Stichting Hoogland CustodeS integriteitzorg en business-ethics
Probleemoriëntatie Probleemoriëntatie Probleemoriëntatie Probleemoriëntatie Onderzoek Onderzoek Onderzoek Onderzoek Oplossingsvoorstel Oplossingsvoorstel Oplossingsvoorstel
Inhoud Integriteitzorg en business-ethics Probleemoriëntatie Oplossingsvoorstel Uitvoering, Producten en Diensten Stichting Hoogland CustodeS Bouwstenen Integriteit Programma’s & producten
1 3 3 7 14 16 17
Oplossingsvoorstel Besluitvorming Besluitvorming Besluitvorming Besluitvorming
Mens Mens Mens
Uitvoering Uitvoering Uitvoering Management Management Management Uitvoering
Organisatie Organisatie Organisatie
Mens
Management
Organisatie Evaluatie onderhoud Evaluatie Evaluatie onderhoud onderhoud
Integriteitzorg en business-ethics tichting Hoogland CustodeS biedt ondersteuning aan overheden en bedrijven op het S terrein van integriteitzorg. Integriteitzorg is de verzamelnaam voor het uitgebreide pakket aan advies, trainingen, methodieken, integriteitprogramma’s en instrumenten, dat beschikbaar is voor zowel preventieve als repressieve zorg voor integriteit. Daarbij kan het gaan om ambtelijke en politiek-bestuurlijke integriteit, en ‘good governance’. Zorg voor integriteit betekent constante en consistente aandacht voor de cultuur binnen een organisatie. Beleving en doorleving van integriteit door de leidinggevenden en individuele medewerkers staat daarbij centraal. Bij de concrete uitwerking van integriteitzorg zal er binnen de organisatie een instrumentarium moeten zijn om integriteit handen en voeten te geven. Stichting Hoogland CustodeS ondersteunt organisaties bij het vinden van een kader waarbinnen maatregelen gericht op integriteitversterking worden getroffen. In overleg met uw organisatie kan, al naar gelang uw behoeften en wensen, een programma ‘à la carte’ worden opgezet. Tevens kunnen de hieronder genoemde programma’s uitgebreid worden met een analyse van de irrationele aspecten van het handelen. Daarnaast biedt Stichting Hoogland CustodeS de mogelijkheid tot een uitbreiding met een Europese dimensie. Het is immers steeds minder verantwoord bij het ontwerpen van beleid en het nemen van initiatieven niet (mede) het oog te richten op hetgeen in de Europese Unie wordt gedaan.
Probleemorientatie De ‘founding-father’ van de hedendaagse Nederlandse bedrijfsethiek, Prof. Henk van Luijk ziet integriteit als een samenstel van bouwstenen in de organisatie: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Kennis dragen van status quo Individueel moreel oordeel vellen Openbaar debat Basiswaarden opstellen Regels stellen Controle uitvoeren Sancties toepassen Wegnemen van verleidingen.
Versterking van integriteit betekent zorg besteden aan deze bouwstenen. Hoe, en in welke mate, dat hangt af van de situatie in de organisatie. Bij elke bouwsteen levert Stichting Hoogland CustodeS activiteiten voor de realisatie van een integer beleid.
Oplossingsvoorstel Bij de bestuurlijke en ambtelijke verantwoordelijken kan behoefte bestaan aan een open meningsvorming rond het thema integriteit. Stichting Hoogland CustodeS kan hiervoor een passend programma aanbieden. Aandacht wordt besteed aan 1. de achterliggende filosofische vraag waarom in dit tijdsgewricht bij de burgers en overheid zoveel belangstelling bestaat voor integriteitvraagstukken; 2. wat zijn de mogelijkheden binnen integriteit om de cultuur van de eigen organisatie te versterken en 3. de kwaliteit van de besluitvorming te verhogen. Ook wordt aandacht besteed aan instrumenten waarmee de doelstellingen bereikt kunnen worden. Brede aandacht in de organisatie kan worden verkregen met een zogenaamde “Kick Off activiteit”. Alle betrokkenen bij het integriteitprogramma komen bijeen en de leiding maakt bekend wat er gaat gebeuren, en waarom dat voor de hele organisatie van belang is. Teneinde zo’n integriteittraject succesvol te laten verlopen en te borgen, is het noodzakelijk in de organisatie een portefeuillehouder op bijvoorbeeld directieniveau aan te wijzen.
