sterven i n f o r m at i e m a g a z i n e over de uitva a r t rouwverwerking palliatieve zorg erfrecht digitale tijdperk de dood en kunst trends

&

i n f o r m at i e m a g a z i n e o v e r d e u i t va a r t

Leven  sterVEN rouwverwerking palliatieve zorg erfrecht digitale tijdperk de dood en kunst trends uitvaartkosten

uitgave van HDC Media - mei 2012

t.w.v. e 3.95





     

     





colofon Uitvaartmagazine Leven & Sterven is een uitgave van HDC Media te Alkmaar en verschijnt in een oplage van circa 6.000 exemplaren. Het magazine wordt via diverse Hospices verspreid en is op aanvraag verkrijgbaar.

Redactie: Esther van Lunteren, Lindsay Mossink, Maaike Fiene, Paul Spek en Charissa Fiering allen werkzaam bij HS Publicity te Bodegraven, Marie-Christiene Koestal en Corrie Wiersma van CM Media en Dirk Karten van HDC Media.

Vormgeving: Chris Baesjou, Speciale Producties HDC Media.

Projectmanagement: Elisa Kossen en Tessa Leveringde Waard

Advertentieverkoop: Centrale Verkoop HDC Media, Debby Fransen, Ingrid Kruyssen en Sandy van Zeyl.

Druk: Thijsen Media Group, Buren.

Correspondentieadres: Uitvaartmagazine, Centrale Verkoop, HDC Media, Postbus 2, [email protected] 1800 AA Alkmaar.

Adverteren: Meer weten over adverteren in het eerstvolgende uitvaartmagazine? Bel dan 072-519 6396 of mail [email protected]

inhoud 7

Kunstobjecten

Voorwoord Met Leven en Sterven presenteren wij u de tweede uitgave van het uitvaartmagazine. Met dit keer als hoofdthema rouw en rouwverwerking. Het leven is één grote versnelling. Vanaf de geboorte tot aan de dood zijn we constant in beweging. We groeien op, gaan naar school, krijgen een baan, trouwen, krijgen kinderen. Maar vroeg of laat komt verlies op ons levenspad. Het heengaan van een dierbare is één van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven. Terwijl alles gewoon doorgaat lijkt het alsof de tijd even stilstaat als je rouwt. Voor dit magazine hebben wij mensen mogen portretteren die hun eigen indringende verhaal over verlies en rouwverwerking vertellen. Maar ook professionals geven hun visie op rouw en rouwverwerking en de hulp die zij hierin bieden. Want iedereen gaat anders met verlies om en rouwt op verschillende manieren. De reactie op hie je omgaat met verlies en hoe je rouwt is afhankelijk van zoveel verschillende factoren. Bijvoorbeeld je cultuur, geloof, de situatie rondom het overlijden, de directe omgeving, je persoonlijkheid. Wanneer een jong iemand plotseling overlijdt, zal dit verlies vele malen meer impact hebben op de nabestaanden en omgeving dan iemand die na een lang en mooi leven rustig inslaapt. Zoals toen mijn oma vorig jaar overleed. Natuurlijk was er verdriet, maar er was ook aanvaarding; het was ‘goed zo’. Mijn gevoel ging vooral uit naar mijn moeder, tantes en ooms. Want ook al is mijn oma op zeer respectabele leeftijd overleden, zij was toch hun moeder. De spil van het gezin met elf kinderen en nog meer kleinkinderen en achterkleinkinderen. Maar naast het verdriet in de dagen rond het afscheid ontstond er ook gezelligheid en een gevoel van saamhorigheid. Het overlijden van oma had ons voor even allemaal samengebracht. En zittend op het te harde kerkbankje, luisterend naar de mooie herinneringen van mijn tantes, nichten en neven, waar om gehuild en gelachen werd dacht ik: ‘Dat heeft ze toch maar mooi voor elkaar, dat omaatje van mij.’ Tessa Levering-de Waard Projectmanager

Nabestaanden willen tegenwoordig graag iets bijzonders in huis hebben van hun dierbare die zij zijn verloren. Vanuit die behoefte hebben diverse ondernemers ‘gedenkkunst’ ontworpen.

Werken in een hospice

12

Directrice Chris Lenssen, verpleegkundige Armèl Jong en haar moeder Gerda Jong (vrijwilligster in het hospice) vertellen over hun werk in het Hospice Dignitas.

Wat kost een uitvaart?

40

Als net een dierbare is overleden, zijn de kosten wel het laatste waarmee je je wilt bezighouden. Toch is het belangrijk om je hierin te verdiepen. Op pagina 40 een overzicht van de kosten van een gemiddelde uitvaart.

Leven&STERven 3

® Nalatenschapsdossier Boedelbegeleiding Verstand van (nabestaanden)&zaken, gevoel voor mensen

Nalatenschapsdossier

Boedelbegeleiding

Via Verspoor® maakt uw persoonlijk Nalatenschapsdossier. Een registratie van al die zaken die uw dierbaren of uw executeur moeten weten om uw nalatenschap zorgvuldig af te kunnen handelen. Alle informatie bij elkaar in een overzichtelijke map.

Boedelbegeleiding Via Verspoor® begeleidt families en executeurs na het overlijden van een dierbare bij alles wat er door hen geregeld moet worden. Via Verspoor® adviseert, coördineert, of neemt in overleg taken uit handen; van administratie tot huisontruiming.

Goed geregeld, een rustig gevoel! www.viaverspoor.nl • 088 0700 900

RADARTESTAMENT voor velen een IDEAAL TESTAMENT

6W]LY[VVU]HUKLaLHK]LY[LU[PLRYPQN[\ RVY[PUNVW\^[LZ[HTLU[[HYPLM Enige tijd geleden sprak in het t.v.-programma Radar de heer Nap, die dacht met een zogenaamd langstlevende testament alles goed te hebben geregeld? Zijn schrik was groot toen bleek dat hij na het overlijden van zijn vrouw toch direct duizenden euro’s erfbelasting moest betalen. Met een ander testament had hij dit kunnen voorkomen! De volgende vragen zijn belangrijk om eens aan uzelf te stellen: • Weet u hoe de wettelijke vererving werkt als u geen testament heeft? • Heeft u een testament? Zo ja, wanneer is daar voor het laatst naar gekeken? • Wist u dat de bank de bankrekening blokkeert als iemand onbekwaam is? • Heeft u iemand aangewezen die eventueel tijdens leven maar ook na overlijden bevoegd is om uw zaken te regelen, zoals uw bankzaken? • Weet u hoeveel erfbelasting uw erfgenamen moeten betalen? Bij Mantel&Overtoom kunt u altijd terecht voor een gratis bespreking. Wij zijn maandag t/m zaterdag geopend van 7.00-22.00 uur.

Mantel&Overtoom notarissen helpt u graag om alle zaken voor u en uw naasten te regelen

Mr. R.M. Mantel-Kooistra Dokter d’Arnaudstraat 29 1619 CW Andijk Tel. 0228 59 22 24 [email protected]

Mr. A.W.M. Overtoom Dokter De Vriesstraat 33 1654 JT Benningbroek Tel. 0229 59 12 64 [email protected]

Portret Door: CM Media

Els verloor haar zus

‘De vrouw die daar lag was onze zus niet’ Els (54) verloor twintig jaar geleden haar zus Trudy (40) aan een hartinfarct. Haar verhaal is een pleidooi om niet alleen de gezinsleden van de overledene, maar ook broers en zussen bij de uitvaart te betrekken. ,,Onze moeder overleed anderhalf jaar erna. Toen wisten we heel goed hoe we afscheid wilden nemen en hebben dat ook zo gedaan.’’

M

,,Mijn zwager heeft ongetwijfeld met de beste bedoelingen Trudy’s uitvaart geregeld’’, wil Els benadrukken. ,,Maar ze lag opgebaard in een mortuarium en dat kwam zo kil en naar over. Het was vreselijk verdrietig. Onze zus maakte zich graag op. Ze lag nu met haar haren achterover, zoals ze het nooit droeg, en we misten haar lipstickje. Het was onze zus niet. Omdat mijn zwager niets met de kerk had, wilde hij alleen een crematie. Mijn moeder heeft toen gepleit voor een avondwake in de kerk. Hij stemde gelukkig toe. Er kwamen heel veel mensen. Dat gaf ons enorm veel troost. Ik vind dat mijn moeder dat heel goed heeft gedaan.’’ Het was een vrijdag in september 1992 toen Els met haar toenmalige partner vakantie vierde in Nederland per boot. Ze hadden afgesproken met Els’ jongste zus, die in Amsterdam woonde.,,Ik ging op de fiets naar een café en belde haar om te zeggen waar de boot was aangelegd, maar kreeg het antwoordapparaat. Daarop stond ‘een speciaal bericht voor Els: ’wij zijn bij onze moeder in Egmond’. Ik vond dat heel raar en belde naar mijn ouderlijk

huis. Daar nam mijn oudste zus op. ‘Ben jij nu ook al bij moeder?’, zei ik als eerste. Mijn zus zei: ‘Els, Trudy heeft een hartaanval gehad’. ‘Oh, wat erg’, zei ik. ‘Hoe is het nu?’ Trudy had namelijk acht jaar eerder een hartinfarct gehad. In de afgelopen acht jaar was het heel goed gegaan. Ik kreeg toen het bericht dat Trudy was overleden. Daar stond ik, in het café. Helemaal van streek. En ook nog eens vijf maanden zwanger. Ik moest zo snel mogelijk naar de boot en vervolgens naar ons ouderlijk huis. Een man uit het café heeft me uiteindelijk gebracht. Mijn partner dacht dat ik aangereden was, toen hij de auto zag aankomen en even later de fiets werd uitgeladen.’’ Els en haar partner gingen zo snel mogelijk naar huis. Met haar familie kwam ze zaterdagmiddag aan in het mortuarium. ,,Ik was dol op Trudy. Ze was niet alleen mijn zus, maar ook een vriendin. We hebben beiden als vrijgezel zelfs nog een poosje bij elkaar gewoond. Samen knapten we onze huurwoning op. Het was een heel leuke tijd. We kenden elkaar door en door. En nu zagen we een vrouw die onze zus niet was. Dat was heel moeilijk. Toen onze moeder overleed wisten we heel goed hoe we het afscheid wel wilden. We hebben haar thuis laten opbaren, zelf de jurk uitgezocht en haar mooi opgemaakt, precies zoals ze was. We vonden het zo prettig om dat te doen. We waren heel bewust bezig met het afscheid.’’ ,,Als je zus doodgaat lijkt de omgeving te denken dat op een of andere manier niet zo hard aankomt. De belangstelling gaat meer uit naar de partner en ouders. Broers en zussen worden achtergesteld. Nou, ik was nergens. Ik had ontzettend veel verdriet. Om haar dochtertje van twee jaar dat haar moeder moest missen. En ik vond het ook heel erg naar dat mijn moeder dit moest meemaken. Ze zei nog in het mortuarium: ik had daar moeten liggen. Het is vreselijk als je moeder zo’n verdriet heeft. Je gaat weer naar je werk en probeert je leven weer op te pakken. Er moesten ook kraamspullen worden gekocht, normaal iets heel leuks. Maar ik voelde me afschuwelijk. Toen mijn dochter werd geboren, was ik blij. Aan de andere kant had ik ook een dubbel gevoel. Ik kon mijn dochter niet laten zien aan mijn zus. Gelukkig kon ik heel goed huilen en er over praten. Ik trok veel naar mijn moeder en naar mijn jongste zus.’’ ,,Met Trudy’s dochter gaat het heel goed’’, zegt Els. ,,Ze is nu 22 en studeert in Amsterdam. Ze lijkt erg op haar moeder, qua uiterlijk, maar ook in karaktertrekjes. Zij en mijn dochter zijn niet alleen nichtjes, maar ook heel dikke vriendinnen. Samen met de dochter van mijn jongste zus, die dertien is, zijn het bijna zusjes, zo goed klikt het met de meiden. Dat is geweldig om te zien en geeft ons ook troost.’’

Leven&STERven 5

Ineke Smit Uitvaartverzorging A.L. Dyserinckstraat 31 2032 RA Haarlem tel: 06 54661799 e-mail: [email protected] website: www.inekesmit.nl transparante prijzen

Liefdevol en betrokken “Ik verzorg een betaalbare uitvaart voor iedereen hoe u ook verzekerd bent.”

Kunstobjecten Door: US Publicity

Kunstobjecten helpen nabestaanden in het rouwproces

Je dierbare een plekje geven Nabestaanden willen tegenwoordig graag iets bijzonders in huis hebben van hun dierbare die zij zijn verloren. Vanuit die behoefte hebben diverse ondernemers ‘gedenkkunst’ ontworpen. Kunstobjecten die je kunnen helpen fijne herinneringen tastbaar te blijven koesteren.

H

Traan van glas, ontworpen door Elisabeth de Vrind.

Kunst over de eindbestemming In het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover in Amsterdam is tot en met 1 juli 2012 de tentoonstelling Afterlife te zien. Wat gebeurt er na het leven? Is er iets of is er niets? In Afterlife – kunst over de eindbestemming laten internationaal bekende kunstenaars ons hierover nadenken. De veertien kunstenaars geven hun antwoorden op de dood. Leven we door in een mistig land van ooit of is de dood het definitieve eindpunt? Een voorbeeld is Aliento (adem). De Colombiaanse kunstenaar Oscar Muñoz confronteert de bezoeker met het verlies van identiteit. Door tegen metalen spiegeltjes te ademen worden portretten van overleden personen kort tot leven gewekt. Zie ook www.totzover.nl.

Hoe je omgaat met de dood zegt veel over wie je bent. Het Nederlands Uitvaart Museum Tot Zover, gevestigd op begraafplaats De Nieuwe Ooster in Amsterdam, toont verleden, heden en toekomst van onze omgang met de dood. Vier thema’s leiden je door het museum: ‘Rituelen’, ‘Het Lichaam’, ‘Memento Mori’ en ‘Rouw & Herinnering’. Wat troosteloos zeg, dacht de 75-jarige Theo Spaan toen hij twee jaar geleden een rondje liep over een begraafplaats. Daar moest toch iets op te verzinnen zijn. Hij speelde met het idee om van een kastlade van een oud dressoir een wandkastje te maken. Hij maakte er twee deurtjes voor en schapjes in. Zo ontstond een kastje, waarin de persoonlijke spulletjes van een overledene niet altijd in het zicht staan. Uiteindelijk ontwierp hij het Gedenkkastje, een kunstobject waarin je spulletjes kunt zetten die belangrijk waren in het leven van je dierbare of die symbolisch zijn voor het leven van je dierbare. Robin Spaan, zoon van Theo en mede-eigenaar: „Ik hoop dat het Gedenkkastje mensen helpt hun verdriet te verwerken, zodat de gedachten weer vrijkomen om met het leven verder te gaan.” Sinds kort heeft de familie het Gedenkkastje Regenboog geïntroduceerd. Dit is een kastje met een wat lievere uitstraling, wat het een goede optie maakt voor nabestaanden van kinderen. Je kunt een Gedenkkastje zo persoonlijk maken als je zelf wilt. Kies bijvoorbeeld je eigen kleur of plaats een foto van de overledene op de achterwand. Doordat de achterwand magnetisch is, kun je ook een eigen fotocollage maken op het achterwandje. Inmiddels hebben zij ook Gedenkkastje ART. De deurtjes van dit kastje vormen samen een schilderij. Behalve een kunstobject als een gedenkkastje zijn er ook gedenkartikelen, die je kunnen helpen je dierbare een plekje te geven. „Wat gedenkartikelen zo bijzonder maakt, is dat je het kunt vastpakken. Je kunt je dierbare echt een plekje geven.

Askraal van Elisabeth de Vrind.

Gedenkkastje Regenboog.

Urn in de vorm van een L, ontworpen door Elisabeth de Vrind.

Dat is zó belangrijk in het rouwproces”, zegt Elisabeth de Vrind uit Heemstede. Zij richtte in 2007 DEVRIND Gedenkartikelen op: onder deze naam ontwerpt zij persoonlijke gedenkartikelen, van askralen tot herinneringsdoosjes en urnen. De Vrind: „Elke keer ontwerp ik iets nieuws. Zoals een urn voor een Belgische vrouw, die een miskraam had gehad. Met haar heb ik een urn gemaakt van roestvrij staal, in de vorm van een L. En daar hebben we een hart van glas op gemaakt.” Askralen Tegenwoordig dragen veel vrouwen armbanden en colliers van bijvoorbeeld Pandora. Een askraal kun je aan zo’n armband toevoegen. „De askralen van glas zijn enorm populair”, zegt De Vrind. Bij het blazen van het glas laat ze de as erin meeblazen. Maar er kan ook een lokje haar in. „En om het nog persoonlijker te maken, hebben we ook hangers. Aan die hangers, in de vorm van bijvoorbeeld een boeddha, een schelpje of een hondenkopje, zit dan het geblazen glas vast”, legt ze uit. Elisabeth de Vrind merkt keer op keer dat haar gedenkartikelen nabestaanden helpen om hun dierbare een plekje te geven. „Laatst heb ik een wat groter blok gemaakt, met de naam en de datum van de sterfdatum van een baby erop, verloren door een miskraam. Er stond ook op: ‘Voor altijd in het hart van papa en mama’. Het jaar van de miskraam was 1988. Van de moeder kreeg ik te horen dat ze nu eindelijk haar kindje een plaatsje heeft kunnen geven.”

Themahangers van Elisabeth de Vrind.

Leven&STERven 7

Voor een persoonlijke herinnering

Iedereen is anders, daarom is ook een uitvaart nooit het zelfde

• Ruime sortering monumenten, urnen, accessoires en sieraden in elke prijsklasse. • Vervolginscripties, restauraties en onderhoud • Persoonlijke aandacht, vakbekwaam, kwaliteit, schriftelijke garantie en service.

