STRATEGISCH BELEIDSPLAN VOOR HET TOERISME IN KORTRIJK 28 MAART 2007 STUDIE UITGEVOERD IN TOERISME VLAANDEREN
OPDRACHT VAN DE STAD
KORTRIJK
EN MET DE STEUN VAN
SAMENVATTING Op vraag van de stad Kortrijk heeft WES een strategisch plan voor de ontwikkeling van het toerisme in Kortrijk opgesteld met als tijdsoogpunt de periode 2007-12. In een eerste stap vond een uitgebreide analyse plaats van de huidige toestand gebaseerd op onderzoek van bestaande bronnen en de persoonlijke consultatie van een groot aantal betrokken actoren. Deze analyse leidde tot een aantal vaststellingen uitgewerkt onder de vorm van een sterkte-zwakteanalyse. Dit maakte het mogelijk om vervolgens een toekomstvisie uit te werken die daarna werd vertaald in strategische beleidslijnen en acties op verschillende domeinen. We vatten de voornaamste bevindingen en besluiten van het onderzoek samen.
1.
Huidige sterkten en zwakten
De analyse van de huidige toestand van het toerisme in Kortrijk brengt aan het licht dat Kortrijk over een divers aanbod beschikt zowel voor de eigen bevolking als voor de bezoekers gesteund op onder meer een cultuurhistorisch aanbod en creatie, innovatie en design. Toch moeten we ook wijzen op een aantal aspecten die in de toekomst moeten verder uitgewerkt worden, zoals: de verdere uitbouw van een kwalitatief hoogstaand toeristisch product; de verdere uitbouw van de verwevenheid van verschillende complementaire functies in de stad en de nabije omgeving; de verdere uitbouw van een kwalitatief ondersteunend aanbod zoals onthaal, horeca, kleinhandel en logies; de verdere ontwikkeling van de profilering van de stad en meer bepaald toerisme in Kortrijk; de ontwikkeling van een doelgerichte marketingstrategie met aandacht voor producten communicatiestrategie; de versterking van de slagkracht van de dienst voor toerisme; de versterking van de samenwerking tussen publieke en private actoren; de organisatie van een beleidsondersteunend informatie- en monitoringsysteem.
2.
Toekomstvisie
Het toeristisch beleid van Kortrijk moet in het teken staan van het bevorderen van het toerisme naar Kortrijk door: te werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’; te werken binnen een ruimere context met Kortrijk als centrum; marktconform te handelen op een dynamische en kwaliteitsvolle manier. Het beleid initieert en stimuleert een passende productontwikkeling teneinde te voldoen aan de behoeften van de bovenlokale recreant en klassieke dag/stadstoerist. In tweede instantie wordt ook aandacht besteed aan de verblijftoerist waarbij een combinatie wordt gemaakt tussen de stad Kortrijk en de omgeving zoals de Leiestreek, Lys sans Frontières en het Eurodistrict. Belangrijke kritische succesfactoren om dit te realiseren, zijn: volledig benutten van het toeristische kernproduct; versterken van de ondersteunende infrastructuur; opstellen van een marktconforme citymarketingstrategie en toeristische positionering; uitwerken van een marketingstrategie; versterken van de organisatiestructuur van de dienst voor toerisme; kennis ontwikkelen inzake de behoeften en tevredenheid van de vooropgestelde doelgroepen.
3.
Strategische beleidslijnen
Om deze visie te realiseren moeten een aantal strategische keuzes worden gemaakt. Als marktstrategie is geopteerd om de beschikbare middelen prioritair in te zetten ten voordele van bovenlokale recreatie en dagtoerisme uit het Eurodistrict Kortrijk-Rijsel, Vlaanderen, het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de provincie Henegouwen. Vervolgens wordt Nederland (regio ten zuiden van de as Amsterdam-Utrecht) en het Franse Nord Pas de Calais en Ile-de-France selectief bewerkt. Kortrijk moet op deze markten en binnen de doelgroepen de ambitie hebben een toeristisch product te ontwikkelen opgebouwd rond cultuur en historie, en hedendaagse, innovatieve en stijlvolle projecten. Dit wordt vervolgens geconcretiseerd in een positionering rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorisch’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’ vertaald in “een authentieke ervaring ingebed in cultuur en historie en voorgesteld op een innovatieve, hedendaagse en stijlvolle manier”. De positionering wordt ook gekoppeld aan beelden die verwijzen naar een stadsbeleving: waarbij innovatie wordt aangewend om de cultuurhistorie beleefbaar te maken; waarbij creatie, innovatie en design geplaatst worden in een historisch en toekomstig perspectief.
Deze toeristische positionering moet verder verfijnd en toegepast worden binnen het beleid waarbij ook aandacht moet gaan naar het verder concretiseren en coördineren van de stedelijke kernpositionering. Op het gebied van de ontwikkeling van het aanbod, marketing en organisatie zijn volgende beleidslijnen vooropgesteld: volledig benutten van het toeristische kernproduct met de uitbouw van de stadsbeleving waarbij:
innovatie wordt aangewend om de historie beleefbaar te maken,
creativiteit (kunsten), innovatie en design worden geplaatst in een historisch en toekomstig perspectief,
de samenhang tussen de verschillende deelruimtes wordt geïntensiveerd, meer bepaald het historische kerngebied, het Buda-Kunsteneiland en het winkelwandelgebied,
het stedelijk product geënt wordt op de Leiestreek en aanvullend wordt met bezienswaardigheden in het Eurodistrict en Lys sans Frontières,
aandacht gaat naar de beleving van het toeristisch product,
een evenementenvisie wordt ondersteund; versterken van de ondersteunende infrastructuur:
verbetering van de informatievoorziening voor de bezoekers,
ondersteunen selectieve uitbreiding logiesaanbod in de binnenstad en stimuleren tot yield management; uitwerken van een marketingstrategie:
uitbouwen van strategische samenwerkingsverbanden,
ontwikkelen modulair aanbod van dagtrips met hoge belevingswaarde,
proactiever communicatiebeleid met doorvoeren positionering en een algemene en intensieve informatiecampagne; versterken van de organisatiestructuur:
uitbouw van een passend personeelskader en een toeristisch overlegplatform,
ontwikkeling van een performant informatie- en monitoringsysteem.
4.
Acties
Om deze strategische beleidslijnen in de praktijk om te zetten, zijn acties voorgesteld op alle vermelde beleidsdomeinen. In de volgende samenvatting geven we een overzicht van de meest prioritaire acties voor de Dienst Toerisme op elk van deze vlakken op korte (2007-08) en middellange termijn (2009-12). Een belangrijke basisvoorwaarde voor de realisatie en uitvoering van dit strategische plan is de ontwikkeling van de toeristische organisatie gekoppeld aan de uitbouw van een passend personeelskader (zeven personeelsleden) en de reservering van voldoende financiële middelen (voornamelijk een promotiebudget tussen 130.000 en 150.000 euro).
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk Beleid
1.
2. Productontwikkeling
3.
4. 5.
6.
Korte termijn 2007-08 Goedkeuring en ondersteuning vanuit het stedelijk beleidsniveau van de toeristische visie met specifieke aandacht voor de centrale doelstelling, kernproducten en -positionering, product-marktcombinaties en klantengroepen. Werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’. Primair werken rond de stadsbeleving van Kortrijk met aandacht voor de ondersteuning van: de blijvende investering in de verdere herinrichting van de publieke ruimte en de samenhang tussen de verschillende deelruimtes; de blijvende investering in architectuur en stadsvernieuwingsprojecten van topkwaliteit; de fysische uitbouw van volgende bezienswaardigheden:
Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis,
Belfort,
Sint-Maartenskerk,
Begijnhof (creativiteit in het Begijnhof) met de Begijnhofkapel en Begijnhofpark,
Onze-Lieve-Vrouwekerk (functieverandering met de herinrichting van de Gravenkapel),
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit,
Broeltorens,
ondergrondse middeleeuwse kelder; het Broelmuseum, de activiteiten van de culturele sector en het activiteitencentrum; de zichtbaarheid van historische en hedendaagse textielindustrie onder andere in het Vlasmuseum. Blijvend aandacht besteden aan de recreatieve mogelijkheden in en rond Kortrijk. Optimaliseren informatievoorziening (installatie informatiezuilen) en streven naar één regionaal Streekbezoekerscentrum met aandacht voor: optimaliseren van de bereikbaarheid van het Streekbezoekerscentrum en kortstondige parkeergelegenheid voor wagens en bussen; optimaliseren van de dienstverlening en uitstraling (antennefunctie van een culturele reserveringsmodule, professionaliteit, onderlijnen toeristische positionering, …); optimaliseren van de informatievoorziening (informatiezuilen) bij volgende strategische, toeristische punten in de binnenstad:
de Broeltorens,
de Grote Markt,
het Schouwburgplein,
winkel-wandelgebied (Foruminvest); kritisch doorlichten van de huidige signalisatie om te streven naar een eenduidige (toeristische) signalisatie in een hedendaagse, innovatieve en stijlvolle vorm. Stimuleren tot yield management in het belang van het recreatief toerisme.
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 1) Positionering
7. 8. 9.
Marketing
10. 11. 12.
Organisatie
13. 14. 15.
16. Informatie- en moni- 17. toringsysteem 18.
Korte termijn 2007-08 Uitwerken en concretiseren van de centrale positionering van de stad en de creatie van één goed bemande en van de nodige kennis voorziene, citymarketingcel. Praktisch uitwerken van een finale adequate toeristische positionering. Intern informeren van de belanghebbende actoren met betrekking tot de toeristische kernpositionering en groepen tot de incorporatie van deze positionering in hun beleid en communicatie-uitingen. Uitwerken van de voorgestelde positionering in communicatie-instrumenten (doorvoeren huisstijl). Ontwikkelen van commerciële producten binnen de toeristische profilering naar de prioritaire doelgroepen waarbij in de eerste plaats werk gemaakt wordt van modulaire daguitstappen voor individuelen en groepen. Opstellen van een communicatiestrategie met aandacht voor: een verfijning van het brochuremateriaal, publicaties of drukwerk, aanpassing van de website, … een algemene en intensieve informatiecampagne in Vlaanderen en het Eurodistrict om het dagtoerisme naar Kortrijk aan te wakkeren. Voorzien van een promotioneel budget tussen 130.000 en 150.000 euro. Streven naar een toeristisch overlegplatform waarbij het diensthoofd toerisme het overleg initieert. Versterken van de huidige toeristische organisatie: uitbouw van passend personeelskader, te streven naar een fulltime coördinerende persoon om de backofficefunctie te initiëren en te coördineren en een B-niveau communicatieverantwoordelijke. Streven naar een voldoende grote vrijheid van handelen binnen een jaarlijks goedgekeurd actieplan en budget. Ontwikkelen van informatie- en monitoringsysteem. Organiseren van een permanente balie-enquête.
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 2) Beleid Productontwikkeling
Positionering
Middellange termijn 2009-12 19. Blijvend werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’. 20. Blijvend ondersteunen van de stadsbeleving van Kortrijk. 21. Ruimtelijk structureren van de toeristische kernelementen: er moet gestreefd worden naar een verdichting van het BudaKunsteneiland, het historische kerngebied en het winkelwandelcircuit met specifieke aandacht voor levendige overgangen; er moet een fysische samenhang zijn tussen de binnenstad en het nabije buitengebied via een attractieve noord-zuidverbinding met Hoog Kortrijk (Kortrijk Xpo, Kinepolis, …) en het Vlasmuseum waarbij aandacht gaat naar een langzame verkeersverbinding met de binnenstad; er moet een fysische samenhang zijn met de Leiestreek via de groene Leieboorden:
waarbij aandacht moet gaan naar sfeer en gezelligheid langs het water (esplanades, degelijk uitgebouwde jachthaven, …),
als aanvang tot het recreatieve fietsroutenetwerk van de Leiestreek en zijn bezienswaardigheden. Op deze manier kunnen ook bezienswaardigheden in het Eurodistrict en in de Franse regio Lys sans Frontières op het stedelijke product worden geënt. 22. Ontsluiten van de toeristische kernelementen door volgende bestaande toeristische kernproducten fysisch te ontsluiten:
Broeltorens,
Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis,
Sint-Maartenskerk,
Begijnhof met kapel en park,
Onze-Lieve-Vrouwekerk met Gravenkapel,
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit,
Broelmuseum,
Vlasmuseum,
Activiteitencentrum; door gebruik te maken van hedendaagse technologie en innovatieve ontwikkelingen voor het ontsluiten van moeilijk toegankelijke bezienswaardigheden bijvoorbeeld via timespots of een lichtplan; door blijvend aandacht te besteden aan de recreatieve mogelijkheden in en rond Kortrijk. 23. Ondersteunen van een evenementenvisie indien deze voldoet aan de toeristische positionering. Bijkomend dient aandacht te gaan naar het streven naar continuïteit door een op elkaar afgestemde programmatie en meer commerciële productontwikkeling om het evenementiële verder te ondersteunen. 24. Handhaven van het huidige logiesaanbod in de binnenstad en het uitbouwen van: de inplanting in de binnenstad van een hotel met twee sterren; sociaal toerisme met aandacht voor een jeugdherberg en budgetaccommodaties voor gezinnen. 25. Bestendigen toegankelijkheid en parkeermogelijkheden. 26. Ondersteunen kwalitatief shoppingaanbod en stimuleren horeca en gastronomisch aanbod. 27. Toepassen en communiceren van de toeristische marktpositionering.
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 3) Marketing
Organisatie Informatie- en monitoringsysteem
Middellange termijn 2009-12 28. Verder stimuleren van samenwerkingsverbanden en partnerships. 29. Voortzetten communicatie- en distributiebeleid met specifieke aandacht voor: permanente update van de virtuele informatievoorziening/website; ontwikkeling e-nieuwsbrief; intensifiëren van het onthaal van professionelen en pers. 30. Analyseren intrede van de private sector in de vorm van een PPS. 31. Organiseren van een behoefte- en tevredenheidsonderzoek. 32. Evalueren van de uitvoering en actualisatie van het strategisch plan.
INLEIDING Toerisme kan een belangrijke hefboom zijn voor de economische activiteiten in de stad Kortrijk en kan de bekendheid en uitstraling van Kortrijk versterken. Daarnaast neemt men aan dat de sector toerisme een belangrijke groeisector vormt voor de toekomst. Meer specifiek zijn er binnen de stad Kortrijk een aantal ontwikkelingen aan de gang, zowel inzake toeristisch product als inzake organisatie die deze groei kunnen aanzwengelen. Het is daarom belangrijk om de positie van het toerisme in Kortrijk binnen deze evoluerende omgeving duidelijk te definiëren en proactief in te spelen op mogelijke ontwikkelingen en opportuniteiten. Dit vereist het definiëren van een duidelijke beleidsvisie en bijhorende doelstellingen en acties. Binnen deze context voelt de stad Kortrijk de nood aan om over een strategisch beleidsplan voor toerisme te kunnen beschikken. Dit plan moet een duidelijke visie formuleren over de specifieke en duurzame ontwikkelingsmogelijkheden voor toerisme in deze stad en richtinggevend zijn voor toekomstige beleidsbeslissingen van zowel private als publieke actoren in de periode 2007-12. Specifieke aandacht moet gaan naar de toeristische productontwikkeling, de vermarkting van de toeristische producten, de uitbouw van een werkingsstructuur en de inzet van mensen en middelen. Dit plan heeft betrekking op de stad Kortrijk. Dit betekent dat de aandacht in de eerste plaats zal gaan naar de kern van het toeristisch product in de stad zelf. Voor zover in de deelgemeenten belangrijke aanbodaspecten aanwezig zijn of zich belangrijke opportuniteiten aandienen, worden deze mee opgenomen. Er wordt bij de uitstippeling van het toeristische beleid ook rekening gehouden met de beleidsvisies in de stad rond andere beleidsdomeinen en met de toeristische visies op hogere niveaus in het algemeen en ten aanzien van de Leiestreek in het bijzonder. We vangen het beleidsplan voor het toerisme te Kortrijk aan met een overzicht van de belangrijkste uitgangspunten met betrekking tot toerisme in Kortrijk. Hoofdstuk twee beschrijft de analyse van de bestaande toeristische situatie. In het derde hoofdstuk structureren we de resultaten naar de belangrijkste interne sterkten en zwakten van de toeristische sector in Kortrijk en naar de belangrijkste externe opportuniteiten en bedreigingen. Het vierde hoofdstuk behandelt de visievorming met andere woorden welke stad zou Kortrijk moeten zijn op toeristisch vlak. Hoofdstukken vijf en zes zijn respectievelijk gewijd aan de actiegerichte strategie en een besluit. De uitwerking van dit strategisch plan is mede gebaseerd op een uitgebreid bronnenonderzoek en face-to-facegesprekken met ongeveer dertig bevoorrechte getuigen zowel uit de toeristische sector als erbuiten. Bijkomend werd het proces ook begeleid door een projectsecretariaat, een stuurgroep en een denkgroep (zie ook bijlage 1). Per overlegorgaan werd gemiddeld drie keer samengekomen. We willen iedereen danken die in dit kader een bijdrage heeft geleverd.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
1
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
2
INHOUDSTABEL SAMENVATTING
INLEIDING
HOOFDSTUK 1:
1
WAT WIL KORTRIJK MET TOERISME?
7
1.
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen
7
2.
Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk
8
3.
Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie in de Leiestreek
11
4.
Cultuurbeleid in Kortrijk
12
5.
Toekomstperspectieven en stadsvernieuwing
14
HOOFDSTUK 2: 1.
2.
SITUATIEANALYSE
17
Interne analyse
17
1.1.
Situering van de stad Kortrijk
17
1.2.
Toeristische kernproducten en aantrekkingselementen
18
1.3.
Ondersteunende toeristisch-recreatieve infrastructuur
23
1.4.
Bestemmingsmanagement
32
Externe analyse
43
2.1.
Algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwantitatief
43
2.2.
Kwantitatieve gegevens van de belangrijkste doelmarkten van Kortrijk buiten België: Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk
68
Algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwalitatief
70
2.3.
HOOFDSTUK 3:
SWOT-ANALYSE
75
1.
Sterke en zwakke punten van Kortrijk
75
2.
Opportuniteiten en bedreigingen voor Kortrijk
75
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
3
HOOFDSTUK 4: VISIEVORMING MET BETREKKING TOT HET TOERISME TE KORTRIJK 1.
2.
81
Visie
81
1.1.
Toekomstvisie
81
1.2.
Basisvragen
83
1.3.
Uitwerken van één kernpositionering
96
Kritische succesfactoren
97
HOOFDSTUK 5: ACTIEGERICHTE STRATEGIE MET BETREKKING TOT HET TOERISME TE KORTRIJK 1.
2.
KSF1: volledig benutten van het toeristische kernproduct
100
1.1.
Categoriseren van de toeristische aantrekkingselementen
101
1.2.
Ondersteunen fysische uitbouw van de toeristische kernproducten
102
1.3.
Ruimtelijk structureren van de toeristische kernelementen
106
1.4.
Uitbouwen van strategische samenwerkingsverbanden
109
1.5.
Ontsluiten van de toeristische kernproducten
111
1.6.
Ondersteunen van een evenementenvisie
113
KSF2: versterken van de ondersteunende infrastructuur
114
2.1.
Optimaliseren van een persoonlijk onthaal
115
2.2.
Optimaliseren van de informatievoorziening
117
2.3.
Bestendigen toegankelijkheid en parkeermogelijkheden
118
2.4.
Ondersteunen kwalitatief shoppingaanbod en stimuleren horeca en gastronomisch aanbod
118
Ondersteunen selectieve uitbreiding logiesaanbod in de binnenstad en stimuleren tot yield management
118
KSF3: opstellen van een marktconforme citymarketingstrategie en toeristische positionering
119
2.5. 3.
99
3.1.
Verder uitwerken van een stedelijke kernpositionering en coördineren van het gebruik ervan
120
3.2.
Verfijnen en toepassen van de toeristische marktpositionering
121
3.3.
Intern communiceren naar alle belanghebbende actoren
122
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
4
4.
5.
KSF4: uitwerken van een marketingstrategie
122
4.1.
Ontwikkelen van commerciële producten naar de prioritaire doelgroepen
124
4.2.
Uitbouwen van samenwerkingsverbanden ter creatie van commerciële producten
126
4.3.
Bepalen van een communicatiestrategie
126
4.4.
Bepalen van een distributiestrategie
141
KSF5: versterken van de organisatiestructuur van de dienst voor toerisme
142
5.1.
Definiëren van de organisatiestructuur
143
5.2.
Opstellen van competentieprofielen en ontbrekende competenties invullen via opleiding of aanvullen met nieuwe aanwervingen
147
6. KSF6: Kennis ontwikkelen inzake de behoeften en tevredenheid van de vooropgestelde doelgroepen
148
HOOFDSTUK 6: BESLUIT
157
BIJLAGEN Bijlage 1: Leden projectsecretariaat, stuurgroep en denkgroep Bijlage 2: Vragenlijst
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
5
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
6
HOOFDSTUK 1: WAT WIL KORTRIJK MET TOERISME? In dit hoofdstuk wensen we te starten met een overzicht van de bestaande uitgangspunten en de toeristische visie inzake Kortrijk. Het is belangrijk dat deze in het begin van het strategisch plan worden vastgelegd zodat de evaluatie van de actuele situatie in de daaropvolgende punten kan worden beoordeeld tegenover onder andere deze uitgangspunten. Het is de bedoeling om via deze weg snel door te dringen tot de sterkten, zwakten, opportuniteiten en bedreigingen. Specifiek voor de toeristische werking in Kortrijk ontbreekt evenwel een beleidsplan met een visievorming en bijhorende doelstellingen. We opteren er vervolgens voor beleidsdocumenten op hogere niveaus te consulteren die reeds een richting aangeven zoals: Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, 2002; Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, richtinggevend gedeelte, Leiedal, ontwerp gemeenteraad mei 2006; Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie in de Leiestreek, Westtoer apb en Toerisme Oost-Vlaanderen vzw, 2003; cultuurbeleid in Kortrijk, actieplan 2006 (PowerPoint); toekomstperspectieven en stadsvernieuwingsprojecten, Stad Kortrijk, 2006. Een officieel beleidsplan rond het binnenlands beleid van Toerisme Vlaanderen was in het najaar 2006 nog niet ter beschikking.
1. Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan WestVlaanderen De planningscontext geeft een beeld van het ruimtelijk beleid voor de komende jaren op het vlak van toerisme en recreatie. Met andere woorden, de planningscontext is het ruimtelijk kader voor het strategisch toeristisch-recreatief plan. Dit ruimtelijk kader heeft verschillende niveaus: Vlaams (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen1), provinciaal (Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen2) en gemeentelijk (Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk3). De ruimtelijke visie van de Provincie gaat uit van de ruimtelijke verscheidenheid of het in stand houden van de sterke eigenheid van de verschillende regio’s van WestVlaanderen. Om deze verscheidenheid te realiseren hanteert de Provincie volgende ruimtelijke principes: fysisch systeem als drager voor de verscheidenheid, selectieve ontwikkeling van hoogdynamische activiteiten in gedifferentieerd kernenpatroon, gebiedsgericht netwerk van lijninfrastructuur en deelruimten als bevestiging van de diversiteit.
1
Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, integrale versie, Brussel, 1998.
2
Provincie West-Vlaanderen, Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen, 2002.
3
Leiedal, Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk, richtinggevend gedeelte, Ontwerp gemeenteraad mei 2006.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
7
De deelruimte toerisme en recreatie draagt bij tot het welzijn van de mens en tot diversificatie van de economie. De uitwerking van het ruimtelijk beleid voor toerisme en recreatie is hiervan een gevolg. Volgende beleidsdoelstellingen worden vooropgesteld: duurzaam en kwalitatief versterken van het bestaande toeristisch-recreatieve aanbod; optimaal benutten van nog aanwezige potenties voor toeristisch-recreatieve ontwikkelingen; toeristisch-recreatieve ontwikkelingen richten op de eigenheid van de streek; samenhang binnen en tussen toeristische regio’s bevorderen; voldoende mogelijkheden voor vrijetijdsbesteding voorzien. De gewenste ruimtelijke structuur wordt weergegeven op de hiernavolgende kaart (RG-10) waarbij: Kortrijk, als stedelijk gebied, een knooppunt (net zoals Waregem) is; De Gavers in Harelbeke als toeristisch-recreatieve knooppunten worden aanzien; lijnelementen zoals de Leie, het kanaal Kortrijk-Bossuit en de Schelde zorgen voor een aangename toeristisch-recreatieve verplaatsing van bezoekers binnen een netwerk. De aandacht moet vooral gaan naar de kwaliteit en de belevingswaarde van de lijnelementen en de directe omgeving; het landelijk toeristisch-recreatief netwerk Interfluvium potentieel heeft. De volgende gemeenten behoren geheel of gedeeltelijk tot de Interfluviumruimte: Anzegem, Avelgem, Deerlijk, Kortrijk, Spiere-Helkijn en Zwevegem. De toeristisch-recreatieve potenties dienen provinciegrensoverschrijdend beoordeeld te worden in samenhang met de Vlaamse Ardennen (provincie Oost-Vlaanderen). Hierbij worden volgende punten vooropgesteld: de openheid van het golvend landschap versterken, een landschappelijk waardevolle Scheldevallei voor ‘zachte’ functies ondersteunen en het kanaal Kortrijk-Bossuit natuurlijk en toeristisch-recreatief uitbouwen, zoals het fietsnetwerk, het intekenen van nieuwe provinciale wandelpaden, de verdere uitbouw van bestaande toeristisch-recreatieve infrastructuur (pompgebouw Bossuit), het opstarten van een netwerk onthaalboerderijen, uitbouwen van kleinschalige toeristisch-recreatieve plattelandsactiviteiten (als logies), een netwerk hoeveproducten, indien mogelijk enkele dorpskernvernieuwingsprojecten, ...
2. Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk In het richtinggevend gedeelte van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk wordt de positie van Kortrijk aangegeven, met name: Kortrijk moet inspelen op een mix van troeven aangezien het te klein is om zich uitsluitend als ‘de winkelstad’ of ‘de interieurstad’ of ‘de nijverheidsstad’ te profileren; de domeinen waarop Kortrijk zich profileert zijn innovatie, creatie en design. Daarbovenop zal de stad zich op enkele domeinen dienen te profileren op Vlaams en internationaal niveau, met name: Kortrijk, een stad met goed functionerende deelgebieden (onder andere het verknopen van het cultuurhistorisch en het winkel-wandelcircuit in de binnenstad); Kortrijk, centrum van de regio (onder andere grootschalige, unieke, regionale functies aanbieden zoals Buda-eiland, regionale sportinfrastructuur, muziekcentrum, …); Kortrijk, een eigen identiteit binnen de metropool Rijsel (onder andere de profilering van Kortrijk in Vlaanderen en binnen de grensoverschrijdende metropool Rijsel als stad van cultuur en design met het kunsteneiland Buda en Interieur).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
8
9
Hiervoor worden onder andere volgende ruimtelijke concepten aangehaald: De binnenstad als hart voor Kortrijk waarbij voor de verbetering gewerkt wordt met zes hefbomen: het openbaar domein, het winkel-wandelgebied, het historisch patrimonium, het cultureel aanbod, het onderwijs en het algemeen woonklimaat. Daarbij wordt aandacht besteed aan:
het Buda-eiland wordt cultuureiland,
Kortrijk Weide als nieuw multifunctioneel stadsdeel,
het winkel-wandelgebied als levendig en goed functionerend winkelgebied tussen Veemarkt en de noord-zuidas,
het gebied tussen Leie en winkel-wandelgebied als het 'Historische Kortrijk',
de stationsbuurt als stedelijk knooppunt, goed bereikbaar met het openbaar vervoer,
de Groene-Gordel-Oost combineert groen met grootschalige voorzieningen,
Overleie als kwalitatief woongebied,
een goed geaccommodeerde en gezellige binnenstad. Expo, onderwijs en diensten kunnen zich verder ontwikkelen op Hoog Kortrijk waarbij de noord-zuidas de historische stad met Hoog Kortrijk verbindt. De beide polen moeten functioneren als één geheel. Kortrijk Leiestad: herstel van het contact met het water waarbij de Leie en het kanaal Kortrijk-Bossuit belangrijke assen vormen. Volgende acties vormen potentiële elementen voor vernieuwing: herinrichting van de oevers van de oude en de nieuwe Leie brengen de stad naar het water, het Buda-eiland (kunsteneiland), het westelijke deel van de Leie met nadruk op open ruimte, natuur en landschap, het recreatief parkgebied met openluchtzwembad en de Wikings (integratie recreatieve functies langsheen het water) en de oude Leiearm voor watergebonden recreatie. Een vitaal buitengebied waarbij ten zuiden van Kortrijk de open ruimte van het Interfluvium wordt aangehaald. Landbouw blijft hier belangrijk maar er zijn mogelijkheden tot functieverbreding zoals hoevetoerisme, verwerking en verkoop van hoeveproducten, … In het kader van de multifunctionele ontwikkeling van het buitengebied wordt de open ruimte ook beschouwd als een drager van laagdynamische recreatie. De toeristisch-recreatieve lijnelementen spelen daarin een belangrijke rol. Met betrekking tot de gewenste voorzieningen in Kortrijk waaronder toerisme, wordt aangehaald dat het cultuurhistorische patrimonium een belangrijke troef is (maar ook van iedere centrumstad). Kortrijk wil dit patrimonium inzetten voor zijn toeristisch beleid en binnen ‘Historisch Kortrijk’ verder ontwikkelen. Naast het stedelijke patrimonium is de landschappelijke waarde van het Interfluvium een belangrijke troef waarbij een toeristisch-recreatief netwerk wordt ontwikkeld in samenhang met de Leiestreek en de Vlaamse Ardennen. Ook sport en recreatie zijn uitgebouwd en worden verder geïntensifieerd door de optimalisatie van de Lange Munte, het openluchtzwembad en Wikings, de kayakclub, het omnisportterrein en De Warande (verdere uitbouw van speel-, recreatie- en verblijfmogelijkheden voor jongeren).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
10
Op niveau van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk worden volgende punten teruggevonden in het bindend gedeelte: creatie van een groen netwerk tussen de Bergelen, het Preshoekbos en De Gavers alsook de aanleg van stadsparken in geselecteerde gebieden; Kortrijk zal actief participeren aan de volgende regionale groen- en natuurprojecten: de realisatie van de geïntegreerde visie voor de Leievallei Wervik-Kortrijk, Preshoekbos en het randstedelijk groengebied Bergelenput; in de binnenstad worden inzake voorzieningen volgende acties ondernomen:
uitbouwen van het Buda-eiland tot een centrum voor diensten en kunst,
verder uitbouwen van het project ‘Historisch Kortrijk’,
ombouwen van het conservatorium tot een muziekcentrum,
bouwen van een nieuwe bibliotheek (Conservatoriumplein).
3. Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie in de Leiestreek In 2003 legde het Strategisch Beleidsplan Leiestreek de krachtlijnen vast om de Leiestreek als volwaardig toeristisch en recreatief product uit te bouwen. De uitvoering gebeurde in samenwerking met vzw Toerisme Leiestreek, de provincies West- en OostVlaanderen en de aangesloten Leiegemeenten. Volgende strategische doelstellingen werden vooropgesteld: de Leiestreek ontwikkelen als een kwalitatieve regio waar de bevolking voldoende mogelijkheden worden aangereikt om te recreëren in aantrekkelijke omgevingen; de Leiestreek ontwikkelen als een attractieve regio voor inkomend toerisme; de Leiestreek ontwikkelen voor korte vakanties (complementair aan het zaken- en beurstoerisme) met een aanvulling voor residentiële verblijven naar aanleiding van seminaries, congressen en incentives; bekendmaken en promoten van de Leiestreek en haar recreatieve mogelijkheden voor de regionale bevolking, het dagtoerisme, de kortevakantiemarkt en de MICE-markt. Met betrekking tot de marktstrategie werden volgende keuzes gemaakt: toeristische producten in de Leiestreek:
hoogste prioriteit op middellange termijn: omgevingsrecreatie,
tweede prioriteit: korte vakanties voor individuelen (weekends of midweek), dagtoerisme voor individuelen en groepen,
derde prioriteit: MICE residentieel en niet-residentieel; prioritaire markten voor de Leiestreek:
voor omgevingsrecreatie en dagtoerisme: o bewoners uit de Leiestreek zelf en Gent, o bewoners uit de rest van West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, o bewoners uit Zeeland en in het bijzonder Zeeuws-Vlaanderen,
voor korte vakanties: o Vlaanderen verder weg, o hoofdstedelijk gewest Brussel, o Nederland,
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
11
voor MICE: o niet-residentiële vergaderingen/incentives van bedrijven en organisaties in de Leiestreek, o residentiële vergaderingen/incentives van bedrijven en organisaties in Vlaanderen en het hoofdstedelijk gewest Brussel; positionering van de Leiestreek:
twee thema’s: o de waterkant (‘De waterkant met zijn specifieke verleden’), o kunst en design (‘De zin voor het mooie’).
Centraal stonden volgende punten: watergebonden recreatie en de valorisatie van het cultuurhistorisch erfgoed langs de Leie; uitbouw als fiets- en wandelregio; aandacht voor hoogkwalitatieve elementen van kunst en design (bijvoorbeeld ateliers of galerijen in industriële panden, kunst- en designevenementen op speciale locaties en opendeurdagen in bedrijven die werken rond design). Zowel de doelgerichte promotionele acties als de ondersteuning en uitvoering van de talrijke toeristisch-recreatieve projecten in de streek, gebeurden in functie van de genoemde aandachtspunten. Aangezien het strategisch beleidsplan werd opgesteld in 2003 waarbij ervaring leert dat de richtlijnen niet altijd evident toe te passen waren, worden sinds 2006 onder andere volgende accenten besproken: water (en recreatie) zal de rode draad blijven in de positionering van de Leiestreek maar er wordt evenwel gezocht naar een unieke en onderscheidende profilering waarbij de volgende thema’s worden voorgesteld: industrieel erfgoed en kunstvaardigheid; de nieuwe positionering van de Leiestreek volgens het SBP Leiestreek 2006 wordt verwoord als ‘waar verleden toekomst is’; Kortrijk zal de trekkerrol in het West-Vlaamse gedeelte van de Leiestreek voor zich nemen; er bestaat een Interreg-IIIA-project ‘De Leiestreek’ tot 2007 met Lys sans Frontières (de Franse tegenhanger van Toerisme Leiestreek, Rijsel behoort hier niet toe). De samenwerking uit zich in verschillende grensoverschrijdende acties (infrastructureel als promotioneel) zoals gezamenlijke boottochten en evenementen, verspreiding van brochures, … Westtoer stelt een beleidsplan recreatie op waarbij belangrijke items zijn: fietsroutenetwerk, themaroutes en erfgoedwandelingen.
4. Cultuurbeleid in Kortrijk De missie voor het cultuurbeleid in Kortrijk wordt door de directie Cultuur als volgt verwoord: ‘Kortrijk wil een stad van ‘cultuur-midden-de-mensen’ zijn en stimuleert daartoe maximaal de cultuurbeleving van zijn inwoners en de gemeenschapsontwikkeling. De stad wil het onbetwiste culturele centrum zijn van de regio en een grote uitstraling bereiken als een innoverende kunst- en cultuurstad.’
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
12
Volgende beleidsprioriteiten worden vooropgesteld: cultuur is van en voor iedereen, is voorwaarden scheppen en stimuleren; verenigingswerking en gemeenschapsleven versterken; cultuur spreiden via het cultuurcentrum (CK) en de bibliotheek; cultuurparticipatie en persoonlijke ontplooiing; het erfgoed in de kijker (erfgoedhuis); de kunstenaar maakt het verschil; creatie en innovatie (design als speerpunt in de regio); bruggen bouwen over vermeende kloven; internationale artistieke positionering als creatiestad (met Buda als artistieke werkplek); een aantrekkelijk imago als centrumstad via:
geïntegreerde cultuurcommunicatie (Elfdaagse Kortrijk Feest, stedelijke en nietstedelijke cultuuractoren),
de schouwburg als vuurtoren in de regio,
evenementen en projectwerking (Eiland van Licht, Sinksenfeesten, Kunstbrug, Humorologie, Kunstwerkstede De Coene). Concreet naar de toekomst toe wenst de directie Cultuur de volgende accenten te leggen volgens doelmarkt: lokaal: cultuurpromotie en -participatie; bovenlokaal en regionaal: patrimonium (erfgoed, monumenten en musea) en evenementen; nationaal: citymarketing voor Kortrijk als centrumstad en stad van design en creatie (innovatie). Het cultuurbeleid volgt het kader geschetst op stadsniveau en gedefinieerd volgens drie centrale assen: innovatie, creatie en design
met Kortrijk creatie waarbij de toekomst cultureel gedreven moet zijn met Kunstwerkstede De Coene en het Buda-Kunsteneiland,
met Kortrijk designstad via Designregio Kortrijk, Europees Netwerk Designsteden, Designplatform, Onderwijs en Design, Designmeesters en de Biënnale Interieur; Eurodistrict met Rijsel (zie figuur 1); rasterstad waarbij in hartje Kortrijk aandacht gaat naar de Leiewerken, Historisch Kortrijk, het winkel-wandelgebied Sint-Jan, de stationsomgeving en Hoog Kortrijk gecombineerd met een efficiënte integratie van de deelgemeenten. Specifiek voor de toeristische werking in Kortrijk ontbreekt evenwel een beleidsplan met een visievorming en bijhorende doelstellingen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
13
Figuur 1 Eurodistrict met vermelding van het aantal inwoners
5. Toekomstperspectieven en stadsvernieuwing De stad Kortrijk is een stad in volle verandering. Veel grote infrastructuurwerken maken dat het beeld van de stad voortdurend wijzigt. De rastermanager coördineert projecten binnen de rasterstad of de stad van de toekomst. De projecten vallen binnen het stadsbeleid van innovatie, creatie en design waarbij bijna alles wordt geconcentreerd binnen drie belangrijke assen met name de as van het commerciële Kortrijk, de as van het historische Kortijk en de as van het Buda-eiland. Volgende projecten zijn momenteel lopende: Leiewerken (voorziene einddatum 2010-11) waarbij onder andere aandacht gaat naar:
zeven nieuwe bruggen over de Leie,
heraanleg van de kaaien en Leieboorden,
skatebowl (reeds gerealiseerd),
Broeltorens; Buda als kunsteneiland (centrum voor kunsten voor stad en regio) onder andere met de opening van de Budascoop in september 2006 als kunstencentrum met film- en theaterzalen, productie- en atelierruimtes en bijhorende administratie.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
14
Het openbare domein wordt tevens aangepakt met ingrepen zoals het contact met het water herstellen langs de oude Leie-oever, nieuwe groene ruimtes creëren langs de Leie en een nieuw netwerk ontwikkelen van publieke ruimtes (verborgen tuinen) tussen de culturele infrastructuur en de bouw van nieuwe voetgangers- en fietsersbruggen. Mogelijke bezienswaardigheden zijn de Tacktoren, de Budascoop, het oude fabrieksgebouw Desmet-Dejaeghere; Historisch Kortrijk met de afronding van het Streekbezoekerscentrum en Kortrijk 1302 in juni 2006. Daarnaast wordt ook het Begijnhofpark heraangelegd, met onder andere de renovatie van de Artillerietoren (reeds gerealiseerd, niet toegankelijk) en de Gravenkapel (gestart, toekomstige toegankelijkheid onduidelijk); Kortrijk winkelstad met de creatie van een winkelcentrum van 34.000 m² in de stad (voorziene einddatum september 2008). Bij dit winkelcentrum zijn tevens een 70-tal woongelegenheden voorzien, horecazaken en een ondergrondse parking; Hoog Kortrijk met het sportcentrum Lange Munte, Decathlon, Kinepolis, Ring Shoppingcentrum, …
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
15
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
16
HOOFDSTUK 2: SITUATIEANALYSE In dit hoofdstuk maken we een interne en externe analyse van de situatie waarin het toerisme in Kortrijk zich bevindt. De analyse van de actuele situatie gebeurt op basis van bestaande bronnen, aangevuld met eigen observaties ter plaatse en uitgediept door middel van gesprekken met een twintigtal bevoorrechte getuigen, voornamelijk uit de toeristische sector in Kortrijk zelf. Dit zijn vertegenwoordigers van stadsdiensten, provinciale diensten, logiesinrichtingen, bezienswaardigheden, gidsenkringen, … De interne analyse beschrijft en evalueert volgende elementen: de toeristische kernproducten en aantrekkingselementen; de ondersteunende toeristisch-recreatieve infrastructuur; het management van de bestemming. De externe analyse behandelt: de algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwantitatief; de algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwalitatief. Binnen elk van deze elementen worden relevante punten besproken. We sluiten af met een aantal opmerkingen die voortvloeien uit eigen observaties en uit gesprekken met bevoorrechte getuigen.
1. Interne analyse In de interne analyse belichten en evalueren we tot juli 2006 die elementen die te maken hebben met aspecten die intern zijn aan de toeristische bestemming Kortrijk. Vanuit deze interne aspecten, die door Kortrijk en de actoren in Kortrijk zelf controleerbaar zijn, kunnen we de sterkten en de zwakten van de bestemming afleiden. Deze interne aspecten hebben hoofdzakelijk te maken met het toeristisch aanbod, bestaande uit aantrekkingselementen en ondersteunende infrastructuur, en met het gevoerde beleid in Kortrijk. Alvorens in te gaan op de interne aspecten situeren we kort de stad Kortrijk.
1.1. Situering van de stad Kortrijk1 De centrumstad Kortrijk situeert zich in het zuidoosten van de provincie West-Vlaanderen. Naast Kortrijk-centrum bestaat Kortrijk sinds de fusie in 1977 uit de volgende deelgemeenten: Aalbeke, Bellegem, Bissegem, Heule, Kooigem, Marke en Rollegem met een totale bevolking van 73.631 inwoners op 1 juli 2005. Het arrondissement Kortrijk is een belangrijke industriële tewerkstellingspool in Vlaanderen. Samen met de steden Roeselare, Waregem en Menen vormt Kortrijk een stedelijk netwerk; met Lille, Roubaix en Tourcoing een grensoverschrijdend netwerk.
1
Bron: Alles kan ik weerstaan … behalve de stad Kortrijk.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
17
De geschiedenis van Kortrijk startte in de Romeinse periode waarbij Cortoriacum een Romeinse nederzetting werd. De daaropvolgende periodes werden gekenmerkt door invasies en bezettingen door Noormannen, Fransen, Spanjaarden en Oostenrijkers. Tijdens de Guldensporenslag van 11 juli 1302 versloegen Vlaamse volkstroepen een in die tijd onoverwinnelijk geacht Frans ridderleger op de Groeningekouter. Zo noemt Kortrijk zichzelf dan ook de Groeningestad. Na de middeleeuwen speelde de stad aan de Leie een voortrekkersrol in de linnen- en damastnijverheid, om vanaf de 18de eeuw wereldfaam te genieten als centrum van het vlas. De aanwezigheid van de Leie was een grote troef want de ‘Golden River’ bleek ideaal om het vlas in te roten. Nog steeds speelt de regio Kortrijk een belangrijke rol in de textielindustrie. Dankzij de creatieve ondernemersgeest van de Kortrijkzanen is de stad uitgegroeid tot het economische hart van Zuid-West-Vlaanderen1. Kortrijk herbergt ook een aantal hogescholen en een afdeling van de Katholieke Universiteit Leuven.
