen, evenals studenten van de HBKMD. De bibliotheek heeft een aantal bijzondere collecties, onder andere met oude muziekuitgaven. Zie: www.ub.leidenuniv.nl.

Bibliotheek Koninklijk Conservatorium, Juliana van Stolberglaan 1, Den Haag, telefoon:

070 315 15 72. Bezoekers zijn welkom op maandag tot en met donderdag, van 11.00 tot 18.00 uur, en op vrijdag van 11.00 tot 16.00 uur; in schoolvakanties doorgaans van 14.00 tot 16.00 uur. Studenten, docenten en andere medewerkers van het Koninklijk Conservatorium, de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en de Universiteit Leiden kunnen, op vertoon van college- of medewerkerskaart, gratis gebruikmaken van de collectie. Bladmuziek en boeken kunnen in de meeste gevallen geleend worden. Beeld- en geluidsopnamen mogen alleen in de bibliotheek bekeken en/of beluisterd worden. In Den Haag vind je, dichtbij het Koninklijk Conservatorium (bij het Centraal Station), in het gebouw van de Koninklijke Bibliotheek ook het Nederlands Muziek Instituut. Dit instituut heeft veel materiaal op het gebied van oude muziek (oude drukken, instrumentale muziek vóór 1800, veel literatuur over instrumentenbouw). Het NMI huisvest een aantal archieven van (Nederlandse) musici en componisten. In het instituut bevindt zich ook de collectie Musica Neerlandica: een grote verzameling Nederlandse muziek. Zie: www.nederlandsmuziekinstituut.nl.

Bibliotheek Koninklijke Academie, Prinsessegracht 4, Den Haag, telefoon: 070 315 47 98,

e-mail: [email protected]. De openingstijden zijn van 9.15-16.30 uur (ma-vr) en van 18.30-21.00 uur (ma-wo). Het gebruik van de bibliotheek en het lenen van materialen is gratis (op vertoon van college- of medewerkerskaart) voor ingeschreven studenten en medewerkers van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten, het Koninklijk Conservatorium en de Universiteit Leiden. Zie: http://www.kabk.nl/algemene_informatie/faciliteiten/bibliotheek/-/nl.

8.2 Repetitiestudio’s Studenten Practicum musicae van de Academie der Kunsten kunnen met 50% korting gebruikmaken van de repetitiestudio’s bij de muziekafdeling van BplusC (Bibliotheek plus Centrum voor Kunst en Cultuur). De kosten zijn € 160,- voor een jaarpas (onbeperkt), € 27,50 voor een 10-rittenkaart of € 3,00 voor twee uur. Informatie en aanmelding: Hans van Egmond, telefoon: 071 516 85 86, e-mail: [email protected]. 82

Het LAKtheater, het kunsten cultuurcentrum van de Universiteit Leiden, beschikt ook over een aantal muziekstudio’s met piano voor zelfstudie. De kosten voor studenten van de Universiteit Leiden zijn € 70,- voor een jaarpas, overigen betalen € 90,-. Ook is het mogelijk om een halfjaarpas (€ 40,-/€ 50,-) of een kwartaalpas (€ 25,-/ € 35,-) te kopen. Er kan vanaf 24 augustus online (www.laktheater.nl) een pas worden aangeschaft, of vanaf 1 september aan de balie van het LAKtheater, Cleveringaplaats 1, Leiden, geopend: maandag t/m vrijdag van 14.00-16.30 uur. Er kan op dagen avonduren worden gespeeld (tussen 8.00-23.00 uur), ook in het weekend (tussen 10.00-23.00 uur). Om repetitiekamers en andere ruimten te kunnen reserveren in het gebouw van het Koninklijk Conservatorium, krijgt iedere student een studentenkaart. Deze studentenkaart moet persoonlijk afgehaald worden bij de administratie. Deze kaart is ook nodig voor het ontvangen van apparatuur in bruikleen.

83

9. Publicaties 9.1 De nieuwe K De nieuwe K is de naam van het gezamenlijke blad van de Academie der Kunsten, het Ko-

ninklijk Conservatorium en de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Het blad informeert de lezer over nieuwe ontwikkelingen op onderwijs- en onderzoeksgebied, minoren, (keuze-)vakken, concerten, exposities, evenementen en andere nieuwswaardige zaken. Voor toezending van of een gratis abonnement op De nieuwe K: [email protected].

