Strandnota. De toekomst van het strand

S

Strandnota

De toekomst van het strand

Zand en water gedragen zich nogal geschift. Voor hen geen gemengde samenleving. Het lijkt of zand en water doen wat ze willen. In de zee zakt het zand door het water naar de bodem. Op het land zakt het water door het zand naar de bodem. De scheidslijn van dit geschift gedrag noemen we: ‘strand’. Een bron van vertier voor de recreant. Heel vrij naar “T. Jansen, de Volkskrant “

2

Strandnota gemeente Sluis

Fotografie: Louis Drent en ddk

3


Inhoudsopgave Deel 1: Aanleiding & Achtergronden

1. 2. 3. 4.

5

Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Uitgangspunten 1.3 Leeswijzer 1.4 Plangebied 1.5 Planperiode Doel Proces Beleidskader

5 5 5 5 5 6 6 6 6

Deel 2: Ontwikkelingen & Toekomstbeeld

9

1.

Trends en ontwikkelingen 1.1 Toeristisch Trendrapport 1.2 Nieuwe Product Markt Combinaties

9 9 9

2.

Kernkwaliteiten 2.1 Zonering 2.2 Thematisering 2.3 Stranderfgoed 2.4 Bereikbaarheid 2.5 Parkeren dicht bij het strand

10 10 11 11 12 12

3. Toekomstbeeld – strand van de 21e eeuw 3.1 Voorzieningen 3.1.1 Strandpaviljoens 3.1.2 Badhokjes 3.1.3 Strandposten 3.1.4 Strandslaaphuisjes 3.2 Strandovergangen 3.3 Bebouwing in de duinen 3.4 Strandevenementen 3.5 Strandbewaking 3.6 Strandbeheer/exploitatie 3.6.1 Strandbeheer 3.6.2 Strandexploitatie 3.6.3 Kustmanagement 3.7. Kwaliteitskeurmerken 3.7.1 Blauwe Vlag 3.7.2 Schoonste strand van Nederland 3.7.3 Quality Coast 3.7.4 Eco XXI

13 13 13 15 15 16 16 17 17 18 18 18 19 19 20 20 20 21 21

Deel 3: Plan van aanpak

23

23 23 23 24

1. 2.

Beleidaanbevelingen Uitvoeringsprogramma 2.1 Korte termijn 2.2 Lange termijn

4



5

Deel 1: Aanleiding & Achtergronden 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Recreatie en toerisme is van groot economisch belang voor West Zeeuws-Vlaanderen. Meer dan 25 % van de actieve bevolking is werkzaam in deze sector (rapporten Kamer van Koophandel 2010). Dit belang is door de gemeentelijke overheid onderkend en heeft geresulteerd in de Recreatievisie West Zeeuws-Vlaanderen (vastgesteld in 2001). Specifiek voor de kustzone heeft in 2002 een uitwerking plaats gevonden in Integraal Kustzone Beheer. Het Noordzeestrand is de belangrijkste attractie voor West Zeeuws-Vlaanderen. ‘Een aangenaam verblijf op het strand’ is dan ook het thema van deze beleidsnota. In de afgelopen jaren zijn er veel projecten tot uitvoering gekomen. Een aantal strandovergangen is optimaal toegankelijk gemaakt, er is een onthaalparkeerkamer gerealiseerd, voorzieningen op het strand zijn geoptimaliseerd zoals vuilnisbakken, stranddouches op bepaalde locaties etc. De Blauwe Vlag is behaald voor zes locaties en diverse keren is de Gouden Wimpel voor een optimaal schoon strand behaald. Ontwikkeling van de kustzone is belangrijk maar het dynamisch beheren van de kustzone op een zodanige wijze dat kwaliteit en kwantiteit gewaarborgd zijn en dat er ingespeeld kan worden op nieuwe ontwikkelingen en trends is nog belangrijker. De (beperkte) middelen die er zijn voor de kust moeten effectief worden ingezet. De kustzone is ook een gebied waar vele partijen zoals strandpaviljoenhouders, Rijkswaterstaat, waterschap, gemeenten, natuurorganisaties en recreatieondernemers actief zijn en hun verantwoordelijkheid hebben. De Recreatievisie en Integraal Kustzone Beheer vormen inmiddels al bijna 10 jaar de ruggengraat van het toeristisch recreatief beleid. De visie achter beide beleidsnota’s is nog steeds actueel. In de uitvoering is actualisatie gewenst, te meer daar zich nieuwe kansen voordoen, zoals de kustversterking, die recreatie en toerisme mede een extra impuls kan geven. Daarnaast moeten wij ook inspelen op de gewijzigde behoefte van een breed publiek van toeristen. Mede hierom is het noodzakelijk om nieuw beleid vast te stellen. Hiertoe is het opstellen van deze strandnota bedoeld. 1.2 Uitgangspunten Het college van B&W heeft een aantal uitgangspunten voor het formuleren van een beleidsnota voor het strand vastgesteld: • Optimaal beheer van de stranden zodat het toeristisch product steeds up to date is; • Het maximaal exploiteren van de mogelijkheden van het strand (dat wil zeggen nieuwe ontwikkelingen op basis van een goede afweging mogelijk maken). 1.3 Leeswijzer De strandnota valt uiteen in 3 delen. -- Het waarom en de kaders voor deze nota evenals het in kaart brengen van het plangebied. Tevens wordt het proces omschreven hoe deze nota tot stand is gekomen en op welke wijze deze nota in beleid moet resulteren. Het eerste deel wordt afgesloten met een opsomming van de relevante beleidskaders; -- Het tweede deel gaat in op trends en ontwikkelingen en de kernkwaliteiten van het strand. Beide vormen de onderlegger voor het toekomstbeeld van het strand in de 21e eeuw; -- Deel 3 bestaat uit een plan van aanpak met beleidsaanbevelingen en hieraan gekoppeld een uitvoeringsprogramma, zowel voor de korte als de langere termijn. 1.4 Plangebied Het plangebied voor de strandnota is het droge en natte strand, tussen duinvoet zeezijde en de laag-laagwaterlijn en aangrenzend zeewater, van ‘t Zwin tot aan Breskens en dit inclusief routestructuren in de duinen. Het kustgebied loopt van ‘t Zwin tot aan de Paulinaschor voorbij Hoofdplaat. Vanaf Breskens heeft de kust een heel ander karakter. Geen strand en duinen maar schorren, slikken en dijken.

6


Het recreatief gebruik van de kust is daarmee ook anders. Het deel tussen Breskens en Paulinaschor komt dan ook maar beperkt aan de orde in deze nota. In   deze nota wordt de nadruk gelegd op het strand van ’t Zwin tot aan Breskens, ofwel de Noordzeekust.

Cadzand

Nieuwvliet

Groede

Breskens

Paulinaschor

 

1.5 Planperiode In deze nota komt het beleid voor de langere termijn (10 jaar) aan de orde en worden maatregelen voor de komende 5 jaar geformuleerd.

2

Doel

3

Proces

4

Beleidskaders

Doel van de strandnota is het optimaal laten functioneren van het strand voor de verschillende doelgroepen met het oog op een maximaal toeristische ontwikkeling en economisch rendement ten behoeve van de regionale economie. Daartoe worden ambities geformuleerd. Binnen de randvoorwaarden van dit beleid wordt het particulier initiatief gestimuleerd om ambities in te vullen en gezamenlijk tot een duurzame strandeconomie te komen.

In december 2010 is de concept strandnota door de commissie ruimte vrijgegeven voor inspraak. Deze nota heeft 8 weken ter inzage gelegen. Tijdens de inspraakperiode is het concept op verzoek van de VVD op 9 december 2010 gepresenteerd en besproken in een VVD bijeenkomst en met de klankbordgroep integraal kustzonebeheer op 6 januari 2011. Er zijn verschillende zienswijzen ontvangen. Deze zijn verwerkt in deze nota.

In deze nota is rekening gehouden met bestaand nationaal en Europees beleid. Nationaal beleid Natura 2000 Natura 2000 bestaat uit de Europese vogel- en habitatrichtlijnen en vormt op deze manier een groot netwerk van Europese natuurgebieden. De stranden langs de Noordzee en Westerscheldekust vallen buiten de begrenzing van het Natura 2000 gebieden Westerschelde en Saeftinge. Daarnaast is ’t Zwin een Natura 2000 gebied en is de Verdronken Zwarte Polder aangewezen als beschermd natuurgebied. 3e kustnota ‘traditie, trends en toekomst’ Deze nota geeft aan hoe wordt omgegaan met kustveiligheid. Er wordt aandacht besteed aan de zonering in de kustzone, met onder andere de nodige ruimte voor de kustverdediging. Beleidslijn kust Deze nota geeft de verschillende verantwoordelijkheden in het kustgebied weer. Er wordt duidelijk aangegeven wat de rol is van de kustzone, het kustfundament en de waterkering. Zwakke schakels/kustveiligheid ) Nationaal programma voor het aanpakken van de zwakke schakels in de kustveiligheid.