1.2. Toeristische kernproducten en aantrekkingselementen We nemen ons voor geen exhaustieve lijst op te stellen van de toeristische kernproducten en aantrekkingselementen, maar specifiek aandacht te besteden aan het kernaanbod. De selectie van het kernaanbod gebeurt op basis van potentiële (profilerings)elementen en wordt geëvalueerd in de hiernavolgende tabel. Per element wordt het huidige aanbod geëvalueerd naar aantrekkingselementen, musea, ondersteunende elementen, stadsbeleving en gerelateerde evenementen. We maken ook melding van toekomstige plannen.
1
Bron: Kortrijk (Vlaanderen, België 2006), stad Kortrijk Dienst Toerisme, 2006, 10 pagina’s.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
18
19
Meetingpoint van design, creatie en innovatie (waarbij architectuur en design in elkaars verlengde liggen)
KortrijkStad aan de Leie Leiestreekstad (Golden River)
De stad voor morgen (rasterstad)
Middeleeuwse stad
Kortrijk 1302-één dag, zeven Groeningekouter met de Groeningepoort en het Groeeeuwen (museum en expertiningemonument secentrum over de geschiedenis van Kortrijk, 1302 en iden Gulden sporen in de Gravenkapel titeiten) Belfort en Begijnhof (Unesco- Museum voor de geschiedenis van Kortrijk erfgoed) Broeltorens Begijnhofmuseum Laatgotische stadhuis (met Schepenzaal en Oude Raadzaal) Onze-Lieve-Vrouwekerk (en Gravenkapel) en SintMaartenskerk Ontwerpen van Jozef De Coene en realisaties van firma De Coene Designwinkels Herinrichting van de publieke ruimte (aandacht voor hedendaagse architectuur) Nieuw stadhuis Recreatie op en langs het water (infrastructuur voor toervaarders, …) Streekbezoekerscentrum Leiestreek
1302-Guldensporenstad
Historische stad/museum- en monumentenstad
Musea
Kernaanbod
Kortrijk als
Tabel 1 Overzicht van het kernaanbod naar potentiële (profilerings)elementen
Lijnelementen zoals kanaal Bossuit-Kortrijk en de Schelde
Verzorgd openbaar domein en voorzieningen met aandacht voor punten zoals bloembakken, glascontainers, Cowboy Henk, duiventil, …, themawandelingen, …
Begijnhofkapel (Mattheuskapel), Sint-Michielskerk, SintAntoniuskerk, het OnzeLieve-Vrouwhospitaal, Artillerietoren, Middeleeuwse Kelder, St.-Amandsproosdij, Baggaertshof, themawandelingen, …
Andere (ondersteunende) elementen en (stads)beleving Themawandelingen
Stadsproject Kunstwerkstede De Coene (tijdelijk) Design- en woonbiënnale Interieur (tweejaarlijks) Atmosfeer (tweejaarlijks) Eiland van licht Week van de Ontwerpen … Leiestreekfeesten (juni-juli)
Verdere ontwikkeling van ‘Historisch Kortrijk’ (as historisch Kortrijk)
11-daagse (juli)
Heraanleg kaaien en Leieboorden
Langetermijnstrategie van Designregio Kortrijk (platform), doelstelling Europees netwerk designsteden
Verdere ontwikkeling van ‘Historisch Kortrijk’ (as historisch Kortrijk) Erfgoedwandelroute (september 2007)
Toekomstige plannen
Gerelateerde evenementen
20
Congresstad/MICEstad
Nijverheidsstad (textiel, …)
Kortrijk Xpo met topbeurzen zoals Interieur, Classic, Busworld en Eurodog
Buda-Kunsteneiland (met Tacktoren, Budascoop, De Smet-De Jaeghere, …) Cultureel centrum Professionele podiumhuizen (Buda kunstencentrum, Limelight, Dans in Kortrijk, Humorologie, Happy New Ears, Antigone, De Kreun, …) Multinationale ondernemingen, KMO’s en zelfstandigen in de bouwsector, hout- en meubelindustrie, afwerking, decoratie en binnenhuisinrichting
KortrijkCultuurstad
KortrijkStedelijk centrum
Kernaanbod
Kortrijk als
Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum (museum rond de historische en technische evolutie van de vlasnijverheid en zijn textiele producten in Vlaanderen)
Broelmuseum (museum rond de schilderkunst)
Musea
Tabel 1 Overzicht van het kernaanbod naar potentiële (profilerings)elementen (vervolg 1)
Kwalitatieve infrastructuur (faciliteiten, special venues en logies)
Bakkerijmuseum, Landbouwmuseum, molens (Preetjesmolen, Vannestesmolen en Hoogmolen Aalbeke), themawandelingen, …
Andere (ondersteunende) elementen Verenigingsleven (350 erkende culturele verenigingen), de cultuurwinkel, … Sinksenfeesten, Humorologie, Kortrijk Congé, …
Gerelateerde evenementen
Samenhang met stedelijke ontwikkeling in RijselRoubaix-Tourcoing en Moeskroen Uitwerking actiepunten visienota Vlas binnen de gebiedswerking provincie West-Vlaanderen, inclusief vlasthematocht (WT)
Verdere ontwikkelingen op en rond het Budaeiland (as van het Budaeiland)
Toekomstige plannen
21
Algemeen aanbod kleinhandel Winkel-wandel circuit Fietsnetwerk Leiestreek Boottochten op de Leie Routes te voet, met de fiets of de wagen zoals de Goedendagfietsroute (48km) en de Mountainbikeroute Boerhoven (100km) Provinciaal recreatiedomein De Gavers (Harelbeke - Deerlijk), Provinciedomein Bergelen (Wevelgem)
Scholen zoals Katho, Hiepso, Hogeschool West-Vlaanderen (Departement PIH) en een afdeling van de Katholieke Universiteit Leuven Grensoverschrijdend stadsgewest met verregaande samenwerkingsverbanden zowel op economisch, cultureel, toeristisch, … vlak
Winkelstad (paradijs)
Studentenstad/ Onderwijsstad
KortrijkAndere
De grensstad-Lille Métropole
Recreatieve stad
Kernaanbod
Kortrijk als
Musea
Tabel 1 Overzicht van het kernaanbod naar potentiële (profilerings)elementen (vervolg 2)
De Lange Munte Recreatie en jeugd met onder andere de skatebowl, De Warande Andere recreatiemogelijkheden: bowling, karting, minigolf, volksspelen, zwemmen (openluchtzwembad), muurklimmen, golf (Waregem), hippodroom/hippisch centrum (Wevelgem), vliegveld, Kinepolis, …
Andere (ondersteunende) elementen
Fietsfeesten (juli, Toerisme Leiestreek)
Gerelateerde evenementen
Eurodistrict
Creatie van een groen netwerk/lint en stadsbos Interfluvium met laagdynamische recreatie zoals wandelen en fietsen MTB-route Kortrijk-Menen (opening 29 april 2007)
Foruminvest (as commercieel Kortrijk)
Toekomstige plannen
Eerste evaluatie
Sterkten Kortrijk is een cultuurstad met een historisch patrimonium in de kern van de stad (en langs het water),
aanbod aan thematische musea,
actief cultuurbeleid met een divers en kwalitatief aanbod aan tentoonstellingen, podiumwerking, … (minder voor klassieke muziek, theater en opera),
beursinfrastructuur (Kortrijk Xpo) die kan uitgebreid worden met onder meer congresruimte,
kwalitatieve infrastructuur voor seminaries en vergaderingen in hotels en ‘special venues’,
aanbod tot recreatief winkelen,
Interfluvium (natuurlijk landschap, bestaande uit kleine bosgebieden, waardevolle kleine landschapselementen en reliëfstructuur, verbonden aan de Leie en het kanaal Bossuit-Kortrijk),
inrichting van de Leie, Schelde en kanalen als primaire recreatieve assen,
breed uitgebouwd hoger onderwijs; Zwakten
design, creatie en innovatie zijn nog onvoldoende zichtbaar/voornamelijk experimentele en laboratoriumwerking,
het patrimonium (erfgoed) wordt beperkt ontsloten (geen verhaal, beperkt toegankelijk, …),
monumentenzorg is niet opgenomen binnen een stadsdienst,
met uitzondering van Kortrijk 1302 worden overige stadsmusea geconfronteerd met een verouderde inrichting/interpretatie inhoud,
het commercieel zakelijk toerisme is nog weinig uitgebouwd,
te weinig beursbezoekers zakken af naar het stadscentrum (onder andere omwille van een beperkt specifiek recreatief aanbod),
in de winkelstraten wordt leegstand en verloedering vastgesteld,
aanbod designwinkels is beperkt en niet gecentraliseerd,
watertoerisme is beperkt uitgebouwd en de Leie-as (met uitzondering van de oude Leie-arm) is sterk verstedelijkt,
de onderbroken structuur en de moeilijke toegankelijkheid van de Leie-as hypothekeren het ontstaan van een continuïteit voor toeristisch-recreatieve voorzieningen,
onvoldoende flexibiliteit inzake watertoerisme (deelname aan een boottocht dient twee dagen voordien te worden gemeld),
de open ruimte in Kortrijk is schaars om een kwalitatieve natuurrecreatie aan te bieden,
de zone Roeselare-Kortrijk is een verstedelijkt gebied met zwakke landschappelijke kwaliteiten,
beperkt aanbod voor ruitersport in Kortrijk;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
22
Opportuniteiten
toekomstige stadsvernieuwingsprojecten (Leieboorden, Foruminvest, …), Kortrijk wordt opgenomen in het provinciaal ruimtelijk structuurplan als cultuurhistorisch centrum en winkelstad binnen de regio Leie-as, sinds enkele jaren nemen de stad Kortrijk, de Kamer voor Handel en Nijverheid/VOKA, Hogeschool West-Vlaanderen/departement PIH en de Stichting Interieur initiatieven om de troeven waarover ze beschikken op vlak van design te versterken en beter in te zetten voor hun positionering als en in de designstad van Vlaanderen. Daarin staat het stadsbestuur niet alleen. Vele organisaties en instellingen nemen initiatieven op dit terrein: onderwijs, ondernemingswereld, lokale overheid en de stichting Interieur. De goedkeuring van het project ‘Designregio Kortrijk’ door de Vlaamse Gemeenschap bevestigt de inspanningen van de stad en haar partners. Vijf actoren uit de regio Kortrijk komende uit de overheid, de bedrijfswereld, het onderwijs en de design besloten om een langetermijnstrategie te ontwikkelen rond vijf lijnen: het ontwikkelen van initiatieven die de ondernemingswereld sensibiliseren voor design en productontwikkeling, het versterken van het onderwijsaanbod inzake vormgeving en productinnovatie, het verbeteren van de voorbeeldfunctie van de overheid op gebied van design en vormgeving, het sensibiliseren van stad en regio op het vlak van design en productontwikkeling, de Kortrijkse regio als innovatieve regio op gebied van design positioneren met Kortrijk als trekker, een audit van de stedelijke musea wordt momenteel uitgevoerd, op 8 juli 2006 ging ‘De Libel’ te Marke open. In ‘De Libel’ beleven de bezoekers het gevoel één te zijn met de natuur en krijgen zij informatie over het belang van het recreatiegebied rond de stad. Dit alles kadert binnen de realisatie van een ecologische-recreatieve groene structuur 'Groen Lint'.
1.3. Ondersteunende toeristisch-recreatieve infrastructuur Binnen dit onderdeel bespreken we de toeristisch-recreatieve infrastructuur. Het omvat elementen zoals de beleving, het algemeen logiesaanbod, evenementen, onthaal- en informatievoorziening, horeca en couleur locale en de interne, externe toegankelijkheid van en mobiliteit in Kortrijk.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
23
1.3.1. Beleving van Kortrijk Er zijn verschillende mogelijkheden en combinaties om de stad Kortrijk te beleven. Er is een mogelijkheid om met een gids de stad of een bepaald thema in Kortrijk te voet of met de bus te ontdekken. In Kortrijk is de Gidsenkring Kortrijk - Menen actief met een 45-tal aangesloten gidsen. De mogelijkheid bestaat tot gidsbeurten in de vier talen (Nederlands, Frans, Engels en Duits) en beperkt in het Spaans, Italiaans en Russisch. Het huidig publiek van de gidsenkring bestaat overwegend uit Nederlandstaligen, er is een toename in de vraag naar Franstalige gidsen voornamelijk voor groepen uit NoordFrankrijk. De meeste bezoekers komen in de periode tussen 15 juni en 15 september. Het aanbod van de gidsenkring kunnen we in twee grote categorieën onderscheiden met name de klassieke stadswandeling en de wandelingen à la carte waarbij specifieke thema’s worden behandeld. De klassieke wandeling is de meest gevraagde wandeling waarbij een combinatie gemaakt wordt van het historische, huidige en toekomstige Kortrijk. Instanties zoals vzw Mobiel, City-Mobiel of Terra Mobile organiseren fietstochten (inclusief de mogelijkheid tot het huren van een fiets) en verschillende activiteiten om het imago van de fiets en het fietsen te versterken. Via een engagement met Toerisme Vlaanderen stelt vzw Mobiel ook openbare fietsen voor maximaal één dag gratis ter beschikking aan de bezoekers. Voor individuele toeristen organiseert de dienst Toerisme in samenwerking met de Gidsenkring, de musea, vzw Mobiel en Terra Mobile een aantal rondleidingen en fietstochten. Verschillende thema’s komen hierbij aan bod die men kan terugvinden in de publicatie ‘Historisch wandelen en fietsen’. Het aanbod concentreert zich voornamelijk op geleide bezoeken, wandelingen en fietstochten. Verschillende aspecten van Kortrijk kunnen op deze manier beleefd worden zoals Kortrijk in de middeleeuwen, de Guldensporenslag, architectuur in Kortrijk, tuinen in Kortrijk, … Dit kan het ganse jaar door waarbij het aanbod het grootst is in de zomermaanden juli en augustus. Specifiek naar kinderen (van 6 tot 12 jaar) toe worden ook holderdebolderkarren aangeboden om Kortrijk spelenderwijs te verkennen. Ten slotte zijn er nog boottochten op de Leie, de Schelde en de kanalen Roeselare-Leie en Kortrijk-Bossuit, in juli en augustus, georganiseerd door Toerisme Leiestreek en Lys sans Frontières.
Eerste evaluatie
Sterkten
in Kortrijk gaan het historische en hedendaagse patrimonium samen, Kortrijk heeft een klein en bewandelbaar centrum, positieve evaluatie van de vroegere erfgoedwandeling met audioguide, de oost-zuidverbinding is fietsvriendelijk (in tegenstelling tot de noord-zuidverbinding);
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
24
Zwakten Kortrijk wordt gekenmerkt door aaneengesloten bebouwing en een kleiner aandeel open landschap, waardevolle natuur of groendomeinen. De stedelijke ontwikkelingen hebben hun impact op de natuurlijke structuren en waardevolle (open) ruimtes,
een aantal ‘doodse’ pleinen, geen stadsbeleving meer na 21 uur onder andere ten gevolge van de spreiding van stedelijke functies,
beperkte verwevenheid van verschillende complementaire functies in de stad,
negatievere perceptie van het winkel-wandelgebied, de stationsbuurt en het Budaeiland,
zwakke bewegwijzering naar bezienswaardigheden, de dienst voor toerisme, …
geen ter plaatse bewegwijzerd ontdekkingscircuit; Opportuniteiten
Kortrijk investeert sterk in het openbaar domein. Het stadscentrum heeft potenties voor een kwaliteitsvolle stadsbeleving door een divers aanbod op vlak van cultureel en bouwkundig erfgoed, logiesverstrekking, horeca en kleinhandel.
1.3.2. Algemeen logiesaanbod Gegevens omtrent het logiesaanbod zijn afkomstig van diverse bronnen, meer bepaald de Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek (FOE - het voormalige NIS), Toerisme Vlaanderen en de Dienst voor Toerisme Kortrijk.
Capaciteit algemeen
Volgens de FOE bedroeg de dagelijkse logiescapaciteit in Kortrijk 1.288 bedden in 2005, verspreid over hotels (923) en logies voor doelgroepen (365 waaronder het jeugdlogies). Met andere woorden, de grootste logiescapaciteit is terug te vinden in de hotelsector (71,7%) (zie tabel 2). Dezelfde capaciteitsindeling vinden we ook grotendeels terug in de Leiestreek. Bekijken we de hotelcategorie dan blijkt dat Kortrijk over 40% beschikt van de totale capaciteit in de Leiestreek inzake hotelbedden. Tabel 2 Logiescapaciteit in Kortrijk en de Leiestreek, naar logiesvorm (in dagelijkse capaciteit bedden) Logiesvorm Hotels Campings Vakantiecentra Vakantiedorpen Logies voor doelgroepen Totaal
Aantal 15 0 0 0 5 20
Kortrijk Capaciteit 923 0 0 0 365 1.288
% 71,7 0,0 0,0 0,0 28,3 100,0
Leiestreek (inclusief Kortrijk) Aantal Capaciteit % 58 2.293 61,8 1 198 5,3 0 0 0,0 0 0 0,0 17 1.220 32,9 76 3.711 100,0
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek, 2005.
Aangezien de FOE geen gegevens inzake aantal en capaciteit van gastenkamers of vakantiewoningen opneemt, ligt de eerder weergegeven capaciteit lager dan de reële situatie. We verwijzen dan ook naar het onderdeel ‘gastenkamers (B&B) en vakantiewoningen’ om een indicatie te geven van de logiesmogelijkheden binnen deze logiesvormen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
25
Hotels
Toerisme Vlaanderen vermeldt 17 vergunde hotels (waaronder twee zonder sterrenclassificatie) op het grondgebied van groot Kortrijk. Samen zijn deze goed voor 429 kamers. Tabel 3 verdeelt dit aanbod volgens de sterrenclassificatie en een aantal andere referentiebestemmingen. Het grootste deel van de logiescapaciteit in hotels in groot Kortrijk is terug te vinden in de drie- en viersterrenhotels. In vergelijking met de Leiestreek en andere steden zoals Roeselare, Ieper, Leuven en Hasselt beschikt Kortrijk over relatief meer drie- en viersterrenhotels en minder hotels van een lagere categorie. In 2007 zou een Ibis openen boven het nieuwe KBC-gebouw in het centrum van Kortrijk. Gegevens inzake capaciteit zijn momenteel niet gekend. Van de 17 hotels in Kortrijk telt 58% minder dan 20 kamers, 3 hotels (18%) beschikken over 60 tot 79 kamers (zie tabel 4). Er zijn geen hotels met 80 kamers en meer.
Kampeermogelijkheden
Er zijn in Kortrijk noch kampeermogelijkheden, noch staanplaatsen voor zwerfwagens of mobilhomes. Aan de Kasteelbrug en de Broeltorens zijn er aanlegsteigers voorzien waar men onbeperkt mag aanmeren.
Jeugdlogies
In Kortrijk treffen we vier aanbieders van jeugdlogies aan, met name De Warande, de jeugdherberg Groeningeheem, Verblijfshoeve Van Clé en ’t Huizeke. In totaal zijn er 48 kamers ter beschikking voor 275 personen waarbij De Warande en de jeugdherberg de grootste capaciteit hebben inzake aantal personen. De Warande en de jeugdherberg zijn in beheer van de stad Kortrijk. De Warande is een domein van ongeveer 4 ha met een speelplein, een klein openluchtzwembad, een cafetaria en verblijfaccommodatie. Als kernopdracht biedt De Warande een open speeldomein met een zachte speelfunctie aan. Daarnaast is het een jeugdverblijfcentrum voor meerdaagse verblijven (130 bedden). Prioriteit gaat naar jeugdwerk (verblijfaccommodatie voor jeugdgroeperingen) waarbij de aandacht onder andere gaat naar een uniek concept: kindersnoezelrecreatie. De Warande ligt aan de rand van Kortrijk. De basisaccommodatie is aanwezig maar deze is aan renovatie toe. Groeningeheem is een ontmoetingscentrum en een jeugdherberg (100 bedden) en wordt uitgebaat als een stedelijke vzw. Een recente evaluatie wees uit dat Groeningeheem niet voldoet aan de hedendaagse kwaliteits- en comfortnormen, het gebouw is verouderd en de personeelsbezetting en -ondersteuning is beperkt. Groeningeheem ligt in het centrum van de stad Kortrijk en op wandelafstand van de Veemarkt en het station. De gebruikers zijn voornamelijk scholen en in het weekend gezinnen en individuelen. Communicatie gebeurt via de Vlaamse Jeugdherbergcentrale. De bezettingscijfers voor de jeugdherberg liggen met 7.170 overnachtingen in 2005 op het laagste pijl sinds het jaar 2000 (8.016 overnachtingen). Als reden wordt de zware concurrentie met de nieuwe generatie jeugdverblijven vermeld. Deze verblijven beschikken over meer elementair comfort waaronder ruime kamers met sanitair per kamer. Er wordt een aanpassing van de jeugdherberg overwogen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
26
De Kinderboerderij Van Clé is een verblijfhoeve in eigendom van de stad Kortrijk en geëxploiteerd door een private vzw. Recente evaluatie wees op een noodzakelijke aanpassing van de infrastructuur zowel roerend als onroerend. Er is een gebrek aan kwaliteit en comfort alsook personeel. ’t Huizeke is een private woning in het stadscentrum van Kortrijk. Via het Centrum Voor Jeugdtoerisme wordt het ter beschikking gesteld aan groepen tot 14 personen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
27
28
Kortrijk Aantal hotels 6 5 2 2 2 17
BRON: Toerisme Vlaanderen, juni 2006.
Vier sterren Drie sterren Twee sterren Eén ster Categorie O Totaal
Logiesvorm
35,0 29,0 12,0 12,0 12,0 100,0
%
Roeselare Aantal hotels 0 4 3 1 2 10 0,0 40,0 30,0 10,0 20,0 100,0
%
Leiestreek Aantal hotels 15 28 24 13 14 94 16,0 29,0 26,0 14,0 15,0 100,0
%
Ieper Aantal hotels 1 5 3 3 3 15 7,0 33,0 20,0 20,0 20,0 100,0
%
Leuven Aantal hotels 2 7 2 5 2 18 11,0 39,0 11,0 28,0 11,0 100,0
%
Hasselt Aantal hotels 2 3 4 2 5 16
% 13,0 19,0 25,0 13,0 30,0 100,0
Tabel 3 Capaciteit van de hotelsector in Kortrijk, Roeselare, de Leiestreek, Ieper, Leuven en Hasselt, uitgedrukt in aantal kamers in juni 2005, naar sterrenclassificatie
Tabel 4 Capaciteit van de hotelsector in Kortrijk, Roeselare, de Leiestreek, Ieper, Leuven en Hasselt, uitgedrukt in aantal kamers in juni 2005, naar hotelgrootte Kortrijk <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal Roeselare <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal Leiestreek <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal Ieper <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal Leuven <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal Hasselt <20 kamers 20-39 kamers 40-59 kamers 60-79 kamers 80 kamers en meer Totaal
Aantal hotels 10 3 1 3 0 17 Aantal hotels 7 2 1 0 0 10 Aantal hotels 58 16 8 5 7 94 Aantal hotels 11 1 2 0 1 15 Aantal hotels 8 3 2 3 2 18 Aantal hotels 10 1 2 0 3 16
% 59,0 18,0 6,0 18,0 0,0 100,0 % 70,0 20,0 10,0 0,0 0,0 100,0 % 62,0 17,0 9,0 5,0 7,0 100,0 % 73,0 7,0 13,0 0,0 7,0 100,0 % 44,0 17,0 11,0 17,0 11,0 100,0 % 62,0 6,0 13,0 0,0 19,0 100,0
Aantal kamers 93 83 49 204 0 429 Aantal kamers 72 44 46 0 0 162 Aantal kamers 608 437 383 345 939 2.712 Aantal kamers 174 20 107 0 122 423 Aantal kamers 80 90 40 129 240 579 Aantal kamers 89 29 99 0 322 539
% 22,0 19,0 11,0 48,0 0,0 100,0 % 44,0 27,0 28,0 0,0 0,0 100,0 % 22,0 16,0 14,0 13,0 35,0 100,0 % 41,0 5,0 25,0 0,0 29,0 100,0 % 14,0 16,0 7,0 22,0 41,0 100,0 % 17,0 5,0 18,0 0,0 60,0 100,0
BRON: Toerisme Vlaanderen, juni 2006.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
29
Gastenkamers (B&B) en vakantiewoningen
In Kortrijk zijn er veertien aanbieders van gastenkamers. De overgrote meerderheid heeft een aanbod van twee tot drie kamers. Daarnaast zijn er vier vakantiewoningen ter beschikking met een capaciteit voor 41 personen. De meerderheid van gastenkamers en vakantiewoningen is gelegen in het stadscentrum of in de nabije omgeving van het centrum.
Eerste evaluatie
Sterkten de logiessector in Kortrijk (hotelsector, gastenkamers, …) is divers en heeft een degelijke bezetting,
er is een kwalitatief aanbod aan hotels voornamelijk in een hogere sterrenclassificatie (drie en vier sterren),
logiesaanbod zowel voor toerisme als aanleunende sectoren (sport, …); Zwakten
logiesmogelijkheden in Kortrijk zijn divers, maar er is een beperkt aanbod inzake: grotere logies voor groepen vanaf 30 personen en meer (in de eerste helft van de week en tijdens beurzen is het praktisch onmogelijk groepen te laten logeren in Kortrijk), kwalitatieve kampeermogelijkheden en aanmeerplaatsen voor pleziervaart, kwalitatieve budgetvriendelijke verblijven (sociaal toerisme),
de prijs/kwaliteit van de logiessector wordt soms als te hoog gepercipieerd,
yield management wordt onvoldoende toegepast grotendeels omwille van onvoldoende overtuiging van de mogelijkheden van recreatief toerisme (de hotelsector is sterk gericht op het zuiver zakelijk toerisme).
1.3.3. Evenementen Verschillende stedelijke en niet-stedelijke instanties organiseren (culturele) evenementen of activiteiten in Kortrijk. Voorbeelden van evenementen of activiteiten zijn: Paasfoor (april-mei), Sinksenfeesten (juni), Humorologie (juni-juli), Leiefeesten (juni-juli), 11daagse (juli), Kortrijk Congé (juli), KortKan’t (augustus), Zuider- en Zomermarken (juli, augustus, september), Eiland van Licht (december-januari), … De kerntaak voor de organisatie en ondersteuning van evenementen ligt bij de vzw Kortrijk Bruisende Stad of de stedelijke dienst Evenementen. Jaarlijks wordt hiervoor een begroting en jaaractieplan opgesteld. Communicatie verloopt via de website www.kortrijkbruist.be of een eigen publicatie ‘Kortrijk Bruist’ die bij speciale edities viermaal per jaar wordt uitgegeven met een oplage van 90.000 exemplaren. De doelgroep is hierbij ruimer dan de andere stedelijke publicaties. De resterende zes standaardedities worden uitgegeven met een oplage van 35.000 exemplaren.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
30
De meerderheid van georganiseerde evenementen en activiteiten hebben een lokaal karakter. Vanaf 15 september 2006 tot en met 7 januari 2007 wordt een meer bovenlokaal evenement georganiseerd met name ‘Kunstwerkstede De Coene’. De Coene was een visionair en later ook stichter van een bedrijf rond meubelmakerij, interieurbouw, ingenieurschap en architectuur. 2006 moet in Kortrijk het jaar worden waarin De Coene opnieuw tot leven zal komen, in woord en beeld, in Kortrijk (Broelmuseum en Budaeiland) en daarbuiten. Vzw Stedelijke Musea, de erfgoedcel en Stichting De Coene zijn trekkers van dit project. Toerisme Leiestreek organiseert op zijn beurt twee fietsfeesten (juli, programmabrochure in 40.000 exemplaren en verdeeld in West- en Oost-Vlaanderen).
Eerste evaluatie
Sterkten een substantieel aanbod aan evenementen, activiteiten en culturele programmatie, bovenlokale evenementen zoals Kunstwerkstede De Coene (eenmalig), Interieur (tweejaarlijks) en het jaarlijkse fietsfeest van de Leiestreek; Zwakten
voornamelijk lokale evenementen, meestal te klein om de nodige aandacht (onder andere van de media, bovenlokale doelgroepen (zowel in de Leiestreek als erbuiten), … ) te trekken,
geen structureel systeem tot bijhouden gegevens bezoekersaantallen,
te weinig proactieve acties (zoals productontwikkeling) of afstemmingen naar aanleiding van unieke gelegenheden of belangrijke beurzen,
onvoldoende op elkaar afgestemde programmatie (verschillende evenementen en activiteiten op eenzelfde moment), versnippering van initiatieven,
beperkte continuïteit en inhoud bij evenementen in Kortrijk.
1.3.4. Onthaal- en informatievoorziening De dienst voor toerisme in Kortrijk is een Vlaanderenkantoor dat sinds mei 2006 ook een Streekbezoekerscentrum voor Kortrijk en de Leiestreek huisvest. U vindt er informatie over het toeristische aanbod van Vlaanderen, de Leiestreek en Kortrijk. Op een interactieve manier maakt de bezoeker kennis met kunst, cultuur en geschiedenis aan de waterkant en met de Leie als toeristisch-recreatieve as. Diverse uitstappen en gidsbeurten in de regio hebben als startpunt het Streekbezoekerscentrum voor Kortrijk en Leiestreek.
Eerste evaluatie
Sterkten professionele werking in het toeristisch informatiekantoor,
erkenning als Vlaanderenkantoor,
Streekbezoekerscentrum voor Kortrijk en de Leiestreek gekoppeld aan het museum Kortrijk 1302; Zwakten
de link tussen het Streekbezoekerscentrum en het stadscentrum/de Leiestreek is onvoldoende uitgebouwd,
parallelle organisatie van het onthaal (aanwezigheid onthaal in het Begijnhof, privépersoon, geen stadsdienst).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
31
1.3.5. Horeca en couleur locale Het aanbod aan restaurants en cafés in Kortrijk is divers zowel inzake aanbod (restaurants, gezellige eethuizen en bistro’s) als locatie. De respectievelijke coördinaten worden gebundeld in een brochure ‘Restaurants, eten en drinken in Kortrijk 2006’. Typische streekgerechten zijn er niet, streekproducten daarentegen wel zoals Kalletaart, Sint-Pol jenever, Bockor pils, de Kortrijkse Bil, pralines, Kortrijkse beschuiten, peperbollen en Begijntjes. Dit alles wordt onder andere aangeboden in een Kortrijkse Schatkist en is verkrijgbaar in de betere delicatessenzaken.
Eerste evaluatie
Sterkten er is een tevredenheid over het aanbod aan restaurants en eetcafés; Zwakten
deze tevredenheid wordt getemperd door gebrek aan uitgaansgelegenheden,
geen beleid rond streekproducten en -gerechten.
1.3.6. Interne, externe toegankelijkheid en mobiliteit Kortrijk is vlot en snel bereikbaar met een goede lijninfrastructuur (E17-A19 en E403) en het openbaar vervoer (onder andere spoorwegverbinding met de Noord-Franse stad Rijsel). In de Leievallei is er een bundeling van bijna alle vervoersmodi. De autosnelweg A14 Gent-Kortrijk-Rijsel is aangelegd langs de spoorlijn Gent-Kortrijk en volgt de waterweg van de gekanaliseerde Leie. Ook hier loopt een parallelle oude verbindingsweg GentKortrijk, N43. De lijninfrastructuur vormt hier de ruggengraat van de economische ontwikkeling en de verstedelijking1. De internationale luchthaven Kortrijk-Wevelgem ligt op 10 kilometer van het stadscentrum verwijderd. Er zijn verscheidene parkeergelegenheden in de binnenstad voor wagen (evenwel overwegend betalend), parkings voor touringcars zijn gelimiteerd in Kortrijk. In totaal zijn er ongeveer een zestal aangepaste parkeerplaatsen verspreid over vier locaties. Ondanks de vlotte bereikbaarheid beschikt Kortrijk over een moeilijk wegennet voor bezoekers die de stad niet kennen en leeft de perceptie bij potentiële bezoekers dat men een grote afstand naar Kortrijk moet overbruggen.
1.4. Bestemmingsmanagement We gaan in dit onderdeel dieper in op het managen van de bestemming Kortrijk. We bespreken achtereenvolgens: de organisatiestructuur en samenwerkingsverbanden, de financiering, de markt- en marketingstrategie en ten slotte de informatiesystemen.
1
Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, 202, pagina 103.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
32
Volgende beleids- en analysedocumenten werden hiervoor geconsulteerd: Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan West-Vlaanderen, Provincie West-Vlaanderen, 2002; Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan, richtinggevend gedeelte, Leiedal, Ontwerp gemeenteraad mei 2006; Strategisch Beleidsplan Toerisme en Recreatie in de Leiestreek, Westtoer apb en Toerisme Oost-Vlaanderen vzw, 2003; cultuurbeleid in Kortrijk, actieplan 2006 (PowerPoint); onthaalbrochure stad Kortrijk, 2005, Personeelsdienst stad Kortrijk; geactualiseerd beleidsplan 2006-08 Stedelijke Musea Kortrijk; erfgoedconvenant 2005-08 stad Kortrijk Erfgoedcel; jaarverslagen van de dienst voor toerisme, interne documenten en nota’s, … http://www.kortrijk.be > stadsvernieuwing.
1.4.1. Organisatiestructuur en samenwerkingsverbanden We beschrijven kort het organogram van het stadsbestuur van Kortrijk waarbij specifieke aandacht gaat naar de directie Cultuur alsook naar de bestaande samenwerkingsverbanden tussen publieke en private organisaties.
1.4.1.1. Organogram stadsbestuur Kortrijk De structuur van de stad Kortrijk wordt geduid in het hiernavolgend organogram (figuur 2). Verticaal vinden we de zes beleidsdirecties terug. Dit zijn de directies die het beleid ontwikkelen ten dienste van de stad en die rechtstreekse dienstverlening leveren aan de burgers. De vijf beheersdirecties bevinden zich links en bieden ondersteuning op het vlak van communicatie, financiën, personeel, facilitaire middelen, … Dit alles wordt aangestuurd door het college van burgemeester en schepenen, de gemeenteraad, het managementteam en de stadssecretaris1. De directie Cultuur is één van de beleidsdirecties die onder andere toerisme in de stad als beleidsdomein heeft. Bijkomend vinden we een aantal ondersteunende elementen aan toerisme zoals het verblijfaanbod terug bij andere beleidsdirecties.
1
Onthaalbrochure stad Kortrijk, 2005, Personeelsdienst stad Kortrijk.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
33
34
Koninklijke Academie voor Schone Kunsten en het Stedelijk Conservatorium Gemeentelijk onderwijs en beleidscel onderwijs
Gebiedswerking
Projectenteam
Jeugd
Onthaal nieuwe inwoners
Personeel & Organisatie
Financiën
Economie
Sociale economie (Warande)
Evenementen
Preventie en veiligheid
Facility
Cultuurcentrum Kortrijk (CK) met de stadsschouwburg, ontmoetingscentra en het muziekcentrum
Musea (nieuw Streekbezoekerscentrum, dienst Erfgoed, en Stedelijke Musea)
Bibliotheek
Leven, reizen en bewijzen
Stadsontvanger
-
Cultuur (deeltijds kunstonderwijs)
Burgemeester
Burger en welzijn
-
Communicatie en recht (communicatiebesluiten intern en naar burgers toe) ICT
Brandweer
Verblijfstoerisme (jeugdherberg)
Sport en recreatie (6 sporthallen, 4 zwembaden en 1 openluchtzwembad)
CBS / Stadssecretaris + adjunct Managmentcomité Sport
Figuur 2 Organogram Stadsbestuur Kortrijk met specifieke aandacht voor de directie Cultuur
Bouwen en wonen (design en hedendaagse stadsontwikkeling)
Stadsplanning en ontwikkeling
Auditing
-
Leefmilieu
Openbare werken, Milieu, groen en mobiliteit en verkeer, natuur, afvalstoffenopenbare verlichting, beheer, nette stad en gemeentebedrijf Parko, begraafplaatsen rioolkolken en beheer straatmeubilair, wegbermen en baangrachten
Mobiliteit en infrastructuur
IDPB
Figuur 2 Organogram Stadsbestuur Kortrijk met specifieke aandacht voor de directie Cultuur (vervolg) Bibliotheek (beheerd door de vzw Stedelijke Bibliotheken)
Cultuurcentrum (beheerd door de Raad van het Cultuurcentrum Kortrijk) Vzw De Kortrijkse Schouwburg
Directie Cultuur Toerisme (vzw Kortrijk 1302)
Evenementen (beheerd door de vzw Kortrijk Bruisende stad)
Vzw Ontmoetingscentra Kortrijk Vzw Muziekcentrum Kortrijk
Musea en Erfgoed (beheerd door de Algemene Museumraad) Vzw Stedelijke Musea (Broelmuseum en het Museum voor de geschiedenis van Kortrijk) Vzw Kortrijk 1302
Vzw Vlas-, Kanten Linnenmuseum Tentoonstellingen
Erfgoedcel
De dienst Toerisme werkt (situatie augustus 2006) met zes administratieve bedienden (waarvan 4 voltijds, 1 halftijds en 1 viervijfden) en één voltijdse suppoost/conciërge. Slechts één persoon werkt op A-niveau, andere medewerkers hebben een C- of Dniveau. In noodgevallen wordt een beroep gedaan op vrijwilligers en in de vakantieperiodes op jobstudenten. Het algemene takenpakket van de dienst voor toerisme en zo ook van iedere medewerker bestaat zowel uit frontoffice- als backofficetaken. Het beheer van het museum Kortrijk 1302 verzwaart het bestaande takenpakket aangezien iedere medewerker minstens de helft van zijn tijd hier in investeert. Per medewerker werd een takenpakket opgesteld.
Eerste evaluatie
Sterkten een groot deel van de stadsdiensten handelen binnen een vzw-structuur wat een flexibele manier van werken met zich meebrengt; Zwakten
gebrekkige aflijning van het takenpakket tussen directies kan zorgen voor overlappingen (bijvoorbeeld verdeling logies over verschillende diensten, mountainbikeroute uitgewerkt en beheerd door de directie Sport, de fietspaden door de directie Mobiliteit en de folders en wandelpaden opgenomen binnen de dienst Toerisme, werking rond De Libel, …),
kans tot versplintering in de vzw’s waardoor het beleidsmatig stroomlijnen van de diensten moeilijk ligt,
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
35
binnen de dienst voor toerisme in Kortrijk: wordt onvoldoende proactief gewerkt, is er een beperkte personeelsbezetting, is er te weinig autonomie en bewegingsvrijheid om op een degelijke en professionele manier te werken, is er geen medewerker met kennis rond de museumwereld, geen pers- of communicatieverantwoordelijke; Opportuniteiten
aandacht voor een geïntegreerde bovensectorale werking.
1.4.1.2. Samenwerkingsverbanden tussen publieke en private organisaties Overleg vindt plaats op verschillende niveaus en bestaat niet alleen uit officiële en vaststaande overlegmomenten maar ook uit ad-hocgelegenheden of overleg volgens projecten (projectteams). Op dit ogenblik vindt overleg voornamelijk plaats tussen publieke instanties of stadsdiensten. Overleg met private partners bijvoorbeeld in de toeristische sector is zo goed als onbestaande. In onderstaand overzicht geven we een nietexhaustieve opsomming van bestaande samenwerkingsverbanden (overlegstructuren) voornamelijk binnen de directie Cultuur. Sommige overlegmomenten vinden op stadsniveau plaats zoals bijvoorbeeld met Leiedal, het OCMW, Kortrijk Xpo, … De directie Cultuur wordt ook bijgestaan door adviesraden zoals het erfgoedplatform, het verenigingplatform, het kunstenplatform, … Samenwerkingsverband/overleg
Deelnemers
Directieraad (managementcomité)
Verantwoordelijken van de respectievelijke stedelijke directies Diensthoofden binnen directie Cultuur
Beheerstaf Cultuur Beleidsstaf Cultuur
Verantwoordelijken van de diensten binnen directie Cultuur Directeur Sport (jeugdherberg) Directeur Burger en Welzijn (Warande) Diensthoofd Evenementen en Toerisme
Stuurgroep verblijftoerisme
Museumoverleg
Erfgoedcoördinator, conservatoren, verantwoordelijke tentoonstellingen, diensthoofd Evenementen en Toerisme
Overleg cultuurcommunicatie
Communicatoren binnen directie Cultuur 13 gemeenten uit Zuid-West-Vlaanderen (groeperen zich rond kunst en cultuur (zie ook http://www.uitinregiokortrijk.be))
Uit in de regio (cultuur Zuid-West-Vlaanderen)
Fietsoverleg
vzw Mobiel, Terra Mobile, directie Mobiliteit, Leiedal, diensthoofd Evenementen en Toerisme, …
Overleg toeristische diensten Leiestreek
Verantwoordelijken van de toeristische diensten in de Leiestreek (van 29 gemeenten) en de regiocoördinator Leiestreek
Eerste evaluatie
Sterkten er is een wil tot samenwerking in de sector, de oprichting van vzw Toerisme Leiestreek garandeert een dynamische werking en voldoende schaalgrootte; Zwakten
noch overleg, noch samenwerking in de hotelsector,
beperkt overleg, samenwerking met kleinere aanbieders (zoals vzw Mobiel),
communicatie en informatiedoorstroming verlopen moeizaam.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
36
1.4.2. Financiering Elke dienst binnen de directie Cultuur maakt een eigen begroting op. In de begroting van de dienst Toerisme worden de posten personeel, werkingskosten en overdrachten opgenomen. Vijf detailposten uit de werkingskosten leiden tot het beschikbare budget voor de meer commerciële uitgaven. Dit stadsbedrag bleef sinds het jaar 2004 ongewijzigd op 83.611 euro. In 2005 werd 35% van dit promotiebudget besteed aan advertenties en promotie, 27% aan toeristische publicaties, 17% aan materiaal en 13% aan manifestaties. 8% van het budget ging naar beurzen en workshops, dit betekent een stijging met 74% ten opzichte van 2004. In 2004 ging meer dan 40% van het budget op in advertenties. Omwille van een tijdsdiscrepantie tussen toeristische inkomsten en uitgaven komt de flexibiliteit van werking binnen de dienst voor toerisme in het gedrang. Leveranciers (representatiekosten) kunnen lang wachten op de betaling van hun factuur. Een apart budget van de vzw Kortrijk 1302 alsook inkomsten van tickets en souvenirs zijn beschikbaar voor de communicatie en activiteiten van het respectievelijke museum.
