Strategisch OmgevingsManagement (SOM) Voor het oplossen van conflicten én het bouwen van een duurzame relaties

Strategisch OmgevingsManagement (SOM) Voor het oplossen van conflicten én het bouwen van een duurzame relaties.

Assen 12 juni 2012 Maya Savelkoul Philip Drontmann

Handen uit mouwen

Philip Drontmann [email protected]

Maya Savelkoul [email protected]

Wat wij willen: Nederland duurzamer maken, gebiedsontwikkelingsprocessen beter en daarin een rol mogen spelen met onze kennis, ervaringen en passie! Leuk als u contact met ons opneemt! © Twynstra Gudde 12-06- 2012

2

Programma voor vanmiddag – Welkom – Oefening – Mutual Gains en Strategisch Omgevingsmanagement – Theorie versus de praktijk – Gebiedsontwikkeling Uffelte-Ruinen – Verkennen meerwaarde voor eigen project – Conclusie en afsluiting

Tussendoor pauze Einde 17.00 uur © Twynstra Gudde 12-06- 2012

3

Bouwstenen SOM Voor het bouwen van vertrouwen 1:

Mutual Gains Approach

Het gedachtegoed achter SOM 2:

Strategisch Omgevingsmanagement

De planmatige aanpak van SOM 3:

SOMSOM-gesprek / Bestuurlijke Sensitiviteit

De vaardigheden waar je over moet beschikken om SOM uit te kunnen voeren 4:

SOM borgen in de organisatie

Kennis en kunden borgen in cultuur en systemen © Twynstra Gudde 12-06- 2012

1. Basis op orde

4. Borging 2. SOM learning

SOM

3. SOM in projecten

4

Professioneel omgaan met belangen Maak een bewuste keuze!

Machiavelli (Distributief)

Harvard (Integratief)

– Op basis van standpunten

– Op basis van belangen

– Denken in termen van wij/zij

– Luisteren en inleven in anderen

– Win-lose

– Win-win

– Tactieken en trucs

– Openheid

– Vinden van zwakke plek van anderen

– Gezamenlijk oplossingen zoeken

– Zorgen voor informatieonbalans

– Bijvoorbeeld Mediation

– Bijvoorbeeld CAO

– Bijvoorbeeld Mutual Gains Approach

© Twynstra Gudde 12-06- 2012

5

Kijken naar belangen, minder naar standpunten Zoeken naar win-win

S

S

B

B

W&N

W&N

Standpunt

Belang

Waarden en Normen

De gouden driehoek: het gezamenlijk belang zo groot mogelijk maken! © Twynstra Gudde 12-06- 2012

6

Wat is het ingenomen standpunt wat het achterliggende belang? Verschil standpunt en belang volgens: van Dale:

‘Standpunt; manier waarop men iets bekijkt => gezichtspunt, zienswijze, opvatting

‘Belang; iets waarmee iemands voordeel gemoeid is => interesse © Twynstra Gudde 12-06- 2012

7

Issue- en stakeholderanalyse

Stakeholder: ………………….. Belangen van de organisatie: …………………………………………….. …………………………………………….. ……………………………………………..

Stakeholder: …………………… Belangen van de organisatie: ……………………………………………

Stakeholder: ……………………

……………………………………………

Belangen van de organisatie:

……………………………………………

…………………………………………..

……………………………………………

…………………………………………..

…………………………………………….

…………………………………………. Standpunten

Standpunten

………………………………………………

………………………………………………

…………………………………………

…………………………………………

………………………………………….

Standpunten …………………………………………. ……………………………………

Stakeholder …………………..

Issue

Belangen van de organisatie: ………………………….…………….. ………………………………………..

………………………………………. ……………………………………….

Standpunten ………………………………………………

Belangen van de organisatie: …………………………………………...

……………………………………….. ………………………………………..

Stakeholder ………………………

……………………………………………

Toelichting ……………………………………… ………………………………………

………………………………………….. …………………………………………..

Standpunten

………………………….……………

…………………………………………. ……………………………………

Stakeholder ………………….. Belangen van de organisatie:

Stakeholder ……………………

……………………………………………

Stakeholder …………………..


…………………………………………..


……………………………..…………..

.………………………………………….

……………………………………………….

……………………………..………….

………………………………………….

………………………………………………..

……………………………..………….

