struinen Nieuws uit de Amsterdamse Waterleidingduinen nr. 67 HERFST 2010

struinen Nieuws uit de Amsterdamse Waterleidingduinen | nr. 67 | HERFST 2010

2 struinen met Bradley

3

1. Bij de paddenwei “In vochtig gras scharrelen kleine padden. Die zagen we echt overal!”

2. Op het vlonderpad “De gps-route gaat over het vlonderpad naar het bezoekers­centrum.”

1 2 3

‘Ik heb met mijn handen een pad gevangen!’ Bradley Kraus (8) uit AmsterdamNoord loopt de gps-avonturenroute in de Waterleidingduinen. “Ik heb met mijn handen een pad gevangen!” “Ik speel graag buiten. Op onze camping in ­Waterland of in de bossen en de duinen van NoordHolland. Bunkers vind ik vet spannend. Het is daar binnen bijna altijd hartstikke donker. Vorig jaar ben ik in een bunker in de Waterleidingduinen gekropen. Dat was tijdens een avonturentocht met de jongste boswachter van Nederland. Dat was leuk! We hebben toen ook heel veel beesten gezien. Vandaag loop ik met mijn opa en nichtje de gps-route. Ik mag de gps zelf vasthouden. Het scherm geeft aan over hoeveel meter we links, rechts of rechtdoor moeten.

Ook stelt de gps allerlei natuurvragen. Die zijn niet zo moeilijk hoor. We hebben bijna alle vragen goed beantwoord. Het is moeilijker om alle dieren te ­vinden die we van de gps moeten zoeken. We ­dachten dat we net een buizerd zagen, maar voor we het zeker wisten, was hij alweer gevlogen. Wel zagen we herten, mooie vlinders en een echte naaktslak. Ik heb ook met mijn handen een pad gevangen. Dat kriebelt zeg! We hebben het beestje weer snel vrij gelaten.” Ook een keer gps-en in de duinen? De gps-wandelroute is er voor kinderen vanaf 8 jaar. Spelenderwijs leren ze over natuur en ­waterzuivering in de Amsterdamse Waterleidingduinen. Waternet verhuurt vijf apparaten. Die zijn voor 5 euro (plus 20 euro borg) beschikbaar bij bezoekerscentrum De Oranjekom.

3. Bij de ­klimboom “Boompje klimmen is gaaf. Aan deze boom kun je zelfs hangen.” Benieuwd welke wandel­rou­tes er zijn in de Amsterdamse ­Water­leidingduinen? Ga naar ­www.waternet.nl voor een routebeschrijving en meer informatie.

inhoud 2 struinen met Bradley

8 panorama

4 natuur en water

10 kinderpagina

Tafeltje dekje tijdens de vogeltrek

7 gespot



De Limburgse wandelaar



Zuidduinen Paddenstoelen

11 mijn water

Wij gaan hier elke dag naartoe

12 bewoners van de AWD

Herfsttinten

14 uitgelicht 16 activiteitenkalender & info

4 natuur

en water

5

Tafeltje dekje tijdens de vogeltrek

In de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD) verblijven in de herfst honderdduizenden ­trek­vogels. Ze komen op krachten tijdens hun lange reis naar Zuid-Europa en Afrika, of overwinteren hier. Vogelkenner Antje Ehrenburg: “Voor stelt­lopers, besseneters en watervogels is het hier echt tafeltje dekje.”

voor zich. ­“Als trekvogels de Noordzee naderen denken ze, ho stop, wacht even! Daar vliegen we liever niet overheen. We zijn moe en hebben honger. Eerst maar even op zoek naar rust en eten, voordat we via de kustlijn afbuigen naar het zuiden,” vertelt Waternet-ecoloog Antje Ehrenburg.