1.4.3. Marktstrategie De marktstrategie geeft aan de hand van een geografische segmentatie, de keuze van prioritaire product-marktcombinaties, de doelgroepenkeuze en de positionering, een antwoord op de vraag wie men als bezoeker naar Kortrijk wil aantrekken, alsook welke concrete aandachtspunten en acties moeten ondernomen worden om marktgericht te werk te gaan. Noch een geografische segmentatie, noch prioritaire product-marktcombinaties, noch een doelgroepenkeuze en een toeristische positionering worden expliciet teruggevonden in diverse nota’s. Gevoelsmatig, onder andere bij de selectie van communicatiemedium, wordt een geografische segmentatie en doelgroepenkeuze doorgevoerd. De toeristische dienst van Kortrijk richt zijn communicatie voornamelijk naar groepen (en scholen) in Vlaanderen en Noord-Frankrijk. De budgettaire mogelijkheden om individuelen aan te trekken zijn, volgens de toeristische dienst, te beperkt. Kortrijk is volgens gesprekspartners een bestemming voor eendagstoerisme, meerdaagstoerisme vereist een samenwerking met nabijgelegen steden. Enkel in het richtinggevend gedeelte van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kortrijk wordt de positionering van Kortrijk aangegeven, met name: Kortrijk moet inspelen op een mix van troeven aangezien het te klein is om zich uitsluitend als ‘de winkelstad’ of ‘de interieurstad’ of ‘de nijverheidsstad’ te profileren; de domeinen waarop Kortrijk zich profileert zijn innovatie, creatie en design. Naar toerisme toe wordt voornamelijk aandacht besteed aan het historische aspect. Gesprekspartners percipiëren het volgende met betrekking tot Kortrijk: Kortrijk is de stad van innovatie, creatie en design (kan alle lagen, alle Kortrijkzanen aanspreken); Kortrijk leeft, Kortrijk is een dynamische stad, een leefstad; Kortrijk is architectuur, design en cultuur tezamen; Kortrijk is een historische stad;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
37
Kortrijk een combinatie van oud en nieuw; Kortrijk is de Guldensporenstad; Kortrijk is een typisch Vlaamse provinciestad. Als we even aandacht besteden aan de beschrijvingen van Kortrijk in een aantal reisgidsen, vinden we het volgende terug. Voornaamste omschrijving in de Groene Gids België-Luxemburg, Michelin, 2005: handelsstad in het centrum van een industriegebied (Texas van Vlaanderen); mooie winkelstraten; artistieke stad; textielcentrum met internationale bekendheid; belangrijke industrie zoals metaalnijverheid, elektronica, goud- en zilversmederijen, oliehandel, meubelindustrie, chemische industrieën en bouwnijverheid; mogelijkheid tot organiseren van congressen, tentoonstellingen en concerten; belangrijke rol in het onderwijs; Guldensporenslag. Voornaamste omschrijving in de Reisgids Vlaanderen van ANWB, 2001: belangrijke handelsregio in Europa (textiel, juwelen, meubels en keramiek, beurzen en congressen); prachtige winkelstraten, eerste verkeersvrije winkelstraat van België; rijke middeleeuwen (laken- en vlasindustrie en damast); Guldensporenslag in 1302. Voornaamste omschrijving in de Reisgids België van Dumont, 2002: Guldensporenslag in 1302; centrum van vlasnijverheid en handel; industrie van textiel, juwelen en elektro. Kortrijk beschikt zodoende over verschillende imago-elementen, zonder één uitgesproken profiel.
1.4.4. Marketingstrategie Onder de term marketingbeleid belichten we het beleid omtrent commerciële productontwikkeling, communicatie en distributie.
1.4.4.1. Commerciële productontwikkeling In de brochures en op de website van Toerisme Kortrijk staan een aantal manieren om het product van Kortrijk te beleven (zie ook 1.3.1. Beleving van Kortrijk). In tegenstelling tot vroegere jaren worden ook verblijfarrangementen uitgewerkt. Momenteel biedt Toerisme Kortrijk twee arrangementen aan voor individuele reizigers met name rond 1302 en het evenement Kunstwerkstede De Coene. De communicatie van deze arrangementen gebeurt voornamelijk via Vlaanderen Vakantieland.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
38
Gesprekken wijzen evenwel op een nood aan meer commerciële productontwikkeling en beleving binnen de productontwikkeling van Kortrijk. Bezoekers wensen meer en meer een verhaal achter de feiten.
1.4.4.2. Communicatie Op dit ogenblik werd nog geen toeristisch communicatie- en promotieplan opgesteld met uitzondering van de respectievelijke vermeldingen in het jaarlijks budget. Er bestaat wel een uitgebreid marketing- en communicatieplan voor Kortrijk 1302 opgemaakt door de marketingdienst van Westtoer. De promotie van Toerisme Kortrijk bestaat voornamelijk uit: het opmaken en verspreiden van brochures; het opstellen van dagtrips en verblijfarrangementen; het adverteren en publiceren in media in binnen- en buitenland; het aanwezig zijn op beurzen en workshops; praktische regelingen met betrekking tot gidsbeurten, onthaal genodigden, … Het opmaken en het verspreiden van brochures is een belangrijk deel van de promotie van Kortrijk. De dienst Toerisme geeft zelf vijf publicaties uit met name: toeristische folder Kortrijk met infokatern; dagtrips voor groepen in Kortrijk; restaurants, eten en drinken in Kortrijk; evenementen in Kortrijk; historisch wandelen en fietsen in Kortrijk. Elk van deze publicaties wordt in volgende tabel besproken (zie tabel 5). Over de vijf publicaties tezamen kunnen we stellen dat: de brochures kwalitatief ogen; er een gevarieerd aanbod (zonder overaanbod) is aan brochures; de brochures interessante naslagwerken zijn; Kortrijk evenwel beter geografisch mag gesitueerd worden (binnen Europa, België, Vlaanderen). Op niveau van de stad Kortrijk werd ook een huisstijl met bijhorend logo ontwikkeld. Deze huisstijl wordt op een consistente manier overgenomen en toegepast in de toeristische publicaties. Dit geldt evenwel niet bij andere stadsdiensten.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
39
40
Taalversies
NL - FR - ENG DU
NL - FR
NL - FR
NL
NL
Wat
Kortrijk Vlaanderen, België 2006 (toeristische folder met infokatern)
Dagtrips voor groepen 2006
Evenementen 2006
Historisch wandelen en fietsen 2006
Restaurants, eten en drinken in Kortrijk 2006
7.000
6.000
NL (5.000), FR (2.000)
NL (4.000), FR (1.000)
NL (25.000), FR (10.000), EN (5.000) en DU (3.000)
Oplage 2006
Cross-selling.
Aangeven van diversiteit aan mogelijkheden binnen Kortrijk.
Aangeven van diversiteit aan mogelijkheden binnen Kortrijk.
Beoordeling Positief Gebruik van foto’s.
Overzicht van eet- en drinkgelegenheden in Kortrijk inclusief coördinaten en praktische gegevens.
Overzicht van geleide bezoeken, wandelingen en fietstochten in 2006 met korte uitleg.
Handig formaat. Handig formaat.
Informatief.
Voorwoord met een overzicht van verschillen- Informatief. de types van evenementen in 2006.
18 pagina’s.
Inhoud: na een voorwoord van de schepen van Cultuur en Vrije Tijd worden acht dagprogramma’s kort beschreven. Er worden ook telkens drie geleide themawandelingen, geleide bustochten en bezoeken voorgesteld.
8 pagina’s.
Inhoud: voorwoord schepen van Cultuur en Vrije Tijd, beschrijving verleidelijk verleden, vormen voor morgen, Uit en thuis in Kortrijk, Verveeld? Hoezo? en een tussenkatern Info Kortrijk 2006 (praktische informatie rond bezienswaardigheden en ondersteunend).
Hoofdzakelijk wervend.
10 pagina’s.
Beschrijving
Tabel 5 Overzicht en evaluatie publicaties van de stad Kortrijk, Dienst Toerisme
Waarin zit het onderscheid met de publicatie Evenementen 2006.
Waarin zit het onderscheid met de publicatie Historisch wandelen en fietsen 2006.
Geen cross-selling in tegenstelling tot de andere brochures. Soms zwakke beeldvorming, versnippering (wat is de positionering van Kortrijk?).
Minder positief Soms zwakke beeldvorming, versnippering (wat is de positionering van Kortrijk?). Geen cross-selling in tegenstelling tot de andere brochures. Leiestreek richt zich voornamelijk op doelgroepen uit Vlaanderen en Brussel, noodzaak aan brochures in andere taalversies?
Aangezien de dienst voor toerisme in Kortrijk naast een Streekbezoekerscentrum ook een Vlaanderenkantoor is, wordt ook informatie en specifieke publicaties aangeboden van andere stadsdiensten (musea, Kortrijk Bruist, stadskrant, …), regio’s/samenwerkingsverbanden (Leiestreek, Dertien (Uit in Regio Kortrijk), …), provinciebrochures Vlaanderen/Wallonië, Vlaanderen Vakantieland, … Volgende betalende brochures zijn ook beschikbaar: Stadhuis Kortrijk, O.L.Vrouwekerk Kortrijk, Begijnhof Kortrijk, Postkaarten Kortrijk, Wandelgids stad Kortrijk, Langs Vlaamse Wegen, cultuurhistorische wandeling in Kortrijk, wandel- fiets- en autoroutes. Allerlei gadgets rond Kortrijk en Kortrijk 1302 kunnen ook aangekocht worden. Een korte analyse van de andere communicatie-instrumenten naar aanleiding van de communicatieacties sinds 2004 volgt in tabel 6. Tabel 6 Overzicht en evaluatie communicatie-instrumenten (exclusief publicaties) van de stad Kortrijk, Dienst Toerisme Communicatieinstrumenten Advertenties
Beurzen
Manifestaties
Website
Algemeen Mogelijk zowel in stadsedities (Kortrijk Bruist, Stadskrant, dorpskranten), regionale edities (Dertien) als provinciale en nationale edities. In 2004 was het beursprogramma gelimiteerd tot Vlaanderen en de buurlanden, in 2005 en 2006 komen daar onder andere het Vakantiesalon in Brussel en Antwerpen en de CRMworkshop bij. Manifestaties bestaan voornamelijk uit de permanentie van gidsen in het stadhuis, rondleidingen en animatie op boottochten. www.kortrijk.be/toerisme
Beoordeling Positief Minder positief Advertenties in themati Link doelgroepen is sche kranten of tijdschrifonduidelijk. ten of naar aanleiding van een speciale editie. Informatiekanaal naar
potentiële bezoekers en bestaande bezoekers. Mogelijkheid tot het aftasten van de markt. Doelgroepgericht.
Þ
en zichtbaarheid.
Andere actoren binnen
de toeristische sector in Kortrijk nemen apart deel aan beurzen.
Heeft een positieve in-
Link doelgroepen is
Medium van de toe-
Slechts Nederlandstalige
vloed op het onthaal van bezoekers.
komst. Veel informatievoorziening. Beeldvorming van Kortrijk. Boekingsmogelijkheden.
Mailingacties en persbewerking
Beperkte prijs-efficiëntie
onduidelijk.
versie.
Geen rechtstreekse toe-
gang tot pagina’s van toerisme in Kortrijk. Praktische informatie ontbreekt (contactpersonen, openingsuren, …). Geen interactiemogelijkheden. Geen aparte pagina’s tijdens evenementenmaanden.
Nog niet ondernomen of onduidelijk opgenomen binnen het budget.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
41
Eerste evaluatie
Sterkten de huisstijl van Kortrijk wordt op een consistente manier overgenomen en toegepast in de toeristische publicaties. Dit geldt evenwel niet bij andere stadsdiensten; Zwakten
communicatie verloopt niet altijd even efficiënt,
de link met de positionering en de doelgroepen is onduidelijk,
vanuit gesprekken met de toeristische en culturele sector blijkt dat op het vlak van communicatie veel meer kan worden samengewerkt. Nu voert elke instantie zelf communicatie waardoor middelen versnipperd worden en overlappingen niet uitblijven,
niet alle toeristische aanbieders zijn prominent aanwezig in de folders,
de logiessector oordeelt zelf onvoldoende op de hoogte te zijn van de initiatieven en organisaties in Kortrijk.
1.4.4.3. Distributie De dienst toerisme van Kortrijk participeert aan de belangrijkste vakbeurzen, meestal in samenwerking met Toerisme Leiestreek. Jaarlijks gaat het om het Vakantiesalon in Antwerpen, Brussel en Utrecht, alsook Zenith Brussel en de tweejaarlijkse beurs Busworld. Daarnaast wordt ook deelgenomen aan thematische workshops (CRM-workshop). De distributie van brochures vindt bijkomend ook plaats in de diensten voor toerisme in de Leiestreek en West-Vlaanderen, via mailings naar de hotels in Kortrijk en restaurants. Deze instanties moeten evenwel positief reageren op een voorafgaand schrijven. We kunnen concluderen dat de informatie in verband met de verspreiding van de publicaties beperkt is onder andere omwille van beperkte opvolging.
1.4.5. Informatiesystemen Om een goede werking van een dienst voor toerisme te kunnen garanderen is er onder andere nood aan een degelijk informatiesysteem. Momenteel houdt Toerisme Kortrijk volgende gegevens bij: aantal hotelreservaties via de dienst van toerisme Kortrijk; aantal bezoekers balie en stedelijke musea; aantal deelnemers geleide wandelingen, boottochten, … aantal groepsreserveringen, per maand, met aantal deelnemers per groep. De dienst van toerisme Kortrijk verzamelt relatief veel informatie maar dit verloopt niet systematisch en er gebeurt beleidsmatig vrij weinig met deze gegevens. Zo is er geen monitoring van de logiessector en de arrangementen, langetermijntrends worden niet bijgehouden, tevredenheid van de bezoekers (met uitzondering van een kortlopende bezoekersenquête naar aanleiding van dit strategisch plan (zie verder voor resultaten)) en het aantal bezoekers aan dag- en meerdaagse evenementen wordt niet in kaart gebracht, …
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
42
2. Externe analyse De externe analyse heeft als doel een betere kennis te verwerven over de actuele en potentiële markten voor Kortrijk. In dit onderdeel behandelen we de toeristische vraag, zowel kwantitatief als kwalitatief.
2.1. Algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwantitatief De kwantitatieve analyse van de vraag betreft voornamelijk de evolutie van het verblijftoerisme in Kortrijk. Daarnaast hebben we eveneens aandacht voor het dagtoerisme in Kortrijk en beschrijven we de resultaten van de beperkte bezoekersenquête afgenomen in de periode 24 mei tot 1 juli 2006 aan de balie, in de musea en het logies in Kortrijk.
2.1.1. Verblijftoerisme in Kortrijk Om de actuele vraag inzake verblijftoerisme in kaart te brengen, hanteren we gegevens van de Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek.
2.1.1.1. Algemeen In 2005 werden 57.348 aankomsten en 106.318 overnachtingen genoteerd in Kortrijk. Wanneer we deze gegevens vergelijken met deze van vijf jaar geleden, merken we een lichte afname van het aantal overnachtingen tot en met het jaar 2004. Tabel 7 Evolutie van het aantal overnachtingen in Kortrijk in de periode 2001-05 Jaar
Kortrijk Aantal overnachtingen 110.520 109.153 107.024 106.318 106.318
2001 2002 2003 2004 2005
Index (2001=100) 100,00 99,99 99,97 99,96 99,96
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek, verwerking door WES.
2.1.1.2. Doel van het verblijf In 2005 stond 57% van het totaal aantal overnachtingen in Kortrijk in het teken van andere beroepsdoeleinden, 29% in functie van toerisme en recreatie en de resterende 14% vloeit voort uit congressen en seminaries (zie tabel 8). Deze verhoudingen zijn niet veel gewijzigd sinds 2001.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
43
Tabel 8 Evolutie van het aantal overnachtingen in Kortrijk in de periode 2001-05, volgens doel van verblijf Jaar
Overnachtingen in Kortrijk In functie van In functie van In functie van andere toerisme en congressen en beroepsdoeleinden recreatie seminaries 38.344 20.781 51.395 40.551 15.637 52.965 30.785 15.701 60.538 29.266 13.051 63.999 31.071 14.893 60.354
2001 2002 2003 2004 2005
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek , verwerking door WES.
Figuur 3 geeft de evolutie van het aantal overnachtingen weer in Kortrijk in functie van het doel van de reis. Hieruit blijkt dat na een afname van het aandeel in de toeristischrecreatieve verblijfmarkt er opnieuw een lichte verbetering wordt vastgesteld. Dezelfde evolutie stellen we vast in de congresmarkt. De echte zakenmarkt kent een lichte daling in 2005. Figuur 3 Evolutie van het aantal overnachtingen in Kortrijk in de periode 2001-05, volgens doel van verblijf
Overnachtingen in Kortrijk
70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0
Þ
2001
2002
2003
2004
2005
In functie van toerisme en recreatie
38.344
40.551
30.785
29.266
31.071
In functie van congressen en seminaries
20.781
15.637
15.701
13.051
14.893
In functie van andere beroepsdoeleinden
51.395
52.965
60.538
63.999
60.354
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
44
2.1.1.3. Land van herkomst In 2005 wordt 28,8% van het totaal aantal overnachtingen in Kortrijk ingevuld door de Belgische markt. Het Verenigd Koninkrijk komt op de tweede plaats met 12,4%, gevolgd door Nederland met 10,5%. Duitsland, Frankrijk en de Verenigde Staten ronden, in een tweede rangorde, de rij af van de belangrijkste herkomstlanden voor Kortrijk (zie tabel 9). Na een daling in 2003 overnachten opnieuw meer Belgen in Kortrijk. De Nederlandse markt is stabiel, de Amerikaanse markt schommelt en de Duitse, Franse en Engelse markten kennen minder overnachtingen. De belangrijkheid van de diverse markten hangt mee af van het doel van de reis. In tabel 10 belichten we de evolutie van het aantal toeristisch-recreatieve overnachtingen in Kortrijk in functie van de belangrijkste herkomstlanden. Er is steeds een sterke afhankelijkheid geweest van de Belgische markt, die sinds 2004 opnieuw sterk toenam. In 2005 werd bijna 55% van de toeristisch-recreatieve overnachtingen ingenomen door Belgen. Andere belangrijke markten voor de toeristischrecreatieve overnachtingen zijn het Verenigd Koninkrijk en Nederland. Het aantal overnachtingen op het vlak van congressen en seminaries zijn verdeeld over verschillende landen, zo heeft België een aandeel van 16,5%, Nederland 14%, Frankrijk 11,2%, Duitsland 11,6% en het Verenigd Koninkrijk 12,3% (zie tabel 11). Op de evolutie van het aantal overnachtingen voor andere beroepsdoeleinden dan seminaries en congressen is weinig invloed uit te oefenen vanuit een toeristische dienst. Toch merken we op dat het aandeel van België binnen dit segment relatief sterk is toegenomen sinds 2003 (zie tabel 12).
2.1.1.4. Verblijfsduur In 2005 werden 57.348 aankomsten of 106.318 overnachtingen genoteerd in Kortrijk. Dit geeft ons een gemiddelde verblijfsduur van 1,9 nachten. Deze verblijfsduur varieert volgens land van herkomst, met name: België: 1,8 nachten; Nederland: 1,6 nachten; Frankrijk: 1,5 nachten; Duitsland: 1,9 nachten; Verenigd Koninkrijk: 1,7 nachten; en de Verenigde Staten van Amerika: 3,1 nachten.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
45
46
2001 Aantal overnachtingen 32.955 11.189 9.759 9.204 13.685 8.109 25.619 110.520 29,9 10,1 8,8 8,3 12,4 7,3 23,2 100,0
%
2002 Aantal overnachtingen 35.537 10.811 8.303 8.189 16.223 4.357 25.733 109.153 32,5 9,9 7,6 7,5 14,9 4,0 23,6 100,0
%
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek , verwerking door WES.
België Nederland Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten van Amerika Andere landen Totaal
Land van herkomst
2003 Aantal overnachtingen 26.326 11.140 8.194 10.617 16.289 5.001 29.457 107.024
Tabel 9 Evolutie van het totaal aantal overnachtingen in Kortrijk in de periode 2001-05, naar land van herkomst
24,6 10,4 7,7 9,9 15,2 4,7 27,5 100,0
%
2004 Aantal overnachtingen 27.465 11.140 6.914 9.511 15.008 4.662 31.618 106.318 25,9 10,5 6,5 8,9 14,1 4,4 29,7 100,0
%
2005 Aantal overnachtingen 30.620 11.174 6.582 9.339 13.137 5.576 29.890 106.318
28,8 10,5 6,2 8,8 12,4 5,2 28,1 100,0
%
47
2001 Aantal overnachtingen 16.029 3.632 3.507 1.774 6.552 908 5.942 38.344 41,8 9,5 9,1 4,6 17,1 2,4 15,5 100,0
%
2002 Aantal overnachtingen 18.205 4.715 2.674 1.841 7.303 506 5.307 40.551 45,0 11,6 6,6 4,5 18,0 1,2 13,1 100,0
%
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek , verwerking door WES.
België Nederland Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten van Amerika Andere landen Totaal
Land van herkomst
2003 Aantal overnachtingen 13.557 3.479 2.007 1.576 6.149 383 3.634 30.785 44,1 11,3 6,5 5,1 20,0 1,2 11,8 100,0
%
2004 Aantal overnachtingen 15.739 3.462 1.648 1.020 5.627 115 1.655 29.266
Tabel 10 Evolutie van het aantal toeristisch-recreatieve overnachtingen in Kortrijk in de periode 2001-05, naar land van herkomst
53,8 11,8 5,6 3,5 19,2 0,4 5,7 100,0
%
2005 Aantal overnachtingen 17.066 3.259 1.402 1.732 4.716 336 2.560 31.071
54,9 10,5 4,5 5,6 15,2 1,1 8,2 100,0
%
48
2001 Aantal overnachtingen 3.402 3.011 1.830 2.156 2.864 1.991 5.527 20.781 16,3 14,5 8,8 10,4 13,8 9,6 26,6 100,0
%
2002 Aantal overnachtingen 2.677 1.964 1.844 1.665 2.182 1.105 4.200 15.637 17,1 12,6 11,8 10,6 14,0 7,1 26,8 100,0
%
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek , verwerking door WES.
België Nederland Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten van Amerika Andere landen Totaal
Land van herkomst
2003 Aantal overnachtingen 2.564 2.009 1.693 1.980 2.174 1.148 4.133 15.701 16,3 12,8 10,8 12,6 13,8 7,3 26,4 100,0
%
2004 Aantal overnachtingen 2.032 1.797 1.191 1.396 1.567 1.150 3.918 13.051
Tabel 11 Evolutie van het aantal overnachtingen voor congressen en seminaries in Kortrijk in de periode 2001-05, naar land van herkomst
15,6 13,8 9,1 10,7 12,0 8,8 30,0 100,0
%
2005 Aantal overnachtingen 2.453 2.085 1.673 1.733 1.839 1.343 3.767 14.893
16,5 14,0 11,2 11,6 12,3 9,0 25,4 100,0
%
49
2001 Aantal overnachtingen 13.524 4.546 4.422 5.274 4.269 5.210 14.150 51.395 26,3 8,8 8,6 10,3 8,3 10,1 27,6 100,0
%
2002 Aantal overnachtingen 14.655 4.132 3.785 4.683 6.738 2.746 16.226 52.965 27,7 7,8 7,1 8,8 12,7 5,2 30,7 100,0
%
BRON: Federale Overheidsdienst Economie - Algemene Directie Statistiek , verwerking door WES.
België Nederland Frankrijk Duitsland Verenigd Koninkrijk Verenigde Staten van Amerika Andere landen Totaal
Land van herkomst
2003 Aantal overnachtingen 10.205 5.652 4.494 7.061 7.966 3.470 21.690 60.538 16,9 9,3 7,4 11,7 13,2 5,7 35,8 100,0
%
2004 Aantal overnachtingen 9.694 5.881 4.073 7.095 7.814 3.397 26.045 63.999
Tabel 12 Evolutie van het aantal overnachtingen voor andere beroepsdoeleinden in Kortrijk in de periode 2001-05, naar land van herkomst
15,1 9,2 6,4 11,1 12,2 5,3 40,7 100,0
%
2005 Aantal overnachtingen 11.101 5.830 3.507 5.874 6.582 3.897 23.563 60.354
18,4 9,7 5,8 9,7 10,9 6,5 39,0 100,0
%
2.1.2. Dagtoerisme in Kortrijk Om een inschatting te maken van het belang van het dagtoerisme, kunnen we ons beroepen op een aantal bronnen: het aantal dagtrips ondernomen naar de Leiestreek en Kortrijk zoals geschat in het WES-onderzoek naar het reisgedrag van de Belgen, de bezoekerscijfers aan musea in Kortrijk, aan de dienst voor toerisme te Kortrijk en het aantal geregistreerde wandelingen en fietstochten, boottochten en groepsbezoeken in Kortrijk.
2.1.2.1. Inschatting van het globale aantal dagtrips in Kortrijk ondernomen door de Belgische bevolking Op basis van het tweejaarlijkse WES-onderzoek naar het reisgedrag van de Belgen kunnen we een inschatting maken van het aantal daguitstappen naar de Leiestreek en meer specifiek naar Kortrijk. We omschrijven daguitstappen als verblijven buiten de woning die ongeveer een volledige dag in beslag nemen zonder dat hiermee evenwel een overnachting gepaard gaat. In elk geval wordt het middagmaal niet thuis gebruikt. Het zijn uitstappen voor recreatieve doeleinden, waarbij men minstens 20 km van huis weggaat. Uitstappen waarbij men uitsluitend familie en kennissen bezoekt, evenals de uitstappen met een routinematig karakter (bijvoorbeeld regelmatige actieve sportbeoefening), worden evenwel buiten beschouwing gelaten. Door deze definitie te hanteren, proberen we enkel de werkelijke toeristische daguitstappen te weerhouden. Het totaal aantal daguitstappen van de Belgische bevolking kan voor 2004 op een kleine 40 miljoen geraamd worden. Uit een vergelijking met vorige jaren blijkt dat minder Belgen een daguitstap ondernemen en dit ook minder vaak doen (daling in de daguitstappenfrequentie). De Leiestreek trekt ongeveer 0,8% van het totaal aantal dagtochten, Kortrijk vertegenwoordigt hierbinnen een aandeel van 0,4% of 160.000 dagtrips. Het aandeel van dagtochten in een aantal nabijgelegen bestemmingen zijn: Ieper (inclusief Bellewaerde) met 1,2%; le Tournaisis met 0,2%; en Rijsel met 1,1%. Voor de respectievelijke bestemmingen werd vervolgens een analyse gemaakt van een aantal bevolkingssegmenten. Hieruit concluderen we voor Kortrijk het volgende: dagtochten vinden in hoofdzaak binnen een beperkte straal rond de woonplaats plaats. 100% van de Belgische dagtoeristen in Kortrijk is afkomstig uit Vlaanderen, voornamelijk West- en Oost-Vlaanderen; 84,3% van de Belgische dagtoeristen in Kortrijk is 35 jaar of ouder; 25% van de dagtochten wordt ondernomen door gezinnen met jonge kinderen (<6 jaar), 45% door alleenwonenden of gezinnen zonder kinderen waarbij het gezinshoofd ouder is dan 45 jaar; bedienden en gepensioneerden, enerzijds, en de sociale middenklassen, anderzijds, vormen ongeveer 70 % van het dagtochtenpubliek.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
50
2.1.2.2. Inschatting van het aantal overige dagtrips Om het beeld van het aantal dagtrips compleet te maken, dienen we nog over de volgende informatie te beschikken: het aantal dagtrips ondernomen door buitenlanders vanuit hun woonplaats; het aantal dagtrips ondernomen vanuit de vakantieplaats of tijdens rondreizen. Deze gegevens zijn evenwel niet voorhanden.
2.1.2.3. Bezoekerscijfers aan musea, aan de dienst voor toerisme en het aantal gegidste wandelingen en fietstochten in, boottochten en groepsbezoeken aan Kortrijk We maken een onderscheid tussen het aantal bezoekers aan musea in Kortrijk, aan de dienst voor toerisme te Kortrijk en het aantal geregistreerde wandelingen, fietstochten, boottochten en groepsbezoeken in Kortrijk.
Bezoekerscijfers aan musea in Kortrijk
De bezoekerscijfers aan de stedelijke musea, met name het Broelmuseum, het Museum voor de geschiedenis van Kortrijk en het Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum, worden systematisch bijgehouden. Deze bezoekers kunnen zowel lokale mensen, verblijf- als dagtoeristen zijn. Figuur 4 Evolutie van het aantal bezoekers aan de stedelijke musea in Kortrijk in de periode 19992005
40.000
Aantal bezoekers
35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
BROELMUSEUM
10.668
12.274
21.221
18.418
17.904
23.013
15.202
GROENINGEABDIJ
12.433
12.924
14.937
35.227
20.828
16.566
12.077
VLASMUSEUM
26.323
21.867
20.394
26.349
14.597
15.162
14.978
KANT-EN LINNENMUSEUM
22.931
18.333
16.113
23.766
12.174
13.652
13.949
BRON: Dienst toerisme Kortrijk, verwerking door WES.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
51
Wanneer we de cijfers meer in detail bekijken, constateren we het volgende: in het jaar 2002 kenden de stedelijke musea opnieuw een heropleving van het aantal bezoekers vanwege georganiseerde tentoonstellingen en speciale evenementen. Ook in 2004 werd, enerzijds, in het Broelmuseum een evenement georganiseerd, anderzijds, in het Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum een festivaldag. Door een gebrek aan grote publiekstrekkers worden de musea in de andere jaren geconfronteerd met een bezoekersafname; voornamelijk in de winterperiode en in de maanden juli en augustus kennen de musea het laagste aantal bezoekers; het Broelmuseum en het Museum voor de geschiedenis van Kortrijk trekken voor een groot deel individuele bezoekers aan, respectievelijk 63% en 48% van het totale bezoekersaantal. Educatieve rondleidingen vertegenwoordigen respectievelijk 28% en 26%, groepsbezoeken 9% en 26%; het Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum trekt 66% groepsbezoeken aan in vergelijking met 33% individuele bezoekers. Bezoekende groepen zijn voornamelijk seniorenverenigingen, in tweede instantie scholen en buitenlandse groepen. De top 5 van de herkomst van groepen is West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Frankrijk en Wallonië.
Bezoekerscijfers aan de dienst voor toerisme te Kortrijk
Het aantal bezoekers dat de balie van de dienst voor toerisme bezocht en er een vraag stelde of zich telefonisch informeerde, is een resultaat van zowel verblijf- als dagtoerisme (zie tabel 13). Tabel 13 Evolutie van het aantal geregistreerde bezoekers aan de balie van en tijdens telefonische contacten met de dienst voor toerisme in Kortrijk in de periode 2000-05 Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Totaal aantal bezoekers 19.045 19.882 23.888 19.625 21.602 19.548
Totaal aantal telefoons 8.909 8.400 9.182 7.390 6.705 5.926
BRON: Dienst toerisme Kortrijk, verwerking door WES.
In 2005 bezochten 19.548 bezoekers de dienst voor toerisme in Kortrijk. Grote uitschieter was het jaar 2002 toen ruim 23.000 bezoekers geteld werden. De reden hiervoor zijn de tentoonstellingen en evenementen die toen georganiseerd werden. Meer dan 70% van de bezoekers aan de balie zijn Belgen, andere veelvoorkomende nationaliteiten zijn Frans en Nederlands. Sinds 2003 wordt ook gevraagd naar de herkomstprovincie van de Belgen. Hieruit blijkt de grote vertegenwoordiging van Belgische bezoekers uit West- en Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Telefonisch informeren neemt af.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
52
Aantal geregistreerde wandelingen en fietstochten, boottochten en groepsbezoeken in Kortrijk
Individuele bezoekers aan Kortrijk kunnen deelnemen aan geleide wandelingen en fietstochten. In tabel 14 geven we het aantal deelnemers weer waaruit het toenemende succes van de wandelingen blijkt. Wandelingen en fietstochten met meer dan 20 deelnemers per wandeling of fietstocht zijn voornamelijk stadswandelingen zoals: Kortrijk, middeleeuwse stad; geleide stadswandeling; Guldensporenwandeling; Beluikenwandeling; Kortrijk bekeken vanop de fiets; funeraire wandeling; Torens van binnen en van buiten; Decoenewandeling; Verrassend Hoog Kortrijk. Tabel 14 Individuele deelnemers aan de georganiseerde wandel- en fietsroutes in de stad Kortrijk in de periode 2001-05 Jaar 2001 2002 2003 2004 2005
Deelnemers 258 343 246 283 318
BRON: Dienst toerisme Kortrijk, verwerking door WES.
Ondanks het stabiel aantal boottochten georganiseerd in de Leiestreek, neemt het aantal deelnemers toe. Het aantal bezoekers via Kortrijk blijft stabiel na een daling in 2002. Tabel 15 Boottochten georganiseerd in de Leiestreek in de periode 2000-05 Jaar 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Aantal tochten Totaal aantal personen 36 3.211 31 3.839 42 3.238 41 2.881 41 3.116 40 3.385
Totaal aantal personen via Kortrijk / 1.198 935 662 660 657
BRON: Dienst toerisme Kortrijk, verwerking door WES.
Een andere indicator van de evolutie in het aantal bezoekers is het aantal groepen en deelnemers die een gidsbeurt genoten (zie tabel 16).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
53
Tabel 16 Groepsbezoeken aan de stad Kortrijk (exclusief bezoeker aan musea) in de periode 19922005 Jaar 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Gidsbeurten 253 256 293 364 338 313 290 293 398 305 497 461 584 619
Dagtrips 88 43 114 50 75 55 56 63 82 70 94 49 51 56
Bezoekers 18.049 12.594 15.658 17.961 14.869 14.398 13.448 17.078 19.045 19.882 23.888 19.625 21.602 19.548
BRON: Dienst toerisme Kortrijk, verwerking door WES.
In 2005 werd het hoogste aantal gidsbeurten opgetekend sinds de eerste inventarisatie in 1992. Deze positieve evolutie staat in contrast met de daling van het aantal dagtrips. Het aantal bezoekers via gidsbeurten en dagtrips blijft min of meer stabiel rond een kleine 20.000. 80% en meer van de geleide bezoeken vindt plaats in de periode apriloktober. Gegevens met betrekking tot het type gidsbeurt of dagtrip zijn niet beschikbaar. De herkomst van de groepen wordt niet systematisch bijgehouden.
2.1.3. Bezoekersenquête in Kortrijk In de periode van 24 mei tot begin juli 2006 werd een publieksenquête afgenomen aan de balie, in de musea en in het logies in Kortrijk aangezien tot op heden geen gegevens hieromtrent beschikbaar waren. In dit onderdeel beschrijven we kort de onderzoeksresultaten. We starten met u een idee te geven hoe het onderzoek verliep.
2.1.3.1. Hoofddoelstelling en methodologie Het doel van dit onderzoek is een beter zicht te krijgen op de perceptie van Kortrijk en het profiel van de Kortrijk-bezoeker. Concreet werd gewerkt met een aantal producttypes voor Kortrijk met name: bovenlokale recreatie: het betreft personen uit de onmiddellijke omgeving van de stad Kortrijk die in Kortrijk komen wandelen, winkelen, fietsen, aan een culturele activiteit deelnemen, een attractie bezoeken, … Met onmiddellijke omgeving bedoelen we inwoners uit een straal van 20 km rond Kortrijk; recreatief of zakelijk dagtoerisme: het betreft personen van buiten de onmiddellijke omgeving van de stad Kortrijk die al of niet in groep een dag naar Kortrijk komen zowel voor ontspanning als voor zaken;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
54
recreatief of zakelijk verblijftoerisme: het betreft personen van buiten de onmiddellijke
omgeving van de stad Kortrijk die al of niet in groep naar Kortrijk komen zowel voor ontspanning als voor zaken en er minstens één nacht verblijven.
De gestelde vragen focussen zich op de volgende hoofdingen: wat is het profiel van de respondenten binnen elk producttype? wat zijn de kenmerken van het verblijf in Kortrijk? welke perceptie hebben de respondenten als zij denken aan de stad Kortrijk? De enquêteperiode liep van 24 mei tot 1 juli 2006. Deze korte enquêteringsperiode werd bewust gekozen omwille van een aantal verlengde weekends en de kans om zowel bezoekers in de week als in het weekend te enquêteren. De bevraging gebeurde schriftelijk door aan iedere bezoeker een korte vragenlijst te overhandigen die op het moment zelf werd ingevuld en terugbezorgd (zie bijlage 2). Verdeelpunten waren de balie van de dienst voor toerisme in Kortrijk, de stedelijke musea en een selectie van logies in Kortrijk met een gelijke verdeling volgens type accommodatie. Via deze methode kregen we 145 volledig ingevulde enquêtes terug. Dit laat ons toe om in grote lijnen, maar met enige voorzichtigheid, een beeld te schetsen van de Kortrijk-bezoeker en zijn mening over Kortrijk.
2.1.3.2. Resultaten Gedurende de enquêtering kwamen verschillende aspecten aan bod die elk verder in detail worden uitgewerkt in de hiernavolgende punten. De diepere relatie tussen deze aspecten en andere variabelen zal evenwel enkel beschreven worden indien er zich opmerkelijke verschillen voordoen. We verwijzen daarvoor naar de tabellen. Meer gedetailleerde gegevens moeten evenwel met omzichtigheid of kwalitatief behandeld worden omwille van het te kleine aantal respondenten.
Profiel van de respondenten
Tabellen 17 en 18 Als we het profiel bekijken van de ondervraagden merken we het volgende op1: 62% van het totaal aantal bezoekers van Kortrijk zijn afkomstig uit België, voornamelijk uit West- en Oost-Vlaanderen en Antwerpen. Bezoekers uit Nederland vertegenwoordigen een aandeel van bijna 16%, gevolgd door de andere buurlanden met Frankrijk voorop; bijna 87% van de bezoekers is 35 jaar en ouder en 92% reist zonder kinderen (al dan niet alleen of met partner); bezoekers behoren grotendeels tot een middenhoge tot hoge sociale klasse; zoals vooropgesteld zijn de bovenlokale recreanten afkomstig uit een straal van 20 km rond Kortrijk, dit wil zeggen uit West-Vlaanderen en Noord-Frankrijk;
1
Bij het interpreteren van de resultaten dringen we aan op voorzichtigheid omwille van het klein aantal observaties.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
55
Tabel 17 Profiel van de bezoekers aan Kortrijk, WES-enquête 2006 (in %) Omschrijving HOEDANIGHEID BEZOEKERS LAND VAN HERKOMST
LEEFTIJD
SAMENSTELLING GEZIN SOCIALE KLASSE
(Bovenlokale) recreant Dagbezoeker Verblijfbezoeker België Brussel Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg Luik Namen West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder Eén of meer volwassenen zonder kinderen Eén of meer volwassenen met kinderen A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag
Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Totaal 11,0 46,9 42,1 61,9 0,9 8,4 11,3 5,6 0,9 0,9 23,6 10,3 15,5 12,0 10,6 4,9 8,4 14,7 21,0 34,2 16,8 91,8 8,2 37,4 42,0 16,8 3,8 100,0 145
28 maart 2007
56
Tabel 18 Profiel van de bezoekers aan Kortrijk, naar hoedanigheid, WES-enquête 2006 (in %) Omschrijving
LAND VAN HERKOMST
LEEFTIJD
SAMENSTELLING GEZIN SOCIALE KLASSE
HOEDANIGHEID BEZOEKERS (Bovenlokale) Dagbezoeker Verblijfbezoeker recreant België Brussel Vlaams-Brabant Antwerpen Limburg Luik Namen West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder Eén of meer volwassenen zonder kinderen Eén of meer volwassenen met kinderen A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag
Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Totaal
93,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 93,3 0,0 0,0 6,7 0,0 12,5 6,3 12,5 31,2 31,2 6,3
74,7 1,9 9,3 9,3 5,6 1,9 1,9 26,1 18,7 4,5 10,4 10,4 1,5 6,0 10,4 20,9 40,3 20,9
40,0 0,0 10,7 18,6 8,0 0,0 0,0 0,0 2,7 31,7 15,0 13,3 6,7 11,7 20,0 18,3 28,3 15,0
61,9 0,9 8,4 11,3 5,6 0,9 0,9 23,6 10,3 15,5 12,0 10,6 4,9 8,4 14,7 21,0 34,2 16,8
75,0
91,7
96,6
91,8
25,0 50,1 35,7 7,1 7,1 100,0 15
8,3 30,6 43,6 22,6 3,2 100,0 67
3,4 41,8 41,8 12,8 3,6 100,0 60
8,2 37,4 42,0 16,8 3,8 100,0 142
dagtoeristen in Kortrijk zijn voornamelijk afkomstig uit de provincies West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Vlaams-Brabant. 60% van de verblijftoeristen komen uit de buurlanden voornamelijk Nederland en andere verdere bestemmingen (VS, Japan, Schotland, …); dag- of verblijftoerisme voor recreatieve doeleinden vertegenwoordigt het grootste aandeel binnen deze steekproef.
Kenmerken van het verblijf in Kortrijk
Grafiek 1, tabellen 19 tot en met 24
Logiesaccommodatie
Aan de verblijftoeristen werd de vraag gesteld in welke logiesaccommodatie men overnachtte tijdens hun (kort) verblijf in Kortrijk en hoe men reserveerde. Uit grafiek 1 blijkt dat 52% van de verblijftoeristen in Kortrijk overnachtte in een hotel, 26% in een gastenkamer, 10% in een jeugdherberg en 12% in een mobilhome, boot, … Omwille van de manier van enquêtering en de plaats van enquêtering moeten we evenwel wijzen op een mogelijke vertekening in deze gegevens.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
57
De rechtstreekse reservatie heeft het grootste aandeel in het type van logiesreservatie gevolgd door reservatie via het bedrijf. Gegevens van de dienst voor toerisme in Kortrijk wijst ook op een afname van het aantal reservaties via de toeristische dienst sinds 2003.
Grafiek 1: Logiesaccommodatie bij een (kort) verblijf in Kortrijk, WES-enquête 2006 (in %) 60
52
50 40 26
30 20 10
10
12
Jeugdherberg
Andere (mobilhome, boot, enz)
0 Hotel
Gastenkamer
Gebruikte informatiebronnen
Aan de respondenten werd gevraagd of zij informatiebronnen consulteerden voor het plannen van een activiteit in of een bezoek aan Kortrijk. Het internet is de belangrijkste bron van informatie met een aandeel van 51,1%. Opmerkelijk binnen de categorie internet is het belang van de internetsite van de stad Kortrijk (35,3%). Ook de informatie van het toeristisch informatiekantoor wordt als belangrijke informatiebron beschouwd met 21,8%. Toeristische brochures met het publicatiemateriaal van Kortrijk zelf (16,5%) en de brochure Vlaanderen Vakantieland (12%) komen respectievelijk op de derde en vierde plaats. 15,8% consulteert geen informatiebronnen voorafgaand aan het vertrek naar Kortrijk. Het totaalpercentage overschrijdt 100% aangezien respondenten meerdere informatiebronnen mochten aangeven en de resultaten uitgedrukt zijn in % van het aantal ondervraagde personen en niet in % van het aantal antwoorden.
