Stroom uit de Sahara Deze week in Delta SCIENCE: 04 INTERVIEW: 10. Creating the leaders of tomorrow. De faculteiten Luchtvaarten

TUDELTA.12

DELTA. 12 19-04-2012

Deze week week Deze in Delta Delta in

weekblad van de technische universiteit Delft

Majorana’s emerged in Delft

Stroom uit de Sahara

SCIENCE: 04

NIEUWS: 03

01

INTERVIEW: 10 REPORTAGE: 12

INTERNATIONAL: 07

‘Declaratieregels worden duidelijker’

Creating the leaders of tomorrow

De burger als expert

‘Brief van kabinet is hypocriet’ Het kabinet schrijft in een brief miljoenen te blijven investeren om jongeren enthousiast te maken voor technische en exacte opleidingen. De Delftse studentenvakbond VSSD noemt de brief ’hypocriet’. BAS BELLEMAN (HOP)/ SASKIA BONGER ’Het is zaak nu te voorkomen dat er straks bijvoorbeeld te weinig installateurs, bankwerkers of lassers zijn’, schrijven de ministers Kamp (SZW), Verhagen (EL&I) en Van Bijsterveldt (OCW) en staatssecretaris Zijlstra (OCW) in een brief aan de Tweede Kamer. Hun plan van aanpak gaat over alle onderwijsniveaus, inclusief het wetenschappelijk onderwijs. De brief is een reactie op het masterplan bèta en technologie van de gezamenlijke topsectoren. Het bedrijfsleven schreef daarin grote problemen te

’Het kabinet weigert de bekostiging adequaat mee te laten groeien’ voorzien vanwege het komende tekort op de arbeidsmarkt van technici. Het kabinet erkent dat tekort. Het gaat om 33,6 duizend hoogopgeleide bèta’s en technici, schrijven de bewindslieden. Niet alleen moeten er meer jongeren voor een technische opleiding kiezen, vinden zij, techneuten moeten ook langer in hun eigen vakgebied blijven werken. Nu kiest bijna de helft van de mbo’ers en hbo’ers onder hen voor een beroep in een andere sector. Van de rest stapt een deel na enkele jaren werken alsnog over naar een niet-technisch beroep. Dus is er sprake van schaarste. Daarom komt er een ‘nieuw offensief’. Onderwijs en bedrijfsleven moeten beter samenwerken. Bedrijven moeten ervoor zorgen ‘dat werken in de techniek aantrekkelijk is en dat werkne-

mers langer en productief in de sector aan de slag blijven’. Daar zijn miljoenen voor nodig, meent het kabinet. Het stimuleringsprogramma van het Platform Bèta en Techniek wordt de komende jaren voortgezet. Het platform krijgt 18,7 miljoen euro voor het aanjagen van bèta-technische interesse bij middelbare scholieren en basisschoolleerlingen. De drie technische universiteiten kunnen elf miljoen besteden aan de verbetering van hun onderwijskwaliteit, een bedrag dat overigens al eerder is vastgesteld. “De aanleiding hiervoor is het hoge aantal langstudeerders bij de technische universiteiten, vooral in de bachelorfase”, aldus de bewindslieden. Ze kunnen met dat geld meer – en betere – docenten inzetten, de aansluiting met het voortgezet onderwijs verbeteren en meer studenten werven. De Delftse studentenvakbond VSSD laat in een schriftelijke reactie weten de brief van het kabinet hypocriet te vinden. ’Het kabinet stelt zichzelf in dit document het doel om meer technici op te leiden. Dit terwijl volgend jaar er een numerus fixus bij de studie Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek (L&R) op de TU Delft komt. De TU Delft is hiertoe gedwongen omdat de bekostiging vanuit de overheid niet voldoende mee groeit met de nu al toenemende studentenaantallen. Het kabinet toont hiermee aan dat zij zelf niet achter hun eigen document staan.’ Dat is volgens de VSSD extra wrang, omdat de instroom bij L&R de afgelopen jaren is gegroeid, ‘mede door het toedoen van de door het ministerie in het leven geroepen initiatieven als het platform Bèta Techniek.’ ’Het kabinet weigert echter de bekostiging adequaat mee te laten groeien. Dit betekent dat 140 potentiële vakkrachten dit jaar hun heil ergens anders zullen moeten gaan zoeken. Het kabinet lijkt de naar de Kamer uitgesproken ambities bij voorbaat al de nek om te draaien.’

Terwijl andere studenten over de boeken gebogen zaten, bivakkeerde de feestcommissie van S.V. Life (de studentenvereniging voor life science & technology, zie sylife.nl) afgelopen maandag in een koetent. Dit om aandacht te vragen voor hun feest van 25 april met als thema ‘Boer zoekt Habibi: Van nijlpaard tot kamelenteen, waar ga je met je harem heen?’ Voeg daarbij de biertjes voor een euro en een optreden van Barry Badpak op Quintus in Leiden. Maar ja, eerst die tentamens. (Foto: Sam Rentmeester)

Proef met virtuele masters De faculteiten Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek (L&R) en Techniek, Bestuur en Management (TBM) bieden volgend jaar elk vijf online mastervakken aan. Met dit experiment wil de TU wereldwijd niet alleen studenten, maar vooral ook professionals bereiken die hun kennis willen opvijzelen. Zij kunnen hierdoor onafhankelijk van tijd en plaats studeren met begeleiding, toetsing en mogelijk certificering. L&R had volgens de TU het beste voorstel ingediend voor deze proef. De faculteit zal online vakken maken uit een masterprofiel voor het ontwerpen en optimaliseren van lichtgewicht constructies. Studenten op stage of in een uitwisselingsprogramma kunnen deze vakken dan online volgen. Ingenieurs die nog zijn opgeleid met aluminium als ontwerpmateriaal voor vliegtuigen, leren zo over de huidige materialen zoals composieten.

De bedoeling is dat volgend jaar september maximaal veertig studenten deze vakken online en in een vaststaande volgorde en periode volgen. Voor elk vak wil L&R een online community op blackboard opzetten. Hierbinnen kunnen studenten elkaar feedback geven. Verder wil L&R onder meer gebruikmaken van collegeopnames, videoinstructies en simulaties, interactieve textbooks en filmpjes, online spreek-

Via een online community kunnen studenten elkaar feedback geven uren, twitterfeeds en voor mondelinge tentamens mogelijk skype en webcams. TBM gaat online varianten maken van vijf vakken uit de master engineering & policy analysis. Daarin ligt de nadruk op het analyseren en oplossen van complexe technologische vraagstukken waarbij verschillende belanghebbenden met conflicterende doelen een rol spelen.

De faculteit biedt de master momenteel al samen met universiteiten in het buitenland aan als een zogeheten double degree-programma. Studenten die om financiële of andere redenen (nog) niet naar Delft kunnen komen voor deze double degree kunnen deze vakken straks online volgen. Verder richt de faculteit zich op mensen die keuzevakken willen volgen en op professionals die kennis willen opdoen voor hun praktijkvoorbeelden. Uniek is dan ook dat studenten samenwerken aan een praktijkopdracht die de professionals inbrengen. Toetsing van groepsopdrachten vindt plaats via peer review en deelnemers moeten een essay schrijven. TBM wil in totaal honderd online deelnemers (twintig per vak) trekken, van wie er tachtig moeten slagen of een bewijs van deelname ontvangen. De faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen werkt nog aan een plan om een virtuele masteropleiding watermanagement aan te bieden. (CvU) www.delta.tudelft.nl/25005

DELTA. 12 19-04-2012 www.delta.tudelft.nl @tudelta [email protected] www.facebook.com/ tudelta

nieuws/column

02

Minister

Roadmap 2020

Hoe is Jan Kees de Jager minister geworden? En hoe zit het nu precies met de Europese schuldencrisis? Studenten die het hem willen vragen, kunnen dat op woensdag 25 april doen in sociëteit Alcuin van Virgiel aan de Oude Delft 57. De VerenigingsRaad (Vera) houdt daar vanaf 19.15 uur een interactieve avond met de minister. Iedereen die lid is van een studentenvereniging is welkom. Ook via twitter zijn vragen te sturen via hashtag #vraaghetdejager.

De universiteit moet eerst nadenken over de ingenieur die zij wil opleiden, alvorens te bedenken hoe de opleidingen er uit moeten zien. Dat schrijft studentenraadsfractie Oras op haar website. Voor haar nog te verschijnen Instellingsplan Roadmap 2020 mist de universiteit volgens Oras ‘een visie die keihard neerzet welke unieke en onmisbare kenmerken een Delftse ingenieur heeft’. Daarom noemt Oras ze zelf: probleemoplossend en analytisch zeer sterk, leidinggevend en multidisciplinair, kritisch en innovatief, ondernemend/ initiatiefrijk en ambitieus, actief en

Facebook: on.fb.me/jankees

Delft-app betrokken. Dit was tegen het zere been van de andere studentenraadsfractie Lijst Bèta, zo bleek uit een van haar tweets op woensdag 18 april. ‘Blijf bij de feiten! In januari heeft @lijstbeta een visie op de Delftse ingenieur aan het college van bestuur aangeboden.’

Wat kan ik vandaag doen in Delft? Met de gratis iPhone app ‘Ontdek Delft’ krijgt de gebruiker suggesties. Op het menu staat altijd één bezienswaardigheid, één café of restaurant, één winkel en één activiteit van de dag. De app houdt rekening met openingstijden. Bij gebruik in de ochtend staan vooral musea, koffietentjes en lunchrooms in het menu, in de late middag restaurants en ‘s avonds de uitgaansgelegenheden. De app werd maandag 16 april geïntroduceerd door wethouder Junius.

www.oras.nl/2012oras-en-sr-introduceren-een-visie-op-de-delftse-ingenieur

‘Ik doe me niet anders voor dan ik ben’ delta online DUO-app De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) roept opnieuw de hulp van studenten in. Ze schrijft een wedstrijd uit om de nieuwe ‘DUO Student’-app te ontwerpen. Hoofdprijs is drieduizend euro. www.delta.tudelft.nl/25004

Kritisch De Onderwijsinspectie maakt zich zorgen over het lage studierendement en de aanhoudende ontevredenheid van studenten en afgestudeerden over hun opleiding. Het toezicht binnen de instellingen en door de NVAO functioneert niet altijd. www.delta.tudelft.nl/25003

Privaat minder goed De plannen van staatssecretaris Zijlstra voor het deeltijdonderwijs leiden tot minder diploma’s en kwaliteitsverlies, waarschuwen HBO-raad, vakbonden en studentenorganisaties in een vandaag gepubliceerd pamflet. www.delta.tudelft.nl/25000

Academische vrijheid Politici en beleidsmakers bemoeien zich te veel met het onderwijs en onderzoek. Daardoor komt de academische vrijheid in gevaar, stelt jurist en onderwijsexpert Peter Kwikkers. “Terwijl die vrijheid nadrukkelijk in de wet staat.” www.delta.tudelft.nl/24998

Bezuinigen De politieke jongerenorganisaties van VVD, CDA, D66 en de ChristenUnie willen niet dat er bezuinigd wordt op onderwijs en wetenschap. In hun gezamenlijke voorstellen wordt het hoger onderwijs met rust gelaten. www.delta.tudelft.nl/24996

Ongrondwettelijk Volgens staatssecretaris Zijlstra is er niets mis met de prestatieafspraken die hij met universiteiten en hogescholen wil maken. Onzin, zegt hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens: “Wat de staatssecretaris wil, is in strijd met de Grondwet.” www.delta.tudelft.nl/24997

Feuten De politie heeft iemand opgepakt tijdens een feest van de fictieve studentenvereniging Mercurius, meldt RTL Boulevard. Maar tot de meeste feestgangers is dat niet doorgedrongen. www.delta.tudelft.nl/24991

Student werktuigbouwkunde Michiel Adriaanse (19) is doorgedrongen tot de kwartfinale van de verkiezing van de student of the year van studenten. net.

overgang best lastig en had opstartproblemen. Mijn leerinstelling was te min. Op de middelbare school had ik het gemakkelijk, daardoor wist ik niet wat werken inhield. Dan loop je tegen een muur aan. Inmiddels heb ik counseling gehad over mijn manier van werken. Ik moet veel vakken uit het eerste jaar nog doen, maar de tweedejaars tentamens die ik heb gedaan, heb ik allemaal gehaald. Ik ben er dus weer met frisse tegenzin tegenaan gegaan.”

SASKIA BONGER Waarom doe je mee aan deze wedstrijd? “Het is een impulsief besluit. Ik kreeg een mailtje over de verkiezing voor het studentenhuis van het jaar, en dacht: dit zou wel eens wat leven in de brouwerij kunnen brengen. Toen ik toch bezig was, heb ik mezelf ook maar opgegeven. Met het huis, een Korvezeehuis met acht bewoners, lagen we er meteen uit. Blijkbaar waren we niet leuk genoeg.” Denk je dat je kans maakt? “Ik vind mezelf een behoorlijke doorsnee Delftse student: zelf een beetje klussen en heel veel bier drinken, maar ik wil wel graag winnen. Daarom zet ik iedere dag weer een link naar de verkiezing op mijn Facebookpagina. En ik krijg support van vrienden, familie en mijn ex-collega’s, met wie ik voordat ik naar Delft ging in de keuken werkte in een restaurant in Zeeland.”

Michiel Adriaanse: “Volgens mij komt het in deze wedstrijd meer aan op intelligentie en ambitie dan op uiterlijk.” (Foto: Sam Rentmeester)

Heb je er geen bezwaar tegen aan een vleeskeuring mee te doen? “Als je vleeskeuring zegt, denk ik meteen aan uiterlijk. Maar als ik mijn huisgenoten mag geloven, had ik het op mijn uiterlijk nooit gered en ik zit toch in de kwartfinale. Volgens mij komt het in deze wedstrijd meer aan op intelligentie en ambitie. Mensen die stemmen, kijken volgens mij verder dan de foto’s. Ik heb me precies zo voorgedaan als ik ben. Je krijgt wat je ziet. We hebben deze week een debat over actuele thema’s. Doe ik dat goed, dan word ik beloond met extra stemmen.”

