Stichting Pensioenfonds AVEBE 2009

Stichting Pensioenfonds AVEBE

2009

Dit rapport heeft 54 pagina’s


Inhoudsopgave Profiel van het Pensioenfonds

2

Organisatie

3

Kengetallen

6

Bestuursverslag

8

Jaar van herstel Goed Pensioenfondsbestuur Pensioenbeleid Beleggingsbeleid Financieel beleid Actuariële zaken

8 8 10 13 16 17

Oordeel van het verantwoordingsorgaan

20

Reactie van het bestuur

21

Balans per 31 december 2009

22

Staat van baten en lasten over 2009

23

Bestemming saldo baten en lasten

24

Kasstroomoverzicht over 2009

24

Toelichting behorende tot de jaarrekening 2009

25

Actuariële verklaring

49

Accountantsverklaring

51

Overzicht verzekerden

53

Demografie

54

1


Profiel van het Pensioenfonds Stichting Pensioenfonds AVEBE (vanaf hier ‘het Pensioenfonds’) is opgericht op 25 maart 1993 en statutair gevestigd in Foxhol. Het Pensioenfonds is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 41015259. Het Pensioenfonds is een ondernemingspensioenfonds en is aangesloten bij koepelorganisatie OPF. Het Pensioenfonds heeft als doelstelling het verlenen of doen verlenen van pensioenen en uitkeringen aan zijn deelnemers, gewezen deelnemers (ex-werknemers van AVEBE en de van de door de directie van AVEBE aangewezen verbonden ondernemingen) en aan hun nabestaanden. Het Pensioenfonds voert deze taken uit in opdracht van de volgende ondernemingen:

Onderneming

Vestigingsplaats

AVEBE U.A.

Foxhol

Spareparts & Services

Stadskanaal

Dit jaarverslag betreft een normaal boekjaar dat loopt van 1 januari 2009 tot en met 31 december 2009.

2


Organisatie Bestuur Het Pensioenfonds staat onder leiding van een bestuur, dat is samengesteld uit (vaste) vertegenwoordigers van de werkgever en (periodiek aftredende) vertegenwoordigers van de werknemers en pensioengerechtigden. Op 31 december 2009 was het bestuur als volgt samengesteld: Functie

Naam

Namens

Benoemd

Aftredend

Voorzitter Secretaris Vice-voorzitter Lid Lid

De heer T.J.H. (Hans) Miedema De heer J. (Joris) Vos De heer J.B. (Bert) Bos De heer F. (Fred) Oostland De heer W.B. (Wolter) Bouwmeester De heer M. (Mark) Mijnen

Werkgever Pensioengerechtigden Werknemer Werkgever

27 augustus 2003 1 juli 2006 1 juli 2005 1 december 2005

n.v.t. 1 juli 2012 1 juli 2011 n.v.t.

Werkgever Werknemer

1 mei 2006 1 augustus 2007

n.v.t. 1 juli 2010

Lid

Het Pensioenfonds heeft geen werknemers in dienst en de bestuursleden worden niet betaald voor deze functie. Het bestuurslid namens de pensioengerechtigden ontvangt wel een onkostenvergoeding. Het bestuur vergadert minimaal twee keer per jaar en verder zo vaak als de voorzitter of twee andere leden van het bestuur dit wenselijk achten. Tijdens het verslagjaar is het bestuur 8 keer bij elkaar gekomen, te weten op 30 januari, 25 februari, 25 maart, 29 mei, 2 juli, 28 augustus, 25 november en 11 december 2009. Dagelijks bestuur De heren Miedema en Oostland vormen samen het dagelijks bestuur, binnen de one tier board. Het dagelijks bestuur wordt hierbij ondersteund door een extern adviseur. Het dagelijks bestuur heeft uitsluitend bevoegdheden die zijn vastgelegd in de statuten en reglementen van het Pensioenfonds, overeenkomstig de vastlegging in de actuariële en bedrijfstechnische nota (abtn). Deskundigheid Elk pensioenfondsbestuur moet deskundig zijn op alle 7 door DNB geformuleerde deskundigheidsgebieden. Eind 2007 maakten de pensioenkoepels de deskundigheidseisen meer concreet door een onderverdeling in kennisniveau 1 en 2. Alle bestuursleden voldoen inmiddels aan deskundigheidsniveau 1.

3


Verantwoordingsorgaan In 2008 benoemde het Pensioenfonds de drie leden van het verantwoordingsorgaan. De samenstelling van het verantwoordingsorgaan is als volgt: Naam

Namens

De heer H. Berends (voorzitter) De heer R. Apeldoorn (secretaris) De heer E. Boot

Werkgever Werknemers Pensioengerechtigden

De belangrijkste taak van het verantwoordingsorgaan is een oordeel geven over het handelen van het bestuur, het uitgevoerde beleid en toekomstige beleidskeuzes. Daarnaast heeft het verantwoordingsorgaan op een aantal gebieden adviesrecht. Intern toezicht Voor het intern toezicht is gekozen voor een one-tier board. Belangrijkste overwegingen om het intern toezicht op deze manier in te vullen waren: efficiency, effectiviteit en doelmatigheid. Door de keuze voor een one-tier board moet er onderscheid gemaakt worden tussen uitvoerende en niet-uitvoerende toezichthoudende bestuursleden. Het Algemeen bestuur is verantwoordelijk voor het Algemeen beleid, houdt toezicht op en geeft advies en/ of instructies aan het Dagelijks bestuur. Omdat het intern toezicht binnen het bestuur zelf gepositioneerd is, moet ervoor gezorgd worden dat het onafhankelijk ten opzichte van uitvoerende bestuursleden kan functioneren. Om dit te waarborgen is de taakverdeling tussen Dagelijks en Algemeen bestuur duidelijk vastgelegd in de statuten. In de statuten wordt duidelijk onderscheid gemaakt in functie, taak en verantwoordelijkheid tussen Dagelijks en Algemeen bestuur, alsook dat het Algemeen bestuur toezicht houdt op het Dagelijks bestuur. Compliance officer De compliance officer is belast met het toezicht op de naleving van de op grond van de gedragscode geldende bepalingen. De compliance officer adviseert verbonden personen over de uitleg en toepassing van bepalingen zoals die zijn opgenomen in de gedragscode. Het Pensioenfonds heeft de heer J. Russchen aangesteld als compliance officer. Externe dienstverleners Het voeren van de deelnemers-, financiële en uitkeringsadministratie is sinds 2006 uitbesteed aan Aon Pension Services, wat per 1 september 2009 onder A&O Pensioen Services (‘A&O’) in Zwolle valt. De Helpdesk van A&O is het eerste aanspreekpunt voor onze (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. A&O verzorgt voor meerdere pensioenfondsen de administratie, waarbij gebruik wordt gemaakt van het gecertificeerd kwaliteitssysteem SAS 70type II. Eenmaal per jaar worden de beschreven systemen door een onafhankelijke accountant beoordeeld op het voldoen aan de gestelde normen. AEGON Investment Management B.V. (‘AEGON Investment’) beheert het vermogen van het Pensioenfonds. De overeenkomsten met F&C Netherlands B.V. (‘F&C’) en Kempen Capital Management N.V. (‘Kempen’) zijn opgezegd; inmiddels is hiervoor een nieuwe partij geselecteerd. De selectieprocedure verkeert in de eindfase.

4


Towers Watson adviseert sinds juli 2008 het bestuur van het Pensioenfonds. De certificerend actuaris en de certificerend accountant van het Pensioenfonds zijn allebei verbonden aan Ernst & Young. De verplichtingen van het Pensioenfonds zijn vrijwel geheel herverzekerd bij AEGON. De overeenkomst met AEGON loopt sinds 1 januari 2007, en eindigt op 31 december 2011.

5


Kengetallen1 (bedragen in duizenden euro’s) 2009

2008

2007

2006

2005

Deelnemersaantallen • Deelnemers • Gewezen deelnemers • Pensioengerechtigden

1.360 2.210 1.609

1.353 2.267 1.561

1.417 2.298 1.524

1.546 1.645 1.465

1.627 1.502 1.498

•

5.179

5.181

5.239

4.656

4.627

0 2,50

0 1,50

2,00 1,30

0 1,45

0 0,82

0 0

0 0

1,30 1,30

0 0

0 0

15.086 18.541 920

14.680 13.268 792

17.762 16.534 1.270

23.327

17.973

666

749

13.054 77 3.173 23 31 113

12.108 143 2.970 20 31 94

10.438 161 2.850 37 7 79

11.306 176 2.749 35 11 171

9.571 143 2.647 37 6 177

16.471

15.366

13.572

14.448

12.581

Totaal

Reglementvariabelen2 Toeslag actieven in % Toeslag inactieven onvoorwaardelijk in % Toeslag inactieven gedeeltelijk onvoorwaardelijk in % Toeslag inactieven voorwaardelijk in % Premiebaten en pensioenuitkeringen Feitelijke premie Kostendekkende premie Pensioenuitvoeringskosten Pensioenuitkeringen − Ouderdomspensioen − Invaliditeitspensioen − Nabestaandenpensioen − Wezenpensioen − Afkopen − Overige −

1 2

Totaal

Kengetallen worden opgenomen conform de oorspronkelijk definitieve jaarrekening. De toeslagenpercentages betreffen de percentages per primo van het verslag.

6


Beleggingsportefeuille3 Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen4 Vermogensituatie en solvabiliteit Pensioenvermogen5 Pensioenverplichtingen6 Aanwezig Eigen Vermogen (EV) RTS Aanwezig Eigen Vermogen (EV) APP Minimaal Vereist Eigen MVEV Vereist Eigen Vermogen, (VEV)

3

4

5

6

2009

2008

2007

2006

2005

0 0 0 0 7.397

0 0 0 0 7.110

0 0 0 0 11.125

34.563 107.976 238.110 0 6.690

23.447 110.877 234.918 0 6.490

450.903 391.616 15,1% 103,5% 103,5%

436.160 379.077 15,1% 103,5% 103,5%

370.392 307.018 20,6% 103,5% 103,5%

396.341 318.393 24,5%

378.871 298.749 26,8%

M.i.v. 2007 worden de beleggingen voor risico herverzekeraar conform RJ 610 niet meer op de balans gepresenteerd. M.i.v. 2007 betreft dit beleggingen risico deelnemers voor module I en module III; vergelijkende cijfers zijn alleen module III. M.i.v. 2007 wordt het vermogen exclusief het buffervermogen (20% van de verplichtingen) van de herverzekeraar opgenomen. M.i.v. 2007 wordt de pensioenverplichting opgenomen tegen RTS, de jaren daarvoor tegen APP.

7


Bestuursverslag (bedragen in duizenden euro’s)

Jaar van herstel Na een jaar dat werd gedomineerd door de wereldwijde financiële crisis, volgde - vanaf maart 2009 - het economische herstel. Zo begonnen de koersen op de beurs weer te stijgen. Pensioenfondsen zagen hun dekkingsgraad vanaf maart weer stijgen. Bijna alle Nederlandse pensioenfondsen profiteerden van de -hogere beurskoersen en de licht stijgende rente. De Nederlandse pensioenwereld is nog niet helemaal hersteld van de gevolgen van de crisis; het Pensioenfonds evenmin. Maar we zijn zeker op de goede weg. Voor het Pensioenfonds betekende dit onder meer dat onze totale beleggingsportefeuille in 2009 weer een positief rendement behaalde (11,0%), vooral dankzij de -forse koersstijging van de aandelen. Hierdoor steeg ons vermogen, en kon ook onze dekkingsgraad, de verhouding tussen ons vermogen en onze verplichtingen, weer stijgen. Onze dekkingsgraad, voor toepassing van de toeslagenstaffels was begin 2009 nog 103%, 12 maanden later was de dekkingsgraad gestegen tot 112%. Het bestuur van het Pensioenfonds volgt de ontwikkeling van de dekkingsgraad op de voet, onder andere met behulp van de kwartaalrapportage. Nieuwe deelnemers Met ingang van 1 juli 2009 zijn de medewerkers van Purac opgenomen in het Pensioenfonds. Tot 2009 bouwden zij pensioen op via Pensioenfonds CSM. Per 31 december 2009 heeft er een collectieve waardeoverdracht plaatsgevonden van de bij pensioenfonds CSM opgebouwde rechten van deze medewerkers. Geen herstelplan Veel Nederlandse pensioenfondsen zagen hun dekkingsgraad in 2008 zo sterk dalen, dat zij in 2009 een herstelplan bij De Nederlandsche Bank (‘DNB’) moesten indienen. Het Pensioenfonds hoefde dat niet te doen. Het Pensioenfonds heeft zijn pensioenverplichtingen namelijk grotendeels herverzekerd bij AEGON. In dat geval is een herstelplan niet nodig.