Een geslaagde Kick-Off moet boeiend zijn, bijvoorbeeld door een ongebruikelijke of speelse vorm te kiezen. De Kick-Off kan bijvoorbeeld de vorm hebben van een markt, een feest of een spel. Een integriteitgame is een lichte bewustmakende spelvorm waarbij kwesties uit de eigen organisatie centraal staan. Ook kan een inventarisatie of nulmeting worden uitgevoerd betreffende de stand van zaken rond integriteit. Bijvoorbeeld kan de HintScan worden gehanteerd, een instrument dat gebruikt wordt voor inventarisatie van feiten en meningen over integriteit, of voor bewustmakende discussie in afdelingen of voor zelfdiagnose in het Managementteam. Deze HintScan kan door alle, of door speciaal geselecteerde medewerkers worden gebruikt. Uit de meting volgt een rapportage waaruit blijkt hoe het met de integriteit van de organisatie is gesteld. De HintScan levert een rapportage met een schat aan informatie. Op basis daarvan zijn specifieke gerichte verbeteracties te formuleren om de geïdentificeerde risico’s te beperken, misstanden aan te pakken en het management te versterken met training en coaching voor specifieke (hogere) managers, of teambuilding voor bepaalde afdelingen. Dit geheel kan worden ingepast in het management-developmenttraject.
Vraag de speciale HintScan-brochure Ook kan men de leidinggevenden meer specifiek bijscholen op het gebied van het ‘managen van integriteit’. Bijvoorbeeld met een training morele oordeelsvorming, waarbij de dilemma’s op MT-niveau aan de orde komen: dilemma’s in de samenwerking met het College en/of de Raad, met elkaar en/of met de medewerkers. Het door de leidinggevende zelf uit te voeren collegiaal onderzoek naar een effectieve en moreel
dilemma discussie
juiste handeling staat op de training centraal. Hierdoor leert hij/zij voorwaarden te creëren waardoor een open transparante overlegstructuur ontstaat waarin “lastige” situaties kunnen worden besproken, het uitvoerend beleid kan worden gehandhaafd, en controle en sturingselementen worden gehanteerd. Bijkomend resultaat van deze trainingen voor managers is een inventarisatie van kerndilemma’s van de organisatie en het benoemen van gemeenschappelijke basiswaarden. Onderdeel van integriteit is de gedragscode. Medewerkers beleven een nieuwe gedragscode vaak als het zoveelste reglement of controle-instrument. Op die wijze werkt een gedragscode averechts en bevordert escapisme. Een door medewerkers zelf geamendeerde, gemoduleerde gedragscode kan echter worden gezien als een steun voor lastige situaties, als een richtingaanwijzer in de complexe praktijk van alledag. Het vanuit de afdelingen ontwikkelen van de eigen gedragcode draagt bij aan het onderlinge beraad en een betere bruikbaarheid. De Ambtenarenwet stelt de eed of belofte verplicht voor nieuw aan te stellen ambtenaren. In de praktijk is gebleken dat er ook behoefte bestaat zittende ambtenaren de eed of belofte af te nemen, hoewel dit veelal in eerste instantie op weerstand stuit. De ervaring leert dat het directe debat tussen medewerkers en de leiding van de organisatie over de eed of belofte naar beide kanten verhelderend en stimulerend werkt. Onze ervaring is dat een groot deel van de zittende ambtenaren daarna de ambtseed aflegt. Het afleggen van de eed of belofte kan plaatsvinden op een thematische ambtseedbijeenkomst met groepen ambtenaren en de burgemeester en/of secretaris. De bijeenkomsten kunnen de vorm