STELSEL WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

STELSEL WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK Ministerie van Financiën Januari 2014

Onderzoek uitgevoerd op het Flitspanel, december 2013 © GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

1

Inhoudsopgave

1. Management Summary 2. Onderzoeksresultaten 3. Onderzoeksverantwoording 4. Contact

© GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

2

2

Management Summary


3

Management Summary (1) Tijd aan onderzoek en onderwijs Gemiddeld besteed men 40% van de tijd aan onderzoek en 21% aan onderwijs. bètavakgebieden besteden gemiddeld meer tijd aan onderzoek dan andere vakgebieden. Ruim een derde besteed minder tijd aan onderzoek dan is afgesproken. Aan onderwijs wordt door ruim een kwart meer tijd besteed dan afgesproken.

35% is niet tevreden over het gemiddelde percentage tijd wat men aan onderzoek besteed. Ruim de helft zou meer tijd willen besteden aan onderzoek. Een derde van de onderzoekers vindt de verhouding van tijd die aan onderzoek besteed wordt ten opzichte van de tijd die aan onderwijs wordt besteed niet goed. Alpha en gammavakgebieden vinden relatief vaker dat de verhouding scheef is dan bètavakgebieden en pleiten voor een betere balans. Prestatieindicatoren en -beloning Het aantal publicaties in hoog gewaardeerde wetenschappelijke tijdschriften is de belangrijkste prestatie-indicator bij de persoonlijke beoordeling. Veel onderzoekers geven aan het liefst van de kwantitatieve indicatoren zoals het aantal publicaties en de positie op de rankings af te willen aangezien dit leidt tot perverse prikkels. Een derde van de onderzoekers vindt dat een hoge notering op internationale rankinglijsten veel zegt over de kwaliteit van onderzoek binnen de organisatie. Een hoger percentage (43%) vindt dat internationale visitatierapporten veel zeggen over de kwaliteit van onderzoek binnen de organisatie. Meer autonomie is de belangrijkste prestatiebeloningsvorm. Een salarisverhoging als prestatiebeloning vindt bij maar liefst 64% zelden of nooit plaats. Verdeling van onderzoeksmiddelen De herkomst en verdeling van onderzoeksmiddelen is voor velen nog een grijs gebied. Een derde heeft geen goed beeld van de herkomst van de middelen die zij zelf ter beschikking hebben voor onderzoek. Daarnaast geeft 43% aan dat de middelen niet op een transparante manier over de afdelingen/faculteiten worden verdeeld. De helft vindt dan ook dat de transparantie binnen de organisatie over de verdeling van middelen moet worden verhoogd. Slechts een kwart heeft een goed beeld van de verdeling van middelen voor onderwijs en voor onderzoek.


4

Management Summary (2) Inhoud van het onderzoek De inhoud van het onderzoek wordt met name bepaald door de vakgroep, sectie of afdeling zelf waar de onderzoeker werkzaam is. Daarnaast geeft drie op de vier aan voldoende ruimte te krijgen om zelf de onderzoeksvragen te bepalen. Bijna een derde geeft aan dat het onderzoek wat men doet erop gericht is om op korte termijn praktisch toepasbaarheid te zijn. Dit laatste is voor een aantal onderzoekers wel een punt voor verbetering. Zij vinden dat er minder nadruk gelegd moet worden op valorisatie en dat er ook meer ruimte moet komen voor fundamenteel onderzoek. Doelstellingen in het werk Onderzoekers vinden het kunnen uitvoeren van kwalitatief hoogwaardig onderzoek (excellentie) en het werken in een omgeving met kwalitatief goede en inspirerende mensen het belangrijkste in hun werk. Het geven van onderwijs is een minder belangrijke doelstelling van het werk. Het feit dat onderzoekers excellentie als primaire doelstelling zien, matcht met de excellentie doelstelling die bij 62% van de organisaties centraal staat. Belangrijkste suggesties voor verbetering van het stelsel wetenschappelijk onderwijs Onderzoekers in zowel de bèta- als alpha- en gammarichting geven aan dat er meer financiering via de eerste geldstroom moet komen. Zij zijn momenteel veel tijd kwijt aan het schrijven van voorstellen als onderdeel van de aanvraagprocedure van de NWO subsidies. Dit vinden zij ten koste gaan van de tijd voor onderzoek. Daarnaast is de kans op acceptatie klein. Dit geldt in het bijzonder voor jonge wetenschappers die nog geen bewezen track record hebben. Veel onderzoekers vinden dat de “tombola van de NWO” niet leidt tot het financieren van de beste onderzoeken en dat dit vaak een kwestie is van vriendjespolitiek. Net als de bètawetenschappers geven ook de alpha- en gammaonderzoekers aan dat zij meer vrijheid willen in onderzoeksthema’s en dat er minder gefixeerd moet worden op het koppelen van onderzoeksagenda's en -financiering aan topsectoren en andere economisch gestuurde thema's. Een ander geluid is dat de positie van promovendi verbeterd moet worden. Zij zijn momenteel veelal werkzaam op basis van een beurs en niet op basis van een vaste aanstelling. Onderzoekers merken dat een groot aantal promovendi onderzoek doen met een sterke korte termijn benadering en het land zullen verlaten als zij gepromoveerd zijn.