Goed Pensioenfondsbestuur Integere bedrijfsvoering Elk Nederlands pensioenfonds moet maatregelen treffen die goed pensioenfondsbestuur waarborgen. Met de invoering van de Pensioenwet (per 1 januari 2007) zijn de principes voor Pensionfund Governance (PFG, Goed Pensioenfondsbestuur) - zoals bepaald door de Stichting van de Arbeid (STAR) - wettelijk vastgelegd. Deze 32 principes behandelen de volgende onderdelen: zorgvuldig bestuur, transparantie, openheid en communicatie, deskundigheid en verantwoording en intern toezicht.

8


Het beleid van het Pensioenfonds is gericht op een integere bedrijfsvoering. Deze verantwoordelijkheid is vastgelegd in artikel 143 van de Pensioenwet. Dit houdt onder meer in: • Adequate administratieve organisatie en interne controle (AO/IC) en risicobeheersing; • Analyse en beheersing van integriteitsrisico’s; • Voorkomen van belangenverstrengeling; • Duurzame beheersing van (financiële) risico’s; • Iedere 3 jaar een continuïteitsanalyse. Intern toezicht en verantwoordingsorgaan Het bestuur van het Pensioenfonds besteedt - conform de Pensioenwet en de daarin opgenomen eisen voor goed pensioenfondsbestuur - veel aandacht aan de opzet en inrichting van de organisatie, inclusief de interne beheersing. Reglementair is vastgelegd hoe het bestuur omgaat met zijn rol en invulling geeft aan begrippen als goed bestuur, verantwoording en intern toezicht. In 2008 heeft het Pensioenfonds de drie leden van het verantwoordingsorgaan benoemd. In 2009 beoordeelden zij voor het eerst het handelen van het bestuur (over het boekjaar 2008), conform hun wettelijke taak. In 2010 deden zij dit opnieuw, nu over het boekjaar 2009 (zie verslag verantwoordingsorgaan). Voor het intern toezicht is, zoals beschreven, gekozen voor een one tier board. Belangrijkste overwegingen om het intern toezicht op deze manier in te vullen waren: efficiency, effectiviteit en doelmatigheid. Gedragscode Het Pensioenfonds heeft een gedragscode ingesteld voor alle bij het Pensioenfonds betrokken personen. Deze gedragscode geeft regels en richtlijnen ter voorkoming van verstrengeling van belangen van het Pensioenfonds en de privébelangen van betrokken personen, maar is ook bedoeld om gebruik of verspreiding van vertrouwelijke marktinformatie te voorkomen. Het uitgangspunt van de gedragscode is het bevorderen van transparantie en ervoor te zorgen dat alle aan het Pensioenfonds verbonden personen - ook voor bescherming van hun eigen belangen - duidelijk weten wat wel en wat niet geoorloofd is. De gedragscode is tevens bedoeld ter bescherming van de aan het Pensioenfonds verbonden personen in hun externe contacten met bijvoorbeeld zakelijke relaties. Communicatie UPO In 2009 is het Uniform Pensioenoverzicht (UPO) - ingevoerd in 2008 - aan de actieve deelnemers toegezonden. Het belangrijkste doel van het UPO is deelnemers op een toegankelijke manier meer inzicht in hun opgebouwde pensioen te geven. Toeslagenmatrix Pensioenfondsen moeten voorgeschreven teksten gebruiken bij het informeren van deelnemers over voorwaardelijke toeslagen (indexatie). Hierbij zijn pensioenfondsen verplicht de tekst van de voorwaardelijkheidsverklaring in zijn geheel over te nemen. Na een aantal tekstuele wijzigingen, sluit de toeslagenmatrix inmiddels beter aan op het toeslagenlabel (zie hierna). De gewijzigde toeslagenmatrix is per 1 januari 2009 verplicht.

9


Toeslagenlabel De invoering van het zogenaamde toeslagenlabel heeft heel wat voeten in aarde gehad. Het toeslagenlabel is een beeldmerk dat laat zien hoe waardevast het pensioen van een (gewezen) deelnemer of pensioengerechtigde is; nu en in de toekomst. In eerste instantie was een beeldmerk met bootjes ontwikkeld. Uit onderzoek bleek dat dit ‘plaatje’ door veel mensen niet (goed) werd begrepen. Vervolgens is een beeldmerk met muntjes ontwikkeld. Het toeslagenlabel wordt bepaald op basis van een continuïteitsanalyse. Daarna volgde een periode waarin pensioenuitvoerders keer op keer uitstel kregen bij het invoeren van het label. Dat had vooral te maken met de economische situatie op dat moment. Uiteindelijk besloot de AFM pas vanaf april 2010 te gaan controleren op het (juiste) gebruik van het label. Daarom besloten veel pensioenfondsen invoering van het toeslagenlabel tot die datum uit te stellen. Ook het pensioenfonds maakte gebruik van deze laatste uitstelmogelijkheid. Toezicht door de AFM De AFM is verantwoordelijk voor het toezicht op de communicatie van pensioenfondsen richting (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. De AFM was in 2009 weer bijzonder actief, zie bijvoorbeeld ‘Toeslagenlabel’ -hiervoor. Begin 2009 vulde het bestuur van het Pensioenfonds de zogenaamde self assessment van de AFM in. Hieruit bleek dat het Pensioenfonds - zoals verwacht - met name op het gebied van ‘communicatie’ minder dan gemiddeld -scoorde. In 2009 heeft het Pensioenfonds zijn communicatie sterk verbeterd. Communicatieplan In 2009 heeft het Pensioenfonds een uitgebreid -(meerjarig) communicatieplan uitgewerkt. In dit plan staat precies beschreven wat het Pensioenfonds de komende jaren aan communicatie wil oppakken, en op welk moment. Nieuwe huisstijl Het Pensioenfonds ontwikkelde in 2009 een nieuwe huisstijl. De nieuwe huisstijl heeft duidelijk een meer moderne uitstraling, en was in 2009 onder andere te zien in de nieuwsbrief en de samenvatting van de pensioenregeling. De UPO’s worden (nog) niet in de huisstijl opgesteld.

Pensioenbeleid De basis pensioenregeling is een zogenaamde CDC-regeling (‘collective defined contribution’). Dat wil zeggen dat de werkgever een vaste bijdrage betaalt aan het Pensioenfonds plus de afgesproken aanvullende bijdrage. Bij zo’n pensioenregeling ligt het financiële risico niet bij de werkgever. Dit risico ligt voor de opgebouwde rechten bij AEGON en voor de toekomstige opbouw bij de deelnemers. De opgebouwde pensioenen zijn hierdoor gegarandeerd. Als de financiële positie van het Pensioenfonds en de bijdragen van de deelnemers en werkgever volgens wettelijke normen onvoldoende zijn, zal het bestuur ervoor zorgen dat de op te bouwen aanspraken evenredig worden verlaagd. Zodra de financiële positie verbetert, kunnen de verlagingen weer worden hersteld. Naast de CDC-regeling kent het Pensioenfonds enkele (kleine) beschikbare premieregelingen.

10


Premiebeleid Tussen de “Coöperatie AVEBE U.A.” en de “Stichting Pensioenfonds AVEBE” is bepaald dat de werkgever het Pensioenfonds jaarlijks een premie ter beschikking stelt die gelijk is aan de som van de volgende onderdelen: • Een totale bijdrage ter grootte van 23,38% van de som van de jaarsalarissen van alle deelnemers aan de in het pensioenreglement omschreven pensioenregeling rekening houdend met de geldende parttimefactoren; • De door de werkgever te betalen bijdrage voor de Anw-hiaatverzekering voor bepaalde categorieën (gewezen) deelnemers; • De kosten voor de uitvoering en administratie van de pensioenregeling, alsmede kosten en vergoeding van het bestuur; • De deelnemersbijdragen die geen onderdeel uitmaken van de hiervoor genoemde totale bijdrage van 23,38%; De werkgever heeft eenmalig een bedrag van 8 miljoen euro aan het fonds beschikbaar gesteld voor de financiering van de overgangsregeling. Deze overgangsregeling was bedoeld voor deelnemers die óp of ná 1 januari 1950 waren geboren én aan de volgende 2 aanvullende voorwaarden voldeden: o Op 1 juli 1996 deelnemer in de toenmalige flexibele pensioenregeling waren; o Ultimo 2005 deelnemer in één van de tot dat moment geldende pensioenregelingen waren. Toeslagenbeleid Bij het verlenen van toeslagen (indexatie) maakt het Pensioenfonds onderscheid tussen verschillende groepen: Groep 1: Pensioenen ingegaan of premievrij geworden vóór 1 april 1996; Groep 2: Pensioenen ingegaan of premievrij geworden vanaf 1 april 1996 tot 9 december 1999; Groep 3: Pensioenen ingegaan of premievrij geworden vanaf 9 december 1999; Groep 4: Opgebouwde pensioenen van de (actieve) deelnemers. Bij het bepalen van de hoogte van de toeslag, kijkt het Pensioenfonds naar twee indexen. Per groep is bepaald welke index gegeven wordt. De indexen waar de hoogte van de toeslag van afgeleid wordt, betreffen: • De Consumentenprijsindex alle huishoudens (afgeleid, basisjaar 2006 = 100), zoals gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek (‘CBS’) (hierna: prijsindex cq. prijsinflatie). Deze prijsindex wordt tot op één decimaal nauwkeurig berekend over een periode die loopt van de maand oktober tot de maand oktober van het volgende jaar. Ter verduidelijking: voor de toeslag per 1 januari 2010 kijkt het Pensioenfonds naar de prijsindex berekend over de periode van oktober 2008 tot oktober 2009. • De algemene loonontwikkeling volgens de CAO van AVEBE (hierna: loonindex cq looninflatie). Naast de loon- en prijsindex kijkt het Pensioenfonds vooral naar de eigen financiële positie, zoals vastgelegd in de dekkingsgraad. De dekkingsgraad van het Pensioenfonds was op 31 december 2009 112%.