Redenen tot een bezoek aan Kortrijk Aan de respondenten werden vervolgens een lijst voorgelegd met mogelijke redenen tot een bezoek aan Kortrijk voor een dagtrip of (kort) verblijf. De geschiedenis van Kortrijk kwam hierbij op de eerste plaats met Kortrijk als Guldensporenstad (museum) (30,4%) en het kunsthistorisch patrimonium (27,4%).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
58
Andere redenen waren: nieuwe ervaring (18,5%); textielpatrimonium (11,9%); nabijheid tot de woonplaats (11,9%); aanbeveling vrienden, familie en kennissen (11,9%); zuiver zakelijke beroepsdoeleinden (10,4%).
Ondernomen activiteiten
Op de vraag welke activiteiten de respondenten ondernamen tijdens een bezoek aan of een verblijf in Kortrijk antwoordde men hoofdzakelijk het volgende:
bezoek aan een museum (56,3%) met op de eerste plaats het Nationaal Vlas-, Kant
en Linnenmuseum, gevolgd door de Museum voor de geschiedenis van Kortrijk en het Broelmuseum; eten/drinken in een café, tearoom of op een terras (54,9%); wandelen, rondkuieren in de stad (43%); eten in een restaurant of andere eetgelegenheid (40,8%); en een bezoek aan andere monumenten of historische gebouwen (33,8%) waarbij voornamelijk de Broeltorens, het Begijnhof, de OLV-Kerk, het Stadhuis en de SintMaartenskerk bezocht werden.
Tabel 19 Gebruikte informatiebronnen voor de afreis naar Kortrijk, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten) Informatiebronnen Lokale media Stadskrant Kortrijk Bruist Streekkrant Karaat Dertien Regionale pagina's dagbladen Regionale televisie Ander lokaal medium Tv/Radio/Kranten/Tijdschriften Artikels, reclame in nationale kranten of tijdschriften Reportages, reclame op nationale radio en tv Toeristische brochures Brochure en folders van Kortrijk Brochure Vlaanderen Vakantieland Brochure touroperator/reisorganisator Andere brochure Toeristische dienst Informatie van het toeristisch informatiekantoor van Kortrijk Activiteitenkalender van de toeristische dienst van Kortrijk Andere toeristische dienst Internet Internetsite van stad Kortrijk Internetsite van Toerisme Vlaanderen Internetsite van logies Andere internetsite Toeristische beurzen Reisgidsen (Michelin, Capitool, enz.) Andere informatiebronnen Geen informatiebronnen vooraf geraadpleegd Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Totaal 25,7 4,5 3,8 4,5 3,8 1,5 3,0 3,8 0,8 12,8 6,8 6,0 35,3 16,5 12,0 3,0 3,8 28,6 21,8 4,5 2,3 51,1 35,3 6,0 7,5 2,3 1,5 9,8 5,3 15,8 185,9 133
28 maart 2007
59
60
HOEDANIGHEID BEZOEKERS (Bovenlokale) recreant Dagbezoeker Verblijfbezoeker LAND VAN HERKOMST België Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen LEEFTIJD 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder SOCIALE KLASSE A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag Totaal
Omschrijving
6,7 16,1 10,7 16,3 9,1 8,3 0,0 0,0 16,7 31,3 3,6 10,6 19,0 15,9 15,7 4,5 0,0 12,8
120,0 24,2 1,8 38,4 4,5 0,0 0,0 28,6 0,0 25,0 42,9 17,0 33,3 20,5 17,6 31,8 0,0 25,7
9,1 14,3 8,3 31,3 28,6 44,7 52,4 20,5 37,3 54,5 75,0 35,3
41,9 36,4 16,7
13,3 43,5 32,1
0,0 0,0 0,0 12,5 39,3 31,9 47,6 20,5 29,4 31,8 100,0 28,6
33,7 22,7 33,3
26,7 32,3 25,0
Lokale Tv/Radio/ Toeristische Toerismedia Kranten/ brochures tische Tijddienst schriften
63,6 85,7 41,7 75,0 64,3 48,9 19,0 56,8 56,9 45,5 0,0 51,1
50,0 72,7 16,7
13,3 46,8 66,1
36,4 42,9 25,0 37,5 46,4 40,4 14,3 36,4 37,3 36,4 0,0 35,3
37,2 45,5 8,3
13,3 37,1 39,3
Internet Internetsite van stad Kortrijk
9,1 14,3 0,0 18,8 3,6 4,3 4,8 4,5 9,8 4,5 0,0 6,0
5,8 9,1 0,0
0,0 6,5 7,1
18,2 28,6 16,7 12,5 10,7 2,1 0,0 11,4 9,8 0,0 0,0 7,5
4,7 13,6 8,3
0,0 0,0 17,9
9,1 0,0 8,3 6,3 0,0 0,0 0,0 4,5 0,0 0,0 0,0 1,5
0,0 4,5 0,0
0,0 1,6 1,8
36,4 28,6 0,0 18,8 10,7 8,5 4,8 13,6 11,8 4,5 0,0 9,8
5,8 9,1 16,7
6,7 8,1 12,5
Internetsite Internetsite Toeristische Reisgidsen van Toerisme van logies beurzen (Michelin, Vlaanderen Capitool, enz)
9,1 14,3 0,0 12,5 7,1 4,3 0,0 2,3 9,8 4,5 0,0 5,3
7,0 0,0 0,0
0,0 8,1 3,6
Andere informatiebronnen
18,2 14,3 50,0 12,5 3,6 10,6 23,8 20,5 15,7 9,1 25,0 15,8
10,5 9,1 50,0
26,7 12,9 16,1
Geen informatiebronnen vooraf geraadpleegd
Tabel 20 Gebruikte informatiebronnen voor de afreis naar Kortrijk, volgens een aantal profielkenmerken, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten)
145,5 185,8 125,0 225,2 200,1 176,5 199,9 175,1 194,2 186,2 200,0 185,9
203,6 168,1 141,7
213,4 193,6 169,7
Totaal
11 7 12 16 28 47 21 44 51 22 4 131
86 22 12
15 62 56
Aantal respondenten in de steekproef
Tabel 21 Redenen tot een bezoek aan Kortrijk voor een dagtrip of (kort) verblijf, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten) Redenen 1302 - Guldensporenstad Kunsthistorisch patrimonium Nieuwe ervaring Textielpatrimonium Nabijheid tot mijn woonplaats Aanbeveling vrienden, familie, kennissen Naam, faam, bekendheid De Leie Winkelstad Eigen vroegere positieve ervaring Nabijheid van andere steden (Ieper, Doornik, Waregem) Ontspannings- en uitgaansmogelijkheden Gemakkelijke verbinding met woonplaats/vakantieverblijfplaats Nabijheid van Rijsel Aangename (vakantie)sfeer Compacte, relatief kleinschalige stad Commercieel zakelijke doeleinden Dynamische stad Gastronomie Studentenstad Designstad Aantrekkelijke prijs Aanbeveling in de media Recreatiemogelijkheden Andere beroepsredenen Andere redenen Geen specifieke keuze Geen reden Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Totaal 30,4 27,4 18,5 11,9 11,9 11,9 9,6 8,1 8,1 8,1 8,1 7,4 7,4 7,4 6,7 5,2 5,2 5,2 4,4 3,7 2,2 2,2 2,2 1,5 10,4 5,9 3,7 1,5 236,2 135
28 maart 2007
61
62
1302 - Guldensporenstad Kunsthistorisch patrimonium Nieuwe ervaring Textielpatrimonium Nabijheid tot mijn woonplaats Aanbeveling vrienden, familie, kennissen Naam, faam, bekendheid De Leie Eigen vroegere positieve ervaring Winkelstad Nabijheid van andere steden (Ieper, Doornik, Waregem) Nabijheid van Rijsel Ontspannings- en uitgaansmogelijkheden Gemakkelijke verbinding met woonplaats/vakantieverblijfplaats Aangename (vakantie)sfeer Compacte, relatief kleinschalige stad Commercieel zakelijke doeleinden Dynamische stad Gastronomie Studentenstad Designstad Aantrekkelijke prijs Aanbeveling in de media Recreatiemogelijkheden Andere beroepsredenen Andere redenen Geen specifieke keuze Geen reden Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Redenen
37,5 37,5 18,8 20,3 7,8 21,9 14,1 15,6 9,4 10,9 3,1 10,9 4,7 7,8 6,3 3,1 4,7 7,8 6,3 3,1 3,1 1,6 1,6 1,6 1,6 3,1 6,3 0,0 270,5 64
35,7 7,1 7,1 14,3 71,4
0,0 7,1 7,1 7,1 14,3
7,1 0,0
14,3
0,0 7,1 14,3 7,1 7,1 14,3 0,0 0,0 0,0 7,1 0,0 7,1 0,0 0,0 0,0 256,7 14
8,5 6,8 5,1 5,1 1,7 0,0 5,1 1,7 3,4 1,7 1,7 20,3 10,2 1,7 3,4 195,1 59
8,5
13,6 5,1
3,4 5,1 1,7 6,8 3,4
23,7 22,0 22,0 1,7 1,7
HOEDANIGHEID BEZOEKERS (BovenDagVerblijflokale) bezoeker bezoeker recreant
7,2 4,8 6,0 4,8 4,8 6,0 2,4 1,2 1,2 1,2 2,4 6,0 4,8 4,8 2,4 252,6 83
7,2
4,8 3,6
15,7 13,3 7,2 9,6 12,0
37,3 33,7 21,7 12,0 14,5
België
13,6 13,6 9,1 0,0 0,0 0,0 4,5 9,1 9,1 4,5 0,0 13,6 4,5 4,5 0,0 240,5 22
13,6
22,7 9,1
4,5 9,1 13,6 9,1 0,0
5,9 5,9 0,0 0,0 11,8 5,9 0,0 0,0 0,0 5,9 0,0 17,6 11,8 0,0 0,0 200,2 17
5,9
0,0 23,5
5,9 0,0 11,8 5,9 0,0
0,0 0,0 0,0 25,0 0,0 0,0 16,7 0,0 0,0 0,0 0,0 25,0 8,3 0,0 0,0 149,9 12
0,0
16,7 8,3
0,0 0,0 0,0 0,0 8,3
LAND VAN HERKOMST Neder- Andere Andere land buur- verdere landen bestemmingen 36,4 11,8 0,0 13,6 29,4 8,3 18,2 11,8 8,3 4,5 11,8 25,0 0,0 17,6 0,0
0,0 14,3 0,0 28,6 0,0 0,0 28,6 0,0 0,0 0,0 0,0 28,6 0,0 0,0 0,0 243,1 7
14,3
28,6 0,0
0,0 0,0 0,0 0,0 14,3
28,6 0,0 14,3 28,6 14,3
18-24 jaar
0,0 0,0 8,3 8,3 0,0 8,3 0,0 0,0 0,0 8,3 0,0 25,0 25,0 0,0 0,0 158,1 12
0,0
0,0 0,0
0,0 16,7 0,0 8,3 8,3
8,3 8,3 0,0 16,7 8,3
25-34 jaar
5,9 11,8 5,9 5,9 5,9 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,9 17,6 5,9 0,0 5,9 253,1 17
11,8
17,6 11,8
17,6 5,9 5,9 0,0 11,8
23,5 29,4 35,3 0,0 11,8
10,7 10,7 7,1 7,1 10,7 10,7 3,6 0,0 7,1 7,1 0,0 10,7 0,0 0,0 0,0 263,9 28
7,1
10,7 17,9
10,7 7,1 10,7 10,7 10,7
35,7 25,0 10,7 10,7 10,7
LEEFTIJD 35-44 45-54 jaar jaar
8,3 4,2 2,1 2,1 6,3 4,2 4,2 2,1 0,0 0,0 0,0 4,2 6,3 10,4 2,1 233,8 48
2,1
6,3 4,2
14,6 6,3 8,3 10,4 6,3
37,5 31,3 22,9 12,5 14,6
55-64 jaar
8,7 4,3 8,7 0,0 0,0 0,0 0,0 8,7 4,3 0,0 4,3 4,3 4,3 0,0 0,0 234,3 23
17,4
0,0 4,3
13,0 21,7 13,0 8,7 4,3
26,1 39,1 17,4 13,0 8,7
65 jaar en ouder
6,8 6,8 4,5 6,8 6,8 4,5 0,0 4,5 4,5 4,5 0,0 18,2 6,8 2,3 0,0 227,0 44
4,5
11,4 15,9
6,8 6,8 6,8 9,1 4,5
25,0 20,5 15,9 11,4 11,4
AHoog
5,7 5,7 5,7 5,7 0,0 1,9 5,7 1,9 0,0 1,9 3,8 9,4 7,5 3,8 1,9 224,7 53
1,9
5,7 0,0
13,2 13,2 7,5 11,3 7,5
28,3 28,3 18,9 17,0 11,3
9,5 4,8 9,5 0,0 9,5 9,5 9,5 0,0 4,8 0,0 0,0 0,0 4,8 4,8 4,8 242,9 21
9,5
0,0 9,5
14,3 9,5 14,3 4,8 14,3
33,3 33,3 14,3 4,8 9,5
SOCIALE KLASSE BCMidden, Midden, hoog laag
0,0 0,0 0,0 0,0 20,0 20,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 20,0 0,0 320,0 5
60,0
0,0 0,0
20,0 20,0 20,0 0,0 0,0
40,0 40,0 20,0 0,0 40,0
D/E Laag
Tabel 22 Redenen tot een bezoek aan Kortrijk voor een dagtrip of (kort) verblijf, volgens een aantal profielkenmerken, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten)
7,4 6,7 5,2 5,2 5,2 4,4 3,7 2,2 2,2 2,2 1,5 10,4 5,9 3,7 1,5 236,2 135
7,4
8,1 7,4
11,9 9,6 8,1 8,1 8,1
30,4 27,4 18,5 11,9 11,9
Totaal
Tabel 23 Ondernomen activiteiten tijdens een bezoek aan of een verblijf in Kortrijk, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten) Activiteiten Passieve recreatie Café, tearoom, terras Restaurant, andere eetgelegenheid Bezoek aan de wekelijkse markt Winkelen Bezoek beurs Wandelen, rondkuieren in de stad Wandelroute, individueel Geleide wandeling in de stad met gids Gewoon wat fietsen in, omheen de stad Fietsroute in, omheen de stad Culturele activiteiten Bezoek aan een museum Bezoek aan andere monumenten, historische gebouwen Bezoek aan een tentoonstelling Concert, theatervoorstelling Bezoek aan bioscoop Bezoek aan bibliotheek Zakelijke activiteiten Bezoek (deelname) aan een beurs Deelname aan een vergadering, congres, seminarie Andere zakelijke doeleinden Sport (actieve recreatie) Uitgaan Bezoek familie, vrienden, kennissen Andere activiteiten Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Totaal 221,8 54,9 40,8 4,2 26,8 2,1 43,0 14,1 19,7 6,3 9,9 109,8 56,3 33,8 4,9 3,5 8,5 2,8 12,6 3,5 4,2 4,9 1,4 4,9 5,6 4,9 361,0 142
28 maart 2007
63
64
HOEDANIGHEID BEZOEKERS (Bovenlokale) recreant Dagbezoeker Verblijfbezoeker LAND VAN HERKOMST België Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen LEEFTIJD 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder SOCIALE KLASSE A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag Totaal
Omschrijving
93,8 118,5 104,9 114,9 127,3 70,6 92,3 100,0 66,7 109,5 134,5 102,1 112,5 108,3 118,5 81,8 60,0 109,8
231,3 200,0 242,6 225,3 204,5 182,4 261,5 314,3 175,0 266,7 244,8 208,5 179,2 210,4 222,2 227,3 160,0 221,8
Passieve Culturele recreatie activiteiten
59,8 72,7 41,2 23,1 28,6 25,0 42,9 72,4 59,6 62,5 56,3 57,4 45,5 60,0 56,3
50,0 64,6 49,2
Bezoek aan een museum
34,5 36,4 17,6 46,2 42,9 8,3 42,9 31,0 36,2 33,3 35,4 38,9 13,6 0,0 33,8
12,5 35,4 37,7
Bezoek aan andere monumenten, historische gebouwen
6,9 0,0 0,0 7,7 14,3 0,0 4,8 6,9 2,1 8,3 0,0 9,3 4,5 0,0 4,9
6,3 6,2 3,3 11,5 9,1 5,9 38,5 28,6 25,0 9,5 13,8 10,6 8,3 20,8 13,0 0,0 0,0 12,6
12,5 9,2 16,4 11,5 31,8 17,6 23,1 14,3 41,7 14,3 17,2 8,5 25,0 18,8 22,2 9,1 20,0 16,8
25,0 4,6 27,9
Bezoek aan Zakelijke Andere een tentoon- activiteiten activiteiten stelling
363,2 372,7 276,5 415,4 457,2 308,4 400,0 410,3 329,7 325,0 358,3 375,9 318,2 240,0 361,0
362,6 332,3 391,8
Totaal
87 22 17 13 7 12 21 29 47 24 48 54 22 5 140
16 65 61
Aantal respondenten in de steekproef
Tabel 24 Ondernomen activiteiten tijdens een bezoek aan of een verblijf in Kortrijk, volgens een aantal profielkenmerken, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten)
Perceptie van Kortrijk
Tabellen 25 tot en met 26 Onder de hoofding perceptie van Kortrijk beschrijven we het beeld dat respondenten hebben van Kortrijk. Een eerste vaststelling is dat de respondenten een eerder positief beeld hebben van Kortrijk waarbij volgende perceptie-elementen meermaals aan bod kwamen: mooie stad (25%); verzorgde, nette stad, gerestaureerde gebouwen (24,2%); gezellige, charmante stad (21,7%); historische, authentieke stad (15,8%); veel bezienswaardigheden en alles op loopafstand (beiden 15%). Respondenten percipieerden slechts in mindere mate Kortrijk als winkelstad, studentenstad of designstad. Tabel 25 Spontane perceptie-elementen rond Kortrijk, WES-enquête 2006 (in % van het aantal respondenten) Omschrijving Positieve perceptie-elementen Mooie stad Verzorgde, nette stad, gerestaureerde gebouwen Gezellige, charmante stad Historische, authentieke stad Veel bezienswaardigheden, interessant, fascinerend Compacte stad, alles op loopafstand Knusse, rustige stad Moderne, vernieuwde stad Vriendelijke, communicatieve mensen Aangename stad Dynamische, levendige stad Culturele stad Rijke, zichtbare geschiedenis Welvarende, rijke stad Winkelstad Veelzijdige stad Frisse, groene stad Nijverheids- en industriële stad Goede horeca Goede recreatiemogelijkheden Harmonieuze mix oud en nieuw Guldensporenslag Studentenstad Designstad Goede mobiliteit Andere, positief Negatieve perceptie-elementen Verloederde stadsdelen (stationsbuurt), leegstand winkels Te weinig ambiance, doods Mindere bewegwijzering, mobiliteit Kleiner dan gedacht, minder bezienswaardigheden Weinig levendig winkelcentrum Andere, negatief Nog onbekend Andere, algemeen Totaal Aantal respondenten in de steekproef
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Totaal 228,2 25,0 24,2 21,7 15,8 15,0 15,0 13,3 11,7 10,8 9,2 8,3 8,3 8,3 7,5 5,8 3,3 2,5 2,5 2,5 2,5 2,5 1,7 0,8 0,8 1,7 7,5 16,8 4,2 2,5 1,7 1,7 1,7 5,0 2,5 5,8 253,3 120
28 maart 2007
65
Tabel 26 Spontane perceptie-elementen rond Kortrijk, volgens een aantal profielkenmerken, WESenquête 2006 (in % van het aantal respondenten) Omschrijving
Positieve Negatieve perceptie- perceptieelementen elementen
HOEDANIGHEID BEZOEKERS (Bovenlokale) recreant Dagbezoeker Verblijfbezoeker LAND VAN HERKOMST België Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen LEEFTIJD 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder SOCIALE KLASSE A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag Totaal
Nog Andere, Totaal Aantal onbe- algemeen respondenkend ten in de steekproef
175,0 218,9 249,1
25,0 13,2 18,2
0,0 3,8 1,8
208,5 252,4 215,4 308,3 333,3 210,0 227,8 226,9 235,1 204,8 240,5 214,9 187,5 250,0 228,2
12,7 23,8 15,4 25,0 0,0 30,0 38,9 11,5 8,1 14,3 26,2 12,8 12,5 0,0 16,8
2,8 4,8 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,8 2,7 4,8 2,4 0,0 6,3 25,0 2,5
0,0 200,0 9,4 245,3 3,6 272,7 8,5 4,8 0,0 0,0 16,7 0,0 11,1 0,0 5,4 9,5 0,0 12,8 6,3 0,0 5,8
232,5 285,8 230,8 333,3 350,0 240,0 277,8 242,2 251,3 233,4 269,1 240,5 212,6 275,0 253,3
12 53 55 71 21 13 12 6 10 18 26 37 21 42 47 16 4 118
Tevredenheid omtrent een dagbezoek aan of (kort) verblijf in Kortrijk
Grafiek 2 en tabel 27 Ten slotte werd bij de respondenten geïnformeerd in welke mate het bezoek aan of het verblijf in Kortrijk voldeed aan hun verwachtingen. Voor meer dan de helft van de respondenten (57%) was de ervaring met het aanbod in Kortrijk beter tot veel beter dan verwacht. Slecht 5% was negatief gestemd onder andere omwille van de openingsuren van de winkels in het stadscentrum (gesloten over de middag), de gebrekkige bewegwijzering, een beperkt aantal parkings voor bussen/touringcars, …
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
66
Grafiek 2: Beoordeling van het bezoek/verblijf in Kortrijk, WESenquête 2006 (in %)
Minder dan Veel beter dan verwacht verwacht 5% 21% Zoals verwacht 38% Beter dan verwacht 36%
Tabel 27 Mate waarin Kortrijk beantwoordde aan de verwachtingen, volgens een aantal profielkenmerken, WES-enquête 2006 (in %) Omschrijving
HOEDANIGHEID BEZOEKERS LAND VAN HERKOMST
LEEFTIJD
SOCIALE KLASSE
Totaal
Þ
BEOORDELING VAN HET BEZOEK/VERBLIJF IN KORTRIJK Veel beter Beter Zoals Minder dan dan verwacht dan verwacht verwacht verwacht
Totaal
Aantal respondenten in de steekproef
(Bovenlokale) recreant Dagbezoeker Verblijfbezoeker
12,5 21,7 21,8
25,0 50,0 23,6
56,2 25,0 49,1
6,3 3,3 5,5
100,0 100,0 100,0
16 60 55
België Nederland Andere buurlanden Andere verdere bestemmingen 18-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar 65 jaar en ouder A - Hoog B - Midden, hoog C - Midden, laag D/E - Laag
21,5 28,6 0,0
34,2 23,8 53,3
40,5 42,8 40,0
3,8 4,8 6,7
100,0 100,0 100,0
79 21 15
23,1 0,0 16,7 10,5 31,0 26,8 14,2 20,8 20,4 16,7 25,0 20,9
53,8 57,1 33,3 42,1 20,7 39,1 42,9 41,7 36,7 33,3 25,0 36,4
15,4 42,9 41,7 31,6 44,9 31,7 42,9 33,3 34,7 50,0 50,0 38,0
7,7 0,0 8,3 15,8 3,4 2,4 0,0 4,2 8,2 0,0 0,0 4,7
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
13 7 12 19 29 41 21 48 49 18 4 129
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
67
2.2. Kwantitatieve gegevens van de belangrijkste doelmarkten van Kortrijk buiten België: Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk In de hiernavolgende punten wensen we een overzicht te geven van het reisgedrag voor dagtrips en korte vakanties binnen de belangrijkste doelmarkten van Kortrijk buiten België met name: Nederland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Recente gegevens met betrekking tot dagtrips en korte vakanties voor de belangrijkste doelmarkten zijn op dit ogenblik evenwel enkel ter beschikking voor Nederland via het NRIT Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2004-05.
2.2.1. De Nederlandse markt 2.2.1.1. Algemeen1 Het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) betreft een grootschalig onderzoek naar het vakantiegedrag van de Nederlander. Vier keer per jaar wordt een vragenlijst afgenomen onder een panel met een omvang van circa 6.500 Nederlanders. In de hiernavolgende tabellen zullen de cijfers van 2002, 2003 en 2004 worden opgenomen. Een vakantie wordt gedefinieerd als ‘een verblijf buiten de eigen woning voor ontspanning of plezier met ten minste één overnachting. Het gaat daarbij zowel om binnen- als buitenlandse vakanties. Ook het logeren bij familie, vrienden of kennissen in het buitenland valt onder het begrip vakantie. Een verblijf bij familie, vrienden of kennissen in Nederland telt echter niet mee, tenzij de bewoners de hele tijd of de meeste dagen afwezig waren.’ Een korte vakantie telt binnen dit onderzoek maximaal drie overnachtingen, een lange vakantie vier of meer aaneengesloten overnachtingen. Tabel 28 geeft een aantal indicatoren weer inzake de vakantieparticipatie. Tabel 28 Vakantieparticipatie voor korte en lange vakanties, 2002-04 (in %) Vakantieparticipatie Korte vakanties Lange vakanties Alle vakanties
2002 41.3 74.2 80.8
2003 41.1 74.7 81.8
2004 40.4 75.4 81.2
BRON: ContinuVakantieOnderzoek 2004-05.
1
BRON: NRIT Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2004-05.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
68
2.2.1.1.1. Korte vakanties In 2004 werden 12,47 miljoen korte vakanties ondernomen, dit is een daling van 0,4% tegenover 2003 (12,52 miljoen korte vakanties). In 2004 is er een daling ten opzichte van 2003 van het aandeel Nederlanders dat uitsluitend één of meerdere korte vakanties heeft ondernomen. De afname van de vakantieparticipatie aan korte vakanties is wel enigszins afgezwakt door de toegenomen vakantieparticipatie voor korte en lange vakanties samen. Het aantal overnachtingen daalde met 1,8% (zie tabel 29). Van het totaal aantal korte vakanties werd 71% doorgebracht in het binnenland en 29% in het buitenland of respectievelijk 8,9 miljoen binnenlandse korte vakanties en 3,6 miljoen buitenlandse korte vakanties. Het aantal korte vakanties in het binnenland kende een daling van 1,7% in 2004 ten opzichte van 2003. Het aantal korte vakanties in het buitenland kende over dezelfde tijdsperiode echter een stijging van 2,9%. Tabel 29 Gemiddelde vakantieduur van korte vakanties, 2002-04 (in nachten) Korte vakanties Binnenland Buitenland
2002 2.15 2.29
2003 2.19 2.27
2004 2.16 2.24
BRON: ContinuVakantieOnderzoek 2004-05, verwerking door WES.
Kort samengevat: korte vakanties worden minder ondernomen in het binnenland maar zijn wel steeds van langere duur. Met betrekking tot de korte binnenlandse vakanties vinden we de volgende top 5 inzake toeristengebied terug (in 2004, in % van het totaal aantal korte binnenlandse vakanties): Noordzeebadplaatsen (12%); Veluwe(rand) (12%); West- en Midden-Brabant (11%); Groningse, Friese en Drentse Zandgronden (8%); Oost-Brabant, Noord- en Midden-Limburg en Rijk van Nijmegen (8%); Twente, Salland en Vechtstreek (8%). Met betrekking tot de korte buitenlandse vakanties vinden we de volgende top 4 inzake bestemming terug (in 2004, in % van het totaal aantal korte buitenlandse vakanties): België (33%); Duitsland (29%); Frankrijk (17%); Groot-Brittannië (8%). België is nog meer dan Duitsland een vakantiebestemming voor een korte vakantie. Het toerisme vanuit Nederland naar België kent een achteruitgang ten aanzien van het aantal korte vakanties (-5,7%). Zoals reeds vermeld in het vorig punt blijft het toerisme vanuit Nederland naar België zich echter positief ontwikkelen wat het aantal lange vakanties betreft (+4,6%). Indien we de korte en de lange vakanties samen nemen, stellen we een daling vast van het totaal aantal vakanties vanuit Nederland naar België (-1,0%).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
69
2.2.1.1.2. Dagrecreatieve activiteiten Onder een dagtocht of uitstapje wordt verstaan ‘een recreatieve activiteit waarvoor men ten minste twee uur van huis is (zonder dat daarbij een overnachting elders plaatsvindt). Bezoeken aan familie of kennissen zijn geen dagtochten’. In 2002 bedroeg het totaal aantal door Nederlanders ondernomen dagtochten 981,6 miljoen, een toename van 4,9% ten opzichte van 1996. Door het in rekening brengen van de groei van de Nederlandse bevolking in diezelfde tijd, kan men evenwel stellen dat er sprake is van een zich veelal stabiliserende markt. De top 10 van de meest populaire (clusters van) dagrecreatieve activiteiten in 2001-02 is: 1
Uitgaan Recreatief winkelen Verenigingsactiviteiten, hobbyclubs, cursus Wandelen Naar film, toneel, concert, ballet, …
2 3 4 5
6 7 8 9 10
Fietsen Bezoek attractie Toeschouwer/begeleider bij sport Bezoek aan evenement Trimmen, hardlopen, fitness
2.3. Algemene tendensen in de toeristisch-recreatieve vraag - kwalitatief In dit onderdeel vestigen we de aandacht op een aantal trends in de toeristischrecreatieve vraag. Trends beïnvloeden het toeristisch-recreatief beleid, meer bepaald inzake productontwikkeling en marketing. Zonder een exhaustieve opsomming te willen geven, volgen hierna enkele belangrijke tendensen in de belangstellingssfeer en het gedrag van de huidige en toekomstige toeristische en recreatieve consument.
2.3.1. De macro-economische omgeving Een wereld die moet rekening houden met steeds terugkerende verbrekingen zoals economische crisissen
Invloed op toerisme:
fluctuaties in toerisme op bepaalde markten; fluctuaties op de koersen met negatieve impact op het toerisme; consumenten worden voorzichtiger en eisen meer (veiligheid weegt zwaar op de keuze van de bestemming).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
70
Groeiende markten en kapitaalkrachtige klassen
Invloed op toerisme:
markten die zich openstellen voor uitgaand toerisme zoals China, Rusland, …
De Europese realiteit sterk en in evolutie door onder andere vervaging van de grenzen, samensmelten van culturen en levenswijzen, …
Invloed op toerisme:
Europa als sterke toeristische trekker; stijgende mobiliteit binnen Europa; een betere leesbaarheid van het toeristisch aanbod (prijsvergelijkingen zijn mogelijk).
Stijgende concurrentie door globalisatie, vrije handel
Invloed op toerisme:
groter aanbod aan mogelijkheden, alternatieven om op vakantie te gaan worden meer concurrerend; professionalisering in communicatie; agressieve communicatie; directe communicatie naar finale consument; nieuwe vormen van distributie (direct via internet of andere vormen van correspondentie).
2.3.2. Een bewegende samenleving Stijgend segment van medioren
Invloed op toerisme:
zullen het belangrijkste segment zijn in toerisme; zullen een deel van hun budget optrekken om te spenderen aan toerisme en vrije tijd; vertrekken voor een langere tijd en meer gespreid naar longhaulbestemmingen.
Groeiende interessegroepen
Invloed op toerisme:
vraag naar een gesegmenteerd, customer-made toerisme; verblijven op basis van verschillende motivaties (en eigen budget); sterke stijging van verblijven met verschillende generaties; regio’s die beschikken over een gebalanceerd en gevarieerd totaalaanbod krijgen vaker de voorkeur.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
71
Publieke opinie rond duurzame ontwikkeling
Invloed op toerisme:
authenticiteit is een noodzaak om te overleven; verwerpen alle vormen van toerisme die geen respect opbrengen voor omgeving en lokale culturen; de kwaliteit van de omgeving wordt een beslissingscriterium bij de keuze en het boeken van een verblijf; zoektocht naar een toerisme van solidariteit en deelname, bezoeker en inwoner dragen samen bij tot een verrijking; belang van de erkenning van de bewoner in de toeristische ontwikkeling en ontvangst.
Nieuwe situatie privé-werk
Invloed op toerisme:
toegenomen alledaagse stress verhoogt behoefte aan ontspanning en relaxatie; vrije tijd is gefragmenteerd, frequenter maar van korte duur; nieuw beheer van ruimten voor vrije tijd (tijd en vakantieplaatsen meer veranderlijk en niet-synchroon); de consument zoekt symbio’s of samengestelde producten waarmee hij in korte tijd veel verschillende zaken beleeft, met andere woorden een nieuw en bestaand aanbod dat inspeelt op meerdere behoeften; vervangcycli zijn sneller, zapcultuur, ... Voortdurend vernieuwen is kenmerkend voor dynamiek; men is dus minder trouw en ongeduldig, geen bestemmingstrouw, meer afwisselend vakantiegedrag; de wellnesstrend is zeer nadrukkelijk in opkomst omdat gezondheid en lichamelijke beweging belangrijker worden.
Geboorte van de ‘consum-acteur’
Invloed op toerisme:
de zoektocht naar belevenissen; stijgende vraag naar customer-made toerisme, het steeds individueler maken van producten en diensten die nog wel massaal worden geproduceerd; doelgroep is meer geïnformeerd, proactief, autonoom en vergelijkt het aanbod; terugkeer van de massavakanties naar vakanties met ervaring, plezier, emotie, zich verrijken; meer en meer een vraag naar flexibiliteit (openingsuren en -dagen: flexibiliteit); eis voor een goede prijs/kwaliteit in termen van comfort, dienstverlening, omgeving, eten en drinken; groepsreizen nemen af in het voordeel van individuele vakanties, als koppel, met vrienden of groter gezin; dalende belangstelling voor volledig georganiseerde reizen; ontwikkelen van meer directe marketing, interactief, gesegmenteerd, gepersonaliseerd.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
72
2.3.3. Technologische revoluties Technologische revolutie
Invloed op toerisme:
het belang van het internet neemt toe als ondersteunend informatiekanaal; gebruikers van het internet hebben een grotere reisparticipatie; internet is op weg de belangrijkste, meest performante en krachtigste vorm van communicatie te worden; internet zal een belangrijk boekingskanaal worden; gemakkelijke toegang tot bestemmingen en hun aanbod; promotie ontwikkelen met verschillende mogelijkheden qua product, bestemming, doelgroep en streven naar meer interactie; opvolgen nieuwe spelers op de markt zonder de traditionele uit het oog te verliezen.
De ontwikkeling van de mobiele telefonie en GPS zal een grote impact hebben op toerisme
Invloed op toerisme:
mobiele telefoon met multifuncties (smartphone) zal zonder twijfel het toeristisch informatie- en promotiekanaal van de toekomst worden; samensmelting mobiele technologie, internet, televisie en GPS; toeristisch sites zullen keuzes moeten maken tussen vocale toegang via WAP of imode van GSM’s; om het even waar kan een toerist informatie opvragen via zijn GSM, in zijn taal, en dit voor, tijdens of na zijn verblijf.
Evolutie in transport conditioneert de toekomst van toerisme
Invloed op toerisme:
evolutie in transport hoge snelheid; stijging van low cost carriers; een verbreding van potentieel cliënteel dankzij evoluties in het transport; versteviging van de concurrentie; in Europa blijft de auto het belangrijkste transportmiddel; verlies marktaandeel voor bestemmingen met ongunstige verbindingsconnecties.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
73
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
74
HOOFDSTUK 3: SWOT-ANALYSE In dit hoofdstuk maken we een samenvatting van de sterkten, zwakten, opportuniteiten en bedreigingen voor toerisme in Kortrijk, zoals die afgeleid kunnen worden uit de situatieanalyse. Eerst gaan we dieper in op de sterke en zwakke punten inzake de toeristische sector in Kortrijk. Sterke en zwakke punten hebben betrekking op zaken die de sector zelf onder controle heeft en waar men in meer of mindere mate iets kan aan doen, bijvoorbeeld de kenmerken van het product, de communicatie, … Vervolgens analyseren we de opportuniteiten en bedreigingen die voortvloeien uit de omgevingsfactoren. Opportuniteiten en bedreigingen hebben te maken met veranderingen in de omgeving, waarover de sector zelf geen controle heeft en die hij noodgedwongen ondergaat. Men kan wel trachten op bepaalde gunstige ontwikkelingen in te spelen of zich tegen ongunstige ontwikkelingen te verdedigen. Voorbeelden hiervan zijn de veroudering van de bevolking, groeiende concurrentie, ...
1. Sterke en zwakke punten van Kortrijk Op basis van de in het vorige hoofdstuk gemaakte analyses vatten we hierna de voornaamste sterke en zwakke punten van het toerisme in Kortrijk bondig samen op het vlak van toerisme.
2. Opportuniteiten en bedreigingen voor Kortrijk Op dezelfde manier brengen we de opportuniteiten en bedreigingen voor het toerisme in Kortrijk in kaart, die voortvloeien uit de veranderingen in de omgeving.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
75
76
Ondersteunende toeristisch-recreatieve infrastructuur Beleving van Kortrijk
Toeristische kernproducten en aantrekkingselementen
Groen netwerk/lint (stadspark, Interfluvium, De Libel)
Klein en bewandelbaar centrum
Er zijn verschillende mogelijkheden en combinaties om de stad Kortrijk te beleven (te voet, met de fiets, wagen, per boot, …) In Kortrijk gaan het historische en hedendaagse patrimonium samen
Inrichting van de Leie, Schelde en kanalen als primaire recreatieve assen
Significante investeringen in stadsvernieuwingsprojecten Kwalitatieve infrastructuur voor MICE-doeleinden
Sterkten Historisch patrimonium in de kern van de stad en langs het water Belfort en Begijnhof zijn werelderfgoed Aanbod aan thematische musea
Kortrijk wordt gekenmerkt door aaneengesloten bebouwing en een kleiner aandeel open landschap, waardevolle natuur of groendomeinen Een aantal 'doodse' pleinen en geen stadsbeleving meer na 21 uur onder andere ten gevolge van de spreiding van stedelijke functies Beperkte verwevenheid van verschillende complementaire functies in de stad Zwakke bewegwijzering naar bezienswaardigheden, de dienst voor toerisme, … Geen ter plaatse bewegwijzerd ontdekkingscircuit
Het commercieel zakelijk toerisme is nog weinig uitgebouwd In de winkelstraten wordt leegstand en verloedering vastgesteld Watertoerisme is beperkt uitgebouwd (de Leie-as (met uitzondering van de oude Leie-arm) is sterk verstedelijkt, moeilijke toegankelijkheid)
Zwakten Design, creatie en innovatie zijn nog onvoldoende zichtbaar Het patrimonium wordt beperkt ontsloten Stadsmusea (met uitzondering van Kortrijk 1302) worden geconfronteerd met een verouderde inrichting/interpretatie inhoud
77
Interne en externe toegankelijkheid en mobiliteit
Horeca en couleur locale
Onthaal en informatievoorziening
Evenementen
Algemeen logiesaanbod
Zwakten Beperkt aanbod aan grote logieseenheden, kwalitatieve kampeermogelijkheden en kwalitatieve budgetvriendelijke verblijven Kwalitatief aanbod aan hotels voornamelijk in een hogere Soms te hoge prijs/kwaliteit sterrenclassificatie (drie en vier sterren) Logiesaanbod zowel voor toerisme als aanleunende Onvoldoende toepassing yield management sectoren (sport, …) Substantieel aanbod aan evenementen, activiteiten en Voornamelijk lokale evenementen zonder bovenlokale culturele programmatie aantrekkingskracht Bovenlokale evenementen zoals Kunstwerkstede De Coe- Onvoldoende op elkaar afgestemde programmatie ne (eenmalig), Interieur (tweejaarlijks) en het jaarlijkse fietsfeest van de Leiestreek Beperkte continuïteit en inhoud bij evenementen in Kortrijk Professionele werking toeristisch informatiekantoor De link tussen het Streeksbezoekerscentrum en het stadscentrum/de Leiestreek is onvoldoende uitgebouwd Erkenning als Vlaanderenkantoor Parallelle organisatie van het onthaal Streekbezoekerscentrum voor Kortrijk en de Leiestreek gekoppeld aan het museum Kortrijk 1302 Divers aanbod aan restaurants, eethuizen, bistro’s en Geen beleid rond streekproducten en –gerechten cafés Gebrek aan uitgaansgelegenheden Goede bereikbaarheid via diverse vervoersmodi Beperkt parkeeraanbod voor touringcars Perceptieprobleem met betrekking tot de afstand tot Kortrijk
Sterkten Divers logiesaanbod (hotels, logies voor doelgroepen (jeugdlogies), gastenkamers)
78
Marketingstrategie
Marktstrategie
Organisatiestructuur en samenwerkingsverbanden
Bestemmingsmanagement
Distributie van publicaties vindt plaats op diverse manieren (diensten voor toerisme, beurzen, …)
Er worden sinds kort verblijfarrangementen uitgewerkt Er is een divers aanbod aan communicatie-instrumenten
Er bestaat een organogram op niveau van de stad, de directie Cultuur en de dienst Toerisme Een groot deel van de stadsdiensten handelen binnen een vzwstructuur wat een flexibele manier van werken met zich meebrengt Overleg vindt plaats op verschillende niveaus en bestaat uit officiële overlegmomenten en ad-hocgelegenheden Er is een wil tot samenwerking in de sector
Sterkten Beschikbaarheid diverse beleidsnota's
Zwakten Specifiek voor de toeristische werking in Kortrijk ontbreekt een beleidsplan met visievorming en bijhorende doelstellingen Gebrekkige aflijning van het takenpakket tussen directies kan zorgen voor overlappingen Kans tot versplintering van de stedelijke vzw's waardoor het beleidsmatig stroomlijnen van de diensten moeilijk ligt Overleg met private partners in de toeristische sector is zo goed als onbestaande Beperkte personeelsbezetting binnen de dienst voor toerisme Onvoldoende proactieve en flexibele werking binnen de dienst voor toerisme Een duidelijke marktstrategie werd tot op heden niet opgesteld, huidige marktselecties gebeuren gevoelsmatig Kortrijk beschikt over verschillende imago-elementen, zonder één uitgesproken profiel Nood aan meer commerciële productontwikkeling met meer beleving Tot op heden is er nog geen communicatie- en promotieplan opgesteld met uitzondering van de respectievelijke vermeldingen in het jaarlijks budget Link met de positionering en doelgroepen is onvoldoende duidelijk bij de communicatie-instrumenten Interne en externe communicatie verloopt niet altijd even efficiënt Informatie omtrent de distributie is beperkt
79
Marktsituatie
Respondenten van het recente publieksonderzoek hebben een positief beeld van Kortrijk bestaande uit een mooi, verzorgde, historische stad met veel bezienswaardigheden voornamelijk een positieve ervaring gehad met het aanbod in Kortrijk tijdens hun bezoek of verblijf
Sinds 2004 is er een lichte verbetering in de toeristisch-recreatieve verblijfmarkt en congresmarkt Na een daling in 2003 overnachtten in 2005 opnieuw meer Belgen in Kortrijk Geleide wandelingen en fietstochten voor individuele bezoekers zijn succesvol
Sterkten Marketinginformatiesystemen Dienst voor toerisme Kortrijk verzamelt relatief veel informatie
Bezoekersaantallen aan bezienswaardigheden in Kortrijk zoals musea fluctueren sterk en zijn afhankelijk van georganiseerde tentoonstellingen en speciale evenementen Respondenten van het recente publieksonderzoek percipiëren in mindere mate Kortrijk als winkelstad, studentenstad of designstad
Zwakten De informatieverzameling verloopt onvoldoende systematisch en wordt te weinig beleidsmatig gebruikt Sinds 2001 kent het aantal overnachtingen in Kortrijk een lichte daling
80
Trends in de toeristischrecreatieve vraag
Toeristisch aanbod
Belangrijkste doelmarkten Kortrijk
Beleid
Toenemende belangstelling voor veel beleven in een korte tijdspanne, het zoeken naar variëteit Groeiende interessegroepen Toenemende belangstelling voor authenticiteit en duurzaam toerisme Technologische revolutie
Opportuniteiten Toerisme en recreatie als hefbomen voor West-Vlaanderen Financiële impulsen provincie Kortrijk wordt opgenomen als cultuurhistorisch centrum en winkelstad binnen de regio Leie-as (provinciaal ruimtelijk structuurplan) Stedelijk netwerk met Roeselare, Waregem en Menen Grensoverschrijdend netwerk met Lille, Roubaix en Tourcoing Investeringen in stadsvernieuwingsprojecten Aandacht voor een geïntegreerde bovensectorale werking Nederlandse markt: belangrijkste vakantiemotieven zijn: dingen van je afzetten (64%), tijd voor jezelf (47%) Nederlandse markt: België staat op de eerste plaats als bestemming voor korte buitenlandse vakanties (33%) Nederlandse markt: in de top 10 dagrecreatieve activiteiten: (2) recreatief winkelen, (4) wandelen, (6) fietsen, (9) bezoek aan evenement. Aandacht voor verbreding recreatieve mogelijkheden in natuurgebieden vanuit de natuursector (Groen Lint, De Libel) en een stadsbos Lys sans Frontières (in samenwerking met Leiestreek) en Blue Links (grensoverschrijdend project) Kortrijk zal trekkersrol in het West-Vlaamse gedeelte van de Leiestreek op zich nemen Instanties scharen zich achter allerlei initiatieven op vlak van design Extra logies boven het nieuwe KBC-gebouw Groeiend segment van actieve medioren
Geen bestemmingstrouw
Groeiend customer-made toerisme
Meer kritische, veeleisende en kwaliteitsbewuste consumenten
Stijgende promotie-inspanningen van concurrenten op toeristisch-recreatief vlak Stijgende inspanningen van de concurrentie op het vlak van kwaliteitsverhoging van het aanbod en van de dienstverlening
Veelheid aan concurrenten
Nederlandse markt: top 2 dagrecreatieve activiteiten: (1) uitgaan, (7) bezoek attractie
Bedreigingen Budgettaire mogelijkheden dienen realistisch ingeschat te worden
HOOFDSTUK 4: VISIEVORMING MET BETREKKING TOT HET TOERISME TE KORTRIJK De uitwerking van een visie voor de uitbouw van het toerisme in Kortrijk is een volgende belangrijke stap in de richting van de ontwikkeling als een duurzame toeristische bestemming van hoog kwalitatief niveau. Deze visievorming is belangrijk omdat het een referentiekader vormt voor huidige en toekomstige beslissingen. Beslissingen moeten worden afgewogen ten opzichte van dit kader. Dit moet als gevolg hebben dat acties die binnen deze visie passen, positief beoordeeld kunnen worden. Acties die niet passen binnen dit kader, worden verworpen. Op deze manier slaagt men erin om op een consistente wijze vitale keuzes te maken op lange termijn. De opmaak van een visie biedt tevens de mogelijkheid aan de diverse actoren om zich te scharen achter een gezamenlijke strategie. Daarom is het goed om de resultaten van de situatieanalyse, de visie en strategie uit te dragen opdat een zo groot mogelijk aantal actoren, bedrijven en inwoners in de uitvoering kunnen worden betrokken. Hierna gaan we in op de visie, vervolgens identificeren we de kritische succesfactoren die moeten worden vervuld om vanuit de huidige situatie de visie te kunnen realiseren.
