Strategisch belang van de Oceanen
Atlantische Onderwijs Commissie 19 november 2009 Wouter van Straten, KTZ docent maritieme operaties FMW
Michiel de Ruyter (1675)
“De Heeren hebben mij niet te verzoeken maar te gebieden, en al wierdt my bevoolen ‘s Lands vlagh op een enkel schip te voeren, ik zou daar mee t’ zee gaan, en daar de Heeren Staaten hunne vlagh betrouwen, zal ik myn leven waagen.”
alleen plichtsbetrachting?? of ging het ook ergens om? waarom dan???? Belangrijk??
2
Overeenkomsten?
3
Inhoud van deze presentatie
• Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? • Wat is maritieme strategie – Mahan (US), Corbett (UK),
• Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen – ontwikkeling naval shipbuilding – casus China
• Stellingen
4
“gebruik” vrije zee ; wat staat er op het spel? invalshoeken: • • •
bron van leven: visserij grondstoffen: natte mijnbouw (olie, gas, mangaan…) hoofdweg; transport, wereldhandel
•
Strategisch “eigendom” … wie is de baas op zee?
•
veiligheid: bevechten van eigen expeditionaire doelstellingen veiligheid: de zee als natuurlijke slotgracht om eigen territoir
•
5
bron van leven: visserij Duits visfabriekschip
Voeding Probleemgebieden: • Overbevissing; uitsterven soorten • Japan: walvisvangst? • van wie is de vis?
Japanse walvisvaarder
6
Grondstoffen; natte mijnbouw • Olie en gas • Mangaanknollen uit de diepzee • Bestreden vindplaatsen o.m.: Poolzee, Chinese zee.
7
zeeverkeer
• • • • • •
hoofdverkeersader van wereldhandel 90% wereldhandel over zee havens infra werkgelegenheid spreiding van welvaart
8
vrije zee?
Mare Liberum “zee is van niemand, omdat hij te groot is voor een land” (Grotius) favoriet bij: • handelsnaties / invoer
Mare Clausum “zee is van de sterkste” (Engeland) favoriet bij: • kuststaten met rijke gronden / uitvoer • sterke vloten
UNCLOS-III 9
“ Eigendom ”
• van wie is de zee?
• wie is de baas? • recht van de sterkste?
• UNCLOS III
10
Opeisen van natuurlijke hulpbronnen
11
Het antwoord van Canada op Poetins Russische vlag op de Noordpool: de verwerving van acht Arctic Patrol Vessels. (foto: Noorse OPV)
12
Inhoud van deze presentatie
• Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? • Wat is maritieme strategie – Mahan (US), Corbett (UK),
• Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen – ontwikkeling naval shipbuilding – casus China
• Stellingen
13
definitie
(strategie algemeen: bepalen doel en de keuze van weg en middel.)
Maritieme strategie omvat het aandachtsgebied van de politieke elite ter zake van het gebruik van de zee.
“Het op korte termijn en wereldwijd doelgericht op en/of vanaf zee inzetten en/of ondersteunen van een geïntegreerde strijdmacht.”
14
“doel”; waarom maritieme strategie? oorzaken opstellen van een maritieme strategie: 1. 2. 3.
economie: winst, welvaart macht: grandeur, empire, rule-the-waves, veiligheid, bescherming eigen grondgebied of vitale belangen elders (meestal combinaties van deze drie)
15
1. economie Economie als reden voor maritieme strategie? • grondslag: welvaart, winst aandeelhouders, groei stad en volk, eigenbelang • uitstralingseffecten handel: > > > > > > >
internationaal transport schepen havens rail binnenvaart wegen urbanisatie en infra
16
2. macht Macht als reden maritieme strategie?
• uitbreiden empire, staatkundige invloedsfeer • verspreiden religie / ideologie • ego van heersers
17
ARA Rividavia 1914
Mahan: Decisive Battle USS Oregon 1895
Waarom lijken al die Battleships zo op elkaar?
HMS Hood 1906
NB: 19e eeuw: 52 klassen BB 20e eeuw 93 klassen BB
18
3. veiligheid
Veiligheid als reden maritieme strategie? • beschermen eigen grondgebied tegen buurlanden, concurrenten of imperialistische landen • beschermen natuurlijke rijkdommen (delfstoffen) • beschermen handel en visserij • beveiligen vitale belangen (handelsposten en -routes)
19
maritiem - continentaal
Maritieme strategie gaat over het GEBRUIK van de zee voor het bereiken van nationale doelen.
Continentale strategie gaat over BEZIT of zeggenschap van land, territoir.
20
US Naval Strategy: Mahan 1. 2.
(*1840 +1914)
Grote slagvloot: neem initiatief en voer een decisive battle versla de tegenstander en pak daarna de handel, visserij en desnoods blokkade van de havens.