5

Onderzoeksresultaten


6

Bèta vakgebieden besteden gemiddeld meer tijd aan onderzoek en onderzoek gerelateerde werkzaamheden dan alpha vakgebieden

Totaal

31.3 Totaal

Natuur- en levenswetenschappen (Biologie/Overig) Natuur- en levenswetenschappen (Wiskunde/Informatica)

31.3

39.8 33.8

Gezondheid

32.3

Techniek

32.1

Gedrag & Maatschappij

28.6

Economie

25.7

Taal & Cultuur

25.4

Recht

Instellingen KNAW

38.4

Instellingen NWO

38.7

Universitair Medisch Centra

35.5

Universiteiten

29.1

Overig

29.6

21.9

Overig

28.4 20

25

30

35 40 Gem. aantal uren p/wk

 Onderzoeksinstellingen besteden gemiddeld meer tijd naar onderzoek en onderzoek gerelateerde taken dan universiteiten.  Personen met een vast dienstverband besteden gemiddeld minder tijd aan onderzoek, vergeleken met personen met een tijdelijk contract/aanstelling. Onderzoekers werkzaam op basis van een beurs besteden gemiddeld de meeste tijd aan onderzoek (gemiddeld 42 uur p/week).


20

25

30 35 40 Gem. aantal uren p/wk

Hoeveel uren in de week bent u gemiddeld zelf bezig met onderzoek en onderzoek gerelateerde werkzaamheden? Basis: alle respondenten N =4243

7

Gemiddeld besteedt men 40% van de tijd aan onderzoek en 21% aan onderwijs. Aan acquisitietaken besteedt men gemiddeld 6%. 100% 90% 28

4 4 6

2 5

3 10

3 4

11

12

11 9

80%

2 3 5

16

51% - 60%

21 70% 60%

6

12

19

6 8

20

21% - 30%

12

11% - 20%

17

40%

24 30%

6% - 10%

17

16

59 50

15 20% 10% 0%

37

13 7 3

17

41% - 50% 31% - 40%

27

19

50%

34

24

15

Meer dan 60%

23

1% - 5% 0%

24

 Leesvoorbeeld: 28% van de deelnemers geeft aan meer dan 60% van de tijd aan onderzoek te besteden.  Onderzoekers ouder dan 40 jaar besteden relatief een hoger percentage van hun werktijd aan onderwijs en onderzoeksbegeleiding. Jongere onderzoekers meer aan onderzoek.  Personen werkzaam in de vakgebieden recht en economie besteden gemiddeld meer tijd aan onderwijs (32%) en in vakgebied gezondheid juist minder (10%).