7

West Zeeuws-Vlaanderen kent een aantal kustgedeelten die niet de noodzakelijk veiligheidsmarge (kans op overstromen 1 keer in de 4000 jaar) voldoen. Werken zijn voor een groot deel gereed, laatste vakken worden in 2014 aangepakt. Provinciaal beleid Zeeuws-kustbeleidsplan Het Zeeuws Kustbeleidsplan 2004 gaat over het grensgebied tussen zee en land langs de Noordzee, de Oosterschelde en de Westerschelde. Centraal staat de zorg voor de waterkeringen die beschermen tegen overstromingen. Het plan geeft aan op welke manier het rijksbeleid voor de kust uitwerkt in Zeeland en hoe het kustbeleid samenhangt met andere activiteiten in de kustzone. Het Zeeuws Overlegorgaan Waterkeringen (ZOW) is de opsteller van het plan. Het Zeeuws Kustbeleidsplan heeft geen formele status. Regionaal beleid Natuurlijk Vitaal Het beleid voor gebiedsgerichte aanpak vastgelegd in Gebiedsplan Natuurlijk Vitaal. Beleid is opgesteld door de betrokken overheden (Rijkswaterstaat,provincie, gemeente waterschap) en instanties (natuurverenigingen, Kamer van Koophandel, Recron, landbouworganisatie) en in 2004 vastgesteld. Het iets gewijzigde beleid is door betrokkenen (minus landbouworganisatie) herbevestigd in 2010. Beleid is gericht op verbetering van de leefbaarheid door versterking van de economische situatie in de regio. Deze versterking vindt plaats via verbetering van met name de recreatiesector en verbetering van de structuur van de agrarische sector. Versterking van de recreatiesector door verbetering van de kwaliteit van de verblijfsmogelijkheden en vergroting van de aantrekkelijkheid van de omgeving. Hierbij hoort zeker ook een aantrekkelijk strand. In de operationele doelen van het gebiedsplan zijn echter geen specifieke onderwerpen opgenomen. Waterschap Waterkeringsbeheerplan Dit beheerplan gaat over de veiligheid en het beheer van de zeewering. Het strand maakt hier onderdeel van uit. Er zijn mogelijkheden opgenomen tot recreatief medegebruik van de zeewering. Hierbij gelden de volgende afwegingen: -- het gevraagde recreatief medegebruik heeft geen significante invloed op de veiligheid en past binnen het beoogde beheer; -- het gevraagde beïnvloedt de veiligheid en/of het beheer, maar dit is op voorhand in beeld te brengen en door aanvullende maatregelen op te lossen; -- idem, maar dan met een dusdanige aanspraak op veiligheid of beheer, dat er redelijkerwijs geen flankerende veiligheidsmaatregelen realiseerbaar zijn. Bij de uitwerking van de bovenstaande mogelijkheden kan wederzijdse creativiteit bijdragen aan een zo duidelijk mogelijke inpassing van aanvragen. Aan de aanvraagzijde kunnen hierbij aanpassingen van het oorspronkelijke initiatief nodig zijn. Vanuit het waterkeringbeheer blijkt het dikwijls mogelijk om zo nodig door middel van variantoplossingen als “maatwerk” toch de benodigde veiligheid te kunnen garanderen. In het kader van de fusie van de Waterschappen wordt dit plan opnieuw geformuleerd. Gemeente Integraal Kustzonebeheer De ingezette koers zoals geformuleerd in het rapport Integraal kustzonebeheer West Zeeuws-Vlaanderen en in Duurzame kustontsluiting zal verder worden uitgebouwd en gerealiseerd vanuit een voortschrijdend inzicht. In de visie Duurzame Kustontsluiting is een integraal antwoord geformuleerd op de problematiek van kustverdediging, de behoefte aan kwalitatieve recreatieve ontwikkeling. Ingezet is op een verbreding en een indeling van de kustzone in intensieve en extensieve zones en waarbij een riant duingebied ontstaat met daarin gethematiseerde badplaatsen. Intensieve zones concentreren zich rond de badplaatsen. De route naar de kust bestaat uit een opeenvolging van badweg, parkeerkamer en strandovergang.

8


Demografische ontwikkelingen vragen meer aandacht voor een goede toegankelijkheid. In het kader van Duurzaam Veilig zijn langs de toegangswegen naar de kust vrijliggende fietspaden aangelegd. Het 11 km lange zandstrand is en blijft de topattractie. Parkeernota Parkeervisie is in december 2009 vastgesteld. Daarin wordt het parkeerbeleid voor 2010-2013 omschreven. Van belang voor de kust is: de capaciteit, doorstroming op de aanliggende wegen en een heldere tarievenstructuur. Bestemmingsplan buitengebied Voor het hele buitengebied is een eensluidende juridisch-planologische regeling opgesteld. Het strand maakt hier onderdeel van uit. Evenementennota In de evenementennota van 2005 wordt aangegeven terughoudend om te gaan met het organiseren van strandevenementen. In deze evenementennota is omschreven dat het uitgangspunt bij het organiseren van strandevenementen dient te zijn dat gedurende het seizoen (van 1 mei tot 1 oktober) het zonnen en baden van de strandbezoekers prioriteit heeft.


9

Deel 2: Ontwikkelingen & Toekomstbeeld 1.

Trends en ontwikkelingen

De toeristisch-recreatieve sector staat niet stil, zij is waarschijnlijk een van de meest dynamische sectoren. Wat vandaag in is, kan morgen alweer uit zijn. De sector is zeer gevoelig voor externe ontwikkelingen. Ontwikkelingen in de sector zelf, de trends, maar ook daar buiten. Een economische crisis is veelal het eerst en snelst voelbaar in de toeristische sector. Er moet snel en adequaat gehandeld worden om de slag om de toerist en recreant niet te verliezen. En, zoals al eerder gesteld, de sector is van groot belang voor West Zeeuws Vlaanderen. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de trends en ontwikkelingen en welke nieuwe Product Markt combinaties (PMC) kansen bieden voor de West Zeeuws - Vlaamse kust/strand. 1.1 Toeristisch Trendrapport Het jaarlijkse NRIT/NHTV ‘Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd’ biedt een actueel inzicht in de belangrijkste trends en ontwikkelingen op het gebied van toerisme, recreatie en vrije tijd. Deze ontwikkelingen worden aangevuld met visies en inzichten van toonaangevende branche- en kennisorganisaties uit de sector. 1.2 Nieuwe product markt combinaties Het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen verwacht dat mensen in de toekomst steeds kritischer de vakantie gaan kiezen. Mensen zullen vaker, maar korter op vakantie gaan. Om te zorgen dat de toeristische markt aansluit bij het product heeft het NBTC de formule PMC’s bedacht. De module houdt in dat het product, de markt, de combinatie goed op elkaar moeten aansluiten. Voor iedere doelgroep heeft het NBTC een eigen campagne opgezet, de verschillende doelgroepen die zij hebben geformuleerd zijn: • Traditionele empty nesters: alleenstaande oudere echtparen, kinderen zijn het huis uit. Voor de vakantie en de dagtrips is veel tijd en geld beschikbaar; • Vrijdenkende kosmopolieten: deze groep maakt zeer bewuste keuzes voor zijn of haar vrijetijdsbesteding, via internet wordt gekeken naar de beste locaties; • Gezellige doorsnee gezinnen: tweeverdieners met kinderen, als de kinderen zich vermaken hebben de ouders ook een schitterende vakantie; • Opwaartse mobiele achievers; weinig tijd maar wel veel beleven en verhalen kunnen vertellen, geld speelt hierbij geen rol; • Onderzoekende professionals, luxere vakanties, waarin totaal kan ontspannen worden. Stellen hoge eisen in een zeer korte vakantie; • Conservatieve kwaliteitszoekers: weten schitterende plekken te vinden, en komen hier dan ook graag nog eens terug, alles moet kloppen op vakantie. Van belang is dat niet ‘alles’ voor ‘iedereen’ dient te zijn, maar wel heel bijzonder voor een bepaalde doelgroep. De bestaande markt in West Zeeuws-Vlaanderen richt zich vooral op gezinnen met kinderen, en is dus schoolvakantie gericht. Vergroting van toeristisch recreatief product zal dus, naast kwalitatieve verbeteringen, moeten inspelen op nieuwe doelgroepen buiten de vakanties. Naast kwalitatieve verbeteringen zullen ook voorzieningen aanwezig moeten zijn voor een jaarrond strandbeleving. Voor de stranden van Zeeuws Vlaanderen kan dit leiden tot de volgende Product Markt Combinaties.