krijgen van een echt debat over integriteit en de gemeente. Elke organisatie kent een aantal organisatiebrede dilemma’s: • Het inkoop- en aanbestedingsbeleid; • Het onderscheid tussen medewerker en burger in dezelfde persoon; • Professioneel ambtenaar zijn binnen het democratisch bestuursmodel; • Het wel of niet geven van ambtelijke bijstand aan raadsleden. Het dualisme heeft op dit punt een nieuwe situatie geschapen. Een workshop integriteit met directe belanghebbenden kan misverstanden uit de weg ruimen en gemeenschappelijke herkenning bevorderen. Het benoemen van problemen en oplossingen BEVORDERT de interne cultuur van elkaar vrijmoedig, doch met respect, opzoeken en aanspreken op het gebied van integriteit. Teneinde de externe contacten duidelijk te maken dat integriteit voor de organisatie een serieuze zaak is kan het organiseren van een koffiebijeenkomst met leveranciers, dienstverleners, aannemers, projectontwikkelaars, financiers, etc. deze attitude onderstrepen. Dit bevordert het begrip en de samenwerking tussen de publieke en private sector en neemt verleidingen en risico’s weg, wat de interne werksfeer en rust bevordert. Het Eindadvies van het Onderzoek Integriteit is te zien als een nulmeting. De conclusies en aanbevelingen kunnen met bovenstaande activiteiten worden uitgewerkt. Zij vormen tevens onderdeel van een Onderhoudsprogramma integriteit. In dit onderhoudsplan kan de (twee-)jaarlijks terugkerende meting met de HintScan bruikbaar zijn als ijkpunt en stimulans om te zien waar een nieuw accent op integriteit gewenst is.
advies begeleiding
Uitvoering Producten en diensten Stichting Hoogland CustodeS helpt uw organisatie bij het ontwikkelen en uitvoeren van integriteitbeleid zowel ambtelijk als politiek-bestuurlijk. Onze dienstverlening is gebaseerd op inzichten en methoden die inmiddels succesvol zijn toegepast. De ondersteuning van Stichting Hoogland CustodeS wordt op maat gesneden en kan worden ingezet op verschillende werkgebieden en functieniveaus. De diensten omvatten: • Advies bij opzet en uitvoering integriteitbeleid • Onderzoek, inventarisatie, nulmeting met HintScan • Trainingen morele oordeelsvorming (dilemmatrainingen) • Begeleiding bij de aanpassing van de interne organisatie aan het integriteitbeleid • Ontwikkelen en implementeren van de ambtseed en gedragscode • Advies bij ontwikkeling en implementatie handhavingsbeleid • Juridisch advies • Training managen van integriteit • Training ondernemingsraden • Training politieke en bestuurlijke integriteit • Coaching en teambuilding • Expertisecentrum integriteit • Seminars, conferenties en publicaties • Risicoanalyse (integriteit-audit) en beheersing • Gedragsbeïnvloeding (public relations & communicatie) • Advies bij toepassing en inzet van de Wet Bibob Hierna worden een aantal onderdelen van onze dienstverlening nader toegelicht. Stichting Hoogland CustodeS heeft diverse programma’s ontwikkeld om organisaties te ondersteunen bij het opbouwen en levend houden van een effectief integriteitbeleid en de medewerkers uit te rusten met adequate denkgereedschappen die nodig zijn bij het maken van complexe afwegingen. De trainingen morele oordeelsvorming zijn bedoeld voor medwerkers, leidinggevenden en bestuurders. Zij kunnen op elk gewenst niveau worden ingezet. De trainingen dragen bij aan het duurzaam en structureel versterken van de integriteit van een organisatie.