Hoe zit het met je debatkwaliteiten? “Hier in huis heb ik vaak in één keer mijn mening klaar. Ik heb het niet altijd bij het rechte eind, maar daardoor gaan anderen zich in de discussie mengen. Samen komen we er dan meestal wel uit. Hoe ik het er straks alleen afbreng, moet nog blijken.” Je zit middenin een tentamenperiode. Hoe gaat het daarmee? “Op de dag van het debat heb ik eerst een hertentamen thermodynamica. Ik ben daar toch wel weer gestrest door. Ik studeer nu twee jaar in Delft, maar eigenlijk kun je het eerste jaar niet echt meerekenen. Ik vond de

Tegenzin? “Ik zou liever iedere dag met een biertje in mijn hand en mijn tenen in het zand zitten, maar ja, dat kan nu eenmaal niet. Wat doe je naast je studie? “Ik klus, heb een werkbank in mijn kamer staan. Ik ben nu een klok aan het bouwen met houten raderen. Dat wordt een enorm ding aan mijn muur.” Mensen moeten op jou stemmen. Waarmee overtuig je ze? “Waarschijnlijk komt er een fusie met de universiteiten van Leiden en Rotterdam. Dan kunnen we, naast dat elementaire deeltje dat deze week in het nieuws was, nog wel een Delfts exportproduct gebruiken.” www.studentoftheyear.nl

hartmann

Sadistisch universum Nog niet zo lang geleden kon ik de deur van mijn kantoor openen en afsluiten met een sleutel. Dat is niet meer zo. De sloten op alle deuren in mijn faculteit zijn vervangen door kaartlezers die aan de hand van je campuskaart bepalen of je naar binnen mag of niet. Het voordeel hiervan ontgaat mij volledig. Misschien dat nu geregistreerd wordt wie op welk tijdstip zijn kamer in dan wel uit gaat. Dat lijkt me een inbreuk op de privacy die, indien wettelijk toegestaan, in elk geval aan de medewerkers kenbaar zou moeten worden gemaakt. Dus een mededeling in de trend van ‘Vanaf heden worden al uw beweging minutieus vastgelegd. Wij zullen uw daadwerkelijke aanwezigheid regelmatig vergelijken met uw Outlook agenda, en toetsen aan uw tijdschrijven in TIM enterprises. Bij structurele discrepanties nodigen wij u uit voor een gesprek in kamer 101’. Dit systeem heeft grote nadelen. Zo blijkt het noodzakelijk om je campuskaart ongeveer eens in de twee weken te activeren bij het Servicepunt. Dat wordt gemakkelijk vergeten, en zo gebeurt het regelmatig dat iemand aan het eind van de gang op de derde verdieping van de C-vleugel voor zijn kamer staat en ontdekt dat de deur niet opengaat. Kan hij weer helemaal terug naar het Servicepunt om zijn campuskaart te activeren. Waarom is dat? Waarom blijft die kaart niet actief zolang je in dienst bent van de TU Delft? Of wordt ons dienstverband in het kader van de herijking telkens met twee weken verlengd? Nog niet zo lang gelden werd mijn kamer in mijn afwezigheid schoongemaakt. Ongeveer tweemaal per week zag ik, als ik ’s morgens binnenkwam, dat de prullenbak en de blauwe papierbak waren geleegd. Plakkerige vegen waren stille

getuigen van het schoonmaken van mijn bureau. Dat is niet meer zo. Nu wordt er eens per week op mijn deur geklopt waarna, zonder de uitnodiging ‘binnen’ af te wachten, een schoonmaakster (waarom zijn het toch altijd vrouwen?) binnenkomt die onverwijld met haar werkzaamheden begint. Terwijl ik aan het werk ben! Ik kan moeilijk kwaad op haar worden, want ik weet dat zij ook maar gestuurd wordt. Ik moet het met haar baas opnemen. Of beter nog met de minkukel die hiervoor binnen de TU verantwoordelijk is. Ik denk dat ik het antwoord al weet: bezuinigingen en overdag schoonmaken is goedkoper dan ’s avonds. Geef me dan een rol plastic zakken, wijs me waar de afvalcontainers staan, dan doe ik het zelf wel. Nu word ik verzocht mijn voeten op te tillen omdat er onder mijn bureau gestofzuigd moet worden! Vorige week was het toppunt. Midden in mijn jaarlijkse functioneringsgesprek – na onverdoofde castratie met twee bakstenen mijn minst favoriete bezigheid – kwam de schoonmaakster de kamer binnen en begon doodleuk met een klamme lap over het bureau te vegen. Niemand zei iets, verbouwereerd als we waren door wat we aanschouwden. Hoe hebben we het zover kunnen laten komen? Soms denk ik dat het een uit de hand gelopen grap is van sadistische managers die kijken hoe ver ze kunnen gaan met ons sarren met nieuwe regeltjes en procedures. Maar dat is natuurlijk niet zo. Toch? Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 12 19-04-2012

nieuws

Eureka

Bouwputliefhebbers

Rector

Vrijheid

Wie mensen wil voordragen voor de Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie 2012 kan dat nog doen tot 1 juni. Vanaf dit jaar reiken de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) voor het eerst een gezamenlijke, jaarlijkse prijs uit aan zowel een wetenschapper als een journalist voor de beste prestatie in het toegankelijk maken van wetenschappelijke kennis en inzichten voor een breed publiek.

Zin in een wandeling of fietstocht langs architectuurfestival ZigZagCity, de Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam en Motel Mozaïque? Dat kan op zaterdag 21 april om 11.30 en 14.30 uur als Parfum de BoemBoem op het Schouwburgplein Rotterdam het nieuwe seizoen aftrapt met wandel- en fietsroutes langs bouw- en sloopgebieden in Rotterdam. Toegang zes euro per persoon, reserveren wordt aanbevolen via (010) 4652228.

De TU Delft krijgt elk jaar veel geld en geeft dat ook weer uit, maar waaraan? En hoe kun je onderzoeksgeld aanvragen? Iedereen die het antwoord op dergelijke vragen wil weten moet op 26 april naar de Oranjezaal van de TU Library komen. Daar vindt onder de titel ‘Where is the money?’ de eerste editie van een serie bijeenkomsten ‘In debat met de rector’ plaats. Het debat wordt georganiseerd in samenwerking met Studium Generale.

De beroering rond het onderzoek van Ron Fouchier, bijzonder hoogleraar moleculaire virologie van het Erasmus MC Rotterdam, naar het griepvirus H5N1, publicatiebeperkingen bij toptijdschriften en de bemoeienis van overheden, roepen vragen op over vrijheid van onderzoek en publiceren. Mag, of moet zelfs alle wetenschappelijke kennis openbaar worden gemaakt? Zijn er grenzen, en zo ja: welke dan, en hoe worden die bepaald? Is dat eigenlijk wel mogelijk of werkt dat juist averechts? Over dit soort vragen gaat Fouchier op maandag 23 april in debat met Ben Ale,

hoogleraar veiligheid en rampenbestrijding aan de TU Delft.

Waas zijn onkosten declareerde.’ Zijlstra schrijft het ‘afdoende’ te vinden dat Waas na een gesprek met het cvb zijn taken als decaan van 3mE neerlegde. Het college sprak destijds met Waas af dat hij vijftienduizend euro terugbetaalt aan de TU. Een woordvoerster van de TU laat weten dat dit geld nog niet is overgemaakt. “Wel op korte termijn. De betalingsregeling is in behandeling.” De inspectie heeft de TU gemaand de accountant deze acties te laten bijhouden. De raad van toezicht heeft Zijlstra toegezegd ‘de komende tijd extra aandacht te besteden aan het op- en bijstellen, naleven en handhaven van de interne regelgeving’ en Zijlstra ‘waar relevant op de hoogte te houden’. Wat betreft de hoge vergoedingen (Waas declareerde bijvoorbeeld bijna 23 duizend euro voor een sabbatical in de Verenigde Staten, red.) wijst Zijlstra erop dat Waas verdiensten had op het gebied van valorisatieprojecten, ook vanuit het Innovatieplatform. ‘De rol van de decaan zelf is in deze zaak

te betreuren, maar ook het bestuur van de TU Delft moet worden aangesproken.’ De TU heeft inmiddels een overzicht verstrekt van nevenfuncties van alle Delftse hoogleraren en bestuurders. Het college scherpt de procedures op dit moment aan zodat de regeling volgens Zijlstra nog beter wordt nageleefd. Hij ziet dan ook geen aanleiding voor een centraal totaaloverzicht van nevenfuncties van alle hoogleraren, waar de SP om vroeg. Wat betreft het artikel waarin NRC schrijft over onrechtmatig uitgeven van rijksmiddelen, verliezen op vastgoed en gebrek aan aandacht voor integriteit, schrijft Zijlstra dat de TU voornemens is alle door de inspectie gevraagde verbeteringen uit te voeren. Dat is voor hem afdoende, schrijft hij op vragen van VVD, PvdA en SP.

www.knaw.nl/eurekaprijs

www.parfumdeboemboem.nl

Debat met de rector, donderdag 26 april van 12.30 uur tot 13.30 uur in de TU Library.

03

Debat over vrijheid en onderzoek van publiceren, maandag 23 april, van 18.00 tot 20.00 uur in het Trippenhuis van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, Kloverniersburgwal 29 in Amsterdam www.knaw.nl

Inspectie berispt college TU Het college van bestuur heeft ‘geen gepaste soberheid betracht’ bij zijn declaraties. Dat concludeert de Inspectie van het Onderwijs na onderzoek. Connie van Uffelen De inspectie heeft het college van bestuur (cvb) op de vingers getikt over zijn declaratiegedrag en er op gewezen dat het beheer van onkostenvergoedingen beter moet. Ook heeft zij de TU gemaand het inkoopbeleid en inkoopprocedures te verbeteren, net als het beheer van het vastgoed

‘Hoogste tijd voor verbetering’

en het beleid en toezicht rond nevenwerkzaamheden. De universiteit moet hierover in het najaar of bij het jaarverslag 2011 rapporteren. Aanleiding zijn publicaties in NRC Handelsblad over ruime reis- en onkostenvergoedingen van het cvb (die in de periode 2008-2011 meer dan 900 duizend euro bedroegen) en over decaan Marco Waas wiens vrouw opdrachten kreeg van de universiteit. De krant schreef verder onder meer dat de TU miljoenen verloor met vastgoed, rijksgeld niet rechtmatig uitgaf en integriteit niet de hoogste aandacht gaf. Wat volgde waren 21 schriftelijke Kamervragen. Onder meer van de PvdA die sprak van ‘ernstige belangen-

De bestuurders van de TU Delft moeten de strenge woorden van de staatssecretaris ter harte nemen, vindt de ondernemingsraad. Er is een grotere rol toebedeeld aan de raad van toezicht. Duidelijk is dat er niet altijd goed toezicht is gehouden op de universiteit, zo concludeert de ondernemingsraad (or) na het oordeel van staatssecretaris Zijlstra. “Hoogste tijd voor verbetering”, zegt voorzitter Dineke Heersma. “Die verbetering is onlangs ingezet door het college van bestuur.” Uit het rapport van de Inspectie van het Onderwijs en de antwoorden van staatssecretaris Zijlstra op Kamervragen maakt de or op dat NRC Handelsblad de werkelijke feiten heeft gepubliceerd over de TU. “In NRC werd vorige week slechts één rectificatie vermeld: de betrokken decaan van 3mE zou geen privé-inkomsten hebben verkregen uit projecten binnen valorisatie.” De or heeft inmiddels een werkgroep integriteit ingesteld. Die krijgt donderdag 19 maart een training van de stichting Veiligheid en Integriteit. “Mogelijk vloeien er adviezen uit voort aan het cvb. Het gaat niet alleen om wetenschappelijk integriteit, maar ook om gedrag van het voltallige personeel.”

verstrengeling’ van Marco Waas met publieke middelen. Staatssecretaris Zijlstra wijst in zijn antwoorden echter op het onafhankelijke feitenonderzoek dat de TU liet uitvoeren door een accountant. Daarin kwam naar voren ‘dat er weliswaar aanwijzingen waren voor de schijn van belangenverstrengeling, maar dat de decaan veelal niet direct betrokken was bij de verlening van opdrachten’. Op vragen van de SP antwoordt Zijlstra dat de TU zich in dergelijke gevallen ‘maximaal moet inspannen om belan-

‘De TU moet zich maximaal inspannen om het aanzien van de wetenschap niet te schaden’ genverstrengeling te voorkomen en het aanzien van de wetenschap niet te schaden’. Hij vindt het de taak van het universiteitsbestuur om de bestuurlijke en wetenschappelijke integriteit te waarborgen en wijst erop dat de TU de interne gedragsregels nog dit jaar extra onder de aandacht brengt. NRC schreef in januari dat Waas 27 duizend euro bij de TU Delft declareerde voor een kantoor aan huis. Een deel van die kosten hield verband met ondernemingen van zijn vrouw, die op zijn huisadres zijn gevestigd. Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg vond dat sprake was van een ‘ontoelaatbare verstrengeling bij de manier waarop

‘De regels worden duidelijker’

Collegevoorzitter Dirk Jan van den Berg reageert schriftelijk op het oordeel van de Inspectie van het Onderwijs. Bent u het ermee eens dat het cvb ‘geen gepaste soberheid’ heeft betracht? “De inspectie en de staatssecretaris stemmen in met de door het cvb genomen dan wel voorgenomen maatregelen. Collegeleden maken afspraken over hun taken en werkzaamheden met de raad van toezicht. Dat geldt dus ook voor de daarmee samenhangende kosten. Dat zal ook in de toekomst zo zijn.” Hoe gaat de TU de door de inspectie gewenste verbeteringen aanpakken? “Er wordt doorgaand gewerkt aan verbetering van het beheer van onkostenvergoedingen, het inkoopbeleid, inkoopprocedures en het beheer van het vastgoed.” U scherpt de procedures voor nevenfuncties aan. Is er straks minder toegestaan? “De regeling nevenfuncties wordt onder de loep genomen en aangepast. Dit hoeft niet te betekenen dat er minder mag. Wel worden de regels duidelijker. Veel van deze projecten liepen al voor de bewuste publicaties verschenen.” Van den Berg gaat niet in op een uitspraak van staatssecretaris Zijlstra over de hoge onkostenvergoedingen van decaan Marco Waas. Zijlstra zei daarover: “De rol van de decaan zelf is in deze zaak te betreuren, maar ook het bestuur van de TU Delft moet worden aangesproken.” De declaraties van Waas waren volgens de afspraken, aldus het college van bestuur vorig jaar. In januari vroeg de ondernemingsraad (or) om een overzicht van alle afwijkende afspraken voor onkostenvergoedingen. Zijn er medewerkers met afwijkende afspraken? Zo ja: hoeveel en wat gaat u daar aan doen? Betreft het ook decanen? “Het beloningsbeleid voor decanen en directeuren is met de or besproken.” (Desgevraagd laat de or weten dat die informatie vertrouwelijk is en nog wordt besproken, red.)

Techniek niet meer aantrekkelijk onder de jeugd? Je zou het niet zeggen als je afgelopen zondagmiddag in het Science Centre Delft was. Het was een topdag met veel bezoekers, die in het kader van het Nationaal Museumweekend voor één euro naar binnen mochten. Het was voor ruim een miljoen mensen reden dit weekend naar een van de ruim vierhonderd deelnemende musea te gaan. (Foto’s: Sam Rentmeester)

Vorig jaar overwoog de TU naar de Raad voor de Journalistiek te stappen. Gaat u dat nog doen? “Inmiddels hebben vele actoren in de universiteit, het ministerie en de politiek zich in detail gebogen over onderwerpen die in het artikel ter sprake kwamen en zijn diverse vervolgartikelen geplaatst waarop de TU Delft heeft kunnen reageren. Daar voegt een gang naar de Raad voor de Journalistiek niets meer aan toe.”