Percentage van uw tijd dat u in de praktijk gemiddeld besteedt aan onderzoek en aan overige taken Basis: alle respondenten N = 4243

 0,5% heeft aangegeven geen antwoord te kunnen geven op de vraag. © GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

8

Ruim een derde besteedt (veel) minder tijd aan onderzoek dan is afgesproken/vastgelegd. Aan onderwijs wordt door ruim een kwart meer tijd besteed dan afgesproken/vastgelegd. 100% 90% 80%

13 3 5

17 28

19 60%

40

8

70%

3 10

44

46

49

Veel meer dan is afgesproken/ vastgelegd

8 16

50%

Weet ik niet / er is hierover niets formeel vastgelegd/besproken

31

3 9

7

Meer dan is afgesproken/ vastgelegd

5

40%

Ongeveer gelijk

30% 20%

51

52 44

25

40 43

42

1

3

Minder dan is afgesproken/ vastgelegd

10% 10

0%

4

5 1

1

5 1

 In de vakgebieden recht (60%), taal & cultuur (49%), economie (47%) en gedrag & maatschappij (42%) is het percentage dat minder of veel minder tijd besteedt aan onderzoek hoger dan gemiddeld. Dit geldt ook voor het percentage dat meer of veel meer tijd aan onderwijs besteedt dan afgesproken/vastgelegd (resp. 35%, 43%, 39% en 40%).  Universitair (hoofd)docenten en hoogleraren besteden relatief vaker minder tijd aan onderzoek dan afgesproken en juist meer aan onderzoeksbegeleiding en management- en organisatietaken.  Bij universiteiten komt het vaker voor dat minder tijd dan afgesproken wordt besteed aan onderzoek, in vergelijking met instellingen KNAW/NWO en universitair medisch centra. © GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

Veel minder dan is afgesproken/ vastgelegd

In hoeverre wijkt de tijd die u gemiddeld aan bovenstaande taken besteedt, af van de tijd die hiervoor is vastgelegd of besproken op basis van uw aanstelling of van interne afspraken?

Basis: alle respondenten N = 4243

9

35% is niet tevreden over het gemiddelde percentage van de tijd dat aan onderzoek besteed kan worden. 12%

7%

28%

34% Heel ontevreden Ontevreden Neutraal

20%

Tevreden Heel tevreden

 Voornamelijk 40-plussers zijn (helemaal) niet tevreden over de tijd die ze aan onderzoek kunnen besteden. Van de jongere onderzoekers (onder de 30 jaar) die minder lang als onderzoeker werkzaam zijn, is ruim drie kwart wel tevreden.  Personen werkzaam bij een technische universiteit zijn vaker ontevreden, terwijl personen werkzaam bij een onderzoeksstelling KNAW/NWO of een medisch centrum relatief vaker tevreden zijn over de tijd die ze aan onderzoek kunnen besteden.

In hoeverre bent u tevreden over het percentage dat u gemiddeld kunt besteden aan onderzoek (contractonderzoek en overig onderzoek)? Basis: Alle respondenten

N = 4243 © GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

10

Tevredenheid

Personen werkzaam in bèta vakgebieden zijn relatief meer tevreden met het percentage van de tijd dat aan onderzoek besteed kan worden, vergeleken met andere vakgebieden. 5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0

3.4

Tevredenheid

Natuur- en leven (Bio/Overig)

5.0 4.5 4.0 3.5 3.0 2.5 2.0 1.5 1.0

3.4

Gezondheid

3.1

3.1

Natuur- en Gedrag & leven Maatschappij (Wisk/Inform)

3.1

3.0

3.0

2.9

Techniek

Overig

Economie

Taal & Cultuur

Gem. 3.2

2.73.2

Recht

3.9 3.5

Promovendus

Postdoc onderzoeker

3.4

Onderzoeker

3.2

Overig

2.9

2.8

2.8

Bestuurder (directeur, decaan)

Universitair hoofddocent / associate professor

Hoogleraar

 Van de personen die onderzoek als hoofdtaak hebben is het merendeel tevreden over de tijd die ze hieraan kunnen besteden. Universitair (hoofd)docenten en hoogleraren zijn relatief vaker ontevreden.