Discussiebijeenkomsten De discussiebijeenkomsten kunnen velerlei doelen dienen. Voor organisaties in een oriënterende fase biedt het de mogelijkheid, voor bijvoorbeeld een projectteam, tot verdieping van het begrip integriteit en een kennismaking met de methodiek morele oordeelsvorming. Bovendien kunnen in deze sessies aandachtspunten die specifiek zijn voor uw organisatie worden vastgesteld. Daarnaast bieden de bijeenkomsten ook de mogelijkheid om de aandacht voor het onderwerp weer aan te scherpen of te onderhouden zodat de noodzakelijke continuïteit wordt gewaarborgd. Ook valt te denken aan introductiebijeenkomsten voor nieuwe medewerkers.
Training morele oordeelsvorming (dilemmatraining) De belangrijkste doelstelling van deze training is het zich eigen maken van de methodiek morele oordeelsvorming. Deze methodiek werkt als leidraad voor de deelnemers om op een gearticuleerde manier te oefenen in het nemen van moreel juiste beslissingen in lastige situaties. De nadruk ligt vooral op de oefening met het model en niet op ‘het’ definitieve oordeel over het dilemma. De meerwaarde van deze aanpak wordt op verschillende wijzen duidelijk. Allereerst worden basisinzichten over argu-
inzicht
ervaring
mentatieprocessen aangewend om vorm te geven aan morele impulsen. Daarnaast leidt de aanpak tot vergroting van de competentie. Steeds blijkt dat het model deelnemers vat geeft op aanvankelijk zeer verwarrende en ondoorzichtige situaties. Een bijkomend effect van de vergroting van de competentie is dat het morele zelfvertrouwen aanzienlijk toeneemt. Met name in het geval collegae gezamenlijk deelnemen aan de training zal tevens een bijdrage worden geleverd aan een cultuur van moreel overleg.
Training morele oordeelsvorming uitgebreid Deze meer uitgebreide training gaat in op alle aspecten van een training morele oordeelsvorming. In het eerste onderdeel wordt het begrip ‘moraal’ aan de orde gesteld. Het tweede onderdeel is gericht op een gestructureerde aanpak van morele dilemma’s door middel van het 7-stappen model. Het derde onderdeel legt de nadruk op het gezamenlijke beraad over morele zaken en de daarvoor vereiste bereidheid en bekwaamheid. Het laatste onderdeel richt zich op de relatie tussen de feitelijke verhoudingen op de werkplek en de mogelijkheid van morele discussies.
Training managen van integriteit Deze training beoogt politici en ambtenaren van lokale overheden inzicht te geven in de kernelementen van het integriteitbeleid. Het verwerven van relevante actuele inzichten wordt gecombineerd met het opdoen van praktische vaardigheden. De training is bestemd voor gemeentesecretarissen, leden van het managementteam, leidinggevenden, sector- en diensthoofden en beleidsverantwoordelijken, verder voor leden van het college van burgemeester en wethouders en leden van de gemeenteraad. Deelnemers van de training verkrijgen inzicht in en kennis van: • De kernelementen van een lokaal integriteitbeleid zowel politiekbestuurlijk als ambtelijk • Theoretische en filosofische achtergronden • Instrumenten voor lokaal integriteitbeleid Deelnemers kunnen: • Zelfstandig oordelen over complexe morele vraagstukken en daarover beslissingen nemen • Herkennen en benoemen van politiek-bestuurlijke en ambtelijke dilemma’s • Formuleren van integriteitbeleid op hoofdlijnen en tijdsbesteding, middelen en kosten inschatten • Optreden als deskundige gesprekspartner, initiator en initiatiefnemer van het integriteitbeleid in de eigen organisatie De training wisselt casus af met oefeningen, discussies, werkcolleges en workshops. Tijdens de training maken de deelnemers kennis met verschillende methodieken: • Dilemmatraining (7-stappenplan) • Morele kerndilemma’s en basiswaarden • Risicoanalyse • Collegiaal moreel beraad
Training ondernemingsraden De ondernemingsraad (OR) heeft een andere houding en verantwoordelijkheid ten opzichte van integriteit in een organisatie. De OR heeft een strategische positie. Zij kan een rol spelen bij overtredingen, incidenten, klokkenluiders etcetera. De OR heeft bevoegdheden op grond van de Wet op de ondernemingsraden (adviesrecht, initiatiefrecht, overleg etcetera) die ook in het kader van integriteitvraagstukken een rol spelen. Daarenboven krijgt de OR in ambtelijke organisaties in de Ambtenarenwet op het punt van integriteit een nadrukkelijke rol toebedeeld.