1. Visie Onderstaande punten behandelen achtereenvolgens de toekomstvisie voor het toerisme te Kortrijk alsook de basisvragen die leiden tot de formulering van deze visie. We eindigen dit onderdeel met de positionering.
1.1. Toekomstvisie We drukken de visie betreffende de gewenste strategie met betrekking tot het toerisme te Kortrijk in de volgende tabel uit onder andere in een centrale doelstelling, de producten die men wil aanbieden, de kernpositionering, de product-marktcombinaties die men wil aantrekken en klantengroepen die men wil viseren. De volgende paragrafen onderbouwen deze visie.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
81
Centrale doelstelling
Kernproducten en -positionering
Productmarktcombinaties
Het toeristisch beleid van Kortrijk moet in het teken staan van het bevorderen van het toerisme naar Kortrijk door: te werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’; te werken binnen een ruimere context met Kortrijk als centrum; marktconform te handelen op een dynamische en kwaliteitsvolle manier. Kortrijk moet de ambitie hebben een toeristisch product te ontwikkelen opgebouwd rond cultuur en historie, en hedendaagse, innovatieve en stijlvolle projecten. Dit wordt vervolgens geconcretiseerd in een positionering rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorisch’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’ vertaald in “een authentieke ervaring ingebed in cultuur en historie en voorgesteld op een innovatieve, hedendaagse en stijlvolle manier”. Volgende product-marktcombinaties met de hoogste prioriteit zullen in de diepte worden bewerkt: bovenlokale recreatie voor recreanten binnen een straal van 20 km in de eerste plaats het Eurodistrict Kortrijk-Rijsel en de provincies West- en Oost-Vlaanderen; niet-georganiseerd en georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van Vlaanderen en het Franstalige deel binnen het Eurodistrict Kortrijk-Rijsel; georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de provincie Henegouwen. Volgende product-marktcombinaties met een gemiddelde prioriteit zullen selectief worden bewerkt: niet-georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Hoofdstedelijk Gewest Brussel, de provincie Henegouwen en het Nederlandse Zeeland en Noord-Brabant; georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Nederlandse Zeeland en Noord-Brabant en het Franse Nord - Pas de Calais en Ile-deFrance; niet-georganiseerd recreatief kortverblijftoerisme voor inwoners van de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg, het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de Nederlandse regio ten zuiden van de as Amsterdam-Utrecht.
Klantengroepen
Þ
Volgende product-marktcombinaties met lagere prioriteit zullen enkel worden bewerkt op middellange termijn indien zich opportuniteiten voordoen en het nodige budget voorhanden is: georganiseerd recreatief dagtoerisme voor de dagtoerist uit de Engelse regio South East, Midlands en North; georganiseerd recreatief kortverblijftoerisme voor inwoners van Vlaanderen, het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de Nederlandse regio ten zuiden van de as Amsterdam-Utrecht; niet-residentieel en residentieel MICE-toerisme voor bedrijven uit Vlaanderen en Brussel. Focus op de bovenlokale recreant en klassieke dag/stadstoerist. In tweede instantie wordt ook aandacht besteed aan de verblijftoerist waarbij een combinatie wordt gemaakt tussen de stad Kortrijk en de (nabije) omgeving.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
82
1.2. Basisvragen Om te komen tot deze visie moeten we het antwoord vinden op vier basisvragen, met name: welke producten of diensten bieden we aan en welke niet? welke geografische markten willen we bewerken en welke niet? welke marktsegmenten willen we bewerken en welke niet? tot welke klantengroepen willen we ons richten en tot welke niet? In de hiernavolgende punten beschrijven we de antwoorden op deze basisvragen.
1.2.1. Selecteren van de producten en diensten Kortrijk beschikt over een divers aanbod zowel voor de eigen bevolking als voor de bezoekers, maar er bestaat echter een onevenwicht in aantrekkingskracht van de verschillende productaspecten. In de hiernavolgende tabel 30 categoriseren we de potentieel toeristische aantrekkingselementen op basis van potentiële (profilerings)elementen van Kortrijk vermeld in diverse beleidsdocumenten. Primaire aantrekkingspolen zijn aantrekkingselementen die een sterke, autonoom wervende kracht uitoefenen op een groot aantal bezoekers. Deze aantrekkingspolen moeten de belangstelling wekken om Kortrijk te komen ontdekken. De bedoeling is om (potentiële) bezoekers naar Kortrijk te halen via deze trekkers en hen tezelfdertijd te wijzen op het feit dat er nog heel wat anders voor ieders keuze te ontdekken valt in deze omgeving (met aanvullende aantrekkingspolen). Uit deze productstructurering concluderen we dat het toeristische product van Kortrijk voornamelijk gekenmerkt wordt door cultuurhistorie en hedendaagse, innovatieve, stijlvolle projecten. Andere elementen zoals recreatie, het winkelaanbod en de industrie zijn op dit ogenblik onvoldoende toeristische ontwikkeld om op de voorgrond te treden maar kunnen en moeten als ondersteunende elementen worden meegenomen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
83
84
Recreatieve voorzieningen Andere Nabije omgeving
Culturele voorzieningen en evenementenaanbod
Bezienswaardigheden en musea
Productlijnen Primair Erfgoed (bouwkundig, cultureel, religieus) Belfort en Begijnhof (Unesco-erfgoed) Broeltorens Onze-Lieve-Vrouwekerk (en Gravenkapel) en de Sint-Maartenskerk Laatgotische stadhuis (met Schepenzaal en Oude Raadzaal) Kortrijk 1302 - één dag, zeven eeuwen (museum en expertisecentrum over de geschiedenis van Kortrijk, 1302 en identiteiten)
Cultuurhistorische stad
Stadsvernieuwingsprojecten
Design- en woonbiënnale Interieur (tweejaarlijks) Eiland van licht
Stad van morgen
Tabel 30 Categorisering van het productaanbod in Kortrijk volgens potentiële (profilerings)elementen
Recreatie op en langs het water Streekbezoekerscentrum Leiestreek
(Heraanleg Leieboorden)
Stad aan de Leie
85
Nabije omgeving
Winkel-wandelcircuit
Andere
MICE-stad
Kortrijk Xpo met topbeurzen zoals Interieur, Classic, Busworld en Eurodog Provinciaal recreatiedomein De Gavers Kwalitatieve infrastructuur (faciliteiten, (Harelbeke-Deerlijk) special venues (congres- en seminariecentrum Gruzenberg en logies))
Fietsnetwerk Leiestreek
Recreatieve stad
Culturele voorzieningen en evenementenaanbod Recreatieve voorzieningen
Productlijnen Primair Erfgoed (bouwkundig, cultureel, religieus) Bezienswaardigheden en musea
Tabel 30 Categorisering van het productaanbod in Kortrijk volgens potentiële (profilerings)elementen (vervolg 1)
Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum (museum rond de historische en technische evolutie van de vlasnijverheid en zijn textiele producten in Vlaanderen) Stadsproject Kunstwerkstede De Coene (tijdelijk)
Nijverheidsstad
Winkel-wandelcircuit, Foruminvest
Winkelstad
86
Culturele voorzieningen en evenementenaanbod
Bezienswaardigheden en musea
Productlijnen Aanvullend Erfgoed (bouwkundig, cultureel, religieus)
Stad van morgen
Groeningekouter met de Groeningepoort en het Groeningemonument Begijnhofkapel (Mattheuskapel), Sint-Michielskerk, Sint-Antoniuskerk, het Onze-LieveVrouwhospitaal, Artillerietoren, de middeleeuwse kelder, St.-Amandsproosdij, Baggaertshof Museum voor de geschiedenis van Kortrijk Broelmuseum (museum rond de schilderkunst) Evenementen zoals Sinksenfeesten, Humorologie, Week van het ontwerpen Kortrijk Congé,11-daagse, … Buda-Kunsteneiland (met Tacktoren, Budascoop, Atmosfere (tweejaarlijks) De Smet-De Jaeghere, …) Cultuurcentrum Kortrijk (Schouwburg) Professionele podiumhuizen (Buda-Kunstencentrum, Limelight, Dans in Kortrijk, Happy New Ears, Theater Antigone, De Kreun, …)
Cultuurhistorische stad
Tabel 30 Categorisering van het productaanbod in Kortrijk volgens potentiële (profilerings)elementen (vervolg 2)
Leiefeesten
Stad aan de Leie
87
Nabije omgeving
Andere
Productlijnen Aanvullend Recreatieve voorzieningen Fiets-, wandel-, auto- en themaroutes
Fiets-, wandel-, auto- en themaroutes Recreatie op en langs het water Herinrichting van de publieke ruimte (aandacht voor esthetiek en architectuur) Designwinkels Samenwerkingsverband van de Designregio, Competentiepool Productontwikkeling en Industrieel Design met zetel in Kortrijk
Stad van morgen
Cultuurhistorische stad
Tabel 30 Categorisering van het productaanbod in Kortrijk volgens potentiële (profilerings)elementen (vervolg 3)
Lijnelementen zoals kanaal KortrijkBossuit en de Schelde
Stad aan de Leie
88
Nabije omgeving
Andere
Fietsfeesten
Culturele voorzieningen en evenementenaanbod Recreatieve voorzieningen
Fiets-, wandel-, auto- en themaroutes Provinciaal domein Bergelen (Wevelgem) Sportcampus Lange Munte, recreatie voor de jeugd met onder andere de skatebowl, De Warande Andere recreatiemogelijkheden: bowling, karting, minigolf, volksspelen, zwemmen (openluchtzwembad), muurklimmen, golf, hippodroom/hippisch centrum, vliegveld, Kinepolis, … Groen netwerk (De Libel, Interfluvium)
Recreatieve stad
Productlijnen Aanvullend Erfgoed (bouwkundig, cultureel, religieus) Bezienswaardigheden en musea
MICE-stad
Winkelstad
Multinationale ondernemingen, kmo’s Algemeen aanbod kleinen zelfstandigen in de bouwsector, handel hout- en meubelindustrie, afwerking, decoratie en binnenhuisinrichting
Fiets-, wandel-, auto- en themaroutes
Bakkerijmuseum, Landbouwmuseum, molens (Preetjesmolen, Vannestesmolen en Hoogmolen Aalbeke)
Nijverheidsstad
Tabel 30 Categorisering van het productaanbod in Kortrijk volgens potentiële (profilerings)elementen (vervolg 4)
1.2.2. Opstellen van de prioritaire product-marktcombinaties In de volgende punten bekijken we achtereenvolgens de te bewerken geografische markten en de belangrijkste marktsegmenten als basis voor de bepaling van de prioritaire product-marktcombinaties.
1.2.2.1. Selectie van geografische markten en marktsegmenten We starten met een selectie van geografische markten en marktsegmenten voor Kortrijk. In tabel 31 evalueren we deze op basis van het actuele belang, het groeipotentieel, de belangrijkste herkomstregio en de gemiddelde bestedingen van de bezoekers. We vermelden ook de redenen tot een bezoek aan en verblijf in Kortrijk en het huidige beschikbare aanbod in Kortrijk. De laatste kolom geeft vervolgens de voorgestelde selectie weer voor Kortrijk of met andere woorden deze geografische markten en marktsegmenten die de dienst voor toerisme Kortrijk dient te bewerken. Met betrekking tot toerisme en recreatie kunnen we voor Kortrijk: het geografisch marktbereik situeren in België, Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland; de volgende marktsegmenten vooropstellen:
bovenlokale recreatie: personen uit de omgeving van Kortrijk die aan een culturele activiteit deelnemen, wandelen, …
recreatief niet-georganiseerd dagtoerisme: reizigers die voor hun ontspanning gedurende een dag naar Kortrijk komen maar hiervoor geen beroep doen op een reisorganisatie;
recreatief georganiseerd dagtoerisme: reizigers die (al dan niet in groep) voor hun ontspanning gedurende een dag naar Kortrijk komen en hiervoor een beroep doen op een (virtuele) reisorganisatie (incoming agent, autocarist, NMBS-dagtrips, …);
recreatief niet-georganiseerd (kort)verblijftoerisme: reizigers die voor hun ontspanning naar Kortrijk komen, er minstens één nacht verblijven maar voor dit verblijf geen beroep doen op een reisorganisatie;
recreatief georganiseerd (kort)verblijftoerisme: reizigers die (al dan niet in groep) voor hun ontspanning naar Kortrijk komen, er minstens één nacht verblijven en voor dit verblijf een beroep doen op een (virtuele) reisorganisatie (touroperator, autocarist, …). Met betrekking tot het zakelijk toerisme kunnen we de volgende marktsegmenten voor Kortrijk vooropstellen: MICE-toerisme: het MICE-toerisme is een verzamelnaam voor MICE-activiteiten of commerciële zakelijke activiteiten, met name Meetings (vergaderingen), Incentives (motivatiereizen), Congresses (congressen) en Exhibitions (tentoonstellingen, beurzen). Het kan zowel gaan om eendaagse als om meerdaagse activiteiten; zakelijk toerisme: onder zakelijk toerisme verstaan we de pure zakenreizen of reizen voor (andere) beroepsredenen zonder commercieel doel. Het kan zowel gaan om eendaagse als om meerdaagse activiteiten. Aangezien de toeristische diensten weinig invloed kunnen uitoefenen op deze markt, besteden we daar verder geen aandacht aan.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
89
90
19.548 groepsbeStijgend zoekers in 2005 aan de stad Kortrijk (verschillende nationaliteiten, exclusief bezoekers aan musea)
Recreatief toerisme, dagtoerisme, georganiseerd
Dalend
In totaal 160.000 dagbezoeken in 2004
Gemiddeld
West-Vlaanderen, Laag Oost-Vlaanderen, Antwerpen en Wallonië
Rest van WestVlaanderen, OostVlaanderen (vervolgens Antwerpen en Vlaams-Brabant)
Vlaanderen Arrondissement Kortrijk
Stagnatie Geen gegevens
Hoog Geen gegevens
Belangrijkste her- Gemiddelde bekomstregio stedingen
Groeipotentieel
Recreatief toerisme, dagtoerisme, nietgeorganiseerd
Toeristische Actueel belang marktsegmenten en geografische markten België 1 Bovenlokale recreatie Geen gegevens
Tabel 31 Voorstel van mogelijke geografische markten en marktsegmenten voor Kortrijk
+++
+++
+++
Aanbod in Kortrijk Selectie Kortrijk
Stadsbezoek (wande- +++ ling, bezoek), nabijheid tot woonplaats, gastronomie Kunsthistorisch pa+++ trimonium, Guldensporenstad - 1302 en door aanbeveling vrienden, familie, kennissen +++
Redenen tot bezoek aan Kortrijk
91
Recreatief toerisme, (kort)verblijftoerisme, georganiseerd Zakelijk toerisme, commercieel, nietresidentieel Zakelijk toerisme, commercieel, residentieel
Toeristische marktsegmenten en geografische markten Recreatief toerisme, (kort)verblijftoerisme, niet-georganiseerd
Groeipotentieel
Stabiel
2.453 overnachtin- Licht stijgend gen in Kortrijk in 2005 in functie van congressen en seminaries
Geen gegevens
17.066 toeristisch- Stijgend recreatieve overnachtingen in Kortrijk in 2005
Actueel belang
Hoog
Hoog
Gemiddelde bestedingen
Vlaanderen en Brus- Hoog sel
Vlaanderen en Brus- Gemiddeld sel
Antwerpen, VlaamsBrabant, Limburg
Belangrijkste herkomstregio
Tabel 31 Voorstel van mogelijke geografische markten en marktsegmenten voor Kortrijk (vervolg 1)
Commercieel zakelij- ++ ke doeleinden
Commercieel zakelij- ++ ke doeleinden
+
++
+
++
Aanbod in Kortrijk Selectie Kortrijk
Kunsthistorisch pa++ trimonium, Guldensporenstad - 1302 en een nieuwe ervaring +
Redenen tot bezoek aan Kortrijk
92
5 (toeristischrecreatief), 5 (MICE)
2 (toeristischrecreatief), 3 (MICE)
4 (toeristischrecreatief), 4 (MICE)
Verenigd Koninkrijk
Duitsland
3 (toeristischrecreatief), 2 (MICE)
Actueel belang
Frankrijk
Toeristische marktsegmenten en geografische markten Nederland
Stagnatie
Groei
Zwakke groei
Stagnatie
Groeipotentieel
NordrheinWestfalen
South East, Midlands en North
Nord-Pas de Calais - Ile-deFrance (Parijs en omgeving)
Ten zuiden as Amsterdam - Enschede
Gemiddeld tot hoog
Gemiddeld
Laag
Gemiddeld
Belangrijkste her- Gemiddelde bekomstregio stedingen
Tabel 31 Voorstel van mogelijke geografische markten en marktsegmenten voor Kortrijk (vervolg 2)
Guldensporenstad 1302, textielpatrimonium en de Leie, (Nederlandstalige) poort tot Rijsel Kunsthistorisch patrimonium, ontspannings- en uitgaansmogelijkheden en een dynamische stad Textielpatrimonium, nabijheid met Rijsel en een nieuwe ervaring Geen gegevens
Redenen tot bezoek aan Kortrijk
Geen gegevens
++
++
+++
+
++
++
Aanbod in Kortrijk Selectie Kortrijk
Op basis van de kwantitatieve en kwalitatieve beoordeling worden volgende keuzes gemaakt voor Kortrijk: de geografische markten:
eerste prioriteit of de hoogste prioriteit: Eurodistrict Kortrijk-Rijsel, België, met in de eerste plaats de Vlaamse provincies. Bijkomend zal aandacht gaan naar het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de provincie Henegouwen,
tweede prioriteit: andere regio’s in Frankrijk en meer bepaald Nord - Pas de Calais en Ile-deFrance, Nederland, de regio’s tot Amsterdam en Utrecht,
derde prioriteit: Verenigd Koninkrijk en meer bepaald South East, Midlands en North; de marktsegmenten:
eerste prioriteit of de hoogste prioriteit gaat naar bovenlokale recreatie en dagtoerisme,
tweede prioriteit: kortverblijftoerisme,
derde prioriteit: commercieel zakelijk toerisme.
1.2.2.2. Prioritaire product-marktcombinaties Wanneer we de bovenvermelde geografische markten en marktsegmenten met elkaar combineren, dan komen we tot een matrix van prioritaire product-marktcombinaties (PMC’s) voor Kortrijk (zie tabel 32). Binnen elk van de marktsegmenten plaatsen we de diverse geografische markten en regio’s waarbij we een onderscheid maken tussen product-marktcombinaties die de eerste prioriteit verdienen en diegene die op de tweede en derde plaats komen. In de eerste kolom duiden we de marktsegmenten aan, in de volgende kolommen de diverse geografische markten. We overlopen de diverse prioritaire product-marktcombinaties. Volgende product-marktcombinaties met de hoogste prioriteit zullen in de diepte worden bewerkt: bovenlokale recreatie voor recreanten binnen een straal van 20 km, in de eerste plaats het Eurodistrict Kortrijk-Rijsel en de provincies West- en Oost-Vlaanderen; niet-georganiseerd en georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van Vlaanderen en het Franstalige deel binnen het Eurodistrict Kortrijk-Rijsel; georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de provincie Henegouwen. Volgende product-marktcombinaties met een gemiddelde prioriteit zullen selectief worden bewerkt: niet-georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Hoofdstedelijk Gewest Brussel, de provincie Henegouwen en het Nederlandse Zeeland en NoordBrabant; georganiseerd recreatief dagtoerisme voor inwoners van het Nederlandse Zeeland en Noord-Brabant en het Franse Nord - Pas de Calais en Ile-de-France; niet-georganiseerd recreatief kortverblijftoerisme voor inwoners van de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg, het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de Nederlandse regio ten zuiden van de as Amsterdam-Utrecht.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
93
94
Eerste prioriteit Tweede prioriteit Derde prioriteit Geen prioriteit
1 2 3
Bovenlokale recreatie Recreatief toerisme, dagtoerisme, niet-georganiseerd Recreatief toerisme, dagtoerisme, georganiseerd Recreatief toerisme, (kort)verblijftoerisme, niet-georganiseerd Recreatief toerisme, (kort)verblijftoerisme, georganiseerd Zakelijk toerisme, commercieel, niet-residentieel Zakelijk toerisme, commercieel, residentieel Zakelijk toerisme, niet commercieel, niet-residentieel Zakelijk toerisme, niet commercieel, residentieel
Producttypes
3 3 3
3
3
3
3
3
3
2
2
1
1
1
1
1
1
1
2
Provincie Henegouwen
1
2
Hoofdstedelijk Gewest Brussel
2
België/ Frankrijk Frankrijk Eurodistrict Nord - Pas Kortrijk-Rijsel de Calais en Ile-deFrance 1
Antwerpen, VlaamsBrabant en Limburg
België
1
West- en OostVlaanderen
Tabel 32 Prioritaire product-marktcombinaties voor Kortrijk
3
2
2
2
NoordBrabant en Zeeland
3
2
Rest van de regio ten zuiden van de as AmsterdamUtrecht
Nederland
3
Verenigd Koninkrijk South East, Midlands en North
NordrheinWestfalen
Duitsland
Volgende product-marktcombinaties met lagere prioriteit zullen enkel worden bewerkt op middellange termijn indien zich opportuniteiten voordoen en het nodige budget voorhanden is: georganiseerd recreatief dagtoerisme voor de dagtoerist uit de Engelse regio South East, Midlands en North; georganiseerd recreatief kortverblijftoerisme voor inwoners van Vlaanderen, het Hoofdstedelijk Gewest Brussel en de Nederlandse regio ten zuiden van de as Amsterdam-Utrecht; niet-residentieel en residentieel MICE-toerisme voor bedrijven uit Vlaanderen en Brussel.
1.2.3. Bepalen van de prioritaire klantengroepen De verdere verfijning van de product-marktcombinaties en de geografische segmentatie via de doelgroepenbepaling geeft ons de mogelijkheid de marketingmix af te stemmen op de behoeften en trends van de gekozen doelgroepen. De marktbewerking van Kortrijk moet zich in hoofdzaak focussen op: de bovenlokale recreant met als voornaamste activiteiten:
het bezoeken van bioscoop, cultureel centrum of museum,
het ondernemen van een stadsbezoek of -wandeling,
gebruik van het ondersteunend aanbod zoals café, restaurant, shopping; de klassieke dag/stadstoerist:
het vertoeven in een historisch kader, klassieke sightseeing, het stadsbeeld is bepalend,
het ondersteunend aanbod zoals terrasjes, shopping, … is minstens even belangrijk, er is een grote verwevenheid met andere mogelijkheden inclusief animatie en vertier, de verblijftoerist waarbij een combinatie wordt gemaakt tussen de stad Kortrijk en de (nabije) omgeving. Volgens dit overzicht zal de marktbewerking van Kortrijk zich voornamelijk focussen op een stadsbezoeker die geïnteresseerd is in genieten, ontspannen (onder andere gastronomie) en het culturele erfgoed ontdekken. Dit segment bestaat voornamelijk uit: personen van 35 jaar en ouder; voornamelijk reizend zonder kinderen; bedienden of (brug)gepensioneerden; een sociale midden- en hoge klasse.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
95
1.3. Uitwerken van één kernpositionering Positionering houdt een keuze in omtrent de manier waarop men wil dat Kortrijk wordt gepercipieerd door de consument in vergelijking met de concurrentie. Het komt erop aan om één positionering met accenten naar de prioritaire doelgroepen toe te definiëren zoekend naar meerwaardecreërende en zich onderscheidende elementen en rekening houdend met de opportuniteiten (trends) in de markt. Om de positionering van Kortrijk verder uit te werken, moeten we vervolgens op zoek gaan naar typische kenmerken van Kortrijk die de consument belangrijk acht maar elders niet vindt of waarvan men op zijn minst het idee kan creëren dat men die op een andere plaats niet of minder goed ervaart. We vertalen dit algemeen naar kernwaarden. Kernwaarden zijn uniek en onderscheidend. Deze komen niet tot uiting in een slogan maar zijn de onderliggende begrippen waarop alle uitingen terug te voeren zijn. Zij beschrijven het karakter van Kortrijk. Op stedelijk niveau verwijzen we naar de combinatie van creatie, innovatie en design, en op toeristisch niveau naar de combinatie cultuurhistorisch en hedendaags, innovatief, stijlvol. Deze zijn in samenhang te ontwikkelen. Noodzakelijke voorwaarde is continuïteit in actie, omdat herkenbaarheid om tijd vraagt. Aan de toeristisch kernwaarden koppelen we vervolgens verhalen, symbolen, beelden, mensen om de begrippen te “laden” met dragers: zo gaan de begrippen leven, zo zijn ze overdraagbaar en zo kunnen vele uitingen bijdragen aan het gepast in de markt zetten van Kortrijk. We stellen volgende positionering voor: Kortrijk Kernwaarden op stedelijk niveau: creatie, innovatie en design1 Kernwaarden op toeristisch niveau Leiestreek: industrieel erfgoed en kunstvaardigheid verwoord in “Waar verleden toekomst is” Kortrijk + Cultuurhistorisch Kortrijk + Hedendaags/innovatief/stijlvol Een authentieke ervaring ingebed in cultuur en historie en voorgesteld op een innovatieve, hedendaagse en stijlvolle manier Beelden verwijzen naar een stadsbeleving waarbij innovatie wordt aangewend om de waarbij creatie, innovatie en design geplaatst worden in een historisch en toecultuurhistorie beleefbaar te maken komstig perspectief Huidige situatie Bestaand, kernwaarden toepassen Te versterken of te ontwikkelen
1
Complementair aan de twee resterende strategische stedelijke opties van de rasterstad als functioneringsmodel en het Eurodistrict als breder kader (Bestuursakkoord ‘Aantrekkelijk Kortrijk’ goedgekeurd op 5 december 2006).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
96
2. Kritische succesfactoren De visie weerspiegelt de objectieven voor de verdere uitbouw van het toerismebeleid in Kortrijk. De visie verwijst, met andere woorden, naar de gewenste situatie voor het toerisme in Kortrijk. We moeten deze toekomstvisie plaatsen tegenover de SWOT-analyse die ons een evaluatie oplevert van de huidige situatie. Door de confrontatie van de visie op de toekomst met de huidige positie, resulterend uit de situatieanalyse van de eerste fase, komen we tot kritische succesfactoren die moeten worden vervuld om de stap te kunnen zetten van de huidige situatie naar de gewenste situatie. Kritische succesfactoren zijn omschrijvingen van die aandachtspunten die het falen of slagen van een beleid zullen bepalen. We werken hierbij vanuit twee invalshoeken: extern perspectief: hier gaat het fundamenteel over de marktpositie en de marktbenadering met als uiteindelijk doel een hogere klantentevredenheid; intern perspectief: het betreft beleids- en organisatorische processen ten aanzien van aanbod en vermarkting, ontwikkeling van bekwaamheden en vaardigheden van de medewerkers, … met als finaal doel een effectiever en efficiënter beleid en organisatie. We concretiseren de externe en interne kritische succesfactoren als volgt: extern perspectief:
KSF1: volledig benutten van het toeristische kernproduct: aangezien men binnen een bestemming moet kunnen waarmaken wat in de positionering beloofd wordt, is het essentieel aandacht te besteden aan de fysische productontwikkeling en de belevingswaarde van deze toeristische aantrekkingselementen,
KSF2: versterken van de ondersteunende infrastructuur: een kwaliteitsvol toeristisch kernproduct vereist eveneens de uitbouw van een ondersteunende infrastructuur,
KSF3: opstellen van een marktconforme citymarketingstrategie en toeristische positionering: rekening houdend met de opportuniteiten in de markt en de wensen van geviseerde doelgroepen komt het erop aan een consistente stedelijke marktpositionering uit te werken waarbinnen ook aandacht gaat naar de gedefinieerde toeristische kernpositionering rond ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’,
KSF4: uitwerken van een marketingstrategie: het toeristisch product Kortrijk moet vervolgens op een structurele, gecoördineerde en strategische manier vermarkt worden; intern perspectief:
KSF5: versterken van de organisatiestructuur van de dienst voor toerisme waarbij aandacht besteed wordt aan de structuur, personeelsbezetting en een duidelijke taakafbakening,
KSF6: kennis ontwikkelen inzake de behoeften en tevredenheid van de vooropgestelde doelgroepen aan de hand van een monitoringsysteem. Kortrijk heeft op dit moment en in de toekomst op toeristisch vlak veel te bieden. Kortrijk kan evenwel nog meer kwalitatief worden uitgebouwd en sterker vermarkt worden indien voldaan wordt aan de vooropgestelde interne en externe kritische succesfactoren. Door de realisatie van actie na actie (in functie van de aanwezige middelen) komt het streefbeeld op lange termijn steeds dichterbij.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
97
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
98
HOOFDSTUK 5: ACTIEGERICHTE STRATEGIE MET BETREKKING TOT HET TOERISME TE KORTRIJK In het vorige hoofdstuk is elk van de kritische succesfactoren in vrij algemene termen uitgedrukt. In dit hoofdstuk werken we de te volgen strategie volledig uit in functie van deze kritische succesfactoren. Onderstaande figuur geeft de inhoudelijke aanpak weer voor de opmaak van het beleidskader. Figuur 5 Inhoudelijke aanpak voor de opmaak van het beleidskader
1. Kritische succesfactor (KSF)
2. Strategische beleidsdoelstellingen
3. Prestatieindicatoren
4. Verbeteracties
5. Streefdata en verantwoordelijken
Omschrijving van het betreffende aandachtspunt voor het beleid
Duidelijke omschrijving van de resultaten die moeten worden bereikt voor elke kritische succesfactor
Identificatie van meetpunten waarmee het behalen van de resultaten kan worden beoordeeld
Identificatie van acties en maatregelen die moeten toelaten de gestelde beleidsdoelstellingen te realiseren
Vooropstellen van streefdata voor het behalen van resultaten en aanduiden van verantwoordelijken
Voor elke kritische succesfactor (KSF) worden één of meerdere strategische doelstellingen geformuleerd die bij verwezenlijking ervan leiden tot de oplossing van de gestelde problematiek. Per beleidsdoelstelling formuleren we één of meerdere prestatie-indicatoren. Prestatie-indicatoren vormen een maatstaf waarmee de voortgang van de realisatie van de beleidsdoelstellingen kan worden nagegaan en waarmee de beleidsdoelstellingen meetbaar worden gemaakt. Om tot de realisatie van de gestelde beleidsdoelstellingen te komen, moeten direct werkbare verbeteracties en maatregelen worden voorgesteld. Het betreft suggesties voor beleidskeuzes en prioriteiten. Per actie worden ten slotte streefdata vooropgesteld en verantwoordelijkheden toegekend. Op deze manier kan de voortgang van de realisatie van de beleidsdoelstellingen worden nagegaan en waar nodig bijgestuurd. Met korte termijn worden de jaren 2007-08 bedoeld, middellange termijn omvat de periode 2009-12. Sommige acties lopen evenwel over een langere periode maar worden volledigheidshalve ook vermeld. Alle acties voor de verschillende kritische succesfactoren samen vormen de ruggengraat van het actieplan ten aanzien van toerisme in Kortrijk.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
99
1. KSF1: volledig benutten van het toeristische kernproduct Aangezien men binnen een bestemming moet kunnen waarmaken wat in de positionering beloofd wordt, is het essentieel aandacht te besteden aan de keuze van het toeristische kernproduct gecombineerd met een fysische en belevingsvolle uitbouw. Aan deze kritische succesfactor zijn drie strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld: definiëren van het toeristische kernproduct van Kortrijk om zodoende een duidelijk beeld te creëren van de stad en regio en de beleidsinspanningen te concentreren; fysisch uitbouwen van de toeristische kernproducten volgens de toeristische kernwaarden op een dynamische en kwaliteitsvolle manier; belevingsvol uitbouwen van de toeristische kernproducten: een klassiek fysiek toeristisch product volstaat op zich niet meer om een bezoeker te boeien. Meer en meer aandacht dient te gaan naar de belevingswaarde van de voornaamste toeristische aantrekkingselementen. Tabel 33 geeft alle voorgestelde verbeteracties binnen deze kritische succesfactor op hoofdlijnen weer voor elk van de strategische doelstellingen naast de prestatieindicatoren, streefdata en verantwoordelijkheden. Deze verbeteracties worden vervolgens uitgewerkt in de volgende paragrafen. Verbeteracties worden voorgesteld omwille van verschillende redenen: Kortrijk beschikt over een divers aanbod zowel voor de eigen bevolking als voor de bezoekers, maar er bestaat echter een onevenwicht in aantrekkingskracht van de verschillende productaspecten; de beperkte verwevenheid van verschillende complementaire functies in de stad; design, creatie en innovatie zijn nog onvoldoende zichtbaar; monumentenzorg is niet opgenomen binnen een stadsdienst; met uitzondering van Kortrijk 1302 worden overige stadsmusea geconfronteerd met een verouderde inrichting/interpretatie/inhoud; er zijn verschillende mogelijkheden en combinaties om de stad Kortrijk te beleven maar er is geen ter plaatse bewegwijzerd ontdekkingscircuit; het patrimonium (erfgoed) wordt beperkt ontsloten (geen verhaal, beperkt toegankelijk, …); de meerderheid van georganiseerde evenementen en activiteiten hebben een lokaal karakter.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
100
Tabel 33 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties, streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF1: volledig benutten van het toeristische kernproduct Strategische beleidsdoelstellingen Definiëren van het toeristische kernproduct
Prestatie-indicatoren
Verbeteracties
Categoriseren van de toeristische aantrekkingselementen
Ondersteunen fysische uitbouw van de toeristische kernproducten
Permanent Stedelijk beleid
Ruimtelijk structureren van de toeristische kernelementen Uitbouwen van strategische samenwerkingsverbanden Ontsluiten van de toeristische kernproducten Ondersteunen van een evenementenvisie
Middellange termijn Strategisch plan, Dienst Toerisme, stedelijk beleid en betrokken publieke en private actoren
Fysisch uitbouwen van de toeristische kernproducten
Belevingsvol uitbouwen van de toeristische kernproducten
Graad van benutting van het toeristische kernproduct (bezoekersstromen) Naambekendheid van het toeristische kernproduct Tevredenheid van de bezoekers Aantal geplande en gerealiseerde strategische initiatieven/projecten Bezoekersstromen Tevredenheid van de bezoekers Aantal ontsloten toeristische kernelementen Diversiteit in ontsluiting Aanbod recreatieve infrastructuur Aantal gebruikers van de routes Aantal georganiseerde bovenlokale evenementen
Streefdata en verantwoordelijkheden Korte termijn Strategisch plan, Dienst Toerisme en betrokken publieke en private actoren
1.1. Categoriseren van de toeristische aantrekkingselementen Zoals vermeld in de centrale doelstelling staat het toeristische beleid van Kortrijk in het teken van het bevorderen van het toerisme naar Kortrijk door: te werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’; te werken binnen een ruimere context met Kortrijk als centrum.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
101
Dit brengt ons bij de keuze van het volgende toeristische kernproduct: 1. primair werken rond de stadsbeleving van Kortrijk (voor dagtoerisme) waarbij:
innovatie wordt aangewend om de historie beleefbaar te maken,
creativiteit (kunsten), innovatie en design worden geplaatst in een historisch en toekomstig perspectief,
de samenhang tussen de verschillende deelruimtes wordt geïntensiveerd, meer bepaald het historische kerngebied, het Buda-Kunsteneiland en het winkelwandelgebied; 2. als tweede prioriteit de Leiestreek enten op het stedelijke product (voor dagtoerisme en kortverblijftoerisme); 3. ten slotte bezienswaardigheden meenemen binnen het Eurodistrict en de Franse tegenganger van de regio Leiestreek, Lys sans Frontières (voor kortverblijftoerisme). We concretiseren de uitbouw van het toeristische kernproduct in tabel 34 en vatten de belangrijkste elementen samen in de hiernavolgende punten.
1.2. Ondersteunen fysische uitbouw van de toeristische kernproducten Voor het fysisch uitbouwen van het toeristische kernproduct wordt aandacht besteed aan de hedendaagse, innovatieve en stijlvolle voorstelling van het patrimonium in het historische kerngebied bestaande uit een architectuurpatrimonium en een cultuurhistorisch patrimonium. Hierbij wordt aandacht besteed aan: een blijvende investering in de verdere herinrichting van de publieke ruimte en de samenhang tussen de verschillende deelruimtes; een blijvende investering in architectuur en stadsvernieuwingsprojecten van topkwaliteit; de fysische uitbouw van volgende bezienswaardigheden:
Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis;
Belfort;
Sint-Maartenskerk;
Begijnhof (creativiteit in het Begijnhof) met de Begijnhofkapel en Begijnhofpark;
Onze-Lieve-Vrouwekerk (functieverandering met de herinrichting van de Gravenkapel);
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit;
Broeltorens;
ondergrondse middeleeuwse kelder.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
102
103
Architectuur en cultuurhistorisch patrimonium
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit (integratie Museum voor de geschiedenis van Kortrijk en Kortrijk 1302)
Onze-Lieve-Vrouwekerk met de herinrichting Gravenkapel, ontwikkeling Groeningekouter (Groeningepoort, -monument en -laan) (ontwerp Bureau Jacques Wirtz)
Secundair erfgoed: SintMichielskerk, SintAntoniuskerk, het Onze-LieveVrouwhospitaal, St.Amandsproosdij, Baggaertshof Recreatief Kortrijk (Lange Munte, De Warande, Wikings en openluchtzwembad, Buda Beach en andere recreatiemogelijkheden) Hoog Kortrijk met Kortrijk Xpo, Kinepolis, …
Verbinding BegijnhofBegijnhofparkwinkelwandelgebied (Paul De Roose)/Ondersteunen creativiteit in het Begijnhof Ondersteuning stadsvernieuwingsprojecten zoals Leieboorden, zeven bruggen, ...