Product

Markt

Combinatie

Natuurstrand, natuurlijk karakter van het • strand wordt benadrukt met informatie over • ecologie en beheer van het strand •

Traditionele empty nesters Vrijdenkende kosmopolieten Conservatieve kwaliteitszoekers

Informatie zorgt voor het beleven van de omgeving

Sportstrand, dankzij de vele faciliteiten kie- • zen zowel watersporters als de strandsporters • voor deze locatie •

Vrijdenkende kosmopolieten conservatieve kwaliteitszoeker opwaartse mobiele achievers

De diversiteit aan sportactiviteiten zorgt op deze stranden voor een jaarrond exploitatie

10


Product

Markt

Combinatie

Familiestrand, hier zijn alle faciliteiten aan- • wezig voor vermaak en genot

Gezellige doorsnee gezinnen

De faciliteiten zorgen voor een aantrekkingskracht van jonge gezinnen

Badstrand, hier kan men genieten van zon, zee en strand, een lekker drankje en verse producten geserveerd op het strand. Let op! Een badstrand kan tevens een familiestrand zijn en omgekeerd

Traditionele empty nesters Conservatieve kwaliteitszoekers Opwaartse mobiele achievers Onderzoekende professionals

Puur genieten van service en faciliteiten op een gezellig strand

• • • •

Thematisering van stranden biedt de mogelijkheid om differentiatie in stranden te realiseren. In combinatie met promotie en het voorzien in faciliteiten ontstaat een specifieke identiteit. Dit zorgt voor het aantrekken van de gewenste, nieuwe doelgroepen. Bij de thematisering dienen we rekening te houden met de zonering van de stranden. De zonering is opgenomen in Integraal Kustzonebeheer. Intensieve stranden krijgen de mogelijkheid tot nieuwe ontwikkelingen. Op de extensieve stranden zijn nieuwe ontwikkelingen minder gewenst en worden deze stranden voornamelijk ingevuld als natuurstranden, met daarbij behorende specifieke doelgroepen. Door te kiezen voor verschillende PMC’s en door verder in te zetten op thematisering van de badplaatsen en stranden bewust rustiger en drukker te laten worden met daaraan gekoppelde voorzieningen en promotie ontstaat een brede kustzone ontstaan die vele bezoekersgroepen aanspreekt.

2.

Kernkwaliteiten

De kernkwaliteiten van het West Zeeuws Vlaamse strand hebben te maken met de reeds ingezette zonering en thematisering, het aanwezige stranderfgoed en de bereikbaarheid. 2.1 Zonering (meer en intensief dan wel extensief gebruik van het strand) De kustzone wordt ingedeeld in drukkere (intensieve) en rustigere (extensieve) gebieden (zie onderstaande kaart). Bij de drukkere gebieden staat “fun” voorop en bij de rustiger gebieden “beleving” (natuur en landschap). Een verdere versterking van deze indeling van het kustgebied zal leiden tot meer verscheidenheid en eigenheid van de kustzone. Dit biedt mogelijkheden tot gedifferentieerd gebruik van kust en strand. Bij de indeling van de kustzone wordt zo veel mogelijk aangesloten bij bestaand gebruik en bestaand beleid (Integraal Kustzonebeheer) • Rustig: Paulinaschor tot aan Breskens, Groedse Duintjes, Zwarte Polder en natuurgebied ’t Zwin; • Relatief druk: ‘t Zwin (nabij het strandpaviljoen), Hoofdplaat en Nummer Eén en de flanken van de Verdronken Zwarte Polder; Panoramaweg: • Druk: Breskens, Groede-bad, Nieuwvliet-bad en Cadzand-Bad.

 

intensief extensief

 


11

Deze zonering wordt als basis gebruikt voor nieuwe ontwikkelingen. Bij intensief gebruik van het strand zijn er ruime exploitatiemogelijkheden, zowel seizoensgebonden als jaarrond exploitatie. Bij extensief gebruik van het strand wordt terughoudend omgegaan met exploitatiemogelijkheden en worden natuurlijke ontwikkelingen (vb. wandelende duinen) zo veel mogelijk bevorderd. Deze zonering kan als volgt gedifferentieerd worden naar product markt combinaties: Sportstranden Op een sportstrand kunnen fun- en beachsporten worden uitgeoefend. De sportstranden zijn: • Zeemeeuw (strandvakken 26 tot 28); • Zandgolf (strandvak 17 tot 15); • Moio Beach Club (strandvak 17 tot 19 facultatief gebruik, betekent dat het niet gebruikt bij grote drukte); • Zwarte Polder (van de slufter tot paalhoofd 2); • Matournelle (strandvakken 7 tot 9); • Groede (strandvak 14 tot 24); • Breskens (1e Strange). Badstranden/familiestranden Een bad- annex familiestrand staat in het teken van pootje baden, spelevaren en veiligheid met de hieraan gekoppelde voorzieningen. Het gaat dan concreet om de centrale stranden bij Cadzand-Bad, NieuwvlietBad, Groede-Bad en Breskens. Zie verder kaarten in bijlage 2. Natuurstranden Bij de natuurstranden staan wandelen en (natuur)beleving centraal, bijvoorbeeld strandjutten. De Verdronken Zwarte Polder en ’t Zwin zijn hiervoor de aangewezen locaties. Zie verder kaarten in bijlage 2. Naturistenstrand De aanleiding tot het realiseren van een strandgedeelte voor naaktrecreatie was gelegen in de behoefte om naakt recreëren te kunnen reguleren. Het (illegale) naakt recreëren op diverse locaties kan alleen effectief worden bestreden wanneer er een mogelijkheid zou zijn om deze recreanten te verwijzen naar een locatie waar naakt recreëren werd toegestaan. De realisatie van een naaktstrand is niet gebeurd vanuit een oogpunt om een specifieke doelgroep aan de regio te koppelen maar om een ongewenste situatie te kunnen reguleren. Het primaire doel van het officiële naaktstrand blijft de verwijzing naar dit strand om zo ongewenste ontwikkelingen op andere locaties te kunnen vermijden. In een uitbreiding van het aantal stranden of vergroting van het bestaande strand wordt niet voorzien. Het naaktstrand wordt beperkt tot de huidige omvang, nl. tussen de paalhoofden 20 en 23. In bijlage 2 is kaartmateriaal opgenomen waarop de zonering verder staat ingetekend. 2.2 Thematisering Naast zonering (verdeling in intensieve en extensieve stranden) zal thematisering zorg dragen voor meer verscheidenheid en het aanspreken van meer en verschillende doelgroepen. Bij strandontwikkeling wordt aangesloten bij de bekende bestaande thema’s uit Integraal Kustzone Beleid. Het gaat daarbij om ‘stijlvol’ Cadzand, ‘familiair’ Nieuwvliet, ‘cultureel’ Groede, ‘maritiem – culinair’ Breskens en ‘natuurlijk’ Westerscheldekust. Om zo goed mogelijk meer en verschillende bezoekersgroepen aan te trekken zal de thematisering integraal doorgevoerd worden, dat wil zeggen vanaf de ontsluitingswegen (de badwegen) via de dorpskernen tot in de duinen en tot op het strand. 2.3 Stranderfgoed Een laatste en belangrijk element om het verschil te maken met andere stranden, is het voor West ZeeuwsVlaanderen specifieke stranderfgoed. De volgende onderdelen zullen ingezet worden in de promotie van onze kust. • De paalhoofden op de stranden zijn kenmerkend voor Zeeland. Deze ‘palissaden’ herinneren aan de strijd met het water. Het is het oudste stranderfgoed van de Zuidelijke Noordzee; • Haaientanden zoeken op het strand van Cadzand is voor vele toeristen een geliefde bezigheid. Deze

12

• • • •


fossielen zijn vorige eeuw vrijgekomen door het verschuiven van de aardlagen en door de februari storm van 1953. Ook door het opspuiten van zand uit zee om duinen te versterken zijn veel haaientanden op het strand terecht gekomen. De haaientanden zijn te vinden op het strand van Cadzand, in natuurgebieden ’t Zwin en de Verdronken Zwarte Polder; De natuurgebieden aan de kust bieden kansen voor een toeristische recreatieve ontwikkeling; De monding van de Westerschelde met zijn Hooge Plaaten (en het spotten van zeehonden) zijn evenzeer kenmerkend voor West Zeeuws Vlaanderen; Altijd boeiend scheepvaartverkeer op de Noordzee en de Westerschelde; De buitendijkse ruimte, het ‘uitwaai erfgoed’.