Bezoek voor een vrijblijvende offerte onze showroom: di. t/m vr. 10.00 - 16.00 uur. Buiten de openingstijden op afspraak. Generaal Cronjéstraat 35 - 2021 JB Haarlem NIEUW: Winkeltje op Begraafplaats Akendam Vergierdeweg 275 – 2026 BJ Haarlem wo. t/m vr. 10.00 – 14.00 Op andere dagen en uren op afspraak

www.gedenktekens-nirvana.nl Tel. 023 – 5265784

Meer dan 90 jaar zijn wij een vertrouwd aanspreekpunt in Graft-De Rijp en omstreken als het gaat om het verzorgen van een uitvaart. Wij bieden de nabestaanden een luisterend oor en steun, staan open voor vele wensen en zullen deze op een praktische en natuurlijke wijze samen met u ten uitvoer brengen.

Uitvaartverzorging J. Klous Rechtestraat 60 1483 BE De Rijp telefoon 0299 671204

www.klousuitvaart.nl

Rouwbegeleiding Door: CM Media

Psycholoog en gedragstherapeut Ludger Sluys:

‘Rouwen is de prijs voor liefde, het hoort erbij’

Psycholoog en gedragstherapeut Ludger Sluys: ,,Als ik mijn verdriet toelaat word ik gek’, is een goed voorbeeld van een gedachte die iemand kan hebben waardoor het rouwproces niet goed verloopt.”

Rouw is van alle tijden en alle mensen. Maar hoe kom je goed door een rouwperiode heen? Ludger Sluys, psycholoog en gedragstherapeut bij HKS groep Alkmaar en bij online behandelaar Interapy.nl legt uit hoe het werkt.

R

,,Rouw is de prijs voor liefde, het hoort bij het leven. Iedereen verwerkt een overlijden op z’n eigen manier. Er staat geen bepaalde tijd voor. Het kan drie maanden duren of zelfs twee jaar.’’ ,,Bij een gezonde manier van rouwverwerking doorloop je vier fases. Het aanvaarden van het verlies, het voelen van de pijn, het aanpassen aan een leven zonder de overledene en als laatste, de overledene emotioneel een plek geven en verder leven zonder hem of haar.’’ ,,Het gevoelsmatig aanvaarden dat iemand is overleden is moeilijker dan het verstandelijk weten dat iemand er niet meer is’’, weet Ludger Sluys. ,,Ontkenning is, vooral in het begin, een begrijpelijke en normale reactie. Maar het kan als het langdurig is tot problemen leiden.’’ Emoties Als je iemand verliest kunnen allerlei emoties voorkomen, zoals verdriet, somberheid, angst, boosheid en schuldgevoelens. ,,Het is belangrijk om ze te ervaren en er niet voor weg te lopen’’, legt de psycholoog uit. ,,Ook het aanpassen aan een leven zonder de overleden dierbare, vraagt veel van nabestaanden. Het zoeken naar het waarom van een overlijden kan een grote rol spelen. Soms vindt iemand een antwoord op die vraag. Vaak betekent het dat je er mee moet leren leven dat er geen antwoord te vinden is.’’ Uiteindelijk is het de bedoeling dat een nabestaande de

overledene emotioneel een plek geeft en verder leeft. ,,Een plek die het je mogelijk maakt om je te richten op de toekomst, op een leven zonder degene die je verloren hebt. Onder het verder leven valt ook het aangaan van nieuwe banden en soms het aangaan van een nieuwe intieme relatie.’’ Betekenis ,,Problemen met rouwverwerking zijn heel goed te behandelen’’, aldus Ludger Sluys. ,,We geven als mens alles wat we meemaken een betekenis. Tijdens de therapie kijken we naar de ideeën en gedachtepatronen die de rouw verstoren. ‘Als ik mijn verdriet toelaat word ik gek’, is een goed voorbeeld van een gedachte die iemand kan hebben waardoor het rouwproces niet goed verloopt. Ook raken mensen vaak in de problemen als er gemengde gevoelens zijn. Bijvoorbeeld als iemand zelfmoord heeft gepleegd, er net ruzie is geweest of er zaken niet zijn uitgesproken. Online therapie, waarbij schrijf- en doe-opdrachten de hoofdmoot vormen, werkt heel goed. Met name als ontkenning en vermijding een rol spelen. Je gevoel naar boven halen en confrontatie met het verlies door bijvoorbeeld het zien van foto’s van een overledene kan immers heel goed in je eigen omgeving. Een leuke bijkomstigheid van online therapie is dat je na afloop een mooi document hebt waarmee je de rouwperiode symbolisch kan afsluiten.’’

Leven&STERven 9

Tijdelijke grafdoeken.nl UNIEK tijdelijk grafmonument ter overbrugging levertijd grafsteen

* ook interessant voor wederverkopers!

Alice Loeters persoonlijke uitvaartzorg

’De levenskunst van afscheid nemen’ Vanuit ons hart, met warme betrokkenheid en kennis van zaken, regelen wij in nauwe samenspraak de begrafenis of crematie. Uitgangspunt hierbij is, dat vrijwel alles mogelijk is. Op elk te bespreken onderdeel kunt u uw eigen ideeën waarmaken. U krijgt te maken met steeds dezelfde persoon die de uitvaart begeleidt. Het voordeel hiervan is dat zij voor iedereen een vertrouwd gezicht wordt, wat rust geeft. Deze jarenlange werkwijze door een hecht team maakt het mogelijk de uitvaart een persoonlijke en waardig afscheid te laten zijn. Overige mogelijkheden die wij aan kunnen bieden: - Eigen rouwhuiskamer - Voorbespreking/wilsbeschikkingboekje/depositomogelijkheden - Speciale aandacht voor kinderen bij de uitvaart - Rouwkoffertjes als hulpmiddel voor iedereen die werkt met kinderen - Eigen condoleance on-line mogelijkheden - Kostenopgave vooraf op basis van uw wensen en budget

Wist u dat... kking Kinderde 18 jaar! gratis tot

- Ook budget- en ‘groene’ uitvaarten mogelijk

Alice Loeters persoonlijke uitvaartzorg 0255-517452 (dag en nacht bereikbaar) www.aliceloeters.nl info @ aliceloeters.nl Van Lenneplaan 76, Driehuis

... een uitvaart al gauw € 8.000,kost? Misschien heeft u dat bedrag nu wel op uw rekening staan. Maar wat als er onverwacht een grote uitgave is? Daarom is het verstandig om de kosten van uw uitvaart goed te regelen.

Univé Hollands Noorden Tel. nr. 0227 - 54 00 40 [email protected] Bovenkarspel, Hippolytushoef, Medemblik, Schagen & Spanbroek

Financiële rust en zekerheid! www.univehollandsnoorden.nl www.univehollandsnoorden.nl

Online Door: HS Publicity

Rouwen in het digitale tijdperk

Online condoleanceregister past in social media-tijdperk Online een rouwadvertentie plaatsen? Het kan. Online een condoleanceregister maken? Dat kan ook. Rouwen gebeurt steeds vaker ook online. Niet alleen op social media als Facebook en Hyves, maar ook op speciaal ontworpen websites als Condoleance.nl van ondernemer Peter van Schaik.

Peter van Schaik: „Condoleance.nl is eigenlijk hetzelfde als een papieren condoleanceregister, maar dan online.” (foto: Rik Braune)

E

Een hoofdrolspeler in de digitalisering van de uitvaartbranche is ondernemer Peter van Schaik. Hij beheert met zijn bedrijf Uitvaart.com vijftien websites. Elke site gaat over een ander aspect van de dood. „Behalve de website Condoleance.nl, waar nabestaanden hun verdriet kunnen delen, heb ik bijvoorbeeld ook een business-to-businesswebsite voor uitvaartondernemers. Uitvaart.nl is bedoeld voor consumenten die bezig zijn met het laatste afscheid. En er komt nog een aantal websites aan”, vertelt Van Schaik. Digitale uitvaartgids Veel mensen weten niet precies wat allemaal mogelijk is op het gebied van een uitvaart. Van Schaik: „Ik vind het belangrijk dat mensen wel weten wat de mogelijkheden zijn én wat het kost.” En daarvoor kun je terecht op Uitvaart.nl. Van Schaik plaatste onlangs bijvoorbeeld een filmpje waarin meubelmaker Hans Denijs stap voor stap laat zien hoe je zelf eenvoudig een uitvaartkist kunt maken voor 151 euro. „Ik probeer mensen vooral te laten zien welke mogelijkheden er allemaal zijn en leer hen de regie over de uitvaart in eigen hand te nemen. Ik wil laten zien wat nog meer mogelijk is. Het gaat tenslotte om een moment in het leven van de nabestaanden waarop ze, overmand door emoties, al gauw kiezen voor wat gebruikelijk is. Mensen zijn op dat emotionele moment niet altijd creatief of kritisch. Daarbij wil ik ze graag helpen.” Condoleance.nl Tegenwoordig delen we de belangrijkste momenten van ons leven met een grote groep vrienden, familieleden en ook (vage) kennissen. Dat doen we online, op Facebook en Hyves. Rouwen hoort daar dus ook bij. We delen een herinnering met een nabestaande op Facebook of twitteren onze deelneming aan anderen.

Iedereen kan op Condoleance.nl een condoleanceregister aanmaken.

Het is ook mogelijk een boekje te maken van een condoleanceregister.

De homepage van Uitvaart.nl, een online uitvaartgids. Van Schaik vroeg zich af of hij een website kon ontwerpen waar nabestaanden hun verdriet zouden kunnen delen. Dat werd Condoleance.nl. „Een condoleanceregister is een sociaal gebeuren. En dat past weer perfect in het huidige ‘social media-tijdperk’”, zegt Van Schaik. „Het is eigenlijk hetzelfde als een papieren condoleanceregister, maar dan online. Wij maken als bedrijf ook geen register aan; dat doen mensen helemaal zelf. Ik ben immers geen familie of bekende.” Een enkele keer krijgt Van Schaik de vraag van een gebruiker die een register heeft aangemaakt, of hij de onderhoudstaken kan overnemen. Van Schaik: „Iemand had laatst een register aangemaakt voor de busramp in Zwitserland. Die persoon werd belaagd door de media. In zo’n geval komt de vraag of ík het wil overnemen en komt mijn naam bij het register te staan, zodat ik aanspreekpunt word. Op zulke gevallen na, ben ik zelf echter nooit beheerder van een register. Maar vanzelfsprekend ben en voel ik me wel eindverantwoordelijk.”

Laatste Facebook-groet Ook op je Facebook-profiel kun je een laatste groet achterlaten. De Facebook-applicatie ‘If I Die’ biedt de mogelijkheid om een video- of tekstboodschap te maken die pas wordt gepubliceerd nadat de gebruiker is overleden. Je levensverhaal, een geheim of je testament, alles kan. Het motto van de dienst is: ‘Whatwillyouleavebehind?’ De gebruiker moet wel een aantal Facebook-vrienden aanwijzen als beheerder. Zij zijn verantwoordelijk voor het bevestigen van de dood van de gebruiker. Zodra drie van de beheerders de dood van de gebruiker hebben bevestigd, zal de opgenomen videoboodschap op het profiel van de overledene verschijnen.

Leven&STERven 11

Werken in een hospice

‘Laatste levensfase zo fijn mog  In het warme, gastvrije Hospice Dignitas aan de Wilhelminalaan in Hoorn verblijven mensen die niet langer meer dan drie maanden te leven hebben. Directrice Chris Lenssen, verpleegkundige Armèl Jong en haar moeder Gerda Jong (vrijwilligster in het hospice) vertellen over zichzelf en hun werk met de gasten in het huis.

A

Moeder en dochter Gerda en Armèl Jong werken allebei bij Hospice Dignitas in Hoorn.

Als je het hospice binnenkomt, voel je het direct: hier hangt een warme, huiselijke sfeer. Daar streven de medewerkers van Hospice Dignitas ook naar. Het is ook het eerste wat directrice Chris Lenssen zegt. „Wij proberen een thuis voor de gasten te creëren, waarin we de laatste levensfase goed en waardig willen laten verlopen.” Het hospice heeft acht kamers, allemaal met een eigen

Indringend boek:

Katja Meertens over leven in een hospice: De meeste mensen gaan hier dood Journaliste Katja Meertens volgde een jaar lang het palliatief centrum Cadenza in Rotterdam, een hospice waar jaarlijks ruim tweehonderd mensen overlijden. In haar boek ’De meeste mensen gaan hier dood’ beschrijft Meertens aan de hand van indringende persoonlijke verhalen het dagelijkse leven in een hospice, waar de dood dichtbij is. Ze vertelt hoe patiënten met hun naderende einde omgaan, welke rol hun geloof hierbij kan spelen en hoe familie en vrienden worden voorbereid op het overlijden van een naaste. ’De meeste mensen gaan hier dood’ van Katja Meertens is te koop voor 18,95 euro (ISBN: 9789460032394).

12

Leven&STERven

badkamer en met openslaande deuren naar de gezamenlijke tuin of naar een eigen tuintje. Gemiddeld verblijven er zes of zeven gasten tegelijk in het huis en dat het hele jaar door. Chris Lenssen heeft 28 betaalde verpleegkundigen (bij elkaar 11 fte) onder haar hoede en zo’n 130 tot 150 vrijwilligers. De zogenoemde ‘onzichtbare’ vrijwilligers, die bijvoorbeeld elke vrijdag bij de kweker langsgaan om te kijken of er nog bloemen over zijn voor in het hospice. En natuurlijk de zorgvrijwilligers, de gastheren- en vrouwen, de vrijwilligers geestelijk welzijn, de kookvrijwilligers en de tuinvrijwilligers. ‘Je ziet ze opbloeien’ Gerda Jong is sinds de opening van het hospice in 2004 zorgvrijwilliger en gastvrouw. Dat doet zij naast haar werk in de kraamzorg. „Ik ben zo dankbaar dat ik hier in het hospice mag werken. De mensen die hier binnenkomen, komen vaak uit het ziekenhuis. Zij zijn er slecht aan toe. Na een tijdje in ons hospice zie je dat ze wat opbloeien. Je merkt dan ook dat de familie van die gast wat meer rust krijgt. Dat geeft mij zoveel voldoening. Dan draag je dus echt een steentje bij aan het realiseren van een zo fijn mogelijke laatste levensfase.” Fascinerend Voor de dochter van Gerda, verpleegkundige Armèl Jong,

Hospice Door: HS Publicity

 elijk maken’ was het een logische stap om de wereld van de palliatieve zorg binnen te stappen. „Terugkijkend was het al vroeg duidelijk dat ik in de voetsporen van mijn moeder zou treden. Als kind vond ik het fascinerend hoe open mijn moeder was over de dood”, vertelt ze. Een studie Verpleegkunde was geen verrassing, toch liep Armèl vast in haar werk in het ziekenhuis. Ze vervolgt: „In een ziekenhuis wordt alles gedaan om de dood te voorkomen. Daar is een ziekenhuis voor. Toen ik mijn oom verloor, kwam ik erachter dat ik niet op mijn plek zat. Het overlijden gaf mij zo’n dubbel gevoel. Natuurlijk ben je intens verdrietig, maar ik voelde mij ook gesterkt. Ik denk niet dat het met de dood klaar is. Ik geloof ook in een beschermengel. En ik geloof dat mijn oom de mijne is.” Armèl Jong verliet het ziekenhuis waar zij op dat moment werkte en zocht haar heil in het spirituele. De link met de palliatieve zorg, waar patiënten in hun laatste levensfase zitten, was snel gelegd. Erover praten Armèl en Gerda Jong komen elkaar niet veel tegen in het hospice, maar bijzonder vinden ze het wel dat zij allebei voor Dignitas werken. „Het helpt ook, we kunnen veel met elkaar delen”, zegt Gerda. En dat is belangrijk in een wereld waarin mensen aankloppen om hun leven af te ronden. „Sommige vrijwilligers vinden het ook best moeilijk als er weer iemand is overleden”, weet Gerda. „En dat mag ook. Het belangrijkste is dat je er geen last van krijgt. Daarin worden we goed begeleid.”

In een hospice staat het geestelijk welzijn van de gast natuurlijk voorop. Daarvoor zijn er vrijwilligers geestelijk welzijn, van wie de meeste gasten ook gebruikmaken. Deze vrijwilligers zijn speciaal geselecteerd en geschoold voor hun taak. Ze bespreken met ‘hun’ gasten, soms in etappes, of er nog iets is wat ze zouden willen. Maar ook of ze bang zijn voor de dood. En of ze vinden dat hun leven zin heeft gehad. ‘Hier wordt volop geleefd’ Chris Lenssen benadrukt dat in het huis volop wordt geleefd. „De mensen die hier werken, houden natuurlijk van mensen, maar ze hechten ook veel waarde aan het leven”, vertelt ze. „Het is misschien verbazingwekkend hoe lang mensen hier werken, maar dat komt door de band die ze met elkaar hebben. Die band ontstaat door hetzelfde doel: de gast een laatste levensfase geven waarbij zij in zo’n situatie, zelf óók een goed gevoel zouden hebben.” Soms betekent dat ook dat je er gewoon bent. „Net zo belangrijk als het praktische aspect is ook de status van ‘er zijn’”, legt Armèl Jong uit. „Je moet je heel bewust zijn van de plek die je inneemt ten opzichte van de gast en de familie.” Gerda gaat verder: „Wij zijn een schakel in het proces. Nieuwe vrijwilligers hebben weleens het romantische beeld dat zij de belangrijkste persoon in het leven van iemand kunnen worden. Dat is de valkuil. Het belangrijkste voor een gast is en blijft de familie.” Regels zijn er niet Regels zijn er niet in Hospice Dignitas. Dat maakt het ook een thuis voor de gasten. Bijna alles kan en mag. En er is vooral ruimte, tijd en aandacht. Naaste familieleden mogen in en uitlopen, ze kunnen mee-eten en zelfs blijven slapen als ze dat willen. Armèl: „Eén van de gasten vertelde mij eens dat hij altijd al een hondje had willen hebben. Toen vroeg ik hem: zal ik mijn hondje morgen meenemen? Dat wilde hij wel en dat kan hier ook gewoon.”

In een hospice kunnen mensen terecht voor een zo fijn mogelijke laatste levensfase.