……………………………………………….

…………………………..…………….

Standpunten

……………………………………………….

………………………………………………… ………………………….…………………

Standpunten Standpunten

………………..…………………………….

………………………………………………

………………………….………….………

……………………………………….


8

Essenties Mutual Gains Approach Formule Zelfvertrouwen + Oprechte interesse in de belangen +

–

Historie

–

Cultuur

–

Belangen

–

Emotie

–

Urgentie

–

Netwerk

Transparantie + Betrouwbaar =

Vertrouwen bouwen © Twynstra Gudde 12-06- 2012

Standpunten

–

9

Wat is SOM: Met de issues als vertrekpunt standpunten en belangen van stakeholders in beeld brengen. Vandaar uit pro-actief een strategie ontwikkelen om de organisatiedoelen te realiseren én een duurzame relatie met de omgeving aan te gaan. © Twynstra Gudde 12-06- 2012

10

Intern

SOM - cirkel 9. Evaluatie

Monitorend kwadrant

1. Doel stellen

Voorbereidend kwadrant

2. Inventariseren issues/ stakeholders/ mijlpalen

8. Monitoring 1.Etaleren methode

4. Verankeren en monitoren

Voorbereidend

Interne organisatie

Uitvoerend

3. Identificeren/

7. Conflict resolution

3. Overdragen op anderen

Uitvoerend kwadrant

2. Bewijsvoering verzamelen

4. Strategie per stakeholder bepalen

6. Construerend onderhandelen

5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten


Extern

analyseren standpunten en belangen

Analytisch/controlerend kwadrant

11

Intern

Voorbereidend kwadrant Stap 1: Doelen stellen

Monitorend kwadrant

8. Monitoring

1.Etaleren methode


Uitvoerend 7. Conflict resolution

Uitvoerend kwadrant


6. Construerend onderhandelen 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten


Voorbereidend

Interne organisatie



1. Doel stellen

9. Evaluatie

3. Identificeren/ analyseren standpunten en belangen



Extern

Doelen stellen: - Wat is de ambitie? - Wie bepaalt de ambitie? - Wordt de ambitie gedeeld? - Wat zijn de belangrijkste mijlpalen? - Hoe hard zijn deze mijlpalen? - Hoe verhouden prijs, kwaliteit en tijd zich tot elkaar? - Met wie en hoe delen we de doelen? - Hoe monitoren we de doelbereiking? © Twynstra Gudde 12-06- 2012

12


Stap 2 a: Inventariseren Issues

Intern

8. Monitoring

1.Etaleren methode


Uitvoerend


Uitvoerend kwadrant


6. Construerend onderhandelen

Vragenlijst

Een issue is een onderwerp waarover verschil van mening / inzicht bestaat tussen de (voorgenomen) acties en de verwachtingen van stakeholder(s)

– Argumenten en validiteit

II



Maatregelen

Beheersing

III

IV

Extern

– Emotioneel beladen – Media gevoelig – Ontwikkelingsstadium – Betrokken stakeholders plus druk vanuit deze partijen – Positie bedrijf t.o.v. andere stakeholders (mate van isolement) en invloed op realiseren oplossing

Take off

– Complexiteit oplossing (zie voorbeeld Issue-dossier, en Issue- en stakeholder tracking system) © Twynstra Gudde 12-06- 2012


– Relatie met andere issues

Aandacht I

Voorbereidend


Definitie

Debat


Interne organisatie

5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten

Formuleren van beleid


1. Doel stellen

9. Evaluatie

Monitorend kwadrant

Fase

13


Stap 2b: Inventariseren Stakeholders

Intern

8. Monitoring


Uitvoerend

Uitvoerend kwadrant

1.Etaleren methode





Voorbereidend

Interne organisatie



1. Doel stellen

9. Evaluatie

Monitorend kwadrant




Extern

Definitie

Vragenlijst

Een partij die een aantoonbaar belang (stake) heeft aangaande een issue.