In de nazomer en vroege herfst is de vogeltrek boven Nederland in volle gang. In de lucht is er dag en nacht ‘snelverkeer’ van vogels, waarvan de meesten naar het zuiden gaan. Zomergasten die hier gebroed ­hebben, trekken weer weg. Grote groepen trekvogels die in Scandinavië en Rusland broedden, vliegen vanuit het noorden en noordoosten ons land binnen. Voor die gevleugelde langeafstandsreizigers is de ­Nederlandse kust een belangrijk baken. Ze hebben vaak al hon­derden tot duizenden kilometers achter de rug en zien ineens een wel heel grote waterplas

Bijzonder vogelparadijs Antje heeft al haar hele leven iets met vogels. Als kind trok ze er in Noordoost Friesland op uit met haar vader, een echte natuurliefhebber die zijn dochter kieviten, merels en roodborstjes aanwees. ­“We wandelden in de Mieden of het Veenkloosterbos. ­Van weide- en bosvogels wist ik op een gegeven moment het een en ander, maar toen ik na mijn studie biologie voor Waternet in de duinen ging werken, ging er een nieuwe wereld voor me open. Hier trof ik vogels die ik nog nooit in het echt had gezien of gehoord.” ­

Ze werd lid van de Vogelwerkgroep Zuid-Kennemer­ land en kwam in contact met een leermeester die haar alles vertelde over duinvogels en hun leefwijze. Daarom kan Antje nu zelf enthousiast vertellen over de ­Waterleidingduinen als bijzonder vogelparadijs. Opvetten De AWD is als onderdeel van het Nederlandse kustgebied een ideaal foerageergebied. Veel vogels vinden hier eten in overvloed. Als uitgestrekt beschermd natuurgebied, zonder bebouwing, noemenswaardig verkeer en met beperkte toegang vinden vogels hier ook voldoende rust en ruimte om op adem te komen. En dat is nodig ook tijdens hun lange reis naar het zuiden. Tijdens de trek vangen vrijwilligers in het vogelringstation geregeld vogels die nauwelijks ­gewicht meer hebben. Ze worden gewogen, geringd en weer losgelaten. Soms worden ze enkele dagen later opnieuw gevangen en zijn ze al tientallen grammen

zwaarder. Dit ‘opvetten’ gaat in de AWD dus bijzonder rap. “Er zijn hier volop insecten, zaden en bessen

‘Besseneters ­smullen hier van duindoorns en vlierbessen’ voorradig,” zegt Antje Ehrenburg. “Na een paar dagen flink dooreten hebben trekvogels weer voldoende vetreserve om hun reis te vervolgen.” Steltlopers Veel steltlopers trekken al door in juli. Bosruiter, groenpootruiter en witgatje ontdekken vanuit de lucht

6 natuur en water

gespot 7 Naam:

De Limburgse wandelaar erleiding­ Wat doet u in de Amsterdamse Wat duinen? reisde ik per “Ik kom uit Limburg. Met mijn man naar mooie zoek op r doo nd erla Ned heel caravan men we kwa den plekjes. Tweeëntwintig jaar gele envelden boll De . zang elen ­terecht bij camping Vog snel al en acht aand onze ken en de duinen trok en.” duin deze aan laafd vers wij ­raakten Nederland, “Ik heb de mooiste achtertuin van d op,” zegt altij burg Lim schept moeder thuis in . Lian ter doch s’ mevrouw Huntjen

Vogelkenner Antje Ehrenburg:

‘Het duin is een ­belangrijk leef­ gebied voor heel veel vogels.’

slikrandjes langs infiltratiegeulen en kanalen en beseffen: ‘daar moeten we zijn voor wormen en ­slakjes.’ Wie in de nazomer langs het water loopt, kan met wat geluk een steltloper zien. Ze zijn wel erg schuw en vliegen op zodra mensen hun maaltijd verstoren. Wie vogels van dichtbij wil bekijken, kan ze daarom beter met een kijker op afstand bespieden. Besseneters Als in september en oktober de bessen rijp zijn, is het duin in trek bij spreeuwen, merels, kramsvogels en koperwieken. Spreeuwen zitten soms met vele honderden exemplaren bij elkaar in de struiken en eten daar alle bessen op. Als ze opvliegen vormen ze enorme wolken. Die aanblik is ook voor Antje Ehrenburg nog altijd een mysterie: “Spreeuwen verplaatsen zich dan als een compacte massa. Het gaat luid kwetterend van links naar rechts en van boven naar beneden. Wonderlijk dat ze nooit tegen elkaar opvliegen. Ik vraag me nog steeds af hoe ze dat doen. Waarschijnlijk hebben ze een bijzonder zintuig waarmee ze elkaars nabijheid voelen, of ze communiceren met elkaar. Spreeuwenwolken zijn werkelijk prachtig om te zien.” De meeste besseneters verblijven in de middenduinen en zeeduinen pal achter de zeereep. Hier staat het vol met duindoornstruweel en kunnen ze zich ook tegoed doen aan vlierbessen, meidoorns, rozen­bottels en