DELTA. 12 19-04-2012

science

opinion please

04

Majorana’s emerged in Delft An elementary particle that was predicted 75 years ago by the Italian physicist, Ettore Majorana, has now been detected by Professor Leo Kouwenhoven and his Kavli institute team, in collaboration with FOM and TU/e. As a world’s first, the researchers succeeded in creating a device and circumstances in which the Majorana fermions emerged. They published their findings in Science. Jos Wassink

Promising green noise reduction walls A road traffic noise reduction barrier along the A348 will get a coat of succulent plants, which should absorb particulate matter and reduce noise. Car drivers near Velp will soon have a radically new view. No longer will they drive past boring noise reduction barriers; instead, they’ll see a green wall consisting of succulent plants. This will be a testing site some 400 meters long, commissioned by the Province of Gelderland in collaboration with knowledge institute Alterra and the University of Wageningen. The experiment must reveal how much noise is reduced by the plants and how much particulate matter they’ll absorb. “It’s an excellent idea. Traffic noise reduction barriers have a promising potential for reducing pollution,” says postdoc researcher, Dr Marc Ottelé (Civil Engineering), who published his PhD research last year on vertical greenery. “The potential of the plants is promising, and we know that they intercept particulates. However, it’s very difficult to say how much particulates the plants intercept exactly. It’s very complex to measure this.” Bob Ursem, scientific director of TU Delft’s Botanical Garden, agrees with Ottelé: “I estimate that about 5 to 7 per cent of the particulates will be reduced because of plants, but this depends on the characteristics of the wall and on the direction of the wind. Planting green against the wall is a passive system. Better results could be obtained with active systems. One could think of technology that absorbs the particulates.” Ursem has invented such a particulate catcher. “In an open environment, 60 per cent of the particulates could be absorbed”, he states. For the new A348 barrier, succulent plants will be used because they do not need much water. “Therefore it’s a good choice”, says Ottelé. “The succulent plants are also very lightweight, which makes it easy to attach them to a wall. And they’re cheap.” The green wall should also reduce noise. “I think it would only muffle the sound a little bit,” says Ursem. He wrote a chapter on how to effectively muffle sound in a book entitled ‘Ecological Engineering’. “Bushes or hedges planted close to each other would work better. They have a denser structure than the succulent plants.” Ottelé however is more positive about the sound reduction because of the substrate layer that is used. “This will absorb the sound better than the standard hard surfaces.” On Monday the Dutch TV program, Pownews, vehemently criticised the green wall, saying that it is ridiculous that 200,000 euros was spent on it. Ursem strongly disagrees: “The effect of the plants may not be spectacular, but every little helps. They absorb particulates and reduce the noise a bit. And it also makes the highway look better. Visually it’s a good improvement.” Ursem and Ottelé do not think that 200,000 euros has been badly spent during the financial crisis. “For this kind of structure, it’s actually quite cheap,” Ottelé days. “Normally, one would pay a lot more for a green wall of 400 meters.” Ottelé believes that in the near future more green walls will arise next to highways. “Along the A13 between Rotterdam and Delft, there’s also a recently placed green noise reduction barrier. Common ivy grows against the wall. Houses could also very well use green walls. Plants influence thermal behaviour by insulating properties and reducing pollution. They’re cheap and have great potential.” (RV)

All elementary particles in physics have their own antiparticle or opposite charge, such as the electron and the positron. But there is only one particle that is its own particle: the Majorana fermion, as proposed by the Italian physicist, Ettore Majorana, who derived it from Dirac’s equation (a 1927 connection between special relativity and quantum mechanics). After Majorana’s enigmatic death, the mysterious (anti)particle was more or less forgotten. In the 1970s however the hunt for Majorana’s was restarted using large accelerators and detectors, since the missing particles were seen as possible candidates for the mysterious dark matter in the universe. This search is ongoing at Cern in Geneva. A number of theoretical physicists meanwhile thought it might also be possible to create Majorana’s under very specific circumstances, instead of detecting them in the wild. The first proposals date back ten years, but those proposals were not very practical. Only very recently, in 2010, two academic groups (Roman Lutchyn from the University of Maryland, and Yuval Oreg from the Weizman Institute in Israel) launched practical and nearly identical proposals in Physical Review Letters aimed at creating Majorana’s. They predicted that the elusive particles will appear at the contact between a semiconducting nanowire and a superconductor. “We had already published a number of studies involving nanowires, superconductors and magnetic fields,” says TU Delft’s Professor Leo Kouwenhoven. “I guess that made us the prime candidate for the chase. So, in spring 2010, we were contacted by Microsoft for the Majorana hunt and we agreed to join.” Two years later, the group has now published their sightings of ‘Signatures of Majorana Fermions’ in

Prof. Leo Kouwenhoven, prime candidate for the chase. (Photo: Sam Rentmeester)

Science (12 April 2012). The TU Delft researchers designed and developed a special chip for their measurements. At the centre of this chip is a semiconducting nanowire made of indium-antimony (known for its strong spin-orbit coupling) and just a few micrometres long. One side of it is connected to a gold contact, and a stretch of superconducting material

In the Science publication, the researchers show that the phenomenon only works if all ingredients are present connects to the side of the nanowire. The prediction is that Majorana’s will form, at very low temperatures and at certain magnetic field strengths, in the nanowire at both edges of the contact with the superconductor. What Mourik and Zuo measured in an endless series was that the contact between the nanowire and the superconductor, which is the supposed location of one of the Majorana’s, is only conductive for electrons with zero energy. “The Majorana presents

Artist’s impression of the chip. (Ixion Animations)

itself in our measurements as a peak in the conductance at zero voltage,” Prof. Kouwenhoven explains. In the Science publication, the researchers show that the phenomenon only works, and works representatively, if all ingredients, like magnitude and direction of magnetic field, spin-orbit coupling and superconductor, are present. Take out one, and the Majorana is gone. “No one has found an alternative explanation for our measurements,” says Prof. Kouwenhoven, smiling. Vincent Mourik, a PhD student for the past 18 months, is fascinated by the project: “It’s a whole new phenomenon. There are the theoretical physicists who do a prediction, and we try to verify it in the lab. So you go step by step into the unknown. It’s fascinating.” His colleague Kun Zuo says this is only the beginning: “We put ‘signature’ in the title, because we do not have the definite proof. When we succeed in changing the phases of Majorana’s, we’ll see a whole new field of statistics that has never been seen before in physics.” “These new experiments have a highly theoretical character, with many new concepts,” says Prof. Kouwenhoven. “We’ll work on this together with Carlo Beenakker’s group at the University of Leiden. The new statistics of these particles are not only interesting for fundamental science; it is also the reason why Majorana’s may be used in quantum computers.”

V. Mourik, K. Zuo, L.P. Kouwenhoven, ‘Signatures of Majorana Fermions in Hybrid Superconductor-Semiconductor Nanowire Devices’, Science, 12 April 2012. doi: 10.1126/science.122360 youtu.be/yMIFiW4X0O8

DELTA. 12 19-04-2012

science

05

short news science Cell division

Asian Summer

Delta Water Award

Dividing is a critical event in a bacterium’s life: a new reliable cell membrane has to be built at exactly the right place to successfully spawn two daughter cells. How does nature organize this? Bionano scientists from the Kavli institute (AS) have established that DNA plays a vital role in determining the division site. Basically, division enzymes and DNA avoid each other. Professor Cees Dekker, Dr Juan Keymer and others published their findings in PNAS, 16 April 2012.

Two TU bachelor students will spend their summer in the Far-East. They will attend summer courses at the Chinese University of Hong Kong. Adriaan Bovendeert (IDE) and Stephane Jager (3mE) are two of 30 students in total that have been selected for the Netherlands – Asia Honours Summer School. The students will visit Shanghai, where they will meet with Dutch entrepreneurs. They will be asked how best to increase Dutch student’s exposure to China.

The ‘competition for young water talents’ was won by the Balance Island team (Grontmij, Deltares and Waterarchitect). Their proposal is that an artificial sand island situated in front of the nearly closed-off Haringvliet sea arm will reduce salt intrusion in a natural way. The prize, 15,000 euros and a study trip to New Orleans, was presented to them by provincial governor Karla Peijs, and Delta commission chairman, Wim Kuijken, last Wednesday. The TU entry Wind4Water received an honorable mention.

Cable

At the IEEE-student lecture on Desertec on 5 April (see interview with CEO Paul van Son), Professor Johan Smit (photo) presented an update on the research of high temperature superconducting cables, such as the one he is holding. This concentric cable, in which a number of 50-micrometre thin superconducting tapes carry all the current, will operate at liquid nitrogen temperature. Cold electrical insulation of this 3 kA cable was tested up to 50 kV by PhD student Roy Zuijderduin in EEMCS’s High Voltage Laboratory. (Photo: Jos Wassink)

www.summerinasia.nl

delta.tudelft.nl/25002

2-bit quantum computer works in diamond Research at the TU has brought a superfast working quantum computer one important step closer. For the first time, researchers built a working 2-bit quantum computer on a diamond chip. Their spectacular result was published in the science journal Nature. Robert Visscher

‘We can perform calculations and protect the spins from disruptions’ ter can be 0 and 1 at the same time. However, spins are also very sensitive for disruptions. The current publication is a follow-up to research published two years ago in Science. The same team demonstrated how to protect the spin state of a single electron, by continually flipping the spin direction of the electron with nanosecond pulses. This protected the spin from disruptions, but it also made it impossible for it to interact with other spins that can be used as quantum bits, which is necessary to

perform calculations. The researchers have now found a way to retain the interaction between the electron spin and the spin of an atomic nucleus. “We use the pulses to precisely synchronize the reversal of the electron with the dynamics of the spin of an atomic nucleus. We can perform calculations and protect the spins from disruptions.” The research team performed a search algorithm. “Our small-scale quantum computer finds an element in an unsorted database of four elements in a single try. A standard computer would need about two attempts.” The research was conducted in collaboration with the Ames Laboratory at Iowa State University, the University of California Santa Barbara and the University of Southern California.

T. van der Sar, Z.H. Wang et.al, ‘Decoherence-protected quantum gates for a hybrid solid-state spin register’, Nature, 5 April 2011, doi: 10.1038/nature10900

Technological developments hardly contribute to moral developments. ‘Technology sourcing over the technology life cycle’, PhD-thesis by Claire Stolwijk (Faculty of Technology, Policy & Management) (Illustration: Auke Herrema)

Browsing books online

Heike Faber: “They said: It really is something for us.” (Photo: Daan Vos)

proposition

In order to build their quantum computer, TU Delft researchers had to overcome a well-known but major problem, known as ‘quantum decoherence’, which is the irreversible loss of quantum information stored in a qubit, caused by disrupting interactions from its environment. The researchers were able to get rid of the decoherence and make two quantum bits interact. “It is the first time a quantum calculation has been performed with spins on a chip. It provides proof that a quantum computer could actually work,” says Toeno van der Sar, who received his PhD for his research

on a diamond-based quantum computer and is now a postdoc at the Kavli Institute of Nanoscience (Applied Sciences). The key role in the research is played by a tiny magnetic moment of electrons and nuclei – the so-called ‘spins’. In a standard computer, a bit is either 0 or 1. But thanks to electrons, which can have two different spin directions at once, a bit in a quantum compu-

graduate

Local bookshops are facing difficult times. In search of a new future, Heike Marin Faber (25) presented her MSc thesis on April 5 for the company Libris, for which she designed a new way of exploring books online: book browsing. Libris is a cooperative of 100 entrepreneurs who own local bookshops, a purchase organization that buys large amounts of books in order to receive high discounts. Furthermore, Libris provides a web shop for book sales, but due to its low development budget and stiff competition from Bol.com, Libris’ web shop is struggling to compete on the market. The bookshop owners are having great difficulties dealing with the situation. Faber: “They do not have any knowledge about technology, internet and digital books. They’re a bit afraid of it, but at the same time they know that they have to do something with it.” Faber therefore devised a solution for this problem in her ‘Integrated Product Design’ graduation project. Faber started her project with a preliminary research of possible improvements for local bookshops, connecting them with upcoming technology. She ended up with an idea to bring the experience of the ‘real’ bookshop to the internet: online ‘book browsing’. The advantage of going to a bookshop is that you can ‘browse’ through a selection of books, looking at the front covers, reading the texts on the back, and asking for advice from bookshop staff. Internet shops, however, do not provide this experience: one can only search for titles and look up related books. Faber resolved this problem by creating a whole new interface for the Libris web shop. When visiting the web shop, the user is presented with a selection of books, made by booksellers taking part in Libris. The book covers from the selection are displayed on the screen, and it’s possible to browse through the books by scrolling or swiping. By clicking on the book covers, more information becomes available. With this solution Faber successfully brought the bookshop experience to the internet. This conclusion was confirmed by testing the new website with users. Faber: “People really think it stands out from websites that are now available on the web, simply because the website is filled with book covers. It really attracts you.” Libris has also embraced the results. “They said: It really is something for us,” Faber confirms. “This is the only way that we can give our knowledge to a website. It’s something that other web shops cannot do, as they do not have 400 booksellers. (DV)

DELTA. 12 19-04-2012

international students

06

To leave Delft or not? Enticing inter-university MSc thesis projects often cost international students extra time and money. TINA AMIRTHA For many of us MSc students, first-year coursework is totally predictable: the first class of the day starts at 8:45, lunch is fixed at the Aula at 12:45, and we rarely leave Delft. The secondyear however is completely the opposite: one day you’re perhaps quietly working at the campus library, but the next day you’re engaged in limitless meetings with thesis advisors in neighboring towns. Moving around during the MSc program’s second-year costs us time and money, but many of us choose to go with the flow. 3mE’s biomechanical engineering department is one of many across TU Delft that advocates inter-institutional research for MSc theses. Students are encouraged to undertake research projects at one of TU Delft’s hospital partners, like the Leiden University Medical Center (LUMC). “They’re 5 euros apart!” exclaims Nishant Jain,

a second-year biomechanical Design student who recently started his work at LUMC. “It shouldn’t be so often, but I will go [to Leiden] about ten times this month, which is still a lot.” Although daily trips to and from Delft aren’t required of him, the tours quickly become drawn-out and add up financially. Meanwhile, our German neighbors offer attractive transportation passes to their international MSc students, allowing them to use most local buses, trams and trains for free in Germany. As a TU Delft international student in

Consequently, leaving Delft for any purpose, draws on our financial resources. Delft, taking advantage of the public transportation system is limited to discounted passes that require an additional annual fee. Consequently, leaving Delft for any purpose, draws on our financial resources. With this in mind, many of our cohorts have chosen to stay in Delft. “Many students from Delft already come here from all over the world. We’re not

the bike of... really looking to move again,” said Daniel Baldacchino, a second-year MSc Sustainable Energy Technology student who decided to stay in Delft for his research project. While financial reasons weren’t a main concern in Baldacchino’s ultimate decision to remain in Delft, he sympathized with the burden of coordinating the moves that would come with selecting an off-site research project. No matter which way the economic wind is blowing, the typical international student chooses his or her work site based primarily on where the project is most interesting, with money matters taking a secondary role. Martina Cuschieri, a second-year MSc student in computational tissue biomechanics and implants, decided to stay in Delft because the project fit her research interests the most, among the other offers, two of which came from outside Delft: “It just turned out that I could stay in Delft, which is easier than traveling.” Comparatively, Haoxan Li, a secondyear MSc biomechatronics student will move to Eindhoven, to be nearer to the company where he’ll carry out his experiments. Li and his MSc advisors acknowledged that regularly taking trains between Eindhoven and Delft would be less economical than taking an apartment in Eindhoven. For Cuschieri and Li, they followed their research interests first, and arranged the logistics of their projects second. In Li’s case, the way to minimize the time and money spent on the next phase of his MSc program was simply to move from Delft. While TU Delft faculties of course offer interesting projects on the Delft campus, nonetheless the opportunity to leave our newly established home in the second-year of MSc programs is one that many ambitious students are forced to consider from both an academic and logistical standpoint.

Checking times and counting change at Leiden NS station are facts of student life for second-year 3mE MSc students (l-r) Ivo Ulrich, Vasilis Terzopoulos and Nishant Jain. (Photo: Tina Amirtha)

(Photo: Chandra Elango) Name: Nishant Lawand (PhD-student at faculty of EWMCS) Price: € 650 Brand: Batavus Nova Versa 24 Striking feature: The rider Nishant gushes with immense pride when he starts talking about his bike. “I sold my holidays to pay for my bike in 2010, partly. So you can imagine how much my bike means to me”, he says. Being a foldable model, Nishant’s bike is easy to carry around. A foldable bike also means that he doesn’t have to buy a separate ticket for the bike while traveling by train. “Once, when I was in a hurry, I took my bike into the train without folding it. Because of the big wheels, the ticket examiner refused to believe it was foldable. I had to demonstrate until he was convinced,” Nishant says, laughing. Yet another advantage of having a foldable bike is that, while normal bikes are not allowed on a train during peak hours, foldable bikes are allowed. “A normal bike occupies too much space in the train, while foldables don’t.” In the Netherlands, it isn’t a surprise to find out one’s bike has simply disappeared from a parking slot. So what can one do to compensate for theft of an expensive bike? Nishant: “As a precaution, I insured my bike for three years. In order to get your bike insured, you’re obliged to buy a lock with a 3-star rating. I use this lock along with another simpler lock for my bike. Besides all this, I also carry my bike wherever and whenever I can. It doesn’t take any effort since it’s also very light and convenient to carry.” Nishant’s bike has never given him any problems so far. “When you are a PhD, you wouldn’t want to worry about a flat tire or being late, on top of worrying about experiments and deadlines,” he says. “I specifically wanted to buy a bike with large wheels, since I can cover more distance with less pedaling and hence less time. After all, time is extra valuable to a researcher.” Nishant says the only disadvantage is that his foldable bike doesn’t come with a rear carrier: “It’s not possible for me take my wife for a bike ride! But the advantages easily outweigh this single disadvantage, so I’m not complaining.” (CE)

motsyk

Regaining your virginity World-famous entrepreneur Richard Branson named his first company ‘Virgin Records’ because he and his team at the time were ‘virgins in business’: inexperienced, hopelessly naive young men and women who started out working for the company out of sheer enthusiasm rather than for profit. Since then, the Virgin franchise has grown into a 400+-company behemoth of a conglomerate, with businesses in everything from cosmetics to space travel, yet still employs the key principles that helped the company succeed some 40 years ago, principles that it shares with most young companies. Virgin invests a great deal of effort in staying virgin. Young scientists, entrepreneurs, engineers have a universal advantage in common: they don’t know they’re able to fail, and so they’re willing to try out nearly everything. This fresh outlook on life allows them to create things that were never thought possible before. It’s no coincidence that the majority of the great, history-altering breakthroughs were made by people in their 20s. That doesn’t mean that once we pass the 30-year-old mark, we stop getting good ideas. It means that past a certain level of experience, we tend to start shaping our ideas in their infancy, so that when they’re fully-formed, they resemble projects from our

past. In engineering, just like in art, each individual has a certain style. Just like an art lover can tell a Monet from a Van Gogh, an airplane enthusiast can easily distinguish one of Burt Rutan’s creations from a Fokker, for example, even if she had never seen that particular model before. A signature engineering style is built up over years of experience, and it helps us progress and improve our designs as we learn from previous successes and failures. However, it also can leave us prisoners of the dreaded ‘box’ that project managers are so enthusiastic about avoiding. So how do you start thinking outside the box when you’ve spent years reinforcing its walls? Virgin does it so: instead of building up any one company to gargantuan proportions, it usually breaks up the larger ventures into smaller ones, thus helping maintain a fresh start-up business atmosphere. Furthermore, the people at Virgin like to venture into areas where they have absolutely no experience. These businesses tend to turn the industry upsidedown, coming up with solutions no one in the industry had previously thought of. This is because technology often comes out ahead of its time, and is often written off in favor of proven technology.