Als de kaars brandt Als je de woonkamer van het hospice binnengaat, loop je langs een grote kaars. Het is het eerste waar de medewerkers die hun dienst beginnen naar kijken. Als de kaars brandt, is er iemand overleden en ligt die persoon in zijn of haar kamer. De zorg stopt niet als een gast is overleden. Chris Lenssen: „Bij het vertrek, enkele dagen na het overlijden, zegt een van ons iets over die persoon, we vormen een erehaag en een familielid dooft dan de kaars.” Een waardig afscheid.

Over een hospice Wat doet een hospice? Verzorging in een hospice is zorg als thuis. Dit betekent dat de zorg voor de gasten aansluit bij wat eenieder thuis gewend is. In een hospice werken diverse beroepsgroepen, van artsen tot psychologenen geestelijk verzorgers, van verpleegkundigen tot vrijwilligers. Wie komt in aanmerking voor deze zorg? Patiënten met een levensverwachting van maximaal drie maanden. Wat zijn de mogelijkheden voor de naasten? De partner, familie en vrienden kunnen hun dierbare altijd opzoeken. Ook kunnen zij helpen met de verzorging. Wordt het vergoed? Palliatieve zorg wordt vergoed door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten. Toch wordt daarnaast om een eigen bijdrage van de bewoners gevraagd. Die kan per dag variëren van een paar tot enkele tientallen euro’s. Hospices hebben nu eenmaal niet genoeg aan de AWBZ-inkomsten. Zij moeten dus extra inkomsten genereren om huisvesting, kantoorkosten en opleidingen van vrijwilligers te financieren. Om te kunnen blijven bestaan, moeten hospices eigen financiële middelen verwerven. Die middelen kunnen het resultaat zijn van sponsor- en fondsenwerfacties, maar kunnen ook bestaan uit schenkingen. (bron: www.palliatievezorg.nl)

Leven&STERven 13

Samen het afscheid vormgeven dat bij u past.

Muzimotia Muzimotia

met live muziek en zang geeft kleur en intensiteit aan plechtigheden zoals doop, huwelijk, overlijden en andere vieringen in kerk, crematorium en op andere locaties.

Muzimotia

biedt u: �� een muzikale opluistering met solo- of duozang, piano- of orgelbegeleiding en andere instrumenten, als alternatief voor koor of afspelen van CD’s; �� uitvoering van uw speciale muzikale wensen zoals een speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerd lied op uw persoonlijk gemaakt gedicht; �� op zeer korte of op langere termijn;

UIT VA ART VERZORGING

�� met eigen instrumentarium en geluidsversterking

Muzimotia bestaat uit pianist-zanger Frank Kok en zangeres-instrumentaliste Helga Valentijn

Erika

contact: Frank Kok 0228 - 54 31 71 06 - 57 24 60 45 [email protected]

WE RK ! BETAA LBA AR MA AT

Rijnlaan 7, 2105 XH Heemstede - Mobiel 06 395 072 45 [email protected] - www.uitvaartverzorgingerika.nl

Margreet Novak

&

Gré Sinnema

Uitvaartbegeleiding Voor een betaalbaar, zorgvuldig en persoonlijk afscheid naar eigen inzicht

De uitvaart als spiegel van het leven. Margreet Novak en Gré Sinnema begeleiden in nauwe samenwerking met u en/of uw nabestaanden begrafenissen en crematies. Novak & Sinnema Uitvaartbegeleiding richt zich op uitvaarten waarbij de wensen en ideeën van de overledene en nabestaanden centraal staan. Een persoonlijke benaderingen en het inspelen op specifieke wensen vindt Novak & Sinnema Uitvaartbegeleiding van groot belang. Nabestaanden kunnen hierbij het afscheid tot in de kleinste details zelf vorm geven en de wens van de overledene tot zijn recht laten komen, zodat de sfeer van de uitvaart aansluit bij de identiteit van de overledene.

24 uur per dag bereikbaar op 0224 - 223737

www.novakensinnema.nl

Portret Door: CM Media

Ruby (7) verloor haar opa

‘Toen ik het hoorde moest ik heel erg huilen’ Vorig jaar maart overleed Heero (63), opa van Ruby (7). Ze praat nog regelmatig over haar opa en zijn overlijden. Een interview met Ruby en haar moeder Debby.

M

,,Mijn vader had longkanker’’, vertelt Debby. ,,We hebben Ruby en haar jongere zusje Caro, die nu drie jaar is, verteld dat opa ziek was. Ruby vroeg meteen: ‘Gaat opa dood?’. We antwoordden eerlijk dat we het niet wisten. Tot overmaat van ramp kreeg mijn vader niet veel later een dwarslaesie, veroorzaakt door nog een tumor. Hij werd bedlegerig. Uiteindelijk overleed hij aan een complicatie: longontsteking.’’ ,,Opa lag eerst in het ziekenhuis en later thuis in bed’’, weet Ruby zich te herinneren. ,,Er was een bedlift. Ik vond het een beetje raar om hem zo te zien liggen. Toen opa niet ziek was ging hij altijd met me spelen. Ook ben ik met opa en oma naar de dierentuin geweest. En opa en oma kwamen altijd samen op mijn verjaardag. We gingen vaak op vakantie met opa en oma naar Ameland.’’ Ruby lacht, staat op en rent naar boven. Even later komt ze naar beneden en laat enthousiast foto’s van Ameland zien. ,,Ik ging als kind al met mijn ouders naar Ameland’’, vult Debby aan. ,,Het is een soort tweede thuis. Toen ik zelf kinderen kreeg hebben we dat ritueel voortgezet. Ruby komt er al sinds haar geboorte. We hebben de as van mijn vader op Ameland verstrooid, op het Finnegatspad in

de duinen waar mijn ouders zo graag liepen. ,,Toen opa dood was hebben Caro, Jennifer, Xandro en ik op de kist geschilderd’’, vertelt Ruby met een stralend gezicht. ,,Een regenboog, bloemen, gras en een hartje. En de hele familie heeft een handafdruk met verf op de kist gezet.’’ Debby: ,,Ik had het idee van iemand anders die hetzelfde bij een afscheid had gedaan. Het leek me een goede manier om de kinderen bij de dood en uitvaart van hun opa te betrekken. De kleinkinderen waren echt alles voor mijn vader. Ik weet zeker dat hij het prachtig zou hebben gevonden. Ruby wilde mijn vader niet meer zien na zijn overlijden. Daarom was de kist tijdens het schilderen dicht. Xandro wilde opa wel graag nog zien.’’ ,,Toen mijn vader overleed, pasten mijn schoonouders op de kinderen’’, aldus Debby. ,,Toen we thuiskwamen en Ruby vertelden dat opa dood was, heeft ze heel hard geschreeuwd.’’ ,,Ik moest heel erg huilen’’, vult Ruby aan. ,,Soms moet ik aan opa denken en dan mis ik hem heel erg.’’ Debby: ,,Ze heeft de dagen erna aan iedereen die ze tegenkwam verteld dat opa overleden was. En natuurlijk ook in de klas. Haar neefje daarentegen begon een paar maanden later pas te huilen en te praten.’’ ,,We hebben de kinderen bewust niet meegenomen naar de crematie van hun opa, omdat we geen idee hadden wat het met ze zou doen als ze ons zo intens verdrietig zouden zien,’’ vervolgt Debby. ,,Bovendien had ik het gevoel dat mijn zus en ik onze eigen emoties dan niet de vrije loop konden laten gaan. Je houdt je toch in voor de kinderen, wat niet goed is voor je eigen rouwverwerking.’’ Debby: ,,Sterven hoort ook bij het leven, daarom zitten de foto’s gewoon bij de rest. Voor de kinderen is alles heel logisch. Caro heeft het over opa als een sterretje. En als het helder is buiten zegt ze: ‘Kijk je kunt opa zien’. Ik vind het sowieso verrassend dat ze het nog zo vaak over hem heeft. Ze was immers pas twee jaar toen hij stierf.’’ Ruby: ,,Opa is in de hemel. Met Oud en Nieuw kon hij het vuurwerk zien. En ik zei: ‘Gelukkig Nieuwjaar opa!’ Met Palmpasen heb ik mijn Palmpasenstok aan oma gegeven, omdat ik het zielig vind dat ze nu helemaal alleen is.’’ Debby: ,,Voor mij is het minder eenvoudig dan voor de kinderen. Ik weet niet of er iets tussen hemel en aarde is. Ruby heeft een aangeboren hartafwijking. Afgelopen november moest ze weer geopereerd worden. Vooral op zulke momenten hoop ik dat er iets is na de dood en dat mijn vader haar beschermt en over haar waakt. Dit keer was Ruby in ieder geval weer heel snel op de been!’’

Leven&STERven 15

NOTARISKANTOOR

BROEKKAMP De erfrechtspecialist!

Adviseurs op het gebied van: * * * * * *

(Levens)testamenten Volledige afwikkeling nalatenschappen Aangifte erfbelasting Verklaring van erfrecht/executele Optreden als executeur “Second opinion” voor nalatenschappen

Mr. Bert Broekkamp notaris

Mr. Annamaria Lopez-Brea kandidaat-notaris

Notariskantoor Broekkamp James Wattstraat 28 ~1817 DC Alkmaar ~ Tel. 072-5184890 .nl www.notarisbroekkamp.nl ~ [email protected]

Reik de dieren een helpende hand, ook als u er niet meer bent. Door uw nalatenschap kunnen dieren in nood ook in de toekomst op ons blijven rekenen. Neem voor meer informatie of het maken van een afspraak contact op met Linda de Regt via [email protected] of 070 – 335 50 11 (tst. 111).

Wet-

en regelgeving

Door: HS Publicity

Erfrecht:

Recht met emoties Als je een familielid verliest, word je geconfronteerd met het erfrecht: rechtsregels en wetsbepalingen die de overgang van bezittingen en schulden op de erfgenamen regelen. Erfrecht brengt daardoor veel verantwoordelijkheid, regelwerk, maar ook emoties met zich mee.

De uiteindelijke verdeling van de erfenis is een emotionele gebeurtenis.

Oude erfrecht herzien De eerste wijziging van het Nederlandse Erfrecht stamt uit 1923. Tot dat jaar was de langstlevende echtgenoot geen erfgenaam. Sindsdien konden de kinderen van de overledene hun erfdeel opeisen en was de langstlevende echtgenoot verplicht het erfdeel aan de kinderen uit te betalen. Dit kon schrijnende situaties met zich meebrengen: soms moest de weduwe of weduwnaar haar of zijn huis verkopen om de erfdelen te kunnen uitbetalen. Het erfrecht werd op 1 januari 2003 opnieuw herzien. Sindsdien wordt de langstlevende partner beter verzorgd en kunnen de kinderen niet vóór het overlijden van deze persoon hun erfdeel opeisen.

Wie overlijdt, laat veel achter: mooie herinneringen, speciale laatste woorden, maar ook bezittingen en soms schulden. De materiële nalatenschap van de overledene – de erflater – is bestemd voor de nieuwe eigenaar of eigenaren – de erfgenamen. Wie welk deel van het bezit of de schuld krijgt, wordt geregeld volgens het erfrecht: Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek, artikel 4:1 tot en met 4:233.

keling van de nalatenschap. Niet alleen de bezittingen moeten worden verdeeld, ook de bankzaken, de voortzetting van een eventuele onderneming, het opzeggen van abonnementen etc. moeten de erfgenamen regelen. Daarbij is het gebruikelijk dat de erfgenamen een gevolmachtigde aanwijzen om de benodigde handtekeningen te zetten.

Testament Vaak heeft de erflater bij leven in een testament bepaald wie welk erfdeel ontvangt. Bij het Centraal Testamentenregister (CTR) in Den Haag kun je – met een akte van overlijden die je tegen betaling kunt opvragen bij de gemeente – navragen of iemand een testament heeft opgemaakt. Als de overledene geen testament heeft nagelaten, dan bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Je hebt dan niet alleen recht op de erfenis, maar bent ook verantwoordelijk voor de juiste afwikkeling daarvan.

Verklaring van erfrecht Vaak is het nodig een verklaring van erfrecht op te stellen bij de notaris. Zo’n verklaring heb je meestal nodig om bankzaken af te wikkelen, uitkeringen te innen en verzekeringsgeld en belastingteruggaven te regelen op naam van de erflater.

Aanvaarden of verwerpen Als je te maken krijgt met een wettelijke afwikkeling van de nalatenschap en je doet niets, dan aanvaard je automatisch de erfenis. Het is echter aan te bevelen eerst informatie over de bezittingen en schulden van de erflater in te winnen voor je de nalatenschap ‘zuiver’ aanvaardt. Heeft de erflater schulden of wil je om emotionele redenen de erfenis niet aanvaarden, dan zijn er twee opties. Beneficiaire aanvaarding – waarbij je de erfenis alleen aanvaardt als de bezittingen groter zijn dan de schulden – en verwerping – waarbij je als erfgenaam bij de arrondissementsrechtbank een verklaring moet afleggen. Volmacht Aanvaard je de erfenis, dan ben je als erfgenaam (of de erfgenamen gezamenlijk) verantwoordelijk voor de afwik-

Emotioneel De uiteindelijke afwikkeling van de nalatenschap van de overledene kan een halfjaar tot een jaar in beslag nemen. Daarna kan de erfenis verdeeld worden. Een gebeurtenis vol emoties, want je kunt de erfenis pas verdelen als alle erfgenamen het met elkaar eens zijn.

Maak het de erfgenamen makkelijk Om grote (financiële) verrassingen en hoogoplopende familieruzies te voorkomen, is het slim om als erflater een testament op te stellen. Daarin kun je precies vastleggen wie welk deel van jouw bezit krijgt en hoe je jouw nalatenschap geregeld wilt zien. Je kunt bijvoorbeeld een executeur aanstellen die jouw nalatenschap regelt. Een testament kun je laten vastleggen bij de notaris.

Leven&STERven 17

Uitvaartonderneming

Afscheidshuis ’de Vlindertuin’ afscheid nemen in huiselijke sfeer

• Wij verzorgen de gehele uitvaart naar uw persoonlijke wensen; • Ook voor thuisopbaringen

Afscheid nemen kan ook mooi zijn

zijn wij er voor u; • Direct een overzichtelijk en transparante kostenoverzicht van de uitvaart; • Wij staan voor u klaar, ongeacht bij welke verzekering of uitvaartvereniging u zit.

0223-861078 dag en nacht bereikbaar

www.ligthartuitvaartzorg.nl 06 - 34 76 89 26 mirelleligthart

ligthartuitvaartzorg of zie website voor blog

www.afscheidshuisdevlindertuin.nl Parkstraat 1, 1787 AB Julianadorp

Een waardig afscheid voor iedereen. Wij zijn er voor u. Voor, tijdens en na de uitvaart. Monuta Haarlem. We zijn 24 uur per dag bereikbaar op 023-526 26 96. Ook als u niet bij ons verzekerd bent. U kunt ons bezoeken aan de Kloppersingel 7-9 te Haarlem. Kijk ook op www.monuta.nl.

Noviteiten Door: HS Publicity

Nieuwe trends in de uitvaart

Van thanatopraxie tot fairtrade De uitvaartbranche ontwikkelt zich in een razend tempo. Neem bijvoorbeeld thanatopraxie. De meeste mensen weten niet wat dat is en dus ook niet dat je daarvoor kunt kiezen. En hoe zit het met andere trends op het gebied van uitvaarten?

Uitvaartondernemer Mirelle Ligthart: „In mijn werk zoek ik altijd naar rituelen die bij de overledene passen.”

K

Kistkoeling, bedkoeling of thanatopraxie. Dat zijn vandaag de dag de drie opties voor het opbaren waaruit je als nabestaande kunt kiezen. Kistkoeling en bedkoeling zijn duidelijk, maar wat is thanatopraxie? Hierbij wordt een vloeistof in het lichaam van de overledene ingebracht, waardoor het een natuurlijke uitstraling krijgt, zoals het er bij leven uitzag in een toestand van rust. Thanatopraxie is in Nederland sinds 1 januari 2010 wettelijk toegestaan. Hier kiezen nog niet zoveel mensen voor deze methode, maar in Engeland wordt thanatopraxie bij 80 tot 90 procent van de overledenen toegepast. Thanatopraxie wordt toegepast door een thanatopracteur; John Holverda van uitvaartonderneming Monuta bijvoorbeeld. Om erkend thanatopracteur te worden, heeft hij een intensieve opleiding gevolgd. Na zo’n tachtig tot honderd behandelingen kreeg hij zijn diploma en nu staat hij in het Register Erkende Thanatopracteurs. „Met thanatopraxie conserveer je iemand door een vloeistof in het aderenstelsel in te brengen; hiermee wordt het bloed dus vervangen door de vloeistof”, legt hij uit. „Hierdoor krijgt de huid van de overledene een natuurlijke kleur. Zo kunnen nabestaanden makkelijker de fijne herinneringen naar boven halen tijdens het afscheid en met een goed gevoel de kist sluiten.” Verder vertraagt thanatopraxie ontbinding van het lichaam met maximaal tien dagen. Holverda: „Dat kan praktisch zijn als het langer duurt voor iemand begraven of gecremeerd kan worden. Een bijkomend voordeel is dat de overledene zonder koeling en bij normale temperatuur toonbaar blijft tot het moment van de uitvaart. Je hebt geen last van het geluid van het koelapparaat en de overledene gaat niet koud aanvoelen. Uiteindelijk draagt thanatopraxie bij aan een waardig afscheid.” Meer informatie op www.thanatopraxie.nl. Rituelen Uitvaarten worden steeds persoonlijker. Er wordt meer gezocht naar rituelen die bij de overledene passen. Iets waarmee ook uitvaartondernemer Mirelle Ligthart van Ligthart Uitvaartzorg in haar werk bezig is. Ligthart: „Ik denk dan altijd aan de uitvaart van mijn oom, die perfect bij hem paste. Hij was echt een feestnummer; zijn uitvaart werd dan ook een feestje. Mijn oom had voor euthanasie gekozen. ’s Avonds om negen uur gebeurde het en precies op dat moment hebben wij getoast. Bij de uitvaart had hij een kleed om zich heen, beschilderd door zijn kleinkinderen. En de volgende dag kwam er een kaart binnen die hij zelf op de bus had gedaan. Deze uitvaart heeft mij geïnspireerd om het vak in te gaan en telkens te zoeken naar rituelen die passen bij de persoon om wie het gaat.” Een andere trend is dat ook de kinderen en kleinkinderen meer bij de uitvaart worden betrokken. Ook zij moeten een goed gevoel hebben bij de uitvaart, al gaan ze op een andere manier er mee om dan hun ouders.