Gem. 3.2

2.5

Universitair docent / assistent professor

In hoeverre bent u tevreden over het percentage dat u gemiddeld kunt besteden aan onderzoek (contractonderzoek en overig onderzoek)? 11 Basis: Alle respondenten N = 4243

Ruim een derde van de respondenten vindt de verhouding van tijd die aan onderzoek besteed kan worden ten opzichte van onderwijsen overige taken niet goed. Bijna de helft vindt dit wel goed.

Totaal

8

Bèta vakgebieden

27

5

Overige vakgebieden

22

20%

30%

12

42

31

10%

36

14

11

0%

14

14

40%

50%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens

14

31

60%

70%

90%

3

100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing

 Personen werkzaam in bèta vakgebieden, zoals natuur- en levenswetenschappen en gezondheid, zijn het relatief vaker met deze stelling eens ten opzichte van personen werkzaam in een ander vakgebied.  Het zijn voornamelijk 40-plussers / personen die al langere tijd bij een onderzoeksinstelling werkzaam zijn, die van mening zijn dat de verhouding van tijd die aan onderzoek besteed kan worden ten opzichte van onderwijsen overige taken, niet goed is.  Dit geldt ook voor parttime onderzoekers (vaker oneens) ten opzichte van fulltimers (vaker eens) en voor personen met een vast dienstverband of uitzicht daarop (vaker oneens) ten opzichte van personen met een tijdelijke aanstelling of op basis van een beurs (vaker eens). © GfK 2014 Stelsel wetenschappelijk onderzoek | Januari 2014

3

10

80%

3

Stelling: De verhouding van mijn tijd die ik aan onderzoek kan besteden ten opzichte van onderwijsen overige taken, vind ik goed Basis: Alle respondenten N = 4243 12

Ruim de helft van de universitair docenten is niet tevreden over de verhouding onderzoek – onderwijs. De personen met voornamelijk onderzoekstaken zijn veel vaker tevreden. Totaal

8

27

Universitair docent / assistent professor

14

18

Hoogleraar

42

13

Universitair hoofddocent / associate professor

Onderzoeker

4

Overig

4

Postdoc onderzoeker

3

Promovendus

18

29

21

22 19 17 11

0%

12

20%

Helemaal mee oneens Mee eens

30

7 10

10

46

40%

50%

4

21 60%

Oneens Helemaal mee eens

 Van de personen werkzaam bij instellingen KNAW/NWO of medisch centra is het merendeel het eens met deze stelling.

70%

80%

4

18 18

54 30%

7

15

32

11 10%

8

41

16

4

29

26

14

3

20

15

36

7

12

15

35

10

Bestuurder (directeur, decaan)

36

90%

3 100%

Niet mee eens / niet mee oneens Weet niet / niet van toepassing Stelling: De verhouding van mijn tijd die ik aan onderzoek kan besteden ten opzichte van onderwijsen overige taken, vind ik goed Basis: Alle respondenten N = 4243


13

Het aantal publicaties is de belangrijkste prestatie-indicator bij de persoonlijke functiebeoordeling, gevolgd door de hoeveelheid verworven externe financiering.

Aantal publicaties in hoog gewaardeerde wetenschappelijke tijdschriften

3

6

11

30

Aantal publicaties in algemene zin

3 5

15

Hoeveelheid verworven externe financiering

12

10

Aantal citaties

13

Kwaliteitsbeoordeling niet-onderzoekstaken (exclusief onderwijs)

3

32

20

23

17

34 25

17

11

4

39

17

Onderwijstaken

46

9

23 26

25

14 24

25

8 9

17

5

7 11

Hoeveelheid afgerond onderzoek dat op korte termijn tot praktische toepasbaarheid kan leiden (te valoriseren is)

19

27

23

17

5

8

De mate waarin multidisciplinaire activiteiten zijn gedaan

21

26

24

16

4

9

2

10

In algemene media verschenen

28 0%

Speelt helemaal geen rol 1

2

3

4

10%

29 20%

30%

40%

Speelt een zeer grote rol 5

22 50%

60%

70%

9 80%

90%

100%

Weet niet / niet van toepassing

 Onderwijstaken spelen in de persoonlijke functiebeoordeling een relatief grotere rol in de vakgebieden economie, recht, gedrag & maatschappij, en taal & cultuur, vergeleken met andere vakgebieden.