Maintaining an open mind with science and engineering is as difficult as it is crucial for producing great discoveries, but not everyone can afford to keep venturing into new fields to stay fresh. One way of regaining your entrepreneurial virginity is to work with new people from very different fields and backgrounds; their creative energy will influence your own creativity. Another way is to humble yourself, forget that you’re an experienced and respected engineer and pretend that you’re a child looking for a solution without fear of embarrassment or failure. Ask younger, inexperienced engineers for their opinion and really listen to what they have to say. Get ideas from books, articles, movies, artwork completely unrelated to your field of expertise. You’ll only be able to think outside the box once you’ve stepped outside of it and looked around. Olga Motsyk is an MSc aerospace engineering student from Kiev, Ukraine. She can be reached at [email protected]

DELTA. 12 19-04-2012

international students

07

Creating the leaders of tomorrow Stela-Europe offers international students a chance to convene with other top students from around the world while learning valuable leadership skills.

Arab Energy Spring Desertec’s CEO Paul van Son was back in Delft for Easter. The TU alumnus has been living in Munich since he was asked to lead the German industrial initiative, Desertec, which aims to export solar and wind energy on a massive scale from North Africa and Middle East to Europe. It is Van Son’s job to line-up governments, academia, industry and investors to launch the visionary project. TU Delft’s IEEE-student organization invited him for a lecture. In the interview afterwards, Van Son told Delta he was witnessing a remarkable change of attitude in the Arab world. “Previously, they put their trust in oil,” Van Son observes. “Since about two years ago, people started to realize that oil is finite and that the sun shines for free. You could call it the Arab Energy Spring.” The full interview is on page 10.

RAGHUVEER RAMESH Stela, a student-run organization, brings together science and engineering students from top universities worldwide, providing leadership education and facilitating multicultural dialogue on global issues. The aim is to create intellectual networks of advanced undergraduate and graduate students from prestigious international universities. Chris Rozemuller, Emma van Bruggen, Jo Hoogslag and Valerie Goemans, board members of Stela’s European chapter, spoke to Delta about the organization and the upcoming convention in Tokyo. What’s a typical Stela convention like? Hoogslag: “The convention is held for 9 days, with 50 students from around the world being selected and attending lecture sessions on varied topics regarding leadership. The lectures are delivered by CEOs, renowned professors and other top professionals. After the lectures, there are workshops where one applies what was taught.” Van Bruggen: “Actually, what one enjoys even better is how the information from one talk is immediately applied into a simulation or role playing game or even into physically building models.” What exactly does one achieve by being part of Stela? Is it a convention where really smart students from around the world come up with solutions for global issues? Goemans: “It’s not an organization where one comes up with solutions. But the convention gives us the experience of interacting with excellent

Beauty pageant Stela-Europe board members (l-r) Jo Hoogslag, Emma van Bruggen, Valerie Goemans and Chris Rozemuller. (Photo: Sam Rentmeester)

students from around the world – not necessarily in the field of academics but in different facets of life. We had a Japanese sword fighting champion, and one young woman who was a part of the Noble Prize winner selection committee. It’s a great experience just working with people from different backgrounds and understanding how they tackle problems.” Rozemuller: “Also, at the end of the week, you have learnt to work in a group and improve your leadership skills. The organization’s ‘Vision for the future’ is aimed at forming a large network between these excellent students from all over the world, and with the leadership skills gained here, it’d be really useful in tackling real-life problems in the future.” Who exactly are these ‘excellent students’ you mention? Hoogslag: “Typically, ‘excellent’ students are those with a vision, who have been doing more than what is standard. Anyone studying in the EU, irrespective of their nationality, can apply.” As Stela-Europe board members, how are you promoting the organization? Rozemuller: “We’ve been trying to

recruit members to promote Stela in the universities that belong to the Idea League.” Hoogslag: “We also organized two workshops, one in Delft and another in Zurich. Both were very successful. The idea behind the workshops was to try and replicate the atmosphere of International Stela conventions.” What’s a typical day at a Stela conventions like? Goemans: “The day starts quite early. After breakfast we proceed to lectures on leadership models. After the lectures, there’s a workshop session where you and your group might build a model based on what you’ve learnt. At the end of the day we have a reflection period, where we learn what role we played in the project and analyze what could have been done better or what the strong points were. This allows you to try different routes the next day and experience different ways of working, which you wouldn’t normally try in real life.” Applications are open to participate in Stela’s Tokyo convention, held from August 11-19, 2012. For more details: contact-eu@stelaforum. org or visit www.stelaforum.org

Ever-increasing competition in the job market, combined with the fact that many international students don’t speak Dutch, makes it difficult to find jobs here. TU Delft’s Career Centre however is always ready to help students, offering walk-in activities, workshops and one-on-one appointments on a variety of helpful job-related topics. “Job applications are lengthy procedures, and rejection can be very frustrating. One important aspect students tend to underestimate is the power of networking,” explains Caroline Scheepmaker, the Career Centre’s manager. “While that may seem scary or difficult, it’s ultimately no different than when asking your friends for advice about choosing a good movie or restaurant. International students often don’t realize the size of the network they have. Approaching professors in faculties, asking for advice and discussing one’s interests not only

gives access to expert guidance but can also serve as mock interviews.” Madeleen Stamm, a careers counselor, says it’s “specificity” and ‘relevant information’ that makes great for CVs or motivation letters. “While you do have to sell yourself a bit,” she says, “the Dutch also aren’t exactly the types to boast and say they’re the

’Job applications are lengthy procedures, and rejection can be very frustrating’ absolute best at something.” Further, prospective Dutch employers prefer shorter documents: two pages for CVs, and one page for cover letters. As for the tricky question of including photos on CVs, Stamm says that it’s best not to, but rather “to have a photo on your LinkedIn profile, as you’ll often be reviewed online. But ensure every photo shows the professional you, dressed as you’d be at work, so not at the beach with a friend whose head is cut out of the frame – and yes, that does indeed happen!”

Mechanical engineering student, Michiel Adriaanse (19), has reached the quarter-finals of the ‘student of the year’ competition, organized by studenten.net. He doesn’t however find the competition a beauty pageant. “If you say beauty pageant, I immediately think of outward appearance. But if I’m to believe my housemates, I’ve never concentrated on my appearance, yet I’m still in quarterfinals. In my opinion, this competition is more about intelligence and ambition. I believe that the people who vote for me look beyond my photos. I’ve proceeded exactly as I am. What you see is what you get. This week we have a debate about current issues. If I do well, I’ll be rewarded with extra votes.” studentoftheyear.nl

Hypocritical The Dutch Cabinet published a report in which it pledged to continue investing in order to make young people enthusiastic about pursuing technical educations. “The issue at present is to prevent for example a future shortage of installers, fitters or welders,” wrote the Dutch ministers of state who authored the report, which was submitted to Parliament. The Cabinet’s plan involves all educational levels, including science and technology educational programmes. TU Delft’s student union, VSSD, called the report hypocritical. “In this report, the Cabinet states that the goal is to lead to more engineers, yet next year TU Delft’s aerospace engineering faculty will apply a capped admission (numerus fixus). TU Delft has agreed to this because government funding is insufficient for covering increases in the numbers of students. With this report, the Cabinet reveals that it doesn’t even stand behind its own document.”

Reprimand TU Delft’s Executive Board has “not exercised appropriate restraint” with its expense declarations, according to a research report by the Inspectorate of Education. The Inspectorate reprimanded the Executive Board for its expense amounts and stated that the management of expenses must be improved. It also urged TU Delft to improve its procurement and purchasing procedures, the management of real estate and the policy and oversight of ancillary activities. TU Delft must report to the Inspectorate on these matters by next autumn or in its 2011 Annual Report.

Virtual education

Applying for jobs in NL It’s the season for applying for jobs. TU Delft Career Center experts offer some handy advice.

news in brief

When attending job interviews, one should find a happy medium between speaking up and boasting. Stamm: “The Dutch appreciate people who take initiative and can explain what they have to offer, but tend not to like people who exaggerate. Talk about what you’ve done and how you’ve done it. Furthermore, personal qualities mentioned in CVs, like ‘analytical’, ‘communicative’, ‘team player’, etc, work well only when there’s proof about the same mentioned in the CV. Much better is when one can describe one’s activities and experiences in ways that these qualities become apparent indirectly.” As for salary negotiations, Scheepmaker offers the following tip for preparing for salary discussions: “If you can read some Dutch – or have a friend who does – the ‘salariskompas’ on intermediair.nl is a great tool for finding out what amount you could reasonably expect. Moreover, you can also negotiate on things besides salary, like vacation days and travel expense compensation.” (CE)

intermediair.nl

Virtual education is coming: both the faculty of Aerospace Engineering (AE) and the faculty of Technology, Policy and Management (TPM) will offer five online Master’s courses next year. AE will offer courses for design and optimization of lightweight structures. The faculty will also use lecture recoding, video instruction and simulations, interactive textbooks and films, online meetings, live twitter feeds and possibly skype and webcams for oral exams. TPM will focus on five courses from MSc engineering and policy analysis. With this experiment, TU Delft aims to reach students and especially professionals worldwide who want to improve their knowledge. Regardless of time and place, virtual education offers participants instruction, exams and certification.

Disco discrimination Gerd Leers, the Dutch government’s Minister of Integration, has stated that he will take action following reports that certain pubs, restaurants and discos in the Netherlands discriminate against people of non-Dutch backgrounds. The issue was raised in Parliament by Green Left MP, Tofik Dibi, who said he himself has been the victim of this type of discrimination in discos and clubs: “When I was a student, I was often refused entrance, and so were my brothers.” Minister Leers said the police might now conduct undercover operations and withdraw the licenses of those establishments found guilty of discriminatory entry practices.

(Foto: Jeroen Noordeloos)

DELTA. 12 19-04-2012

lifestyle

08

Gevecht tegen leegstand Een zwevend winkelcentrum, verschrompelde gebouwen en wolkenkrabbers die vervangen zijn door parkeerplaatsen. Hoogleraar Wouter Vanstiphout (Bouwkunde, design as politics) en zijn studenten laten zien hoe de toekomst van steden er uit kan zien op de vijfde internationale architectuurbiënnale Rotterdam.

Leegstand van kantoorgebouwen is een groot probleem. Nieuwe panden worden vaak gebruikt door bedrijven die zich al in Rotterdam gevestigd hadden. Daardoor ontstaat dus niet meer welvaart en vestigen zich ook geen nieuwe bedrijven in de Maasstad. Het zorgt eerder voor een toename van de leegstand, volgens Vanstiphout. Waar dat toe kan leiden, wordt duidelijk uit vergelijkingen van Rotterdam met de steden Istanbul, Detroit en Sao Paulo. Op de tentoonstelling zijn tekening van die steden te zien. “Alle steden hebben hun eigen problematiek. Mede daardoor wordt ook duidelijk welke kant het met Rotterdam op kan gaan.” Als voorbeeld noemt hij Detroit. In het

Robert Visscher

Het beeld is duidelijk: de stad is in verval

Kantoren die als verfrommelde sigarettenpakjes in elkaar zakken. Vrachtwagens die spullen naar gloednieuwe wolkenkrabbers brengen. En daar in de buurt werpen architectenbureaus hun hengels uit in dezelfde vijver. Op die manier wordt Rotterdam in een grote wandtekening verbeeld op de tentoonstelling ‘Are we the World’, gemaakt door de TU-leerstoel design as politics. “We vergroten bewust de problemen uit die in Rotterdam spelen”, zegt prof.dr. Wouter Vanstiphout. Zijn leerstoel neemt met de tentoonstelling een prominente rol in tijdens de vijfde internationale architectuur biënnale Rotterdam. Dit keer draait alles om de stad; het thema is ‘Making City’.

midden van de tekening zijn lege parkeerplaatsen te zien, naast een verlaten wolkenkrabber met houten planken voor de ramen. Het beeld is duidelijk: de stad is in verval. Gebouwen worden neergehaald ten faveure van parkeerplaatsen, die meer geld opleveren. In de verte zijn de suburbs te zien met eengezinswoningen. Niemand wil meer in de binnenstad wonen. “Detroit is als het ware een paar stappen verder. Gaat de Maasstad ook die kant op? Met behulp van de politiek en architecten zou een ommekeer plaats kunnen vinden.” Hoe zo’n ommekeer er uit ziet, toont

De tentoonstelling van de leertstoel Design as Politics in opbouw in de karakteristieke hofbogen (rechts Roderick van Klink). (Foto: Design as Politics)

het afstudeerproject van de 27-jarige Roderick van Klink (design as politics). Hij pakt de leegstand aan door in verlaten kantoorpanden rond het Hofplein, vlakbij het station, grote bouwmarkten en woonwinkels te realiseren. “Die winkels maken een einde aan de leegstand en zorgen voor veel levendigheid in het centrum van de stad.” Tussen de bouwmarkten en woonwinkels op het Hofplein moeten volgens Van Klink loopbruggen komen. “Op die manier kan iedereen van winkel naar winkel en ontstaat een zwevend winkelcentrum. De loopbrug is een goedkope constructie en snel realiseerbaar. Ik wil hiermee laten zien dat er veel meer dingen mogelijk zijn met kantoorpanden dan men denkt.” De locatie van de tentoonstelling van Vanstiphout en studenten is bijzonder: de Hofbogen, vlakbij het Hofplein. Het is een van de meest opmerkelijke stukjes Rotterdam. Vroeger denderden treinen boven de bogen. Maar dat is al lang verleden tijd. Jarenlang werd er niks met de bogen gedaan. Ze zaten onder de graffiti en spinnenwebben, totdat ze onder anderen door het bureau van Vanstiphout werden opgeknapt. Nu is het een levendig stuk Rotterdam met naast de tentoonstellingsruimte kleine winkeltjes en cafés. “Het laat zien dat je niet hoeft te slopen om een nieuwe, mooie plek te creëren met een grote impact op de buurt”, zegt Vanstiphout. De boodschap in de tentoonstelling is duidelijk: architecten en politici kunnen samen met goede stadsplanning voor positieve verandering zorgen. “Maar architecten dienen zich daarbij wel voortdurend bewust te zijn van de omgeving waar ze bouwen,” aldus Vanstiphout. Van ivoren toren kunstenaarsarchitecten moet hij niets hebben. “Er wordt altijd gebouwd in een omgeving die een belangrijke rol speelt bij het ontwerp en oplossingen van problemen in een stad. Dat willen we tonen.”