Leie met de Broeltorens
Commercieel Kortrijk (winkelwandelcircuit, Foruminvest)
Verdere herinrichting publieke ruimtes/blijven investeren in architectuur en stadsvernieuwingsprojecten van topkwaliteit
Grote Markt met Belfort (Unesco-erfgoed), laatgotische stadhuis (met Schepenzaal en Oude Raadzaal), ondergrondse middeleeuwse kelder, SintMaartenskerk Unesco-erfgoed: Begijnhof/Begijnhofkapel/Begijnhofpark/Artillerietoren
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de stad
Ondersteuning fysische ontwikkeling volgens kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol)
Ondersteuning toepassen en versterken kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol)
Tabel 34 Concretisering volledig benutten van het toeristische kernproduct van Kortrijk
Roubaix met La Piscine, Musée d'Art et d’Industry
Groen Kortrijk (stadsbos Preshoek, provinciedomein Bergelen (Wevelgem), andere bosgebieden (Heulebos, …, Groen Lint, …) Vergelijkbare bezienswaardigheden in de Leiestreek, het Eurodistrict en Lys sans Frontières zoals: Rijsel met een rijk historisch cultureel patrimonium, tal van musea en hedendaagse architectuurprojecten
Recreatief Kortrijk (fietsroutenetwerk/Interfluvium LeieKanaal-Schelde, De Gavers (Harelbeke) en andere recreatiemogelijkheden)
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de Leiestreek en het Eurodistrict
Betrokken publieke en private actoren Stedelijke ontwikkelingsmaatschappij Erfgoedcel Gidsenkring Provincie West-Vlaanderen, Westtoer en Toerisme Leiestreek Onderwijsinstellingen
Mogelijke partners (fysische en belevingsvolle) productontwikkeling
104
Creativiteit (kunsten), innovatie en design door de eeuwen heen
Activiteiten cultuurcentrum Kortrijk, professionele podiumhuizen, schouwburg (aanbod aan tentoonstellingen, podiumwerking, culturele voorstellingen, …)
Activiteiten en ontwikkelingen van bedrijven, onderwijsinstellingen, zelfstandige actoren, …
Ondersteuning toepassen en versterken kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol)
Ontwikkeling Budaeiland als innovatiepool in de binnenstad met activiteitencentrum met tentoonstellingen rond bijvoorbeeld ontwerpen van Jozef De Coene en realisaties van Kunstwerkstede De Coene, workshops, lezingen, atelierwerkingen, aanwezigheid van competentiecentra rond creativiteit, innovatie en design, activiteiten en ontwikkelingen van bedrijven, onderwijsinstellingen, zelfstandige actoren, … Broelmuseum rond beeldende kunst van de 16de tot de 21ste eeuw
Ondersteuning fysische ontwikkeling volgens kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol)
Muziekcentrum
Tourcoing met jaarlijks internationale tentoonstellingen van Le Fresnoy School Villeneuve d'Ascq met het museum van moderne kunst
Vergelijkbare bezienswaardigheden in de Leiestreek, het Eurodistrict en Lys sans Frontières zoals: Museum DhondtDhaenens (SintMartens-Latem), BePart platform (Waregem), Deweer Art Gallery (Otegem), Design Museum (Gent), Transfo (Zwevegem)
Bestaand aanbod aan gerelateerde kleinhandelszaken verhogen, aantrekken en streven naar projecten met ontwerp(st)ers en designers, …
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de Leiestreek en het Eurodistrict
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de stad
Tabel 34 Concretisering volledig benutten van het toeristische kernproduct van Kortrijk (vervolg 1)
Bedrijven zoals Barco (Kortrijk), Delta Light (Moorsele), Modular (Roeselare), Durlet (Izegem), Bekaert (Zwevegem), Lano Carpets (Harelbeke) Stadsbestuur Designmeesters bij Designregio Kortrijk vzw (STEM-project) Onderwijsinstellingen Zelfstandige actoren vzw Atmosfeer, Stichting Interieur vzw, vzw Buda-Kunstencentrum, Vlaams Kunststofcentrum (Vlaamse Competentiepool Productontwikkeling en Industrieel Design (zetel Kortrijk)) Het Lerend Netwerk Innovatie van VOKA Erfgoedcel Provincie West-Vlaanderen (gebiedswerking cultuur), Westtoer, Toerisme Leiestreek, Toerisme Vlaanderen Bevoegde publieke en private actoren in Kortrijk, Leiestreek en het Eurodistrict ADMIRE-netwerk van Europese designsteden (Kortrijk (B), Braga (P), Eindhoven (NL), Lahti (FIN), Göteborg-Mölndal (S); Saint-Etienne (F) en Torino (IT))
Mogelijke partners (fysische en belevingsvolle) productontwikkeling
105
Creativiteit (kunsten), innovatie en design door de eeuwen heen
Vlasmuseum (herprofilering Nationaal Vlas-, Kant- en Linnenmuseum)
Ondersteuning toepassen en versterken kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol)
Zichtbaarheid ontwikkelingen historische en hedendaagse textielindustrie, opleidingen PTI Kortrijk (textiel en designtechnieken) en competentiecentrum kunststoffen
Ondersteuning fysische ontwikkeling volgens kernwaarden (hedendaags, innovatief en stijlvol) Preetjesmolen, vlasserswoningen, Bakkerijmuseum, Landbouwmuseum, ...
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de stad
Tabel 34 Concretisering volledig benutten van het toeristische kernproduct van Kortrijk (vervolg 2)
Aanbod in Rijsel, Menen, Komen, Doornik, Armentières
Vlassites en roterijen in Bissegem, Menen (vlassite Dhondt), Kuurne (roterij Sabbe en site Verschaeve), Gullegem, ...
Link met aanvullende bezienswaardigheden in de Leiestreek en het Eurodistrict (Zie eerder)
Mogelijke partners (fysische en belevingsvolle) productontwikkeling
Het is een evidentie dat de basis ter verbetering van het patrimonium de renovatie en verfraaiing zijn. Het lokale beleid betreffende renovatie en hedendaagse, innovatieve verfraaiing moet verdergezet worden. Men moet daarbij bedenken dat de bezoeker het grootste deel van zijn tijd in het openbare domein vertoeft en steeds kritischer, veeleisender en meer kwaliteitsbewust wordt. Bovendien leveren de concurrenten steeds meer inspanningen om hun product te verbeteren. Bovenop deze basisambitie dient het belang aangehaald van meer zichtbaarheid en het voorzien van continuïteit in de creativiteit (kunsten), innovatie en design in Kortrijk. Het Buda-Kunsteneiland kan niet toeristisch worden uitgedragen (kunstenaars moeten in alle rust aan hun creaties kunnen werken) maar de zichtbaarheid kan bewerkstelligd worden via onder andere het Broelmuseum, de activiteiten van de culturele sector en een activiteitencentrum. Het activiteitencentrum moet een locatie worden waar creativiteit (kunsten), innovatie en design zichtbaar en toegankelijk worden. Activiteiten zullen in het bijzonder bestaan uit tentoonstellingen rond bijvoorbeeld ontwerpen van Jozef De Coene en realisaties van Kunstwerkstede De Coene, workshops, lezingen, atelierwerkingen, aanwezigheid van competentiecentra rond creativiteit, innovatie en design, activiteiten en ontwikkelingen van bedrijven, onderwijsinstellingen, zelfstandige actoren, … Bijkomend wordt aandacht besteed aan de zichtbaarheid van historische en hedendaagse textielindustrie onder andere in het Vlasmuseum. Het geheel is ambitieus en het engagement moet er zijn om genoeg middelen en netwerking te voorzien om dit te bewerkstelligen. Binnen Vlaanderen is de potentie met betrekking tot design aanwezig en kan Kortrijk, mits een sterke profilering en stevige linken naar het lokale designonderwijs en bedrijfsleven, toch dat streepje voor blijven houden. Bijkomend moet er ook een streven zijn naar het opbouwen van een netwerk binnen en buiten het stadscentrum (zie ook punt 1.3.).
1.3. Ruimtelijk structureren van de toeristische kernelementen We vinden het belangrijk om een ruimtelijke dimensie aan de productontwikkeling toe te voegen door een ruimtelijk verband te creëren tussen (soms verspreide) aantrekkingselementen omwille van twee redenen: de structurering en inrichting van de publieke ruimte speelt een steeds belangrijkere rol in de beleving van de consument; de passende uitwerking van de relatie binnenstad met het buitengebied. De ruimtelijke toeristisch-recreatieve structuur functioneert op twee schaalniveaus: macro (de binnenstad en het buitengebied) en micro (de binnenstad), in hoofdlijnen weergegeven op respectievelijk de figuren 6 en 7. Op macroniveau onderscheiden we volgende componenten: de Leiestreek, de gedifferentieerde binnenstad en de pool rond Hoog Kortrijk.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
106
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
107
108
Hierbij stellen we volgende prioritaire acties voor: er moet gestreefd worden naar een verdichting van het Buda-Kunsteneiland, het historische kerngebied en het winkel-wandelcircuit met specifieke aandacht voor levendige overgangen; er moet een fysische samenhang zijn tussen de binnenstad en het nabije buitengebied via een attractieve noord-zuidverbinding met Hoog Kortrijk (Kortrijk Xpo, Kinepolis, …) en het Vlasmuseum waarbij aandacht gaat naar een langzame verkeersverbinding met de binnenstad; er moet een fysische samenhang zijn met de Leiestreek via de groene Leieboorden
waarbij aandacht moet gaan naar sfeer en gezelligheid langs het water (esplanades, degelijk uitgebouwde jachthaven, …),
als aanvang tot het recreatieve fietsroutenetwerk van de Leiestreek en zijn bezienswaardigheden. Op deze manier kunnen ook bezienswaardigheden in het Eurodistrict en in de Franse regio Lys sans Frontières op het stedelijke product worden geënt.
1.4. Uitbouwen van strategische samenwerkingsverbanden Binnen het principe van rasterstad en het Eurodistrict wordt het belang van de samenwerking in en tussen steden benadrukt. Het concept van de rasterstad is een analytisch concept dat de stedelijke ruimte bekijkt vanuit zijn verbindingen met andere buurten, met andere Vlaamse steden, met Europa of zelfs mondiaal. De taak van de rastermanager bestaat erin om op verschillende domeinen (economisch, cultureel, ruimtelijke planning, …) zoveel mogelijk organisaties en (in)formele netwerken in kaart te brengen, met als bedoeling om op basis daarvan een rasterstructuur (een soort van matrixstructuur) uit te tekenen. We ondersteunen het principe van de rasterstad omwille van het belang van de stadsbeleving en de confrontatie tussen patrimonium, cultuur, innovativiteit en economische functies. Samenwerkingsverbanden in de Leiestreek en verder (Eurodistrict en Lys sans Frontières) zullen op hun beurt bijdragen tot het verder versterken van het toeristische product Kortrijk. In eerste instantie wordt gestreefd, samen met partners, naar een verdichting van het Buda-Kunsteneiland, het historische kerngebied en het winkel-wandelcircuit (zie ook punt 1.3.).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
109
Vervolgens kan met de provincie West-Vlaanderen op diverse gebieden worden samengewerkt bijvoorbeeld rond textiel, geschiedenis en een toeristisch-recreatief netwerk. Ook Toerisme Leiestreek werkt vanuit een aantal kernwaarden, in het bijzonder kunstvaardigheid en het industriële erfgoed, die initiatieven ondernomen door Kortrijk kunnen versterken. Binnen de metropool Rijsel kan Kortrijk zich in Europees verband profileren. Kortrijk moet zijn eigen identiteit behouden en op toeristisch gebied voornamelijk profiteren van de nabijheid van een grootstedelijke infrastructuur om bezoekers aan te trekken (1,9 miljoen inwoners, met een zeer gunstige ligging in het centrum van West-Europa en een dicht netwerk van verkeerswegen). Samenwerking rond productontwikkeling zal zich voornamelijk toespitsen tot bezienswaardigheden en projecten die bijdragen tot de positionering van Kortrijk. Hierbij moet de fysische nabijheid echter in acht genomen worden en bezienswaardigheden en projecten geselecteerd worden binnen een straal van ongeveer 25 à 30 km. Netwerken, zoals het netwerk van Europese designsteden, zullen eerder een rol spelen in ‘een multidestination marketing’-aanpak (zie ook KSF 4). Op initiatief van vijf Vlaamse, Waalse en Franse intercommunales bestaat er sinds een tiental jaar een institutionele, meer structurele samenwerking: de GPCI (Grensoverschrijdende Permanente Conferentie van Intercommunales), met Leiedal (Kortrijk), wvi (Ieper en Roeselare), IDETA (Doornik), IEG (Moeskroen) en Lille Métropole Communauté urbaine1. Op verschillende schalen worden grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden tot stand gebracht die de grens doen vervagen voor de duur van een project, een evenement of een ontmoeting. We ondersteunen de blijvende samenwerking met acties zoals: de organisatie van grensoverschrijdende culturele evenementen, die bijdragen tot de versterking van grensoverschrijdende identiteit en imago en de grensoverschrijdende promotie van het culturele aanbod bevorderen; het “blauwe netwerk” dat bijdraagt tot de opwaardering van rivieren en kanalen, als band tussen de talrijke steden en deelgebieden van de metropool, en als uitnodiging om de streek te verkennen; een grensoverschrijdend recreatief netwerk van fietspaden. De structuur van het GPCI zal binnenkort veranderen wat niet wegneemt dat de organisatie kan aangesproken worden voor het organiseren van gemeenschappelijke denk- en overlegprocessen tussen actoren binnen de metropool rond een project dat toerisme aanbelangt. Deze partnerships kunnen aangemoedigd worden rond beheersbare thema’s indien zij in overeenstemming zijn met de globale strategie voor een grensoverschrijdende metropool en de doelstellingen van toerisme in Kortrijk.
1
Strategie voor een grensoverschijdende metropool, GPCI, maart 2002, 23 pagina’s.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
110
1.5. Ontsluiten van de toeristische kernproducten Het is belangrijk aandacht te hebben voor een passende ontsluiting van het patrimonium want: “Heritage only has significance to the extent that it benefits people”1. Hedendaagse trends in de toeristische sector wijzen ook nog op het belang van beleving aangezien de 'veranderende consument' op zoek gaat naar persoonlijke en memorabele ervaringen. Aandacht gaat bij de ontsluiting van de toeristische kernproducten naar: de fysische ontsluiting; de technologische en thematische ontsluiting en; het op een aangename, kwaliteitsvolle en belevingsvolle manier voorzien in een toeristisch-recreatieve verplaatsing van bezoekers binnen het netwerk (stad en buitengebied).
1.5.1.
Fysische ontsluiting
Een belangrijk aspect is de fysische ontsluiting van de toeristische kernproducten waarbij het toegankelijk maken van het aanbod de bezoeker een ervaring meegeeft alsook het draagvlak vergroot voor het behoud ervan. Hierbij dient vanzelfsprekend rekening gehouden te worden met de draagkracht van het patrimonium om negatieve effecten van een teveel van bezoek tegen te gaan. In de eerste plaats dienen inspanningen geleverd te worden om volgende bestaande toeristische kernproducten fysisch te ontsluiten: Broeltorens; Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis; Sint-Maartenskerk; Begijnhof met kapel en park; Onze-Lieve-Vrouwekerk met Gravenkapel; 11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit; Broelmuseum; Vlasmuseum; Activiteitencentrum.
1.5.2.
Technologische en thematische ontsluiting
Een toeristisch kernproduct wordt echter niet enkel fysisch ontsloten. Dit is ook niet altijd mogelijk zoals voor het Belfort of de ondergrondse middeleeuwse kelder. Voor een aantal bezienswaardigheden moeten naar alternatieve vormen van ontsluiting worden gezocht om toch een beleving te creëren.
1
BRIAN GARROD en ALAN FYALL, ‘Typology of Elements in the Mission of Heritage Attractions’, Managing Heritage Tourism, Annals of Tourism Research, 2000, volume 27, pagina 691.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
111
Mogelijke alternatieven zijn: technologische ontsluiting: Met de positionering van Kortrijk in het achterhoofd wordt belang gehecht aan het gebruik van hedendaagse technologie en innovatieve ontwikkelingen voor het ontsluiten van moeilijk toegankelijke bezienswaardigheden. Op het niveau van de stad kan bijvoorbeeld:
gebruikgemaakt worden van timespots. Dit is een palmcomputer die de bezoeker informatie geeft over de locatie waar de bezoeker zich bevindt. Een palmcomputer is kostenbesparend en zorgt zowel voor een technologische ontsluiting als een beleving van de bezienswaardigheden,
licht aangebracht worden in de stad waardoor historische gebouwen beleefbaar worden gemaakt en innovatie, design en creatie nog meer in de kijker worden geplaatst; alternatief gebruik of creatieve invulling: Historische gebouwen kunnen een nieuwe functie krijgen of worden origineel ingevuld, bijvoorbeeld door een horecafunctie, museale functie, muzikale optredens (concerten), tentoonstellingen, lezingen, jeugdwerking, … We ondersteunen dan ook de huidige projecten betreffende alternatief gebruik van het patrimonium of het industrieel erfgoed.
1.5.3.
Creatie van aangename en innovatieve routes
Er dient ook blijvend aandacht te worden besteed aan de recreatieve mogelijkheden in en rond Kortrijk. Het voorzien van netwerken of routes heeft onder andere volgende voordelen: maken de structuur beleefbaar; vormen een verbinding tussen verschillende (primaire) aantrekkingselementen in de binnenstad en het buitengebied; geven de kans aan de lokale bevolking en bezoekers om het patrimonium te beleven op een actieve manier. Volgende acties zijn hierbij belangrijk: in de stad:
creatie van stadswandelingen passend binnen de profilering zoals: een ter plaatse bewegwijzerd wandelparcours langs de belangrijkste bezienswaardigheden, een architectuur- en designcircuit, ontdek Kortrijk … en zijn projecten, erfgoedwandelingen (sporen naar 1302, …);
ondersteuning (private) initiatieven rond het creatief en ludiek beleven van de stad met een step, via horecavoorzieningen, … in de nabijheid van de stad en het buitengebied
ondersteuning (private) initiatieven rond het creatief en ludiek beleven van het buitengebied met een huifkar, …,
ondersteuning fietsrouteplan (een netwerk van fietsvoorzieningen bijvoorbeeld Guldensporenpad van Marke naar Harelbeke, …),
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
112
ondersteuning fietsroutenetwerk Leiestreek onder andere met de thematische fietstocht Vlas, ondersteuning provinciale initiatieven tot de inrichting van de Leie, Schelde en kanalen als primaire recreatieve assen.
1.6. Ondersteunen van een evenementenvisie We stellen vast dat over het algemeen er in Kortrijk een uitgebreid aanbod is van evenementen, activiteiten en culturele programmatie. Steun moet gaan naar deze organisaties die een belangrijke profilerende impact hebben voor de stad en voldoende wervingskracht hebben om het dag- en verblijftoerisme op passende wijze te stimuleren. Concreet opteren we voor de stimulering vanuit en promotionele ondersteuning van de Dienst Toerisme indien evenementen, activiteiten en culturele programmatie voldoen aan volgende voorwaarden: behandelen aspecten ingebed in de toeristische positionering van de stad, in het bijzonder wordt belang gehecht aan evenementen, activiteiten en culturele programmatie:
die een band houden met de cultuurgeschiedenis van Kortrijk alsook met innovatie, creatie en design,
die hedendaags, innovatief en stijlvol worden uitgevoerd,
die een duurzaam karakter hebben in functie van een imagobeleid op lange termijn,
die een goed evenwicht houden tussen een aanbod voor een specifieke nichegroep en de klassieke stadstoerist,
die de binnenstad verbinden met het buitengebied (bijvoorbeeld potentieel evenement rond kunst in de Leiestreek (Kortrijk, Deinze, Sint-Martens-Latem)); kunnen niet losgekoppeld worden van Kortrijk en kunnen niet op een andere plaats doorgaan; trekken primair dagtoerisme en secundair verblijftoerisme aan; genereren een stroom van extra publiciteit; voorzien in een belevingswaarde (genieten, ontspannen, ontdekken en verwondering (komen op niet toegankelijke plaatsen, historische gebouwen)). Bijkomend moet tevens aandacht besteed worden aan het streven naar continuïteit door een op elkaar afgestemde programmatie op jaarbasis met een vast aanbod aan bovenlokale evenementen zoals: juni:
het academiejaar wordt afgesloten en de creativiteit van de jeugd kan worden tentoongesteld (zie ook Week van het ontwerpen), juli:
11 juli-feesten,
beeldenstorm in het historische kerngebied, oktober:
pare jaren: design- en woonbiënnale Interieur,
onpare jaren: parcourstentoonstelling rond industrieel design of winkelparcours Atmosfeer,
jaarlijks: BudaFest,
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
113
december:
licht in de stad.
Bijkomend dient aandacht te gaan naar meer commerciële productontwikkeling om het evenementiële verder te ondersteunen. Samenwerkingsverbanden en een structureel systeem tot bijhouden van bezoekersaantallen en een effectmeting van evenementen is noodzakelijk om het beleid in de goede richting te sturen.
2. KSF2: versterken van de ondersteunende infrastructuur De tweede kritische succesfactor heeft betrekking op de versterking van de ondersteunende infrastructuur wat een vereiste is voor de uitbouw van een kwalitatief toeristisch product. Aan deze kritische succesfactor zijn drie strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld: uitbouwen van een strategisch ‘doelgroepenonthaal’ aangezien een bezoeker zich welkom dient te voelen in een bestemming die hij niet of slechts beperkt kent en deze op een kwalitatieve manier moet kunnen beleven; ondersteunen van het aanbod kleinhandel en horeca omwille van de focus op het segment van de klassieke stadstoerist; optimaliseren van het logiesaanbod waarbij aandacht besteed wordt aan de uitbouw van verschillende types van stedelijk logies. Tabel 35 geeft alle voorgestelde verbeteracties binnen deze kritische succesfactor op hoofdlijnen weer voor elk van de strategische doelstellingen naast de prestatieindicatoren, streefdata en verantwoordelijkheden. Deze verbeteracties worden vervolgens uitgewerkt in de volgende paragrafen. De voorgestelde verbeteracties zijn een gevolg van een aantal bemerkingen uit de situatieanalyse, in het bijzonder: zwakke bewegwijzering naar de dienst voor toerisme, bezienswaardigheden, …; geen stadsbeleving meer na 21 uur; in de winkelstraten wordt leegstand en verloedering vastgesteld; logiesmogelijkheden in Kortrijk zijn divers, maar er is een beperkt aanbod inzake logies voor groepen vanaf 30 personen, kwalitatieve en budgetvriendelijke verblijven; yield management in de hotelsector wordt onvoldoende toegepast grotendeels omwille van onvoldoende overtuiging betreffende recreatieve mogelijkheden.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
114
Tabel 35 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties, streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF2: versterken van de ondersteunende toeristische infrastructuur Strategische beleidsdoelstellingen Uitbouwen strategisch ‘doelgroepenonthaal’
Ondersteunen aanbod kleinhandel en horeca
Optimaliseren van het logiesaanbod
Prestatie-indicatoren
Verbeteracties
Streefdata en verantwoordelijkheden
Tevredenheid van de bezoekers Analyse bezoekersstromen Evaluatie bewegwijzering Aantal parkeermogelijkheden in de binnenstad en stadsrand
Optimaliseren van een persoonlijk onthaal
Korte termijn Stadsbestuur en Dienst Toerisme
Optimaliseren informatievoorziening
Bestendigen toegankelijkheid en parkeermogelijkheden
Tevredenheid van de bezoekers Kwalitatief en divers aanbod
Ondersteunen kwalitatief shoppingaanbod
Stimuleren horeca en gastronomisch aanbod
Stimuleren tot yield management in het belang van recreatief toerisme
Ondersteunen selectieve uitbreiding logiesaanbod in de binnenstad
Korte termijn Stadsbestuur en Dienst Toerisme Permanent Stadsbestuur en Dienst Toerisme Permanent Stadsbestuur en bevoegde stedelijke stadsdiensten Permanent Stadsbestuur en bevoegde stedelijke stadsdiensten Korte termijn Bevoegde stedelijke stadsdienst economie en Dienst Toerisme Middellange termijn Bevoegde stedelijke stadsdiensten en Dienst Toerisme
Aantal types logies Aantal sterrenclassificaties Capaciteit van het logiesaanbod Bezetting van het logiesaanbod Klantentevredenheid
2.1. Optimaliseren van een persoonlijk onthaal Het persoonlijk onthaal in Kortrijk bevindt zich in het Streekbezoekerscentrum Kortrijk en Leiestreek waar inwoners en bezoekers zeven dagen op zeven terecht kunnen voor een uitgebreide lokale, regionale en Vlaamse informatievoorziening (al dan niet in vier talen). Het centrum vormt ook het startpunt voor verschillende routes (in de stad en in de Leiestreek), gidsbeurten, … Het grootste struikelblok op dit ogenblik is de bereikbaarheid van het Streekbezoekerscentrum aangezien het Streekbezoekerscentrum zich niet bevindt op een plaats waar bezoekers de stad binnenkomen en er op dit ogenblik nog onvoldoende effectieve aanknopingspunten in de stad verwijzen naar het Streekbezoekerscentrum en omgekeerd.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
115
We blijven opteren voor één regionaal Streekbezoekerscentrum omwille van: het beleid op Vlaams niveau met een streven naar onder andere regionale toeristische informatiekantoren; de belangrijke trekkersrol van Kortrijk voor de regio Leiestreek in de provincie WestVlaanderen; efficiënte werking en personeelsinzet omwille van een centrale en exhaustieve informatievoorziening. Bij de uitbouw van dit Streekbezoekerscentrum dient echter aandacht te gaan naar volgende factoren: bereikbaarheid:
optimaliseren van de bereikbaarheid van het Streekbezoekerscentrum waarbij aandacht gaat naar bezoekersstromen en de mobiliteit in de stad. Dit brengt ons bij het definiëren van een aantal belangrijke strategische, toeristische punten in de binnenstad die zich op een kruispunt bevinden van belangrijke huidige en toekomstige bezoekersstromen en primaire bezienswaardigheden, in het bijzonder:
de Broeltorens,
de Grote Markt,
het Schouwburgplein,
winkel-wandelgebied (Foruminvest); Op deze plaatsen moet aan drie functies worden voldaan:
eerstelijnsonthaal van de bezoekers (I-punten (zie verder)) door hen van informatie te voorzien over de locatie van het Streekbezoekerscentrum, over wat er te doen of te zien is;
de bezoekers oriënteren in functie van hun verder bezoek;
de nabijgelegen primaire bezienswaardigheden ontsluiten.
voorzien in kortstondige parkeergelegenheid voor wagens en bussen aan het Streekbezoekerscentrum om:
de individuele bezoeker de tijd te geven informatie te vragen,
de groepen te laten in- en uitstappen,
voorzien in fietsenstallingen; dienstverlening:
doorvoeren van het principe van In&Uit-winkels, zonder overname van de titel, meer bepaald de samenhang tussen de toeristische werking inclusief antennefunctie van een culturele reserveringsmodule,
voorzien in professionaliteit en taalvaardigheid van het onthaalpersoneel,
voorzien in één bemand toeristisch informatiekantoor gekoppeld aan een reeks van geavanceerde informatiezuilen op de eerder gedefinieerde strategische toeristische punten in de stad (I-punten); uitstraling:
onderlijnen positionering met betrekking tot cultuurhistorisch en hedendaags, innovatief, stijlvol,
voldoende zichtbaarheid van de onthaalinfrastructuur garanderen met als doel het trekken van de aandacht en het wekken van de nieuwsgierigheid van de bezoekers en ook van de lokale bevolking.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
116
2.2. Optimaliseren van de informatievoorziening Kortrijk dient zijn bezoekers te voorzien van gepaste informatie. De informatievoorziening kan breed worden geïnterpreteerd, bijvoorbeeld: informatiemethoden die het hedendaagse, innovatieve en stijlvolle karakter van de stad ondersteunen; informatie aangebracht aan het patrimonium; informatie bij het bezoeken van musea; informatie bij het bezoeken van bezienswaardigheden; Streekbezoekerscentrum; informatievoorziening in het treinstation; informatie verkregen via gidsen; ... Heel concreet stellen we volgende acties voor: zoals aandacht gaat naar een hedendaagse, innovatieve en stijlvolle ontsluiting van het toeristische kernproduct van Kortrijk, onder andere door een technologische ontsluiting, moet ook de informatievoorziening op deze manier evolueren. Voorbeelden zijn onder andere duidingen via geavanceerde informatiezuilen (I-punten) tot timespots. We ondersteunen het gebruik van deze technieken maar wensen tevens te wijzen op de noodzaak van verschillende vormen van informatievoorziening voor verschillende doelgroepen (verschillende talen); bezoekers aan bezienswaardigheden in de omgeving dienen voldoende informatie te krijgen over wat er te zien is en te beleven valt in Kortrijk; in het treinstation dient de toerist over voldoende informatie te kunnen beschikken om naar de binnenstad te trekken; gidsen in de binnenstad zijn belangrijke bronnen bij het verschaffen van informatie aan de bezoekers. Het is noodzakelijk dat zij goed op de hoogte zijn van de mogelijkheden in de stad en de positionering van de stad mee ondersteunen. Hetzelfde principe geldt voor de Kortrijkzaan zelf, als ambassadeur van Kortrijk. Voor bezoekers in de stad zelf kan de signalisatie verbeterd worden: in eerste instantie dient aandacht te gaan naar een hedendaagse, innovatieve en stijlvolle vorm van signalisatie; de huidige signalisatie dient kritisch te worden doorgelicht om te streven naar een eenduidige (toeristische) signalisatie; er dient te worden nagegaan hoe mensen naar de stad komen. Vanuit dit onderzoek kan vervolgens op strategische plaatsen maar ook op kruispunten van de belangrijkste toeristische assen, bewegwijzering en informatie worden aangebracht.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
117
2.3. Bestendigen toegankelijkheid en parkeermogelijkheden Eén van de belangrijkste knelpunten voor de groei van het toerisme in historische steden is de bereikbaarheid. De fysieke bereikbaarheid voor auto’s en touringcars is een basisvoorwaarde. De historische binnenstad is zeer goed te bereiken maar uit de situatieanalyse blijkt het beperkte aanbod in de binnenstad van parking voor touringcars. De stad dient de mogelijkheid aan te bieden om buspassagiers te laten in- en uitstappen in de nabijheid van het persoonlijke onthaal en op de markt. Bijkomend moet aandacht gaan naar een degelijke autocarparking net buiten het historische hart van de stad. Wanneer een stad als Kortrijk blijvende inspanningen aan de dag legt om het product aantrekkelijk te maken, moet de stad bezoekers met de wagen eveneens garanderen dat ze op een relatief eenvoudige manier en aan democratische prijzen een plaats vinden om de auto te parkeren. Aandacht moet gaan naar een parkeerroute waarbij bezoekers en bevolking naar vrije parkeerplaatsen worden geleid. Bijkomend ondersteunen we het belang van de bereikbaarheid van de stad per fiets en het op te stellen innovatief fietsbeleid. Op deze trajecten kunnen vervolgens de recreatieve fietsroutes geënt worden. De evaluatie en verbetering van parkeermogelijkheden en routestructuren is echter een aandachtspunt op niveau van de stad Kortrijk en niet enkel op niveau van Dienst Toerisme.
2.4. Ondersteunen kwalitatief shoppingaanbod en stimuleren horeca en gastronomisch aanbod Aangezien de marktbewerking van Kortrijk zich focust op het segment van de klassieke stadstoerist is het belangrijk aandacht te besteden aan een uitgebreid shopping-, horeca- of gastronomisch aanbod. Er moet een diversiteit aan winkels en horecavoorzieningen zijn in een aantrekkelijke omgeving waarbij kwaliteit vooropstaat. De evaluatie en verbetering is echter een aandachtspunt op niveau van de stad Kortrijk en niet enkel op niveau van de Dienst Toerisme. Concreet dient het stedelijke beleid het probleem van verkommering en leegstand aan te pakken, aandacht te besteden aan mogelijkheden voor ‘funshoppen’, alsook een ‘dode’ sfeer ’s avonds te voorkomen.
2.5. Ondersteunen selectieve uitbreiding logiesaanbod in de binnenstad en stimuleren tot yield management Kortrijk beschikte over 1.288 bedden in 2005, verspreid over hotels (923) en logies voor doelgroepen (365 waaronder het jeugdlogies). Het huidige logiesaanbod in de binnenstad moet minstens gehandhaafd worden.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
118
Bijkomend ondersteunen we de uitbouw van verschillende types van stedelijk logies met een grotere keuzemogelijkheid voor bezoekers tot gevolg. Aandacht moet hierbij gaan naar: de inplanting in de binnenstad van een hotel met twee sterren; sociaal toerisme met aandacht voor een jeugdherberg en budgetaccommodaties voor gezinnen. De hotelbezetting blijkt zich voornamelijk voor te doen tijdens de weekdagen. Het relatieve tekort aan hotelkamers op weekdagen is ook een rem voor de ontwikkeling van het meerdaagse MICE-toerisme. Tijdens de weekends (vrijdag-, zaterdag- en zondagnacht) is er ruimte voor het aantrekken van recreatieve verblijftoeristen. Dit vereist echter een grotere stimulering tot strategische prijszetting of yield management. Het logiesaanbod moet ook een bijdrage leveren tot het sfeerelement in de stad en de profilering van de stad. Dit wil zeggen dat het logies vernieuwend moet zijn zonder daarom duur en luxueus te zijn. De overgrote meerderheid van het logies in de binnenstad kan hieraan voldoen met uitzondering van de jeugdherberg Groeningeheem. Vernieuwing van de jeugdherberg Groeningeheem dringt zich op, waarbij aandacht dient te gaan naar: een centrale ligging in de stad, in de nabijheid van openbare vervoersmodi, sportinfrastructuur en scholen; een multifunctionele invulling zoals een combinatie van overnachtingsmogelijkheden, commerciële activiteiten en informatiepunten; een creatieve invulling met mogelijkheden tot het organiseren van activiteiten zoals kunstcursussen, …
3. KSF3: opstellen van een marktconforme citymarketingstrategie en toeristische positionering De derde kritische succesfactor behandelt de verdere uitvoering van een marktconforme citymarketingstrategie en de toeristische positionering. Aan deze KSF zijn twee strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld: initiëren tot citymarketing: Kortrijk promoot zichzelf naar verschillende doelgroepen zoals inwoners, bedrijven én bezoekers. Een consistente marktpositionering naar alle doelgroepen toe vormt een belangrijk aandachtspunt op lange termijn; verfijnen en toepassen van de toeristische marktpositionering: rekening houdend met de opportuniteiten in de markt en de wensen van de geviseerde doelgroepen komt het er op aan de gedefinieerde toeristische kernpositionering uit de visie verder te verfijnen en toe te passen. Tabel 36 geeft alle voorgestelde verbeteracties binnen deze kritische succesfactor op hoofdlijnen weer voor elk van de strategische doelstellingen naast de prestatieindicatoren, streefdata en verantwoordelijkheden. Deze verbeteracties worden vervolgens kort beschreven in de volgende paragrafen.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
119
Tabel 36 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties en streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF3: opstellen van een marktconforme citymarketingstrategie en toeristische positionering Strategische beleidsdoelstellingen Initiëren tot citymarketing
Prestatie-indicatoren
Verbeteracties
Streefdata en verantwoordelijkheden
Consistente doorvoering stadspositionering bij alle stedelijke diensten Imago bij vooropgestelde doelgroepen
Verder uitwerken van een stedelijke kernpositionering
Consistente doorvoering toeristische positionering bij belanghebbende actoren in Kortrijk Imago bij vooropgestelde doelgroepen
Coördineren van het gebruik van een stedelijke kernpositionering Verfijnen en toepassen van de toeristische marktpositionering Intern communiceren naar alle belanghebbende actoren
Incorporeren van de toeristische marktpositionering
Korte termijn Schepencollege en betrokken stadsdiensten Permanent Citymarketingcel Korte termijn Strategisch plan, Dienst Toerisme en betrokken publieke en private actoren Korte termijn Dienst Toerisme
De voorgestelde verbeteracties zijn essentieel indien men een consistente positionering van Kortrijk zowel op stadsniveau als op toeristisch vlak wenst naar buiten te brengen. Uit kwalitatieve gegevens naar aanleiding van de publieksenquête afgenomen in de periode van 24 mei tot begin juli 2006 aan de balie, in de musea en in het logies in Kortrijk blijkt dat Kortrijk geen uitgesproken imago heeft.
3.1. Verder uitwerken van een stedelijke kernpositionering en coördineren van het gebruik ervan Kortrijk promoot zichzelf naar verschillende doelgroepen bestaande uit bewoners/werkenden, bedrijven/potentiële investeerders én bezoekers. Voor elk van deze doelgroepen worden door diverse stadsdiensten projecten ontwikkeld en middelen gestopt in communicatie. Op deze manier ontstaat er mogelijkerwijs een versnippering van budget en het imago van Kortrijk. Op lange termijn is het noodzakelijk dat de stad een consistente marktpositionering (creatie, innovatie en design) naar buiten brengt naar de verschillende doelgroepen toe. Het communiceren van een stedelijke profilering uit zich in verschillende acties gaande van de uitvoering van specifieke projecten tot verschillende stedelijke communicatieacties.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
120
Om één beeld naar buiten te brengen, om middelen te bundelen en om overlappingen te vermijden: stellen we de verdere uitwerking en concretisering van de centrale positionering van de stad voor; ondersteunen we op langere termijn op stadsniveau de creatie van één goed bemande en van de nodige kennis voorziene citymarketingcel. Een citymarketingstructuur gaat uit van een centrale coördinatie en sturing (bewaking) van projecten, evenementen en communicatie-inspanningen van verschillende stadsdiensten naar verschillende doelgroepen vanuit een eenduidige positionering.
3.2. Verfijnen en toepassen van de toeristische marktpositionering Zoals gesteld in de visie moet Kortrijk de ambitie hebben een toeristisch product te ontwikkelen opgebouwd rond cultuur en historie, en hedendaagse, innovatieve en stijlvolle projecten. Dit wordt vervolgens geconcretiseerd in een positionering rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorisch’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’ vertaald in “een authentieke ervaring ingebed in cultuur en historie en voorgesteld op een innovatieve, hedendaagse en stijlvolle manier” Prioritair wordt het volgende voorgesteld: de praktische uitwerking tot een finale adequate toeristische positionering gebeurt in overleg met het stadsbestuur, de citymarketingcel, betrokken publieke en private actoren en een adviserende partij (bijvoorbeeld een reclamebureau); de keuze van de toeristische positionering wordt doorgevoerd in een eenduidige verschijningsvorm (huisstijl) waarmee Kortrijk zich op toeristisch vlak naar buiten toe presenteert, zodat interne en externe doelgroepen de organisatie of bestemming gemakkelijk herkennen. Een goede huisstijl valt of staat met de consequente toepassing ervan. Daarom worden richtlijnen aangaande de toepassing van de huisstijl vastgelegd in een huisstijlhandboek dat binnen de organisatie en bestemming bindend moet zijn. Aandacht wordt hierbij besteed aan de visuele uitingen zoals het gebruik van een label, typografie en kleur, fotografie, tone of voice (hedendaags, innovatief en stijlvol), alle toepassingen van de huisstijl, meer bepaald beelddragers zoals briefpapier, omslagen, formulieren, visitekaartjes, advertenties, publicaties, … er is de mogelijkheid om binnen de toeristische positionering en huisstijl verschillende accenten te leggen naar prioritaire doelgroepen om in te spelen op de behoeften en motieven. Het algemene kader moet echter consistent toegepast worden. Voorbeelden van voornaamste accenten zijn:
België: stadsbeleving waarbij specifiek aandacht gaat naar gastronomie,
Frankrijk: dépaysement waarbij specifiek aandacht gaat naar design, horeca en kleinhandel (winkels met design),
Nederland: Kortrijk als laatste Nederlandstalige stad alvorens Rijsel te bereiken.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
121
3.3. Intern communiceren naar alle belanghebbende actoren Om zich te profileren als één bestemming, moet men deze toeristische positionering intern communiceren naar alle belanghebbende actoren en extern uitdragen naar alle vooropgestelde doelgroepen. Prioritair moet men het ‘hart’ van de bestemming meenemen in het verhaal, in het bijzonder de lokale bevolking en toeristische actoren (publiek en privaat). Dit zijn de mensen of organisaties die het toeristische product maken of zijn. Waar de stad voor staat, dat is waar zij voor staan. Dat is wie zij zijn. Volgende acties worden vooropgesteld: stel een inventaris op van alle actoren die het beeld van de stad en regio mee uitdragen; informeer deze groep met betrekking tot de toeristische kernpositionering en roep op tot de incorporatie van deze positionering in hun beleid en communicatie-uitingen; voorzie vervolgens in permanente interne communicatie (samenkomsten (al dan niet in verschillende kleinere groepen), nieuwsbrieven, …).