11


Toeslagregeling per groep Groep 1 Pensioenen uit groep 1 vallen onder de onvoorwaardelijke toeslagregeling. De toeslag is gelijk aan de stijging van de door het CBS gepubliceerde afgeleide consumentenprijsindex voor alle huishoudens over de eerdergenoemde periode van oktober tot oktober voorafgaande aan de toeslagdatum (prijsindex). Om deze garantie tot waardevastheid zeker te stellen houdt het Pensioenfonds in eigen beheer een aparte voorziening aan. De toeslag voor deze groep was per 1 januari 2010 gelijk aan de ontwikkeling van de prijsindex in de referentieperiode: 0,4%. Groep 2 De toeslag voor pensioenen uit groep 2 is de hiervoor genoemde prijsindex gemaximeerd op de laagste van de algemene salarisontwikkeling volgens de CAO van AVEBE én de 5-jaars gemiddelde overrente. Hiervoor houdt het Pensioenfonds in eigen beheer een aparte voorziening aan. De toeslag voor deze groep was per 1 januari 2010 gelijk aan de ontwikkeling van de prijsindex in de referentie periode (0,4%). Groep 3 Het Pensioenfonds streeft ernaar de pensioenen uit groep 3 - de premievrije en ingegane pensioenen - te verhogen op basis van de prijsindex. Voorwaarde is wel dat de financiële positie naar het oordeel van het bestuur voldoende is. De toeslag bedraagt echter nooit meer dan de algemene loonontwikkeling volgens de CAO van AVEBE. De toekenning van de aanpassing is voorwaardelijk; er is geen recht op deze aanpassing, en het is ook voor de langere termijn niet zeker of en in hoeverre aanpassing zal plaatsvinden. Voor nog niet-toegekende toeslagen wordt niet gereserveerd en er wordt geen premie voor betaald. De toeslag voor deze groep was per 1 januari 2010 gelijk aan de ontwikkeling van de prijsindex in de referentieperiode (0,4%). Groep 4 Het bestuur streeft ernaar de opgebouwde pensioenaanspraken uit groep 4 jaarlijks per 1 januari aan te passen. De toeslag wordt gegeven als het Pensioenfonds hier - naar het oordeel van het bestuur - voldoende geld voor heeft. De toeslag bedraagt nooit meer dan het percentage van de algemene salarisontwikkeling volgens de CAO van AVEBE die van toepassing is over de hiervoor genoemde periode. De toeslagverlening is voorwaardelijk; er is geen recht op een toeslag en het is ook voor de langere termijn niet zeker of en in hoeverre toeslagen kunnen worden verleend. Voor nog niet-toegekende toeslagen wordt niet gereserveerd en er wordt geen premie voor betaald. De toeslag voor deze groep was per 1 januari 2010 gelijk aan de ontwikkeling van de prijsindex in de referentieperiode (0,4%). Voorwaardelijkheid toeslagen De toeslagen op de pensioenen die ná 9 december 1999 zijn ingegaan of premievrij zijn geworden, zijn voorwaardelijk. Toeslagen worden verleend voor zover de middelen van het fonds het toelaten. In de toeslagmatrix zoals gepubliceerd door SZW kan deze voorwaardelijke toeslag worden ondergebracht in toeslagcategorie D “Voorwaardelijke toeslagtoezegging gekoppeld aan een ex-ante bepaalde maatstaf”. Voor de onvoorwaardelijke toeslagen van de groepen 1 en 2 worden aparte voorzieningen aangehouden.

12


Toeslagenstaffels Voor de genoemde voorwaardelijke toeslag worden de onderstaande toeslagenstaffels door het bestuur als leidraad genomen. Voor de deelnemers (groep 4) geldt: tot 105% dekkingsgraad geen toeslag tot 111% dekkingsgraad toeslag = 1/3e prijsinflatie tot 117% dekkingsgraad toeslag = 2/3e prijsinflatie tot 126% dekkingsgraad toeslag = prijsinflatie vanaf 126% dekkingsgraad toeslag = looninflatie Voor de overige gewezen deelnemers en pensioengerechtigden uit groep 3 geldt: tot 105% dekkingsgraad geen toeslag tot 111% dekkingsgraad toeslag = 1/3e prijsinflatie tot 117% dekkingsgraad toeslag = 2/3e prijsinflatie vanaf 117% dekkingsgraad toeslag = prijsinflatie Hierbij is de dekkingsgraad van het Pensioenfonds bepaald zonder rekening te houden met de garantie van AEGON. Ontwikkelingen deelnemersbestand In bijgaand overzicht is de ontwikkeling van het deelnemersbestand in aantallen weergegeven. In de kolom ‘Percentage voorziening’ staat de procentuele verhouding van de groep deelnemers in de VPV. Deze voorziening is inclusief de opslag van 4% met betrekking tot het langlevenrisico.

Aantal verzekerden

Actieven Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden Uitlooprisico Toekomstige kosten

1.360 2.210 1.609

Per 31 december 2009 Per 31 december 2008 Aantal Bedrag Percentage Bedrag Percentage verzekerden VPV in voorziening VPV in voorziening EUR EUR 1000 1000 1.353 174.602 47,4 178.657 47,0 2.267 49.601 13,5 45.939 12,1 1.561 144.206 39,1 155.875 40,9 1.950 2.050 8.718 9.095

Beleggingsbeleid Zoals eerder vermeld heeft het Pensioenfonds voor vrijwel alle verplichtingen een verzekeringscontract (‘garantiecontract’) afgesloten met AEGON. De voorwaarden van dit contract geven het bestuur ruimte om - binnen de grenzen die AEGON stelt - een eigen beleggingsbeleid te ontwikkelen. Dit beleid wordt hierna beschreven. Strategische asset allocatie Uitgangspunt van het beleggingsbeleid blijft zoveel mogelijk rendement met zo weinig mogelijk risico’s. Om dat te bereiken belegt het Pensioenfonds in principe 65% van het vermogen in vastrentende waarden en de overige 35% in zakelijke waarden (aandelen en indirect vastgoed). De performance van de totale beleggingsportefeuille kwam over geheel 2009 uit op 11,0%; de benchmark presteerde net iets beter (11,5%).

13


Actuele beleggingsportefeuille (in %) Zakelijke waarden Vastrentende waarden Vastgoed Liquide middelen Totaal

26,6% 60,1% 4,3% 9,0% 100,0%

Het renterisico (zie toelichting 38 risico’s) wordt dankzij deze asset allocatie voor circa 76% afgedekt. Hieronder ziet u een overzicht van de rendementen die de verschillende categorieën behaalden, en het rendement van de bijbehorende benchmarks. Performance beleggingen 2009 Categorie Zakelijke waarden Vastrentende waarden Vastgoed Liquide middelen Gehele portefeuille

Portefeuille 31,1% 4,0% 39,8% 1,0% 11,0%

Benchmark 31,2% 4,6% 39,8% 1,0% 11,5%

Vastrentende waarden De performance op de portefeuille vastrentende waarden bleef met 4,0% een klein beetje achter op de benchmark (4,6%). Ultimo 2009 bedroeg het totaal belegde vermogen in de vastrentende waarden portefeuille circa 255,4 miljoen euro. Deze portefeuille bestaat voor een groot deel uit staatsobligaties en is voor een klein deel belegd in credits. Zakelijke waarden (Aandelen) De performance op de aandelenportefeuille was met 31,1% prima te noemen, ondanks een slechte start tijdens de eerste weken van 2009. Deze performance was vrijwel gelijk aan de benchmarkperformance van 31,2%. Het positieve rendement was vooral te danken aan het (wereldwijde) sterke herstel van de aandelenmarkten vanaf maart. Vastgoed Het Pensioenfonds belegt een klein deel (ongeveer 4%) van de portefeuille in indirect vastgoed. In 2009 behaalde onze portefeuille vastgoed een performance van 39,8%. Dit was gelijk aan de benchmarkperformance. Beheerders De beleggingsportefeuille is ondergebracht bij verschillende beheerders. De vastrentende waarden en zakelijke waarden worden beheerd door AEGON Investment Management B.V. (AEGON Investment) en F&C Netherlands B.V. (F&C). Het vastgoed wordt beheerd door Kempen Capital Management N.V. (Kempen).

14


Beleggingsjaar 2009 Het jaar 2009 begon met de diepste recessie sinds de Tweede Wereldoorlog. Vanaf de tweede helft van het jaar herstelde de wereldeconomie uit haar recessie en toonde positieve economische groei. Economische indicatoren herstelden en kwartaalcijfers van bedrijven lieten een positieve ontwikkelingen zien. Het economisch herstel werd geholpen door stimuleringsmaatregelen van overheden wereldwijd. Daarnaast verlaagden centrale banken hun rentes en hanteerden een zeer ruim monetair beleid. In de Verenigde Staten stabiliseerde de werkloosheid en herstelden de huizenprijzen, en het consumentenvertrouwen, sneller dan verwacht. De Federal Reserve (Fed) hield de rente op een niveau van tussen de 0,00% en 0,25%. Daarnaast heeft de Fed gedurende 2009 diverse maatregelen ondernomen om de kredietmarkten te normaliseren. In het vierde kwartaal kondigde de Fed aan te starten met het afwikkelen van noodleningen, waarbij werd herhaald dat rentes voor langere periode op een laag niveau zouden worden gehouden. Ook de Europese Centrale Bank (ECB) heeft in 2009 haar rentes significant verlaagd. In de eurozone verbeterde de productiviteitsgroei bij bedrijven en daarmee het economisch klimaat. Verschillende landen werden geconfronteerd met bezorgdheid over de hoogte van hun staatsschuld. Dit gold voornamelijk voor Griekenland en in mindere mate - Spanje en Ierland. Over het geheel behaalden de aandelenbeurzen van de meeste landen binnen de eurozone goede rendementen over 2009. Ook het economisch klimaat in Japan verbeterde gedurende 2009, waarbij de Japanse economie wist te profiteren van het aantrekken van de wereldhandel. De Japanse economie is van oudsher altijd sterk gericht geweest op de export. In het laatste kwartaal van 2009 verzwakte de Japanse munt enigszins waardoor het voor buitenlandse bedrijven aantrekkelijker werd om Japanse producten te importeren. Aandelenmarkten bereikten midden maart hun dieptepunt, waarna ze een rally inzetten tot aan het vierde kwartaal van 2009. Hierbij werden aandelenprijzen voortgestuwd door positieve verwachtingen omtrent een voorspoedig economisch herstel. Aan het einde van het jaar werden de verwachtingen betreffende economisch herstel ietwat getemperd door ongerustheid van beleggers met betrekking tot de kredietwaardigheid van -meerdere landen. De categorieën aandelen opkomende markten, wereldwijde aandelen, Amerikaanse aandelen en Europese aandelen behaalden in 2009 sterke positieve rendementen.

15


Financieel beleid Het eigen vermogen (x 1.000 euro) van het Pensioenfonds ontwikkelde zich - rekening houdend met de garantie van AEGON - in 2009 als volgt: Ontwikkeling eigen vermogen 2009 57.083 2.204 59.287

Beginstand Toevoeging uit resultaat Eindstand

2008 63.374 -/- 6.291 57.083

Ontwikkeling financiële positie De dekkingsgraad, op basis waarvan de hoogte van de toeslag wordt bepaald, heeft zich de afgelopen jaren als volgt ontwikkeld:

Dekkingsgraad (per 31 december)

2009

2008

2007*

2006

2005

112%

103%

138%

125%

127%

*In 2007 is de dekkingsgraad voor het eerst vastgesteld op basis van FTK en dus niet vergelijkbaar met eerdere percentages.

Herstelplan De pensioenverplichtingen zijn grotendeels herverzekerd bij AEGON. Daarom hoeft het Pensioenfonds op het moment nog geen herstelplan in te dienen bij DNB.

16


Actuariële zaken Actuariële analyse De actuariële analyse van het saldo van baten en lasten kan als volgt worden weergegeven: RESULTAATANALYSE BOEKJAAR 2009

Omschrijving

Rendement en wijziging rentetermijnstructuur Financiering Toeslagverlening t.l.v. pensioenfonds Sterfte Kosten Overige verzekeringstechnische grondslagen Waardeoverdrachten Uitkeringen en diversen Overige oorzaken technische voorzieningen Opslag voor langleventrend (4%) Andere Baten/Lasten Resultaat boekjaar

Baten (A)

3.601 13.882

Lasten (B)

Mutatie technische voorzieningen (C)

910 16.167

-125 -480

2.816 -1.805

3.093

-2.649 -44 -43

-444 44 133

8

-8 -1.204 347

1.458

1.368

-1.122 16.812

82 16.471

-6 -3 500

2.822 37.453

Resultaat (A) - (B) - (C)

38.091

-2.842

3 -500 2.822 2.204

In bovenstaande resultaatsanalyse is de mutatie garantievoorziening opgenomen. Uitkomsten van de solvabiliteitstoets Er is sprake van een toereikende solvabiliteit. Algemeen De VPV is berekend als contante waarde van de opgebouwde pensioenaanspraken voor de per 31 december 2009 actieve deelnemers en de contante waarde van de toegekende aanspraken van de gewezen en gepensioneerde deelnemers. De toename van de VPV bedraagt EUR 12.539. Per 31 december 2009 bedraagt de VPV EUR 391.616.