Komt u vaak in de duinen? week ons “Met mijn man liep ik drie keer per dieren en de , rust de van eten rondje, om te geni

vogelkersen. Als het sappige vruchtvlees is verteerd, poepen de vogels de zaadjes weer uit. Daar komen weer zaadetende kleinere vogels zoals vinken en mezen op af. Ook die vinden in de AWD voldoende voedsel. Maar als een zaadje op geschikte duingrond terechtkomt, kan daar weer nieuw struweel uit groeien, waar in de herfst weer bessen aan komen. Zo houden besetende trekvogels langs hun trekroute hun eigen voedselbron in stand. Watervogels Ook voor watervogels is het hier tafeltje dekje. De wilde zwaan komt helemaal uit Siberië in ­Nederland overwinteren. De eersten arriveren in november. In de AWD eten ze de knolletjes van fonteinkruiden en andere waterplanten in de infiltratiegeulen. Grote zaagbekken, brilduikers, tafel- krak- en kuifeenden houden zich vaak op in de bredere kanalen, zoals de zwanenplas en het Rechte Schuster­kanaal. Ze komen af op de grote oppervlakte open water in de AWD, dat dankzij de stroming niet snel dichtvriest in de winter. “Er overwinteren hier dan ook grote ­groepen watervogels,” zegt Antje Ehrenburg. “Maar uit de vogeltellingen die we hier in januari houden, blijkt dat het ieder jaar weer net even anders is. Voorspellen wat er deze herfst is te zien, is dan ook nauwelijks mogelijk. Daarom is vogels kijken ook zo’n fascinerende bezigheid.”

ag wandelv­ errassende waterpartijen. Op zond vanaf het dags mid den we ’s ochtends vroeg of ’s . Na het dsen urgi natu de ­bezoekerscentrum met door­gegaan mee hier ik ben man mijn overlijden van erd en gele en heb ik tijdens de wandelingen veel genoten.” ied? Wat vindt u zo bijzonder aan dit geb achters bosw de met vaak ik ga tijd te “De laats over de alen verh op excursie. Ik geniet van hun oenen seiz e lend chil vers historie, de weetjes over en fiets toe naar we r waa jes plek re en de bijzonde en g veili een ik of wandelen. Als ik alleen loop, heb met e topj duin een geld vrij gevoel en beklim ik gere len.” uitzicht op een van de infiltratiegeu

8 panorama Zuidduinen

9

1. Zuidduinen De duinen onder ­Zandvoort worden wel de Zuidduinen genoemd. Bewoners lieten hier vroeger hun geiten en koeien grazen, boetten er visnetten en vingen er konijnen.

4. Zwanenmeertje Dit meertje is ontstaan door afgravingen voor zandwinning. Het is een geliefde struinplek voor mensen en honden.

30

3. Zeedorpen­ landschap Doordat omwonenden de duinen voor van alles gebruikten, kreeg het landschap een heel eigen karakter. Dit zogenaamde zeedorpenlandschap zien we behalve bij Zandvoort ook bij Noordwijk, Katwijk en Egmond.

2. Duinpiepers Op de laaggelegen ­akkertjes werden groente en aardappelen verbouwd. Er zijn nu nog vijf van die akkertjes in gebruik. Daar wordt nog steeds de bekende Zandvoortse duinpieper geoogst.