9.2 De serie Kunst & Wetenschap De serie Kunst & Wetenschap is een serie publicaties van de Academie der Kunsten over onderwerpen op het terrein van kunsten en wetenschappen, onder redactie van Korrie Korevaart. In de serie zijn verschenen: - Joep Bor, En toen was er wereldmuziek en werelddans ... Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Extra-European Performing Arts Studies, op 25 maart 2008. (€ 15,00) - Louis Andriessen, Het verhaal van de Letter from Cathy. Muziek en vertelkunst. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Scheppende kunsten, op 26 februari 2008. (met zakpartituur en cd; € 22,50) - Ton Koopman, Authenticiteit in de historische uitvoeringspraktijk van de oude muziek. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Historisch geïnformeerde uitvoeringspraktijk, op 15 december 2006. (€ 7,50) - Paul Hoftijzer en Korrie Korevaart (eindred.), Geluck, geneughd, vermaeck en vreught. Muziekboeken in de Leidse Universiteitsbibliotheek. Met bijdragen van Ton Koopman en Kathryn Cok. Catalogus bij de gelijknamige tentoonstelling in juni 2005. (€ 10,-) - Frans de Ruiter, Over de noodzaak van lagen. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar in de Kunsten, in het bijzonder de betrekkingen tussen het kunstonderwijs en het wetenschappelijk onderwijs aan de Universiteit Leiden, op 8 april 2003. (€ 7,50). Deze publicaties zijn te bestellen bij Korrie Korevaart, e-mail: [email protected]. Buiten de serie verschenen: - Gerard Unger, Typografie als voertuig van de wetenschap. Rede uitgesproken bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar op het gebied van de Typografische vormgeving, vanwege de Dr. P.A. Tiele-stichting, aan de Universiteit Leiden, op 16 maart 2007. De publicatie is te bestellen via de boekhandel. (€ 12,-) - Jef Schaeps, Rembrandt in prent gebracht. Catalogus van gelijknamige tentoonstelling in juni 2006, met prenten naar schilderijen en tekeningen van Rembrandt uit de periode van 1630 tot het einde van de negentiende eeuw. De catalogus is te bestellen via Jef Schaeps, e-mail: [email protected]. (€ 15,-) 84

10. Andere informatiebronnen In deze gids staat van alles over het onderwijs bij de Academie der Kunsten en andere zaken. Uitgebreide informatie over de vele keuzevakken en minoren van de Universiteit Leiden, waaruit elke Leidse en Haagse student een keuze kan maken, is te vinden op www.studiegids.leidenuniv.nl. Als student aan de Universiteit Leiden moet je nog veel meer weten (of snel weten te vinden) dan er in deze gids staat. De meest relevante informatie vind je in de studiegids van je hoofdvak. Maar ook voor studenten van de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans kan het nuttig zijn te weten dat er in Leiden veel informatie te vinden is. Studenteninformatiecentrum Studentencentrum Plexus, Kaiserstraat 25, Postbus 9500, 2300 RA Leiden Telefoon: 071 527 80 11, e-mail: [email protected] Internet: www.studenten.leidenuniv.nl/ics/sz Openingstijden: maandag, woensdag en vrijdag 9.00-17.00 uur; dinsdag en donderdag 9.00-21.00 uur.

Voorlichting over de universiteit

De informatiebalie is het adres voor informatie die niet de inhoud van het studieprogramma betreft, bijvoorbeeld over in- en uitschrijven, collegegelden, studiefinanciering, bijzondere toelatingen, etc. Er zijn brochures verkrijgbaar en zo nodig wordt doorverwezen naar andere medewerkers.

Adreswijzigingen

Wanneer studenten verhuizen, dienen zij dit door te geven aan de centrale studentenadministratie van de universiteit. Dat kan op verschillende manieren: via U-Twist, door een adreswijziging te sturen aan de Studentenadministratie, Postbus 9500, 2300 RA Leiden, of door langs te komen bij het Studenteninformatiecentrum. Het studentnummer dient altijd vermeld te worden. Alleen als een verhuizing centraal wordt gemeld, wordt universitaire post op het nieuwe adres bezorgd. Een adreswijziging naar de Academie der Kunsten of naar een opleiding is niet genoeg!