Resormeren en cryomeren Er is meer belangstelling voor milieubewustere manieren van cremeren: resormeren en cryomeren. Ligthart: „Resormeren en cryomeren zijn wettelijk nog niet toegestaan, maar wellicht dat je er in de toekomst ook voor kunt kiezen, in plaats van cremeren of begraven.” Op www.ligthartuitvaartzorg.nl is te lezen: ‘Bij resormeren wordt met een speciale vloeistof gewerkt die het lichaam oplost, na het ontbonden te hebben. Er treedt verwatering op. Wat overblijft, is te vergelijken met de as die overblijft na crematie. Cryomeren begint hetzelfde als cremeren. Als het lichaam door de familieleden verlaten wordt, wordt het lichaam echter bevroren en daarna ontbonden. Er blijft een klein beetje as over, net als bij een crematie.’ Fairtrade Ook in de keuze van grafkisten weegt het milieu tegenwoordig mee. Ligthart heeft bijvoorbeeld ook fair tradekisten van GreenCoffins in haar assortiment. De kisten zijn gemaakt van ecologisch verantwoord geteelde gewassen, zoals bamboe, wilde ananas en bananenblad.

Kinderen worden steeds vaker bij de uitvaart betrokken.

Ook in de keuze van grafkisten weegt het milieu tegenwoordig mee.

Leven&STERven 19

Afscheid nemen van een overledene

Ieder mens wil graag afscheid nemen van een dierbare overledene met een afscheidsbijeenkomst

Persoonlijke toespraak Bij de Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding kunt u terecht voor uitvaartbegeleiders die tijdens de afscheidsbijeenkomst een persoonlijke toespraak houden. In één of meer gesprekken met u bereiden zij zich hierop voor. Humanisten gaan ervan uit dat de mens zelf inhoud aan zijn leven kan geven. In de toespraak zal dan ook het leven van de overledene centraal staan. Ook kunnen zij u helpen met het schrijven van een rede die u zelf uitspreekt. De ruim 200 begeleiders van de Stichting zijn daarvoor professioneel geschoold.

nabestaanden.

Meer informatie Wilt u meer weten over onze dienstverlening? Neem dan contact op met: Stichting Humanistische Uitvaartbegeleiding Postbus 75490 – 1070 AL Amsterdam 020 521 90 11 [email protected] www.humanistischeuitvaart.nl

Samen op een goede

U kunt ons 7 dagen per week bereiken op 0900 900 50 30 (€ 0,15 p/m)

die uitdrukking geeft aan de herinneringen, gevoelens en gedachten van de

manier afscheid nemen is waardevol.

Zelf denken samen leven | samen afscheid nemen

Persoonlijke betrokkenheid Een dierbare overlijdt. U dacht dat de afwikkeling van de nalatenschap goed geregeld was. Toch blijkt dat anders te zijn: geen testament, een onduidelijk testament, de executeur-testamentair die zijn werk niet (goed) doet of geen informatie verstrekt; vaststelling legitieme portie, schenkingen, verdwenen zaken, onenigheid over de verdeling. Wij hopen dat u niet voor problemen komt te staan. Mocht u echter onverhoopt toch hulp nodig hebben, dan staan onze erfrechtspecialisten voor u klaar. Voor de best mogelijke oplossingen van uw juridische problemen komt u naar Rensen advocaten in Alkmaar.

Meer informatie vindt u op onze website: www.rensenadvocaten.nl

Verzekeringen Door: HS Publicity

Uitvaartverzekering of sparen?

Let op de kleine lettertjes Geen verzekering is zo veelbesproken als de uitvaartverzekering. Want heb je hem nodig of zijn er alternatieven? Waarvoor ben je eigenlijk verzekerd? En waar moet je op letten als je een uitvaartverzekering afsluit?

Provisieverbod voor uitvaartverzekeringen Vanaf 2013 is een provisieverbod van kracht voor complexe producten en uitvaartverzekeringen. Minister De Jager van Financiën legde dit verbod in een brief aan de Tweede Kamer als volgt uit: „Uitvaartverzekeringen zijn onder de reikwijdte van de provisieregels voor complexe producten gebracht vanwege geconstateerde hoge provisies en agressieve verkoopmethoden.” Dit zei hij na onderzoek van de AFM, de toezichthouder op de financiële markten. Die zegt dat het advies voor een uitvaartverzekering niet gericht is op het leveren van een passend product voor de klant, maar op het in kaart brengen van de wensen van de klant. Om consumenten een eerlijk en passend advies te geven, moeten banken, verzekeraars en adviseurs vanaf 1 januari 2013 verplicht inzicht geven in de kosten van advies en verkoop van een uitvaartverzekering.

G

Geen verzekering is zo veelbesproken als de uitvaartverzekering. Want heb je hem nodig of zijn er alternatieven? Waarvoor ben je eigenlijk verzekerd? En waar moet je op letten als je een uitvaartverzekering afsluit? Als je een uitvaartverzekering afsluit, regel je dat bij jouw overlijden een geldbedrag of een dienst wordt uitgekeerd. Hiermee kunnen je nabestaanden jouw uitvaart bekostigen. Een uitvaart kost tegenwoordig al snel rond de 10.000 euro. Maar ook de verzekering zelf is niet gratis. En de premie die je nu betaalt, is niet de premie die je over enkele jaren moet betalen. Hoe maak je de juiste keuze? Ontlasten Het afsluiten van een uitvaartverzekering kun je om twee redenen overwegen. Heb jij of hebben je nabestaanden een flink spaarvarken achter de hand? Dan is een uitvaartverzekering misschien niet nodig. Maar een uitvaartverzekering kun je ook afsluiten om je nabestaanden juist niet te belasten met het regelen van je uitvaart. Natura- of kapitaalverzekering Sluit je een uitvaartverzekering af, dan kun je namelijk kiezen voor een kapitaalverzekering of een naturaverzekering. Soms is ook een combinatie mogelijk. Bij een kapitaalverzekering ontvangen je nabestaanden een geldbedrag. De hoogte daarvan hangt af van de premie en de polisvoorwaarden. Nadeel van deze verzekeringsvorm is dat vaak niet alle uitvaartkosten gedekt zijn, zodat de nabestaanden toch nog voor onvoorziene kosten kunnen komen te staan. Een naturaverzekering keert je nabestaanden bij jouw overlijden geen geld uit, maar goederen en diensten die bij een uitvaart horen. Verzekeringsmaatschappijen bieden daarvoor een basispakket aan en kennen aanvullende pakketten.

Voordat je een handtekening onder een uitvaartverzekering zet, is het belangrijk dat je precies weet wat je afsluit.

Als je een uitvaartverzekering ‘in natura’ afsluit, ontlast je je familie door het regelen van de begrafenis, zoals de dragers van de kist, uit te besteden aan de uitvaartonderneming. Basispakket Het Basispakket van bijvoorbeeld Monuta bestaat uit onder meer persoonlijke begeleiding door de Monutauitvaartverzorger, de laatste verzorging van de overledene, de uitvaartkist die hoort bij het pakket, het vervoer van de plaats van overlijden naar de woonplaats, opbaring, 75 luxe rouwkaarten en dankbetuigingen, een volgauto voor vier personen en dragers en een vrij te besteden bedrag van 2.500 euro. Uitvaartverzekeraar DELA biedt in de Basisverzekering onder meer het verzorgen van de overledene, het opbaren met eenvoudige bloemversiering in de kist, het vervullen van formaliteiten zoals aangifte bij de burgerlijke stand en het overlijdensbewijs, en een rouwauto voor het vervoer van de overledene. Kijk voor het complete overzicht eens op de websites van de uitvaartverzorgers. Voordat je een handtekening onder een uitvaartverzekering zet, is het belangrijk dat je precies weet wat je afsluit. De kleine lettertjes dus. Dekt de verzekering precies het bedrag dat je na overlijden wilt achterlaten? Wordt de premie jaarlijks verhoogd en zo ja, hoe? Wat betekent het voor je premie over twintig jaar als die jaarlijks stijgt? En wordt je opgebouwde kapitaal eigenlijk elk jaar aangepast aan de inflatie? Opzeggen Wees je ervan bewust dat verzekeringsmaatschappijen op elk moment de premie en polisvoorwaarden kunnen aanpassen. Als je je verzekering wilt behouden, dan ben je verplicht die hogere premie te betalen.

Leven&STERven 21

het einde van onmogelijke uitvaartwensen. Bij Monuta maakt u van elk afscheid een mooie herinnering.

Kijk op monutafeld.nl of bel Co Feld (0229) 54 05 55 [email protected], Dorsvlegel 28, De Goorn.

Drie generaties met als motto terugkijken op een mooie dag

Uitvaartverzorging Duin is al drie generaties lang een bekende en vertrouwde naam in Alkmaar en omstreken. Met evenveel zorg en aandacht als zijn opa Jan en vader Jan uitvaarten verzorgden is Tim

Duin de man die sinds 2006 aan het roer staat van een onderneming die als hoogste goed heeft om een uitvaart te laten verlopen zoals de nabestaanden dat willen.

Uitvaartverzorging Duin: voor elk budget een uitvaart Anno 2012 bestaat Uitvaartverzorging Duin uit vier uitvaartleiders en twee chauffeurs, allen gediplomeerd en allen fulltime in dienst. Duin beschikt over drie uitvaartcentra: in Alkmaar (van Maelantstraat 4-6), Heerhugowaard (Hectorlaan 21-23) en Koedijk (het houten kerkje aan de Kerkelaan 5, met familiekamer). Duin is met een eigen wagenpark, grote collectie kisten en andere attributen van niemand afhankelijk. Duin is 24 uur per dag bereikbaar.

Goed gevoel ,,Een goed luisterend oor is heel belangrijk om een uitvaart zo te laten verlopen zoals de nabestaanden dat willen’’, zegt Tim Duin. ,,Iedereen moet een goed gevoel bij de uitvaart hebben. Mensen moeten terugkijken op

zekeringen of andere zaken. We laten mensen graag goed achter.’’

Kosten transparant

een mooie dag, hoe zwaar die dag ook is. Daarom zetten we ons altijd tweehonderd procent in. Ook vinden we nazorg belangrijk.

We nemen altijd contact op om te informeren of alles goed is verlopen en mensen eventueel op het juiste spoor te zetten inzake ver-

Contact Uitvaartverzorging Duin Alkmaar, Heerhugowaard Koedijk

Tel: 072 - 511 52 38 [email protected] www.uitvaartverzorgingduin.nl

Uitvaartverzorging Duin biedt voor elk budget een uitvaart. Alles is mogelijk, maar aan alle wensen hangt wel een prijskaartje. Wat betreft de kosten voor een uitvaart probeert Duin zo transparant mogelijk te werken. Kosten worden gespecificeerd en nota’s van derden, bijvoorbeeld de kosten die een crematorium aan Uitvaartverzorging Duin berekent, worden bij de rekening aan de nabestaanden gevoegd. Duin adviseert kosteloos over uitvaartverzekeringen en deposito’s. Op de website vindt u uitgebreide informatie over de kosten van een uitvaart. Ook is er een uitvaartcalculator.

Portret Door: CM Media

Diana en Wilco verloren hun dochtertje Anna

‘Rouwverwerking staat of valt met er voor elkaar zijn’

De zwangerschap verliep prima. Er was geen enkele aanwijzing dat er iets mis zou gaan. Toch stopte vlak voor de bevalling het hartje van baby Anna met kloppen. Ze kwam levenloos ter wereld. Een grote klap voor haar ouders Diana (41) en Wilco (42) en hun kinderen Maureen (12) en Pieter (10).

E

Een gedenkboek vertelt het emotionele verhaal rond de geboorte en uitvaart van Anna. Een verhaal dat Diana en Wilco met veel familie, vrienden en kennissen hebben gedeeld. ,,De begrafenis was besloten. Verder hebben we ons huis wagenwijd open gezet voor iedereen, dat stond ook op de rouwkaart’’, vertelt Diana. ,,Het steeds weer erover praten met heel veel mensen heeft enorm geholpen bij de verwerking.’’ Diana had een voorspoedige zwangerschap achter de rug toen de weeën acht dagen nadat ze was uitgerekend, begonnen. ,,De verloskundige kwam langs en luisterde naar het hartje van de baby. Ze hoorde niets. Ze zei dat we meteen naar het ziekenhuis moesten. Ik zat diep in mijn weeën. Dan heb je eigenlijk geen tijd om echt ergens over na te denken. Alles gebeurde in een roes. In het ziekenhuis werd snel gehandeld. Een echo wees uit dat mijn baby niet meer leefde. Ik moest gewoon bevallen. Ze zeggen dat het beter voor de verwerking is.’’ ,,De bevalling was heel onwerkelijk. Ik dacht steeds: Je zult zometeen zien dat mijn baby toch leeft. Maar het leefde niet. Een verpleegster vroeg of ik mijn kindje op mijn buik wilde hebben. Daarna werd ze gewassen en mocht ik haar bij me houden.’’ Wilco: ,,Het was een onwerkelijke situatie. Je denkt: Er is vast iets niet goed met het kindje, zodat het misschien nog een kleine beetje logisch lijkt dat ze er niet meer is. Maar

er was niets te zien, ze zag er uit als een perfecte baby.’’ Diana: ,,Toen bleek dat Anna echt niet meer leefde, was mijn eerste reactie: we gaan snel naar huis en zeggen het tegen niemand. Het was een overlevingsmechanisme, alsof het dan niet was gebeurd. Maar toen ik mijn moeder belde om te vertellen dat Anna dood was, moest ik ontzettend huilen.’’ Wilco: ,,Pas toen ik mezelf aan mijn moeder hoorde vertellen dat Anna gestorven was, drong het tot me door. Niet veel later kwamen familieleden naar het ziekenhuis. Iedereen had zo’n verdriet.’’ Diana: ,,Anna mocht met ons mee naar huis. We hebben haar in de woonkamer in haar wiegje gelegd. We pakten haar regelmatig op om te knuffelen. Ook voordat we naar bed gingen, haalden we haar elke avond even uit het wiegje. Ik vroeg altijd of anderen Anna ook even wilden vasthouden en genoot ervan als mensen dat deden. Ik voelde me een trotse moeder, net als na een bevalling die wel goed is verlopen.’’ Wilco: ,,Maureen was zes en Pieter vier. Ze waren net als wij erg verdrietig, maar ze gingen er tegelijkertijd heel natuurlijk en gemakkelijk mee om.’’ Diana: ,,Maureen wilde Anna mee naar school nemen om haar te laten zien. Dat Anna dood was, maakte voor haar geen verschil. Ze zei: ‘We kunnen haar evengoed toch houden?’ En Pieter wilde graag meehelpen om het grafje te graven. Wilco: ,,De kinderen hielden ons voor een groot deel op de been. Je moet door. Voor hen.’’ Drie maanden na de dood van Anna was Diana opnieuw zwanger. ,,Ik wilde mijn zwangerschappen niet zo droevig laten eindigen. We waren heel blij dat er een nieuw kindje op komst was. Het heeft ons verdriet zeker verzacht. We konden ons weer richten op nieuw leven.’’ Wilco: ,,We zijn geen moment bang geweest dat de volgende zwangerschap mis zou gaan. Er was geen oorzaak gevonden voor Anna’s overlijden. De arts zei: ‘Je moet het zien als een soort wiegendood, maar dan in de baarmoeder’.’’ Diana: ,,Gelukkig konden we niemand de schuld geven van Anna’s overlijden. Er waren geen fouten gemaakt. Dat maakte voor ons de rouwverwerking gemakkelijker.’’ Wilco: ,,De geboorte van onze zoon Jan negen maanden later was extra bijzonder. We vierden feest met dezelfde mensen die eerder met ons hadden gerouwd.’’ Diana: ,,Door de dood van Anna zijn we heel diep gegaan. Maar het heeft ook mooie dingen gebracht. Rouwverwerking staat of valt met er voor elkaar zijn. Ik geloof echt in de liefde van de mens.’’ Wilco: ,,Samen zijn in voorspoed is niet zo moeilijk, maar in tegenspoed wel. Als dat lukt, zoals bij ons, betekent het dat je echt bij elkaar hoort.’’

Leven&STERven 23

- Volledige verzorging van begrafenissen en crematies (ook als u verzekerd bent) - Persoonlijke en deskundige begeleiding - Dag en nacht bereikbaar

‘een warm en waardig afscheid’ Landsmeer - Waterland - Purmerend

Telefoon: 0299-684019 www.uitvaartverzorging-devries.nl Wij zijn aangesloten bij Requiem Uitvaartzorg, de organisatie van kwaliteit uitvaartondernemers en in het bezit van het Keurmerk Uitvaartzorg

Iedere uitvaart uniek. Yarden Yarden Uitvaartzorg ‘t Gooi Yarden biedt u een passend advies en een persoonlijke uitvaart. Bij ons in de regio kunt u vertrouwen op de deskundigheid van onze uitvaartverzorgers bij Yarden. Yarden ‘t Gooi: Melding van overlijden: Algemene informatie:

088 9273 610 0800 8191 0800 1292

www.yarden.nl

Iedere uitvaart uniek

Yarden uitvaartzorg werkt volgens het keurmerk uitvaartzorg

Rouwbegeleiding Door: CM Media

Sabine deed onderzoek naar verlies bij zeer jonge kinderen

‘Verdriet moet kunnen stromen’ ,,In principe hoeven mensen na een verlies niet naar een rouwtherapeut. Maar soms lopen nabestaanden vast. Vaak komt dat door heel jong verlies uit het verleden. Als je klein bent, ben je afhankelijk van de mensen die voor je zorgen. Ook als het gaat over omgaan met verlies en de rouw die daarbij hoort.