5

Aantal duintuintjes nog in gebruik

ha Grootte van de Zuidduinen

5. Stuifkuilen Door de harde zuid­ westen­wind en door mensenvoeten ontstaan dynamische stuifkuilen. Het zand wordt uit de kuil geblazen en valt aan de noordoostkant weer neer.

26

m Hoogte van de zeereep 6. Bijzondere ­planten Bijzondere planten die hier voorkomen zijn: oorsilene, kegelsilene, duinaveruit, blauwe zeedistel, liggende asperge, ruige scheefkelk en ­zandpaardenbloem.

mijn water 11

10 kinderpagina

paddenstoelen Geloof jij in sprookjes?

Paddenstoelen worden vaak in verband gebracht met heksen en vreemde geesten. Dat komt omdat er soorten zijn die binnen één nacht opeens verschijnen. Daarom hebben paddenstoelen mysterieuze namen als: elfenbankje, heksenboleet, duivelsei en dodemansvingers. Brrr….

Wat zijn paddenstoelen?

Eigenlijk zijn paddenstoelen alleen de vruchten van schimmels die onder de grond leven. Uit de paddenstoel komen miljoenen ‘sporen’ die weer nieuwe schimmels kunnen vormen.

hoed Zijn ze giftig? Sommige paddenstoelen zijn heel giftig, maar andere niet. Het is beter ze niet te proeven want er zitten ook dodelijk giftige paddenstoelen tussen.

sporen

steel

‘Wij gaan hier elke dag naartoe’

Waar kun je ze vinden?

Paddenstoelen vind je bijna overal in de natuur, vooral in de herfst, soms al in de zomer! Sommigen vind je op dood hout, andere groeien gewoon tussen het gras. Ze houden niet van droogte.

Schimmels zijn heel belangrijk in de natuur: ze breken dood plantmateriaal af tot humus. Als ze dat niet deden lag in het hele duin een dikke laag dode bladeren, planten en bomen. Die worden nu ‘opgegeten’ door paddenstoelen.

Hoeveel soorten?

Er komen in Nederland zo’n 4000 soorten paddenstoelen voor. Hoeveel soorten denk je dat in de Amsterdamse Waterleidingduinen groeien? Antwoord: Ongeveer 1.100 soorten

Wat doen die schimmels?

Waternet zuivert niet alleen drinkwater in de AWD: de organisatie is verantwoordelijk voor al het water in de regio Amsterdam. Waternet voert afvalwater af, houdt het oppervlaktewater schoon en onderhoudt dijken, sluizen en gemalen. In ‘Mijn water’ vertellen klanten van ­Waternet over hun favoriete water. Wie? Michael Blok zwemt met zijn verloofde en dochters Lisanne, Diewertje en Charlotte op woensdagmiddag in BadBuiten. “We komen van IJburg en waren hier met de auto in tien minuten. Het water is met

25, 26 graden heerlijk warm. Bijzonder hoor. Dit is het enige buitenbad in Amsterdam dat een beetje op temperatuur wordt gehouden. Het is bovendien overzichtelijk met kinderen, je mag er de hele dag in en het is in ieder geval vandaag niet druk. Ik heb met mijn verloofde afgesproken dat wij hier in september elke dag naartoe gaan.” Waar? Bad Buiten ligt aan de Amstel, aan de Korte ­Oudekerkerdijk, voor het hoofdkantoor van ­Waternet. Er is een terras met bediening, zitmatten en uitzicht op de rivier. Treinstation Amstel en ­metrostation Spaklerweg liggen op loopafstand. Wat(er)? BadBuiten is een drijvend zwembad in de Amstel. De afmetingen zijn 18 bij 5 meter. Tijdens Sail ­Amsterdam lag het in de Zouthaven. Waternet vraagt met BadBuiten aandacht voor het belang van schoon oppervlaktewater en een schone leefomgeving. Het zwembad is tot 1 oktober elke dag van 11.00 tot 23.00 uur open. Volgend jaar de hele zomer. De entree is 2,50 euro voor kinderen tot 12 jaar en 4 euro voor volwassenen.