4. KSF4: uitwerken van een marketingstrategie De vierde kritische succesfactor houdt de uitwerking in van een marketingstrategie. Het toeristische product Kortrijk moet met andere woorden worden vermarkt op een structurele, gecoördineerde en strategische manier. Aan deze kritische succesfactor zijn drie strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld: uitwerken en toepassen van commerciële productontwikkeling, in het bijzonder de ontwikkeling van het toeristische aanbod van Kortrijk dat tot bij de consument wordt gebracht; uitwerken en toepassen van een communicatiestrategie waarbij het toeristische product gericht en efficiënt wordt bekendgemaakt; uitwerken en toepassen van een distributiestrategie waarbij de manier beschreven wordt waarop de commerciële producten en communicatiemiddelen zullen verspreid worden bij de prioritaire doelgroepen. Tabel 37 geeft alle voorgestelde verbeteracties op hoofdlijnen weer voor elk van de strategische doelstellingen naast de prestatie-indicatoren, streefdata en verantwoordelijkheden. We stellen een aantal verbeteracties voor aangezien in de situatieanalyse gebleken is dat: er nood is aan meer commerciële productontwikkeling en beleving binnen de productontwikkeling van Kortrijk; Toerisme Kortrijk geen toeristisch communicatie- en distributieplan opstelt met uitzondering van de respectievelijke vermeldingen in het jaarlijkse budget; binnen de Dienst Toerisme in Kortrijk er nog onvoldoende proactief gewerkt wordt.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
122
Tabel 37 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties, streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF4: ontwikkelen van een marketingstrategie Strategische beleidsdoelstellingen Uitwerken en toepassen van commerciële productontwikkeling
Prestatie-indicatoren
Verbeteracties
Streefdata en verantwoordelijkheden
Korte termijn
Private actoren mits inachtneming toeristisch beleid
Uitbouwen van samenwerkingsverbanden ter creatie van commerciële producten
Middellange termijn
Bepalen van een communicatiestrategie
Korte termijn
Jaarlijks opstellen van een operationeel communicatieplan
Jaarlijks
Bepalen van een distributiestrategie
Korte termijn
Jaarlijks opstellen van een operationeel distributieplan
Jaarlijks
Uitwerken en toepassen van een communicatiestrategie
Uitwerken en toepassen van een distributiestrategie
Aantal commerciële producten onderverdeeld volgens prioritaire doelgroep Klantentevredenheid inzake commerciële producten
Effectenanalyse commerciële producten
Efficiëntie van de samenwerkingsverbanden
Consistent gebruik kernpositionering
Naambekendheid van Kortrijk bij prioritaire doelgroepen
Efficiëntie uitgewerkte communicatieacties per doelgroep
Aantal distributiepunten volgens prioritaire doelgroepen
Efficiëntie distributiepunten per doelgroep
Þ
Ontwikkelen van commerciële producten naar de prioritaire doelgroepen
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Dienst Toerisme in samenwerking met betrokken publieke en private actoren
Dienst Toerisme in samenwerking met betrokken publieke en private actoren Strategisch plan, Dienst Toerisme in samenwerking met publieke (Toerisme Leiestreek en Westtoer) en private actoren
Dienst Toerisme
Strategisch plan, Dienst Toerisme in samenwerking met publieke (Toerisme Leiestreek en Westtoer) en private actoren Dienst Toerisme
28 maart 2007
123
4.1. Ontwikkelen van commerciële producten naar de prioritaire doelgroepen In tegenstelling tot de fysieke productontwikkeling behandeld in de vorige paragraaf, spreken we hier over de ontwikkeling van het commerciële product, dit is het concrete aanbod dat tot bij de consument wordt gebracht. In essentie komt het erop neer dat bestaande en nieuwe aanbodingrediënten met elkaar gecombineerd worden in zo aantrekkelijk mogelijke pakketten gericht op de geselecteerde markten en klantengroepen. Tal van instanties in Kortrijk bieden toeristische producten aan, gaande van een bezoek aan een museum, een gidsbeurt, een (thema)wandeling, een evenement, een tocht met boot, koets/huifkar, fiets, enz. Elk onderdeel van het aanbod probeert zijn weg te zoeken naar de (potentiële) toerist. De kans is echter groot dat een potentiële toerist geen globaal overzicht krijgt van het aanbod dat hem interesseert waardoor het niet ondenkbaar is dat een potentiële bezoeker Kortrijk overslaat omdat hij niet op de hoogte is van de unieke elementen van deze stad en zijn omgeving. Dienst Toerisme Kortrijk moet ervoor zorgen dat de (potentiële) bezoeker op de hoogte is van wat hij of zij kan beleven in de stad. In de actiegerichte strategie met betrekking tot productontwikkeling werd aangegeven op welke manier het product kan verbeterd worden zodat het de eigenheid van de stad versterkt en differentieert van de concurrentie. Het komt er nu op aan dit aanbod op een transparante manier bij de (potentiële) toerist te brengen. Commerciële productontwikkeling kan op verschillende manieren in de praktijk gebracht worden. Mogelijkheden zijn een volledig uitgewerkt arrangement, een modulair arrangement of een logiesarrangement. De beste manier om een commercieel product te ontwikkelen, is het aanbieden van keuzemogelijkheden op basis van modules. Het aanbieden van keuzemodules speelt in op de trend van keuzevrijheid van de bezoeker die steeds meer zijn bezoek op een flexibele manier zelf wil samenstellen. In feite kunnen we de diverse aantrekkingselementen aangevuld met belevingselementen beschouwen als mogelijke keuzemodules binnen een arrangement. We stellen volgende acties voor: inventariseer de keuzemogelijkheden in Kortrijk
passend binnen de profilering van de stad,
passend binnen de toeristische marktsegmenten van recreatief en zakelijk toerisme,
die bezoekerssegmenten met uiteenlopende voorkeuren tevreden kunnen stellen,
passend binnen de binnen- en buitenlandstrategie van Toerisme Vlaanderen waarbij gewerkt wordt met: tijd om te ontspannen, tijd om te ontdekken, tijd voor elkaar, het goede leven (lifestyle, eten & drinken, decor & sfeer en Made in Flanders), schoonheid & inspiratie (de kunsten (oude en hedendaagse), patrimonium en lifestyle), het rijke Vlaamse verleden (historiek & traditie, patrimonium, decor & sfeer, en de kunsten);
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
124
in het licht van het bevorderen van bovenlokale recreatie en recreatief dagtoerisme (georganiseerd en niet-georganiseerd) dient
in de eerste plaats werk gemaakt te worden van modulaire daguitstappen voor individuelen en groepen. In functie van de vraag kan het aanbod voor individuelen beperkt worden tot bepaalde data,
in de tweede plaats dient het verblijftoerisme te worden bevorderd via modulaire verblijfarrangementen voor individuelen,
ten slotte te voorzien in een recreatief aanbod voor de zakelijke markt zonder zelf dit aanbod te ontwikkelen (Kortrijkse partners zoals Kortrijk Xpo); aandacht moet ook gaan naar de belevingswaarde van het aanbod. Mensen willen hun bezoek aan een stad niet enkel ondergaan, ze willen even in een andere wereld stappen door actieve deelname. Op deze manier wordt het cultuurtoeristische aanbod tevens ontsloten, zoals het inspelen op volgende motieven:
ontspanning of verstrooiing (bijvoorbeeld een bezoek aan een bezienswaardigheid);
verwondering voor bijvoorbeeld de sfeer van en rond een bezienswaardigheid (het Begijnhof, …);
ontsnapping door in een andere wereld te stappen zoals concerten/tentoonstellingen/toneelopvoeringen worden gegeven/georganiseerd op bijzondere locaties;
leren of actieve ontplooiing tijdens bijvoorbeeld een thematentoonstelling of begeleide wandeling. Het aanbod moet hierop inspelen door multidimensionele belevenissen te ontwikkelen voor de consument die in korte tijd veel verschillende zaken willen beleven. Hierdoor stijgt de kwaliteit van de bezoekersbeleving (men ziet verbanden, men kan zijn bezoek zelf organiseren in functie van zelf gekozen thema’s weg van de platgetreden paden, …). Hierna geven we een aantal ideeën van mogelijke activiteiten die in deze vernieuwde arrangementen kunnen opgenomen worden: levende creatieve en innovatieve aantrekkingselementen: het betrekken van workshops, educatie, kleinhandel, … in het aanbod waardoor de focus minder op het traditionele historische aanbod ligt en verleden en heden beter in balans komen; specifieke thematische wandelingen (bijvoorbeeld een architectuurwandeling, zoektocht opgebouwd rond het thema van een tentoonstelling, …); bezoek aan minder bekende plaatsen, musea, patrimonium (bijvoorbeeld bezoek “achter de schermen” van de Tacktoren, …); nieuw en bestaand aanbod combineren in thema’s die inspelen op meerdere behoeften (bijvoorbeeld bezoek aan museum en workshop schilderen, …). We wensen nog even het prijsniveau van de verblijfarrangementen in Kortrijk te benadrukken. Een modulair systeem heeft als voordeel dat de bezoeker zelf het finale prijsniveau van het totale pakket bepaalt. Hierdoor wordt de prijsdrempel verlaagd en komen meer toeristen in aanmerking voor deze arrangementen. Dit vereist echter de invoering van gedifferentieerde prijzen (voorbeeld weekend versus midweek).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
125
4.2. Uitbouwen van samenwerkingsverbanden ter creatie van commerciële producten Om in de toekomst commerciële producten te ontwikkelen die meer “alternatieve” activiteiten omvatten en de omgeving betrekken bij het stedelijk toeristisch product, moet aandacht besteed worden aan samenwerkingsverbanden. Niet alleen de wil tot samenwerking maar ook het continu bedenken (creativiteit) van de commerciële, samengestelde producten alsook het gezamenlijk promoten is een succesbepalende factor. Om dit te realiseren, moet het overleg geïntensifieerd worden: op stadsniveau
met de toeristische, culturele en creatieve sector (organisaties, verenigingen, scholen, bedrijven, …),
met de economische sectoren horeca, kleinhandel en logies,
met Kortrijk Xpo waarbij Dienst Toerisme Kortrijk voorziet in een recreatief aanbod voor zakelijke organisaties en Kortrijk Xpo de gelegenheid geeft toerisme in Kortrijk ter plaatse te promoten; in de nabije omgeving
met Toerisme Leiestreek en Westtoer,
met partners in de regio Leiestreek en Lys sans Frontières; in de grensoverschrijdende metropool Lille Métropole met steden met een vergelijkbaar toeristisch en creatief aanbod (Rijsel, Roubaix, Tourcoing, Villeneuve d’Ascq in Frankrijk, Moeskroen en Doornik in Wallonië, Menen, Wervik, Ieper en Roeselare in Vlaanderen). In eerste instantie zal een overzicht van de huidige contacten van de toeristische dienst worden opgesteld gevolgd door inleidende gesprekken met potentiële partners en het samenstellen van werkgroepen onder coördinatie van de Dienst Toerisme.
4.3. Bepalen van een communicatiestrategie De te voeren communicatiestrategie moet de al eerder beschreven strategische keuzes ondersteunen. Het gevarieerde toeristische product, met bijhorende sterke punten, moet bekendgemaakt worden bij geïnteresseerde doelgroepen en dit dient uitgewerkt te worden in een gericht en efficiënt communicatiebeleid met aandacht voor. de structurele ontwikkeling van het toeristische imago van Kortrijk; het consequent uitdragen van de toeristische boodschap rekening houdend met het algemene beslissingsgedrag van de bezoeker; het opzetten van een kader om tussenpersonen proactief te informeren over het product, excursieaanbod en evenementen. In de hiernavolgende punten belichten we elk van deze acties.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
126
4.3.1. Structurele ontwikkeling van het toeristische imago van Kortrijk Uit kwalitatieve gegevens naar aanleiding van de publieksenquête afgenomen in de periode van 24 mei tot begin juli 2006 aan de balie, in de musea en in het logies in Kortrijk blijkt dat Kortrijk geen uitgesproken imago heeft. Prioritair worden volgende acties voorgesteld: de communicatie consistent toespitsen op de belangrijkste toeristische waarden van Kortrijk zijnde ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’ en de eerder beschreven huisstijl consequent toepassen; een algemene informatiecampagne (afhankelijk van een vooropgesteld budget) lanceren om de nieuwe structuur van het aanbod op de markt te plaatsen, brochures te laten opvragen en bezoek te genereren; aandacht besteden aan multidestination marketing.
4.3.1.1. Consistent toepassen belangrijkste toeristische waarden Alle communicatie-uitingen dienen consistent te zijn zodat alle interne en externe communicatieacties de gekozen positionering ondersteunen. Deze profilering spitst zich toe op de belangrijkste pijlers van het toeristische aanbod in het bijzonder ‘cultuurhistorie‘ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’. Bij alle communicatie-uitingen moet de visuele herkenning groot zijn. Dit wil zeggen dat wanneer men een stapel brochures toegereikt krijgt men in staat moet zijn er alle brochures van Kortrijk in één oogopslag uit te halen door de gebruikte lay-out, logo, beelden op de cover, … Foto’s dienen de diverse elementen van de gekozen positionering te ondersteunen en zijn uiterst belangrijk als wervend element. De achterzijde van de publicaties moet telkens worden voorbehouden voor de contactgegevens, een duidelijk geografische situering van Kortrijk (binnen Europa, België, Vlaanderen) en voor het URL-adres van de website. Dit URL-adres moet in de mate van het mogelijke meermaals vermeld worden in de publicaties. Het ontwikkelen van een eenduidige verschijningsvorm vormt het een belangrijke hoeksteen bij de imagovorming. Omwille van deze reden: moet een verfijning van het brochuremateriaal, publicaties of drukwerk, aanpassing van de website, … doorgevoerd worden; moet elke betrokken toeristische sector zich houden aan het huisstijlhandboek en bijhorende beeldbank.
4.3.1.2. Algemene informatiecampagne Het is gewenst om een algemene en intensieve informatiecampagne te organiseren om de nieuwe structuur van het aanbod van Kortrijk op de markt te plaatsen, aan imagocreatie te doen en brochures te laten opvragen of de website te laten consulteren en een bezoek te genereren. Alles moet er aan gedaan worden om het benodigde budget te voorzien.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
127
Zinvolle informatie- of advertentiecampagnes hebben hun voorwaarden, onder andere moeten het langdurige campagnes zijn, moet er een consistente mediakeuze zijn en moet er aandacht gaan naar een specifieke doelgroepenbenadering. Adverteren in media van derden kan zowel informatie bieden, interesse creëren als boekingen genereren mits het aanbod aansluit bij het lezers- of luisteraarsprofiel en aantrekkelijk aangeprezen is. Om adverteren in media van derden optimaal te laten verlopen, stellen we voor rekening te houden met de trends in de markt naar mediagebruik. Hierbij wensen we even uw aandacht te vestigen op volgende resultaten. Uit het WES-onderzoek naar de daguitstappen van de Belgen in 2004 is gebleken dat het mediagebruik door de Belgische daguitstappenparticipanten naar bestemming ‘ergens anders in Vlaanderen’ vooral volgende titels en radiostations betrof (in volgorde van belangrijkheid): lezers van Het Laatste Nieuws/De Nieuwe Gazet, Het Nieuwsblad/De Gentenaar, Gazet van Antwerpen of De Standaard (De Standaard Magazine); lezers van Humo, Libelle, Dag Allemaal/Zondag Nieuws, Knack/Weekend Knack, Flair, Story of Feeling; luisteraars van Radio 2 (VRT), Radio Donna (VRT), Radio 1 (VRT) of Studio Brussel (VRT). Voor het opbouwen van het imago stellen we voor te adverteren in kranten en magazines. Adverteren via radiostations wordt aangeraden na een imagocampagne en om mensen aan te zetten tot het boeken van een verblijf of tot het ondernemen van een daguitstap. Het plaatsen van advertenties in dagbladen en tijdschriften kan aangevuld worden met een passend aanbod per magazine/krant of met redactionele aandacht. Daarnaast kan er eveneens een mogelijkheid bestaan tot het aanvragen van meer informatie. We stellen voor om informatiecampagnes zoveel mogelijk in samenwerking te organiseren. We denken dan aan campagnes in samenwerking met Toerisme Vlaanderen (Vlaanderenkantoren) voor Frankrijk. Campagnes voor Vlaanderen en Nederland kunnen in samenwerking met Toerisme Leiestreek worden georganiseerd. Onze eerste aandacht gaat echter naar de organisatie van een intensieve informatiecampagne in Vlaanderen en het Eurodistrict om het dagtoerisme naar Kortrijk aan te wakkeren.
4.3.1.3. Multidestination marketing In multidestination marketing wordt informatie over het aanbod gebundeld met andere vergelijkbare bestemmingen om zodoende een aantrekkelijk merk neer te zetten en de kans te vergroten dat bezoekers de weg naar de individuele bestemmingen weten te vinden. De slagkracht wordt vergroot door het bundelen van inspanningen en budgetten, waardoor een sterkere boodschap naar de potentiële bezoeker uitgezonden kan worden. Doet een bezoeker een bestemming dit jaar niet aan, dan is de kans groot dat hij er volgend jaar alsnog over nadenkt. Binnen een multidestination-aanpak moeten de bestemmingen een vergelijkbaar aanbod hebben en onder een paraplumerk kunnen vermarkt worden zoals ‘Cool Capitals’ (www.coolcapitals.com). Voor Kortrijk bestaat er een opportuniteit binnen het netwerk van Europese designsteden.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
128
4.3.2. Consequent uitdragen van de toeristische boodschap Een communicatiestrategie dient opgebouwd te worden aan de hand van drie elementen: de communicatiedoelgroepen, de communicatieobjectieven en de communicatieinstrumenten. De communicatiedoelgroepen of ‘stakeholders’ zijn onder andere de personen die we wensen te bereiken zoals vastgelegd in de product-marktstrategie, maar ook de individuen, groepen, organisaties, overheden die op een of andere manier betrokken zijn bij de ontwikkeling van toerisme in Kortrijk of er de invloed van ondergaan of er invloed op kunnen uitoefenen. In toenemende mate verwachten deze ‘stakeholders’ dat er met hun belangen en/of verwachtingen rekening wordt gehouden. Mogelijke communicatiedoelgroepen voor Kortrijk zijn: de inwoners van Kortrijk; de toeristische sector in Kortrijk; bovenlokale recreanten; (potentiële) dag- en verblijftoeristen voor en in Kortrijk; intermediaire reisorganisatoren: scholen, socioculturele verenigingen, autocaristen, jeugdverenigingen, touroperators, NMBS en andere; hogere toeristische organisaties, zoals Toerisme Leiestreek, Westtoer, Toerisme Vlaanderen en andere; reisindustrie/media: journalisten, auteurs van reisgidsen en andere; stadsbestuur van Kortrijk en andere stadsdiensten of sectoren buiten toerisme. Communicatieobjectieven zijn de resultaten die we nastreven met onze communicatieacties. Telkens moeten we ons afvragen wat het gevolg moet zijn van de communicatie die we wensen te voeren. De toon, opzet en communicatiemix van de gehanteerde campagne zullen uiteraard vrij sterk verschillen, afhankelijk van de hierboven geciteerde objectieven en van de doelgroepen. Om efficiënt en effectief te kunnen communiceren, moet een bestemming beschikken over passende “communicatie-instrumenten”. Dit moet een organisatie toelaten om alle belanghebbenden op de voor hen juiste manier te benaderen. De communicatie-instrumenten zijn divers: reclame (advertenties, tv- en radiospots, …), publicaties of drukwerk, DM-campagnes, website, presentaties (workshops, beurzen, verkoopseminaries, familiarisatietrips, …), free publicity, … Elk instrument heeft zijn eigen voor- en nadelen en is in meer of mindere mate geschikt om bepaalde doelgroepen te bewerken of objectieven te bereiken. Het komt er nu op neer de drie communicatie-elementen (doelgroepen, objectieven en instrumenten) op een zo goed mogelijke manier op elkaar af te stemmen binnen een aanvaardbare budgettaire ruimte. Daarbij moeten we rekening houden met het feit dat de budgettaire groeimogelijkheden beperkt zijn. In die zin is het nuttig na te kijken of de individuele acties van Kortrijk ondersteund kunnen worden door gezamenlijke, kostenbesparende acties met bijvoorbeeld hogere instanties, zoals Toerisme Vlaanderen, Westtoer, Toerisme Leiestreek, … De communicatie-inspanningen moeten eveneens geregeld geëvalueerd worden om deze continu te verbeteren (zie ook KSF6).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
129
In de hiernavolgende punten geven we de communicatiedoelgroepen en -doelstellingen aan voor de communicatie rond het toeristische product in Kortrijk. Hierbij zal het accent liggen op een strategie op middellange termijn (tot 2012). We besteden ook aandacht aan de verfijning van de huidige communicatiemiddelen.
4.3.2.1. Specifieke communicatiedoelstellingen en -instrumenten Volgens de prioriteiten aangeduid in het schema van de product-marktcombinaties zal het accent liggen op de brede bewerking van de Vlaamse en Brusselse markt, de provincie Henegouwen en het Eurodistrict en op een selectieve bewerking van de Nederlandse en Franse markt. Inspanningen in andere markten zullen op middellange termijn beperkt blijven. Per doelgroep leggen we een aantal specifieke doelstellingen vast en worden specifieke communicatie-instrumenten voorgesteld (zie tabel 38). Tabel 38 Specifieke communicatiedoelstellingen en -instrumenten voor Kortrijk, naar de diverse communicatiedoelgroepen Communicatiedoelgroep De inwoners van Kortrijk
Toeristische sector in Kortrijk
Specifieke communicatiedoelstellingen Sensibiliseren van de inwoners inzake het belang van toerisme voor hen en voor de stad. Informeren van de betrokken partijen over de nieuwe weg die toeristisch Kortrijk inslaat. Betrokken partijen betrekken bij het toeristische beleid van Kortrijk. Stimuleren tot samenwerking en ondersteuning van de profilering. Aanzetten tot het op een juiste manier publiceren en verspreiden van het toeristische aanbod. Aanzetten tot kwaliteitsverhoging en dynamisme. Toeristisch, cultureel en recreatief aanbod in Kortrijk bekendmaken. Aanzetten tot bezoek.
Bovenlokale recreanten
Potentiële individuele dagtoeristen
Toeristisch aanbod in Kortrijk bekendmaken meer bepaald sterke punten en dagarrangementen. Aanzetten tot dagbezoek.
Specifieke communicatie-instrumenten Blijvend informeren in lokale media of stadsmagazine.
Seminaries en workshops.
Redactionele aandacht in huisaan-huisbladen of andere lokale media waarin het specifieke aanbod op een rijtje wordt gezet die de lokale bevolking en personen binnen een straal van 20 km rond Kortrijk moet aanzetten tot het recreëren in eigen omgeving (eventueel in samenwerking met Toerisme Leiestreek). Redactionele aandacht in regionale pers/magazines in de provincies West- en Oost-Vlaanderen en het Eurodistrict. Blijvend informeren van de bezoekers aan de website via een enieuwsbrief (indien gewenst). Free publicity.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Via overleg samenwerking genereren en informatie verschaffen. Blijvend informeren over het toeristische beleid van Kortrijk en de belangrijke toeristische activiteiten via lokale media of stadsmagazine, een (e-)nieuwsbrief en het verspreiden van toeristische publicaties.
28 maart 2007
130
Tabel 38 Specifieke communicatiedoelstellingen en -instrumenten voor Kortrijk, naar de diverse communicatiedoelgroepen (vervolg 1) Communicatiedoelgroep Intermediairen voor dagtoeristen in groepsverband
Dagtoeristen in Kortrijk
Specifieke communicatie-instrumenten Apart luik van de website voor intermediairen. Plaatsen aanbod op de website www.dagtripsgroepen.be. Blijvend informeren van deze intermediairen door een enieuwsbrief (indien gewenst). Aanwezigheid op vakbeurzen (bijvoorbeeld Car & Bus) en workshops in de prioritaire markten. DM-communicatieacties. Familiarisatietrips voor product managers. Joint promotions.
Betere kennis van het toeristische aanbod en gebruik teneinde de appreciatie te verhogen en hierdoor:
het herhaalbezoek;
een mogelijk verblijf en
aanbevelingen aan derden te stimuleren. Toeristisch aanbod in Kortrijk bekendmaken meer bepaald sterke punten en verblijfarrangementen. (Opnieuw) aanzetten tot verblijf in Kortrijk.
Potentiële individuele verblijftoeristen tijdens een (korte) vakantie
Verblijftoeristen in Kortrijk
Þ
Specifieke communicatiedoelstellingen Groepsgericht (toeristisch) aanbod in Kortrijk leren kennen, sensibiliseren en aanzetten tot bezoek. Opname van Kortrijk in hun programma-aanbod. Gezamenlijke acties naar consument met imago-opbouw en speciale aanbiedingen.
Betere kennis en gebruik van het toeristische aanbod teneinde de appreciatie te verhogen en hierdoor:
een langer verblijf;
het herhaalbezoek en
aanbevelingen aan derden te stimuleren.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Pocket met extra informatie voor individuen (met toeristisch plan) die rekening houdt met de toeristische aanbodstructuur. Informatiepunten op enkele strategische plaatsen.
Blijvend informeren van de bezoekers aan de website via een e-nieuwsbrief (indien gewenst). DM-communicatieacties. Free publicity. Joint promotions met partners. Pocket met extra informatie voor individuen (met toeristisch plan) die rekening houdt met de toeristische aanbodstructuur. Informatiepunten op enkele strategische plaatsen.
28 maart 2007
131
Tabel 38 Specifieke communicatiedoelstellingen en -instrumenten voor Kortrijk, naar de diverse communicatiedoelgroepen (vervolg 2) Communicatiedoelgroep Hogere toeristische organisaties, zoals Toerisme Vlaanderen, Toerisme Leiestreek, Westtoer en andere
Specifieke communicatiedoelstellingen Informeren van deze organisaties over het toeristische beleid van de stad. Aanzetten tot het op een juiste manier publiceren en vertegenwoordigen van het aanbod.
Specifieke communicatie-instrumenten Informatie verstrekken tijdens overlegmomenten. Blijvend informeren door een e-nieuwsbrief (zeker naar aanleiding van aanpassingen in het toeristische aanbod, van evenementen, …). Uitnodigen op events, openingen, …
Reisindustrie/media: journalisten, auteurs van reisgidsen en andere
Kennis verhogen van het aanbod in Kortrijk en aanzetten tot een bezoek. Aanzetten tot publicatie van artikels, realisatie van radio- en tv-uitzendingen. Aanzetten tot joint promotions (gezamenlijke campagnes, lezersreizen, enz.).
Stadsbestuur van Kortrijk en andere stadsdiensten of sectoren buiten toerisme
Stimuleren tot samenwerking en ondersteuning van de profilering. Bijzondere aandacht geven aan het verstrekken van kernachtige informatie.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Familiarisatietrips. Organisatie van persconferenties naar aanleiding van evenementen, nieuwe initiatieven/projecten, nieuwe producten, vernieuwde website, …. Blijvend informeren van de media door persberichten (zeker naar aanleiding van aanpassingen in het aanbod, van evenementen, …). Via persoonlijk contact, briefing en overleg samenwerking genereren en informatie verschaffen.
28 maart 2007
132
4.3.2.2. Specifieke communicatiedoelstellingen en -instrumenten We stellen een verfijning voor van de communicatiemiddelen om de eenduidige positionering van Kortrijk ook in de communicatiemiddelen door te voeren. In de hiernavolgende punten worden het brochuremateriaal, publicaties en drukwerk besproken alsook de website zodat alle externe communicatieacties de gekozen positionering ondersteunen.
a) Brochuremateriaal, publicaties of drukwerk Het brochuremateriaal heeft, naast andere informatiebronnen zoals reisgidsen en het internet, een belangrijke impact in de reiswereld en moet daarom de nodige aandacht krijgen. We stellen het gebruik van volgend brochuremateriaal voor: een wervende brochure bestaande uit:
een wervend gedeelte met de profilering,
een arrangementengedeelte, met nadruk op thematische dagarrangementen en kortverblijfarrangementen in Kortrijk,
een evenementengedeelte met de voornaamste evenementen,
een beperkt logies- en informatiegedeelte met bijhorende toeristische kaart; een informatieve pocket met een toeristisch plan, bijhorende praktische informatie, weetjes, ideeën en tips, … dagtrips voor groepen; partnerpublicaties. Brochures en publicaties moeten steeds verwijzen naar andere brochures, publicaties of drukwerk. Deze brochures en publicaties kunnen in tweede instantie worden ingezet bij (gespecialiseerde) beurzen, publiciteit, DM-campagnes, … We overlopen de inhoud en de doelstelling van de diverse brochures, publicaties of drukwerk.
Wervende brochure
Deze brochure dient alle informatie te bevatten die van belang is bij de bestemmingskeuze. In de eerste plaats dient deze brochure algemeen wervende beelden te bevatten. Deze brochure heeft namelijk de prioritaire taak het gewenste imago uit te dragen en de voordelen van een bezoek of verblijf in Kortrijk aan te tonen zodat potentiële bezoekers geïnteresseerd worden om vervolgens een daguitstap te ondernemen of een verblijf te boeken. Verder dient de brochure een beknopte indruk te geven van de voornaamste bezienswaardigheden. De gebruikte beelden dienen de gekozen positionering weer te geven en te ondersteunen, het moet vooral gaan over een cultuurhistorische stad maar op een hedendaagse manier voorgesteld. We stellen dan ook voor om een combinatie te maken van een klassieke, toeristische wervende brochure met een beperkt overzicht van producten en projecten van bedrijven/kleinhandel werkzaam in de creatieve, innovatieve of design sector. Enkel de informatie die nodig is om een beslissing over een bezoek aan Kortrijk te kunnen nemen, wordt opgenomen in deze brochure.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
133
Het wervende gedeelte wordt gevolgd door meerdere concreet uitgewerkte daguitstappen en kortverblijfarrangementen (weekendarrangementen) voor individuelen, waarbij aandacht besteed wordt aan de modulaire opbouw. Deze brochure sluit af met een evenementengedeelte waarbij enkel de wervende bovenlokale of de meerdaagse evenementen worden vermeld (andere evenementen moeten teruggevonden worden op de website), een logieslijst en verdere informatiemogelijkheden in hoofdlijnen. Binnen deze brochure dient informatie verstrekt te worden maar eerder beperkt, zodat de wervende functie steeds de bovenhand heeft. Daarnaast dient eveneens de mogelijkheid te bestaan om andere publicaties aan te vragen via een antwoordkaart (principe cross-selling), bijvoorbeeld: informatieve pocket met extra informatie; dagtrips voor groepen; partnerpublicaties; wandelgidsen en -kaarten (betalend); bewegwijzerde fietsroutes en -kaarten (betalend); andere bewegwijzerde routes en -kaarten (betalend); … Aangezien de voornaamste geografische markten de Belgische, Nederlandse en Franse markten zijn, raden we aan om de wervende brochure (alsook de andere publicaties) in zeker twee talen (Nederlands en Frans) te voorzien en slechts één taal per publicatie te hanteren. Door slechts één taal per versie te voorzien kunnen de beelden en foto’s meer aan de specifieke wensen van elke markt worden aangepast. Publicaties in andere taalversies behoren niet tot de prioriteiten.
Informatieve pocket met extra informatie
Voor de bezoekers van Kortrijk moet alle praktische informatie voorhanden zijn die nodig is om tijdens een bezoek op kwalitatieve wijze te genieten van Kortrijk. We stellen voor om de publicaties ‘Restaurants, eten en drinken in Kortrijk’ en ‘Historisch wandelen en fietsen in Kortrijk’ uit te werken als een pocket met aandacht voor volgende elementen: het verhaal van Kortrijk en de positioneringselementen; een toeristische kaart van Kortrijk waarop de ter plaatse bewegwijzerde wandelroute wordt aangeduid onderverdeeld naar mogelijke thema’s bijvoorbeeld architectuur en design, ontdek Kortrijk … en zijn projecten, …; de foto’s blijven behouden evenals de korte omschrijving van elke bezienswaardigheid maar aangevuld met:
anekdotes, legenden, leuke verhalen,
openingsuren en toegangsprijzen; ten slotte wordt praktische informatie voorzien betreffende: informatiepunten, weetjes, ideeën en tips, openbare faciliteiten, kwalitatieve drink- en eetgelegenheden, mogelijke andere wandel-, fiets- en autoroutes, … Dit geeft aan dat deze ideeën nog niet het volledige aanbod in Kortrijk dekken of dat er met andere woorden nog veel meer te beleven valt in deze stad en de omgeving.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
134
Concreet denken we aan een informatiebrochure uitgewerkt onder de vorm van een pocket (in zakformaat). De pocket wordt kwalitatief uitgewerkt aangezien het een blijvende waarde moet hebben. Zowel voor de wervende brochure als voor de informatiebrochure raden we aan om slechts één taal per publicatie te hanteren. De informatieve functie heeft hier de bovenhand, waardoor advertenties van partners mogelijk zijn, maar moeten passen binnen de beeldvorming van de bestemming. De advertenties moeten gerangschikt worden, met andere woorden, er moet een link kunnen gelegd worden tussen de beschrijving van een route en de advertentie. Er kan eveneens, na een beginfase, een kleine bijdrage van de consument worden gevraagd voor deze pocket.
Dagtrips voor groepen
Het principe van de uitgave “Dagtrips voor groepen” moet behouden blijven. Naar individuelen toe worden de belangrijkste dagtrips en verblijfarrangementen reeds opgenomen in de wervende brochure. Bijkomend dient ook aandacht besteed te worden aan meer ‘customer-made’ informatie voor groepen in de vorm van de publicatie ‘Dagtrips voor groepen’. Doelgroepen voor Kortrijk inzake dagtrips in groep zijn reisorganisatoren of intermediairen voor daguitstappen zoals verenigingen, scholen, autocaristen, touroperators, … Deze uitgave wordt het best opgebouwd aan de hand van een aantal modules die naargelang de vraag van de klant in een kaft of binder worden samengebracht in relevante rubrieken (daguitstappen voor scholen, daguitstappen voor verenigingen, daguitstappen voor touroperators/incoming agenten, …). Deze rubrieken worden vervolgens gecombineerd met een wervend gedeelte. Bovendien is dit kostenbesparend omdat vaste delen niet elk jaar moeten herdrukt worden. De publicatie moet voornamelijk informatief en praktisch van aard zijn. Deze wordt in meerdere talen, afhankelijk van de doelgroep, uitgegeven. Dit is tevens in het voordeel van bijvoorbeeld incoming agenten die teksten kunnen overnemen in hun offertes naar (potentiële) klanten toe. De vormgeving van de publicatie ‘Dagtrips voor groepen’ moet in lijn liggen met de overige publicaties, een inhoudstafel en duidelijke indeling binnen deze publicatie is evenwel van cruciaal belang. We stellen de volgende indeling voor: een wervend gedeelte met beelden die de gekozen positionering ondersteunen. Dit wervend gedeelte dient opgenomen te worden in het begin van deze brochure; de publicatie bevat vervolgens een informatief overzicht van alle toeristische instanties in de stad, zoals coördinaten van de dienst voor toerisme, diverse gidsenverenigingen, musea, bezienswaardigheden, … de publicatie moet reeds uitgewerkte dagarrangementen bevatten (in modulaire vorm en bij voorkeur volgens een aantal thema’s die aansluiten bij de profilering en de doelgroep). Dit systeem laat toe diverse arrangementen standaard uit te werken. Zodoende kunnen reisorganisatoren en intermediairen het (vernieuwende) aanbod overnemen in hun eigen aanbod of kleinere aanpassingen doorvoeren. Een eerste aanzet tot rubrieken kan al gegeven worden rond de belangrijkste pijlers van het cultuurtoeristische aanbod;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
135
ten slotte wordt melding gemaakt van de situering van de stad en van de mogelijkhe-
den om de stad te bereiken aan de hand van een stadsplan, een verkeerscirculatieplan, uit- en opstapplaatsen voor touringcars, parkings in Kortrijk, … de publicatie moet zeker een verwijzing bevatten naar de website waar nog meer arrangementen moeten terug te vinden zijn. De informatie en arrangementen worden voornamelijk samengesteld in samenwerking met de partners, waaronder bezienswaardigheden, musea, horeca, logies, bedrijven, … Deze uitgave kan zowel dienen als fulfillment voor DM-campagnes naar intermediairen als worden ingezet tijdens gespecialiseerde beurzen, bij workshops, familiarisatietrips, …
Partnerpublicaties
De samenwerking tussen de Dienst Toerisme en uitgevers van publicaties die passen binnen de toeristische profilering van Kortrijk moet verdergezet worden. In eerste instantie denken we voornamelijk aan het verspreiden (verkopen) van deze publicaties in het informatiekantoor bijvoorbeeld de publicatie ‘Kortrijk in zeven dagen - De vernieuwing van een stad 1991 > 2006’. Acties ontwikkelen in samenwerking met deze partners is belangrijk omwille van de kostenbesparing, maar ook omwille van de ondersteuning van deze actoren door de stad en een verrijking van het Kortrijkse toeristische aanbod. Dit geeft aanleiding tot het opstellen of verder versterken van publicaties uitgegeven door derden, al dan niet in samenwerking met de dienst voor toerisme Kortrijk. Deze publicaties kunnen tevens worden ingezet bij fulfillment van DM-campagnes, advertenties, …
Overig drukwerk
Op vraag dient de Dienst Toerisme eveneens een lijst te kunnen geven van bijvoorbeeld logies, alternatieve rondleidingen, …. Dit kan op een eenvoudige manier gebeuren, bijvoorbeeld onder de vorm van een verzorgde, geprinte lijst, maar in een uniforme stijl, passend binnen de profilering. De educatieve zoektochten voor het onderwijs kunnen op deze manier blijven bestaan. De Dienst Toerisme biedt tevens een plan van Kortrijk aan. We stellen voor om dit plan uit te breiden tot een volwaardig toeristisch plan waarbij meer duiding wordt gegeven bij de vermelde bezienswaardigheden. Daarnaast kan tevens een verkeerscirculatieplan worden geïntegreerd en de voornaamste parkings in en aan de stadsrand van Kortrijk worden vermeld.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
136
b) Website Informatieverzameling en boeking via de website wordt met de dag belangrijker in de toeristische sector. Uit de publieksenquête afgenomen in de periode van 24 mei tot begin juli 2006 aan de balie, in de musea en in het logies in Kortrijk blijkt ook dat het internet de belangrijkste bron van informatie. Op dit moment is de toeristische website een onderdeel van de website van de stad Kortrijk. We zijn echter van mening dat de toeristische website een op zichzelf staande (onderdeel van de) stadswebsite moet zijn en dat de mogelijkheden betreffende deze toeristische website nog beter kunnen benut worden. We stellen onder andere volgende aanpassingen voor:
Goede links Zorgen voor links vanuit meer voor de hand liggende namen voor ‘potentiële’ bezoekers, zoals www.visitkortrijk.be, www.visitkortrijk.com, www.toerisme-Kortrijk.be; intensifiëren van onrechtstreekse links via andere veel bezochte sites, zoals Toerisme Vlaanderen, Westtoer, uitinregioKortrijk.be, www.toerismeleiestreek.be; blijvend links verzorgen naar websites van partners (meestal toeristische actoren, reisorganisatoren, media, …) en omgekeerd. Inhoud volgens positionering Er moet een duidelijk onderscheid worden gemaakt op deze website naar:
inwoner van Kortrijk en omgeving,
toeristische sector in Kortrijk, hogere toeristische organisaties,
(potentiële) bezoeker van Kortrijk,
reisorganisatoren en intermediairen,
de reisindustrie/media; de startpagina van het toeristische gedeelte moet zorgen voor sfeerbeelden en dadelijk de gekozen positionering van de toeristische stad Kortrijk weergeven; de positionering moet worden doorgetrokken doorheen de volledige website. Aangepaste taalversies Net zoals de brochure dient deze site ter beschikking te zijn in meerdere talen, in elk geval Nederlands, Frans en Engels. Dit maakt de website interactiever en klantvriendelijker.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
137
Herhaalbezoek aan de website aanmoedigen De website moet bezoekers motiveren om op geregelde tijdstippen de site opnieuw te bezichtigen. Dit kan bijvoorbeeld door op één van de eerste pagina’s “Wat is nieuw deze maand?” te plaatsen met de evenementenkalender; de website moet de modulaire arrangementen weergeven die een individuele toerist of een groep kunnen boeken. De mogelijkheid tot boeken van in eerste instantie de standaardarrangementen via het internet kan eveneens bekeken worden; een interactieve website moet de bezoekers en het professionele publiek de mogelijkheid bieden om op de hoogte gebracht te worden van nieuwigheden over het toeristisch product van Kortrijk onder de vorm van een e-nieuwsbrief. Mogelijke nieuwtjes zijn: nieuwe arrangementen, tentoonstellingen, evenementen, nieuwe producten, … Er moet hierbij evenwel rekening gehouden worden met de regelgeving inzake enieuwsbrieven. Om contactpersonen in de toekomst op de hoogte te houden aan de hand van een e-nieuwsbrief, heeft de Dienst Toerisme een e-mailadres nodig en de toestemming om dit adres te gebruiken voor het doorsturen van informatie. De nieuwe e-mailwetgeving eist dat massamailings per e-mail alleen verstuurd worden naar personen en bedrijven die daar expliciet mee akkoord gaan, de zogenaamde opt-in. Bij elk toekomstig contact zal naast het opvragen van de coördinaten tevens expliciet dienen geïnformeerd te worden naar de bereidwilligheid om e-nieuwsbrieven te ontvangen. Uitzonderingen op de regel zijn e-mailadressen van eigen klanten en algemene internetadressen van het type
[email protected], … om de onthaalfunctie te Kortrijk te verbeteren, kan de website tevens praktische informatie geven over het openbaar vervoer, parkeermogelijkheden, openbare werken (met omleidingen), het verkeerscirculatieplan, … Corner voor professionelen het voorzien van teksten en een fotoarchief op de website laat de professionelen toe die teksten en beelden te gebruiken die wenselijk zijn en die passen binnen de gekozen positionering van Kortrijk op toeristisch vlak. We zijn er ons van bewust dat de voorgestelde performante en interactieve website niet van vandaag op morgen kan worden gerealiseerd en consequenties heeft naar personeel en budget toe. Toch moet men deze weg op gaan. De meest prioritaire acties op dit moment zijn: het doortrekken van de positionering; het voorzien van duidelijke links naar de website; het geleidelijk voorzien met dagarrangementen (met eventueel boekingsmogelijkheden).
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
138
4.3.3. Opzetten van een kader om tussenpersonen proactief te informeren Het aannemen van een proactieve houding blijft een belangrijk element binnen de toeristische communicatie. Eigen initiatief inzake onthaal van professionelen en persbewerking dient gestimuleerd en geïntensifieerd te worden binnen het communicatiebeleid van de Dienst Toerisme Kortrijk. Inzake het onthaal van professionelen is de keuze van de professionelen van groot belang, meer bepaald: het moet gaan om tussenpersonen die invloed hebben op informatiebronnen gehanteerd door bezoekers aan een stad of bestemming, zoals journalisten van reistijdschriften, kranten en reisgidsen, intermediairen zoals incoming agenten, autocaristen, touroperators, … binnen deze groep van tussenpersonen dient een selectie te worden gemaakt op basis van de eigen profilering, dit wil zeggen:
tussenpersonen die in hun programmatie onvoldoende de positionering van Kortrijk waarmaken, worden niet ondersteund door de toeristische dienst,
tussenpersonen die echter Kortrijk aanprijzen gebaseerd op de positionering worden verder ondersteund. Dit contact dient zelfs te worden geïntensifieerd,
daarbij aansluitend dient door de Dienst Toerisme gezocht te worden naar nieuwe tussenpersonen die Kortrijk op een passende wijze in hun product kunnen opnemen. Deze professionelen dienen bij hun komst als professionelen te worden behandeld. Een persoonlijke begeleiding door de Dienst Toerisme en meer bepaald door een communicatieverantwoordelijke is evident. Reisgidsen zijn van groot belang bij het bezoeken van steden. De auteurs - wanneer zij hun komst kenbaar maken - of anders de verantwoordelijke uitgevers, verdienen extra aandacht. Het is daarbij van groot belang hen de nieuwigheden van de stad te laten ontdekken, bijvoorbeeld ook tijdens belangrijke evenementen. Daarom moet bij de diverse reisgidsen voor de belangrijkste markten de bijdrage over Kortrijk worden opgevolgd en waar nodig bijgestuurd (ook inzake arrangementen). Opvolging van deze professionele contacten is uiterst belangrijk. De opvolging kan bestaan uit het regelmatige contact houden met de tussenpersonen (touroperators, journalisten, auteurs van reisgidsen, …), met de bedoeling hen op de hoogte te brengen van continue vernieuwingen en verbeteringen in het toeristische aanbod in Kortrijk, ook op het vlak van evenementen, activiteiten, arrangementen, … In dit kader past een continue persbewerking. Ook joint promotions nemen aan belang toe aangezien op deze manier controle kan gehouden worden op de inhoud van het redactioneel en via dit kanaal de informatie betrouwbaarder overkomt bij de lezer dan bijvoorbeeld onder de vorm van betaalde advertenties. Om kostenbesparend te werk te gaan, kan deze informatie gebundeld worden in een e-nieuwsbrief. E-mailadressen kunnen worden gegenereerd door het toekennen van een paswoord, nodig voor het consulteren van de webpagina’s voor de toeristische industrie/media. De toeristische en culturele partners of sector kunnen participeren in de persberichten indien het nieuws aan het aanbod is gekoppeld.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
139
Bij de opsomming van de in te zetten communicatie-instrumenten kwam al een aantal goedkopere maar effectieve promotiekanalen aan bod, zoals free publicity door persbewerking. Belangrijk is dat men de pers zaken voorlegt die effectief nieuwswaarde hebben. De opmaak van het strategische plan is een gelegenheid, net zoals evenementen, nieuwe projecten of geboekte successen. Met een beperkt promotiebudget dient men efficiënt om te springen. Samenwerkingsverbanden zoals met Toerisme Vlaanderen, Westtoer en Toerisme Leiestreek dienen daarom ten volle te worden meegenomen in de toekomst.