PITSstop Telefoon: 071 527 80 25, e-mail: [email protected] Internet: www.pitsstop.leidenuniv.nl

Plexus Informatie Trefpunt voor Studenten

Bij PITSstop zijn onder andere studiegidsen van andere universiteiten in Nederland in te zien. Er is informatie over studeren in het buitenland (onder andere reisverslagen), de arbeidsmarkt, sollicitatieprocedures en universitaire regelingen. Het International Office houdt in dit Trefpunt elke maandag en donderdag spreekuur van 13.00 -17.00 uur. Bij PITSstop kunnen studenten ook een studiekeuze- of loopbaankeuzetest afleggen. De International Student Adviser houdt in dit Trefpunt op maandag, woensdag en vrijdag open spreekuur van 9.00-12.30 uur voor studenten die uit het buitenland afkomstig zijn.

85

Studentendecanen Telefoon: 071 527 80 25 en 071 527 80 11, e-mail: [email protected] Internet: www.leidenuniv.nl/ics/sz

Adviezen

De studentendecanen adviseren studenten op allerlei gebieden; bij financiële problemen, problemen met de studievoortgang door persoonlijke of andere omstandigheden en onduidelijkheden rond de rechtspositie. De studentendecanen bieden ook ondersteuning aan topsportstudenten en studenten met een functiestoornis/functiebeperking. Bel voor een afspraak het bovenstaande telefoonnummer of kom naar het open spreekuur in Plexus, op maandag tot en met vrijdag 15.30-16.30 uur. Medewerkers: Romke Biagioni, Len Buis, Marcel Melchers. Studentenpsychologen Telefoon: 071 527 80 26, e-mail: [email protected] Internet: www.leidenuniv.nl/ics/sz

Studentenproblemen

Bij de studentenpsychologen kan men terecht met problemen die de studie nadelig beïnvloeden, zoals: familieproblemen, onvrede over sociale contacten, neerslachtigheid en relatieproblemen. Er zijn cursussen en trainingen die helpen bij bijvoorbeeld concentratieproblemen, examenvrees, studiestress, planningsproblemen en uitstelgedrag. Open spreekuur: maandag tot en met vrijdag 11.00-12.00 uur in Plexus, Kaiserstraat 25. Mogelijkheid tot afspraken: maandag tot en met vrijdag 9.00-17.00 uur, Rapenburg 70. Medewerkers: Geraldine O’Connor (international counselor), Daisy Alsemgeest, Cathelijne Filippo, Dieta Kruise, Elise Melker en Sabine Vreeswijk. BUL – Studiekeuze & Loopbaan Service Telefoon: 071 527 80 11 / 80 25 (mogelijkheid tot afspraken), e-mail: [email protected] Internet: www.bul.leidenuniv.nl

Studiekeuze

Studenten kunnen bij de studiekeuze-/loopbaanadviseurs van BUL terecht als ze twijfels hebben over hun studiekeuze, als ze het moeilijk vinden om een nieuwe studie te kiezen en/of niet goed weten hoe ze het keuzeproces het beste aan kunnen pakken. Bij BUL kan tegen betaling van € 5,- een studiekeuzetest gemaakt worden. Deze test kan worden nabesproken met een van de studiekeuze-/loopbaanadviseurs.

Loopbaan, solliciteren en de arbeidsmarkt

Afgestudeerd en dan? Wat zijn de mogelijkheden op de arbeidsmarkt? Hoe kun je de voorbereiding op de arbeidsmarkt het beste aanpakken? Hoe verloopt een sollicitatieprocedure en wat is belangrijk bij het schrijven van een sollicitatiebrief en een c.v., en het voeren van een sollicitatiegesprek? De loopbaanbegeleiding is er in de vorm van individuele gesprekken, één of meerdere workshops, het werkboek Op zoek naar werk en/of de cv/brief-e-mailservice.

86

Workshops: Loopbaanoriëntatie, C.V. en sollicitatiebrief, Sollicitatiegesprek en sollicitatieprocedure, Psychologische tests en Assessmentcenter. Informatiebijeenkomsten: o.a. Werken bij de overheid, Werken als management trainee, Werken in het onderzoek, Werken in het buitenland. Open spreekuur, maandag, woensdag en donderdag, 10.00-12.00 uur (nabespreken studiekeuzetest en bespreken c.v. en sollicitatiebrief). Medewerkers: Francien Bouhuijs, Nieke Campagne, Lieneke Gijsbers en Simone Keijsers. Overige belangrijke adressen

Ombudsfunctionaris

Telefoon: 071 527 36 57, e-mail: [email protected] Internet: www.ombudsfunctionaris.leidenuniv.nl Telefonische openingstijden secretariaat: maandag t/m vrijdag 10.00-12.30 uur Studenten met klachten over het gedrag van een medewerker of een bestuursorgaan van de Universiteit Leiden kunnen terecht bij de ombudsfunctionaris. Deze is onafhankelijk en behandelt klachten strikt vertrouwelijk. Ombudsfunctionaris: Tineke Willemsen.