De tentoonstelling ‘Are we the World’ is van 21 april t/m 7 juli te zien in de hofbogen, Raampoortstraat 36 Rotterdam.

time out

Slapen op een rijksmonument Festival Motel Mozaïque beleeft dit weekend zijn twaalfde editie. Maar ondanks de indrukwekkende programmering is het zijn basis gelukkig niet vergeten: gastvrijheid op bizarre plekken in Rotterdam. Blaudzun. Balthasar. Lisa Hannigan. Julia Stone. En nog een waslijst aan artiesten, kunstenaars en theatermakers waar je je op de site van het festival een paar uurtjes zoet mee kunt surfen – laat staan dat je het er tijdens het festival príma mee naar je zin hebt. Fijn, knap samengesteld, genieten – maar dat is natuurlijk niet alleen wat Motel Mozaïque zo bijzonder maakt. Het festival staat vooral bekend om zijn ‘gekke’ evenementen. Het neemt de bezoeker aan de hand en toont plekjes van de stad die je tot dan toe nooit zo ervaren had. Dit jaar zijn er meer van die projecten dan ooit tevoren. Zo nemen gidsen je al zigzaggend mee door de stad, van steegjes naar achterafpleintjes, van het Plaza naar het perron, over de Lijnbaan (met een ellenlange ontbijttafel op zondagochtend!),

langs het spoor, over bruggen en door tunnels. Voel de stad of wat de stad voelt per wandeling of per boottochtje. O, of als postpakket of sms, in Postkamer Motel Mozaïque. Herleef de analogica, is het idee: festivalmedewerkers knutselen een postmoderne kaart voor je in elkaar, in een door jou gekozen thema en voor wie je maar wilt. Waar je hem kunt ophalen, is vervolgens een verrassing. Het slaapproject, Campsite Mozaïque, speelt zich dit jaar af op het dak van de Hofbogen. Wel even rennen voor kaartjes voor zo’n alvast opgezette tent, want ze zijn alleen nog beschikbaar voor donderdag en zondag, en eigenlijk is het een ervaring die je niet mag missen. Of volg gewoon een ukeleleworkshop: wat Eddie Vedder kan, kun jij ook. En speciaal voor de TU’ers die hun technischcreatieve brein echt niet kunnen achterlaten: doe mee aan de workshop stokjes vlechten. Heerlijk, zo’n festival dat buiten alle kaders treedt. En het allerleukste: volgend jaar nóg gekker. We hebben er nu al zin in. (JH) Motel Mozaïque, van donderdag 19 april tot en met zondag 22 april op diverse locaties in Rotterdam. Aanmelden voor één van de evenementen op www.motelmozaique.nl.

sport

Een verdedigster van ‘s Gravenzande probeert de langs de lijn oprukkende rechtsbuiten Rianne van Vuren van Ariston’80 af te stoppen. (Foto: Hans Stakelbeek)

Periodetitels en nacompetities kent het vrouwenvoetbal niet. Promoveren doe je simpelweg door kampioen te worden. Het hoogste damesteam van Ariston’80 toont al enkele seizoenen aan te sterk te zijn voor de vierde klasse, maar zag steeds een ander, net iets beter team boven zich eindigen. Dit seizoen willen de Delftse studentes graag zelf kampioen worden, vertelt Ewine Smits. Zaterdag schudde haar ploeg op eigen veld ’s Gravenzande af als mogelijke dwarsligger. Na een spannend duel won Ariston’80 met 2-1 door doelpunten van Esther Blase en Aster van Loef. Als er in de laatste drie wedstrijden geen punten worden verspeeld, houdt Ariston’80 ook de enig overgebleven concurrent KMD achter zich. Smits: “Vorig jaar hebben we met het winnen van de Stad Delft Bokaal laten zien dat we het niveau aankunnen. Daar deden hoger geplaatste clubs aan mee. We zijn klaar voor de derde klasse.” Moeten natuurlijk nog wel even die laatste drie wedstrijdjes gewonnen worden. De zaalvoetballers van FC Tutor zijn als winnaar van de eerste periodetitel reeds geruime tijd verzekerd van deelname aan de play-offs voor promotie naar de nieuw in te voeren Topklasse. Vrijdag werd het matige team van FC Westland in eigen huis met 9-2 ‘geveegd’ door de nummer twee van de hoofdklasse. Volgende week vrijdag start Tutor de nacompetitie tegen de andere periodekampioen. Een team van WTOS stond in het paasweekeinde aan de start van een meerdaagse wielerwedstrijd in Noord-Ierland. “Een zwaar bezet veld”, aldus wedstrijdcommissaris John Spruit van WTOS. Tijdens de proloog van deze P&O Tour of the North speelden de Delftse studenten geen belangrijke rol. In de eerste volwaardige etappe ging Wouter Been echter direct in de aanval. Er ontstond een achttien man sterke kopgroep die tijdens de beklimming van de Spelga Dam in tweeën brak. Been zat in de tweede groep die het gat niet meer wist te dichten en werd dertiende. In de relatief lichte tweede etappe bleek Jos Koop, achter de vooruitgesnelde kopgroep van vier, de snelste sprinter van de achtervolgers. In de laatste etappe reden Been en Jelle Middendorp weliswaar mee vooraan, maar tijdens het door de wind en het zware parkoers ontstane slagveld moest het tweetal daar afhaken. Met de vijfde plaats in het ploegenklassement toonde WTOS zich bij monde van Spruit tevreden: “Dat geeft aan dat er in de breedte toch sterk is gereden.” (JT)

Tips? [email protected]

Stephan

DELTA. 12 19-04-2012

lifestyle

09

Zeg het met post-its

apps

Niets beter bij een groepsopdracht dan live in één ruimte samenwerken. Maar het digitale prikbord Share Square, een start-up van IO-alumnus Thatcher Peskens, komt griezelig dicht in de buurt.

Ontdek je plekje Ben jij een avonturier of hou je vast aan gebaande paden? In beide gevallen: bekijk deze apps eens.

Jorinde Hanse Je bachelor-eindproject, het nieuwe ontwerp bij het industrieel ontwerpbureau, een artikel met spectaculaire foto’s voor een glossy uitgeverij; allemaal onmogelijk zonder goed overleg. Heen en weer schuiven met schetsen, schieten op elkaars creatieve uitspattingen… Zou het nou niet fantastisch als dat allemaal digitaal kon? Niet alleen handig voor freelancers en het nieuwe werken, maar ook voor bedrijven en studio’s waar mensen in aparte ruimtes werken. Dat dacht Thatcher Peskens (30) ook. Tijdens een groepsopdracht bij industrieel ontwerpen in 2005 merkte hij al dat overleggen lastig ging. “Ik dacht: we zouden een manier moeten vinden om onze gedachten te delen. Via mail ofzo, of een speciale website. Dat idee heeft me nooit meer losgelaten.” Sterker nog: tijdens zijn stage bij Hewlett Packard in Amerika ontdekte hij dat zelfs in een organisatie met die omvang en professionaliteit, het overleg verbazingwekkend slecht geregeld was. “Zij hebben de juiste middelen óók niet. Toen besloot ik daar op af te studeren.” Voor zijn scriptie baseerde Peskens zich op onderzoek naar wat beter werkt: live samenwerken in een studio, of werken op afstand - bijvoorbeeld vanuit verschillende kantoorruimtes. Het is weinig verbazend dat daar uit kwam dat samenwerken in één studio efficiënter is, twee keer zo effectief zelfs. “Het delen van informatie gaat op die manier makkelijker, je bent je altijd bewust van wie wanneer waaraan werkt en de communicatie zelf verloopt beter; je kunt simpelweg dingen aanwijzen.” Daar kan een computerprogramma natuurlijk nooit tegenop, maar je

Thatcher Peskens laat gebruikers digitale post-its plakken om ideeën te verduidelijken. (Foto: Sam Rentmeester)

kunt er wel naar streven. En zo werd Share Square geboren. Het programma is bedoeld als prikbord om informatie op te organiseren en gedachten op te delen. Een soort brainstormbord, dat daadwerkelijk leidt tot een concreet resultaat. “Het is echt een organisatie-, communicatie- en samenwerkings-tool”, aldus Peskens. Dat gegeven op zich is natuurlijk niet nieuw: in Google Docs kun je bijvoorbeeld al in elkaars documenten werken en opmerkingen plaatsen. “Maar Share Square geeft die informatie door

‘Ik wil mensen elkaar laten begrijpen’ middel van visuele organisatie ook context, en op een heel intuïtieve manier.” Nou, dat betekende natuurlijk cum laude afstuderen in 2010. “Niet echt”, zegt Peskens, “mijn professor zag het niet zo. Ik kreeg een 7, hij had liever gehad dat ik een prototype had onderzocht. Wel werd ik gevraagd of ik op het onderwerp wilde promoveren, maar ik realiseerde me dat ik het eerst iets moest maken, voordat ik het kon onderzoeken. Als Share Square straks is uitontwikkeld, wil ik wel alsnog onderzoeken of mensen elkaar dankzij mijn programma nu echt beter begrijpen tijdens een ontwerp- of werkproces.” Het vergt een stevige dosis geloof in je product en zelfvertrouwen om

er dan toch een start-up bij YesDelft mee te beginnen. Peskens: “Ik wíst gewoon dat hier behoefte aan was. Tijdens mijn afstuderen sprak ik zoveel bedrijven – Philips Design, Delftse ontwerpbureaus – waar het ontwerpproces qua overleg nog niet liep zoals het zou kunnen. Ik heb het vak ‘Een businessplan schrijven’ gevolgd bij YesDelft en realiseerde me: dit wordt idioot veel werk. Maar ik leef op het feit dat mensen geloven dat dit nieuw en waardevol is.” Eerlijk is eerlijk: het ziet er gelikt uit. Dat maakt Share Square niet alleen handig, maar ook gewoon leuk om mee te werken. Een post-itje plakken staat nu eenmaal gezelliger dan een vetgedrukte opmerking met behulp van track changes. En het is stukken duidelijker en overzichtelijker. Peskens heeft ondertussen tien mensen in dienst, voornamelijk (TU-)studenten. Serious business. “Ik heb liever veel domeinexperts om me heen, mensen die in één ding heel goed zijn, dan een paar mensen die van alles maar een beetje kunnen.” Zelfs al vraagt dat een flinke berg investeerders. Uiteindelijk heiligt Peskens’ doel dan ook alle middelen: “Ik wil zoveel mogelijk mensen elkaar laten begrijpen.”

Studenten en medewerkers mogen Share Square – nu nog in de bètaversie – gratis gebruiken. Laat je TU-mailadres achter op www.sharesquare.com. Alvast een voorproefje bekijken? sqr.io/sqr-video

TestJezelf Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs gratis

AroundMe Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs gratis

Platform: iPhone en iPad Ontwikkelaar: Pixelspark

Platform: Android, iPhone, iPod Touch, Tablet en iPad Ontwikkelaar: Attorno A Me S.R.L.

Naam: Jan Nuijten (54) Functie: Hoofd juridische zaken bij de Universiteitsdienst Familierelatie: Vader van Menno Nuijten

Naam: Menno Nuijten (22) Functie: Masterstudent chemical engineering bij Technische Natuurwetenschappen Familierelatie: Zoon van Jan Nuijten

familiezaken

Natuurlijk, je bent een man of vrouw van de wereld. Bereisd, belezen, geïnteresseerd. Maar heb je weleens écht goed om je heen gekeken, gewoon in je eigen omgeving? Je staat nog versteld van wat je tegenkomt. De app Around Me geeft op basis van gps een overzicht van triviale zaken als tankstations, hotels, restaurants, bioscopen, ziekenhuizen, supermarkten of taxi’s in je directe omgeving. Grappig dus om gewoon eens uit te proberen vanuit je kamer, maar ronduit ideaal tijdens een stedentrip of vakantie. Minpuntje: de ontwikkelaar is – los van de pop-up ads - blijkbaar niet vies is van een beetje reclame: de reusachtige drogisterijketen drie wijken verderop vindt hij wel, in vijfvoud

zelfs, de supermarkt (toch ook geen kleintje) op de hoek niet. De kleinste, onooglijkste kroegjes in achterafstraatjes lepelt hij dan wel weer op, en dat is natuurlijk belangrijker. Bovendien lijkt hij meer resultaten te geven in het buitenland, en dat is waarschijnlijk ook de plek waar je de app het meest gebruikt. Als je van reizen houdt, tenminste. En niet bang bent buiten de gebaande paden te treden. En… ja, hoe zit je verder eigenlijk in elkaar? Verrassing: ook daar is een app voor! Hilarisch op feestjes, leuk op de wc, geinig tegen de verveling. Op Test Jezelf kun je jezelf óf je vrienden testen. Sta je open voor nieuwe dingen? Ben je coöperatief of competitief? Ben je emotioneel stabiel? De uitkomsten zijn alles behalve verrassend, maar daar gaat het natuurlijk niet om. Feit is dat je in dat nieuw ontdekte onooglijke kroegje op de hoek toch leuk de tijd hebt kunnen doden. (JH)

“Voor het ministerie van verkeer en waterstaat werkte ik drie jaar op Sint Maarten. Ik kon toen terug naar het ministerie in Den Haag, maar van een oud-collega, de toenmalige directeur bestuurlijke en juridische zaken, kreeg ik in 2001 het aanbod hier als coördinator juridische zaken te komen. Dat heb ik gedaan. Menno hoefde van mij niet naar de TU Delft, maar hij had een profiel Natuur en Techniek en Natuur en Gezondheid en wilde iets technisch of een bètastudie doen. Ik zei: dan kan ik de TU Delft aanbevelen. Hij had een probleem met het kiezen van een richting. Toen heb ik hem geholpen aan gesprekken met drie hoogleraren. Voor mij is het handig dat Menno hier studeert. Je ziet van dichtbij hoe maatregelen soms problemen veroorzaken voor studenten. Het gaat meer leven. Een minpunt? Hoogstens dat ik voorzichtig moet zijn met bepaalde informatie. Voor hem is het handig dat ik hier werk: met klussen en zijn verhuizing naar Delft. Hij rijdt soms mee naar Den Haag en ik kan zijn fiets af en toe repareren; daarin zijn TU-studenten soms niet zo goed. We kunnen privé en de TU goed scheiden, maar hebben het wel over de TU. Ik kan hem informatie geven over regelingen. Leuk is dat ik bij de presentatie van zijn bacheloreindproject kon zijn. Ouders zijn daar niet altijd bij.”

“Met mijn profielen Natuur en Techniek en Natuur en Gezondheid wilde ik iets met techniek gaan doen. Naar een TU dus. Het werd Delft. Dat is allereerst een gezellige stad en dichtbij. De TU Delft heeft een goede naam en mijn vader werkt er. Ik móest hier niet naar toe, maar mijn vader speelde wel een rol. Hij kon me suggesties doen voor een hoofdrichting. En via hem kon ik makkelijk mensen spreken om een goede keuze te maken. We zoeken elkaar hier soms op. Zo een keer in de twee maanden spreken we af om samen te lunchen. Af en toe rijd ik mee naar Den Haag als ik bij mijn ouders op bezoek ga. En hij kan spullen meenemen als ik iets nodig heb. Dat mijn vader op de TU zijn werk heeft, zorgt bij mij niet voor extra druk. Ik heb geen intentie dingen te doen die bij hem terecht kunnen komen. Ik houd me ook niet in en zit gewoon bij een studentenvereniging, waar ik volgend jaar het bestuur van ga doen. Op de maatregelen van de TU heb ik ook een kritische blik en ik durf er eventueel best tegen te demonstreren. Omdat mijn vader hier werkt, hebben we het wel vaker over de TU dan normaal, zeker nu er veel gebeurt op studentengebied.”

Menno en Jan Nuijten. (Foto: Hans Stakelbeek)

DELTA. 12 19-04-2012

interview

10

DELTA. 12 19-04-2012

interview

11

Zonnestroom uit het zuiden In 2050 moet vijftien procent van de Europese elektriciteit komen van zonne- en windstroom uit de Sahara. Dat ambitieuze plan heeft het Duitse Desertec, een initiatief van een aantal wereldwijde bedrijven. TU-alumnus Paul van Son leidt de club sinds 2009 in München en sprak vlak voor Pasen in Delft over the challenge of our century.

maar het duurt wat langer dan voorzien? “Onze industriële partners leggen risicokapitaal op tafel. Ongeveer een derde van de investeringskosten hebben we rond en de rest bestaat uit allerlei verschillenden financieringen zoals leningen, regelingen om stroom af te nemen enzovoort. Daar zijn nu gesprekken over gaande. En garanties, die soort zaken.”

