Stroomversnelling Koop 24-uurs startbijeenkomst Innovatiecoaches

STROOMVERSNELLING KOOP VERSLAG SUPPORT ROUTE BOUWBEDRIJVEN

Stroomversnelling Koop – 24-uurs startbijeenkomst Innovatiecoaches 2/3 september 2014 Er is in de Supportroute (een traject van coaching, on-demand expertise-input, masterclasses en inspiratie) gekozen om te werken met innovatiecoaches om zo dicht op de bedrijven te zitten en hen bij de innovatiesprong flexibel en op maat ondersteuning te geven. Hiervoor bestond bij de bedrijven draagvlak, zo was eerder getoetst. Er is gestart met een 7-tal coaches waarbij iedere coach maximaal 4 uur per week per bedrijf en zijn comakers beschikbaar heeft. De coaches zijn gekozen met als criteria: coaching-ervaring, in staat gesprekspartner te zijn op technisch en business vlak, werkelijk verbonden aan het innovatiedoel en in staat om aansluiting te maken met de context van Energiesprong (denk hierbij aan de tactiek om tegelijk alle lichten op groen te krijgen: vraag, aanbod en condities). Er is bewust gekozen om coaches met verschillende persoonlijke insteek te kiezen, om zo ook flexibel te zijn binnen de groep en van elkaars mogelijkheden gebruik te maken. Rond de coaches zijn experts klaar om on-demand met maatwerk in te zetten als daar behoefte aan is. De coaches werden in een 24-uurs sessie gebriefd over de context, ze zijn met diverse experts binnen Energiesprong in contact gebracht en de coaches hebben allen een eigen programmaonderdeel voor hun rekening genomen om zo een eerste indruk te krijgen van elkaars werkwijze en energie. Verder is veel tijd genomen om de bedrijven aan de hand van het business model canvas samen door te spreken.

De deal De Stroomversnelling is een initiatief van Energiesprong, waarin bouwpartijen en toeleveranciers producten en concepten ontwikkelen om bestaande particuliere woningen uit de periode 1950-1980 nul op de meter te maken, gegarandeerd. Dat wil zeggen: de woning levert evenveel energie als het huis(houden) nodig heeft voor gemiddeld gebruik. De uitdaging bestaat er bovendien uit dat de verbouwing binnen 10 dagen gereed moet zijn en niet meer dan zo’n € 45.000 mag kosten voor de woningeigenaar. Gemeenten, energie coöperaties en wijkambassadeurs interesseren particuliere woningeigenaren en de aanbieders stellen hen een alles-in-1 verbouwingspakket voor. Het bedrag van € 45.000 is gebaseerd op het uitgangspunt dat de verbouwing woonlastenneutraal moet worden uitgevoerd voor de bewoner/eigenaar. Uitgaande van een gemiddelde energierekening van € 175 per maand bij een woning met een E-G woning, betekent dit dat een hypothecaire lening van € 45.000 verstrekt kan worden door een bank wanneer die over een periode van 30 jaar volledig wordt afbetaald. Per saldo blijven de maandlasten voor de bewoner dus gelijk, het geld dat eerst naar de energiemaatschappij ging, gaat nu naar de aflossing van de lening. De bewoner krijgt hier een woning voor terug die comfortabeler en meer waard is.

De aanbieders De opgaaf om een woning nul-op-de-meter te maken voor € 45.000 is geen eenvoudige; het is een radicale verbeteringsslag. Op het moment van ondertekening van de deal is er nog geen enkele aanbieder die dit kan. Sterker nog, de meeste concepten kosten het dubbele. Om toch tot dat prijspeil te komen zijn een aantal mechanismen van groot belang, met als grootste voorwaarde samenwerking: het is onmogelijk om als alleenstaand bedrijf een concept te ontwikkelen dat op voldoende schaal tegen de juiste prijs en met de juiste prestaties kan worden verkocht.