2.4 Bereikbaarheid Ten aanzien van de bereikbaarheid van het strand zijn in het project Duurzaam Veilig belangrijke uitvoeringen ter hand genomen. Er is een zogenaamd slagensysteem naar de kust gerealiseerd. Er zijn vijf slagen naar de kust, van R101 tot R105 (zie onderstaand kaartje)

  Het bestaande beleid (Duurzame Kustontsluiting en Natuurlijk Vitaal), om in het verlengde de parkeervoorzieningen te concentreren zodat de intensief gebruikte stranden op een eenvoudige wijze bereikbaar zijn en de extensief gebruikte stranden een minder makkelijke ontsluiting kennen, blijft gehandhaafd. 2.5 Parkeren dicht bij strand Een kwaliteit aan de West Zeeuws-Vlaamse kust is de mogelijkheid tot parkeren tot heel dicht bij het strand, pal onder het duin en de gemakkelijke bereikbaarheid van de kust. Het onderdeel parkeren aan de kust wordt in deze nota niet verder uitgewerkt, maar is verder uitgewerkt in de parkeervisie. In de parkeervisie 2010-2013 is een onderdeel parkeren aan de kust opgenomen. Daarin worden de volgende doelen gesteld. • het creëren van voldoende parkeercapaciteit voor strandgangers • een veilige en goede doorstroming op de kustwegen • een heldere parkeertarievenstructuur Om deze doelstellingen te realiseren worden een aantal oplossingsrichtingen aangegeven. Hiertoe verwijzen we naar de parkeervisie, die als bijlage bij de strandnota is. Parkeren maakt nl. geen direct deel uit van de het strandbeleid.


3.

13

Toekomstbeeld – strand van de 21e eeuw

3.1 Voorzieningen In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de strandpaviljoens, badhokjes, strandposten, strandslaaphuisjes en allerlei andere voorzieningen ten behoeve van een aangenaam verblijf op het strand. Zoals al eerder gesteld is de toeristische sector continu in beweging. Een strandnota zal ook als deze eenmaal is vastgesteld de ruimte moeten geven en flexibiliteit moeten hebben om in te kunnen spelen op toekomstige ontwikkelingen. Dit voor zover deze ontwikkelingen passen binnen de kaders zoals in de strandnota verwoord. In de afgelopen jaren is het voorzieningenniveau een goed eind op peil gebracht. Bij alle Blauwe Vlag stranden (de intensief gebruikte stranden) zijn stranddouches geplaatst. Er is een informatiesysteem (duinovergangbord) gerealiseerd aan zowel land- als zeezijde bij elke duinovergang. En er is een duurzaam afvalsysteem (450 gegalvaniseerde vuilnisbakken) langs de kust gerealiseerd. Doel is deze deelprojecten de komende jaren verder af te ronden. 3.1.1 Strandpaviljoens Momenteel zijn er 15 paviljoens op het strand aanwezig. De onderlinge afstand tussen paviljoens is nu bepaald op 600 meter. Dit principe wordt losgelaten. Een clustering van voorzieningen en concentratie van strandpaviljoens zal leiden tot een betere jaarrond exploitatie. Deze concentratie zal ook leiden tot verscheidenheid, paviljoens met verschillende kwaliteiten en doelgroepen. Clustering houdt in veel gevallen ook in dat met dezelfde middelen meer voorzieningen mogelijk zijn (1 + 1 is meer dan 2). We zien in verblijfstoerisme de ontwikkeling dat kampeereenheden steeds meer vervangen worden door verblijf in vakantiewoningen. De verwachting is dat er de komende jaren ongeveer 700 kampeereenheden vervangen worden door gebouwde verblijfseenheden. Verder is er de komende jaren een toename voorzien met 750 vakantiewoningen, Dat betekent een toename in verblijfsrecreatie en ook jaarrond strandbezoek. Clustering van paviljoens betekent het stimuleren van concurrentie en daardoor ook kwaliteitsverbetering. In de Schilvisie Cadzand is hier reeds op vooruit gelopen en zijn concrete voorstellen gedaan. Concreet betekent dit het volgende: Cadzand-Bad vanaf het uitwateringskanaal tot en met strandpaviljoen The First Wave (nu Moio Beach Club) • Door diverse ontwikkelingen in Cadzand zoals Duinhof, Cavelot, Rode Wielingen, uitbreiding van hotels, etc. en daarbij een aanzienlijke voorziene toename in verblijfstoerisme is het markttechnisch verantwoord om meerdere paviljoens toe te staan. Zo wordt de toerist meer variatie geboden. Dat betekent concreet dat naast de drie bestaande paviljoens, ruimte wordt geboden voor drie extra paviljoens. Voor Cadzand-Bad zijn in de Schilvisie Cadzand concrete voorstellen gedaan; • Ten westen van het uitwateringskanaal in Cadzand-Bad wordt het huidige aantal van twee strandpaviljoens gehandhaafd (Strandloper en Zeemeeuw). Voor de drie extra paviljoens in Cadzand wordt deze beleidslijn pas geëffectueerd vanaf 2016, na realisatie van een aantal in uitvoering zijnde projecten in Cadzand. Nieuwvliet - Bad en de flanken van de Verdronken Zwarte Polder. • Huidige situatie handhaven vanaf strandpaviljoen The First Wave (nu Moio Beach Club) tot aan strandpaviljoen St. Pierre. Dit stiltegebied biedt rust en ruimte. Ontwikkelingen zoals de Baanstpolder, de Nieuwehovenpolder en de mogelijke uitbreiding van hotel Best Western rechtvaardigen het toestaan van een extra strandpaviljoen ten oosten van strandpaviljoen St. Pierre. Groede • Vanaf strandpaviljoen De Boekanier tot aan strandpaviljoen Puur wordt het extensief strand behouden. Bij het tussenliggende strandpaviljoen Matour is een sportstrand opgenomen; • Vanaf strandpaviljoen Puur tot aan ’t Killetje is intensief strand (o.a. is hier het naaktstrand gevestigd). Hier staan strandpaviljoens Beach House 25 en Toco Loco (inmiddels strandpaviljoen Groede genoemd). Gezien de ontwikkelingen rond Waterdunen is een extra strandpaviljoen nabij ’t Killetje verantwoord.

14


Breskens • Tussen ’t Killetje en de Veerhaven worden de huidige strandpaviljoens Paalhoofd 10 en ’t Halve Maentje behouden; • Eén extra paviljoen op het eerste Strange is voorzien. Kwaliteit van strandpaviljoens De strandpaviljoens staan op een toplocatie van West Zeeuws-Vlaanderen. De uitstraling van de paviljoens zou moeten bijdragen aan de locatie. De kwaliteit van de paviljoens is het zicht op zee. De paviljoens hebben daarmee een duidelijke voor- en achterkant. De zijkanten en de achtergevel zouden in ieder geval de kwaliteit van de voorkant moeten krijgen. Wat extra aandacht vraagt is de 5e gevel, het dak. Vanaf de strandovergang vormt de achtergevel en het dak de eerste aanblik en moet dit het visitekaartje zijn van het strandvak. Aparte bouwsels als containers bij de paviljoens zijn niet gewenst. Een groot aantal paviljoens zal een kwaliteitsslag moeten maken. Het verschil in paviljoens versterkt de aantrekkingskracht van het strand. Verschil ontstaat door aan te sluiten bij de thematisering langs de kust. De paviljoens worden meer themagericht aangekleed. Voor een deel moet dit terug te vinden zijn in de vorm en gevelbekleding van de paviljoens. Het belangrijkste van de thematisering is dat elk paviljoen zijn eigen sfeer kent, passend bij het publiek van die badplaats. Voor Cadzand-Bad zijn in de Schilvisie Cadzand concrete voorstellen gedaan. Voor maatvoering van strandpaviljoens wordt uitgegaan van een totaal oppervlakte van 750 m2, waarvan 450m2 overdekt met een uitbreidingsmogelijkheid tot 1000 m2 indien een duidelijke kwaliteitsslag wordt gemaakt. Deze oppervlakte geldt als uitbreidingsmogelijkheid voor de bestaande strandpaviljoens en eventuele nieuwe strandpaviljoens. De kwaliteitstoets zal gebeuren door een onafhankelijke nog in te stellen toetsingscommissie.