17


Ontwikkeling VPV eigen rekening In 2009 is de VPV eigen rekening afgenomen van EUR 15.454 tot EUR 13.003. De volgende tabel geeft een specificatie van deze toename/afname naar oorzaken. ONTWIKKELING VOORZIENING PENSIOENVERPLICHTINGEN VOOR RISICO VAN HET PENSIOENFONDS (VPV)

VPV ultimo 2008 Interesttoevoeging (op basis van 2,544%) Toeslagverlening t.l.v. fonds Sterfte Overige verzekeringstechnische grondslagen Uitkeringen (incl. afkoop) Vrijval voor kosten Correcties Wijziging rentetermijnstructuur ultimo 2009 Opslag voor langleventrend (4%) Totaal mutaties VPV ultimo boekjaar

15.454 357 -2.649 -44 8 -6 -43 -3 -571 500 -2.451 13.003

Voorziening garantieregeling In het pensioenreglement is een garantiebepaling opgenomen voor een aantal deelnemers (zie toelichting 4 grondslagen voor de waardering en resultaat bepaling voor een uitgebreide toelichting). Voor de kosten van deze garantiebepaling heeft de werkgever in 2006 een bedrag van EUR 8.000 gestort. Het verloop van deze voorziening in 2009 is weergegeven in onderstaande tabel:

OVERIGE TECHNISCHE VOORZIENING: VOORZIENING GARANTIEREGELING Bedragen 31-12-2008 1-1-2009 1-1-2009 31-12-2009

Stand per 31 december 2008 Kosten garantieregeling 2009 Rentebijschrijving, o.b.v. 2,544% marktrente DNB per 0101-2009 Totaal mutaties Stand per 31 december 2009

Restant 3.956

-480 89 -391 3.565

18


Namens het bestuur,

T.J.H. Miedema Voorzitter

F. Oostland Bestuurslid

Foxhol, 18 juni 2010

19


Oordeel van het verantwoordingsorgaan Stichting Pensioenfonds AVEBE (‘het Pensioenfonds’) is sinds 2008 wettelijk verplicht een VerantwoordingsOrgaan (VO) op te richten. In 2008 is het VO van het Pensioenfonds ingesteld en zijn de leden van het VO benoemd. Tijdens het verslagjaar 2009 bleven de activiteiten van het VO beperkt tot twee bijeenkomsten, waarin de leden van het VO de aangereikte stukken hebben besproken. Daarnaast heeft het bestuur van het pensioenfonds het VO uitgenodigd om het jaarverslag 2009 samen met de actuaris en de accountant vast te stellen.

Samenstelling en taken Het VO bestaat uit drie vertegenwoordigers (werkgever, werknemers en pensioengerechtigden). Conform de Pensioenwet is de belangrijkste taak van het VO een oordeel te geven over: 1. het handelen van het bestuur van het Pensioenfonds; 2. het door het bestuur gevoerde beleid; 3. beleidskeuzes van het bestuur die op de toekomst betrekking hebben. Het bestuur legt ter afsluiting van een periode verantwoording af over het gevoerde beleid aan het VO. Daarbij gaat het vooral om de vraag of het bestuur bij zijn beleid op een evenwichtige manier rekening heeft gehouden met de belangen van alle belanghebbenden. Op 27 april 2010 is de vertegenwoordiger van de werkgever conform het reglement VO herbenoemd.

Adviezen Het bestuur heeft na het vaststellen van het oordeel van 2008 (d.d. 15-12-2009) het VO niet om advies gevraagd.

Oordeel 2009 Het VO heeft kennis genomen van het concept jaarverslag 2009 en onderliggende stukken en heeft op basis van deze stukken geen aanleiding gevonden tot nadere op/aanmerkingen hierover. Het VO is tevreden over de samenwerking met het bestuur van het Pensioenfonds en het VO zet de samenwerking met het bestuur in de toekomst graag voort.

Foxhol, 15-06-2010

20


Reactie van het bestuur Wij danken het VO voor de door haar uitgevoerde werkzaamheden en de constructieve samenwerking in de afgelopen periode. Het bestuur zet deze samenwerking graag voort.

21


Balans per 31 december 2009 (bedragen in EUR 1000) (na voorgestelde bestemming saldo baten en lasten)

Toelichting

2009 EUR

2008 EUR

5 6 7 8

7.397 375.048 39.456 37.503

7.110 359.667 34.380 44.482

459.404

445.639

59.287 16.568 7.397 375.048 1.104

57.083 19.410 7.110 359.667 2.369

459.404

445.639

115,1%

115,1%

Activa Beleggingen voor risico deelnemers Herverzekeringsdeel technische voorziening Vorderingen en overlopende activa Overige activa

Passiva Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen risico fonds Technische voorzieningen risico deelnemer Technische voorzieningen risico herverzekeraar Overige schulden en overlopende passiva

Dekkingsgraad (in %)7

7

9 10 11 12 13

De dekkingsgraad voor de vergelijkende cijfers is herrekend conform bovenstaande opstelling.

22


Staat van baten en lasten over 2009 (bedragen in EUR 1000)

Toelichting

2009 EUR

2008 EUR

16 17 18 19 20

15.989 304 2.691 910 22.976

16.080 311 1.877 -2.816 18.076

42.870

33.528

21 22 23 24

12.035 2.469 9.055 -16.886

9.583 361 13.711 -15.656

25 26 27

-9.567 14.420 -1.928

55.308 -13 1.576

28 29 30 31 32 33

-15.381 1.143 16.471 920 287 27.628

-64.484 7 15.366 792 -4.015 27.283

40.666

39.819

2.204

-6.291

Baten Premiebijdragen van werkgevers en werknemers Premiebijdragen risico deelnemers Beleggingsresultaten risico pensioenfonds Beleggingsresultaten risico deelnemers Overige baten Saldo van baten

Lasten Pensioenopbouw Indexering en overige toeslagen Rentetoevoeging voorziening pensioenverplichting Onttrekking uit voorziening pensioenverplichtingen voor uitkeringen Wijzigingen marktrente Wijziging overige actuariële uitgangspunten Overige wijzigingen in de voorziening pensioenverplichtingen Wijziging herverzekeringsdeel technische voorziening Saldo waarde overdrachten Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Wijziging voorziening voor risico deelnemers Overige lasten Saldo van lasten

Saldo baten en lasten

23


Bestemming saldo baten en lasten Toelichting

2009 EUR

2008 EUR

2.204

-6.291

2.204

-6.291

2009 EUR

2008 EUR

11.258 -31 0 231 -266 -806 -17.029 -1.127 0 0

13.429 11 105 253 -320 -611 -16.808 -935 -1.184 4.300

-7.770

-1.760

791 0 0 0

1.894 0 0 0

791

1.894

Toe-/afname liquide middelen

-6.979

134

Saldo begin boekjaar

44.482

44.348

37.503

44.482

Mutatie algemene reserves

Kasstroomoverzicht over 2009 (bedragen in EUR 1000)

Kasstromen uit pensioenuitvoeringsactiviteiten Bijdragen van werkgever en werknemers FVP bijdrage Van herverzekeraar ontvangen uitkeringen Ontvangsten wegens overgenomen verplichtingen Betaalde premies herverzekering Uitgaven wegens overgedragen verplichtingen Uitgekeerde pensioenen Pensioenuitvoerings- en administratiekosten Overige Overboekingen van AEGON

Kasstromen uit beleggingsactiviteiten Directe beleggingsopbrengsten Verkopen en aflossingen van beleggingen Aankoop beleggingen Kosten van vermogensbeheer

Saldo einde boekjaar

8

24


Toelichting behorende tot de jaarrekening 2009 1. Inleiding Het doel van Stichting Pensioenfonds AVEBE, statutair gevestigd te Foxhol (hierna ‘het Pensioenfonds’) is het nu en in de toekomst verstrekken van uitkeringen aan gepensioneerden en nabestaanden ter zake van ouderdom en overlijden. Tevens verstrekt het Pensioenfonds uitkeringen aan arbeidsongeschikte deelnemers. Het Pensioenfonds geeft invulling aan de uitvoering van de pensioenregeling van de Coöperatie AVEBE U.A. 2. Korte beschrijving van de pensioenregeling Het Pensioenfonds voert de volgende pensioenregelingen uit: • een ouderdomspensioenregeling voor diegenen geboren op of na 1 januari 1950; • een prepensioen- en ouderdomspensioenregeling voor een gesloten groep deelnemers geboren voor 1 januari 1950; • een aantal (oudere) overgangsregelingen. Het Pensioenfonds heeft de pensioenverplichtingen herverzekerd bij Aegon Levensverzekering N.V. (AEGON). Een deel van de verplichtingen heeft betrekking op een onvoorwaardelijke toeslagregeling voor een gesloten groep gewezen deelnemers en gepensioneerden. Deze voorziening houdt het Pensioenfonds in eigen beheer. Daarnaast voert het Pensioenfonds nog enkele aanvullende beschikbare premieregelingen uit. 3. Overeenstemmingsverklaring De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen zoals deze zijn opgenomen in Titel 9, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek en met inachtneming van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur heeft op 18 juni 2010 de jaarrekening vastgesteld. 4. Grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling Algemeen Alle bedragen zijn vermeld in duizenden euro’s. Beleggingen en pensioenverplichtingen worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Overige activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij anders vermeld. Baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben. Schattingen en veronderstellingen De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW vereist dat het bestuur oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen en van baten en lasten. De schattingen en hiermee verbonden veronderstellingen zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en verschillende andere factoren die gegeven de omstandigheden als redelijk worden beschouwd. De uitkomsten hiervan vormen de basis voor het oordeel over de boekwaarde van activa en verplichtingen die niet op eenvoudige wijze uit andere bronnen blijkt. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen.

25


De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien indien de herziening alleen voor die periode gevolgen heeft, of in de periode van herziening en toekomstige perioden indien de herziening gevolgen heeft voor zowel de verslagperiode als toekomstige perioden. Opname van een actief of een verplichting Een actief wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het Pensioenfonds zullen toevloeien en de waarde daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Een verplichting wordt in de balans opgenomen wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling daarvan gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen en de omvang van het bedrag daarvan betrouwbaar kan worden vastgesteld. Baten worden in de rekening van baten en lasten opgenomen wanneer een vermeerdering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermeerdering van een actief of een vermindering van een verplichting, heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Lasten worden verwerkt wanneer een vermindering van het economisch potentieel, samenhangend met een vermindering van een actief of een vermeerdering van een verplichting, heeft plaatsgevonden waarvan de omvang betrouwbaar kan worden vastgesteld. Indien een transactie ertoe leidt dat alle of nagenoeg alle toekomstige economische voordelen en alle of nagenoeg alle risico’s met betrekking tot een actief of een verplichting aan een derde zijn overgedragen, wordt het actief of de verplichting niet langer in de balans opgenomen. Verder worden activa en verplichtingen niet meer in de balans opgenomen vanaf het tijdstip waarop niet meer wordt voldaan aan de voorwaarden van waarschijnlijkheid van de toekomstige economische voordelen en betrouwbaarheid van de bepaling van de waarde. Dit betekent dat transacties worden verwerkt op handelsdatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post ‘nog af te wikkelen transacties’. Deze post kan zowel een actief als een passief zijn. Saldering van een actief en een verplichting Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd als nettobedrag in de balans opgenomen indien er sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. De met de gesaldeerd opgenomen financiële activa en financiële verplichtingen samenhangende rentebaten en rentelasten worden eveneens gesaldeerd opgenomen. Verwerking van waardeveranderingen van beleggingen Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen van beleggingen. Alle waardeveranderingen van beleggingen, inclusief valutakoersverschillen, worden als beleggingsopbrengsten in de rekening van baten en lasten opgenomen.