bewustwording
10
Stichting Hoogland CustodeS begeleidt ondernemingsraden bij de voorbereiding op, en verdere ontwikkeling van haar specifieke taken rond de integriteit van de medewerkers en de organisatie als geheel.
Training en advies politieke en bestuurlijke integriteit Hoewel politieke en ambtelijke integriteit en business-ethics veel met elkaar te maken hebben, zijn zij niet hetzelfde. De maatschappelijke, politieke opdracht van politici gericht op de realisatie van hun partijprogramma’s en de daarbij behorende collatievorming geven een eigen dynamiek aan integriteit. Vorm geven aan de politieke integriteit van bestuurders vraagt dan ook een andere benadering dan waar het de ambtelijke integriteit betreft. De dualisering van het lokale bestuur en de verplichting tot het opstellen en aannemen van een gedragscode voor raden en besturen dragen bij aan de toegenomen aandacht voor de integriteit van het politieke bestuur. De bewustwording van de moraal van het politieke bestuur is een wezenlijke bijdrage aan de integriteit van het overheidshandelen. De training is bedoeld voor bestuurscolleges en de vertegenwoordigende organen (bijvoorbeeld de gemeenteraad) en introduceert de gedragscode en politiek-bestuurlijke dilemma’s. Naast bewustwording is deze training vooral bedoeld om instrumenten en handvatten aan te reiken die bestuurscolleges en het vertegenwoordigend orgaan van nut zijn in het spanningsveld tussen politieke idealen (en beginselen) en het politieke handwerk. Het startpunt van deze training is veelal de gedragscode van de organen en het levend maken van deze code(s). Advies wordt gegeven bij de ondersteuning aan lokale politici, colleges en raden bij het onderzoek van morele dilemma’s in het politieke handelen, bij het invoeren van de verplichte gedragscode en de ambtelijke aansturing.
Seminars, conferenties en publicaties Seminar kennismaking met integriteitbeleid In dit seminar maakt u kennis met de hoofdlijnen van onze benadering. Het seminar biedt inzicht in de politieke en juridische achtergrond van integriteitbeleid en morele oordeelsvorming als een kernstuk daarvan. Het seminar is bestemd voor gemeentesecretarissen, hoofden P&O en medewerkers belast met de ontwikkeling van integriteitbeleid. Data en meer informatie vindt u op onze website: www.hooglandCustodeS.nl
Conferenties Stichting Hoogland CustodeS organiseert met enige regelmaat conferenties rond specifieke facetten van integriteitbeleid. Deze conferenties hebben een onderzoekend karakter en dragen bij aan de verbetering van het integer handelen. Als u uitgenodigd wilt worden voor het bijwonen van zo’n conferentie kunt u zich aanmelden via onze website: www.hooglandcustodes.nl
Serie Cahiers Integriteit Stichting Hoogland CustodeS brengt samen met SDU uitgevers vier maal per jaar een cahier uit met publicaties over integriteit en integriteitbeleid. 1. Grondslagen van integriteit 2. Integer leiderschap 3. Dilemma’s aan de top (interviews met (oud)bestuurders) 4. Meten van integriteit 5. Onderzoek naar integriteit 6. Integer werken 7. Bewustwording integriteit 8. Integer inkopen en aanbesteden 9. Vertrouwenspersoon voor integriteit 10. Externe integriteit (Bibob, Covog)
11
Deze Cahiers Integriteit zijn bestemd voor leidinggevenden bij de overheid en het bedrijfsleven, bijvoorbeeld directeuren en commissarissen, gemeentesecretarissen, leden van managementteams, leidinggevenden, sector- en diensthoofden en beleidsverantwoordelijken, verder voor leden van colleges van burgemeester en wethouders en leden van de gemeenteraad. Deze cahiers zijn te bestellen via de boekhandel.