4.3.4. Benodigde marketingbudgetten In het bestuursakkoord ‘Aantrekkelijk Kortrijk’ wordt toerisme aangehaald als één van de prioriteiten voor de komende bestuursperiode. Eerder beschreven kritische succesfactoren en bijhorende acties betreffende toerisme zijn zowel een taak van de Dienst Toerisme als van verschillende publieke departementen en private partners. Benodigde budgetten zullen respectievelijk dienen voorzien te worden. Voor de Dienst Toerisme wordt in eerste instantie de nadruk gelegd op een promotioneel budget. Op basis van een analyse van de benodigde communicatie en een vergelijking met andere steden zien we dat voor de vooropgestelde acties een budget nodig is tussen 130.000 en 150.000 euro. In tabel 39 geven we een indicatie van hoe dit budget kan aangewenst worden. Tabel 39 Indicatie van de minimale benodigde marketingbudgetten voor de communicatieacties van Kortrijk op korte en middellange termijn (in €) Communicatieactie
Brochuremateriaal, publicaties of drukwerk werfbrochure (3 taalversies/46.000 exemplaren) informatieve pocket (3 taalversies/6.000 exemplaren) dagtrips voor doelgroepen (2 taalversies/8.000 exemplaren) partnerpublicaties, toeristisch stadsplan en overig drukwerk Performante en interactieve toeristische website Ontwikkelen en versturen van (e-)nieuwsbrieven Informatie- en advertentiecampagne Onthaal van professionelen, persbewerking en opvolging Samenwerkingsverbanden vakbeurzen en workshops (en reiskosten) mailing websitelinks Overig (portkosten, externe bijdragen, …) TOTAAL
Raming benodigd marketingbudget in €, 2007-08
Raming benodigd jaarlijks marketingbudget in €, 2009-10
28.000 12.000 13.000 2.000 25.000 12.500 28.000 15.000
24.000 8.000 10.000 2.000 12.000 (a) 10.000 41.500 18.000
15.000 2.000 500 5.000 143.000
15.000 4.000 500 5.000 150.000
(a) Benodigd jaarlijks budget voor hosting, aanpassingen en rapportering.
Tijdens het komende jaar zal veel geïnvesteerd worden in de verfijning van het brochuremateriaal (beeldmateriaal, lay-out, …) en de website. In de jaren nadien kan dit bedrag beperkter zijn en verschoven worden in de richting van een informatie- en advertentiecampagne.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
140
In 2009-10 komt er meer financiële ruimte vrij. De opstartkosten van de website en het drukwerk zijn dan immers achter de rug. Deze vrijgekomen middelen kunnen dan optimaal benut worden in een informatie- en advertentiecampagne en extra promotieinstrumenten naar de reissector (bijvoorbeeld onthaal van professionelen, persbewerking en opvolging en mailings).
4.4. Bepalen van een distributiestrategie Het distributiebeleid heeft zowel betrekking op het aanbieden van producten als op de manier waarop men de doelgroepen poogt te bereiken en de manier waarop men bijvoorbeeld het brochuremateriaal zal verspreiden. De keuze van de distributiekanalen heeft belangrijke gevolgen voor de gehele commercialiseringsinspanning. De belangrijkste keuze betreffende distributie is de keuze tussen een directe of een indirecte marktbenadering of in welke mate beide worden gecombineerd. Directe distributie impliceert een directe aankoop van de consument bij de producent. Bij de indirecte distributie doen de consument en aanbieder van diensten een beroep op tussenpersonen of bemiddelaars. In het geval van directe distributie zal in de communicatievoering uitsluitend gecommuniceerd worden met de consument. In het geval van indirecte distributie dient men nog te beslissen in welke mate de communicatieinspanningen zullen toegespitst worden op de consument of op de distributiekanalen. Hierbij maken we vervolgens een onderscheid tussen een intensieve of een selectieve benadering waarbij men respectievelijk zoveel mogelijk mensen of enkel bepaalde vooropgestelde doelgroepen probeert te bereiken. Voor de Belgische markt stellen we een intensieve of brede bewerking voor, de buitenlandse markt bewerken we grotendeels op een selectieve manier. In eerste instantie gaan we dieper in op de verspreiding van de commerciële producten of arrangementen, vervolgens op de manier waarop men de doelgroepen kan bereiken en op de verspreiding van de informatie.
4.4.1. Distributie van producten Voor wat betreft de distributie van producten spreken we voornamelijk over de verdeling van arrangementen. Er kan zowel een directe als een indirecte distributie gevoerd worden op een selectieve of intensieve manier. De benadering zal selectiever worden naarmate de doelgroepen concreter zijn bepaald of het herkomstgebied van marktsegmenten verder ligt. Voor de binnenlandse markt stellen we een directe/indirecte en intensieve benadering voor, voor de Nederlandse (en Franse) markt een directe/indirecte en selectieve benadering. Er kan gewerkt worden via traditionele en elektronische distributiekanalen zoals: eigen publicaties of publicaties van tussenpersonen (trade) zoals Vlaanderen Vakantieland, media van derden, … Voorkeur gaat evenwel naar het plaatsen van arrangementen in tijdschriften boven arrangementen in brochures; e-bookings rechtstreeks op de website van Kortrijk of onrechtstreeks via virtuele reiswww.weekendesk.com, agentschappen zoals www.weekendjeweg.com, www.happyhome.nl, …
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
141
4.4.2. Distributie van informatie In de vorige paragraaf is een duidelijke keuze gemaakt om zowel rechtstreeks naar het grote publiek te stappen (cf. wervende brochure, website, informatiecampagne) als indirect het grote publiek te bewerken via acties naar professionelen (cf. onthaal van professionelen (media, reisindustrie), DM-acties, aparte corner op de website, …). Wat de verspreiding van de informatie betreft, met name de manier waarop men het communicatiemateriaal zal verspreiden, moet men zich de vraag stellen waar de informatie dient aanwezig te zijn om het aanbod toegankelijker en beschikbaar te maken voor de bezoeker. Verdeling van informatie kan gebeuren via: cross-selling in elke brochure; fulfillment op media-, informatie- en mailingcampagnes; diensten voor toerisme en andere strategische interne onthaalpunten; de buitenlandse kantoren van Toerisme Vlaanderen; de toeristische sector in Kortrijk; op de website (als pdf-formaat); op beurzen zowel in binnen- als buitenland; … De haalbaarheid tot informatieverspreiding moet tevens nagegaan worden bij kanalen buiten de toeristische industrie zoals boekenwinkels, … Om de distributie van deze brochures in de toekomst te optimaliseren, dient Dienst Toerisme Kortrijk de verspreide en gebruikte aantallen via de diverse kanalen regelmatig op te volgen en een effectmeting toe te passen.
5. KSF5: versterken van de organisatiestructuur van de dienst voor toerisme De vijfde kritische succesfactor gaat over de versterking van de organisatiestructuur van de Dienst Toerisme. Aan deze kritische succesfactor zijn twee strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld, voornamelijk: continu verbeteren van de efficiëntie van interne kernprocessen, dit houdt onder meer de definiëring en implementatie in van een bijgestuurde organisatiestructuur; voortdurend ontwikkelen van het menselijk potentieel waarbij aandacht besteed wordt aan de personeelsprofielen. Ontbrekende competenties kunnen via opleiding vervolmaakt worden of met nieuwe aanwervingen worden aangevuld. Een aantal verbeteracties binnen elk van de strategische beleidsdoelstellingen worden uitgewerkt in de hiernavolgende paragrafen. Tabel 40 geeft alle voorgestelde verbeteracties op hoofdlijnen weer voor elk van de strategische doelstellingen naast de prestatie-indicatoren, streefdata en verantwoordelijkheden.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
142
Tabel 40 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties, streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF5: versterken van de organisatiestructuur van de dienst voor toerisme Strategische beleidsdoelstellingen Continu verbeteren van de efficiëntie van interne kernprocessen
Prestatie-indicatoren
Verbeteracties
Afbakening front- en backoffice Personeelstevredenheid
Definiëren van de organisatiestructuur
Streefdata en verantwoordelijkheden Korte termijn Strategisch plan
Implementeren van de organisatiestructuur
Korte termijn Stadsbestuur
Voortdurend ontwikkelen van het menselijk potentieel
Functiebepalingen Competentieprofielen voor elke medewerker Opleidingsplan Aanwervingsplan
Opstellen van competentieprofielen
Korte termijn Verantwoordelijke toerisme eventueel in samenwerking met derden
Ontbrekende competenties via opleiding invullen of aanvullen met nieuwe aanwervingen
Korte termijn Verantwoordelijke toerisme
5.1. Definiëren van de organisatiestructuur De toeristische organisatie moet in staat zijn de vooropgestelde centrale doelstelling voor de ontwikkeling van het toerisme te Kortrijk evenals de volledige strategie in uitvoering te brengen. Concreet houdt dit in dat de organisatie drie kerntaken moet vervullen: ontwikkelen van een hoogkwalitatief commercieel toeristisch product; de nodige promotie hiervoor voeren op een dynamische manier; de toeristen een optimaal onthaal bieden. Bijkomend en zoals meermaals aangehaald is goed overleg tussen Dienst Toerisme en publieke en private belanghebbenden op het vlak van strategische planning, productontwikkeling en commercialisering essentieel om de potentiële ontwikkelingskansen van het toerisme beter te benutten. De rol van de Dienst Toerisme is hierin uitermate belangrijk en voorwaardenscheppend. In de huidige situatie vindt overleg voornamelijk plaats tussen publieke instanties en stadsdiensten. Overleg met private partners is zo goed als onbestaande ondanks de wil tot samenwerking. Om de drie kerntaken verder te kunnen verwezenlijken alsook de sector beter te betrekking bij het beleid, stellen we een bijsturing voor van de bestaande organisatiestructuur waarbij we voornamelijk aandacht hebben voor de mogelijkheden betreffende een meer commerciële en strategische werking, dit wil zeggen concentratie van de wervende functies binnen de Dienst Toerisme Kortrijk (zie figuur 8). Hierna gaan we dieper in op de structuur en respectievelijke taken.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
143
Figuur 8 Voorgestelde organisatiestructuur
Economische sector (bedrijven, horeca, kleinhandel)
Toeristische sector Stuurgroep verblijftoerisme - logiessector
Culturele sector (cultuurcentrum, musea, erfgoedcel)
Overlegplatform Algemeen en binnen vastgelegde projecten
Evenementen
Toerisme Leiestreek (Westtoer) Private en publieke actoren in Kortrijk en Leiestreek
Stadsplanning en ontwikkeling
Private en publieke actoren in Lys sans Frontières Eurodistrict
Onderwijssector
Diensthoofd Toerisme
Kortrijk receptief Receptieve functie bestaande uit: onthaal teleonthaal antennefunctie ticketing boeking gidsen operationeel beheer van het informatiecentrum …
Kortrijk back-office
Cultuurtoeristische productontwikkeling
Communicatie
Commerciële productontwikkeling Arrangementen Gidsenwerking Evenementen Projectwerking Groepsreservatie Virtuele informatie (website, infopunten, e-nieuwsbrieven) Brochures, publicaties en drukwerk Communicatie en promotie Vakbeurzen en workshops Pers en trade Prospectie
Studie- en beleidsadvies (in samenwerking met Westtoer)
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
144
We stellen voor om een toeristisch overlegplatform te voorzien waarin de belangrijkste spelers uit de toeristische sector en andere belanghebbende sectoren zetelen. Tussen deze groep en de Dienst Toerisme zal een wisselwerking bestaan. Centraal in deze werking is dat partners advies verlenen en op regelmatige basis geïnformeerd worden over: het strategische beleid: waar wil Kortrijk naartoe en op welke manier? Belangrijk hierbij is de communicatie rond:
marktstrategie met voornamelijk aandacht rond positionering,
actiegerichte strategieën rond de diverse beleidsdomeinen (voornamelijk communicatie-, informatie- en monitoringsysteem),
de geboekte resultaten (voortvloeiend uit het interne informatie- en monitoringsysteem); toekomstige beleidsintenties:
het structureren en organiseren van de samenwerking op diverse vlakken (productontwikkeling, communicatie, …). Daarnaast dienen de partners betrokken te worden bij het brainstormen en genereren van ideeën rond bepaalde onderwerpen (bijvoorbeeld productontwikkeling). Het diensthoofd toerisme initieert het overleg aangezien Dienst Toerisme een belangrijke voortrekkersrol zal vervullen binnen de stad en het buitengebied (Leiestreek, Lys sans Frontières en Eurodistrict) onder andere met betrekking tot onthaal, productontwikkeling en communicatie. Naast het opvangen van adviesverlenende taken in de nieuwe organisatiestructuur in de vorm van een operationele overlegcel kan een intrede van de private sector voorzien worden in de vorm van een publiek-private samenwerking (PPS). Een publiek-private samenwerking wordt aangeraden wegens de solidere structuur door het bundelen van kennis en het gelijkwaardig inbrengen van middelen van zowel publieke als private partners. Publiek-private samenwerking biedt voordelen voor beide partijen, zoals: betere communicatie, samenwerking en organisatie tussen publieke en private partijen met als doel Kortrijk op de toeristische kaart te plaatsen; inbreng van middelen zorgt voor een groter budget en kan resulteren in een grotere marktimpact; de inbreng van middelen wordt evenredig verdeeld over de publieke en private partijen. We spreken hier over de inbreng van voornamelijk promotionele middelen door de private sector die resulteren in een graad van medezeggenschap in het toeristische beleid. Middelen met betrekking tot het personeel zullen nog steeds van de stad uit moeten gefinancierd worden en geven de bijdrage van de stad weer in deze PPSstructuur. Kortrijk receptief omvat een regionale toerismebalie met onder andere volgende dienstverlening: onthaal en teleonthaal; verstrekken van toeristische, culturele en algemene informatie zowel naar de eigen bevolking als naar de bezoekers toe; het ter beschikking stellen van brochures; stockbeheer; antennefunctie ticketing zowel naar de eigen bevolking als naar de bezoekers toe; logiesreservatie en aanspreekpunt voor de logiesuitbaters zelf;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
145
productverkoop, gidsenreservatie en -boeking; operationeel beheer van het informatiecentrum. De receptieve functie zal moeten bemand worden door medewerkers van de huidige dienst voor toerisme. In totaliteit voorzien we twee fulltime equivalenten en één 4/5-equivalent. Gezien een weekendpermanentie kan dit personeelsbestand uitgebreid worden met medewerkers uit de back-office. Binnen de groep van fulltime equivalenten wordt een verantwoordelijke aangesteld die dient te rapporteren aan het diensthoofd toerisme. De minimale vereisten van de medewerkers aan de toerismebalie zijn een D-niveau, een net voorkomen, kennis van het toeristische product alsook de nodige computer- en talenkennis. Kortrijk back-office verzorgt het zogenaamde toeristische beleid en heeft onder andere de volgende belangrijke taken: het uitvoeren van het toeristische beleid in Kortrijk; het opstellen van een jaarlijks actieplan en bijhorend budget passend binnen de prioriteiten van het toeristische beleid (strategisch plan); het aangaan en onderhouden van samenwerkingsverbanden met derden; toeristische productontwikkeling en commercialisering waaronder meer aandacht voor arrangementen, promotie, virtuele informatie en pers en trade; het opzetten en organiseren van een monitoringsysteem (in samenwerking met Westtoer) waarbij beleidsrelevante gegevens worden verzameld en verwerkt ter voorbereiding en ondersteuning van het beleid. Wanneer het voorziene personeelskader vergeleken wordt met de huidige bezetting, merken we dat het aantal personeelsleden voor de dagdagelijkse werking en het aantal functies ingevuld door hoogopgeleiden en/of door gespecialiseerd personeel (universitairen, opleiding toerisme) lager ligt dan gepland binnen de Dienst Toerisme Kortrijk. Om de taken binnen de dienst voor toerisme op een effectieve en efficiënte manier uit te voeren, is een professionele en voldoende grote personeelsonderbouw nodig met aandacht voor de uitbouw van de backoffice (projectmatige benadering, beleidssturing, …). We voorzien volgende personeelsbezetting en taakindeling:
een coördinator (fulltime equivalent): minstens A-niveau met enkele jaren ervaring
in toerisme, verantwoordelijk voor de coördinatie van de Dienst Toerisme Kortrijk met onder andere de verantwoordelijkheid voor het voorbereidende beleidswerk (beleid, begroting, organisatiestructuur, …), organisatie van operationele processen met het oog op de realisatie van de afgesproken doelstellingen, verantwoordelijkheid voor toerismeprojecten inzake commerciële productontwikkeling en commercialisering (waaronder evenementen), uitbouw toeristische netwerken en relaties met (toeristische) overheden en partners; één fulltime equivalent (C-niveau) ter uitvoering en advisering van cultuurtoeristische productontwikkeling. Volgende taken dienen uitgevoerd te worden:
ontwikkeling van commerciële cultuurtoeristische producten en arrangementen,
de organisatie en uitvoering van de gidsen- en projectwerking alsook groepsreservaties;
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
146
twee fulltime equivalenten (B- en C-niveau) voor commercialisering, waarbij één
voltijds medewerker tevens kan ingeschakeld worden voor de cultuurtoeristische productontwikkeling en studie- en beleidsadvies. Volgende taken dienen uitgevoerd te worden:
organisatie, uitvoering en up-to-date houden van de virtuele informatie, meer bepaald de website, informatiepunten en e-nieuwsbrieven,
de organisatie, uitvoering en up-to-date houden van de brochures, publicaties en drukwerk, alsook voor de organisatie en coördinatie vertalingen,
de prospectie, organisatie, uitvoering en begeleiding van pers en trade en aanwezigheid op vakbeurzen en workshops. Ondersteuning tijdens groepsreservaties, alsook de eindredactie van e-nieuwsbrieven of informatie voor op de website, in publicaties, …
Concreet is het belangrijk om op korte termijn te streven naar een fulltime coördinerende persoon om de backofficefunctie te initiëren en te coördineren en een Bniveau communicatieverantwoordelijke. Gelet op de uitdagingen waarbij de Dienst Toerisme proactiever zal optreden, grotere projecten zal initiëren en een meer uitgesproken trekkersrol zal vervullen in de regio streven we naar een voldoende grote vrijheid van handelen binnen een jaarlijks goedgekeurd actieplan (beleidstaken) en budget en mits het voorleggen van de geboekte resultaten op een set van beleidsindicatoren. De keuze van een specifiek statuut moet voldoen aan de volgende voorwaarden: voldoende operationele autonomie (budgetten, werken met vrijwilligers, de mogelijkheid tot het sluiten van contracten ter verwezenlijking van de opdrachten, …); de mogelijkheden voor het organiseren van een publiek-private samenwerking en het genereren van middelen uit de private sector.
5.2. Opstellen van competentieprofielen en ontbrekende competenties invullen via opleiding of aanvullen met nieuwe aanwervingen In punt 5.1. werd aandacht besteed aan het takenpakket van de Dienst Toerisme Kortrijk. Dit takenpakket dient verder vertaald te worden in functiebeschrijvingen waaraan benodigde competenties worden gekoppeld. Hierbij wordt aandacht besteed aan onder andere volgende competenties: persoonsgerichte:
kwaliteitsgericht handelen,
flexibel gedragen,
creatief werken,
integer handelen,
… interactiegerichte:
mondeling en schriftelijk communiceren,
teamgericht werken,
delegeren,
coachen,
…
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
147
beleidsgerichte:
visiegericht handelen, plannen en organiseren, resultaatgericht handelen, …
Op deze manier komt men tot de vertaling van de visie van het strategische plan in individuele functies, competenties en verbeterplannen. Logischerwijs dienen ontbrekende competenties via opleiding vervolmaakt te worden of aangevuld te worden via nieuwe aanwervingen.
6. KSF6: Kennis ontwikkelen inzake de behoeften en tevredenheid van de vooropgestelde doelgroepen Om een goede werking van een dienst voor toerisme te kunnen garanderen is er onder andere nood aan een degelijk informatiesysteem. Momenteel houdt Dienst Toerisme Kortrijk volgende gegevens bij: aantal hotelreservaties via de Dienst Toerisme Kortrijk; aantal bezoekers balie en stedelijke musea; aantal deelnemers geleide wandelingen, boottochten, … aantal groepsreserveringen, per maand, met aantal deelnemers per groep. De Dienst Toerisme Kortrijk verzamelt relatief veel informatie maar dit verloopt niet systematisch en er gebeurt beleidsmatig vrij weinig met deze gegevens. Zo is er geen monitoring van de logiessector en de arrangementen, langetermijntrends worden niet bijgehouden, tevredenheid van de bezoekers (met uitzondering van een kortlopende bezoekersenquête naar aanleiding van dit strategische plan) en het aantal bezoekers aan dagen meerdaagse evenementen wordt niet in kaart gebracht, … De zesde en laatste kritische succesfactor houdt de kennisontwikkeling in betreffende de behoeften en tevredenheid van de doelgroepen. Om een goede ontwikkeling van het toerisme te Kortrijk te kunnen ondersteunen, is er nood aan een degelijk informatiesysteem dat antwoord biedt op verschillende beleidsvragen. Aan deze kritische succesfactor zijn twee strategische beleidsdoelstellingen gekoppeld die in het bijzonder inzicht verwerven in de klantenbehoeften en tevredenheid van de prioritaire doelgroepen (zie tabel 41). Hiertoe is het noodzakelijk dat een passend informatie- en monitoringsysteem wordt uitgewerkt. In tabel 42 stellen we dan ook, informatief, een monitoringsysteem voor dat niet enkel aandacht besteed aan de kennis inzake behoeften en tevredenheid van doelgroepen maar worden ook per prestatie-indicator van elk van de vijf kritische succesfactoren een aantal analysetechnieken toegelicht.
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
148
Tabel 41 Hoofdlijnen van de prestatie-indicatoren, verbeteracties, streefdata en verantwoordelijkheden voor de strategische doelstellingen voor KSF6: kennis ontwikkelen inzake de behoeften en tevredenheid van de doelgroepen Strategische beleidsdoelstellingen Inzicht verwerven in de klantenbehoeften
Prestatie-indicatoren
Verbeteractie
Streefdata en verantwoordelijkheden
Gegevens inzake trends in de toeristische sector
Inzicht verwerven in tevredenheid van de prioritaire doelgroepen
Gegevens inzake tevredenheid van de prioritaire doelgroepen
Klachtenafhandeling
Þ
Opstellen van een monitoringsysteem
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
Middellange termijn Dienst Toerisme in samenwerking met Westtoer
28 maart 2007
149
150
Analyse beschikbare informatie
Actie
Prestatieindicator bij KSF 2 en 3
Inventarisatie van de vraag naar informatie (soort informatie, via welke weg, …).
Inventarisatie van het gebruik van de routes.
Zie productmarktcombinaties en doelgroepen
Analyse van het marktaandeel van het aantal overnachtingen binnen de Leiestreek, in Kortrijk en in een aantal vergelijkbare bestemmingen, in het algemeen, naar doel van de reis en naar land van herkomst. Analyse van de evolutie van het aanbod van logies in Kortrijk (naar type en sterrenclassificatie) alsook van de capaciteit en bezettingsgraden. Opvolgen van het aantal individuele bezoekers, met een aantal gegevens van deze personen (herkomst, gebruikte informatiebronnen, …).
Zie productmarktcombinaties en doelgroepen
Zie productmarktcombinaties en doelgroepen Alle
Doelgroep
Op basis van
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk
Dagelijks
Jaarlijks
Jaarlijks
Jaarlijks
Jaarlijks
Frequentie
151
Gedetailleerde informatie over de bezoekers
Actie
PrestatieOp basis van indicator bij KSF 1, 2, 3 en Een permanente balie-enquête. Het volstaat dat een onthaalmedewerk(st)er aan een 4 systematische steekproef van bezoekers een beknopt enquêteformulier overhandigt en hem/haar verzoekt dit in te vullen en na het invullen te deponeren in een daarvoor bestemde urne. Mogelijkheden betreffende automatisering van deze enquête dienen tevens te worden nagegaan. Onderzoek naar belangrijke bezoekersstromen. Analyse van bezoekersstromen gegenereerd door bijvoorbeeld de toeristische kernproducten. Het is aangewezen om het profiel van deze personen en hun bezoekintentie inclusief motivatie ten opzichte van Kortrijk bijkomend in kaart te brengen. Tevredenheidsonderzoek. Het is aangewezen om de behoeften, klantentevredenheid en kwaliteitsbeleving te meten aan de hand van een tevredenheidsonderzoek. Een dergelijk onderzoek gaat in detail de tevredenheid na op een groot aantal onderwerpen waarmee een bezoeker van een stad (regio) geconfronteerd wordt. De informatie die verkregen wordt op basis van een tevredenheidsonderzoek is van wezenlijk belang om de kwaliteitsbewuste en steeds kritischer wordende toerist een hoogstaand product te kunnen blijven aanbieden en dit product steeds te kunnen aanpassen aan de behoeften van de klant. Op basis van een dergelijk onderzoek kunnen heel duidelijke verbeteringsprioriteiten worden vooropgesteld.
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk (vervolg 1)
Dagelijks
Circa vijfjaarlijks
Circa vijfjaarlijks
Zie productmarktcombinaties en doelgroepen Zie productmarktcombinaties en doelgroepen
Frequentie
Alle
Doelgroep
152
Prestatieindicator bij KSF 1, 2, 3 en 4
Ondernomen 4 actie inzake productontwikkeling
Gedetailleerde informatie over de bezoekers
Actie
Dagelijks
Alle
Zie productJaarlijks marktcombinaties en doelgroepen
Zie productBij de organisatie van marktcombinaties een bovenregionaal en doelgroepen evenement/een jaar na het opstellen van een distributieplan
Dagelijks
Alle
Permanente klachteninventarisatie. Ook al is het aantal klachten minimaal, toch is het van strategisch belang dat deze in een databestand worden bijgehouden. Deze inventarisatie kan vroegtijdig signalen geven wanneer de tevredenheid over bepaalde productaspecten afneemt. Op een systematische manier moet dit bijgehouden worden tijdens elk contact met een bezoeker (aan de balie, telefonisch, ...). Adressenwerving. Door het verzamelen van de coördinaten van bezoekers kan er een databestand aangemaakt worden met adressen in combinatie met de voorkeuren van de bezoeker. Adressenwerving is enerzijds interessant met betrekking tot communicatieacties (zie echter de regelgeving hieromtrent) en anderzijds voor de uitvoering van de nodige marktonderzoeken, zoals imago-onderzoek, tevredenheidsonderzoek, redemptieonderzoek, … Effect- of impactmeting (onder andere van evenementen, distributiekanalen, …) via groepsgesprekken (projectieve technieken of semi-gestructureerde vragenlijst), persoonlijke interviews, postale enquêtes of telefonisch onderzoek. Hierbij kunnen de intenties om een bezoek te ondernemen of een verblijf te boeken, … worden nagegaan. Deze impactmeting kan voorafgegaan worden door een nulmeting. Inventarisatie en evaluatie commerciële producten in functie van behoeften en op basis van creativiteit, concurrentieel voordeel, impact, klantentevredenheid, ...
Frequentie
Doelgroep
Op basis van
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk (vervolg 2)
153
Interne communicatie
Ondernomen actie inzake communicatie
Campagnes
Omschrijving
Actie
4
Prestatieindicator bij KSF 1 en 4 Inwoners en toeristische sector in Kortrijk zelf en zie productmarktcombinaties en doelgroepen Inwoners en toeristische sector in Kortrijk zelf
Doelgroep
Effect- of impactmeting van sensibilisatieacties/ondersteuningsbeleid via groepsgesprekken (projectieve technieken of semi-gestructureerde vragenlijst), persoonlijke interviews, postale enquêtes of telefonisch onderzoek bij de inwoners en toeristische sector in Kortrijk zelf. Interne evaluatie aan de hand van beoordelingsschalen. Interne Interne medewerkers of toeristische sector medewerkers beoordelen de campagnes aan de hand van een checklist met verschillende topics waarbij een score wordt gegeven op bijvoorbeeld een vijfpuntenschaal (zeer goed, goed, neutraal, slecht of heel slecht). Bij het berekenen van een totale score kunnen de verschillende campagnes geordend worden naar voorkeur. Inventariseren spontane reacties, vragen, aanvraag bijkomende Alle informatie (telefonisch, via e-mail, per brief of per fax).
Imago-onderzoek zowel intern (inwoners en interne sector) als extern (bezoekers) via persoonlijke interviews of telefonisch onderzoek. Hierbij kan de perceptie van het imago van Kortrijk worden nagegaan.
Op basis van
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk (vervolg 3)
campagne-
Na een periode
campagne-
Bij een belangrijke campagne
Na een periode
Driejaarlijks
Frequentie
154
Publicaties
Ondernomen actie inzake communicatie
Perceptieonderzoek bij professionelen, intermediairen, pers en media
Mailing
Internet
Omschrijving
Actie
Prestatieindicator bij KSF 4
Alle
Inventariseren spontane reacties, vragen, aanvraag bijkomende informatie (telefonisch, via e-mail, per brief of per fax). Opvragen rapporten betreffende het aantal hits, meest bekeken webpagina’s, inschrijvingen op e-nieuwsbrief, aantal boekingen, … Evalueren van het aantal reacties op bijvoorbeeld (e-)nieuwsbrieven voor potentiële klanten (door bijvoorbeeld het toevoegen van een voordeelbon, ...), een periodieke meting van de impact van de e-nieuwsbrief voor de toeristische in-dustrie/media, … Perceptieonderzoek via persoonlijke interviews of telefonisch onderzoek. Hierbij kan de perceptie van het imago van Kortrijk bij (potentiële) bezoekers worden nagegaan. Belangrijk hierbij is nagaan of de positionering van Kortrijk door deze personen op een consistente manier wordt overgebracht bij hun klanten of contacten.
Viermaandelijks
Na een campagneperiode
Professionelen, intermediairen, pers en media
Na distributie publicatie Na distributie publicatie Na distributie publicatie Viermaandelijks
Na distributie publicatie
Na distributie publicatie
Frequentie
Alle
Alle
Alle
Evaluatie cross-selling, aantal verspreide publicaties, …
Effect- of impactmeting. Evaluatie distributie (link code en distributiekanaal).
Doelgroep Zie productmarktcombinaties en doelgroepen Zie productmarktcombinaties en doelgroepen Alle
Redemptieonderzoek.
Op basis van
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk (vervolg 4)
155
Inventarisatie en gebruik van distributiepunten
Ondernomen actie inzake distributie
Prestatieindicator bij KSF 4 Inventarisatie van de directe en indirecte distributiepunten van producten en communicatie-instrumenten en gebruik van deze punten door doelgroepen
Op basis van Zie productmarktcombinaties en doelgroepen
Doelgroep Jaarlijks
Frequentie
De verzamelde gegevens zijn in de eerste plaats bedoeld voor intern gebruik en moeten gedurende verschillende jaren opgevolgd worden om mogelijke tendensen te identificeren. De resultaten van deze informatie-inwinning kunnen tevens van grote waarde zijn voor de diverse andere publieke en private toeristische actoren. Het communiceren van de ingewonnen informatie naar die actoren kan bijdragen tot het voeren van een beter management door alle betrokken partijen.
Omschrijving
Actie
Tabel 42 Een niet-exhaustief overzicht van mogelijke monitoring voor het toeristische beleid te Kortrijk (vervolg 5)
Þ
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
156
HOOFDSTUK 6: BESLUIT Alle genoemde verbeteracties en bijhorende middelen zijn belangrijk. Omwille van de beperkte beschikbare tijd en budgettaire redenen moet een prioriteitsstelling worden doorgevoerd. Dit wordt weergegeven in onderstaand overzicht (tabel 43). Tabel 43 Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk Beleid
1.
2. Productontwikkeling
3.
4. 5.
6.
Þ
Korte termijn 2007-08 Goedkeuring en ondersteuning vanuit het stedelijk beleidsniveau van de toeristische visie met specifieke aandacht voor de centrale doelstelling, kernproducten en -positionering, product-marktcombinaties en klantengroepen. Werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’. Primair werken rond de stadsbeleving van Kortrijk met aandacht voor de ondersteuning van: de blijvende investering in de verdere herinrichting van de publieke ruimte en de samenhang tussen de verschillende deelruimtes; de blijvende investering in architectuur en stadsvernieuwingsprojecten van topkwaliteit; de fysische uitbouw van volgende bezienswaardigheden:
Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis,
Belfort,
Sint-Maartenskerk,
Begijnhof (creativiteit in het Begijnhof) met de Begijnhofkapel en Begijnhofpark
Onze-Lieve-Vrouwekerk (functieverandering met de herinrichting van de Gravenkapel),
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit,
Broeltorens,
ondergrondse middeleeuwse kelder; het Broelmuseum, de activiteiten van de culturele sector en het activi teitencentrum; de zichtbaarheid van historische en hedendaagse textielindustrie onder andere in het Vlasmuseum. Blijvend aandacht besteden aan de recreatieve mogelijkheden in en rond Kortrijk. Optimaliseren informatievoorziening (installatie informatiezuilen) en streven naar één regionaal Streekbezoekerscentrum met aandacht voor: optimaliseren van de bereikbaarheid van het Streekbezoekerscentrum en kortstondige parkeergelegenheid voor wagens en bussen; optimaliseren van de dienstverlening en uitstraling (antennefunctie van een culturele reserveringsmodule, professionaliteit, onderlijnen toeristische positionering, …); optimaliseren van de informatievoorziening (informatiezuilen) bij volgende strategische, toeristische punten in de binnenstad:
de Broeltorens,
de Grote Markt,
het Schouwburgplein,
winkel-wandelgebied (Foruminvest); kritisch doorlichten van de huidige signalisatie om te streven naar een eenduidige (toeristische) signalisatie in een hedendaagse, innovatieve en stijlvolle vorm. Stimuleren tot yield management in het belang van het recreatief toerisme.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
157
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 1) Positionering
7. 8. 9.
Marketing
10. 11. 12.
Organisatie
13. 14. 15.
16. Informatie- en moni- 17. toringsysteem 18.
Þ
Korte termijn 2007-08 Uitwerken en concretiseren van de centrale positionering van de stad en de creatie van één goed bemande en van de nodige kennis voorziene, citymarketingcel. Praktisch uitwerken van een finale adequate toeristische positionering. Intern informeren van de belanghebbende actoren met betrekking tot de toeristische kernpositionering en groepen tot de incorporatie van deze positionering in hun beleid en communicatie-uitingen. Uitwerken van de voorgestelde positionering in communicatie-instrumenten (doorvoeren huisstijl). Ontwikkelen van commerciële producten binnen de toeristische profilering naar de prioritaire doelgroepen waarbij in de eerste plaats werk gemaakt wordt van modulaire daguitstappen voor individuelen en groepen. Opstellen van een communicatiestrategie met aandacht voor: een verfijning van het brochuremateriaal, publicaties of drukwerk, aanpassing van de website, … een algemene en intensieve informatiecampagne in Vlaanderen en het Eurodistrict om het dagtoerisme naar Kortrijk aan te wakkeren. Voorzien van een promotioneel budget tussen 130.000 en 150.000 euro. Streven naar een toeristisch overlegplatform waarbij het diensthoofd toerisme het overleg initieert. Versterken van de huidige toeristische organisatie: uitbouw van passend personeelskader, te streven naar een fulltime coördinerende persoon om de backofficefunctie te initiëren en te coördineren en een B-niveau communicatieverantwoordelijke. Streven naar een voldoende grote vrijheid van handelen binnen een jaarlijks goedgekeurd actieplan en budget. Ontwikkelen van informatie- en monitoringsysteem. Organiseren van een permanente balie-enquête.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
158
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 2) Beleid Productontwikkeling
Positionering
Þ
Middellange termijn 2009-12 19. Blijvend werken rond de toeristische kernwaarden ‘cultuurhistorie’ en ‘hedendaags/innovatief/stijlvol’. 20. Blijvend ondersteunen van de stadsbeleving van Kortrijk. 21. Ruimtelijk structureren van de toeristische kernelementen: er moet gestreefd worden naar een verdichting van het BudaKunsteneiland, het historische kerngebied en het winkelwandelcircuit met specifieke aandacht voor levendige overgangen; er moet een fysische samenhang zijn tussen de binnenstad en het nabije buitengebied via een attractieve noord-zuidverbinding met Hoog Kortrijk (Kortrijk Xpo, Kinepolis, …) en het Vlasmuseum waarbij aandacht gaat naar een langzame verkeersverbinding met de binnenstad; er moet een fysische samenhang zijn met de Leiestreek via de groene Leieboorden:
waarbij aandacht moet gaan naar sfeer en gezelligheid langs het water (esplanades, degelijk uitgebouwde jachthaven, …),
als aanvang tot het recreatieve fietsroutenetwerk van de Leiestreek en zijn bezienswaardigheden. Op deze manier kunnen ook bezienswaardigheden in het Eurodistrict en in de Franse regio Lys sans Frontières op het stedelijke product worden geënt. 22. Ontsluiten van de toeristische kernelementen door volgende bestaande toeristische kernproducten fysisch te ontsluiten:
Broeltorens,
Laatgotisch stadhuis en het nieuwe stadhuis,
Sint-Maartenskerk,
Begijnhof met kapel en park,
Onze-Lieve-Vrouwekerk met Gravenkapel,
11 juli Museum voor Cultuur en Identiteit,
Broelmuseum,
Vlasmuseum,
Activiteitencentrum; door gebruik te maken van hedendaagse technologie en innovatieve ontwikkelingen voor het ontsluiten van moeilijk toegankelijke bezienswaardigheden bijvoorbeeld via timespots of een lichtplan; door blijvend aandacht te besteden aan de recreatieve mogelijkheden in en rond Kortrijk. 23. Ondersteunen van een evenementenvisie indien deze voldoet aan de toeristische positionering. Bijkomend dient aandacht te gaan naar het streven naar continuïteit door een op elkaar afgestemde programmatie en meer commerciële productontwikkeling om het evenementiële verder te ondersteunen. 24. Handhaven van het huidige logiesaanbod in de binnenstad en het uitbouwen van: de inplanting in de binnenstad van een hotel met twee sterren; sociaal toerisme met aandacht voor een jeugdherberg en budgetaccommodaties voor gezinnen. 25. Bestendigen toegankelijkheid en parkeermogelijkheden. 26. Ondersteunen kwalitatief shoppingaanbod en stimuleren horeca en gastronomisch aanbod. 27. Toepassen en communiceren van de toeristische marktpositionering.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
159
Samenvatting belangrijkste acties voor Dienst Toerisme Kortrijk (vervolg 3) Marketing
Organisatie Informatie- en monitoringsysteem
Þ
Middellange termijn 2009-12 28. Verder stimuleren van samenwerkingsverbanden en partnerships. 29. Voortzetten communicatie- en distributiebeleid met specifieke aandacht voor: permanente update van de virtuele informatievoorziening/website; ontwikkeling e-nieuwsbrief; intensifiëren van het onthaal van professionelen en pers. 30. Analyseren intrede van de private sector in de vorm van een PPS. 31. Organiseren van een behoefte- en tevredenheidsonderzoek. 32. Evalueren van de uitvoering en actualisatie van het strategisch plan.
Strategisch beleidsplan voor het toerisme in Kortrijk
28 maart 2007
160
BIJLAGEN
Bijlage 1: Leden projectsecretariaat, stuurgroep en denkgroep Projectsecretariaat: Machteld Claerhout, Directeur Cultuur Eliza Bruneel, Dienst Toerisme Kortrijk Christine De Clerck, Dienst Toerisme Kortrijk Katrien Bauters, WES, Consultant
Stuurgroep: Stefaan De Clerck, Burgemeester Jean de Bethune, Schepen van Toerisme Stefaan Bral, voormalig Schepen van Toerisme Chris Lecluyse, Kabinetchef burgemeester Christine De Clerck, Dienst Toerisme Kortrijk Eliza Bruneel, Dienst Toerisme Kortrijk Frans Van Den Bossche, Directeur Stadsplanning Geert Hillaert, Stadssecretaris Isabelle De Jaegere, Conservator Machteld Claerhout, Directeur Cultuur Mia Maes, Directeur Sport Paul Demarez, Directeur Jeugd en Burger & Welzijn Professor Guido De Brabander, Universiteit Antwerpen Steven Valcke, Medewerker Planning en Onderzoek, Toerisme Vlaanderen Tom Delmotte, Rastermanager Stad Kortrijk Valérie Heyman, Regiocoördinator Toerisme Leiestreek Véronique Lambert, Erfgoedcoördinator Yves Baptiste, Directeur Leefmilieu Rik De Keyser, WES, Directeur Katrien Bauters, WES, Consultant
Denkgroep An Bogaert, Directie mobiliteit Annelore Maes, Kortrijk Xpo Annick Dewilde, Vlas-, Kant- en Linnenmuseum Carine Van Hoecke, Dienst Toerisme Kortrijk Caroline Mauroo, Dienst Toerisme Kortrijk Cherline De Maeght, Toerisme Leiestreek Christine De Clerck, Dienst Toerisme Kortrijk Denutte Guido, Hotel Elkerlyck Eliza Bruneel, Dienst Toerisme Kortrijk
Filip Decock, Terra Moblilé Franky Pyck, Huize Wyseur Frans Van Houdenhove, West-Vlaamse Gidsenkring Frans Vanoudenhove, Gidsenkring Geert Callens, Terra Moblilé Guy Cas, Trooipeird Hannes Vanmeenen, Jeugddienst Stad Kortrijk Jan Geldof, Mobiliteit Stad Kortrijk Jan Van Baelen, Hotel Focus Jean-Pierre Malysse, Marquette Johan Putman, Jeugdherberg Johanna Dursin, Dienst Toerisme Kortrijk Kelly Lauwers, Dienst Toerisme Kortrijk Koen Byttebier, gemeenteraad / Bijtebier / Hartje Kortrijk Koen Vanneste, Provincie West-Vlaanderen Lieven Vandeputte, Directie Leefmilieu Luc Vandeginste, Directie Leefmilieu Marie-Paule Vanderstraeten, Hotel Messeyne Marnix Theys, Uit in Kortrijk Moena Langenraedt, Centrummanagement Piet Lecot, Klokhof Richard Vanacker, Hotel ter Linde Saskia Deboosere-Soete, Kortrijk Xpo Stefaan Verrue, Leiedal Steffi Maertens, Full House Tina Segers, vzw Mobiel Tom Delmotte, Rastermanager Stad Kortrijk Wim Van Respaille, Hotel Damier Rik De Keyser, WES, bestuurder-directeur en senior consultant Katrien Bauters, WES, Consultant
Bijlage 2: Vragenlijst