15

3.1.2 Badhokjes Er worden circa 520 plaatsen per jaar verhuurd voor badhokjes. Hiervoor worden vergunningen verleend op basis van de overeenkomst die de gemeente heeft met de Dienst Domeinen. De badhokjes mogen in de periode van 15 april t/m 15 september geplaatst worden. De locaties voor het plaatsen van de strandhokjes worden bepaald in overleg met het Waterschap. De badhokjes worden als volgt over het strand verdeeld: • Strandvak 1: Cadzand-Bad (westelijk van het Haventje). Op dit vak zijn 31 plaatsen voor strandcabines verhuurd (hiervan zijn er 25 van het paviljoen De Zeemeeuw en 4 van het Badhotel De Wielingen, de andere 2 zijn van particulieren); • Strandvak 2: Cadzand-Bad. Op dit vak zijn 60 plaatsen voor strandcabines verhuurd (hiervan zijn er 38 van het paviljoen Caricole en 11 paviljoen First Wave, de andere 12 zijn van particulieren); • Strandvak 3: Nieuwvliet-Bad. Op dit vak zijn 172 plaatsen voor cabines verhuurd; • Strandvak 4: Verklikker te Breskens. Op dit vak zijn 82 plaatsen voor cabines verhuurd, waarvan 5 van het Paviljoen Matour en de rest van particulieren; • Strandvak 5: ‘t Halve Maentje te Breskens. Op dit vak zijn 74 plaatsen voor cabines verhuurd; • Strandvak 6: ten Westen van de veerhaven te Breskens. Op dit vak zijn 16 plaatsen verhuurd, allen particulieren; • Strandvak 7: ten Oosten van de veerhaven te Breskens. Op dit vak zijn 84 plaatsen voor cabines verhuurd, allen particulier. De badhokjes op het strand zijn heel verschillend in kwaliteit. De onderhoudsstaat van sommige badhokjes is slecht. Er wordt bij de vergunningverlening gestreefd naar uniformiteit en kwaliteit en zo veel mogelijk bedrijfsmatige exploitatie. 3.1.3 Strandposten De toerist van de toekomst hecht bij de keuze van zijn vakantiebestemming veel waarde aan een veilig en een voldoende bewaakt strand en een duidelijk herkenbare strandpost. De strandbewaking langs de West Zeeuws Vlaamse kust vanaf ’t Zwin tot Breskens wordt momenteel verzorgd vanaf zes strandposten: • Cadzand- ‘t Zwin: strandpost naast paviljoen de Zeemeeuw; • Cadzand-Bad: strandpost naast paviljoen Caricole; • Nieuwvliet: centrale post bij paviljoen St. Pierre; • Groede: strandpost naast paviljoen Puur; • Nieuwe Sluis: strandpost bij paviljoen Beach House 25; • Breskens: strandpost naast paviljoen ’t Halve Maentje. De strandposten zijn geopend tijdens het Pinksterweekend en gedurende 9 weken in het zomerseizoen (periode afhankelijk van de zomervakanties in juli en augustus). Bij extreem mooi weer worden de posten Nieuwvliet en Cadzand-Bad een week langer open gehouden. Veel strandposten zijn gekoppeld aan een strandpaviljoen, waarbij de gemeente jaarlijks een vergoeding betaald aan de strandpaviljoenexploitant voor de huur van de strandpost. De strandbewaking op de post Cadzand ’t Zwin is nog tot 2016 op kosten van de gemeente particulier geregeld. De strandposten zijn sterk verouderd en dienen een kwaliteitsverbetering te ondergaan. De locaties waar strandposten aanwezig zijn, zijn tevens ook de Blauwe Vlag locaties. Eén van de voorwaarden tot het behouden van de Blauwe Vlag is de aanwezigheid van een kwalitatieve volwaardige strandpost. De kustversterkingwerkzaamheden tussen Groede en Nieuwvliet hebben geleid tot een sterke kwaliteitsverbetering, onder meer door de aanwezigheid van nieuwe strandpaviljoens. Op deze locaties worden de strandposten losgekoppeld van de strandpaviljoens. Er wordt gekozen voor seizoensgebonden voorzieningen die in het voorjaar worden geplaatst en na het seizoen worden weggehaald. Het loskoppelen van deze strandposten van de paviljoenhouders betekent dat de bijdrage voor huur aan de paviljoenhouders vervalt en ingezet kan worden voor het beheer en onderhoud van de nieuwe strandpost. In de gemeentelijke begroting is jaarlijks (2012 – 2015) een bedrag opgenomen van 60.000 euro om de verdere kwaliteitsverbetering van de overige strandposten door te voeren.

16


3.1.4 Recreatief verblijf op het strand, strandslaaphuisjes Toeristen doen ervaringen op in het buitenland en elders in Nederland met recreatienachtverblijf op stranden. Ondernemers vragen mogelijkheden de voorzieningen hiervoor ook te mogen bieden op stranden in onze regio. Het is een nieuw product dat past bij doelgroepen voor onze regio. Gedacht wordt aan de ‘nature watchers’, gezinnen en zogenaamde vrijdenkende kosmopolieten. Het is een verblijfsaanbod aanvullend aan bestaande logies accommodaties. Uit dit oogpunt ook wenselijk. Hierbij gelden de volgende criteria: • Ten eerste is er de veiligheid. De veiligheid van de vakantiegangers moet gegarandeerd zijn en de veiligheid van de achter de duin/dijk liggende gronden mag geen gevaar lopen. Het advies van het Waterschap Scheldestromen is daarbij doorslaggevend. Een eerste contact hierover leert dat er zich uit veiligheidsoverwegingen geen onoverkomelijke problemen zullen voordoen; • De invloed op het reguliere strandgebruik. Belangrijk is het gevoel van vrijheid die bijna alle bezoekers van het strand ervaren. Dit gevoel kan verloren gaan wanneer slaaphuisje op het strand gerealiseerd worden. Een goede keuze van de locatie voor strandhuisjes is dus heel belangrijk. In het algemeen kan gesteld worden dat bij een verdeling in drukkere en minder drukke stranden langs onze kust de minder drukke stranden zoveel mogelijk de ervaring van rust ruimte en vrijheid zouden moeten bewaren om zo tegemoet te komen aan de wens van de reguliere strandbezoeker; • De primair waterkerende functie dient voorop de staan; • Van belang is ook de breedte van het (droge) strand. Wanneer er slechts een smalle strook droog strand beschikbaar is, dan zal de reguliere bezoeker van het strand zich veel minder vrij voelen. Ook voor gebruiker van een strandhuisje zal dat al gauw minder prettig zijn; • Ook de uitstraling van de slaaphuisjes is van belang. Ervaring elders in het land leert dat er ook architectonische en landschappelijke eisen gesteld mogen worden aan de oprichting van een strandslaaphuisje op het strand. Vormgeving, die wordt opgenomen in het (duin)landschap past meer bij de regio dan architectuur die aanwezigheid benadrukt in kleur en uitstraling. Aangezien er delen van de kust zijn waar duinen aan de zeezijde aangroeien en/of waar nieuwe lage duintjes ontstaan, lijken die locaties het meest geschikt om eventueel slaaphuisjes toe te staan, omdat daar sprake kan zijn van een organisch opnemen van slaaphuisjes in het landschap. Ook een ruimtelijke combinatie met strandpaviljoens kan mogelijkheden bieden; • Ook de eigenaar van de gronden zal toestemming moeten geven. Er zijn tussen ‘t Zwin en Breskens in principe twee eigenaren: Dienst Domeinen en Waterschap Scheldestromen. In een uitzonderingsgeval ook Het Zeeuwse Landschap. Ook de beheerders zullen toestemming moeten verlenen. Partners zijn hier Domeinen en Waterschap; • Bedrijfsmatige exploitatie (verhuur dus) is vanzelfsprekend voorwaarde; • Het laatste aspect betreft het beheer / exploitatie. Uit voorgaande zal duidelijk worden dat strandslaaphuisjes alleen in de zomerperiode op het strand gewenst zijn. In het storm/winter seizoen dienen ze te zijn opgeruimd. Dat vraagt een professionele aanpak van het plaatsen van de huisjes voor het behouden van de fysieke kwaliteit. Een professionele exploitatie is voorwaarde voor een succesvolle toevoeging aan het recreatieve product. Naar verwachting zal exploitatie van slaaphuisjes een te beperkt inkomen vormen voor een bedrijf. Te verwachten is dat dit een nevenactiviteit wordt. Van belang is na te gaan welke koppeling hier meerwaarde kan betekenen. Een koppeling aan bestaande logiesverstrekkende bedrijven moet zeker worden overwogen. Voorstelbaar is dat koppeling aan een hotel of camping in samenhang met kwaliteitsslag op een camping/hotel gewenst kan zijn. De strandslaaphuisjes kunnen een waardevolle aanvulling zijn. Op basis van bovenstaande overwegingen wordt gekozen voor het meest aantrekkelijke aanbod. Daarbij gaat het niet alleen om de genoemde specifieke aspecten, maar ook om een financiële bijdrage aan de ontwikkeling van de regio. Op basis hiervan zal een pilotproject op 1 locatie worden opgestart. Er wordt een procedure uitgewerkt om op basis van kwaliteit, haalbaarheid en meerwaarde voor de regio een verantwoorde keuze te maken uit de initiatiefvoorstellen. 3.2 Strandovergangen De belangrijkste schakel naar de kust is de strandovergang. Van Cadzand tot aan Breskens zijn 33 strandovergangen in gebruik. Deze liggen op min of meer gelijke afstand van elkaar, zowel in drukkere als ook in