(Seksuele) Intimidatie

Gemeenschappelijke Bedrijfsgezondheidsdienst (GBGD) Poortgebouw Zuid (3e verdieping), Rijnsburgerweg 10, 2333 AA Leiden Telefoon: 071 527 80 15, e-mail: [email protected] / [email protected]. Voor gevallen van seksuele intimidatie, pesten op de werkplek, agressie, geweld en discriminatie zijn vertrouwenspersonen aangesteld. Word je met een van deze verschijnselen geconfronteerd, maak dan een afspraak, zodat jij en je studie daar niet onder lijden. Vertrouwenspersonen: Antoinette van de Lustgraaf-Dijkman en Ton Mertens-Keunen.

87

11. Photographic Studies / Media Technology Inlichtingen over deze masteropleidingen, waarin de Universiteit Leiden samenwerkt met de Hogeschool van Beeldende Kunsten, Muziek en Dans, zijn verkrijgbaar bij Korrie Korevaart (Photographic Studies), e-mail: [email protected] of telefoon: 071 527 30 84, en Annabeth Simonsz (Media Technology), e-mail: [email protected] of telefoon: 071 527 69 94.

88

Register

jazz(geschiedenis) 12, 38, 55 Jirí Kylián 40

In de inhoudsopgave staan de voornaamste trefwoorden. Dit register geeft in principe alleen aanvullende trefwoorden.

kerkmuziek 29-32 kerkstructuur 31 koorklas 30 kunsten cultuur 72, 83

Raadpleeg daarom eerst de inhoudsopgave. à la carte-onderwijs (overzicht) 15 aanwezigheid 17 adreswijziging 85 akoestiek 54, 59 auditie 11-13 auditieve cultuur 34 auteursrecht 67 bewijs van betaald collegegeld (BBC) 10, 13 Blackboard 16 bureau Academie der Kunsten 19 Chinese music 58 cijfers 14, 19, 20 collegegeld 10-13, 85 compositie 13 contractonderwijs 15 dansbeschouwing 40 De nieuwe K 84 docARTES 69 docenten 20-24 dossierverklaring 13, 14 ects (studiepunten) 19 elementaire muziektheorie 54 entrepreneurs in arts 50 feestdagen 24 financieel management 51 fotografie 14, 60, 64 gaststudent 10, 13 gastcollegekaart 10, 11 gehoortraining 18, 54 grafiek 14, 61, 64 grafische vormgeving 14, 61, 65 gregoriaans 30 honours traject 55 hymnologie 29, 31 improvisatie 35 inschrijvingsformulier 10-13

LAKtheater 72, 83 letterontwerpen 63 lezingen 70 literatuur 28 liturgiek 30, 31 marketing management 45 Media Technology 88 muziekafdeling BplusC 71, 82 muziekanalyse 35 muziek en media 41 muziekfilosofie 35 muziekgeschiedenis 33 muzieklessen 71 muziektheorie 34, 54 muziekvereniging 72 niet-westerse muziek 37, 39 nota 16 ombudsfunctionaris 87 ondernemen binnen de kunsten 45 onderzoek in de kunsten 69 ontwerpen 61, 65 oraties 84 oude muziek 41 Paragone 67 PhDArts 69 Photographic Studies 88 Plexus informatiebalie 85 popmuziek 59 Practicum musicae 11-13, 55-58 Prentenkabinet 63 projectmanagement 52 promovendi 69, 70 publicatieserie 84 repetitiestudio’s 82 secretariaat Academie der Kunsten 19 schilderen 14, 62, 65 scriptie 16 seminar 70 sonologie 42-47 stemvorming 29,31

studentendecanen 86 studentenpsychologen 86 studiefinanciering 85 studiepunten (ects) 19 tekenen 14, 62, 66 tentamens 19 tentamenresultaten 20 tentoonstelling 71 toehoorder 15 typografie 63 typografische vormgeving 63 vakantie 24-26 veelvormige typografie 63 verklaring van geen bezwaar 10 vormgeving 14, 61, 63, 65 wereldmuziek 37, 39 westerse muziek 33, 41

90

Studiegids Academie der Kunsten

Recommend Documents