Jos Wassink Voor een publiek van een kleine honderd studenten en medewerkers van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica deed Van Son de achtergronden van Desertec uit de doeken. Tegen 2050 wil het van oorsprong Duitse plan vijftien procent van de Europese elektriciteit opwekken met zonne- en windstroom uit de Sahara. Op den duur zou zelfs de hele Europese elektriciteitsvoorziening duurzaam moeten worden ingevuld met onder meer zonnestroom uit het zuiden, windenergie van de Noordzee en waterkrachtcentrales in de bergen. Om dat te bereiken is het nodig om in de woestijnen verschillende technologieën te ontwikkelen: zonthermisch, fotovoltaïsch, windenergie, maar ook hoogspanningsleidingen op gelijkspanning om in 2050 een vermogen van honderd gigawatt (equivalent aan honderd flinke kolencentrales) vanuit Noord-Afrika naar Europa te transporteren. Ook is men in Saoedi-Arabië gaan beseffen dat olie eindig is, en dat de zon er voor niets schijnt. “Dit is geen project”, zegt Van Son, “dit is een transitie.” Eerst even een oriënterende vraag. Iedereen zegt dat u directeur bent van Desertec. U hebt het zelf over Dii. Wat is het verschil en wat doet u? “Ik ben de directeur van Dii en dat staat voor Desertec Industrial Initiative. Dat is een initiatief van oorspronkelijk twaalf grote bedrijven. Inmiddels zijn er 55 bedrijven bij aangesloten, niet alleen uit Duitsland. Ook verder uit Europa, Noord-Afrika, Midden-Oosten, maar ook uit Amerika en Japan. Het initiatief is destijds genomen in samenwerking met de Desertec Foundation. Dat is de stichting die het idee Desertec heeft gelanceerd.” Wat was dat oorspronkelijke idee? “Het is eigenlijk een heel eenvoudig voorstel om zonne- en windenergie uit de Sahara en de woestijnen uit het Midden-Oosten geschikt te maken voor gebruik door de mensen ter plekke, in de vorm van stroom, of voor transport over lange afstand naar Europa.” Wat is uw belangrijkste taak als directeur van die groep? “Ik denk dat de belangrijkste taak is om de verschillende stakeholders met elkaar te verbinden. Dat zijn bedrijven, instanties, NGO’s en academies. En daarmee een ontwikkeling in te zetten, en te zorgen voor acceptatie en ondersteuning. En er ook voor zorgen dat de ontwikkeling in de juiste richting gaat. Dus het is in de eerste plaats een kwestie van verbinden van ideeën, mensen, instanties, kapitaalstromen en landen.” Komt u daarbij veel weerstand tegen? “Nee, eigenlijk niet. Iedereen is er vrij snel van overtuigd dat het een goed idee is.” Ook de grote energiemaatschappijen die nu op fossiele energie draaien? “Vooral de laatste jaren zie je bij bedrijven die veel met fossiele energie te maken hebben, dat die vrijwel allemaal inzien dat het de kant van zonne-energie opgaat. Wat je nog wel meemaakt, en wat vandaag hier ook even speelde, is dat mensen erg sterk de nadruk leggen op decentrale productie van energie door huishoudens met zonnepanelen op het dak en intelligente stroomnetten. Dat kom je tegen, maar dat is niet voldoende. Ik bedoel: je kunt niet de Volkswagenfabrieken in Wolfsburg met zonnepanelen van energie voorzien – dan moet je toch met iets groters komen.” Dat wat betreft de energiebedrijven. Dan heb je de bevolking en de politiek. “We spreken met regeringen en ook met banken zoals de Europese investeringsbank en de KFW (ontwikkelingsbank van de Duitse overheid, red.) en de African Development Bank. Dat soort

Ingewikkeld? “Niet zozeer ingewikkeld maar een moeilijke puzzel, omdat je een boel verschillende stukjes hebt die allemaal in elkaar moeten passen. Het financiële verhaal moet rond zijn, en dat komt pas zover als alle partijen die erbij betrokken zijn gelijktijdig zeggen: ja, onder deze omstandigheden wil ik er aan meedoen.” En dat is uw baan, om die mensen zover te krijgen? “Dat is één van onze activiteiten.”

WIE IS PAUL VAN SON?

Zelf afficheert ir. Paul Van Son (1953) zich graag als de man die in 1989 bij Essent voor het eerst groene stroom op de markt bracht. “Toen vond men dat heel raar. Er zijn toch geen grijze of groene elektronen? Nu is groene stroom een hele industrie geworden.” Groene stroom loopt als een rode draad door zijn hele loopbaan. Na zijn studie energietechniek aan de TU Delft (1978) werkte Van Son als manager bij Siemens en TenneT. Daarna volgde een rij directeurschappen (managing director) bij onder meer Kema en Essent. In 2008 werd Van Son naast prof.dr. Ad van Wijk (tegenwoordig hoogleraar future energy systems aan de TU Delft) directeur bij het duurzame energiebedrijf Econcern. Toen dat in de zomer van 2009 in de kredietcrisis failliet ging, stapte Van Son over naar Dii GmbH, beter bekend als Desertec. Daarvoor verhuisde hij naar München. (Foto’s: Sam Rentmeester)

instanties kan zorgen voor de kapitaalstromen.” Heel belangrijk natuurlijk. “Dat is het allerbelangrijkste: kapitaalstromen in de richting van dit soort investeringen.” Maar we zitten middenin een economische crisis. Vindt u nog partijen bereid om te investeren in dit soort duurzame infrastructuren? “U vraagt eigenlijk of mensen zich nog met de toekomst bezig willen houden. Natuurlijk zijn er problemen uit het verleden die we op moeten lossen. Want de huidige crisis is het gevolg van dingen die we in het verleden niet goed gedaan hebben. Aan de andere kant is er ook bij landen, regeringen en ook bij de bevolking een gevoel dat men aan de toekomst moet gaan werken. Duitsland is daar een goed voorbeeld van. Daar is men hard bezig met duurzame energie.” Leeft dat ook onder de bevolking? “Jazeker. De doorsnee Duitser heeft het vaak over de volgende generatie, en over de wereld die we achterlaten aan onze kinderen. Die moet gezond zijn. ‘We moeten ons bezighouden met duurzaamheid en niet de omgeving vervuilen.’ Zo spreekt de Duitser.” Hoe is het dan om weer terug te zijn in Nederland? “De toekomstgerichtheid vond ik tien jaar geleden sterker in Nederland dan nu. Mensen zijn tegenwoordig meer bezig met de problemen van alledag.” Weinig langetermijnvisie? “Men is er zich hier nauwelijks van bewust dat er een enorm energieprobleem op Nederland afkomt.”

“Nee, leuk is dat niet. Het is symptomatisch voor een bepaalde houding van de bevolking van nu tegenover de problematiek die op je afkomt in de toekomst. Iemand mag zijn ogen daarvoor sluiten, maar dan moet je ook naderhand de consequenties aanvaarden. “ U herkent zich meer in de Duitse manier van denken, begrijp ik. “Wat dit thema betreft wel, ja.” En zijn veel vraagtekens te plaatsen bij het Desertec-plan. Maar het grootste probleem lijkt me op het ogenblik om de investeringen los te krijgen. Zijn er voorbeelden te geven van investeringen in duurzame energie ondanks de economische crisis? “Duitsland heeft alleen al in eigen land meer dan 120 miljard euro geïnvesteerd in zonnepanelen in de afgelopen tien jaar en daarnaast vele tientallen miljarden in windenergie en biomassaverwerking. Maar ook bijvoorbeeld de Wereldbank die drie zonne-energieprojecten mogelijk heeft gemaakt in Egypte, Marokko en Algerije.” Zou er dit jaar niet een project beginnen in Marokko? “Nou, in de komende jaren. Er lopen voorbereidingen voor een zonnecentrale in Marokko.” Daarvan zou de bouw in 2012 beginnen, las ik. “Ja, de SüdDeutsche Zeitung heeft iemand geciteerd die beweert dat hij dat nooit gezegd heeft. (Lacht) Ik ken de details verder niet. We zijn wel bezig met de voorbereiding van een project, en dat wordt het eerste pilotproject. Dat zal een van de komende jaren wel gerealiseerd worden.”

We vertrouwen hier op het aardgas. En als dat opraakt importeren we verder vanuit Rusland. “Dat kun je denken.”

Ik herinner me een verhaal van een zonnecentrale ter grootte van 150 megawatt? “Dat is het eerste deel van in totaal 500 megawatt en dat is dan gespreid over verschillende technologieën.”

Maar u moet er een beetje om lachen?

Voor dat soort avonturen krijgt u wel geld los,

Een ander probleem lijkt me het neokoloniale idee dat je in het Desertec-plan kunt zien. “Europa kan zo’n aanpak wel vergeten. Die tijd is voorbij. De huidige realiteit is dat je met zeer zelfbewuste landen te maken hebt die voor zichzelf bepalen wat ze willen ontwikkelen en ook of, en zo ja hoe ze iets willen exporteren. Daar komt geen neokolonialisme aan te pas.” Hoe gaat die deal dan? Europa heeft duurzame energie nodig uit Afrika, maar we biedt ze ook wat? “Op korte termijn hebben we het nog niet zo nodig. Sterker nog: vandaag exporteert Europa nog stroom naar Marokko. Op de lange termijn hebben we het wel nodig, en is het een belangrijk onderdeel van de Europese energiemix. Daar wordt dan gewoon voor betaald. Europa koopt dan gewoon energie in Noord-Afrika of MiddenOosten.” Het Afrikaanse belang is dus gewoon om er geld mee te verdienen? “Arbeidsplaatsen, geld, lokale industrieën die ze ermee creëren. Het belangrijkste onderdeel van de hele operatie is niet zozeer stroom voor Europa, maar fossiele energie te vervangen door hernieuwbare energie in die landen zelf. Landen in Noord-Afrika en Midden-Oosten zijn nu geheel afhankelijk van fossiele brandstoffen. En op lange termijn gaat dat een keer fout natuurlijk.” Dat begint men daar zelf ook in te zien, bedoelt u? “Allemaal. In de laatste twee jaar is dat inzicht helemaal doorgebroken. Twee jaar geleden beschouwde men het vaak nog als een theoretisch verhaal. Nu zijn de meeste landen druk doende met plannen voor duurzame energie.” Welke landen heeft u het dan over? “Marokko, Algerije, Tunesië, zelfs Libië. Egypte, Jordanië, Saoedi-Arabië nu ook.“ Dat lijkt op een tweede Arabische Lente. “Ik denk dat het de Arabische energielente is.” In Noord-Afrika is sinds vorig jaar veel veranderd. Wat betekent dat voor de plannen van Desertec? “Daar verandert weinig aan. Alle samenwerkingsovereenkomsten stammen van na de Arabische Lente van vorig jaar. Er zijn natuurlijk bewegingen in de politiek en in democratische structuren die tijdelijk effecten kunnen hebben, zoals nieuwe ministers met nieuwe strategieën. Dat is duidelijk. Maar op de lange termijn zien we dat de politiek zich steeds meer met energietoekomst gaat bezighouden omdat het ook steeds meer als een probleem erkend wordt. Dus onafhankelijk van de politieke structuur beweegt het allemaal dezelfde kant op.”

DELTA. 12 19-04-2012

reportage

12

Expert zonder expertise De moderne burger slikt wetenschappelijk onderzoek niet meer als zoete koek. Hij googled zijn kennis bij elkaar. En anders start hij zelf wel een blog over kernenergie, elektromagnetische velden of het vaccin tegen baarmoederhalskanker. Over hoe internet de wetenschap haar monopolie op kennis heeft ontnomen en waarom de wetenschap daar blij mee moet zijn.

Dat is vlak onder www.elektrostress. org, een site van een dame die zichzelf ‘in de eerste plaats ervaringsdeskundige’ noemt en die straling opspoort met een wichelroede. Secretaris drs. Ronald van der Graaf van het Kennisplatform laat weten zich geen zorgen te maken over sites die op zijn best twijfelachtige informatie verspreiden over elektromagnetische velden. De meeste burgers zullen volgens hem wel het verschil zien tussen de wetenschappelijk onderbouwde informatie die op zijn site te vinden is en de twijfelachtige informatie die sites als elektrostress.org leveren. “Het is de eigen verantwoordelijkheid van de burger om goede informatie over elektromagnetische velden te vinden. De meeste mensen zijn daar prima toe in staat”, zegt Van der Graaf. Hij acht het niet nodig op iedere blog actief reacties te plaatsen

SASKIA BONGER Daar ligt hij op de mat, de nieuwe Vrij Nederland. Altijd een fijn moment in de week, maar dit keer schrik ik. Op de cover van het nummer van 12 november 2011 staan twee frisse kinderhoofdjes. Het ene meisje houdt een mobiele telefoon bij haar oor, het andere luistert mee. In chocoladeletters staat erbij ‘Is dit wel gezond? De vuile oorlog over stralingsrisico’s van mobieltjes’. Zelf heb ik ook kinderen die graag met mobiele telefoons spelen. We hebben draadloos internet, een decttelefoon, een magnetron en vast nog meer apparatuur met elektromagnetische velden. Net zoals de buren en de rest van de straat. Natuurlijk blader ik meteen naar het artikel binnenin, maar na lezing weet ik nog steeds niet precies of ik me zorgen moet maken of niet. En dus doe ik wat een mens met een vraag anno 2012 doet: ik google. Ik typ ‘elektromagnetische straling’ in en meteen vliegen de sites over de gevaren ervan me om de oren. Verontruste burgers komen met goedbedoelde tips voor het terugdringen van straling in huis, anderen zien een complot waarin burgers bewust dom worden gehouden en wetenschappelijke en overheidsinstanties blijven kalm de feiten op een rij zetten. Het Kennisplatform Elektromagnetische velden van onder meer het RIVM, de GGD’s en TNO eindigt op plaats vijf.

‘Als wetenschapper of als wetenschappelijke instantie moet je meepraten op dat soort websites’ en beschouwt het als een gegeven dat ‘we nooit kunnen wegnemen dat er in de maatschappij hele uiteenlopende verhalen de ronde doen’. Dat zulke niet-wetenschappelijk onderbouwde verhalen wel degelijk invloed hebben, bewijst de ophef rondom het HPV-vaccin tegen baarmoederhalskanker in 2010. Die ophef was zo sterk dat maar vijftig procent van de opgeroepen meisjes zich liet vaccineren, daar waar het RIVM van zeker zeventig procent was uitgegaan en op tachtig procent hoopte. De blog www.verontrustemoeders.nl van bloemist Anneke Bleeker speelde een hoofdrol in de discussie over het vaccin. Twee weken nadat zij haar blog tegen de vaccinatie van meisjes van twaalf was begonnen, zat zij aan tafel bij actualiteitenprogramma Nova. Ook op Hyves, hét sociale medium voor tieners, begonnen tegenstanders van de vaccinatie een campagne. Met filmpjes van Amerikaanse meisjes die na vaccinatie ernstig ziek waren geworden, werden meisjes gewaarschuwd voor de prik. De geruststel-

lende informatie die wetenschappers gaven, werd in twijfel getrokken, het RIVM werd belangenverstrengeling verweten.