26


Vreemde valuta Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro tegen de koers per balansdatum. Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen reële waarde. Baten en lasten voortvloeiende uit transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum. Beleggingen Algemeen In overeenstemming met de pensioenwet worden beleggingen gewaardeerd op actuele waarde. Slechts indien de actuele waarde van een belegging niet betrouwbaar kan worden vastgesteld vindt waardering plaats op basis van geamortiseerde kostprijs. Participaties in beleggingsinstellingen, die gespecialiseerd zijn in een bepaald soort beleggingen worden gerubriceerd en gewaardeerd volgens de grondslagen voor die soort beleggingen. Beleggingen voor risico pensioenfonds en voor risico deelnemers worden op dezelfde wijze gewaardeerd. Vastgoedbeleggingen Beleggingen in direct vastgoed worden gewaardeerd tegen de actuele waarde, zijnde de reële waarde per balansdatum, gebaseerd op door onafhankelijke deskundigen verrichte taxaties. Indien daartoe aanleiding is, wordt bij de waardering rekening gehouden met de feitelijke verhuursituatie en/of renovatieactiviteiten. Resultaten door wijziging in reële waarde worden in de staat van baten en lasten verantwoord. Beursgenoteerde (indirecte) vastgoedbeleggingen worden gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers. Aandelen Beursgenoteerde aandelen en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers. Indien geen betrouwbare schatting van de actuele waarde van de aandelen is te maken, worden aandelen gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs. Vastrentende waarden Beursgenoteerde vastrentende waarden en participaties in beursgenoteerde beleggingsinstellingen zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende beurskoers. Indien vastrentende waarden niet beursgenoteerd zijn, vindt waardebepaling plaats op basis van de geschatte toekomstige nettokasstromen (rente en aflossingen) die uit de beleggingen zullen voortvloeien, contant gemaakt tegen de geldende marktrente en rekening houdend met het risicoprofiel (kredietrisico; oninbaarheid) en de looptijd. Indien geen betrouwbare schatting van de actuele waarde van de vastrentende waarden is te maken worden de vastrentende waarden gewaardeerd op geamortiseerde kostprijs.

27


Derivaten Derivaten worden gewaardeerd op reële waarde, te weten de relevante marktnotering of, als die er niet is, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen. Beleggingen voor risico deelnemers De grondslagen voor de waardering van de beleggingen voor risicopolishouders zijn gelijk aan die voor de beleggingen die voor rekening van het Pensioenfonds worden aangehouden. Herverzekeringen Uitgaande herverzekeringspremies worden verantwoord in de periode waarop de herverzekering betrekking heeft. Vorderingen uit de herverzekeringcontracten op risicobasis worden verantwoord op het moment dat de verzekerde gebeurtenis zich voordoet. Bij waardering worden de herverzekerde uitkeringen contant gemaakt tegen de rentetermijnstuctuur, onder toepassing van de actuariële grondslagen van het Pensioenfonds. Vorderingen uit herverzekeringscontracten die classificeren als garantiecontracten worden gelijkgesteld aan de hiertegenover staande voorziening voor pensioenverplichtingen. Vorderingen uit herverzekeringscontracten, die classificeren als kapitaalcontracten, worden gewaardeerd op de verwachte verzekeringsuitkering bij expiratie van het herverzekeringscontract. Bij waardering van de vordering wordt rekening gehouden met de kredietwaardigheid van de herverzekeraar (afslag kredietrisico). Vorderingen uit hoofde van de winstdelingsregelingen in herverzekeringscontracten worden verantwoord op het moment van toekenning door de herverzekeraar. De waardering en presentatie van beleggingsdepot gekoppeld aan kapitaalcontracten is overeenkomstig de grondslagen voor beleggingen. De dekkingsgraad van het fonds ten behoeve van de voorwaardelijke toeslagen wordt bepaald alsof het fonds de verplichtingen volledig in eigen beheer heeft. De garanties van AEGON blijven dan ook buiten beschouwing. Ultimo 2008 was de op deze manier berekende dekkingsgraad door het slechte beleggingsresultaat fors lager dan de dekkingsgraad inclusief garantie. In 2009 is de waarde van de beleggingen weer gestegen. Deze stijging was echter onvoldoende om het verlies van 2008 goed te maken. Daarnaast is er een opslag van 4% voor de verwachte ontwikkeling van de sterftetrend aan de voorziening pensioenverplichtingen toegevoegd. Hierdoor is de dekkingsgraad zonder garantie nog steeds lager dan de dekkingsgraad inclusief garantie. De dekkingsgraad ten behoeve van de voorwaardelijke toeslagen in het Pensioenfonds is gelijk aan 112%. Vorderingen en overlopende activa Voor zover noodzakelijk is een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht.

28


Technische voorzieningen Voorziening pensioenverplichtingen De voorziening voor pensioenverplichtingen wordt gewaardeerd op actuele waarde (marktwaarde). De actuele waarde wordt bepaald op basis van de contante waarde van de beste inschatting van toekomstige kasstromen die samenhangen met op de balansdatum onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen. Onvoorwaardelijke pensioenverplichtingen zijn de opgebouwde nominale aanspraken en de onvoorwaardelijke (toeslag) toezeggingen. De contante waarde wordt bepaald met gebruikmaking van de marktrente. Bij de berekening van de voorziening pensioenverplichtingen is uitgegaan van het op de balansdatum geldende pensioenreglement en van de over de verstreken deelnemersjaren verworven aanspraken. Jaarlijks wordt door het bestuur besloten of de opgebouwde pensioenaanspraken worden geïndexeerd. Alle per balansdatum bestaande toeslagbesluiten (ook voor toeslagverlening na balansdatum voor zover sprake is van ex ante condities) zijn in de berekening begrepen. Er wordt geen rekening gehouden met toekomstige salarisontwikkelingen. Bij de berekening van de voorziening wordt rekening gehouden met de premievrije pensioenopbouw in verband met invaliditeit op basis van contante waarde van de premies waarvoor vrijstelling is verleend wegens arbeidsongeschiktheid. Bij de bepaling van de actuariële uitgangspunten wordt uitgegaan van voor de toezichthouder acceptabele grondslagen, waarbij rekening wordt gehouden met de voorzienbare trend in overlevingskansen. De berekeningen zijn uitgevoerd op basis van de volgende actuariële grondslagen en veronderstellingen: • Marktrente: gebaseerd op de rentetermijnstructuur zoals maandelijks gepubliceerd door DNB; • Overlevingstafels: Collectief 2003 met de volgende leeftijdterugstellingen: Mannen: voor het ouderdomspensioen 1 jaar leeftijdsverlaging over de gehele duur; voor het partnerpensioen voor de verzekerde man 2 jaar leeftijdsverhoging tot de pensioendatum en zonder leeftijdsaanpassing daarna; voor het partnerpensioen voor de medeverzekerde man geen leeftijdsaanpassing over de gehele duur. Vrouwen: voor het ouderdomspensioen 2 jaar leeftijdsverlaging over de gehele duur; voor het partnerpensioen voor de verzekerde vrouw 2 jaar leeftijdsverhoging tot de pensioendatum en zonder leeftijdsaanpassing daarna; voor het partnerpensioen voor de medeverzekerde vrouw 1 jaar leeftijdsverlaging over de gehele duur. Netto: 1,005 x de continu berekende netto contante waarde. • Onbepaalde partnersysteem tot pensioeningang; • Voor partnerpensioen is aangenomen dat de partner 3 jaar jonger is dan de verzekerde man en 3 jaar ouder dan de verzekerde vrouw; • Het nabestaandenpensioen is op opbouwbasis. Het nog niet opgebouwde deel is op risicobasis; • Kostenopslag ter grootte van 1,75% van de voorziening voor pensioenverplichtingen in verband met toekomstige administratie- en excassokosten. Verder is er een bufferopslag van 20% van het netto tarief.

29


Overige technische voorzieningen onvoorwaardelijke toeslagverlening Onder het hoofd overige technische voorzieningen worden voorzieningen opgenomen voor met de pensioenverplichtingen samenhangende risico’s voor zover niet opgenomen in de berekening van de pensioenvoorziening. Voor de waardering van de overige technische voorzieningen wordt uitgegaan van de volgende veronderstellingen: • Er zijn twee verschillende groepen. • De eerste groep heeft een toezegging ter hoogte van de CPI (afgeleid). Aangezien deze de laatste 10 jaar gemiddeld circa 2% bedroeg is voor de verwachte toeslag voor deze groep 2% genomen. • De tweede groep heeft ook een toezegging ter hoogte van de CPI (afgeleid), maar deze is gemaximeerd op de laagste van de salarisstijging van de CAO bij AVEBE en de 5-jaars gemiddelde overrente. Aangezien deze gemiddeld lager uit zal vallen dan de CPI (afgeleid) is voor de verwachte toeslag voor deze groep 1,5% genomen. • Met behulp van cashflows opgeleverd door A&O Pensioen Services zijn voor elke groep twee voorzieningen bepaald. • Er wordt verondersteld dat de cashflows aan het begin van het jaar zullen optreden. • Voor de eerste voorziening worden deze cashflows contant gemaakt met de dan geldende Rentetermijnstructuur (RTS). • Voor de tweede voorziening worden de rentes van de RTS gecorrigeerd met de verwachte toeslag. Dit resulteert in een gecorrigeerde rente gelijk aan: (rente RTS -/toeslag)/(1+toeslag). Met deze rentes worden vervolgens de cashflows contant gemaakt. Aangezien er dan nog geen rekening gehouden wordt met de eerste toeslag wordt de voorziening nog vermenigvuldigd met (1+toeslag). • Het verschil tussen beide voorzieningen is de voorziening eigen beheer. • Om de bruto voorziening te verkrijgen wordt deze verhoogd met de kostenopslag (1,75%). • Rekening houdend met een materiële wijziging van een voorzienbare trend in de levensverwachting zijn de technische voorzieningen verhoogd met 4%.

30


Overige technische voorzieningen garantieregeling In artikel 31, lid 2a, van het pensioenreglement is een garantiebepaling opgenomen voor de volgende deelnemers: • De deelnemer was op 1 juli 1996 deelnemer in de Flexibel Pensioenregeling en/of Flexibel Ploegenpensioenregeling en 37 jaar of ouder; en • De deelnemer was op zowel 31 december 2005 als op 1 januari 2006 deelnemer aan de op dat moment geldende Flexibel Pensioenregeling en/of Flexibel Ploegenpensioenregeling; en De deelnemer was voor 1 januari 2005 jonger dan 55 jaar. De garantieregeling houdt kort gezegd in dat als de actuariële waarde van de pensioenaanspraken op 31 december 2005 lager is dan de actuariële waarde van de pensioenaanspraken in de nieuwe regeling (beiden op een leeftijd 62 jaar en 7 maanden), er recht is op de garantieregeling. De garantie wordt dan berekend door voor het verschil in actuariële waarde pensioenaanspraken toe te kennen. Dit overgangsrecht wordt evenredig verworven tot aan de pensioendatum van 62 jaar. De werkgever heeft voor de kosten van deze garantieregeling in 2006 een bedrag van 8.000 gestort. Dit bedrag zou, samen met een eventueel overschot op de premie (maximaal 0,68% van de jaarpremie) in principe voldoende moeten zijn om de garantieregeling in de toekomst te kunnen inkopen. Hiermee is de garantieregeling afhankelijk van de financiële middelen. De voorziening garantiebepaling is door Towers Watson met behulp van gegevens van A&O Pension Services berekend. Ultimo 2009 bedraagt deze 3.565. Overige technische voorzieningen wijziging grondslagen De nieuwste CBS-cijfers hebben uitgewezen dat zowel mannen als vrouwen steeds langer gaan leven. Deze trend gaat sneller dan in de AG 2005-2050-tafel is verondersteld. De door het fonds gehanteerde sterftegrondslagen zijn daarmee niet meer prudent. Het bestuur van het pensioenfonds heeft op advies van Towers Watson besloten om de ruwe schatting van het effect van het langer leven ter grootte van 4% van de overige technische voorzieningen als overige technische voorzieningen wijziging grondslagen op te nemen. Voor de technische voorzieningen voor risico van de herverzekeraar volgt hieruit een opslag van 14.425. Aangezien het herverzekeringsdeel van de technische voorziening met hetzelfde bedrag is verhoogd heeft dit geen effect op het resultaat over boekjaar 2009. Voor de technische voorzieningen voor risico fonds bedraagt de opslag 500 welke ten laste het resultaat 2009 is gebracht. Voorzieningen voor risico deelnemer De waardering van de voorzieningen voor risico van de deelnemers wordt bepaald door de waardering van de tegenover deze voorzieningen aangehouden beleggingen. Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is conform de directe methode opgesteld. Dit houdt in dat alle ontvangsten en uitgaven ook als zodanig worden gepresenteerd. Onderscheid wordt gemaakt tussen kasstromen uit pensioenuitvoeringsactiviteiten en die uit beleggingsactiviteiten.