17

de rustigere kustgebieden. De strandovergangen bij de drukkere kustgebieden moeten betere voorzieningen kennen en een duidelijke herkenbare vormgeving. Bij de voorzieningen is een goede toegankelijkheid voor kinderen en minder validen vanzelfsprekend. Vanuit het project Integraal kustzonebeheer zijn een aantal overgangen geoptimaliseerd, onder meer in Cadzand-Bad en Nieuwvliet-bad. In het kader van het Interreg project 120 km kustkwaliteit is een onderzoek naar en een handleiding voor een betere bereikbaarheid en toegankelijkheid van het strand uitgevoerd. Hierin wordt omschreven wat de ontwikkelingen zijn op het gebied van toegankelijkheidsverbeteringen en is tevens een handleiding opgesteld voor het optimaliseren van de toegankelijkheid van de stranden voor mensen met een beperking. In de praktijk wordt deze handleiding gebruikt voor het optimaliseren van zes strandovergangen, mogelijk in combinatie met kustversterkingwerkzaamheden die door het Waterschap Scheldestromen zijn en nog worden uitgevoerd. Ook kan gedacht worden aan de aanschaf van strandrolstoelen, zoals deze elders in strandgebieden al worden ingezet. De Blauwe Vlag locaties zijn de drukst bezochte stranden. Toegankelijkheid van onze stranden heeft hoge prioriteit. Daarom wordt ervoor gekozen om ten minste bij de zes Blauwe Vlag stranden de duinovergangen optimaal toegankelijk te maken. De overige strandovergangen behouden tenminste de huidige kwaliteit. 3.3 Bebouwing in de duinen Aanleiding tot het opnemen van dit onderdeel in het beleid voor het strand is een aantal aanvragen dat is ontvangen voor bebouwing in de duinen. Toestaan van bebouwing in de duinen past niet bij het landelijk karakter van deze regio, of bij de doelgroepen die voor deze regio zoeken (de rust- en ruimte zoekers). Er worden de volgende uitzonderingen gemaakt: ----

Het duingebied in Cadzand-Bad tussen hotel Noordzee en Blanke Top wordt reeds vrij intensief benut voor wonen en horeca. Een enkele toevoeging die een specifieke toegevoegde waarde voor de locatie en de regio; Het duingebied in Breskens (tussen de kern en zogenoemde Eerste Strange) kent al sinds de Structuurvisie Breskens mogelijkheden voor bebouwing; Door de realisatie van vrijliggende fietspaden over de duinen en dijken tussen Breskens en ‘t Zwin (in het kader van de Zwakke Schakels) worden de fiets- en wandelmogelijkheden nog verder vergroot. Het duingebied wordt beter ontsloten en zal nog intensiever gebruikt worden. Bij deze routestructuren passen enkele voorzieningen in de vorm van een kiosk/servicepunt. Dat betekent een kleinschalige kiosk (maximaal 30m2), nabij Nieuwvliet-Bad en Groede-Bad.

Ook voor bebouwing in de duinen zal een procedure worden uitgewerkt om een keuze te kunnen maken uit initiatiefvoorstellen. 3.4 Evenementen Tot nu toe is er een terughoudend beleid voor strandevenementen (evenementenbeleid 2001). Evenementen geven echter wel de mogelijkheid om specifieke doelgroepen aan te trekken. Daarnaast kunnen evenementen een aanzienlijke bijdrage leveren aan de lokale / regionale economie. Enkele recente ontwikkelingen, waarbij er tussen Groede en Nieuwvliet nieuwe strandpaviljoens zijn gerealiseerd vragen mogelijk om een evaluatie van het bestaande beleid. In samenspraak met belanghebbenden zal een inventariserend onderzoek te worden gedaan naar de mogelijkheden en de kaders die hiervoor nodig zullen zijn. Evenementen dienen te passen binnen het imago en beeldvorming van onze kust. Gemotoriseerde evenementen passen niet binnen het imago van rust en ruimte aan onze kust. De gemeente neemt het initiatief nemen tot een inventariserend onderzoek.

18


3.5. Strandbewaking De toerist van de toekomst hecht bij de keuze van zijn vakantiebestemming veel waarde aan een veilig en een voldoende bewaakt strand. In het kader van het Interreg project 120 km kustkwaliteit is voor het onderdeel strandbewaking en strandveiligheid, een onderzoek gedaan met als doel, om vooruitlopend op de nieuwe strengere International Life Saving Federation of Europe (beter bekend onder de naam ILSE normen), een handreiking voor de bewaking en veiligheid voor de Vlaamse en Zeeuwse stranden te realiseren. Door de samenwerking tussen Vlaamse en Zeeuwse strandbeheerders is een grensoverschrijdende standaard strandveiligheid ontstaan op basis waarvan een hoogwaardig veiligheidsniveau kan worden gerealiseerd. Hiermee wordt vooruitgelopen op nieuwe strengere internationale richtlijnen, waarvoor algemene criteria zijn opgesteld. De verwachting is dat deze criteria binnen enkele jaren worden vertaald in een EU richtlijn. Resultaat van dit onderzoek is een lijst met voorzieningen waarover alle stranden dienen te beschikken voor het uitvoeren van hun strandbewakingstaken. Een aantal van deze richtlijnen zijn reeds uitgevoerd. Zo is in 2010 reeds een start gemaakt met het invoeren van een nieuwe vlagsignalisatie (conform europese richtlijnen) en is een nieuw reddingsvoertuig aangeschaft. Om de toerist nog adequater en sneller te hulp te kunnen zijn bij eventuele calamiteiten, wordt gekeken naar de mogelijkheden tot aanschaf van een strandvoertuig. De strandbewaking wordt uitgevoerd door RSG Safety. Zij voorzien in strandwachten. Het vinden van strandwachten die gedurende 9 weken de strandbewaking op de West Zeeuws Vlaamse stranden willen uitvoeren wordt steeds moeilijker. In overleg met RSG Safety wordt samenwerking met KNRM onderzocht om strandbewaking te optimaliseren. 3.6

Strandbeheer/Exploitatie

3.6.1 Strandonderhoud De gemeente heeft een bijzonder succesvolle formule voor strandonderhoud. Dit blijkt uit het resultaat in het kader van de verkiezing Schoonste strand van Nederland waarbij Gemeente Sluis reeds een paar keer de Gouden Wimpel heeft behaald (in 2005, 2006, 2008 en recent in 2011 met een maximale score). Het streven is om deze succesformule te handhaven. De strandreiniging wordt uitgevoerd door verschillende partijen. Strandexploitatie Michielsen verzorgt de strandreiniging en het legen van de vuilnisbakken op het strand. Dethon is verantwoordelijk voor het legen van de vuilnisbakken op de duinen. Sinds een tiental jaar is het Serviceteam opgericht. Dit houdt in dat via een reïntegratietraject mensen worden ingezet voor het zandvrij houden van de duinovergangen en voor het zwerfvuil vrij houden van de duinen. Voor de strandreiniging ter hoogte van ’t Zwin is loopt een contract met de betreffende paviljoenhouder. Dit contract loopt nog tot 2016. Uit effectiviteits overwegingen zal na 2016 de strandreiniging onder één contract worden gebracht. Het kwaliteitsniveau van de strandreiniging dient gerelateerd te zijn aan de zonering van de stranden, een natuurstrand heeft weer andere kwaliteitseisen als een badstrand.