– Wat is het belang van de stakeholder

SH

SH

– Wat is de macht van de stakeholder – Wat is de legitimiteit van de

SH

SH

stakeholder(inclusief achterban)

SH ME

– Wat is de urgentie van de stakeholder

SH

SH SH

SH

SH SH

– Wat is de emotie van de stakeholder

SH

SH

(berekenbaar of onberekenbaar)

ME

SH

ISS

SH

ISS

SH


SH

– Wat is de lijn van de stakeholder (gematigd/coöperatief/fundamenteel)

SH

– Financiering van de stakeholder 14

MGA-technieken

Zoeken naar de win-win Ken je BATNA Ga uit van ANNA Doe aan Joint Fact Finding Maak gebruik van Pakketonderhandelingen © Twynstra Gudde 12-06- 2012

15


Intern

8. Monitoring

Stap 4: Strategie per stakeholder bepalen


Uitvoerend

Uitvoerend kwadrant

1.Etaleren methode





Voorbereidend

Interne organisatie



1. Doel stellen

9. Evaluatie

Monitorend kwadrant




Extern

Strategie per stakeholder bepalen: - Prioriteren stakeholders - Toekennen participatieniveau (zie participatieladder) betrouwbaarheid - Clusteren stakeholders

fåîäçÉÇ

op basis analyse van o.a. belang, urgentie, bãéçïÉêãÉåí bãéçïÉêãÉåí `çåëÉåëìë `çåëÉåëìë

(geografisch/thematisch)

m~êíáÅáéÉêÉå m~êíáÅáéÉêÉå E^ÇJÜçÅF=ÄÉíêçââÉå E^ÇJÜçÅF=ÄÉíêçââÉå `çããìåáÅÉêÉå `çããìåáÅÉêÉå fåÑçêãÉêÉå fåÑçêãÉêÉå fåíÉåëáíÉáí= î~å=


ÄÉíêçââÉåÜÉáÇ

16

Wat is anders dan ‘gewoon’?


17

Gebiedsontwikkeling Uffelte -Ruinen Vóór het bouwen van vertrouwen en verbinden van belangen.

Assen 12 juni 2012 Maya Savelkoul Philip Drontmann

Van wateropgaaf naar gebiedsopgave


Belangen 4 partners Provincie Drenthe Realiseren wateropgave

Waterschap Reest en Wieden

Bijdrage aan natuur, recreatie, leefbaarheid

Optimaliseren waterhuishouding

Financiële dekking

diverse functies

Opgave kunnen uitleggen aan

Realiseren wateropgave

achterban

Financiële dekking

Belangenscan Gebiedsopgave Uffelte-Ruinen Gemeente Westerveld

Gemeente De Wolden

In stand houden voorzieningen Opgave kunnen uitleggen aan bewoners Financiële duidelijkheid en dekking Recreatieve impuls

Behoud gezonde structuur en bedrijfsvoering agrariërs en recreatiebedrijven Bieden van duidelijkheid aan het gebied Financiële duidelijkheid en dekking


Opgave Vasthouden van water

in samenhang

& met versterking

sociaal economisch

van Goede uitgangspositie landbouw Aantrekkelijke recreatiesector water


natuur

Kwetsbare natuur

21

Manier van samenwerken – Pragmatisch en resultaatgericht

– Gericht op oplossingen die belangen dienen

– Open en duidelijk

– Afspraken nakomen


22

BesluitBesluitorganisatie

Project Gebiedsopgave UffelteUffelte-Ruinen

Achterban/ leden

PS/ raad/ AB

GS/ college/ DB

Ambtelijke organisatie


AdviesAdviesorganisaties

Stuurgroep

Bestuurlijke adviesgroep

Bestuurders/ Directies

Projectgroep

StartStart- en werkwerkbijeenkomsten

VertegenVertegenwoordigers

WerkWerkteams 23

MKB Noord

LTO Noord Verbeteren productieomstandigheden landbouw

Behouden en versterken bestaande

Financieel verantwoorde bedrijfsvoering

werkgelegenheid

Versterken recreatieaanbod

Continuiteit landbouwbedrijven


Recreratieschap Drenthe

Aansluiten op gemeentelijk beleid

Duidelijkheid

Financieel verantwoorde uitvoering

Aansluiting bij achterban

Aansluiting vraag en aanbd van recreatie

Provincie Drenthe Waterschap Reest en Wieden

Realiseren wateropgave Bijdrage aan natuur, recreatie, leefbaarheid

Optimaliseren waterhuishouding

Financiële dekking

diverse functies

Opgave kunnen uitleggen aan

Realiseren wateropgave

achterban

Financiële dekking

Dorpsbelangen

Recron

Belangenscan Gebiedsopgave Uffelte-Ruinen

Beperken wateroverlast en waterschade Versterken leefbaarheid in dorpen en omgeving: Behouden en versterken bestaande werkgelegenheid en voorzieningen