A

Als een kind niet gezien en gehoord wordt in de rouw, kan het verlies later, bij opeenstapeling van verlies, weer de kop opsteken. Het is een groot misverstand dat jonge kinderen geen weet hebben van verlies. Het verdriet is er en dat moet kunnen stromen.’’ Sabine Noten deed vier jaar geleden onderzoek naar kinderen die op zeer jonge leeftijd (min negen maanden tot vier jaar) een broertje, zusje, vader of moeder hadden verloren. Reden was enerzijds professioneel: ze kwam in haar praktijk veel mensen tegen die geconfronteerd werden met verlies uit het verleden. Anderzijds startte ze het onderzoek door haar persoonlijke ervaringen. ‘Overheen groeien’ ,,Ik was dertig toen mijn eerste grote liefde plotseling overleed. Onze kinderen waren drieënhalf en één jaar oud. Ik voelde als moeder dat ze, hoe klein ze ook waren, rouwden. Toen was er nog weinig informatie over kinderen en rouw. In mijn omgeving hoorde ik regelmatig: ‘Ze groeien er wel overheen en voordat je het weet zijn ze het vergeten!’ Goed bedoeld, maar niet de juiste informatie.

Dat is de reden dat ik me heb omgeschoold tot deskundige op dit vlak. Het bagatelliseren zie je vaak ook terug bij volwassenen die zelf als kind groot verlies hebben meegemaakt. Ze hebben het met de paplepel meegekregen. Dan is het een klus om het kind in jezelf alsnog serieus te nemen.” Onwetendheid ,,Het is vaak onwetendheid van ouders en een soort oerinstinct dat niet wil dat onze kinderen geconfronteerd worden met verlies en rouw’’, vervolgt Sabine. ,,Toch zijn ze erbij en maken ze het mee. Het is het kleine lijf dat deze ervaring opslaat en meeneemt. Voor kinderen, hoe klein ze ook zijn, is het fijn als wij woorden geven aan dit verlies. Laat ze niet alleen met het verdriet. Als ze huilen, blijf erbij, zolang het duurt. Dit vraagt veel van ouders en verzorgers die immers ook zelf diep geraakt zijn. In de rouw hebben we een kring van mensen nodig om het verlies samen te delen en te dragen. Het is belangrijk om daar bij stil te staan.’’

Wie is Sabine Noten? Sabine Noten (1962) is deskundige op het gebied van verliestrauma en familiesystemen. Na diverse therapeutische opleidingen is ze in 2002 gestart met Stapeltjesverdriet, een praktijk voor verliesbegeleiding en voorlichting. Sabine Noten is medeoprichter en hoofdopleider van Opleidingen Land van Rouw. Het is een officieel erkende post-HBO-opleiding die gaat over het begeleiden van rouw bij verlieservaringen en verliestrauma’s. Binnenkort verschijnt de derde druk van haar boek Stapeltjesverdriet; het resultaat van onderzoek naar verlies op zeer jonge leeftijd en de gevolgen daarvan op latere leeftijd. www.stapeltjesverdriet.nl www.landvanrouw.nl

Leven&STERven 25

Bloembinderij 't Hofje

Uitvaartcentrum

Al 26 jaar een begrip in West Friesland

Johannes Poststraat

Waar iedere re religie, verzekering, uitvaartvereniging of -ondernemer van harte welkom is!

adres Johannes Poststraat 26, 1624 CC Hoorn telefoon 06 - 22 58 82 28 e [email protected] i www.uitvaartcentrumjohannespoststraat.nl

Rita Feld

Persoonlijke Uitvaartzorg

Persoonlijk bloemrouwwerk Afscheids bloemwerk Groot assortiment arrangementen Voor iedere beurs

Persoonlijke aandacht van de bloemist om u zo goed  mogelijk te kunnen adviseren met uw bloemenwensen. Snel geleverd!

Contactpersoon: Wim Keppel: 0228 - 515658 / 06 - 22645421 Email: [email protected]

Volledige verzorging van crematie of begrafenis in héél Westfriesland Bij overlijden, dag en nacht bereikbaar B ttelefoon 06 - 20 33 38 84 | 0229 - 59 17 84 e-mail [email protected] internet www.uitvaart.ritafeld.nl

023-5371375 Samen naar een waardig afscheid www.luvu.nl

Luvu verzorgt de uitvaart, volledig naar uw wensen. Vooraf maken wij met u een wilsbeschikking, om de uitvaart vast te leggen. Dit helpt de nabestaanden, als het overlijden heeft plaatsgevonden. Wij zijn van mening dat iedere uitvaart tegen gepaste tarieven dient plaats te vinden en daarom zijn wij volledig transparant over de kosten. Zie ook onze website. Informeert u vrijblijvend over de vele mogelijkheden en de bijbehorende kosten. (Ongeacht waar u verzekerd bent.)

Luvu Uitvaartbureau Jan Gijzenkade 75 2025 BC Haarlem [email protected] Haarlem - Vijfhuizen - Westzaan

Uit

de praktijk

Door: CM Media

Uitvaartleidster Gerda Roozendaal:

‘Ik heb het mooiste vak dat er bestaat’ ,,De rouwverwerking van nabestaanden begint zodra ik binnenstap, daar ben ik me erg van bewust. Mensen moeten eerst hun verhaal kwijt kunnen, voordat ze beslissingen nemen over kaarten, kist en de afscheidsceremonie. Ik neem daar alle tijd voor.’’ Gerda Roozendaal (61) uit Waarland, één van de eerste vrouwelijke uitvaartleidsters in haar regio, wil tijdens het afscheid van een dierbare naast de rouwenden staan, niet erboven.

,,Het gebeurt wel eens dat mensen zo overstuur zijn, dat ik tijdens mijn eerste bezoek niets anders doe dan luisteren.”

Z

Zo’n twintig jaar geleden werd Gerda, die onder meer met de organisatie van avondwakes actief was in de plaatselijke kerk, gevraagd om als uitvaartleidster aan het werk te gaan. Allereerst in Waarland, een aantal jaren later ook in Langedijk en Schoorl. ,,Ik had er geen idee van of het iets voor mij zou zijn’’, vertelt ze. ,,Ik was in de eerste plaats moeder en daarnaast pedicure. Ik besloot het werk van uitvaartleidster eerst te ervaren en draaide een paar keer mee. Het bleek me op het lijf geschreven. Regelmatig hoor ik dat nabestaanden me ‘net familie vinden’.’’ Veel keuzes maken Toen Gerda als uitvaartleidster begon was het nog een mannenberoep. ,,Een van de weinige vrouwen in het vak was Truus de Waard uit Waarland. Van haar heb ik veel geleerd. Ik keek in het begin mijn ogen uit. Er komt zoveel kijken bij dit werk. Je moet alles van a tot z regelen. De nabestaanden moeten veel keuzes maken. Het is je taak om dat zo goed mogelijk te begeleiden.’’ Na een paar keer meelopen mocht Gerda zelf haar eerste uitvaarten regelen. ,,Natuurlijk in het begin met collega’s op de achtergrond’’, vertelt ze. De spanning, die ze voelt als ze gebeld wordt om een uitvaart te leiden, is na al die jaren nog steeds aanwezig. ,,Het is een gezonde spanning’’, zegt ze. ,,Ik ga iedere keer weer met open vizier naar de mensen toe en laat hen hun verhaal vertellen. Ik neem er de tijd voor en luister. De eerste dagen na een overlijden zijn namelijk van groot belang voor een goede rouwverwerking. Dus leg ik niet meteen mijn boeken op tafel om ter zake te komen. Het

gebeurt zelfs wel eens dat mensen zo overstuur zijn dat ik tijdens mijn eerste bezoek niets anders doe dan luisteren. Ik ga intensief met de nabestaanden om. Ik kom elke dag langs, desnoods ’s avonds. Op die manier groei je samen met hen naar het afscheid toe, zodat ze er achteraf met een goed gevoel op kunnen terugkijken.’’ Belevingswereld kind Gerda vindt het belangrijk om ook jonge kinderen bij de uitvaart te betrekken. ,,Ik maak tijd voor hen en vertel vaak een verhaal. Bijvoorbeeld over de eekhoorn en de mier of over het treintje dat naar sterrenland gaat. Ik spreek ze aan in hun eigen belevingswereld.’’ Gerda wijst de nabestaanden erop dat ze zelf dingen kunnen en mogen doen als ze dat willen. ,,Zoals helpen bij het afleggen van de overledene’’, legt ze uit. ,,Het zelf dingen doen kan heel belangrijk zijn voor de rouwverwerking. Natuurlijk moet je nooit druk op mensen uitoefenen, maar soms kun je ze wel over hun angst heen helpen.’’ Relativieren Gerda vindt haar vak ‘ het mooiste van de wereld’. ,,Je probeert iets te organiseren met nabestaanden dat bij hen past. Het geeft een goed gevoel als je ziet dat mensen ondanks hun verdriet toch op hun eigen manier afscheid hebben kunnen nemen. Ik heb door mijn werk leren relativeren. Ik weet hoe betrekkelijk het leven is. Als ik tussen de huilende mensen sta moet ik zelf ook wel eens slikken. Iedere situatie raakt je, ieder heeft zijn eigen verdriet. Maar ik neem het niet mee naar huis. Als ik dat zou doen, zou ik dit werk niet goed kunnen doen.’’

Leven&STERven 27

±%RSTONDEEN VERTROUWDIEMAND NAASTMEDIEINZICHT GAFINDEVELE KEUZEMOGELIJKHEDEN BIJEENUITVAART $IEPROFESSIONEELmN BETROKKENWAS .IETALLESHOEFDE DEEERSTEDAG GEREGELDTEWORDEN )KHIELDHETHEFTIN EIGENHAND²

Voor een eigen afscheid T 0229 - 278 782 (24 uur) Aangesloten bij Requiem, de organisatie van kwaliteits-uitvaartondernemers

www.martienweel-uitvaartzorg.nl

abelia *Abelia uw bloemist voor uitvaartbloemen *Meer dan 50 jaar ervaring *Bezorging: in Noord-Zuid Kennemerland *Fair Trade & MPS Flowers Kennemerlaan 100 IJmuiden T. 0255-51544 www.abelia.nl

Portret Door: CM Media

Hanneke verloor haar vader

‘De huisarts zei: je moet bewust gaan rouwen’ Hanneke (39) verloor vijf jaar geleden haar vader Ko (66) aan een hersenbloeding. Hoewel haar vader in coma lag, reageerde hij op het nieuws dat zijn enige dochter een kindje verwachtte. ,,Ik heb hem gezegd dat ik zwanger was en zei: ‘Dus doodgaan mag je niet. Ik heb je nodig. Je moet aan de bak’. Hij kneep toen heel hard in mijn hand. Het was het laatste contact.’’

M

,,Mijn vader had eerder een aantal tia’s gehad’’, vertelt Hanneke. ,,Hij slikte daarom bloedverdunners. Op een nacht, van zondag op maandag, maakte hij mijn moeder wakker omdat hij zich niet lekker voelde en moest overgeven. Hij kon toen al niet meer praten. Mijn moeder belde direct 112. Met een ambulance is hij naar het ziekenhuis gebracht. Ik was er nog eerder dan de ambulance, want woonde destijds vlakbij. Toen mijn moeder mij belde ben ik er meteen heengegaan. Ik was enorm geschrokken. Gek genoeg was dat jaren eerder, toen hij een hartinfarct kreeg, niet het geval. Mijn vader was met zijn 53 jaar onsterfelijk. Toen het nog een keer gebeurde, op zijn 58-ste, was hij nog steeds onsterfelijk. In mijn ogen dan. Het kon mijn hoofd niet in dat mijn vader zou kunnen doodgaan. Toen ik die nacht mijn vader uit de ambulance zag komen dacht ik meteen: dit gaat niet goed. Hij had een scheef gezicht en was maar aan het kreunen. Er werd meteen een scan gemaakt. De arts vertelde dat het zo goed mis was, dat het wachten was tot mijn vader zou overlijden. Hij had een enorm grote bloeding gekregen. Hij werd naar een verpleegafdeling gebracht en kreeg veel paracetamol. De artsen gingen ervan uit dat hij hoofdpijn had. Mijn moeder berustte in zijn lot. Hij zou niet als een kasplantje willen leven, zei ze. Ik was boos en opstandig. Dit is helemaal niet goed! Het had helemaal niet moeten gebeuren! Ik had zijn leven anders ‘gepland’. Hij zou eerst oud en krakkemikkig moeten worden en dan pas overlijden!’’

Hannekes moeder bleef continu in het ziekenhuis. Hanneke ging alleen ’s avonds naar huis om te slapen. Broer en zussen van haar vader werden ingelicht en kwamen naar het ziekenhuis. ,,Mijn vader ligt op sterven. Het is een zin uit een boek. Maar je gaat het toch hardop zeggen. Op je werk en tegen de mensen om je heen. Het is een bizarre situatie.’’ Hanneke was bij hem toen hij overleed. ,,De anderen waren aan het eten. Ik zat bij zijn bed. Het was woensdag, in de namiddag. Hij gaf nog twee of drie diepe zuchten en dat was het. Ik heb een paar gillen gegeven en heel hard geroepen: ’t Mag niet! Hij is mijn pappa!’ Achteraf denk ik dat mijn moeder het niet had aangekund dat zij bij zijn overlijden was geweest. Ik denk dat mijn vader dat ook had gedacht. Tegelijkertijd was ik ook heel blij dat ik bij zijn overlijden was. Ik dacht, dat kunnen ze me niet meer afpakken. Ik was erbij!’’ Na mijn vaders dood was ik verdoofd. Er moesten natuurlijk allerlei zaken worden geregeld. Ik zwangerde ook gewoon verder. Er kwamen allerlei gedachten. Zo van: er is er één weg en er komt er één terug. Het stelde enigszins gerust. Zo gaat dat dus, dacht ik. Ik vond het ook fijn dat mijn moeder kon uitkijken naar iets positiefs. Toen Sam was geboren had ik er veel moeite mee dat mijn vader er niet meer was. Ik had heel veel boosheid in me. Tijdens mijn zwangerschap hadden mijn hormonen dat niet toegelaten. Mijn huisarts zei dat de boosheid de eerste stap in de rouwverwerking was. Hij zei: je moet bewust gaan rouwen. Ik dacht, hoe dan? Ik kon niet bij dat gevoel. Ik was met zoveel andere dingen bezig, er was bijvoorbeeld ineens een baby. Uiteindelijk ben ik online therapie gaan doen. Dat was goed inpasbaar. Ik ben gaan snappen dat het heel logisch is dat ik boos was dat mijn vader weg was. Hij had opa kunnen zijn. Het gaf lucht dat ik besefte dat mijn boosheid normaal was.’’ ,,Nu Sam groter wordt en hij begint te snappen dat hij geen opa heeft, zijn er soms moeilijke momenten. Het is niet alleen het gemis van jezelf, maar ook van hem. Mijn vader had zo’n leuke opa voor Sam kunnen zijn. Aan de andere kant zou hij een dagtaak aan het jochie hebben gehad. Hij is een wildebras. Hij waakt vast over hem, anders zou ik met Sam al zeker vier keer op de eerste hulp zijn geweest. Het wordt geregeld. Op een of andere manier geloof ik daarin.’’

Leven&STERven 29

DIJKHUIZEN uitvaartverzorging Nieuw in de regio Uitvaartverzorging in: Castricum, Akersloot, Limmen, Heiloo, Uitgeest, Heemskerk, de Egmonden. Vrijblijvende voorbespreking mogelijk.

Wij beschikken over eigen rouw- en rouwvolgwagens, ook verhuur aan uitvaartverzorgingen en verenigingen vraag naar onze tarieven!

Volledige en persoonlijke verzorging van begrafenissen en crematies

Martin Uitendaal en zijn medewerkers staan 24 uur voor u klaar.

Een familiebedrijf dat sinds 1878 garant staat voor een persoonlijke begeleiding van families rond overlijden en uitvaart.

Laat úw zorg, ónze zorg zijn.

Depothouder UNIGRA uitvaartkisten tel. (072) 5051755 - [email protected]

M.N. Uitendaal, Oranjestraat 25, Haarlem Tel. (023) 5324486

geheel ort een k n e n Bin bsite! wde we vernieu

www.uitvaartuitendaal.nl

Kwaliteit wordt bereikt door de juiste aandacht en betrokkenheid Yarden verzorgt uitvaarten voor iedereen. Wilt u meer weten over onze persoonlijke manier van werken, neem dan gerust contact op. Judith Ettema Directeur 06 124 123 52

Yarden & Ettema Uitvaartzorg Hoorn e.o. Raaigras 3, 1648 EJ De Goorn Voor een melding van overlijden belt u 0800 8192 (24 uur per dag). www.yarden.nl

Rouwbegeleiding Door: Dirk karten

ds. Mirjam Sloots over geloven in tijden van rouw

‘Je ontmoet mensen pas echt als ze verdriet hebben’ Het verlies van een dierbare kan je ziel rafels geven. Zeker als het afscheid onverwacht was. In de brei van emoties herken je jezelf niet meer. Je bent tot in je kern geraakt. Weg is het evenwicht.

De ene dag ben je onverschillig, de andere kwaad. Nee, ziedend! Op alles, iedereen. En vooral op Hem! Als er een God bestaat, waarom liet Hij dit dan gebeuren? Verlies kan de bodem onder je geloof wegslaan. Of heb je juist wat aan ‘de kerk’ in tijden van rouw? We vroegen het aan ds. Mirjam Sloots (47), predikant van de Gereformeerde Kerk Koog-Zaandijk en (ervarings)deskundige in begeleiding in tijden van rouw. Even voorstellen, wie is Mirjam Sloots? ,,Als predikant en beeldend kunstenaar ligt mijn passie in het levensverhaal van ieder mens. Daarom ben ik afgestudeerd in verhalende theologie. Ik heb ervaring met diverse leeftijdsgroepen als jeugdpredikant, als predikant in verpleeghuiszorg en als gemeentepredikant. Ik ben getrouwd en moeder van drie zonen.” De kerk als ‘instituut’ voor nazorg, ben ik wel aan het goede adres? ,,Zeker. Je bent als predikant opgeleid voor pastoraal werk. Meeleven en bijstaan in verlies vind ik een mooi onderdeel van mijn werkzaamheden. Je ontmoet mensen pas echt als ze verdriet hebben. Dan vallen maskers af, stellen zij zich open.” Stelling: ik zit als rouwende niet te wachten op een dominee die je met ‘bijbelteksten om de oren slaat…’ ,,Kan ik me indenken. Ik sta echt niet met de Bijbel in mijn hand bij de deur. Hallo, we leven in 2012! Er zijn wel waardevolle levensverhalen in de Bijbel over rouw en verdriet, maar daar kom ik alleen mee als ik merk dat daar ruimte voor is. Ik ga liever eerst samen op zoek naar een weg in de wirwar van gevoelens die je ervaart. Goed luisteren is essentieel. Geen kant en klare oplossingen bieden, maar samen het gebied van de rouw verkennen.”