31


5. Beleggingen voor risico deelnemer Fortis Vastgoed

EUR Stand per 1 januari 2008 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Overige mutaties Herwaardering

Fortis Fortis Aandelen Vastrenten de waarden EUR EUR

Fortis Overige

AEGON

Totaal

EUR

EUR

EUR

78 4 -54 0 -26

4.621 95 -1.263 0 -3.008

1.340 174 -1.328 0 -96

1.131 3.049 -1.075 -50 -39

3.955 282 -875 0 195

11.125 3.604 -4.595 -50 -2.974

Stand per 31 december 2008 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Overige mutaties Herwaardering

2 0 0 0 0

445 108 -117 0 271

90 23 -52 0 6

3.016 327 -521 0 481

3.557 350 -711 0 122

7.110 808 -1401 0 880

Stand per 31 december 2009

2

707

67

3.303

3.318

7.397

Vastgoed

Indirect vastgoed ( participaties in beleggingsfondsen)

2009 EUR

2008 EUR

2

2

2

2

2009 EUR

2008 EUR

707

445

707

445

Aandelen De samenstelling van de aandelen is als volgt:

Aandelenbeleggingsfondsen

32


Vastrentende waarden De samenstelling van de vastrentende waarden is als volgt:

Obligatiebeleggingsfondsen

2009 EUR

2008 EUR

67

90

67

90

2009 EUR

2008 EUR

3.318 3.302 1

3.557 3.015 1

6.621

6.573

2009 EUR

2008 EUR

375.048

359.667

375.048

359.667

Overige beleggingen De samenstelling van de overige beleggingen is als volgt:

Spaarrekening AEGON Beleggingsfondsen Liquide middelen ASR

6. Herverzekeringsdeel technische voorzieningen

Garantiecontracten met beleggingsdepot

Met de herverzekeraar is een (technische) winstdelingsregeling overeengekomen. Het Pensioenfonds krijgt 100% van de cumulatieve technische winst over de contractperiode 2007 tot 2012. Een cumulatief technisch verlies is geheel voor rekening van de herverzekeraar.

33


Het beleggingsdepot van het Pensioenfonds is in onderstaande overzicht weergegeven. Vastgoed EUR Stand per 1 januari 2008 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Overige mutaties Herwaardering

Aandelen Vastrentende waarden EUR EUR

Overige

Totaal EUR

24.614 0 0 0 -11.697

100.599 50.898 -27.262 0 -48.281

222.422 54.123 -39.233 0 15.213

0

Stand per 31 december 2008 Aankopen/verstrekkingen Verkopen/aflossingen Overige mutaties Herwaardering

12.917 0 0 0 5.137

75.954 37.773 -28.461 0 27.901

252.525 35.962 -46.585 0 13.590

59 0 0 931 0

341.455 73.735 -75.046 931 46.628


18.054

113.167

255.492

990

387.703

59

347.635 105.021 -66.495 59 -44.765

7. Vorderingen en overlopende activa

Vordering uit hoofde van herverzekering Latente vordering uit hoofde van herverzekering (technisch resultaat) Vordering op werkgever(s) Lopende interest Overlopende activa

2009 EUR

2008 EUR

16.990 6.958 10.463 44 5.001

23.395 4.225 5.817 440 503

39.456

34.380

De overlopende activa bestaat voor 5.000 uit de collectieve waardeoverdracht van de pensioenaanspraken van de werknemers van Purac. De gelden zijn op 8 januari 2010 ontvangen. De rechten van betreffende deelnemers zijn meegenomen bij de bepaling van de voorziening voor pensioenverplichtingen ultimo 2009. Alle vorderingen hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. Met uitzondering van de latente vorderingen herverzekeraar. Deze zijn voor de duur van het contract.

34


8. Overige activa

Liquide middelen

2009 EUR

2008 EUR

37.503

44.482

37.503

44.482

9. Stichtingskapitaal en reserves Algemene reserve EUR Stand per 1 januari 2008 Uit bestemming saldo van baten en lasten

63.374 -6.291

Stand per 1 januari 2009 Uit bestemming saldo van baten en lasten

57.083 2.204


59.287

Solvabiliteit/dekkingsgraad

Minimaal vereist eigen vermogen Vereist eigen vermogen

2009 EUR

2008 EUR

103,5% 103,5%

103,5% 103,5%

De vermogenspositie van het Pensioenfonds is toereikend. Voor de berekening van het vereist eigen vermogen wordt gebruik gemaakt van een standaard model.

35


10. Technische voorzieningen risico fonds 2009 EUR

2008 EUR

12.503 3.565 500

15.454 3.956 0

16.568

19.410

2009 EUR

2008 EUR

Stand per 1 januari Pensioenopbouw Indexering en overige toeslagen Rentetoevoeging Onttrekkingen voor pensioenuitkeringen Wijzigen marktrente Wijzigingen actuariële uitgangspunten Overige wijzigingen Mutatie garantieregeling

19.410 0 -2.649 357 -6 -571 508 -90 -391

11.835 0 -1.280 562 7 2.856 1.345 129 3.956

Stand per 31 december

16.568

19.410

Overige technische voorzieningen onvoorwaardelijke toeslagverlening Overige technische voorzieningen garantieregeling Overige technische voorzieningen wijziging grondslagen

Het mutatieoverzicht voor de overige technische voorziening is als volgt:

Ultimo boekjaar is de gemiddeld gewogen discontovoet voor de TV risico fonds 3,92% (2008: 3,58%). De methode voor de berekening van de pensioenverplichtingen is zodanig toegepast dat er geen sprake is van financieringsachterstand. Per balansdatum zijn er geen uit de pensioenregeling voortvloeiende aanspraken of rechten van deelnemers niet in de berekening van de pensioenverplichtingen meegenomen. Naar hun aard hebben de technische voorzieningen in het algemeen een langlopend karakter. De daling van de technische voorziening voor onvoorwaardelijk toeslag is het gevolg van de toeslagverlening ten laste van het verslagjaar. Overige technische voorzieningen garantieregeling De werkgever heeft voor de kosten van deze garantieregeling in 2006 een bedrag van 8.000 gestort. Dit bedrag zou, samen met een eventueel overschot op de premie (maximaal 0,68% van de jaarpremie) in principe voldoende moeten zijn om de garantieregeling in de toekomst te kunnen inkopen. Mocht dit niet het geval zijn dan worden de aanspraken conform het reglement verminderd. Hiermee is de garantieregeling afhankelijk van de financiële middelen. De voorziening garantiebepaling is door Towers Watson met behulp van gegevens van A&O Pensioen Services berekend.

36


11. Technische voorzieningen risico deelnemer 2009 EUR

2008 EUR

Stand 1 januari Wijziging voorzieningen voor risico deelnemers

7.110 287

11.125 -4.015

Stand 31 december

7.397

7.110

2009 EUR

2008 EUR

358.651 1.972 14.425

357.717 1.950 0

375.048

359.667

12. Technische voorzieningen risico herverzekeraar

Voorziening voor de pensioenverplichting Overige technische voorzieningen ( uitlooprisico) Overige technische voorzieningen wijziging grondslagen

Het mutatieoverzicht voor de voorziening van de pensioenverplichtingen is als volgt: 2009 EUR

2008 EUR

Stand per 1 januari Pensioenopbouw Indexering en overige toeslagen Rentetoevoeging Onttrekkingen voor pensioenuitkeringen Wijzigen marktrente Wijzigingen actuariële uitgangspunten Saldo van de inkomende en uitgaande waardeoverdrachten Overige wijzigingen Mutatie uitlooprisico

357.717 12.035 2.469 9.055 -16.886 -9.567 -5 5.783 -1.928 -22

294.351 9.583 361 13.711 -15.656 55.308 -13 -386 1.576 -1.118

Stand per 31 december

358.651

357.717

Ultimo boekjaar is de gemiddeld gewogen discontovoet voor de TV risico herverzekeraar 3,88% (2008: 3,59%).

37


De voorziening voor pensioenverplichtingen is naar categorieën van deelnemers als volgt samengesteld: 2009 EUR

2008 EUR

Actieve deelnemers Gewezen deelnemers Pensioengerechtigden

168.358 39.245 142.519

170.646 43.202 135.151

Nettopensioenverplichtingen Toekomstige kosten uitvoering pensioenregeling

350.122 8.529

348.999 8.718

358.651

357.717

De methode voor de berekening van de pensioenverplichtingen is zodanig toegepast dat er geen sprake is van financieringsachterstand. Per balansdatum zijn er geen uit de pensioenregeling voortvloeiende aanspraken of rechten van deelnemers niet in de berekening van de pensioenverplichtingen meegenomen. Naar hun aard hebben de technische voorzieningen in het algemeen een langlopend karakter. De overige technische voorziening betreft uitlooprisico voor zieke deelnemers. 13. Overige schulden en overlopende passiva

Uitkeringen Belastingen en premies sociale verzekeringen Overlopende passiva

2009 EUR

2008 EUR

8 369 727

4 384 1.981

1.104

2.369

* Alle schulden hebben een resterende looptijd van korter dan één jaar. 14. Niet in de balans opgenomen regelingen Langlopende contractuele verplichtingen Het Pensioenfonds heeft een uitbestedingsovereenkomst afgesloten met Aon, per 1 september 2009 A&O Pensioen Services, voor een periode tot en met 31 december 2015. Tevens heeft het fonds een herverzekeringsovereenkomst afgesloten met AEGON voor de periode van 5 jaar.