In hoeverre spelen bovenstaande prestatie-indicatoren een rol bij uw persoonlijke functiebeoordeling?

 Bij de beoordeling van een bestuurdersfunctie (directeur, decaan, voorzitter capaciteitsgroep) speelt het aantal publicaties en citaties een minder belangrijke rol. In deze functie is de kwaliteitsbeoordeling van niet-onderzoekstaken een relatief belangrijkere prestatie-indicator.

Basis: alle respondenten


N = 4243

14

Ook zelf vindt men het aantal publicaties een belangrijke prestatie-indicator. Aantal publicaties in hoog gewaardeerde wetenschappelijke tijdschriften

30

Aantal publicaties in algemene zin

17

Hoeveelheid afgerond onderzoek dat op korte termijn tot praktische toepasbaarheid kan leiden (te valoriseren is)

18

14

Onderwijstaken

6

Aantal citaties

6

10

9

3

7

Hoeveelheid verworven externe financiering

2

10

2 3

10 13

8

16

De mate waarin multidisciplinaire activiteiten zijn gedaan

Kwaliteitsbeoordeling niet-onderzoekstaken (exclusief onderwijs)

16

16 10

8 14

7

In algemene media verschenen 01 2 Anders

20

0 Belangrijkste

10

6

20

30

Op één na belangrijkste

 Personen werkzaam in de vakgebieden techniek en gezondheid vinden zelf relatief gezien de hoeveelheid te valoriseren afgerond onderzoek belangrijker, vergeleken met andere vakgebieden.  In de categorie ‘anders’ wordt onder andere de kwaliteit van onderzoek genoemd.

4

40

50

60

% 70

Op twee na belangrijkste Welk van bovenstaande prestatieindicatoren vindt u zelf de belangrijkste? Basis: alle respondenten N = 4243


15

Meer autonomie is de prestatiebeloning die het vaakst voorkomt, gevolgd door betrokkenheid bij buitenlandse bezoeken en fellowships. Meer autonomie

10

Betrokkenheid bij buitenlandse bezoeken en fellowships

20

18

Bevordering naar een hogere functie

32

26

11

24

41

20

35

Beschikbaar stellen van (extra) onderzoeksmiddelen

19

39

21

Salarisverhoging

Nooit

10%

6

Zelden

 Prestatiebeloning in de vorm van salarisverhoging vindt bij 64% zelden of nooit plaats.

30%

40%

Regelmatig

4

4

18

50%

Vaak

60%

21

3

14 70%

19

23

3

17

38 20%

26

18

34

27 0%

24

25

Meer tijd krijgen voor onderzoek

Het toegewezen krijgen van (meer) promovendi / ondersteunend personeel

15

25

2 80%

20 90% 100%

Weet ik niet/niet van toepasing In welke mate vinden binnen uw organisatie de volgende vormen van prestatiebeloning plaats? Basis: alle respondenten N = 4243


16

Er is niet één vorm van prestatiebeloning die eruit springt als belangrijkste. Bevordering naar een hogere functie

21

Beschikbaar stellen van (extra) onderzoeksmiddelen

19

Meer tijd krijgen voor onderzoek (minder onderwijs- of overige taken)

19

Meer autonomie (bijvoorbeeld meer ruimte krijgen voor eigen invulling van het onderzoek)

Het toegewezen krijgen van (meer) promovendi / ondersteunend personeel 2

Anders

11

14

9

17

11 11 16 15

8 11

0 Belangrijkste

% 10

20

30


 Eén op de vijf ondervraagden zou als belangrijkste prestatiebeloning meer tijd willen krijgen voor onderzoek (minder overige taken)  Een derde van de hoogleraren hecht de meeste waarde aan het beschikbaar stellen van (extra) onderzoeksmiddelen. Ook onder personen werkzaam bij medisch centra wordt het beschikbaar stellen van (extra) onderzoeksmiddelen als belangrijkste genoemd.  Voor jongeren onder de 30 jaar is meer autonomie de belangrijkste vorm van prestatiebeloning.