19

3.6.2 Strandexploitatie De eigendomssituatie van de stranden is heel verschillend. Bepaalde delen van het strand zijn eigendom van de gemeente, andere van het Waterschap en van de Dienst Domeinen (rijksoverheid). De gemeente betaalt een jaarlijkse bijdrage aan Dienst Domeinen voor het gebruik van het strand. Ook strandpaviljoenhouders betalen een jaarlijks bedrag voor het gebruik van het strand. Als belangrijkste exploiterende gebruikers van het strand is het redelijk dat strandpaviljoens bijdragen in de exploitatiekosten van het strand en dat dit duidelijk wordt vastgelegd in privaatrechtelijke overeenkomsten. De kosten voor strandbeheer, strandvoorzieningen, Blauwe Vlag, etc. komen momenteel volledig ten laste van de gemeente. Daarbij komt dan nog de jaarlijkse gebruiksbijdrage van de gemeente aan de Dienst Domeinen. Hier tegenover staat dat de baten slechts bestaan uit de staanplaatsen voor de paviljoenhouders en bijdrage voor het gebruik van het strand. De opbrengst leges voor de badhokjes voor particulieren. De voorbije jaren zijn de jaarlijkse uitgaven ten behoeve van het strand de jaarlijkse inkomsten ruim overstijgen. Om de kosten en baten van de stranden meer in evenwicht te brengen met als doel te komen tot een nieuwe strandexploitatieopzet waarin alle belanghebbenden participeren en met als doel een meer evenwichtige strandexploitatie. Als belanghebbenden worden aangemerkt de strandpaviljoenhouders en de aan de kust gelegen recreatiebedrijven, horeca en detailhandel. En de gemeente. Allen hebben een direct belang bij goed geoutilleerd en beheerd strand. In overleg met genoemde partijen dienen we te komen tot een goede verdeelsleutel, die op langere termijn zorgt voor een meer evenwichtige strandexploitatie. De contractuele termijnen voor strandpaviljoenhouders worden verlengd van 5 naar 10 jaar en daarna 10 jaar optioneel. De contracten worden afgegeven op bedrijfsmatige rechtspersoon. 3.6.3 Kustmanagement Zoals al eerder in deze nota is aangegeven is het strand de belangrijkste attractie binnen onze regio en deze attractie moet ontwikkelingsgericht en duurzaam geëxploiteerd kunnen worden. Ook al eerder beschreven is het feit dat de kustzone veel eigenaren en andere belanghebbenden kent die elk hierin hun verantwoordelijkheid hebben en het strand als hun eigen core business beschouwen. Deze veelheid aan belanghebbenden zorgt voor versnippering van aandacht voor de kust en inzet van middelen voor de kust. Hiermee wordt de kust niet optimaal bediend. Het opzetten van een aanspreekpunt voor alle partijen, maar ook voor alle gebruikers biedt hiertoe een oplossing. Een goed kustmanagement heeft tot doel het uitvoeren van de beheersmatige activiteiten verbonden aan de strandexploitatie en strandveiligheid met betrekking tot het strand langs de West Zeeuws-Vlaamse kust. In aanvulling hierop dient er een bijdrage te worden geleverd aan het verder verbeteren van de kwaliteit en de mogelijkheden voor het strand. Uitgangspunten voor dit kustmanagement zijn ondermeer: • Het formuleren van een goed strandbeleid; • Het oprichten van een efficiënt aanspreekpunt; • Het doorvoeren van kwaliteitsverbeteringen, met name in de voorzieningensfeer en ten aanzien van veiligheid op het strand; • Het efficiënter en effectiever inzetten van menskracht, geld en materieel. Het is van belang dat er één aanspreekpunt komt voor de kust. De gemeente zal hierin voorzien. Er wordt geopteerd voor het onderbrengen van verschillende strandtaken in een kustloket. De gemeente is de meest geëigende organisatie om in ieder geval hier initiatiefnemer van te zijn en in eerste instantie ook met de uitvoering van de strandbeheerstaken te worden belast. Uiteindelijk doel moet zijn een zichzelf bedruipende organisatie die bij gebleken succes een steeds groter takenpakket op zich kan gaan nemen, een en ander afhankelijk van de wens van haar aandeelhouders. Het kustloket moet een gemandateerd takenpakket hebben waardoor er adequaat en actief gewerkt kan worden. De organisatie bestaat uit een lean and mean werkeenheid (tenminste een projectmanager

20


en parttime secretariaat) met uitvoerende taken, een werkgroep en een klankbordgroep. De werkgroep bereidt de taken en werkzaamheden voor die uitgevoerd worden door de projectmanager (via eigen inzet, via de werkgroep of via externe inzet). De projectmanager bereidt samen met de werkgroep een jaarplan voor het volgende jaar voor, stelt de jaarbegroting op en stelt het jaarverslag op van het voorgaande jaar. Dit geheel wordt voorgelegd aan een klankbordgroep die feitelijk opdrachtgever is van het kustloket. De klankbordgroep bestaat uit de belanghebbenden van de kustzone. Voorzitter van de klankbordgroep is de gemeente. Het secretariaat wordt gevoerd door de projectmanager. De eerste bijeenkomst stellen de werkgroep en de projectmanager een ondernemingsplan op met daarin een eerste jaarplan, dat vervolgens goedgekeurd moet worden door de klankbordgroep. Dit eerste jaarplan omvat een basispakket aan taken. Dit basisplan kan bij gebleken succes worden uitgebreid dan wel bijgesteld. Het takenpakket van het kustloket kan er als volgt uitzien: • Onderhoud van het strand en duinovergangen. Hiermee wordt bedoeld het verwijderen van(zwerf ) vuil aan zowel vloedlijn als op de hoger gelegen delen van het strand en het legen van de afvalbakken op het strand. Met onderhoud wordt ook bedoeld het onderhoud van duinovergangen. Gemeente Sluis is verantwoordelijk voor groot onderhoud, dat betekent aanleg van strandovergangen; • Het plaatsen en onderhouden van voorzieningen op het strand. Het kustloket is verantwoordelijk voor het voorzieningenniveau op de stranden. Voorzieningen zijn faciliteiten die worden aangebracht ten behoeve van de strandbezoeker, bijvoorbeeld strandposten, toiletten, douches, loopplanken, speeltoestellen, vuilnisbakken, verdwaalpalen etc. Het plaatsen van voorzieningen is nauw gerelateerd met de criteria die gelden voor de Blauwe Vlag; • Uitgifte van staanplaatsen voor strandhuisjes en strandpaviljoens. De organisatie stelt stukken strand beschikbaar waarop strandslaaphuisjes geplaatst mogen worden. Een uniform tariefsysteem geldt langs de hele West Zeeuws Vlaamse kust. Verder is men verantwoordelijk voor de registratie en plaatsing van cabines; • Uitvoeren en coördineren van de strandbewaking. Het betreft hier toezichthoudende activiteiten zoals handhaving van de APV, en hulpverlenende activiteiten. Heldere afspraken over verdeling van taken van kustmanagement en strandwacht zijn hierbij nodig. 3.7

Kwaliteitskeurmerken

3.7.1 Blauwe Vlag De Blauwe Vlag is een internationale milieu onderscheiding voor stranden en jachthavens. Internationaal wordt het label verstrekt door FEE (Foundation for Environmental Education), in Nederland wordt de Blauwe Vlag vertegenwoordigd door de stichting KMVK (Keurmerk Milieu Veiligheid en Kwaliteit). De Blauwe Vlag voor de stranden staat voor schone, natuurlijke en veilige stranden. Het doel van het Blauwe Vlag programma is om overheden, ondernemers en recreanten blijvend te betrekken bij de zorg voor schoon en veilig water, mooie natuur en gezond milieu. Het mogen voeren van een Blauwe Vlag is een erkenning voor de inspanningen die de strandgemeente heeft geleverd op dit gebied. Voor de toerist is de Blauwe Vlag internationaal het herkennings- en kwaliteitssymbool voor goede stranden en jachthavens. De Blauwe Vlag draagt bij aan de positionering en reputatie van de kust. De Zeeuws Vlaamse kust kent zes Blauwe Vlag stranden: Cadzand bij Caricole, Nieuwvliet bij St. Pierre, Groede bij Puur, Groede bij Beach House, Breskens bij ’t Halve Maentje. De jaarlijkse aanmeldingskosten voor de Blauwe Vlag worden voor de helft betaald door de vereniging van strandexploitanten, de andere helft door de gemeente. Er wordt gestreefd naar het behoud van Blauwe Vlaggen als kwaliteitskeurmerk voor de stranden. 3.7.2 Schoonste stranden competitie Nederland Schoon De Stichting Nederland Schoon organiseert sinds 2005 de verkiezingen ‘Schoonste strand van Nederland’. Door een aantal inspecteurs worden in juni, juli en augustus onaangekondigd inspecties gedaan naar de schoonheidsgraad van de stranden, duinovergangen en aanliggende parkeerplaatsen. Hierbij is Sluis drie keer verkozen tot ‘schoonste strand van Nederland’. In september 2010 is Sluis als tweede geëindigd met de beste score ooit behaald. Een schoon strand is eveneens een voorwaarde voor het behalen van de Blauwe Vlag.