Onrechtvaardige risico’s

“Internet speelt tegenwoordig een heel belangrijke rol in het verzenden van standpunten”, zegt TU-alumnus ir. Remco de Boer, communicatiespecialist op het gebied van techniek en wetenschap. “Het verzet begint vaak op sociale en nieuwe media. Ontstaat daar een dynamiek, dan worden ze interessant voor traditionele media.” Dr. Peter Vasterman, universitair docent mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam en publicist, spreekt zelfs van ‘een nieuw type expert’, ontstaan op internet. “Je kunt uitgroeien tot expert zonder dat je expertise hebt.” Vaak gaat het om gewone burgers die een site starten. “Die sites zien er met hun verwijzingen naar wetenschappelijke literatuur al vrij snel serieus uit. En omdat andere websites en sociale media er vaak naar verwijzen, kunnen ze toch een soort status krijgen. Dat maakt internet tot een heel goed mobilisatiemiddel, zie de campagne tegen het HPV-vaccin.” Al deze ontwikkelingen hebben te maken met een wantrouwen, ziet Vasterman, dat voor wetenschappers nog niet zo eenvoudig beantwoorden is. “Het belangrijkste argument van de makers van bovengenoemde sites tegen wetenschappers is: bewijs maar eens dat het niet zo is.” Veel wetenschapper haken dan af, maar Vasterman denkt juist dat zij zich veel actiever zouden moeten opstellen tegenover verhalen die op internet leven over thema’s die hun vakgebied raken. Vasterman doet onderzoek naar de manier waarop het publiek is omgegaan met de informatie die beschikbaar kwam na het uitbreken van de Mexicaanse griep in 2009. Momenteel bekijkt hij het zoekgedrag van mensen op internet, onder meer met behulp van Google Flu Trends (zie kader). Dat moet nog vóór de zomer tot een wetenschappelijke publicatie leiden. Hij denkt dat de traditionele media nog steeds de belangrijkste agendazettende rol spelen in het maatschappelijk debat. Meestal ontstaat er pas discussie op internet nadat de media aandacht hebben besteed aan een

Is de straling van mobiele telefoons nu wel of niet gevaarlijk? Op Google staat de informatie van Kennisplatform Elektromagnetische velden op de vijfde plaats, na goedbedoelde tips van verontruste burgers. (Foto: Sam Rentmeester)

onderwerp. “Dat laatste is echt iets van de laatste vijf, zes jaar. Burgers hebben sinds die tijd voldoende deskundigheid om op internet te zoeken en internet biedt sindsdien genoeg informatie. Na het zoeken volgt het posten van reacties of het opzetten van een eigen blog, allemaal vanuit een behoefte aan informatie.” En dan kan het gebeuren dat burgers elkaar op een discussieforum heel verkeerde informatie geven. “Ik denk dat je als wetenschapper of als wetenschappelijke instantie mee moet praten op dat soort websites. Je moet

‘De traditionele media spelen nog steeds de belangrijkste agendazettende rol in het maatschappelijk debat’

Hoewel kerncentrales volgens deskundigen veilig zijn, werd dit door de hele wereld in twijfel getrokken na de ramp in het Japanse Fukushima vorig jaar. (Foto: AFP Photo/Jay Directo)

monitoren wat er gebeurt en daarop inspelen. Dat doen veel bedrijven al langer. Als er op internet iets speelt rondom hun merknaam, reageren ze daarop”, zegt Vasterman. “Burgers zijn kritischer geworden. Neem ze serieus.” Dat zal van sommige wetenschappers nogal een verandering eisen. “Vroeger was het voor instanties als het RIVM gemakkelijk. Ze legde een vaccinatie op en mensen gingen. Dat dat nu anders is, komt grotendeels door internet. Het aanbod van informatie is veel groter. Daar komt bij dat een aantal affaires zoals het klimaatdebat of de affaire-Stapel het vertrouwen in de

wetenschap hebben geschaad.” Overigens denkt Vasterman dat het met het vertrouwen desondanks nog best goed zit. “De wetenschapper is in de ogen van het publiek alleen meer een gewoon mens geworden.” Vasterman signaleert desondanks veel miscommunicatie tussen burgers en wetenschappers. Die heeft volgens hem alles te maken met een verschillende risicoperceptie. “Dat zagen we meerdere malen bij de plaatsing van UMTS-masten. De wetenschapper zegt: het risico op negatieve gevolgen voor de gezondheid is heel laag. De burger wil helemaal af van risico’s die in zijn ogen onrechtvaardig en onvrijwillig zijn en waarvan hij verder geen voordeel heeft.” Speelden dit soort discussies zich vroeger alleen maar af in zaaltjes in de wijk, tegenwoordig speelt internet volgens Vasterman een grote escalerende en mobiliserende rol. “Typ als bezorgde bewoner UMTS in op Google en drie tellen later zit je op de site stopumts.nl. Zo kunnen mensen gemakkelijk bij elkaar worden gebracht en kan informatie gemakkelijk worden verspreid.”

Praktische rationaliteit

Hoogleraar filosofie aan de TU Delft prof.dr. Sabine Roeser bestudeert de rol van ethische aanvaardbaarheid van technologische risico’s en de rol van emoties daarbij. Volgens haar lopen discussies over risico’s vast door een verkeerd begrip van emoties. “Voor veel mensen, en zeker voor wetenschappers, staan emoties gelijk aan irrationele onderbuikgevoelens. Maar

DELTA. 12 19-04-2012

reportage

13

(Illustratie: Auke Herrema)

in de psychologie en de filosofie worden emoties beschouwd als een bron van praktische wijsheid. Emoties zijn praktische rationaliteit, omdat ze wel degelijk een cognitief aspect hebben. Roeser ziet in de praktijk echter vaak dat emoties of worden weggemoffeld, of heel plat worden gemaakt. “Ik noem dat de technocratische en de populistische valkuil. In het eerste geval gaat het alleen over statistiek en wetenschap, zonder ruimte voor waarde of emotie. In het tweede geval is er geen ruimte voor debat of deliberatie.” De reacties op de kernramp in het Japanse Fukushima zijn daar een mooi voorbeeld van, aldus Roeser. In Nederland stapten wetenschap en politiek in de technocratische valkuil. Burgers konden bloggen over de gevaren van kernenergie wat ze wilden, de officiële reactie was dat de kans op een ramp met een kernreactor in Nederland extreem klein is en dat kernenergie dus veilig is. Duitsland ging de populistische kant op en legde meteen al haar kernreactoren stil voor onderzoek, daarmee helemaal meegaand in de emoties van dat moment. Emoties kunnen echter wel degelijk een zinvolle bijdrage leveren aan debatten over wetenschappelijke

onderwerpen, denkt Roeser, zonder dat een wetenschapper zich gewantrouwd hoeft te voelen. Sterker nog, eigenlijk is een goed debat niet mogelijk zónder emoties. “Het hebben van een bepaalde emotie kan je beeld kleuren. Ik maak altijd de vergelijking met inzoomen in de fotografie. Hetgeen waarop je inzoomt, wordt heel scherp. De achtergrond is onscherp. Dat kan als nadeel hebben dat je op het verkeerde onderdeel inzoomt, maar emotionele reacties van burgers – op internet of ergens anders – kunnen wetenschappers en beleidsmakers

‘Feitelijke wetenschappelijke informatie en emoties gaan hand in hand’ helpen inzien waar de problemen zitten. Burgers hebben vaak en bredere risicoperceptie dan wetenschappers.” Feitelijke wetenschappelijke informatie en emoties gaan hand in hand, legt Roeser uit. De onderzoekster heeft vorig jaar een promovendus aangesteld en begin dit jaar een postdoc. Zij

De site verontrustemoeders.nl speelde een hoofdrol in de ophef over het vaccin tegen baarmoederhalskanker voor jonge meisjes.

gaan onder meer onderzoek doen naar de discussie over kernenergie, naar aanleiding van de ramp in Fukushima. Die discussie is, zo blijkt na een korte zoektocht op internet, behoorlijk vertroebeld door meningen die voor feiten doorgaan en complottheorieën. En niemand lijkt de ander nog te overtuigen, de zoekende burger moet zijn eigen mening maar zien te vormen. Wat Roeser opvalt, is dat experts erop blijven hameren dat bij kerncentrales, helemaal de nieuwe, de kans op een meltdown miniem is. Ze gebruiken bovendien Fukushima om te laten zien dat zelfs in het geval van een meltdown het aantal doden heel klein is. Daar komt de bredere risicoperceptie van de burger om de hoek kijken. “Er speelt veel meer mee dan het aantal doden en dat moet je allemaal meenemen”, aldus Roeser. Ze noemt ‘intergenerationele rechtvaardigheid’: is het verantwoord toekomstige generaties op te zadelen met ons afval, terwijl je niet weet of de mens over misschien wel miljoenen jaren de kennis in huis heeft om dat afval op te ruimen? Ook moet volgens Roeser meespelen dat de mensen die rondom de centrale in Fukushima woonden nooit meer naar huis kunnen, dat de (economische) impact van de ramp op de Japanse samenleving enorm is en dat veel mensen over een paar jaar wellicht kanker zullen hebben. “Ook moet je kijken naar de alternatieven voor kernenergie. Er zijn doden door klimaatverandering en er komen mensen om in mijnen. En als je zoals Duitsland kiest voor duurzame energiebronnen, moet je dan niet meteen grenzen stellen aan groei en consumptie?” Dat alles moet een rol spelen in het debat. Ook Roeser haalt de discussie over baarmoederhalskanker aan. “Daarin ging alles mis wat maar mis kon gaan. Anneke Bleeker maakte feitelijke claims, die niet onderbouwd waren. Zij kreeg aandacht, omdat mensen met hun dochters geen enkel risico willen nemen. Dan liever geen vaccinatie, is de gedachte.”

In plaats van hameren op de kleine kans op bijwerkingen, hadden de instanties duidelijker moeten maken wat baarmoederhalskanker eigenlijk is, betoogt Roeser. Ze hadden volgens haar niet mee moeten gaan in het frame (zie kader) dat het vaccin om de verkeerde redenen gepusht is. “Ze hadden proactief hun eigen frame moeten gebruiken. Bijvoorbeeld met een filmpje over een vrouw met baarmoederhalskanker die vertelt hoe erg die ziekte is, wat overigens inmiddels is gebeurd. Het gevaar is dat je dan

net als de andere partij op een platte manier emoties gaat manipuleren. Maar goed gedaan, kan zo’n film of kan literatuur veel genuanceerdere, diepere emoties losmaken die leiden tot een nieuw moreel besef.”

Dit is het tweede deel van een korte serie over vertrouwen in de wetenschap.

Google grieptrends

Sinds Google heeft ontdekt dat er een sterk verband is tussen het aantal mensen dat zoekt naar grieponderwerpen en het aantal mensen dat daadwerkelijk griepsymptomen heeft, is er de site Google Flu Trends, Griep Trends in het Nederlands. “Als alle griepgerelateerde zoekopdrachten samen worden bekeken, wordt er een patroon zichtbaar”, aldus Google. “We hebben onze registratie van zoekopdrachten vergeleken met traditionele surveillancesystemen voor griep en hebben zo ontdekt dat er tijdens het griepseizoen veel naar bepaalde woorden wordt gezocht. Door te analyseren hoe vaak deze zoekopdrachten worden uitgevoerd, kunnen we een schatting maken van de verspreiding van griep in verschillende landen en regio’s wereldwijd.” Google heeft daarover in 2009 gepubliceerd in Nature.

Framing

TU-hoogleraar Hans de Bruijn publiceerde eind 2011 een boek met de titel ‘Framing’, een begrip dat de laatste jaren steeds vaker opduikt. De ondertitel ‘de macht van taal in de politiek’ maakt al enigszins duidelijk wat wordt verstaan onder framing. Het is het dusdanig in woorden verpakken van een boodschap dat die tot een specifieke interpretatie van de werkelijkheid leidt, op een manier die blijft hangen. Geert Wilders is er erg goed in, bleek al uit een eerder boek van De Bruijn, ‘Geert Wilders in debat’. In NRC Handelsblad vertelde hij in januari 2010 over een volgens hem veelzeggend voorbeeld. “Neem de problemen in Gouda en Utrecht. Dan zegt Wilders dat de Nederlanders ‘geterroriseerd worden door Marokkaans straattuig’. Extreme taal is geen toeval, die is gekoppeld aan - zoals hij het noemt - de islamitische ideologie. Voor wie in dat frame gelooft is dat zeer krachtig. Want de concrete ellende op straat bevestigt dat er iets mis is met de islam. Dat versterkt zichzelf. Als je daarover in debat gaat, kun je de ellende in Gouda en Utrecht niet ontkennen. Sterker nog, op dat punt heeft hij gelijk. Wat ga je van de weeromstuit doen - zeker hij radicale termen als moslimkolonisten gebruikt? Dan ga je tegenvoorbeelden noemen. Zoals ‘Marokkanen doen het goed’, ‘de islam is toch ook vredelievend’. Wat is het beeld dat blijft hangen? Geert Wilders benoemt de problemen, de elite staat die weer te ontkennen en ook nog eens de islam te verdedigen.”

DELTA. 12 19-04-2012

TUdelta.12 > Jaargang 44 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie

Frank Nuijens - @FrankNu, (hoofdredacteur) Katja Wijnands - @kwijnands, Dorine van Gorp - @dorinevangorp, (eindredactie) Saskia Bonger - @sbonger Tomas van Dijk - @tomasvd Connie van Uffelen - @ConnievanU Jos Wassink - @joswashere (verslaggeving)

> Medewerkers Bennett Cohen, Willemijn Dicke, Jessica van den Doel, Patrick van der Duin, Chandra Elango, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Desiree Hoving, Erik Huisman, Devin Malone, David McMullin, Olga Motsyk, Ionica Smeets, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Maurits van der Ven, Vikrant Venkataraman, Robert Visscher, Daan Vos, Rutger Woolthuis, Martine Zeijlstra > Foto‘s Sam Rentmeester ([email protected]) Hans Stakelbeek ([email protected]) > Vormgeving & Lay-Out Liesbeth van Dam > Mededelingen Martin Kers ([email protected]) > Redactieraad

dr. B.B. Scholtens (voorzitter), G.K. Berghuijs, MSc, mr.drs. S.J. Hessing, prof.dr. M.J. van den Hoven, mr. J.J.M. Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, ir. M. Persson, prof. dr. B.J. Thijsse, dr.ir. C.A.J.R. Vermeeren

> Redactie-adressen

Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl

> ISSN 0169-698x > Druk Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede

mededelingen

Aankondigingen Studenten Groninger Studenten Cabaret Festival Het 26ste Groninger Studenten Cabaret Festival (GSCF) wordt in oktober een feit, maar zonder deelnemers uiteraard geen festival. Het GSCF is een festival voor en door studenten. Het biedt ambitieuze studenten uit heel Nederland met gevoel voor cabaret, een open podium waar men speelervaring op kan doen en naamsbekendheid kan creëren. Selecties vinden plaats op 12 mei in Amsterdam en 19 mei in Groningen. Deadline voor inschrijving is 7 mei. Zie www.gscf.nl voor meer informative.

Algemeen Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie 2012 De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) nodigen u uit om wetenschappers en journalisten te nomineren voor de Eurekaprijs voor wetenschapscommunicatie 2012. Nomineren is mogelijk tot 1 juni via www. knaw.nl/eurekaprijs. Student and Career Support Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen, en het

Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur. Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, en promoveren. Ook is er een vacaturewand. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een van de medewerkers. Voor de psychologen geldt dat je je als student of promovendus online kunt aanmelden op studentenpsychologen.tudelft. nl. Een eerste contact kan ook via het inloopspreekuur op dinsdagen van 11.30-12.30. De studentendecanen houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur, de loopbaanadviseurs en de studiekeuzeadviseur houden een inloopspreekuur op dinsdag en donderdag van 11.30-12.30 uur. Zie voor het aanbod aan workshops en trainingen van Student & Career Support zie smartstudie.tudelft.nl. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (gebouw 30A); tel. 015-2788004. E-mail: [email protected]; careercentre@ tudelft.nl; jn studiekeuze@ tudelft.nl. Website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl; careercentre.tudelft.nl.

International Student Chaplaincy Looking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercultural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than academic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www. iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer.