16

13 12

5 5

13

20

15

Salarisverhoging

Betrokkenheid bij buitenlandse bezoeken en fellowships

14

40

50

60

Op twee na belangrijkste Welk van onderstaande vormen van prestatiebeloning vindt u de belangrijkste? Basis: alle respondenten N = 4243

17

Stellingen over de beleving ten aanzien van de wijze waarop onderzoeksmiddelen worden verdeeld (1). Ik heb een goed beeld van de herkomst van de middelen die ik zelf ter beschikking heb voor onderzoek

5

Ik heb een goed beeld van de herkomst van de middelen die mijn organisatieonderdeel/vakgroep ter beschikking krijgt voor onderzoek EU-middelen zijn een belangrijke manier om mijn onderzoek mee te financieren

11

10

9

6

Het belang van EU-middelen neemt voor mijn onderzoek de 2 6 komende jaren steeds meer toe Ik ontvang liever een grant vanuit de Vernieuwingsimpuls dan een grant vanuit de European Research Council (ERC)

7

Het indienen van een aanvraag bij NWO is eenvoudiger dan het 2 7 indienen van een aanvraag bij de Europese Commissie

0%

37

24

15

26

17

17

11

14

40

18

13

31

30

13

27

27

10

18

17

10

5

15

8

22

34

36

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Een derde van ondervraagden heeft geen goed beeld van de herkomst van de middelen die het organisatieonderdeel ter beschikking krijgt voor onderzoek  Ruim de helft geeft aan dat het belang van EU-middelen voor onderzoek de komende jaren steeds meer toeneemt.

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Stellingen over uw beleving ten aanzien van de wijze waarop onderzoeksmiddelen worden verdeeld (1) Basis: alle respondenten N = 4243


18

Stellingen over de beleving ten aanzien van de wijze waarop onderzoeksmiddelen worden verdeeld (2). Binnen de organisatie worden de middelen op een transparante manier over de verschillende afdelingen/faculteiten/vakgroepen verdeeld

15

Het is voor mij helder waar de verantwoordelijkheid voor de verdeling van middelen binnen de organisatie is belegd

28

9

De beslissing over onderzoeksprogrammering wordt op hetzelfde niveau binnen de organisatie genomen als het niveau waarop de middelen worden verdeeld

6

Bij de verdeling van onderzoeksmiddelen spelen geleverde prestaties van onderzoekers een grote rol

4

Ik heb zelf invloed op de middelen die ik voor onderzoeksdoeleinden beschikbaar krijg

28

14

14

10%

22

14

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  43% vindt niet dat de middelen binnen de organisatie op een transparante manier worden verdeeld.  Bijna de helft van de ondervraagden geeft aan dat bij de verdeling van onderzoeksmiddelen de geleverde prestaties van onderzoekers een grote rol spelen.

30

50%

60%

11

37

34

40%

19

8

4

20

30%

3

27

18

17

20%

16

17

20

10

0%

19

70%

16

7

80%

11

90% 100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Stellingen over uw beleving ten aanzien van de wijze waarop onderzoeksmiddelen worden verdeeld (2) Basis: alle respondenten N = 4243


19

Volgens 45% van de personen werkzaam bij een universiteit of umc komt het regelmatig voor dat onderzoeksprojecten in te korte tijd moeten worden afgerond. Het komt regelmatig voor dat er geen ruimte/budget is voor vervolgonderzoek, terwijl de onderzoeksresultaten daar wel om 1 8 vragen Ik ervaar dat er vanuit de organisatie wordt gestuurd om in te schrijven op projecten of onderzoeksterreinen die binnen de organisatie belangrijk worden gevonden

15

3

13

Het komt regelmatig voor dat onderzoeksprojecten in te korte tijd 2 moeten worden afgerond

De grote nadruk op onderzoek in mijn vakgroep zet de onderwijskwaliteit onder druk

36

16

10%

22

30%

11

33

33

20%

17

43

19

11

0%

22

17

40%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Bovenstaande conclusie geldt voornamelijk in de vakgebieden gezondheid en recht, en juist minder in economie.