Schaalvergroting. Waar in de huidige bouw nog vaak aan individuele maatoplossingen gewerkt wordt, zal dit moeten verschuiven naar het aanbieden van een standaard kant en klaar product dat in grote hoeveelheden (deels) geautomatiseerd geproduceerd kan worden. Door op deze wijze op een veel grotere schaal te produceren kan de prijs per eenheid omlaag gebracht worden. Overigens blijven variatie en maatwerk-keuzes door klanten mogelijk, alleen zijn deze vooraf gedefinieerd. Samenwerking tussen verschillende disciplines. Het zal niet langer mogelijk zijn werkzaamheden te beperken tot een enkele discipline en langs elkaar heen te werken. Een verregaande optimalisatie is nodig, waarbij actieve (installaties) en passieve (isolatie, wanden, etc.) onderdelen op elkaar zijn afgestemd en wellicht zelfs in elkaar samenvloeien teneinde kosten te besparen. Dit is een andere samenwerking dan gebruikelijk is op dit moment in de bouw; er moet actief samen ontwikkeld worden en de manier van werken moet werkelijk geïntegreerd worden. Industrialisatie. Het realiseren van een nul-op-demeter renovatie zal niet langer enkel op locatie plaatsvinden. Een groot deel van de werkzaamheden zullen zich verplaatsen naar industriële constructiehallen waar een groot deel van de handelingen geautomatiseerd zullen worden. Dit is nodig om de prijs te drukken. En het is ook mogelijk vanuit het principe dat de woningen die geschikt zijn, in serie zijn gebouwd en er dus ook in serie verbouwd kunnen worden. Kant en klare delen worden op locatie geassembleerd. De rollen tussen aannemers en toeleveranciers zullen (mogelijk) veranderen. Om de slimste integrale oplossingen mogelijk te maken, zal de aannemer de kennis en kunde van zijn toeleveranciers veel actiever gebruiken. De toeleveranciers zullen dus een meer betrokken rol krijgen. Het gevolg van deze ontwikkelingen zal zijn dat de rol en werkzaamheden van de aanbiedende partijen

zullen veranderen. Het maatwerk wat voorheen de standaard was zal veranderen en bouwbedrijven zullen verschuiven van aannemer naar aanbieder van een product. Er spelen nog meer zaken naast het technische vraagstuk van een nul-op-de-meter renovatie voor € 45.000. Vraagstukken als garantie op energieprestatie, waardevermeerdering van de woning, aantrekkelijkheid van de geboden oplossing of verkrijgbaarheid van de lening bij banken. Zaken die allemaal een invloed hebben op het besluitvormingsproces bij de klant, en dus ook op potentiële markt. Dit najaar zullen de eerste pilotprojecten worden opgeleverd. Er zijn op het moment ongeveer 25 conceptaanbieders, die beoogd 100 pilotwoningen zullen renoveren tot eind 2015. Deze pilot woningen dienen om ervaring op te doen met de ontwikkelde concepten, en om de concepten nog verder te verbeteren. Om die reden krijgen de bouwers € 60.000 per woning: de bewoners betalen € 45.000, de betrokken gemeente draagt € 15.000 bij. Eventuele extra kosten zullen door de bouwer zelf gedekt moeten worden.

De vragers Er zijn in Nederland 1.8 miljoen woningen uit de periode 1950-1980. Daarvan is 70% particulier woningbezit. Uit onderzoek is gebleken dat een derde van die bewoners geïnteresseerd is in een aanbod voor een nul-op-de-meter renovatie voor € 45.000. Zij vormen de doelgroep voor de Stroomversnelling Koopwoningen. Gemeentes en energiecoöperaties werken hard om een eerste volume van 100.000 woningen te vinden die de eerste vraag en dus markt zullen vormen voor de aanbieders. De gemeenten: -

faciliteren in de transactie tussen vraag en aanbod (proces,


-

-

-

lening/garantstelling/subsidie/bijdrage in de ontwikkelkosten), zorgen voor een soepel en snel vergunningentraject voor de pilots en vertalen dit naar beleid, zorgen voor beleidsverankering van nul-opde-meter, verbinding met andere beleidsdomeinen (economie, wonen) en een plan voor opschaling binnen hun gemeenten zorgen voor aanvullende innovatie-funding in de pilotfase

Op de website www.onzewijkverdienthet.nl is een overzicht te vinden van alle woningen die de gemeentes inmiddels hebben opgehaald als geïnteresseerde afnemers.