38


AEGON Het Pensioenfonds heeft van AEGON een brief ontvangen waarin AEGON aankondigt dat zij menen een vordering te hebben op het Pensioenfonds ter hoogte van EUR 3,8 miljoen. Per 1 januari 2002 is de co-assurantie tussen het Pensioenfonds en AEGON/AVERO beëindigt, waarna AEGON het contract zelfstandig heeft voortgezet. Onderdeel van het door AEGON beheerde beleggingsdepot vormde een (fictieve) annuïteitenlening van Pensioenfonds AVEBE aan AEGON van NLG 25.566.000 (EUR 11.601.000). De lening is ontstaan door de grondslagverzwaring per 1 januari 1997. AEGON geeft nu aan dat 41% van de (fictieve) lening door AVERO gedragen had moeten worden, waar AEGON tot op heden de volledige aflossing heeft betaald. AEGON is van mening dat het Pensioenfonds het aflossingsdeel van AVERO terug zou moeten storten aan AEGON, aangezien het Pensioenfonds naar mening van AEGON, AVERO finale kwijting heeft gegeven bij afwikkeling van het contract. Het Pensioenfonds stelt zich op het standpunt dat zij geen partij is in deze kwestie en dat AEGON zich dient te vervoegen bij AVERO. Gezien de grote onzekerheid die samenhangt met de door AEGON aangekondigde vordering is hiermee in de jaarrekening vooralsnog geen rekening gehouden. Collectieve waardeoverdracht Zoals in de jaarrekening is vermeld heeft er per 31 december 2009 een collectieve waardeoverdracht plaatsgevonden van pensioenfonds CSM naar pensioenfonds AVEBE. Hiervoor is destijds door pensioenfonds CSM EUR 5 miljoen betaald aan pensioenfonds AVEBE. Hierbij is afgesproken dat er in 2010 nog een definitieve afrekening zal plaatsvinden op basis van de dekkingsgraad van pensioenfonds CSM. Naar verwachting bedraagt de dekkingsgraad van pensioenfonds CSM ultimo 2010 107 - 108%, wat betekent dat het pensioenfonds nog een vordering heeft op pensioenfonds CSM van circa EUR 300.000. Daarnaast is met de werkgever, AVEBE UA, afgesproken dat deze het verschil tussen de dekkingsgraad van pensioenfonds AVEBE en pensioenfonds CSM zal aanvullen. De hieruit voortvloeiende vordering wordt op dit moment geschat op circa EUR 350.000. Verder is met AVEBE UA afgesproken dat deze, wanneer pensioenfonds AVEBE het contract met AEGON op 31 december 2011 premievrij maakt en de waarde van het depot, omdat het een tekort heeft, premievrij wordt achtergelaten, dat AVEBE UA een aanvullende storting van circa EUR 250.000 zal verrichten. Dit is het verschil tussen het bedrag dat per 31 december 2009 in het depot bij AEGON moest worden gestort en de van pensioenfonds CSM en AVEBE UA ontvangen bedragen. 15. Verbonden partijen Identiteit van verbonden partijen Er is sprake van een relatie tussen de verbonden partijen tussen het Pensioenfonds en de werkgevers, de aangesloten ondernemingen en hun bestuurders. Transacties met bestuurders De bestuurders ontvangen geen beloning van het Pensioenfonds. Er zijn geen leningen verstrekt aan, noch is er sprake van vorderingen op (voormalige) bestuurders.

39


Overige transacties met verbonden partijen Inzake de overeenkomst tussen het Pensioenfonds en werkgever met betrekking tot de financiering van de aanspraken en de uitvoering van de regeling wordt verwezen naar de overige gegevens. 16. Premiebijdragen van werkgever en werknemers

Werkgeversgedeelte Storting vanuit spaarfonds Doorbelaste kosten

2009 EUR

2008 EUR

13.628 903 1.458

13.223 1.400 1.457

15.989

16.080

De totale bijdrage van werkgever en werknemers bedraagt 23,38% (2008: 22,48%) van de loonsom. De kostendekkende, gedempte en feitelijke premie volgens artikel 130 van de pensioenwet zijn als volgt:

Kostendekkende premie Feitelijke premie Gedempte premie

2009 EUR

2008 EUR

18.541 15.086 18.541

13.268 14.680 13.268

Het vergelijk van de kostendekkende premie en de feitelijke premie is in onderstaande tabel opgenomen. De gedempte premie is de premie die AEGON aan het Pensioenfonds in rekening heeft gebracht. In verband met de herverzekering stellen wij de kostendekkende premie gelijk aan de gedempte premie. Kosten dekkende premie Onvoorwaardelijke aanspraken Opslag uitvoeringskosten Solvabiliteitsopslag KDP totaal Extra premie Solvabiliteitsvrijval Premiekorting Premie totaal

Feitelijke premie

14.211 2.962 1.368 18.541

13.628 1.458 15.086

18.541

3.455 18.541

40


17. Premie bijdragen risico deelnemers 2009 EUR

2008 EUR

304

311

304

311

2009 EUR

2008 EUR

Overige beleggingsopbrengsten Intrest herverzekeraar

311 2.380

2.304 -427

Saldo beleggingsopbrengsten

2.691

1.877

2009 EUR

2008 EUR

Overige directe beleggingsopbrengsten Overige indirecte beleggingsopbrengsten

152 758

353 -3.169

Saldo beleggingsopbrengsten

910

-2.816

2009 EUR

2008 EUR

16.812 2.733 2.951 391 14 8 67

16.030 2.026 0 0 16 0 4

22.976

18.076

Spaarmodule I en III

18. Beleggingsresultaten voor risico pensioenfonds

19. Beleggingsresultaten voor risico deelnemers

20. Overige baten

Uitkeringen herverzekering Winstaandeel ontvangen van herverzekeraar Vrijval uit de overige technische voorzieningen Vrijval uit de overige technische voorzieningen garantieregeling Vrijval spaarkapitalen Incidentele baten FVP-premie

41


21. Pensioen opbouw Onder pensioenopbouw is opgenomen de actuarieel berekende waarde van de diensttijdopbouw. Dit is het effect op de voorziening pensioenverplichting van de in het verslagjaar opgebouwde nominale rechten ouderdomspensioen en nabestaandenpensioen. Verder is hierin begrepen het effect van de individuele salarisontwikkeling. 22. Indexering en overige toeslagen Het pensioenfonds streeft ernaar de opgebouwde pensioenrechten van de actieve deelnemers jaarlijks aan te passen aan de loonontwikkelingen volgens de CAO. De indexering heeft een voorwaardelijk karakter. Dit betekent dat geen recht op indexering bestaat en dat het niet zeker is of en in hoeverre in de toekomst indexering kan plaatsvinden. Een eventuele achterstand in de indexering kan in principe worden ingehaald. Het pensioenfonds streeft er tevens naar de ingegane pensioenen en de premievrije pensioenrechten (gewezen deelnemers) jaarlijks aan te passen aan de ontwikkeling van de prijsindex. Ook deze toeslag heeft een voorwaardelijk karakter. De indexering is maximaal gelijk aan het rendement, ook als de prijsstijging hoger is. Voor de inactieve deelnemers zijn er tevens twee groepen te onderscheiden welke een onvoorwaardelijke en gedeeltelijk onvoorwaardelijke toeslagregeling kennen. Voor deze toeslagverleningen is een apart voorziening geformeerd. Voor de eerste groep is deze toeslag gelijk aan de ontwikkeling van de prijsindex. Voor de tweede groep is deze toeslag ook gebaseerd op de prijsindex, maar gemaximeerd op het minimum van de loonontwikkeling volgens de CAO en het 5-jaars overrendement op de beleggingen. 23. Rente toevoeging voorziening pensioenvoorziening De pensioenverplichtingen zijn opgerent met 2,544% zijnde de 1-jaarsrente eind 2008. 24. Onttrekking uit voorziening pensioenvoorziening voor uitkeringen Verwachte toekomstige pensioenuitkeringen worden vooraf actuarieel berekend en opgenomen in de voorziening pensioenverplichtingen. De onder dit hoofd opgenomen afname van de voorziening betreft het bedrag dat vrijkomt ten behoeve van de financiering van de personen van de verslagperiode. 25. Wijzigingen marktrente Jaarlijks wordt per 31 december de marktwaarde van de technische voorzieningen herrekend door toepassing van de actuele rentetermijnstructuur. Het effect van de verandering van de rentetermijnstructuur wordt verantwoord onder het hoofd wijziging marktrente. 26. Wijzigingen overige actuariële uitgangspunten Jaarlijks worden de actuariële grondslagen en/of methoden beoordeeld en mogelijk herzien ten behoeve van de berekening van de actuele waarde van de pensioenverplichting. Hierbij wordt gebruik gemaakt van interne en externe actuariële deskundigheid. Dit betreft onder meer de vergelijking van de veronderstellingen ten aanzien van sterfte, langleven, arbeidsongeschiktheid met zowel werkelijke waarnemingen voor de gehele bevolking als voor de populatie van het Pensioenfonds.

42


De veronderstellingen van de toereikendheid van de voorziening voor pensioenverplichting is een inherent onzeker proces, waarbij gebruik wordt gemaakt van schattingen door het bestuur van het Pensioenfonds. Het effect van deze wijzigingen wordt verantwoord in het resultaat op het moment dat de actuariële uitgangspunten worden herzien. De technische voorzieningen zijn per eind 2009 verhoogd met een opslag van 4% in verband met de stijging van de levensverwachting. 27. Overige wijzigingen in de voorziening

Sterfte Arbeidsongeschiktheid Mutaties Overige technisch grondslagen

2009 EUR

2008 EUR

-1.740 -37 141 -292

-1.999 25 2.017 1.533

-1.928

1.576

2009 EUR

2008 EUR

-12.035 -2.469 -9.055 16.886 9.567 -14.420 1.740 37 -141 292 -5.783

-9.583 -361 -13.711 15.656 -55.308 13 1.999 -25 -2.017 -1.533 386

-15.381

-64.484

28. Wijziging herverzekeringsdeel technische voorziening

Pensioenopbouw Indexering en toeslag Rente toevoeging voorziening Onttrekking voorziening uitkeringen Wijzigingen marktrente Wijzigingen actuariële uitgangspunten Sterfte Arbeidsongeschiktheid Mutaties Overige technisch grondslagen Saldo waardeoverdrachten

43


29. Saldo waardeoverdracht

Inkomende waardeoverdracht Toevoeging aan de voorziening voor de pensioenverplichting Uitgaande waardeoverdracht Onttrekking aan de voorziening voor de pensioenverplichting Saldo waardeoverdrachten

2009 EUR

2008 EUR

-5.391 6.452 751 -669

-199 192 593 -579

1.143

7

Dit is het saldo van waardeoverdrachten van/naar een pensioenfonds of pensioenverzekeraar van/naar het Pensioenfonds, i.v.m. de overgang van de in het verleden opgebouwde aanspraken van de desbetreffende (gewezen) deelnemers naar of van het Pensioenfonds. De inkomende waardeoverdracht en bijbehorende toevoeging aan de voorziening voor de pensioenverplichting bestaat hoofdzakelijk uit de collectieve waardeoverdracht inzake Purac. 30. Pensioenuitkeringen

Ouderdomspensioen Nabestaandenpensioen (partnerpensioen) Wezenpensioen Invaliditeitspensioen Afkopen en andere uitkeringen

2009 EUR

2008 EUR

13.054 3.173 23 77 144

12.108 2.970 20 143 125

16.471

15.366

De toeslag van de uitkeringen per januari 2009 zoals vastgesteld door het bestuur bedraagt 2,5% voor de groep met de onvoorwaardelijke toeslag. De post afkopen betreft de afkoop van pensioenen die lager zijn dan EUR 418 (2008: EUR 406) per jaar overeenkomstig artikel 16 van de pensioenwet.

44


31. Pensioenuitvoerings- en administratiekosten

Bestuurskosten Administratiekostenvergoeding Advieskosten Accountantkosten8 Overige

2009 EUR

2008 EUR

10 604 192 85 29

17 481 163 64 67

920

792

2009 EUR

2008 EUR

527 -240

-3.617 -398

287

-4.015

2009 EUR

2008 EUR

26.141 0 0 500 277 710 0

17.025 3.619 3.956 0 635 875 1.173

27.628

27.283

32. Wijzigen voorziening risico deelnemers

Mutatie voorziening risico deelnemers Fortis Mutatie voorziening risico deelnemers AEGON

33. Overige lasten

Premie herverzekering voor risico pensioenfonds Dotatie op de overige technische voorzieningen Dotatie op de overige technische voorzieningen garantieregeling Dotatie op de overige technische voorzieningen wijziging grondslagen Opname pensioen spaarfonds module III Opname pensioen spaarfonds module I Incidentele last

De toename van de premie herverzekering voor risico pensioenfonds wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de inkoop van pensioenaanspraken in verband met de collectieve waardeoverdracht inzake Purac.

8

De accountantkosten hebben betrekking op de wettelijke controle van de jaarrekening en de verslagstaten. In de accountantkosten van 2009 is EUR 11 begrepen inzake bijzondere controleopdrachten.