,,Iemand verliezen kan je leven op z’n kop zetten. De kerkgemeenschap kan je helpen om wegwijs te worden in je emoties en gevoelens tijdens de rouw een plek te geven.”

Hoe voorkom je dat je door verdriet zo intens kwaad op God wordt, dat je - letterlijk - je geloof verliest? ,,Ook voor boosheid moet ruimte zijn bij rouw. Ik kan begrijpen dat mensen door verlies kwaad op God zijn. De vraag is dan actueel: heb ik nu wat aan mijn geloof of is het een struikelblok? Bij rouw kun je echter ook kracht putten uit je geloof. Ik vind het verdrietig als mensen naast het verlies van hun dierbare ook God verliezen. Dan lijden ze dubbel verlies. Het heeft te maken met je beeld van God of je God nog een plek kunt geven in je leven met verlies. Ik gun iedereen een God die hen steunt en bijstaat.” U stelt als geloofsvisie; ‘geloven gaat om de relatie tussen jou, de ander en God’. Wat heb ik daaraan als ik rouw? ,,Geloven is iets tussen jezelf en God, maar minstens zo belangrijk als je verdriet hebt is de rol van de ‘ander’. Juist in tijden van verdriet heb je steun nodig van mensen om je heen. Je deelt in een kerk lief én leed. Dat kan warme steun geven.” Wat helpt niet als je iemand wilt bijstaan? ,,Uit angst voor emoties van de rouwende wegblijven. Of bij wijze van afleiding over van alles en nog wat praten behalve over die ene die gemist wordt. Het helpt ook niet als schrale troost er op te wijzen dat er zoveel mensen zijn die hetzelfde is overkomen. Of dat er ergere gevallen zijn. ‘Je hebt je kinderen tenminste nog’ of ‘je moet maar zo denken…’ wordt ook vaak gezegd. Of: ‘je doet het goed hoor!’ Terwijl de rouwende denkt: nou, ik heb het wel eens beter gedaan!” Wat helpt wel? ,,Wees gericht op de mens. Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Wat goed is voor de één, hoeft niet goed te zijn voor een ander. De één ruimt de kleren van een overledene zo snel op, de ander pas na een jaar. Goedbedoelde adviezen werken vaak averechts. Ga vooral zelf op bezoek. Leg het initiatief niet bij de ander. Wees attent op de betekenis van bepaalde dagen en laat rond die tijd iets van je horen. Luister naar de gevoelens van de rouwende. Praat er niet overheen. Bedwing de neiging troostende dingen te zeggen. Door samen foto’s te kijken, herinneringen op te halen, te mogen vertellen hoe hij of zij was , kun je de nabestaande echt bijstaan.” Wanneer bent u tevreden over de zorg die u heeft geboden in het rouwproces? ,,Als ik het gevoel heb gekregen echt dichtbij de persoon met rouw te zijn gekomen. Als je samen een weg hebt gevonden in het doolhof dat rouwen heet.”

Leven&STERven 31

Sfeervolle Live Muziek voor Bijzondere Momenten Muziek geschikt voor uw: Bijeenkomst - Receptie - Diner - Beurs - Evenement zowel privé als zakelijk - diverse muzieksamenstellingen - aangenaam geluidsniveau Ook muziekstukken op aanvraag

Zangeres Ingrid Kruyssen en Gitarist Pieter Nanne e.a.

Voor informatie mail [email protected] of neem contact op met 06 - 13597317

www.ingridkruyssen.nl

‘Mooie herinneringen... zijn als zonnestralen op een donkere dag’ Het samen afscheid nemen met de juiste woorden, muziek, symbolen en stiltemomenten is loslaten wat dierbaar is, maar ook bouwen aan blijvende herinneringen. Met mijn bedrijf ‘SpraakMaker’ ben ik als uitvaartleider/funeral speaker in te huren voor uitvaartdiensten in heel Nederland.

Als u het anders wilt dan bij anderen, met een inspirerend verhaal en persoonlijke touch met een eigen geluid. Sleutelwoorden in mijn werk als uitvaartleider zijn: uniek, improvisatievermogen, maatwerk, interactie, de knipoog en een markante stem. Zondag 3 juni ben ik er voor u op de uitvaartbeurs. De stem die u boeit en bindt!

Voor Uitge est, Akersloot en omgeving Elke mens is bijzonder, daarom moet elke uitvaart ook bijzonder zijn.

Zeewinde 25, 2224 GL Katwijk [email protected] 06 – 36316703 www.gerardbol.nl Gerard Bol: Gewoon BIJZONDER!

24 uur per dag: 06-20822260 www.lumenuitvaart.nl Afscheids-huiskamer: Castricummerweg 4 in Uitgeest

betrouwbaar

en

betrokken

het einde van een misverstand. Ook zonder Monutaverzekering verzorgen wij uw uitvaart.

Kijk op monutawesterveld.nl of bel (023) 563 70 10.

Familieberichten uit uw dagblad ook online.....

Via onze website www.familieberichtenopinternet.nl pinternet.nl kunt u: - familieberichten uit al onze dagbladen zoeken en nalezen ezen - online een condoleance achterlaten voor de nabestaanden anden - een digitale rouwomgeving beheren van uw overleden dierbare nd ierbare - een familiebericht maken en opgeven voor plaatsing in u uw dagblad w dagbla ad Voor vragen kunt u bellen met onze afdeling Familieberichten, richten, van 8.30 - 17.00 uur, telefoonnummer 072 5196 699

www.familieberichtenopinternet.nl

Oplichting in de uitvaartbranche

Zorg dat het je niet overkomt! In een tijd dat je hoofd er niet naar staat, is het toch belangrijk dat je erop let. Oplichting komt namelijk óók voor in de uitvaartbranche. Uitvaartverzorgster Esther Bergamin: „Ik hoor wel eens van collegaondernemers dat zij op provisiebasis werken. Profiteren van de emoties van de nabestaanden ligt dan voor de hand, maar dat is natuurlijk niet de bedoeling.”

Gijs Pelser van Yarden: „Het is voor de hele uitvaartbranche een uitdaging om de basistarieven duidelijker toe te lichten.”

34

Leven&STERven

Het VARA-programma Rambam probeerde begin dit jaar aan te tonen dat uitvaartverzorgers misbruik maken van de emoties bij nabestaanden. De reportage was niet overtuigend, maar het idee erachter was niet verkeerd. Als nabestaande ben je immers emotioneel en daarmee een relatief makkelijk slachtoffer. Goed gevoel Esther Bergamin is zelfstandig uitvaartondernemer met haar bedrijf Memento Mori. Voor haar is het belangrijk dat nabestaanden met een goed gevoel de toekomst tegemoet kunnen treden. Bergamin: „Ik zou het niet kunnen verdragen als nabestaanden achteraf moeten kromliggen om de factuur te betalen. Je hoort weleens dat wordt gebruikgemaakt van de emoties van nabestaanden. Zo van: uw vader heeft toch wel een eikenhouten kist verdiend? Ik vind dat echt uit den boze. In mijn boek met kisten, dat ik meeneem naar de nabestaanden, staat ook gewoon als eerste de standaardkist.” Bekende voorbeeld… Het is belangrijk om daar als nabestaande op te letten. Welke kisten zijn er? En is de standaardkist opgenomen in het boek van de uitvaartverzorger? Gijs Pelser van Yarden noemt het ,,het bekende voorbeeld van de kisten. Wij bieden nooit slechts één kist, die wat duurder is dan andere kisten, als enige optie. Wij laten de verschillende opties zien.” Toch moet je de nabestaanden ook ruimte geven, vindt Pelser. „Als iemand heel stellig is in een bepaalde keuze, dan is het lastig om te bepalen of die keuze voortkomt uit de emotie of dat het écht is wat hij wil. We letten erop, maar het is lastig om iemand erop te wijzen dat hij of zij zich laat leiden door emoties.”

Als de volgauto langer moet wachten dan gepland, kan dit extra kosten met zich meebrengen.

Wensen „In het eerste gesprek met de nabestaanden bespreken wij wat de wensen zijn, maar zeker ook wat de nabestaanden niet willen. Ook dat is belangrijk”, vertelt Esther Bergamin. De wensen van de overledene en de nabestaanden staan voorop tijdens het eerste gesprek. Dat geldt niet alleen voor een kleinschalige uitvaartonderneming als Memento Mori, maar ook voor bijvoorbeeld een grote uitvaartorganisatie als Yarden. Voor Pelser bestaat geen mooier uitgangspunt voor het eerste gesprek dan de wensen. „Wanneer de uitvaartverzorger komt, is dat ook de eerste vraag: is er iets bekend over de wensen van de overledene? En natuurlijk ook wat de specifieke, misschien wel aanvullende, wensen van de nabestaanden zijn”, zegt hij.

Transparantie Maar komt de begroting ook altijd overeen met de uiteindelijke factuur? De reportage ‘Doodgaan is duur’ van het EO-programma De Vijfde Dag laat zien dat dat niet altijd het geval is. Aan de hand van drie families lieten de programmamakers in november 2011 zien dat onjuiste en niet-transparante facturen kunnen leiden tot een maanden- en soms jarenlange strijd. En dat is precies waar Bergamin voor waakt: „Wij werken bijvoorbeeld niet met pakketten. Dat maakt het wel zo transparant. Onze klanten kunnen precies zien wat de rouwauto kost. En wat bijvoorbeeld de kaarten kosten. In principe komen de begroting en de factuur altijd overeen.”

Begroting Juist omdat je als nabestaande tijdens zo’n gesprek heel emotioneel kunt zijn, is het gebruikelijk dat de uitvaartverzorger een begroting voor je maakt. Dan kun je nog even naar de wensen en de kosten kijken. Het is ook niet

noodzakelijk meteen met de begroting akkoord te gaan. Die begroting moet overigens wel compleet zijn. Iets waar Bergamin altijd naar streeft: „Tijdens het maken van de begroting heb ik de gelegenheid om ‘die ene begraafplaats’ op te bellen en naar de exacte kosten te vragen. Wij zorgen ervoor dat de begroting volledig is.”

Als je in zee gaat met een uitvaartverzorger die wel met pakketten werkt, is het goed om na te gaan wat je dan precies krijgt. Ook mag je best om toelichting op het basistarief vragen. Gijs Pelser is het daarmee eens: „Ik denk dat het voor de hele branche een uitdaging is om de basistarieven duidelijker toe te lichten. Dat is iets waarmee

Nieuws Door: HS Publicity

veel partijen nog een slag kunnen maken. Het verschilt sterk per partij wat je allemaal krijgt voor dat basistarief. Dat mag best wat specifieker worden toegelicht.” Variabele kosten Als de factuur niet overeenkomt met de gemaakte begroting, dan heeft dat meestal te maken met de variabele kosten. Dat zijn kosten voor extra consumpties wanneer er meer gasten komen dan verwacht, of omdat de volgauto langer moest wachten dan gepland. Dat dat mogelijk is, behoort de uitvaartverzorger met je te bespreken. Stel: je denkt dat er vijftig mensen op de begrafenis komen en er komen er honderd. Dan zijn de kosten hoger. Yarden probeert volgens Pelser vooraf duidelijk te zijn over die variabele kosten. „We bespreken dan dus ook hoeveel het kost als er honderd mensen komen.” Nabestaanden vergeten soms dat zij gedurende de week voor de uitvaart aanvullende wensen hadden. De kosten daarvoor verschijnen – vanzelfsprekend – ook op de factuur.

Uitvaartondernemer Esther Bergamin: „De wensen van de overledene en nabestaanden zijn voor mij het uitgangspunt.” het dan ook belangrijk om mensen bewust te maken van bijvoorbeeld de extra kosten achteraf”, zegt ze. „De steen staat los van wat wij doen: de uitvaart verzorgen. De gehele uitvaart kan qua kosten wel overeenkomen met het verzekerde bedrag, maar als laatste komt dan nog de steen. Of de urn. Dat vergeten mensen soms.”

Het verzekerde bedrag Het verzekerde bedrag is ook iets waarmee je rekening kunt houden. Als het goed is, komt dat tijdens het eerste gesprek met de uitvaartverzorger aan bod. Ligt het verzekerde bedrag niet zo hoog en wil je daar graag onder blijven, dan is het goed om dat aan te geven. Pelser: „We kijken naar de wensen en laten zien: tot zover is het verzekerd. Zodat de nabestaanden precies weten wat ze eventueel moeten bijbetalen en om welke wensen het dan gaat.” Ook als je niet verzekerd bent en je geen vermogen aan de uitvaart wilt uitgeven, kun je met de uitvaartverzorger een zo sober mogelijke uitvaart realiseren. Let op extra kosten Als laatste is het goed om je te realiseren dat je ook nog te maken krijgt met extra kosten achteraf, voor bijvoorbeeld de steen. Esther Bergamin ziet het als de taak van de uitvaartverzorger om ervoor te zorgen dat iemand niet meer uitgeeft dan hij zich kan permitteren. „Ik vind

Vergeet niet om rekening te houden met de kosten van de grafsteen.

Is ook de standaardkist opgenomen in het boek van de uitvaartverzorger?

Zorg dat je niet wordt opgelicht 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Probeer voor het eerste gesprek je wensen op een rijtje te zetten. Bekijk het verzekerde bedrag. Bedenk hoeveel je wilt bijleggen als het nodig is. Bekijk alle opties voor een uitvaartkist, ook de standaardkist. Hoe moeilijk ook, probeer je niet te laten leiden door je emoties. Bekijk rustig de gemaakte begroting. Bespreek de begroting ook met een ander familielid. Controleer de begroting op volledigheid. Zorg dat je precies weet wat je krijgt en wat het kost. Houd rekening met de variabele kosten. Vergeet de extra kosten achteraf niet, voor de steen of urn.

Leven&STERven 35

D

Uitvaartverzorging

J.J. Dekker & Zn. sinds 1888 een begrip in ’t Gooi Van Riebeeckweg 45 1212 EH Hilversum Tel. 035 683 55 23 [email protected]

Branchevereniging Gecertificeerde Nederlandse Uitvaartondernemingen

Uitvaartleiders Esther Bergamin Letty Bankersen

Vrijblijvend voorbespreken van uw uitvaart, ook bij u thuis! Telefoon:

075-6285149 Uitvaartcentrum: Schoolpad 22, 1521 DE Wormerveer

Afscheid op maat Condoleance in een natuurlijke omgeving aan het water Villa Westend heeft met twee aparte zalen voorzien van eigen entree, garderobe, toiletgroep en terras een unieke locatie geschikt voor condoleances van 10 tot 500 gasten. Villa Westend ligt centraal tussen Haarlem, Velsen en Spaarndam op 500 meter van Crematorium Haarlem en heeft 150 gratis parkeerplaatsen. Graag informeren wij u persoonlijk verder over de mogelijkheden.

Westlaan 41 1991 AL Velserbroek • 023 538 18 78 • www.villa-westend.nl dagelijks open vanaf 10 uur • gratis parkeren • free wifi

Kind

en rouw

Door: CM Media

‘Ik dacht dat het een heel droevig weekend zou zijn, maar dat was niet zo’

Lotgenotencontact helpt kinderen bij rouwverwerking ,,Wanneer een kind te maken krijgt met het overlijden van een naaste, is er op school de eerste tijd veel aandacht voor het verlies. Op een gegeven moment verdwijnt dat. Dat is geen verwijt aan de school, zo gaat dat nu eenmaal. Een kind kan echter nog jaren dat overlijden bij zich dragen. Het kind wil daar niet de hele tijd over beginnen omdat het geen uitzondering wil zijn. Maar het kan zich hierdoor wel erg eenzaam voelen. Bij lotgenotencontact is er herkenning. Het kind ziet dat het niet de enige is met verdriet om verlies. Er zijn meer kinderen die dat hebben. Dat stelt gerust.’’

S

Stichting Achter De Regenboog organiseert lotgenotencontact voor kinderen en jongeren die te maken hebben gehad met het overlijden van iemand binnen het gezin. Er zijn weekenden en dagen. Secretaris Kay Schoenmaker: ,,Het is geen therapie, maar echt lotgenotencontact. We praten in groepjes over wat er is gebeurd en hoe dat voor hen voelde. Foto’s van de overleden naasten van de kinderen hangen aan de wand, zodat alle kinderen kunnen zien dat er bij iedereen iemand is overleden. Naast het praten zijn er activiteiten als kaarsjes versieren en wordt er ook gewoon gespeeld en gevoetbald. In eerste instantie is het contact bedoeld om de kinderen te laten zien dat ze geen uitzondering zijn. Hierdoor kunnen ze hun gevoelens en ervaringen een plaats geven. Het zou daarnaast mooi zijn als ze er nog een vriendje of vriendinnetje aan overhouden. Kinderen vinden het heel prettig. Een veelgehoorde reactie is: ‘Ik dacht dat het een heel droevig weekend zou zijn, maar dat was niet zo’.’’ De activiteiten worden afgestemd op de leeftijden van de deelnemers. Bij jongerenbijeenkomsten wordt na een gesprek in groepjes en het versieren van foto’s van overledenen, het middagprogramma ingevuld met bijvoorbeeld een graffiti- en een songwriteworkshop. Ook zijn er gezinsweekenden. De kosten voor het lotgenotencontact worden grotendeels gedekt uit sponsorgelden. Deelnemers betalen slechts een deel van de kosten.

Meestal wordt een weekend afgesloten met het oplaten van ballonnen met briefjes waarop de kinderen iets hebben geschreven voor de overledene.