De coaches De rol van de coaches is om bij de bedrijven die zij begeleiden de innovatiesprong te stimuleren. Hierbij staan diverse vooraf ontwikkelde interventies (business model canvas, prijstool, bijeenkomsten) tot hun beschikking en kunnen zijn ook uit hun eigen ‘bagage’ putten. Daarnaast zullen tijdens de Supportroute interventietools ontwikkeld worden. Innovatie is niets iets dat uit zichzelf tot stand komt, maar het resultaat is van hard werken en bijdragen van verschillende partners. De coaches werken dan ook niet alleen met het bouwbedrijf, maar ook met de toeleveranciers en (vaste)onderaannemers waar het bouwbedrijf mee samenwerkt. De deelnemende bedrijven hebben allen verschillende niveaus van ervaring op gebieden als (prestatie)garanties, klantcontact, techniek, verkoopkanalen etc. De coaches begeleiden gemiddeld drie bedrijven en hebben vier uur per bedrijf per week ter beschikking. Hoe die uren worden ingevuld is aan de coach: daar waar de situatie om vraagt zal hij of zij bijspringen.

De coaches en de bedrijven die zij begeleiden zijn: Alcuin Olthof - van de Kreeke - Plegt-Vos - Pret-a-loger studenten start-up - Renolution Alwin Nieuwenstein - Comeg - Hagemans, Reinbouw,Loohuis - Build4u - Hendriks Ferry van Wilgenburg - Van der Leij - Produbo - CRH - AC Borst José van der Loop - ASVB Katja Zuhorn - NVT - Think building - o3 - Koenders Liesbeth Wassenberg - Volker Wessels - Raab Karcher - Ter Steege - Seinen - BJW Claudia Laumans - Induco - Smits


kunnen bieden, of hoopt die juist te halen.

Hulpmiddelen De coaches hebben een aantal hulpmiddelen ter beschikking om de bedrijven te ondersteunen. Een eerste stap is reeds genomen door de coaches op de 24-uurs startbijeenkomst. Gezamenlijk zijn de bedrijven waar diezelfde week nog contact mee zou zijn door de desbetreffende coaches besproken. Hierbij kwam niet alleen ter sprake wat de sterke punten op technisch vlak van de desbetreffende bedrijven waren, maar ook wat de intrinsieke motivaties waren van de betrokken personen om deel te nemen aan de Stroomversnelling en hoe ver in het ontwikkelingsproces ze al waren. Die motivatie kan per bedrijf zeer verschillend zijn: de een gelooft sterk in een technische ontwikkeling en ziet er een uitdaging in een product te ontwikkelen. Een ander ziet de Stroomversnelling als een onvermijdbare toekomst en haakt aan om de boot niet te missen. Een derde gelooft sterk in de klantgeoriënteerde aanpak en denkt kennis en kunde te

Figuur 1: businessmodel werk canvas

Ook qua positie zijn er grote verschillen tussen de bedrijven. Sommigen moeten praktisch nog beginnen met het ontwikkelproces, terwijl anderen al een prototype product gereed hebben en in de pilot fase zitten. Al deze verschillende partijen hebben een verschillende uitgangspositie en vragen om verschillende ondersteuning. Het is aan de coaches om deze op de juiste manier aan te bieden, waarbij ze regelmatig onderling overleg hebben en de betrokken bedrijven bespreken om tot de meest effectieve ondersteuning te komen. Een ander instrument dat de coaches zullen aanbieden aan de bedrijven in de Stroomversnelling Koop is het Businessmodel werk canvas. Dit model geeft inzicht in het eigen bedrijf op het gebied van marktpositie en kwaliteiten, en helpt bij het definiëren van de doelstellingen en welke acties nodig zijn om die doelstellingen te bereiken.