45


De dotatie op de overige technische voorzieningen wijzigingen grondslagen heeft betrekking op de opslag VPV in eigen beheer in verband met de wijziging van de voorzienbare trend in de levensverwachting. Zie nadere toelichting in paragraaf 10. 34. Aantal personeelsleden Bij het Pensioenfonds zijn geen werknemers in dienst. De werkzaamheden worden verricht door werknemers die in dienst zijn van de werkgever. De hieraan verbonden kosten zijn voor rekening van de werkgever. 35. Bezoldiging bestuur De bestuurders hebben geen bezoldiging. 36. Belastingen De activiteiten van het Pensioenfonds zijn vrijgesteld van belastingheffing in het kader van de vennootschapsbelasting. 37. Ontwikkelingen na balansdatum De ontwikkelingen na balansdatum zijn separaat in dit verslag opgenomen. 38. Risico’s Het Pensioenfonds loopt een beperkt aantal risico’s. Zoals hiervoor al eerder beschreven is heeft het pensioenfonds een garantiecontract afgesloten met AEGON. Hiermee heeft het pensioenfonds de meeste risico’s afgedekt. Toch is er nog een aantal zaken die het pensioenfonds in eigen beheer heeft. Hier loopt het pensioenfonds wel risico over. Hieronder volgt een overzicht van deze risico’s. Solvabiliteitsrisico Het Pensioenfonds wordt bij het beheer van de pensioenverplichtingen en de financiering daarvan voor een deel geconfronteerd met risico’s. De belangrijkste doelstelling van het Pensioenfonds is het nakomen van de pensioentoezeggingen. Onderdeel van deze pensioentoezeggingen is het toekennen van een eventuele toeslag conform de toeslagambitie van het pensioenfonds. Voor het realiseren van deze doelstelling wordt gestreefd naar een toereikende solvabiliteit op basis van de marktwaarde van de pensioenverplichtingen. Onder solvabiliteitsrisico wordt verstaan het risico dat het Pensioenfonds niet beschikt over voldoende vermogen ter dekking van de pensioenverplichtingen. De solvabiliteit wordt gemeten zowel op basis van algemeen geldende normen als ook naar de specifieke normen welke door de toezichthouder worden opgelegd. Als de solvabiliteit van het Pensioenfonds zich negatief ontwikkelt, bestaat het risico dat het Pensioenfonds geen financiële ruimte heeft voor een eventuele toeslag van opgebouwde pensioenrechten. In het kader van het overgangsregime van DNB hebben volledig herverzekerde fondsen vrijstelling voor het aanhouden van een minimaal vereist eigen vermogen. Het Pensioenfonds is niet volledig herverzekerd, omdat het: beperkte onvoorwaardelijke toeslagverplichtingen in eigen beheer heeft. Een gevolg hiervan is dat het minimaal vereist eigen vermogen, (dat in dit geval van een garantiecontract tevens het vereist eigen vermogen is) voor de volledige voorziening pensioenverplichtingen, gesteld moet worden op 3,5%. Het aanwezige eigen vermogen was eind 2009 10% van de pensioenverplichtingen. Daarmee wordt ruim voldaan aan de solvabiliteitseisen.

46


Beleid en risicobeheer Het Pensioenfonds is een bijna volledig herverzekerd fonds, waardoor alle pensioenuitkeringen (behalve de onvoorwaardelijke toeslag toezegging) gegarandeerd zijn. Op de financiering van de onvoorwaardelijke toeslag na, zijn de risico's uitbesteed aan de verzekeraar middels het garantiecontract. Voor de financiering van de onvoorwaardelijke toeslagen is een voorziening eigen beheer getroffen. Tegenover deze voorziening staat voornamelijk kasgeld als beleggingen een vordering op de herverzekeraar welke gedeeltelijk is belegd in het depot, waardoor ook voor het eigen beheer gedeelte zeer weinig risico wordt gelopen. Alleen over het gedeelte van de vordering op de herverzekeraar, welke belegd is in het depot, wordt beleggingsrisico gelopen. Marktrisico Het marktrisico op de beleggingen van het Pensioenfonds binnen het garantiecontract is nihil. Tegenover de eigen beheer voorziening voor de onvoorwaardelijke toeslag staat voornamelijk kasgeld als beleggingen een vordering op de herverzekeraar welke gedeeltelijk is belegd in het depot, waardoor ook voor het eigen beheer gedeelte zeer weinig marktrisico wordt gelopen. Prijsrisico Het prijsrisico op de beleggingen van het Pensioenfonds binnen het garantiecontract is nihil. Tegenover de eigen beheer voorziening voor de onvoorwaardelijke toeslag staat voornamelijk kasgeld als beleggingen een vordering op de herverzekeraar welke gedeeltelijk is belegd in het depot, waardoor ook voor het eigen beheer gedeelte zeer weinig risico wordt gelopen. Valutarisico Het valutarisico op de beleggingen van het Pensioenfonds binnen het garantiecontract is nihil. Tegenover de eigen beheer voorziening voor de onvoorwaardelijke toeslag staat voornamelijk kasgeld als beleggingen een vordering op de herverzekeraar welke gedeeltelijk is belegd in het depot, waardoor ook voor het eigen beheer gedeelte zeer weinig risico wordt gelopen. Renterisico Het renterisico op de beleggingen van het Pensioenfonds binnen het garantiecontract is nihil. Er bestaat een beperkt renterisico met betrekking tot de in eigen beheer gevormde voorziening voor de onvoorwaardelijke toeslag. Kredietrisico Aangezien nagenoeg alle verplichtingen zijn herverzekerd bij AEGON loopt het Pensioenfonds een kredietrisico op AEGON. Daarnaast heeft het Pensioenfonds een kaspositie. Deze is ondergebracht bij solide partijen. Overigens loopt het pensioenfonds niet over het gehele vermogen risico. Dit aangezien het pensioenfonds de juridische eigendom heeft op het vermogen bij de vermogensbeheerder F&C. Liquiditeitsrisico Het Pensioenfonds beschikt over goed verhandelbare beleggingen, welke op korte termijn in liquide middelen kunnen worden omgezet. Daarnaast zijn de uitkeringen ongeveer gelijk aan de premie-inkomsten. Het liquiditeitsrisico is derhalve zeer beperkt.

47


Verzekeringstechnische risico’s Door de bijna volledige herverzekering van de verplichtingen van het Pensioenfonds, zijn er vrijwel geen verzekeringstechnische risico's voor het Pensioenfonds. Toeslagenrisico Het bestuur van het Pensioenfonds heeft de ambitie om een toeslag op de pensioenen te verlenen. De mate waarin dit kan worden gerealiseerd is afhankelijk van de ontwikkelingen van rente, rendement, inflatie en demografie. Uitdrukkelijk wordt opgemerkt dat de toezegging van de toeslag voorwaardelijk is. Wel kent het Pensioenfonds nog (deels) onvoorwaardelijke toeslagregelingen uit het verleden. Ter dekking hiervan wordt een extra voorziening aangehouden. Daarnaast is de voorziening opgehoogd met de toekomstige levensverwachting. Concentratierisico Er is mogelijkerwijs een concentratierisico voor de liquide middelen welke zijn ondergebracht bij de ABN AMRO Bank. Het bestuur acht de kans dat dit risico manifest wordt dermate laag, dat zij dit aanvaardbaar acht.

Overige niet-financiële risico’s Operationeel risico Operationeel risico is het risico van een onjuiste afwikkeling van transacties, fouten in de verwerking van gegevens, het verloren gaan van informatie, fraude en dergelijke. Deze risico’s worden beheerst door het stellen van hoge kwaliteitseisen aan de organisaties die bij de uitvoering betrokken zijn. Deze kwaliteitseisen worden periodiek getoetst door het bestuur. Mochten de organisaties niet voldoen aan de hoge kwaliteitseisen, dan eist het bestuur een plan van aanpak, waarin beschreven staat op welk moment de issues opgelost zijn. Systeemrisico Dit is het risico dat de internationale financiële markten niet langer naar behoren functioneren. Dit risico kan het pensioenfonds, evenals andere individuele marktpartijen, niet beheersen. Specifieke financiële instrumenten (derivaten) Het pensioenfonds heeft geen derivaten in eigen beheer.

Namens het bestuur,

T.J.H. Miedema Voorzitter

F. Oostland Bestuurslid

Foxhol, 18 juni 2010

48


Actuariële verklaring Opdracht Door Stichting Pensioenfonds Avebe te Foxhol is aan Ernst & Young Actuarissen B.V. de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring als bedoeld in de Pensioenwet over het boekjaar 2009. Gegevens De gegevens waarop mijn onderzoek is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van het bestuur van het pensioenfonds. Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd op de financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening. In overeenstemming met de richtlijn “Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van verantwoordingen van verzekeringsinstellingen” heeft de accountant van het pensioenfonds mij geïnformeerd over zijn bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn. Werkzaamheden Ter uitvoering van de opdracht heb ik onderzocht of is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. De door het pensioenfonds verstrekte administratieve basisgegevens en de bevindingen van de accountant ten aanzien hiervan zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt voor mijn beoordelingswerkzaamheden heb aanvaard. Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht: heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen, het minimaal vereist eigen vermogen en het vereist eigen vermogen toereikend zijn vastgesteld, en heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds. Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid waarmee het pensioenfonds de tot balansdatum aangegane verplichtingen kan nakomen, mede in aanmerking nemend het financieel beleid van het pensioenfonds. De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel Genootschap geldende normen en gebruiken, en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel. Oordeel De technische voorzieningen zijn, overeenkomstig de beschreven berekeningregels en uitgangspunten, als geheel bezien, toereikend vastgesteld. Het eigen vermogen van het pensioenfonds is op de balansdatum ten minste gelijk aan het wettelijk vereist eigen vermogen.

49


Gemeten naar de wettelijke maatstaf is ten aanzien van de verplichtingen, aangegaan tot balansdatum, sprake van een toereikende solvabiliteit. Met inachtneming van het voorafgaande heb ik mij ervan overtuigd dat is voldaan aan de artikelen 126 tot en met 140 van de Pensioenwet. De vermogenspositie van Stichting Pensioenfonds Avebe is naar mijn mening voldoende. Daarbij is in aanmerking genomen dat de mogelijkheden tot het realiseren van de beoogde toeslagen beperkt zijn. Amsterdam, 18 juni 2010 drs. C.D. Snoeks AAG verbonden aan Ernst & Young Actuarissen B.V.

50


Accountantsverklaring Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2009 van Stichting Pensioenfonds AVEBE te Foxhol, bestaande uit de balans per 31 december 2009 en de staat van baten en lasten over 2009 met de toelichting gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de stichting.

51


Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Pensioenfonds AVEBE per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Zwolle, 18 juni 2010

Ernst & Young Accountants LLP

w.g. drs. J. Niewold RA

52


Overzicht verzekerden Deel- Gewezen Ouder- Invaliditeits- Nabestaanden- Wezen- Totaal nemers deeldomspensioen pensioen pensioen gepennemers pensioen sioneerden Aantallen per 1 januari 2009 Bij wegens: Collectieve waardeoverdracht Anders - Corr. Conversie - In dienst - Gepensioneerd

Af wegens: Collectieve waardeoverdracht Anders - Corr. Conversie - Overlijden - Pensionering - Uit dienst

Aantallen per 31 december 2009

1.353

2.267

942

56 40

33

102

96

33

102

89

90

69

89

90

69

1.360

2.210

975

0

590

29

1.561

44

4

150

44

4

150

28

5

102

0

28

5

102

0

606

28

1.609

0

53


Demografie Leeftijd

< 20 20-25 25-30 30-35 35-40 40-45 45-50 50-55 55-60 60-65 65-70 70-75 75-80 80-85 85-90 90-95 > 95

Deelnemer

Gewezen deelnemer

Gepensioneerden

0 1 13 41 79 127 189 292 302 316 0 0 0 0 0 0 0

0 0 7 66 228 326 374 423 455 331 0 0 0 0 0 0 0

20 5 3 1 3 1 13 26 32 47 412 368 303 195 142 33 5

54

Stichting Pensioenfonds AVEBE 2009

Recommend Documents