13

12 bewoners van de AWD

‘In de herfst staan de Waterleidingduinen vol met paddenstoelen’

Herfsttinten De herfst komt eraan. Onstuimige ­nachten volgen op dagen waarin we nog even ­na­genieten van een warme zomer. Voor mensen en dieren is het oogsttijd; een tijd van overvloed en welbehagen. Bas Brouwer, voorman terreinbeheer in de Amsterdamse Waterleidingduinen, vertelt wat u dit ­seizoen zoal kunt bewonderen. Nieuwe knoppen “In herfstbossen kondigt het voorjaar zich al aan in de knoppen van bomen en struiken. De ­ge­wone esdoorn valt op met heldergroene tegen­overstaande knoppen, de beuk heeft spitse ­bruine aanliggende knoppen; en de es onderscheidt zich met pikzwarte. Bij het juiste licht kunnen niet alleen bladeren een bos kleuren; ook knoppen voorzien het bos van sfeervolle herfsttinten. Er is nog iets opmerkelijks aan een herfstbos. Als het blad is gevallen, is er een nieuw bos ontstaan. Bladerloze bomen hebben met kale stammen en de groeivorm van de takken een compleet nieuwe gedaante aangenomen.” Houtzwammen “In de herfst staan de Waterleidingduinen vol paddenstoelen. Op de grond, maar ook op boomstammen zoals de tonderzwam. Die be-

Acrobatische toeren

hoort tot de houtzwammen. Tot begin twintigste eeuw was deze grote platte zwam een schaarse verschijning. Hij werd alom geoogst om er vuur mee te maken. Dit historische aanmaakblokje werd gekookt in paardenurine, gedroogd, platgeslagen en in stukjes gesneden. Het licht ontvlambare materiaal bewaarden onze voorouders in een tondeldoosje met een vuursteentje en een vuurstaal. Sinds de lucifer hebben we geen tonderzwammen meer nodig. Daarom zie je deze meerjarige buisjeszwam nu regelmatig op loofbomen zoals populier en beuk. Ze zijn te zien aan de Beukenlaan, vlakbij de ingang Panneland.” Biefstukzam “De biefstukzwam is een eetbare paddenstoel waar het juist minder goed mee gaat. Hij lijkt erg op een biefstuk en groeit op beschadigde eiken. Vroeger werd er met karren en koetsen door ­bomenlanen gereden. Als de koetsier zat te slapen, werden de bomen geraakt door karrenwielen. De biefstukzwam vestigde zich op deze boomwonden. Gelukkig gaan we tegenwoordig behoedzamer om met de bomen, waardoor de zwam iets minder voorkomt. Ga zelf op zoek!” Herten en reeën “Herten en reeën zijn in de herfst beter zichtbaar als bomen en struiken hun blad verliezen.

Herfstbomen kleuren het duin

Platte tonderzwam

Ook wordt het gras schaarser en komen ze dus dichter bij de paden waar nog het een en ander te vinden is, zoals verse knoppen van jonge bomen.” Eekhoorns “Ook de roodbruine ­eekhoorn laat zich in het najaar sneller zien. Hij ­verzamelt onophoudelijk beuken­nootjes en dennenappels om de winter door te komen. Eekhoorns zijn vorig jaar gezien op het vlonderpad bij bezoekerscentrum De Oranjekom. Houd deze acrobaat goed in de gaten, want hij springt razendsnel van boom naar boom.”

Enthousiaste laatbloeier Bas Brouwer (39) werkt sinds 2008 in de Waterleidingduinen. Hij verdiende jarenlang zijn brood bij een internationaal bagger­bedrijf. “Ik was weinig thuis en ver van huis. Toen er kinderen in aantocht waren, heb ik het roer omgegooid.” Bas nam ontslag en ging in Velp Bos- en natuurbeheer studeren. Dat was geen bevlieging want hij zat altijd al achter vogels en vlinders aan. Na zijn studie volgde Bas in zijn vrije tijd een intensieve tweejarige cursus

Het juiste licht

­ atuurgids bij IVN natuur- en milieueducatie. n Bij het boomverzorgingsbedrijf waar hij in die tijd werkte kon hij niet goed aarden. “Het was mijn ding niet, ik wilde in het beheer, ontdekken, de natuurontwikkelingen volgen, waarom groeit dat plantje daar en niet op deze plek.” Als voorman onder de terreinbeheerders voelt hij zich bij Waternet helemaal thuis. “Al mijn collega’s zijn geïnteresseerd in de natuur. We kijken ­buiten goed om ons heen en vertellen elkaar elke dag wel iets nieuws.”