Het Businessmodel werk canvas (Fout! Verwijzingsbron niet gevonden.) is ontwikkeld om alle aspecten van het bedrijf die ‘geraakt’ worden door de innovatiesprong in kaart te hebben. Feitelijk is de onderzijde van het model het analyse-deel: aan de rechterzijde de interne (bedrijfs-)analyse, aan de linkerzijde de externe (markt-)analyse. Op basis van die analyse en de keuzes die daarin worden gemaakt, ontstaat een propositie. De bovenzijde van het model is feitelijk de uitwerking in alle bedrijfsaspecten van die propositie. Het thema ‘prestatiegarantie’ heeft een eigen plek in dit model gekregen vanwege het feit dat dit specifiek voor deze bedrijven een geheel nieuw item is dat veel consequenties heeft. Een derde mogelijkheid tot het verkrijgen van inzicht in de grootste uitdaging om tot het prijspeil te komen van € 45.000 is de Prijsberekeningstool. Deze tool helpt bij het maken van integrale kostprijsberekeningen, iets wat veel bouwbedrijven niet gewend zijn omdat zij werken op projectbasis. Het inzicht in de gekoppelde kosten van verschillende onderdelen kan bloot leggen waar nog de grootste stappen gemaakt dienen te worden bij de conceptontwikkeling van het nul-op-de-meter product (onderstaande tabel). Delen Opmeten Woning-componenten

Plaatsen

Cost of sales

TOTAAL

Hoe nu verder Voor de bedrijven is het nu zaak, om samen met hun coaches, de resterende tijd van dit jaar zo goed mogelijk in te vullen, zodat er aan het eind van het jaar een prototype gereed is. De eerste stap daarvoor is het schrijven van een plan van aanpak: hoe komt het bedrijf van waar het nu is naar de eindtekst van de deal. Het product is daar een onderdeel van (naast zaken als garantie, klantcontact, etc.). Het concreet invullen van het Businessmodel canvas is een stap die niet alleen ondersteunt bij verkrijgen van inzicht in het eigen bedrijf en de mogelijkheden voor nieuwe ontwikkelingen, maar tevens de basis voor de gesprekken op de expertmeetings: op management/directieniveau is er binnen de Supportroute dit jaar één keer gelegenheid om zaken op bedrijfsniveau 1-op-1 te bespreken met een vijftal experts. Bedrijven kiezen zelf welke onderwerpen ze willen bespreken op basis van het Business Model Canvas. De experts geven ‘Feed Forward’: expertiseinput, advies en/of inspiratie om de gekozen innovatiesprong verder te brengen. De experts hebben via de innovatiecoaches vooraf een indruk gekregen van de bedrijven.

Toelichting

Gevels Dak Installaties (incl. monitoring en duurzame energie-opwekking) Vloer Sloop kozijn, ramen en dak Geveluitgraaf Logistiek Plaatsing, afbouw Verkoop Prestatiemanagement (metingen, verzekering, service)

Eerste prijsindicatie om naar toe te werken € 500 € 7.000 € 5.000 € 15.000 € 1.500 € 1.500 € 1.000 € 1.000 € 3.500 € 4.500 € 3.000

€ 43.500 incl. BTW


Deze experts zijn: Jos Lichtenberg, professor ‘productontwikkeling gebouwde omgeving’, TU Eindhoven (9 oktober) Jan Willem van de Groep, programma-regisseur Energiesprong en adviseur Stroomversnelling-huur; kennis van woningbouw en innovatie, Niels Sijpheer, projectleider bij Energiesprong; kennis van integrale concepten en prestatiesturing, Lenny Vulperhorst, partner adviesbureau Andersson, Elffers, Felix; kennis van organisatie-ontwikkeling en veranderingen in de bouwsector.

Voor eind 2014 moet een prototype product klaar zijn. Een prototype betekent een product dat maximaal € 60.000 mag kosten: 45 voor de bewoner en 15 voor de gemeente. Eventuele meerkosten moet het bedrijf zelf bijleggen. Andere relevante data die nog in dit jaar vallen zijn de volgende:        

29 september: Ondertekening Deal in aanwezigheid van Minister Blok 9, 10 oktober: Feed Forward Meeting (dieptegesprek per bedrijf met expertpanel 13 oktober: Tussenevaluatie door innovatiecoaches en experts: routing najaar 21 oktober: Garantie Atelier 30 oktober: Masterclas Prestatiesturing 6, 7 november: resp. co-developers en Propositie-ontwikkeling 14 november: Ontmoeting aanbieders en codevelopers diverse data: regionale keukentafelgesprekken (verkenning woningeigenaren/ bouwpartijen)

Verslaglegging Bas Hasselaar, SBRCURnet

Stroomversnelling Koop 24-uurs startbijeenkomst Innovatiecoaches

Recommend Documents