21

In 2011 is gemeente Sluis opnieuw winnaar Schoonste Strand van Nederland geworden met maximale scores. Aan deze verkiezingen zijn geen kosten verbonden. Er wordt naar gestreefd de prestatie van 2011 te continueren. 3.7.3 Quality Coast De Europese kustvereniging EUCC heeft binnen Europa een keurmerk ontwikkeld over de kustplaats als geheel. Het Quality Coast keurmerk is een aanvulling op de Blauwe Vlag aangezien het verder kijkt dan enkel strand, maar ook de omgeving er omheen. Het keurmerk wordt verstrekt op basis van het aanwezig zijn van een duurzaam toeristisch product binnen de gemeente en de uitvoer en het ontwerp van een beleidsplan voor 5 jaar voor het verbeteren van het duurzame toeristische product. Deelname aan Quality Coast wordt verder onderzocht. 3.7.4 Eco XXI ECO XXI is een stimuleringsprogramma om duurzaamheid op lokaal niveau in kaart te brengen en verbeteringen te stimuleren. Gemeenten ontwikkelen een duurzaamheidprogramma, waarvan andere programma’s van FEE ( Foundation for environmental education) ook onderdeel uitmaken. EXO XXI kan gezien worden als een goed meetinstrument om het duurzaamheidbeleid te beoordelen of te sturen. Promotioneel biedt het tevens kansen in een tijd waarbij duurzaam toerisme steeds meer aandacht krijgt. Gemeente Sluis kan zich profileren als schone, natuurlijke en milieubewuste vakantiebestemming. ECO XXI is een nieuw programma van FEE Nederland. Provincie Zeeland gaf FEE Nederland de opdracht om drie pilotprojecten te ontwikkelen in Zeeland. Twee pilots zijn inmiddels afgerond nl. de gemeenten Tholen en Schouwen-Duiveland. Met ECO XXI wordt een milieuproject op lokaal niveau ontwikkeld. De bestaande programma’s van FEE, zoals de Blauwe Vlag, Green Key, Eco-Schools, Young Reporters en Learning about Forest, maken deel uit van ECO XXI. Hiermee wordt een nieuwe impuls gegeven aan het bevorderen van duurzaamheid op lokaal niveau. Gemeenten worden op diverse onderdelen getoetst op hun milieubeleid. Er wordt gewerkt met een set van criteria op vier hoofdgebieden: milieu, economie, samenleving en organisatie. De volgende subthema’s zijn daarbij aan de orde: milieueducatie, vrijwilligerswerk, natuurbescherming, lucht- en waterkwaliteit, energieverbruik, afvalbeleid, mobiliteit, geluidhinder, landbouw, toerisme en ruimtelijke ordening. Een belangrijk onderdeel van het programma is de certificering van een gemeente met de ECO XXI award. De certificering start met een 0-meting op 23 criteria. Een onafhankelijke jury van vooraanstaande experts op het gebied van duurzaamheid beoordeelt de 0-meting. Bij voldoende resultaat krijgt de gemeente de ECO XXI award voor de resultaten: brons, zilver of goud. FEE-Nederland is met de Provincie Zeeland overeengekomen dat er een unieke toepassing is van ECO XXI in Zeeland, en stelt een eenmalige financiële bijdrage ter beschikking voor het opstarten van het ECOXXI programma in onze gemeente. Grontmij verzorgt de ondersteuning en begeleiding bij de uitvoering. Gemeente Sluis is inmiddels aangewezen als derde pilot (naast Schouwen-Duiveland en Tholen) en is gestart met de voorbereiding van de aanvraag.

22



23

Deel 3: Plan van Aanpak 1.

Samenvatting uitgangspunten strandbeleid

1. Er zal permanente bestuurlijke en ambtelijke aandacht te zijn voor een voldoende breed strand, waarbij met overige overheden zoals Rijk en Waterschap langdurige afspraken gemaakt worden over een voldoende breed strand. Met het Waterschap worden afspraken gemaakt over de ‘5 meter lijn’; 2. Bij de zes Blauwe Vlag stranden worden de duinovergangen optimaal toegankelijk gemaakt. De overige strandovergangen behouden tenminste de huidige kwaliteit; 3. De strandbewaking is een gemeentelijke verantwoordelijkheid en wordt niet geprivatiseerd; 4. De herkenbaarheid van strandgedeelten, strandopgangen en ontsluitingen naar het strand wordt verbeterd; 5. De huidige indeling van intensief en extensief gebruik van het strand blijft gehandhaafd; 6. Uit het oogpunt van uniformiteit en duidelijkheid zal een uniforme benoeming van gedeelten van het strand te hanteren; 7. Er wordt een pilot gestart met slaaphuisjes op het strand. Een procedure hiervoor wordt verder uitgewerkt en aan de raad voorgelegd; 8. Het aantal strandpaviljoens kan worden uitgebreid met 3 in Cadzand en 1 in Nieuwvliet en 1 in Breskens (Killetje), totaal komt het aantal standpaviljoens op 20. Er worden tevens mogelijkheden geboden tot uitbreiding van bestaande paviljoens mits een kwaliteitsslag wordt gemaakt. De drie extra paviljoens in Cadzand worden pas mogelijk in 2016, na afronding van diverse projecten in Cadzand; 9. De kwaliteit van de voorzieningen op de stranden dient te worden verbeterd. Hierbij wordt aangesloten bij de specifieke doelbestemmingen en de themagerichte stranden; 10. Het verdient aanbeveling naast de leges voor de verstrekking van de vergunningen, in ieder geval bij commerciële verhuur van bijvoorbeeld strandcabines privaatrechtelijke overeenkomsten te sluiten; 11. Alle exploitatieovereenkomsten voor strandpaviljoens worden uniform gemaakt en de exploitatie bijdrage wordt geleidelijk verhoogd, waarbij samen met de badhokjes en strandhuisjes gestreefd wordt naar een volledig dekkingspercentage van de kosten; 12. Huidig beleid ten aanzien van strandreiniging wordt voortgezet. Doelstelling is het handhaven van de kwaliteit van 2011; 13. Er wordt ingezet op het meer ecologisch beheer van bepaalde strandvakken en de gebruiker wordt uitgenodigd om hieraan deel te nemen; 14. Binnen de ambtelijke en bestuurlijke organisatie wordt een specifiek aanspreekpunt voor strandbeleid/strandontwikkeling gevormd; 15. De contractuele termijnen voor strandpaviljoenhouders worden verlengd van 5 naar 10 jaar en daarna 10 jaar optioneel. De contracten worden op afgegeven op bedrijfsmatige rechtspersoon; 16. Er komt een vierjaarlijkse evaluatie van het strandbeleid. In de management rapportage wordt systematisch gekeken naar het product strand evenals in de gemeentelijke begroting. 2.

Uitvoeringsprogramma

In voorgaand toekomstbeeld zijn een aantal acties, maatregelen en beleidsaanbevelingen benoemd. Het gaat om concrete maatregelen die op korte termijn uitgevoerd kunnen worden maar ook zaken die nader onderzoek vragen of die kunnen aansluiten bij projecten die nu voorzien zijn voor een later moment. Er is derhalve sprake van uitvoering op korte termijn (tussen nu en 2-3 jaar) en lange termijn (3-10 jaar). Een mix van korte en lange termijn is belangrijk, enerzijds vanuit het perspectief dat het strand nooit af is en anderzijds vanuit de continue aandacht die de Zeeuws Vlaamse kust verdient. 2.1 Korte termijn Voor de korte termijn, tussen nu en 2-3 jaar, kunnen de navolgende projecten worden afgerond, in uitvoering dan wel in onderzoek genomen worden. • Uitvoering Interreg project 120km kustkwaliteit vóór 31 december 2012 met als thema’s strandveiligheid, strandbeheer en toegankelijkheid; • Uitvoering Interreg project Maritiem Erfgoed vóór 2012 met als deelproject de restauratie van de palissaden; • Nadere afbakening en invulling (voorzieningen) van de sportstranden, bad- / familiestranden, natuur-

24

• • • • • • • • • • •


stranden en naturistenstranden; Vervolmaking voorzieningenniveau en kwaliteitsniveau Blauwe Vlag locaties; Bepalen randvoorwaarden van extra strandpaviljoens en uitvoering met uitzondering van CadzandBad; Uitwerking pilot project slaaphuisjes met daarin nadrukkelijk aandacht voor financiering, exploitatie en beheer; Uitwerking realisering strandpaviljoens en kiosken; Onderzoek naar de wenselijkheid en haalbaarheid van strandevenementen; Uitwerking van een nieuw, meer evenwichtige, strandexploitatieopzet; Onderzoek naar de wenselijkheid van deelname in het project Quality Coast; Uitwerking van deelname aan ECOXXI; Verdere kwaliteitsverbetering strandposten en strandbewaking; Onderzoek naar mogelijkheden paarden in de zomermaanden overdag op het strand toe te laten bij laag water en hiervoor in gesprek te gaan met betrokken bedrijven; De contractuele termijnen voor strandpaviljoenhouders worden verlengd van 5 naar 10 jaar en daarna 10 jaar optioneel. De contracten worden afgegeven op bedrijfsmatige rechtspersoon.

2.2 Lange termijn Voor de langere termijn, vanaf 3-4 jaar, gaat het enerzijds om projecten die een langere voorbereiding vragen of waarvoor de middelen nu niet direct beschikbaar zijn. Hierin kunnen ook projecten worden opgenomen waarvan het bestaan thans nog niet gekend is maar wel passen binnen de kaders van deze strandnota. • • • • • •

Vervolmaking voorzieningenniveau en kwaliteitsniveau Blauwe Vlag locaties; Invulling (voorzieningen) van de sportstranden, bad- / familiestranden, natuurstranden; Realisatie extra strandpaviljoens Cadzand-Bad; Proefproject kwaliteit en thematisering badhokjes in Cadzand; Start kustloket met basisprogramma; Promotie van het strand.


25

Strandnota. De toekomst van het strand

Recommend Documents