Lijkt op een biefstuk

14 uitgelicht

15

Excursie over ­grote grazers 25 jaar geleden startte Waternet met acht koeien voor de begrazing op het Eiland van Rolvers. Dat werden er gaandeweg steeds meer. Vanaf 1992 knabbelen ook schapen aan de jonge scheuten van bijvoorbeeld de wild om zich heen woekerende vogelkers. En dat is hard nodig, anders zou de AWD snel verbossen. Tegenwoordig lopen er maar liefst zo’n 300 schapen rond. Tijdens een excursie over het nut van grote grazers vertellen we u hoe koeien en schapen helpen in het optimaal en natuurlijk beheren van de natuur. Een echte aanrader!

Ingezonden foto

Beleef de Nacht van de Nacht De AWD is alleen toegankelijk tussen zonsopgang en zonsondergang. Behalve op 30 oktober! Grijp deze unieke kans en ga deze zaterdagavond tijdens de nationale Nacht van de Nacht mee op excursie. De Nacht van de Nacht vraagt aandacht voor de schoonheid van de duisternis en staat stil bij de gevolgen van lichtvervuiling. Ervaar hoe donker het nog is de Waterleidingduinen!

Vrijwilliger Piet Broekhof genoot van de herfstsfeer tijdens een vroege wandeling. Stuur ook uw favoriete foto naar [email protected].

Kijk voor andere activiteiten op www.laathetdonkerdonker.nl.

Werkzaamheden Baggeren Het Boogkanaal gaan we in september en ­oktober uitbaggeren. Het slib wordt via een persleiding naar een depot gebracht in geul 24 in het tweede infiltratiegebied. Deze persleiding is in augustus ingegraven (zie foto). Na het baggeren richten we het Boogkanaal opnieuw in met onder andere een natuurvriendelijke oever. Het Sprenkelkanaal en de Oranjekom worden ook uitgebaggerd, dit vindt plaats van november t/m februari.

Meer informatie over deze excursies staat op de achterzijde. Renovatie Brederodepad In november veranderen we het Brederodepad nabij Zandvoort in een schelpenpad.

Nieuwe aanwinst: Mister

Zagen en rooien Het komend winterseizoen gaan we prunus te lijf bij het Weitje van de Blauwe paal en de Marelberg.

Sinds 1 augustus heeft Waternet een nieuw hulpje in de huishouding. Graag stellen we aan u voor: Mister! Met dit nieuwe paard surveilleren onze boswachters in de AWD. Mister is een ruin van 8 jaar van het ras quarterhorse. Het is een makkelijk te berijden paard met een vriendelijk karakter. De boswachters rijden in western stijl in plaats van de klassieke Engelse. U komt Mister vast een keer tegen.

Begrazing door schapen In oktober starten we met begrazing door ­schapen op de Klompenpan-zuid, ten noorden van de Strandweg en oostelijk van het Barnaart-kanaal. Ook het gebied rond het Hoekgatterduin, noordelijk van ingang De Zilk, wordt ingericht voor begrazing.

Informatiezuil

Colofon

Artdirectie en ontwerp: Lava.nl (Noortje Boer)

Binnenkort plaatsen we een groot geschiedenisboek en twee informatiezuilen met een touch screen in het bezoekerscentrum. U bent van harte welkom een kijkje te komen nemen dit najaar!