Stichting Achter De Regenboog ondersteunt sinds 1993 kinderen en jongeren van zes tot achttien jaar bij het verwerken van het overlijden van een dierbare, zodat deze gebeurtenissen geen belemmering vormen voor een gezond volwassen bestaan. De stichting geeft informatie via de website www.achterderegenboog.nl en via de Informatie & Advieslijn 0900 2334141. Daarnaast worden er lotgenotenbijeenkomsten georganiseerd. Via het forum is digitaal lotgenotencontact mogelijk. Er zijn vijf regionale steunpunten. Voor onze regio is dat Regionaal Steunpunt West Nederland. Contactpersoon voor Noord-Holland is Carine Kappeyne van de Coppello, 023 – 5428086, [email protected]. Voor Zuid-Holland is dat: Leoniek van der Maarel, 06 – 21807653, [email protected]

Leven&STERven 37

Yarden Crematorium Schagerkogge

Iemand overleden? Wat nu… Waar u ook verzekerd bent

Net buiten Schagen, omgeven door het West-Friese polderlandschap, ligt Yarden Crematorium Schagerkogge. Vanuit de sfeervolle aula heeft u een prachtig uitzicht over de mooie, grote vijver. Een ideale plek om in alle rust stil te staan bij de overledene en afscheid te nemen.

Femmy Bakker Uitvaartbegeleiding

Huiselijke en warme uitstraling Alle ruimten in ons gebouw kenmerken zich door hun moderne en bijzonder sfeervolle interieur. De stijlvol ingerichte aula en de bijna grand-café-achtige condoleanceruimten (met ruimte tot 350 personen) zorgen ervoor dat u zich in Yarden Crematorium Schagerkogge snel op uw gemak voelt. Bij Yarden Crematorium Schagerkogge kunt u kiezen voor een uitvaart in de namiddag, op zaterdag of in de avonduren. Bovenal is een avondplechtigheid zeer bijzonder vanwege de aparte, serene sfeer die dankzij het avondlicht ontstaat. Een bijkomend voordeel van een avonddienst kan zijn dat veel bezoekers in de gelegenheid zijn te komen en dat men minder last heeft van verkeersdrukte. Ongeacht het tijdstip zorgen wij dat we onze dienstverlening zoveel mogelijk afstemmen op de wensen en behoeften vann nabestaanden. Wilt u meer weten over dit crematorium? Kijk op yarden.nl

06 - 51 055 767 of 072 - 509 46 94

www.femmybakkeruitvaart.nl

Yarden Crematorium Schagerkogge Haringhuizerweg 3 1741 NC Schagen 0224 213 409 [email protected]

“Zij wilde oma nog één tekening meegeven.” Monique Pronk, Uitvaartleider

Vertrouwd dichtbij

www.ijmonduitvaart.nl tel. 0800-0375

Angélique Bornet

‘Buitengewoon zorgvuldig’ Dierenbescherming ook de zorg voor mijn twee honden kan opnemen als ik overlijd. Dat vond ik zo’n geruststellende gedachte. Ik heb zelf geen kinderen en laat nu alles aan de Dierenbescherming na, ook de zorg voor mijn dieren.

I

k steun de Dierenbescherming al van kinds af aan, dat heb ik van mijn ouders meegekregen. Ik liep al jong de collecte. De Dierenbescherming is heel vertrouwd voor mij. Ik zie zoveel dierenleed, waar nog veel aan gedaan moet worden. Daarom heb ik de Dierenbescherming opgenomen in mijn testament. In het tv-programma De Nalatenschap* zag ik hoe de nalatenschap van een mevrouw werd afgewikkeld. Dat gebeurde buitengewoon zorgvuldig, ik was daar erg van onder de indruk. Na contact te hebben opgenomen met de Dierenbescherming hebben we, in een aantal persoonlijke gesprekken, alles doorgesproken. Ik ontdekte toen dat de

De Dierenbescherming is tevens executeur, samen hebben we de inhoud van mijn testament doorgenomen. Er staat bijvoorbeeld in dat mijn nalatenschap bestemd is voor dieren in nood, maar ook dat mijn twee honden bij elkaar moeten blijven. Ik weet nu dat alles goed geregeld is en dat er uitstekend voor mijn honden wordt gezorgd. En natuurlijk help ik met mijn erfenis veel dieren die onnodig lijden.

Nalaten aan de Dierenbescherming De Dierenbescherming is de grootste organisatie in Nederland die opkomt voor alle dieren. Tientallen afdelingen in het land zetten zich 24 uur per dag, samen met duizenden vrijwilligers, in voor de zorg en bescherming van dieren in nood. Uw hulp is daarbij hard nodig, nu en in de toekomst. Wanneer u de Dierenbescherming besluit op te nemen in uw testament draagt u bij aan de verbetering van dierenwelzijn. Wilt u meer informatie over nalaten aan de Dierenbescherming en wat dat voor u en de dieren kan betekenen, neem dan contact op met onze relatiebeheerder Wim Koedijk. Telefoonnummer 088-811 3066 of kijk op www.dierenbescherming.nl/nalaten *De uitzending is terug te zien op onze site.

De Dierenbescherming ontvangt geen structurele subsidie van de overheid en is geheel afhankelijk van giften.

Overzicht van de kosten

Wat kost een uitvaart? Als net een dierbare is overleden, zijn de kosten wel het laatste waarmee je je wilt bezighouden. Toch is het belangrijk om je hierin te verdiepen. Omdat ook rond het overlijden van een dierbare aan alles een prijskaartje hangt, hier een overzicht van de kosten van een gemiddelde uitvaart.

D

De gemiddelde mens bestaat niet. Een gemiddelde uitvaart dus ook niet. Je kunt het zo duur maken als je zelf wilt. Daarom is dit een indicatie van de kosten per onderdeel. De genoemde bedragen worden jaarlijks geactualiseerd in samenwerking met meerdere uitvaartondernemingen en zijn het laatst geactualiseerd op 18 januari 2012. Tip: op Uitvaart.nl kun je een globale berekening maken van wat een uitvaart kost, door in een overzichtelijke lijst met de onderdelen vinkjes te plaatsen bij de door jou gewenste onderdelen. De onderdelen In de droevige tijd rond het overlijden van een dierbare is er op het gebied van de kosten een begin- en een eindpunt. Hoe confronterend ook: het begint met de aangifte van overlijden bij de gemeente. De gemeente maakt dan een Akte van Overlijden op; die kost 11,80 euro. Het eindpunt is de bedankkaarten die je zou kunnen versturen. Honderd bedankkaarten zonder porto kosten al gauw 260 euro. Uitvaartverzorger en rouwbericht Tussen dat begin- en eindpunt zitten tientallen onderdelen. De meeste uitvaartverzorgers hanteren een basistarief. Voor zowel een begrafenis als een crematie is dat gemiddeld 1.500 euro. Natuurlijk stel je familie, vrienden en kennissen op de hoogte. Als je honderd rouwkaarten verstuurt, kun je rekenen op een bedrag van 250 euro en dat is zonder porto. Je kunt ook kiezen voor een advertentie in een regionaal (500 euro) of een landelijk (1.500 euro) dagblad. Goedkoper is het om een online condoleanceregister aan te maken of een online rouwbericht te versturen. Dat is kosteloos.

Voor een bloemstuk op de kist kun je op 120 euro rekenen.

De verzorging Het komt vaak voor dat de overledene overgebracht moet worden naar een rouwcentrum of woonhuis. Dat kost zo’n 200 euro. Kies je voor opbaren thuis, inclusief dagelijkse

Je kunt een uitvaart zo duur maken als je zelf wilt. controle en koeling van de overledene, dan betaal je 475 euro. Kies je voor opbaren in een uitvaartcentrum, inclusief condoleancebezoek, dan betaal je ongeveer 500 euro. Ook kun je kiezen voor een tijdelijke conserverende behandeling, zoals thanatopraxie. Gemiddeld kost een thanatopraxie-behandeling 500 euro. Thanatopraxie zorgt ervoor dat de overledene zijn of haar natuurlijke uitstraling behoudt. De kist Het is logisch dat een aparte grafkist meer kost dan een standaardkist. Een uitvaartkist van spaanplaat waarop een eiken fineerlaag geplakt is, kost gemiddeld 425 euro. Een massief eiken kist 900 euro en de kosten voor een massief mahoniehouten kist kunnen oplopen tot 1.400 euro. Voor een bloemstuk op de kist kun je op 120 euro rekenen. Het is niet verplicht om voor een crematie of begrafenis een kist te gebruiken. Het is ook mogelijk om te kiezen voor een lijkwade. De bedragen daarvoor variëren van 65 tot 1.750 euro voor een handgeweven lijkwade. De uitvaart Dan is er de uitvaart zelf. Voor een uitvaartmis in een kerk betaal je tegenwoordig 500 euro. Daar komt dan vaak een bedrag van zo’n 400 euro bovenop voor het uitvaartpersoneel rondom de uitvaartmis. Dat is inclusief vervoer. Het laatste vervoer van de overledene per rouwauto kost gemiddeld 200 euro. Zoals gezegd, kun je het zo duur maken als je zelf wilt. Zo kost het laatste vervoer van de overledene per koets gemiddeld 1.200 euro. Wil je ook volgauto’s, dan betaal je voor één volgauto (binnen de gemeente) 180 euro, voor twee volgauto’s 360 euro en voor drie volgauto’s 540 euro. Begraven Als nabestaande kies je voor begraven of cremeren. Ook

40

Leven&STERven

Kosten Door: HS Publicity

kan die wens al vastgelegd of uitgesproken zijn door de overledene. Vervolgens komen de kosten om de hoek kijken. De begraafkosten van de meeste begraafplaatsen zijn op maandag tot en met vrijdag gemiddeld 750 euro. Op zaterdag kan dat zo’n 1.100 euro zijn. Sommige mensen kiezen voor een algemeen graf. Dat is een huurgraf voor een bepaalde periode. Een algemeen graf kost gemiddeld 700 euro. Wil je een eigen graf voor twintig jaar (met onkosten) dan komt dat gemiddeld uit op een bedrag van 3.300 euro. Het bijzetten in een bestaand graf kost 500 euro. Het gebruik van de aula van de begraafplaats kost gemiddeld 200 euro en het gebruik van de condoleanceruimte 170 euro. Let er wel op dat die kosten oplopen met de tijd. Hoe langer je gebruikmaakt van een ruimte, hoe meer het zal kosten. Basisconsumpties als koffie en cake kosten voor honderd personen 355 euro. Wat soms wel wordt vergeten, zijn de kosten achteraf voor de grafsteen. Een grafsteen kan al gauw 2.500 euro kosten. Cremeren Is voor cremeren gekozen, dan krijg je te maken met een crematorium. Voor de crematie, het gebruik van de aula en een eventuele bijzetting van de asbus betaal je ongeveer 1.200 euro. Voor een sierurn van keramiek ligt het gemiddelde bedrag op 200 euro, terwijl een sierurn van natuursteen 500 euro kost. Voor de ‘asbestemming’ heb je diverse opties. Natuurlijk kun je de as mee naar huis nemen in een urn of er een asmedaillon van laten maken, maar je kunt de as ook verstrooien bij een crematorium (95 euro), laten

Je kunt ervoor kiezen om de urn in een urnenmuur te plaatsen. Dat kost zo’n 450 euro voor vijf jaar.

bewaren in een nis bij het crematorium (voor een jaar 90 euro) of in een urnenmuur (voor vijf jaar 450 euro). Had de overledene de wens om op zee te worden uitgestrooid, dan kan dat. In het bijzijn van familie betaal je hiervoor 425 euro. Zonder familie 95 euro. Het is goed om ermee rekening te houden dat een uitvaart die meer dan gewoonlijk een persoonlijke invulling krijgt, ook meer geld kost. Voor alles wat afwijkt van de standaard, betaal je meer.

Gijsje Teunissen begon zeven jaar geleden met CHARON Uitvaartbegeleiding en is zeer actief in het bekend maken van alle mogelijkheden en vernieuwingen rondom sterven, rouwen en de uitvaart voor een breed publiek. In haar begeleidingen probeert zij het creatieve vermogen, wat in elk mens schuilt bij de familie naar boven te halen en zo samen met de familie een onvergetelijk en warm afscheid te creëren waarin het unieke van ieder mens gezien wordt. Regelmatig verschijnen haar columns in het Noordhollands Dagblad, editie Alkmaar, zie www.charonuitvaartbegeleiding.nl De visie van CHARON wordt ondertussen in Noord-Holland ook uitgedragen door Petra van der Meer (CHARON-Heerhugowaard) en Katia Mulder (CHARON- Purmerend).

De kroon op het geleefde leven Het laatste afscheid bekroont het geleefde leven en moet dus heel bijzonder zijn. Je zou kunnen zeggen, het is de spiegel van je leven. Daarom is het belangrijk om hier goed over na te denken. Ieder mens is immers anders en ieder afscheid behoort het leven recht te doen. Waarom kiezen voor vijf liedjes en drie sprekers als meer mogelijk is? Misschien was uw leven wel heel muzikaal. Wat is er dan op tegen om het laatste afscheid van het leven haast alleen met muziek te vullen. Of de afscheidsruimte voor een kunstenaar met zijn of haar kunst in te richten en samen herinneringen op te halen onder zachte muziek en niet alleen sprekers laten spreken. Kiest een familie voor crematie dan wordt meteen het crematorium gebeld om aula en koffiekamer te bespreken. Bij een klein gezelschap kan het ook mooi zijn om in de eigen woonkamer of tuin de afscheidsviering plaats te laten vinden. Of misschien in de voetbalkantine of de strandtent, waar de overledene heel wat uurtjes heeft doorgebracht. Veel restaurants en strandpaviljoens stellen tegenwoordig hun ruimte beschikbaar voor afscheidsvieringen met de overledene. De ervaring is dat mensen in een bekende omgeving veel ontspannener zijn en het afscheid als warm ervaren. De familie kan in besloten kring hun dierbare op zijn/haar laatste rit naar het crematorium of begraafplaats begeleiden. Maar ook in het crematorium zijn meer mogelijkheden dan de meeste mensen weten. Denk bijvoorbeeld eens aan een avondviering. Met honderden kaarsen en fakkels maak je van een afscheid een sprookjesachtige en onvergetelijke herinnering. Of kies voor een buitenviering voor de natuurliefhebber. Ook hier is het niet nodig om een uur stil te zitten. Je zou voor een vrijere invulling kunnen kiezen waar gasten ongedwongen met elkaar in gesprek gaan en nog even bij de overledene kunnen staan of het glas heffen. Ons valt op dat er nog weinig aandacht besteed wordt aan rituelen en symbolen. Ook bij een niet-kerkelijke uitvaart kunnen vrije rituelen het afscheid meer inhoud geven en alle aanwezigen met elkaar verbinden. Het is fijn wanneer na het afscheid iedereen met een warm gevoel naar huis gaat. Zoals eens een weduwnaar na afloop zei: ‘het was zo mooi, ik ben vergeten te huilen.’ Gijsje Teunissen Meer informatie over sfeervolle afscheidsvieringen www.charonuitvaart.nl

Leven&STERven 41

Uitvaartverzorging Eeken: Bekwaam, Betrokken en Betaalbaar

Uitvaartverzorging Eeken is een aanwinst voor het verzorgen van uitvaarten in de regio Beverwijk, Heemskerk en Velsen eo. De onderneming biedt een goed verzorgde uitvaart voor minder geld (zo’n 30% onder het landelijk gemiddelde) waar kwaliteit en service hoog in het vaandel staan. Uitvaartverzorging Eeken faciliteert vanuit een eigen sfeervol uitvaartcentrum aan Laan van Meerestein 10 in Beverwijk met ruime parkeergelegenheid. De onderneming staat voor Bekwaam, Betrokken en Betaalbaar. Bekwaam omdat eigenaar Ivo Eeken door zijn jarenlange ervaring als uitvaartverzorger goed aanvoelt waar mensen behoefte hebben tijdens een periode van rouw. Betrokken omdat de familie alle persoonlijke zorg en aandacht krijgt na het overlijden van een dierbare. En betaalbaar omdat de uitvaartverzorging een basistarief hanteert dat voor iedereen toegankelijk is. ”Als mensen voor ons kiezen, kiezen zij voor eerlijke betaalbaarheid, goede voorlichting, transparantie en een duidelijke uitleg betreffende prijzen en tarieven”, legt Eeken uit. ”Wij bieden een complete uitvaart vanaf € 2.975,–.” Verzekeringen Eeken vervolgt: “Wij als onderneming krijgen regelmatig de vraag of wij ook de uitvaart kunnen verzorgen als men een Natura-verzekering heeft, denk daarbij aan DELA, Yarden en Ardanta. Het antwoord hierop is ‘ja’. U bent altijd vrij om te kiezen. Gebleken is tijdens consumentenrubrieken als Kassa, Radar en de Vijfde Dag dat consumenten regelmatig om de tuin worden geleid inzake de keuze van een eigen uitvaartonderneming. Wij adviseren om de verschillende ondernemingen in uw omgeving te vergelijken om op die manier een gedegen keuze te kunnen maken. U zult de opmerkelijke verschillen zien qua prijs en kwaliteit. Lidmaatschappen Hetzelfde geld voor lidmaatschappen zoals bij uitvaartverzorging IJmond of Yarden. Lidmaatschappen zijn niet meer zo van deze tijd. Het stamt uit de tijd dat er nog geen commerciële uitvaartbedrijven waren. Burenhulp was verplicht. Vanuit die hulp zijn uitvaartverenigingen ontstaan. Daar betaalde men jaarlijkse contributie voor. Kist en grafrechten moest men echter zelf betalen. ‘Vrijwilligers’ moesten ook betaald worden, al was dat wél zonder winstoogmerk. “Lidmaatschap is een vorm van klantenbinding”, vertelt Eeken. “Het kan een goed gevoel geven om lid te zijn van een uitvaartonderneming of vereniging. Het is uiteraard geen verplichting om de uitvaart te laten verzorgen bij de onderneming waarbij u een lidmaatschap heeft. Een lidmaatschap betekent tegenwoordig een korting op de totale uitvaartkosten (bijvoorbeeld bij uitvaartverzorging IJmond een bedrag van € 140,–). Wat u aan korting krijgt bij de verschillende uitvaartondernemingen bespaart u sowieso bij uitvaartverzorging Eeken. Wij kiezen voor eerlijke betaalbaarheid en hanteren een voordeligere en transparante prijsstelling voor een goed verzorgde uitvaart.”

bekwaam, betrokken & betaalbaar



Wij bieden u een complete uitvaart vanaf € 2.975,–. 