Optimaal ondernemersklimaat recreatiebranche Financieel verantwoorde bedrijfsvoering Versterken imago recreatieve sector Aansluiting met het gebied en achterban

Aansluiting bij leden en niet- leden

Gemeente De Wolden

Gemeente Westerveld

Behoud gezonde structuur en bedrijfs-

In stand houden voorzieningen Opgave kunnen uitleggen aan bewoners Financiële duidelijkheid en dekking Recreatieve impuls

Particulier grondbezit Drenthe

voering agrariërs en recreatiebedrijven Bieden van duidelijkheid aan het gebied Financiële duidelijkheid en dekking

Natuurmonumenten Staatsbosbeheer Drents Landschap Natuur en Milieufederatie

Duurzaam ecohydrologisch systeem

Vergroten economische ontwikkeling particulier

Zo natuurlijk mogelijk watersysteem

Versterken cultuur-historisch landschap

grondbezit

Verbeteren natuurontwikkeling en milieu door


Versterken deskundigheid leden

verbeteren kwaliteit oppervlaktewater

Aansluiting met de achterban

Aansluiting met achterban

Financieel verantwoorde oplossing


Aansluiting met achterban

24

Stap 1 Voorverkenning

Doelstelling gebiedsopgave Waterscenario’s

Bestuursovereenkomst

Bouwstenen

Stap 2 Onderzoek

Oplossingrichtingen Effecten oplossingsr.

Belangen oplossingsr.

Startovereenkomst

Overeenkomst Gebiedsopgave

Ontwerp uitwerkingsplan

Overeenkomst uitvoering

Definitieve uitwerkingsplan

Financiering

Afspraken uitvoering


oplossingsrichtingen en onderzoeksvragen

Onderzoeksrapport

Optimalisatie oplossingsr.

Procedures Besluitvorming

Totstandkoming & bundeling

Financiele haalbaarheid

Principekeuze Stap 3 Planontwikkeling en uitvoering

- Rapport Waterscenario’s - Landbouwvisie - Recreatievisie - Natuurvisie

Kansen Uffelte Ruinen

25

Wat je met SOM/MGA zou kunnen/ willen bereiken ten aanzien van jouw project?


Strategisch Omgevingsmanagement vanuit 3 perspectieven Herkennen en ontwikkelen van vaardigheden Mensen visie verankeren rollen verantwoordelijkheden

Projecten en Programma’s

Organisatie

Managen van opgaven ondersteund door methoden en technieken © Twynstra Gudde 12-06- 2012

27

Wat kan SOM u opleveren? 1. Belangen en standpunten van prioritaire stakeholders helder 2. Grotere voorspelbaarheid van stakeholders 3. Ontwikkelingen van de omgeving ingepast in het project 4. Hogere kwaliteit van de plannen door co-creatie 5. Versterking van reputatie van de iniatiefnemer 6. Opbouw van lange termijn relatie met stakeholders 7. Optimaler gebruik beschikbare kennis en externe relaties 8. Betere beheerbaarheid van de planning en budgetten 9. Pro-actief worden, niet meer brandjes blussen 10. Leuker werk, meer waardering! © Twynstra Gudde 12-06- 2012

28

SOM Toolbox – Belangenscan – SOM Matrix – Stakeholder- en Issuescan – Issues/Plan van aanpak – Dialoogkaarten – MGA Strategiekaarten – Redeneerlijnen – Issuemonitor – Omgevingsmonitor – Signaturen van omgevingsmanagers © Twynstra Gudde 12-06- 2012

29

Een greep uit de praktijk Eemsdelta

Gebiedsontwikeling Uffelte-Ruinen A12- LunettenVeenendaal

Ruimte voor de rivieren

Grenscorridor N69 PMR/ Buijtenland van Rhoon

Delta Poort


A15 - MaVa 30

Maya Savelkoul [email protected] Philip Drontmann [email protected] www.twynstragudde.nl Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde.


31

Strategisch OmgevingsManagement (SOM) Voor het oplossen van conflicten én het bouwen van een duurzame relaties

Recommend Documents