Versterking van leiderschap (Aristoteles-groep) Leiderschap Om zich als bestuurder te handhaven aan de top zijn deskundigheid en competentie noodzakelijk – en vanzelfsprekend. Onderscheidend is het leiderschapsgedrag: inspireer je de mensen met wie je samenwerkt tot hun maximale prestatie. Geven ze bruikbare feedback waar je verder mee komt. Aristotelesgroep Stichting Hoogland CustodeS zet in samenwerking met AatB “Aristoteles-groepen” op, een groep voor ontwikkeling van leiderschap voor bestuurders. Hoofdthema is ‘leiderschaps-ontwikkeling’, verbeteren van eigen leiderschapsgedrag. Wat dat in een specifiek geval inhoudt bepaalt de deelnemer zelf, in samenspraak met de coach (en anderen die men nuttig acht). De naam “Aristoteles” verwijst naar de opvattingen over wijsheid en meesterschap van de Griekse filosoof, leerling van Plato (bekend van de ‘filosoof-koning’) en Socrates (kennis door zelfonderzoek via ‘vroedvrouw-methode’). Suksesvolle benadering Met toepassing van het AatB-concept voor leiderschaps-ontwikkeling dat is afgeleid van de succesvolle Amerikaanse methode Marshall Goldsmith: Personal assessment, Ontwikkeldoel en -aanpak kiezen, Uitvoering ontwikkeltraject (cyclisch), Resultaatmeting, Evaluatie, en Leren zelf door te gaan. De benadering is succesvol in dubbele betekenis: de kans op goede resultaten is zeer groot, voor vrijwel iedere toegelaten cliënt. En de resultaten zijn in ogen van externe beoordelaars (zeer) duidelijk; het werkt. De resultaten worden objectief gemeten. Groep De Aristotelesgroep biedt coaching, intervisie en training. Het is een groepje van circa 8 collega-bestuurders die in de periode van een jaar 4 keer bijeenkomen. Deze “Hoeksteenbijeenkomsten” duren een middag, voorafgegaan door een informele lunch. Tijdens de lunch is er soms een korte filosofische / achtergrond-lezing van een ‘kopstuk’, waarbij de thematische invulling wordt bepaald door het coachingtraject.
12
feiten mening
ngen
Hoekstenen Op de hoeksteen-bijeenkomsten krijgt de deelnemer informatie over het proces, en oefent met elkaar onder leiding van de coaches, en leert zijn/haar groepsgenoten beter kennen. Drie bijeenkomsten gaan over de centrale thema’s assessment, ontwikkeldoel, aanpak en uitvoering van een jaartraject van door coaching ondersteunde competentieontwikkeling, en tussentijdse meting en bijstelling. De vierde hoeksteenbijeenkomst gaat over resultaatmeting en evaluatie. In de laatste bijeenkomst leer je ook ‘hoe je zelf kunt doorgaan’. Desgewenst wordt er ook gebrainstormd hoe het concept voor leiderschapontwikkeling in de eigen organisatie zou kunnen worden geintroduceerd. Karakter Ontwikkelen van nieuw effectief leiderschapsgedrag, het eigenlijke werk, gebeurt tussen de Hoekstenen door: men ontwikkelt effectief gedrag dat precies bij de deelnemer past, de deelnemer praat erover met zijn collega’s in een intervisiegroepje, en met door hem gekozen ‘referenten’ (mensen die hij/zij hoog acht, en van wie hij/zij de mening op dit gebied respecteert). Hun suggesties evalueert de deelnemer samen met de coach, en behoudt het goede. De deelnemer krijgt gedurende 12 maanden onbeperkt individuele leiderschaps-coaching.