Struinen is een uitgave van Waternet en wordt op verzoek gratis toege­zonden. U kunt zich aanmelden via [email protected]

Tekst: Michel Verschoor

Redactie: Afdelingen Bron & natuurbeheer en Communicatie, Waternet

Drukkerij: KDR | Marcom, Zaandam Aan deze Struinen werkten mee: Antje Ehrenburg, Miranda Kok, Gerard Scholten en Jos Mense

Fotografie: Alwin Slomp, Joop Hilster, ­Gerard Scholten, Michel Verschoor, Leo van der Brugge, Theo Out, Clarence Wever Tips voor de redactie: [email protected] Redactie Struinen Vogelenzangseweg 21 2114 BA Vogelenzang

16 activiteitenkalender & info Amsterdamse Waterleidingduinen datum

activiteit

tijd

vertrekpunt

kosten

Wildexcursie voor volwassenen (vanaf 16 jaar) In busje, beperkt fotograferen, geen grote apparatuur, aanmelden vanaf 28 sept

18.00 uur 17.30 uur

ingang Oase

€ 7,50

Wildexcursie voor kinderen (8-12 jaar) In busje, beperkt fotograferen, aanmelden vanaf 28 sept

18.00 uur 17.30 uur

ingang Oase

€ 5,-

ZO 3 okt

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

­ BC De Oranjekom

gratis

VR 8 okt

Fietsexcursie

13.00 uur

ingang Oase

€ 5,00

ZO 10 okt

Wandeling met natuurgidsen voor vroege vogels

08.00 uur

ingang de Zilk

gratis

ZO 17 okt

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

BC De Oranjekom

gratis

dO 21 okt

Herfstexcursie met jongste boswachter NL (8-12 jaar) 17.30 uur

ingang Oase

€ 5,-

za 30 okt

Avondwandeling: Nationale nacht van de nacht Vanaf 16 jaar, goede conditie verreist

19.30 uur

ingang de Zilk

€ 7,50

Za 6 nov

Landelijke Natuurwerkdag: zelf werken in het duin

10.00 uur

Café De Doofpot in de Zilk

gratis

zo 7 nov

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

BC De Oranjekom

gratis

VR 1 okt ma 11, do 14, wO 20, en VR 22 okt VR 15 okt wO 27 okt

Excursie over grote grazers

Voor volwassenen, per bus en lopend

14.30 uur

ingang Oase

€ 5,-

en 26 nov zo 14 nov

Wandeling met natuurgidsen voor vroege vogels

8.00 uur

Zandvoortselaan

gratis

Za 20 nov

Paddenstoelenexcursie

13.30 uur

BC De Oranjekom

gratis

Zo 21 nov

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

BC De Oranjekom

gratis

ZO 5 dec

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

BC De Oranjekom

gratis

za 11 dec

Snertwandeling: een wandeling die uitloopt op soep

10.00 uur

BC De Oranjekom

€ 7,50

zo 12 dec

Wandeling met natuurgidsen voor vroege vogels

08.45 uur

ingang Panneland

gratis

zo 19 dec

Wandeling met natuurgidsen

13.00 uur

BC De Oranjekom

gratis

Bunkers, botten en bibberen (8-12 jaar)

15.00 uur

Zandvoortselaan

€ 5,-

vr 12, 19

wo 22 dec

BC Bezoekerscentrum

Amsterdamse Waterleidingduinen Dit unieke natuurgebied ligt aan de kust, ten zuiden van Zandvoort.

Bezoekerscentrum De Oranjekom 1e Leyweg 6 (ingang Oase) 2114 BH Vogelenzang Tel: 020 – 608 75 95 Geopend: di t/m zo 10.00 – 17.00 uur

Bij deze excursie is aanmelden nodig en geldt een maximum aantal deelnemers

Aanmelden excursies

Vanaf een maand van te voren bij het bezoekerscentrum. Graag tijdig afmelden als u niet mee kunt. Voor de fietsexcursies is een goede conditie vereist. Excursies duren ongeveer twee uur. Meer informatie vindt u op www.waternet.nl.

Over Waternet

Waternet houdt zich als eerste ­ organisatie in Nederland bezig met de hele cyclus van water: het schoonmaken en aanvoeren van drinkwater, afvoeren van afvalwater en het onderhouden van dijken en waterkeringen.