Toepassing t/m WW-II, daarna alleen door US. Kritiek: inflexibel, alleen voor sterke en rijke landen, geen oog voor andere wapens (ozbt, vlgtg), Jutland 1916; maritiem UK - continentaal Dui: enige zeeslag met battleships; uitkomst? risico’s?
21
US today; selfesteem of the superpower
2001
1997
Mahan
22
okt 2007: joint US maritime strategy
joint: USN + USCG + USMC already existing policy: – Forward Presence – Deterrence – Sea Control – Power Projection new elements: – Maritime Security – Humanitarian Assistance and Disaster Response
23
Mahan & Condoleezza Rice: US 1. 2. 3.
pre-emptive doctrine het gaat in int. politiek om macht het winnen van de KO was US nationaal belang, dus daarover niet onderhandelen met bondgenoten
24
Decisive Battle anno 2006: Condoleezza Rice
So: Join us and plug-in, or leave. Buy US for compatibility! vb: Karl Rove
25
Sir Julian Corbett
(*1854+1922)
• beschermen handel, koopvaardij & visserij: SLOC • “Jutland” was geen Trafalgar en bewees ongelijk van Mahan: decisive battle? • diversiteit in wapens/eenheden • ga met je tijd mee: technologie • PoP: amfibische actie
26
UK : Comprehensive Approach
veiligheid is alleen te bereiken door alle factoren tegelijk te beschouwen anno 2008 27
Inhoud van deze presentatie
• Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? • Wat is maritieme strategie – Mahan (US), Corbett (UK)
• Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen – ontwikkeling naval shipbuilding – casus China
• Stellingen
28
Good bye Bush, hello Obama; Jan’09
• “Geen enkel conflict van wereldomvang kan zonder de US en China worden opgelost” (Obama tijdens bezoek aan China 15nov09) • • • • • • •
ambitie superpower defensie budget – marinebouw? FY2010 on track Bush doctrine – exit? einde raketschild E-Europa, scherp tegen nuc ambitie Iran allianties G-20 naast / ipv G-8
Obama in Shanghai, Nov’09
29
hoe? 313-ship navy
30
1 oktober 2008 oprichting US Command AFRICOM Waarom de hele wereld verdelen in “commands”? Waarom Afrika separaat? Relatie Bush doctrine? Issue is grondstoffen? Tegenwicht China?
31
Strategisch
Wie gaan er allemaal over zee naar Afrika?? Komen we elkaar daar tegen? Vechten we dat uit op land (Afrika?) of op zee?
Volkskrant, digitale editie 14 aug 2009
32
US Navy-nieuwbouw: opvallend veel grotere schepen
Sea Base, USN maakt 313-ship-navy waar
33
RN: naval shipbuilding • Carriers (2) + JSF • Replacement Trident ballistic missiles outfit on SSNB Vanguard • Astute SSK • FFG replacement (Horizon)
34
West - China
• grote schepen • expeditionair • maar CCC
• Defensiebudget • zeer intensieve scheepsbouw • grote schepen en ozbtn
• voorbeeld: Yuan klasse
35
China
Type 071 China prepareert zich op operaties ver van huis. Trendbreuk met het verleden.
36
asymmetrie, subs + nieuwbouw bijzonderheden onderzeeboten: • Iran 3 Kilo, 6 Nahang • India van 16 naar 30 ozbtn, SSN-programma • Pakistan van 4 naar 17 ozbtn • China ca 5-17 ?? • Indonesie: 2Amur, 4Kilo en nog 2A + 4 K voor 2024
nieuwbouw: • Iran wing-in-ground a/c SSM Fajr-3, “Hut” torpedo 200+ kts (?) • India def.budget +10%/jr FF, LPD, MCM • China def.budget +10%/jrn
China Kongo-cl DDG 176 Chokai
Taiwan F1202 FFG Kang Ding
37
Focus op Afrika aandacht voor • • • • • •
natuurlijke rijkdommen terrorisme en (internat.) misdrijf genocide humanitaire crises massa migratie CNN effect
feiten • • •
Afrika: kust, delta’s en binnenlandse wateren voorzien in benodigde infrastructuur SSA zijn alle in Low Human Development Index; armoede SSA: failed states, warlords and terrorisme leiden tot onbestuurde gebieden http://hdr.undp.org/
38
Inhoud van deze presentatie
• Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? • Wat is maritieme strategie – Mahan (US), Corbett (UK)
• Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen – ontwikkeling naval shipbuilding – casus China
• Stellingen
39
Stellingen
1. Het strategisch belang voor de EU van de vrije handel over zee is in de 21e eeuw net zo groot als voor Nederland in de 17e eeuw. Het gaat om: overleven, welvaart, machtsblok.
2. Nederland zal het laatste land zijn dat stelling 1 ontdekt.
3. De grootste belangstelling van China en van de USA ligt inmiddels in Afrika (ook van de EU?). De groei van de wereldbevolking en het afnemen van de natuurlijke hulpbronnen kan leiden tot oorlog; de inzet wordt Afrika.
40
Vragen?
[email protected]