Overig Stichting Hoogland CustodeS assisteert organisaties ook met: • Ontwerpen van gedragslijnen rond vermoedens van misstanden, nevenfuncties en vertegenwoordigingen • Ontwikkeling van een beheer- en onderhoudsplan integriteit • Benoemen en opstellen van morele basiswaarden • Verantwoording van het uitgevoerde integriteitbeleid • Aanpassing van de organisatie aan de eisen in de Ambtenarenwet • Organisatie van workshops over actuele thema’s rond integriteit • Opzetten en uitvoeren van een communicatieplan integriteit • Samenstellen en adviseren van een commissie integriteit • Begeleiden en adviseren van de coördinator integriteit • Vaststellen van de kerndilemma’s van de organisatie • Integriteitrapportage
Expertisecentrum integriteit Stichting Hoogland CustodeS beschikt over een unieke verzameling van kennis en informatie op het gebied van ambtelijke en politiek-bestuurlijke integriteit die voortdurend wordt uitgebouwd. Ter ondersteuning van de direct verantwoordelijken voor integriteit in uw organisatie kan Stichting Hoogland CustodeS optreden als expertisecentrum op het gebied van alle voorkomende integriteitvraagstukken. Het externe expertisecentrum ondersteunt vertrouwenspersonen, geeft beleidsadvies en adviseert bij onderzoek en schendingen, verricht integriteit-audits. Het opzetten van een eigen bureau integriteit is voor kleinere organisaties veelal geen optie. Het expertisecentrum van Stichting Hoogland CustodeS kan worden ingezet bij het opzetten van een gemeenschappelijk bureau integriteit voor een groep van verwante organisaties.
13
Stichting Hoogland CustodeS Stichting Hoogland CustodeS is onderdeel van Hoogland CS, een groep management- en juridische adviseurs, trainers en coaches in Baarn, die sinds 1998 actief is op het gebied van integriteit en business-ethics. Stichting Hoogland CustodeS heeft een aantal programma’s ontwikkeld om bestuurders en managers bij overheid en bedrijfsleven te ondersteunen bij het opbouwen en levend houden van integriteitbeleid en professionalisering van de bedrijfsvoering. Wij hopen dat u met deze schets van mogelijkheden kunt bepalen welke instrumenten het beste passen bij de ontwikkeling en programma’s van uw organisatie. De paradox van integriteit is dat iedereen zijn / haar persoonlijke integriteit heeft. De vraag is altijd weer of het mogelijk is binnen en vanuit de organisatie deze persoonlijke integriteit vol te houden. Deze vraag staat nu en de komende jaren centraal in alle (overheids)organisaties. Aandacht voor die vraag is een bijdrage aan de herijking van het openbaar bestuur en het bedrijfsleven in Nederland. Uiteraard is het niet mogelijk een volledig beeld te geven van de mogelijkheden die Stichting Hoogland CustodeS u kan bieden om uw integriteitbeleid gestalte te geven. Dat is ook niet de opzet van deze schets. Mocht u belangstelling hebben voor een nadere kennismaking dan vernemen wij dat graag van u. Stichting Hoogland CustodeS ondersteunt organisaties bij het ontwikkelen en uitvoeren van duurzaam en structureel integriteitbeleid. Zij adviseert en begeleidt bij de aanpassing van de interne organisatie aan het integriteitbeleid en leidt medewerkers en management op. Zij levert diensten aan bestuurlijke en politieke instituties, instellingen, projectgroepen, organisaties en bedrijvendie er op gericht zijn morele leerprocessen in de organisatie te bevorderen. Stichting Hoogland CustodeS is continue actief met het ontwikkelen en verdiepen van inzichten op het gebied van integriteit, waarden en normen en de moraal. Haar medewerkers verlenen regelmatig medewerking aan congressen en symposia en geven lezingen en colleges in binnen- en buitenland. Wij staan voor een eigentijdse benadering voor het werken aan de integriteit van de overheid en het bedrijfsleven die zich inmiddels op vele plaatsen als waardevol heeft bewezen.