Inclusief crematie- of begraafkosten, rouwcirculaires, eenvoudig model kist, dragers en gebruik 24-uurs kamer. 

Ongeacht waar u verzekerd bent of een lidmaatschap heeft. 

Ook voor het afsluiten van deposito's en uitvaartverzekeringen kunt u bij ons terecht voor een passend advies. 

Zeer ruime gratis parkeergelegenheid. Wilt u meer informatie en/of een duidelijk kostenoverzicht? Bezoek dan onze website www.uitvaartverzorgingeeken.nl of neem contact op met 0251-231262, dag en nacht bereikbaar. L a a n v a n M e e r e s t e i n 10 , 19 4 5 TA B e v e r w i j k

praktijk voor rouwbegeleiding aan kinderen, jongeren en gezinnen

Rouwbegeleiding Door: CM Media

Praktijk voor rouwbegeleiding De Blauwe Zeeridders

‘Kinderen gebruiken vaak andere manieren om met verlies om te gaan’ Als een kind te maken heeft met het verlies van een dierbare, heeft het extra zorg, aandacht en begeleiding nodig. Dat is voor ouders geen gemakkelijke opgave. Want hoe geef je jouw kind de beste steun? Praktijk De Blauwe Zeeridders van Mieke van Twillert is gespecialiseerd in rouwbegeleiding voor kinderen, jongeren en gezinnen.

M

Mieke verloor zelf op jonge leeftijd twee gezinsleden en weet waar je als kind tegenaan loopt. ,,Kinderen bezitten een enorm vermogen tot aanpassen, ook aan zeer moeilijke omstandigheden’’, vertelt ze. ,,Daar staat een enorm onvermogen om te onderscheiden wat zij zelf nodig hebben tegenover. De verliezen uit mijn jeugd en de gevolgen van zoveel aangepast gedrag, heb ik zelf pas op veel latere leeftijd verwerkt.’’ Begripsvermogen ,,Hoe je met rouw van kinderen om moet gaan, hangt samen met hun leeftijd’’, vervolgt Mieke. ,,Bij elke leeftijd hoort een bepaald begripsvermogen. Belangrijk is dat je altijd duidelijk en eerlijk bent naar kinderen en dat je niets aan de fantasie overlaat. Het ‘papa ging dood omdat hij ziek was’, kan voor een kind bijvoorbeeld tot grote angsten leiden. Kinderen zijn zelf immers vaak ziek. Uitleggen dat een beetje ziek zijn niet tot doodgaan leidt, is dan belangrijk.” Emoties Kinderen vragen na het verlies van een dierbare zelden om wat zij emotioneel nodig hebben, al helemaal niet in woorden, weet Mieke. ,,Hun eerste zorg bij de dood van bijvoorbeeld één van de ouders gaat vaak uit naar de overgebleven ouder uit angst om die ook te verliezen. De eenzaamheid en verwarring kan heel groot zijn. De achtergebleven ouder is immers ook niet meer de vrolijke ouder van voorheen. Naast verdriet kunnen kinderen emoties voelen als woede, schuld, schaamte, jaloezie en

angst. Het is belangrijk dat ze weten dat die emoties er mogen zijn.’’ Spel als therapie Mieke gebruikt in haar praktijk veel creatieve werkvormen en spel om het rouwen van kinderen te vergemakkelijken. ,,Kinderen en jongeren hebben minder woorden tot hun beschikking om hun gevoelens te omschrijven, terwijl hun emoties even intens kunnen zijn als die van volwassenen. Spelen, schrijven, tekenen en muziek luisteren zijn voor hen manieren om met verlies om te gaan. Ik gebruik onder meer het spel ‘Alle Sterren van de Hemel’ van creatief therapeute Daisy Luiten en met heel jonge kinderen leg ik vooral veel herinneringen vast.’’ Hulp Het is voor ouders niet altijd gemakkelijk om te zien of een kind goed door de periode van rouw heen komt. Mieke: ,,Signalen dat het niet goed gaat kunnen zijn: sterke emoties zoals woede, verdriet, schuldgevoelens of angst, stemmingswisselingen, depressieve klachten, in zichzelf gekeerd zijn, schoolproblemen, concentratieproblemen, slaapproblemen, bedplassen, gedragsproblemen en lichamelijke klachten zonder duidelijke oorzaak. Vooral als je één of meer van deze signalen voor langere tijd bij je kind waarneemt is het goed om hulp van buiten in te roepen.’’ Mieke geeft rouwbegeleiding vanuit Den Helder e.o. en Egmond e.o. Het wordt door de meeste verzekeraars vergoed. Voor meer info: www.deblauwezeeridders.nl

Mieke van Twillert gebruikt onder meer het spel ‘Alle Sterren van de Hemel’ bij rouwverwerking van kinderen.

Leven&STERven 43

Leven op uw eigen manier Omdat

Afscheid nemen op uw eigen manier Marry Brokking, José Loog Janneke Vreeling Annemargriet van de Kaa

ieder

brokkingenbokslag.nl 023 - 531 02 38

vaarwel

BROKKING & BOKSLAG uitvaartbegeleiding met hart en ziel

een bijzondere is...

...verdient ook u een bijzondere begeleiding. Capella is meer dan alleen begraven of cremeren. De begeleiding en zorgverlening vóór, tijdens en na de uitvaart zijn zondermeer de belangrijkste aspecten van Capella. Meedenken en meevoelen met de nabestaanden. Omdat ieder afscheid persoonlijk is.

Henny Stoop

E.J. Potgieterweg  Heiloo • tel.: 072 532 0345 email: [email protected]

Vreeker

Begraafplaatsservice Vreeker Begraafplaatsservice en Jan Reek Natuursteen, zijn beide familiebedrijven met als motto: ‘Met zorg betrokken’. Voor beide bedrijven geldt dat respectvol en dienstverlenend werken op begraafplaatsen prioriteit heeft. Jan Reek natuursteen levert natuursteen in de breedste zin van het woord. Gedenkstenen kunnen, ook met een eigen ontwerp van de klant, door ons in eigen beheer gemaakt worden. Vreeker begraafplaatsservice bv kan veel van uw wensen op de begraafplaats vervullen in overleg met beheer en belanghebbenden. Begraafplaatsen hebben iets rustgevends over zich. Uiteindelijk weer één met de aarde, de natuur. Er zit ook symboliek in begraven. Heel het leven voedt de mens zich met alles wat de aarde geeft. Op het einde van het leven geeft men het lichaam weer terug aan de aarde. Het lichaam wordt in een graf, een laatste rustplaats, gelegd opdat de aarde het weer tot zich kan nemen. Als je dit aan mensen vertelt dan komt begraven in een ander daglicht te staan.

Jan Reek natuursteen www.janreek.nl Neutronweg 9 1627 LG Hoorn

De Hout 47 1607 HB Hem www.begraafplaatsservice.nl T: 0228 - 544484 F: 0228 - 544651 E: [email protected]

Nazorg Door: HS Publicity

Uitvaartondernemers verlenen steeds vaker nazorg

Praktische en emotionele zorg na de uitvaart Na een overlijden valt er veel te regelen. Ook nog na de uitvaart. Zaken waar het hoofd dan vaak niet naar staat. Dat kan variëren van het opzeggen van abonnementen tot het regelen en verdelen van de erfenis. Gelukkig zijn er steeds meer uitvaartondernemers die behalve praktische nazorg ook nazorg op emotioneel vlak verlenen.

Nazorgverleners kunnen ook helpen met de administratie.

Emotioneel heeft een nabestaande veel te verwerken. En dan moeten er ook nog administratieve en financiële zaken worden geregeld, ook na de uitvaart, precies op het moment dat iemand misschien wel in een zwart gat valt. En dat is moeilijk. Uitvaartondernemers zijn zich daar steeds bewuster van, daarom verlenen zij ook steeds vaker nazorg. Die hulp kan praktisch zijn, maar ook op emotioneel vlak. Soms laten uitvaartondernemers de nazorg over aan specialisten, zoals een nazorgmedewerker. En soms verzorgen zij zelf de nazorg. Belang van nazorg Henny Stoop (60) is zo’n uitvaartverzorgster die alles zelf doet, van de voorzorg tot de nazorg. Henny vormt al vijftien jaar samen met haar man Theo Steenman Capella Uitvaartverzorging Heiloo. Theo is verantwoordelijk voor de technische en administratieve kant, terwijl Henny al het veldwerk doet. Het belang van nazorg kent Henny als geen ander. „Sommige mensen hebben het echt nodig om even met mij koffie te drinken of een strandwandeling te maken”, vertelt Henny. „Het is zo belangrijk om te blijven praten. Ik vraag de nabestaande ook altijd hoe hij of zij de uitvaart vond en of degene een beetje slaapt. Maar ik praat met de nabestaanden ook over verdriet en soms boosheid.” Die gevoelens delen met een onbekende nazorgmedewerker, waar nabestaanden rond de uitvaart niets mee te maken hebben gehad, kan volgens Henny best moeilijk zijn. „Daarom doe ik alles zelf. De mensen kennen mij al en ik ken de mensen. We hebben tenslotte samen de uitvaart verzorgd.” Wat nazorg kán zijn Voor Henny is ‘nazorg’ een rekbaar begrip. En dat is het ook. Zo kunnen nabestaanden worden geholpen door

een financieel verliesconsulent. Dat is erg zakelijk. Deze persoon helpt met praktische zaken als het opzeggen van abonnementen en het regelen en verdelen van de erfenis. Voor intensieve emotionele steun kunnen nabestaanden terecht bij nazorgmedewerkers, die een persoon ook kunnen doorverwijzen naar diverse instanties in gespecialiseerde hulpverlening. Of nabestaanden kunnen steun zoeken bij uitvaartverzorgers als Henny. Henny heeft nazorg opgenomen in haar basistarief. Zij helpt ‘haar’ nabestaanden ook met de administratie, zoals de zaken rondom de verzekeringspolissen en het begeleiden naar de notaris. Maar belangrijker vindt zij de emotionele steun. Daarin gaat zeveel verder dan de meeste uitvaartverzorgers:„Ik ga nog steeds af en toe bij een mevrouw langs van wie haar man tien jaar geleden is overleden. Dat doe ik als ik merk dat daar behoefte aan is. Tien jaar is misschien lang, maar sommige mensen maken geen gebruik van nazorg, daarom kan ik meer aandacht besteden aan de mensen die er wel behoefte aan hebben. En dus ook voor langere tijd.” Henny verdiept zich ook in de nabestaanden. „Zo ben ik onlangs een strandwandeling gaan maken met een nog jonge vrouw die net haar man en broer heeft verloren. Zij voelde zich zo leeg. Ze wilde graag iets doen, dus heb ik haar geholpen aan een baan als gastvrouw bij het MCA. Daar werkt ze nu twee ochtenden in de week met veel plezier. Ook dat is nazorg, vind ik.”

Gids na een overlijden Op de website van Landelijk Steunpunt Rouw (LSR) is de box ‘Zorgzame nazorg’ te bestellen. Die box bevat twee boekjes: ‘Wat te regelen na een overlijden’ en ‘Verlies, verdriet en verder’. De eerste is een praktische handleiding over zaken die na een overlijden geregeld moeten worden. Het boekje ‘Verlies, verdriet en verder’ is een bundeling van ervaringsverhalen van mensen die een dierbare hebben verloren. Deskundigen geven op deze verhalen hun reflectie. Uitvaartverzorgers geven deze boekjes of soortgelijke boekjes vaak als leidraad en houvast aan de nabestaanden. Zie ook www.landelijksteunpuntrouw.nl.

Leven&STERven 45

Tijd voor een goed gesprek Het is geen taboe meer om voor het overlijden al te praten over je eigen uitvaart of die van je dierbare. Zo weten de nabestaanden wat je wensen zijn en waar zij rekening mee kunnen houden. Dat brengt duidelijkheid en rust. Wilt u meer weten over bijvoorbeeld de mogelijkheden bij u in de buurt, de kosten van een uitvaart, of u voldoende verzekerd bent? Ik probeer in mijn werk zoveel mogelijk aan te sluiten bij de situatie waarin ik gevraagd word en ervoor te zorgen dat mensen deze moeilijke dagen kunnen doorbrengen op een manier, waarbij zij zich ‘goed’ voelen. In plaats van standaardoplossingen, wil ik samen met u een passend en waardig afscheid organiseren. Het is heel belangrijk om tijd en ruimte te ‘nemen’ om uw wensen voor dit laatste afscheid te bespreken. Dit hoeft niet op één dag. Daarom zal ik, indien gewenst, regelmatig langskomen om mogelijkheden door te spreken. Ik geef informatie, maar u bepaalt de keuze voor een kist, kaart, uitvaartcentrum e.d. Bijna alles is mogelijk. Ieder die zich aangesproken voelt door mijn werkwijze kan mij inschakelen, ongeacht geloof, levensvisie of verzekeringsvorm. U bent vrij in de keuze van een uitvaartondernemer.

www.groenbloemdecoraties.nl Bruids- en gelegenheidsbloemwerk Businessbloemist Bloem- en groenarrangementen

Uitvaartverzorging Monica Beers

Bestelsysteem online

Bel of mail voor een gratis informatief gesprek [email protected]

Bedrijfsabonnementen

0229 - 217412 www.monicabeers.nl

Zorgzaam in héél West-Friesland

Raadhuisplein 42, 1701 EJ Heerhugowaard

persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent. •

24 uur per dag bereikbaar en beschikbaar voor het regelen van een uitvaart

•

Persoonlijke begeleiding vanaf de bespreking tot aan de uitvaart

•

Gratis Nazorg na de uitvaart

•

Verzorgd de uitvaart ook als u elders verzekerd bent

•

Gratis informatiemap voor alles wat bij een uitvaart komt kijken

•

Mogelijkheid tot opbaring, zowel thuis als in een uitvaartcentrum bij u in de buurt

•

Mogelijkheid tot het afsluiten van een uitvaartverzekering

•

Mogelijkheid tot gratis inschrijving

e in u onlin f j i r h c S

Merelstraat 28

2352 VD Leiderdorp

071 - 572 00 76 (dag en nacht)

www.arumuitvaartzorg.nl

d voor

ie u w tis n e gr a

sbrie

f

aandacht zorg respect

Een passende laatste rustplaats

Gedenkpark Westerveld De sfeer van het monumentale gedenkpark Westerveld is uniek en bijzonder. Verscholen tussen weelderig groen en duinen wisselen traditionele grafmonumenten en kunstzinnig vormgegeven objecten elkaar af. Indrukwekkende urnentuinen die piëteitsvol grenzen aan water. Met uitzicht over het weidse terrein dat ook natuurgebied is. Westerveld is modern, eigentijds en schitterend gelegen. Ons ervaren team van medewerkers helpt u graag bij het maken van de juiste keuze voor een passende laatste rustplaats.

Begraven Het prachtige park bestaat uit verschil­ lende delen met een eigen karakter in inrichting en sfeer. Ook grafmonumenten krijgen steeds meer een eigen identiteit. Het kopen van een graf voor onbepaalde tijd is daarbij nog mogelijk, waarbij de plek vooraf kan worden bepaald. Denkt u aan traditioneel, of voelt u zich meer thuis bij modern? Hebt u wel eens gedacht aan roestvrij staal, glas of hout? Of spreekt bovengronds begraven meer aan. Westerveld kan op bepaalde plekken in het park het decor vormen van een naar eigen wens ontworpen mausoleum (bovengrondse grafkelder).

Cremeren Wanneer er gekozen wordt voor crematie is er vaak behoefte aan een plek om de overledene te gedenken. De uitgestrekte urnentuin, gelegen in een overvloed aan natuurschoon, biedt hiervoor alle ruimte. Ook het bijzetten van de as in het glooiende gedenkpark is mogelijk. In een indrukwekkend columbarium bijvoorbeeld; een plaats waarin de urnen in nissen een unieke herdenkingsplek vormen. Daarnaast is het mogelijk de as bij te zetten, in of op

Muziek als troost Sinds 1994 houdt Westerveld ieder jaar in het park het Concerto in Memoriam. Dit jaar vindt het gratis toegankelijke concert plaats op zondag 10 juni om 14.00 uur. De muzikale invulling wordt verzorgd door het (internationaal) bekende Westlands Mannenkoor. De heer Bas Eenhoorn, burgemeester van Alphen aan den Rijn, spreekt het Woord van Troost. De heer Eenhoorn kwam het laatste jaar met interviews en toespraken veelvuldig in de publiciteit naar aanleiding van de schietpartij in winkelcentrum De Ridderhof in zijn gemeente.

een bestaand graf. Het is zelfs mogelijk om as bij te zetten of te verstrooien in of op een grafruimte waarin is begraven.

Dienstverlening Iedere plechtigheid is uniek. Door goed gastheerschap en hoogwaardige dienstverlening streven wij te voldoen aan alle wensen, zowel tijdens de plechtigheid als bij de condoleance. Nabestaanden weten wat bij de overledene past, bijvoorbeeld sober en ingetogen of juist zeer uitbundig. Bij de condoleance kan dit koffie met een koekje, cake of broodje zijn. Maar ook het uitbrengen van een toost met champagne, wijn en luxe hapjes is mogelijk. Heel veel wensen behoren tot de mogelijkheden en zijn bespreekbaar. Onze medewerkers denken graag met u mee. Kijk voor alle informatie op www.bc­westerveld.nl

Duin en Kruidbergerweg 2­6 1985 HG Driehuis tel: 0255 ­ 514 843 E­mail: info@bc­westerveld.nl website: www.bc­westerveld.nl Begraafplaats & Crematorium Westerveld maakt deel uit van ‘de Facultatieve Groep’.

Petra van der Meer

Gijsje Teunissen

Natalie Bosscher

Katia Mulder

*Sfeervolle afscheidsvieringen bij CHARON Uitvaartbegeleiding, zie binnenzijde magazine.

W W W. C H A R O N U I T VA A R T. N L