Student and Career Support The psychologists and the > Advertenties central student and careers H&J uitgevers counselors are located at Postbus 101 Jaffalaan 9A (building 30A). 2900 AC Capelle aan den IJssel There is some English career Tel. 010-451 55 10 information and a vacancy Fax 010-451 53 80 wall in the information centre. E-mail:[email protected] Office hours: Monday-Friday www.linkmagazine.nl from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inquiries or make > Abonnement an appointment at the Front Een abonnement kost 37,50 Office or by phone: 015en kan elk moment ingaan. 2788004. Students and PhD > HOP candidates can make an initial Delta werkt samen met het Hoger appointment with one of the Onderwijs Persbureau psychologists at studentenHein Cuppen, Bas Belleman, Marijke psychologen.tudelft.nl or by de Vries sending an email to studentenTel. 071-523 6151 [email protected]. You Fax 071-523 2138 can also come by at the open E-mail [email protected] office hour every Tuesday at 11.30-12.30 hrs. Open office > Copyright Delta hours of the student counselors Auteursrecht voorbehouden. Het s_2x70_zw-w 14-05-2004 14:02 Pagina are on Tuesdays from 11.30- 1 is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur 12.30 hrs and the career counselors are on Tuesdays and artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen Thursdays from 11.30-12.30 en/of openbaar te maken, in eniger- hrs. More information on www. es bel met: studentandcareersupport.tulei vorm of wijze.

delft.nl or careercentre.tudelft. nl. For a list of workshops and trainings offered by Student & Career Support please visit smartstudie.tudelft.nl.

International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012. Studium Generale Studium Generale (SG) is open from Monday-Thursday, 9.00-17.00 hrs. SG is located at the TU Delft Library, Prometheusplein 1, Delft. For questions send an e-mail to [email protected] or call 015-2783258 to make an appointment.

Voor advertenties bel met:

s

10 80 tgevers.nl

H & J Uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel

Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken. Studium Generale Studium Generale (SG) is geopend van maandag t/m donderdag van 9.00-17.00 uur. SG is gevestigd in de TU Delft Library, Prometheusplein 1, Delft. Je kunt vragen stellen via studiumgenerale@tudelft. nl of telefonisch een afspraak maken via 015-2783258.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Online huurprijs check Is jouw huurprijs redelijk?

Announcements

> Oplage 12.000

IJsel

14

T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

Neem contact op met Hennie de Ruyter of Mireille van Ginkel voor nadere informatie.

Wednesday 25 April 2012 12:30 – 13:30 hrs TU Delft Library

A Beautiful Addiction Roeland Heerema

Powered by

Free lunch!

registration required (www.facebook.com/TEDxDelft or [email protected])

DELTA. 12 19-04-2012

mededelingen

15

Agenda Donderdag 19 april

Zondag 22 april

Iberisch Filmfestival Van donderdag 19 t/m zondag 29 april staat Filmhuis Lumen in het teken van de Iberische cinema. Met nagenoeg alleen films uit de laatste twee jaar is het programma van deze achtste editie van Festiberico actueler dan ooit. Voor meer informative zie www.festiberico.net en www.filmhuislumen.nl.

International Student Church 11.30 hrs - Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Vrijdag 20 april DSMV Krashna Musika 20.15 uur – Het Krasha Kamerkoor treedt op in de Lutherse Kerk, Noordeinde 4, Delft met een selectie van Frans koormuziek. In de voorverkoop zijn kaarten 10 euro (8 euro voor CJP, studenten, en TU Delft medewerkers en alumni) aan de deur 12 euro (10 euro kortingstarief). Zie http://kamerkoor. krashna.nl.

Zaterdag 21 april International Student Church 11.00-12.30 hrs - You are invited to a rare opportunity, for engineers and non-engineers, to visit ‘Spoorzone Delft’, a Dutch rail road works site in Delft. The project personnel will first take us through the theoretical background of their works before exploring the engineering on their construction site. Location: Barbarasteeg 2, Delft. Register by sending an e-mail to [email protected]. www.iscnetherlands.nl

Maandag 23 april Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Characterization of Thin Film Photoanodes for Solar Water Splitting. Promotie van C.S. Enache, Diploma Physics-Chemistry. Promotor: prof.dr. J. Schoonman. • 12.30 uur - Dynamic Positioning of Ships. A nonlinear control design study. Promotie van S. Muhammad, MSc. Promotor: prof.dr.ir. A.W. Heemink. • 15.00 uur - International facades - CROFT. Climate Related Optimized Façade Constructions. Promotie van dipl.ing. M. Bilow. Promotoren: prof.dr.-ing. U. Knaack en prof.dr.ir. A.C.J.M. Eekhout.

Dinsdag 24 april Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Fire spalling modeling of high performance concrete. Promotie van J. Zhao, MEng. Promotor: prof. dr.ir. K. van Breugel. Deze promotie vindt plaats in het Auditorium. • 10.00 uur - Resource Allocation in Time-Division-

Multiplexed Networks on Chip. Promotie van R.A. Stefan, Master. Promotor: prof.dr. K.G.W. Goossens. Deze promotie vindt plaats in de Senaatszaal. • 12.30 uur - Multicomponent and Dissipative Self-Assembly Approaches: towards functional materials. Promotie van J. Boekhoven, MSc. Promotor: prof.dr. J.H. van Esch.

CEO-lezing Jan Pieter Klaver 19.00–20.30 uur – Jan Pieter Klaver van Heerema Marine Contractors zal vertellen over zijn ervaringen op zijn weg van student naar de top van de NS. Ook geeft hij zijn visie op de toekomst van technisch Nederland en de rol van HMC en zijn (toekomstige) werknemers hierin. De CEO-lezing en aansluitende borrel zijn na registratie gratis bij te wonen. Meld je aan voor de lezing en borrel via www.kns-delft.nl. De lezing vindt plaats in collegezaal A van de faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen. Studium Generale 19.30 uur – Kritiek op alles 3: Informatie en privacy. Over de vrijheid van internet en internet gebruik. Uit alle inzendingen worden een aantal YouTube filmpjes gekozen die door internetdeskundige Ron Gongrijp met het publiek worden besproken. De Koornbeurs, Voldersgracht 1, Delft. Toegang gratis.

Woensdag 25 april Wetenschapsagenda

• 10.00 uur - An application of biomonitoring data to epidemiology. Promotie van S.F.D.M. Sarmento, MSc. Promotoren: prof.dr. H.T. Wolterbeek en prof.dr. M.C. Freitas. • 12.30 uur - Urban Literacy. A Scriptive Approach to the Experience, Use, and Imagination of Place. Promotie van ir. K.M. Havik. Promotoren: prof.ir. S.U. Barbieri en prof. J.U. Pallasmaa.

TEDxDelftSalon 12.30–13.30 hrs – The third TEDxDelftSalon will take place in the TU Library. We will show one TED video and Roeland Heerema will give a lecture ‘A Healthy Addition’. Register through www.facebook.com/ TEDxDelft. Free lunch! We are also looking for speakers for our TEDxDelftSalon podium. Are you a (PhD) student from Delft University of Techology and do you have an idea worth spreading (no products or companies)? Send an e-mail to [email protected]. IO Festival Band / DJ Contest 21.00 uur – Drie bandjes en drie DJ’s nemen het tegen elkaar op om een plek te bemachtigen op de line-up van het IO Festival. Locatie: OJV De Koornbeurs, Voldersgracht 1, Delft. Toegang gratis. Studieverenging Life 22.00 uur – Het jaarlijkse ‘Boer zoekt Hoer’-feest heeft dit jaar als thema ‘Boer zoekt Habibi – Van nijlpaard tot kamelenteen, waar ga je met je harem heen?’ en vindt plaats bij Quintus, Boommarkt 5a, Leiden. Een

MASTER EVENT

24 APRIL

www.masterevent.tudelft.nl

Dare to be an engineer The ideal opportunity for TU Delft students who: -

Are looking for a MSc programme in a different field of studies

-

Are looking for double degree options

TU Delft bachelor students who plan to continue with a Master’s programme in their own field of study best attend the Master information Events at their own faculty. The Master Event of 24 April is less suited to their specific questions.

kaartje is de voorverkoop is 5 euro en aan de deur 7 euro. De deuren sluiten om 1.30 uur. www.svlife.nl

Symposium ‘De Zandmotor’ Het jaarlijks symposium van Het Waterbouwdispuut vindt plaats op woensdagmiddag 25 april en gaat over ‘De Zandmotor’. Op het symposium zullen veel verschillende aspecten van het project aan bod komen; van de totstandkoming tot de uitvoering. Wil jij meer weten over dit innovatieve kustbeschermingsproject? Kom dan naar het symposium! Vanaf 12.00u staat er een (gratis) lunch klaar op de faculteit CitG in zaal 1.96, en om 13.00u zal het symposium van start gaan in zaal E. Meld je nu aan via [email protected]!

wordt besteed aan algemene vragen die je altijd al eens aan de rector hebt willen stellen. Het onderwerp van deze sessie is geld: ‘Where is the money?’ De TU krijg heel veel geld binnen elk jaar en geeft ook heel veel geld uit, maar waar gaat dit heen en hoe zou jij bijvoorbeeld onderzoeksgeld kunnen aanvragen? TU Library, Oranjezaal, Prometheusplein 1. Toegang gratis.

Maandag 14 mei Symposium ‘Synthetic Biology’ Studievereniging Life organiseert het symposium ‘Synthetic Biology – Redefining Life’ in Theater de Veste. Zie voor meer informatie www.lifesciencesymposium.nl.

Donderdag 26 april Symposium ‘Smart Materials’ The Technologisch Gezelschap will host the symposium Smart Materials, Smart outside, Chemistry inside’at the Westcord Hotel in Delft. An entire day of lectures informing you about the newest materials, ending with a panel discussion on this topic. Sign up for 7,50 (students) at www.tgsymposium.nl, lunch and drinks are included. Studium Generale 12.30–13.30 uur – ‘In debat met de rector’. Delft Debatteert organiseert in samenwerking met SG de eerste editie. Tijdens deze bijeenkomst kan in debat worden gegaan met de rector op een laagdrempelige manier waarbij ook enige aandacht

Koop geen KiloKnaller!

Kunt u een paar uurtjes missen?

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Collecteer ook in de derde week van september.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Meld u aan op nierstichting.nl of bel 035 697 8050

DELTA. 12 19-04-2012

lifestyle

16

fietsenmakers

Tomaten uit eigen toren In een wereld waarin zonne-energie goedkoop wordt opgewekt, is de grond bezaaid met kassen. Superefficiënt - én voorlopig een utopie. Maar die leverde wel een dijk van een bachelor-eindproject op.

de Huisjongste heimwee Sinds twee maanden loopt Ozon Yurduseven (24) rond op de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica. Hij komt uit Istanbul en heeft in Ankara gestudeerd. Daar komt ook zijn souvenir vandaan: een maandabonnement voor het openbaar vervoer. Yurduseven gebruikte het pasje dagelijks voor zijn reis van huis naar de universiteit en om zijn vrienden te bezoeken. Het kaartje bewaart hij in zijn portemonnee in de binnenzak van zijn jas. Op die manier zitten zijn herinneringen aan zijn vrienden en tijd in Turkije altijd zo dicht mogelijk waar ze horen. In zijn hart. (Foto: Hans Stakelbeek)

In de rubriek Heimwee portretteert fotograaf Hans Stakelbeek buitenlandse studenten met een object dat hen herinnert aan hun thuisland. Meedoen? Mail naar [email protected]

rutger woolthuis

Bestemming onbekend Ze waren moeilijk te vinden, maar decennia na de theoretische voorspelling vliegen de Majorana’s ons nu om de oren. Elke Nederlandse nieuwszender heeft een item laten zien over de mogelijk Nobelprijswinnende ontdekking van Leo Kouwenhoven. Als wij in Delft meer grote ontdekkingen van dit kaliber willen doen, moeten we eerlijk zijn over de pragmatische kant van onderzoek. Speculeer niet over alle problemen die het onderzoek misschien zou kunnen gaan oplossen. Dit schept te grote verwachtingen en zal de gemiddelde Nederlander bevestigen in het idee dat onderzoek een elitaire aangelegenheid is die klauwen met geld kost. De universitaire wereld moet laten zien dat elk fundamenteel onderzoek neutraal is en dat maatschappelijke relevantie altijd onvoorspelbaar zal blijven. Onderzoekers zijn ontdekkingsreizigers die nieuwe werelden op de kaart bijtekenen. Het is aan de maatschappij om het onontgonnen terrein te koloniseren en keuzes te maken tussen goed en kwaad, maatschappelijk relevant en nutteloos, waarmee ook de verantwoording te allen tijde bij de industrie, de overheid en de burgers ligt.

Het probleem van deze tijd is dat elk onderzoek nuttig moet zijn. In de praktijk wordt met ‘nuttig zijn’ bedoeld dat het onderzoek hoe dan ook geld in het laatje moet brengen. Bovendien is het vertrouwen in de wetenschap in het huidige politieke klimaat beperkt. Dit heeft als resultaat dat van bovenaf wordt gepoogd onderzoek te dirigeren, het kompas is de onderzoekers afgenomen. Tot mijn groeiende verbazing gaan de universiteiten mee in deze waan van de dag. Hiermee wordt de neutraliteit van het onderzoek teniet gedaan en maken de onderzoeksgroepen zichzelf op de lange termijn onnodig. Wat is immers dan nog het verschil met de R&D-afdeling van ondernemers? Het is duidelijk, willen we meer grootse ontdekkingen doen, zoals de quantumgroep deed, dan moeten we onderzoekers de ruimte gunnen om in het diepe te duiken. Investeer in onderzoekers met een missie, maar bepaal nooit de koers. Onderschat bovendien de intrinsieke waarde van ‘nutteloze’ studies niet (zelfs als het Portugees of Russisch betreft), niemand weet de weg in een onbekende wereld. Laten we tenslotte Youp van ‘t Hek benoemen tot rector magnificus en ons los maken van alles.

Nou ja, helemáál een utopie is het niet. “In Australië bouwen ze nu een kas met een hoge, schoorsteenachtige toren, die met behulp van zonlicht lucht verwarmt. Een joekel van een ding: hij is vijf kilometer breed en een kilometer hoog”, weet 3mE-student Johan Nederend (22). Het is een nieuwe en vooral goedkope manier om zonne-energie op te wekken, want zonnecellen zijn duur. Bovendien is de toren multifunctioneel, doordat je er meteen je groenten in kunt verbouwen. Alle reden voor Nederend om dat principe samen met medestudenten Ronald Bos (22), Marco de Kraker (22) en Marius Sinke (22), te gebruiken voor hun bachelor-eindproject. “Eigenlijk hadden we de opdracht om een waterpomp op zonne-energie te ontwerpen voor de Derde Wereld, die het water op een goedkope manier van de pomp naar een dorpje kan pompen”, vertelt de student. “Wij focusten ons op een gegeven moment zo op hóe je de energie voor zo’n pomp opwekt, dat we een beetje van het onderwerp afgleden.” Geen probleem, want de studenten waren vrij in hun onderzoek, en onderzoek naar een nieuwe, goedkope vorm van zonneenergie maakt natuurlijk iedereen blij. Ze besloten de Australische torenkas na te bouwen, in een model van drie meter breed en twee meter hoog. “Het enige wat je ervoor nodig hebt is folie en glas, en dan nog een turbine om de energie op te wekken”, vertelt Nederend. “Zo moeilijk is dat niet.” Nou, nu nog een gebouw om de kas op te zetten, en je hebt een warm kantoor dat ook nog zijn eigen lunch op het dak verbouwt – of niet? “Eh, niet”, lacht Nederend. “Onze toren wekt te weinig energie op. Sterker nog, we ontdekten dat je met een kas van onze afmetingen, precies een led-lampje kunt laten branden.” De werking zit ‘m dus in de grootte: “In Afrika zou hij wel werken met een afmeting van honderd meter breed en vijftig meter hoog. Maar dan wordt hij meteen een stuk duurder.” Nutteloos onderzoek dus? Dat niet. Los van het feit dat het bij een bacheloreindproject niet gaat om de resultaten, maar om het onderzoek zelf, leidde het onderzoek van Nederend en consorten wel tot een andere bruikbare vorm van energieopwekking. “Gebouwen met grote datacenters, voor informatie van internet bijvoorbeeld, produceren van zichzelf al een enorme hoeveelheid warmte. Als je dáár zo’n toren opzet die de warmte omzet in energie, is het veel rendabeler.” Stof tot nadenken, maar niet voor de studenten. Die zijn met hun torenkas voor Afrika wel uitgebouwd. (JH)

Als het aan Johan Nederend ligt, krijgen grote datacenters geen zonnecellen op het dak, maar een kas met zonnetoren. (Foto Sam Rentmeester) Onderzoek: ‘Exploring a solar updraft tower at small scale’ Eindcijfer: 7

kriep