14
advies
ondersteuning
15
Bouwstenen integriteit en Activiteiten Stichting Hoogland CustodeS 1 Kennis dragen van status quo Inventarisatie en rapportage feiten, oordelen, risico’s en misstanden Seminar, workshop, training, bewustmakend groepsgesprek Zelfdiagnose in consensusmeeting 2 Individueel moreel oordeel vellen Socratisch gesprek voor College, Gemeenteraad, Directie of Mangementteam. Dilemmatraining morele oordeelsvorming voor afdelingen of teams 3 Openbaar debat of groepsgesprek voeren Werk- of afdelingsoverleg Themaconferentie, lunch Discussie platform, ook op intranet 4 Basiswaarden opstellen Waarden afspreken, missie, Ambtseed afleggen 5 Regels stellen Gedragscode opstellen, Procedures, Vertrouwenspersoon benoemen Klokkenluidersregeling bekendmaken Vertegenwoordigingen en nevenfuncties Wet Bibob uitvoeren 6 Controle uitvoeren Toetsen van houding en gedrag Functioneringsgesprek AO/IC toepassen 7 Sancties toepassen Duidelijke sancties en procedures (AWB) vaststellen en bekend maken Handhaving 8 Wegnemen van verleidingen Inrichten van de organisatie Risico-inventarisatie AO/IC Juridische audit’s Aanbevelingen Integer en checken
16
Programma’s & producten Theoretische basis – visieontwikkeling T1 Vrijheid – ethiek - integriteit Serie workshops prof. dr. Damiaan Meuwissen T2 Socratische gesprekken Met bestuurders, Gemeenteraadsleden of Managementteam
Management / Organisatie M1 Actualiteiten Integriteit Seminars integriteitthema’s M2 Integriteitgames Speelse bewustwording van eigen dilemma’s M3 Kick-Off Event Startbijeenkomst van integriteittraject M4 Workshops HintScan Informatie- en voorbereidende workshops M5 Hintscan Inventarisatie, zelfdiagnose, brainwriting, benchmarking, Manangementassessment (Vraag onze aparte brochure) M6 Abonnement Hintscan 3 jaar de HintScan gebruiken M7 Managen van integriteit Training integriteit voor Management Team M8 Dilemmatraining Training afdeling/team M9 Organisatieopstellingen Leiderschap, afdelingsconflicten M10 Hoekstenen Drie periodieke ééndaagse workshops: 1. Persoonlijk Assessment, 2. Team-Assessment 3. Teamverbetering M11 Team Building Effectieve methode voor resultaatgericht verbeteren van teams M12 Management development program Ontwikkelplan voor managers, leiders en high potentials. M13 Onderhoudsprogramma Integriteit Inclusief experthelpdesk integriteit
Psychologische momenten P1 Communicatie, bezinning en bezieling Zelfinzicht, communicatie- en sociale vaardigheden P2 Besturen met vertrouwen op creativiteit Eéndaagse workshop met prof. dr. Fons Elders P3 Executive coaching Coaching voor potentials en succesvolle managers/leiders, met resultaatmeting P4
Focussessies Traject voor zelfontwikkeling
P5
“Aristotelesgroep” voor burgermeesters
P6
“Leonardogroep” voor gemeentesecretarissen
17
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met
Stichting Hoogland CustodeS “Parkstaete” Amalialaan 41 3743 KE Baarn Postbus 424 3740 AK Baarn tel: 035 548 90 00 fax: 035 548 90 09 e-mail:
[email protected] www.hooglandcustodes.nl lid Netwerk Bedrijfsethiek Nederland (NBN) lid European Business Ethics Network (EBEN)
18