50%

12

20

60%

14

70%

12

9

80%

10

90% 100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Kunt u voor onderstaande stellingen aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? Basis: respondenten werkzaam bij een universiteit of universitair medisch centrum


20

Het komt niet vaak voor dat middelen die voor onderwijs bedoeld waren, worden ingezet voor onderzoek

Ik heb een goed beeld van de verdeling van de middelen die bedoeld zijn voor onderwijs en voor onderzoek

10

Het komt regelmatig voor dat middelen die voor onderzoek bedoeld waren, worden ingezet voor onderwijsdoeleinden

30

13

Het komt regelmatig voor dat middelen die voor onderwijs bedoeld waren, worden ingezet voor onderzoeksdoeleinden

29

16

Onderzoeksvoorstellen die in competitie het niet hebben gehaald, worden vaak alsnog vanuit de 1e geldstroom bekostigd

13

32

26

0%

22

9

11

30

19

5

15

3

34

5 1

34

11

50

28

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Het zijn voornamelijk bestuurders en hoogleraren die een goed beeld hebben van de verdeling van de middelen die bedoeld zijn voor onderwijs en onderzoek.

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Kunt u voor onderstaande stellingen aangeven in hoeverre u het hiermee eens of oneens bent? Basis: respondenten werkzaam bij een universiteit of universitair medisch centrum


21

De inhoudelijke sturing van onderzoek wordt met name ervaren op het meest decentrale niveau en er is relatief veel vrijheid om dit zelf te bepalen De vakgroep, sectie of afdeling waar ik werkzaam ben

41

Ik heb zelf de vrijheid om mijn onderzoek te bepalen

22

28

De Universiteit of het Instituut waar ik werkzaam voor ben

8

NWO vanuit de rol van verdeler van 2e geldstroommiddelen

7

De faculteit waar ik werkzaam ben

6

Bedrijven en overheden als opdrachtgever (derde geldstroom)

11

3 3

De EU als financier van onderzoek

3 0

15

13 7

11

14

15

4

De Rijksoverheid als verantwoordelijke voor het totale wetenschapsstelsel

16

9

12 9

5

7

10 10

Belangrijkste

% 20

30

40


 Binnen het vakgebied economie heeft bijna de helft vooral zelf de vrijheid om onderzoek te bepalen.  Bij de Rijksuniversiteit Groningen, Tilburg University, Universiteit van Amsterdam en Erasmus Universiteit Rotterdam heeft men relatief vaker de vrijheid om de onderzoeken zelf te bepalen, vergeleken met andere universiteiten en onderzoeksinstellingen.

50

60

70

80

Op twee na belangrijkste Welk van deze organisaties of organisatieonderdelen acht u het meest invloedrijk op de inhoudelijke sturing van uw onderzoek? Basis: alle respondenten N = 4243


22

Ruim de helft zou wel meer tijd willen besteden aan onderzoeken. Aan de andere kant zou meer dan de helft niet meer tijd willen besteden aan onderwijstaken.

Ik zou binnen mijn takenpakket meer tijd willen besteden aan onderzoek

3

Ik zou meer tijd willen besteden aan onderwijstaken

15

23

16

Ik zou meer tijd willen besteden aan overige taken (zoals management- en organisatietaken en acquisitie)

35

39

27

0%

10%

26

44

20%

30%

40%

50%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Vooral in economisch vakgebied zou men meer tijd willen besteden aan onderzoek (72%).  Personen met een vaste aanstelling of uitzicht daarop zouden relatief vaker meer tijd willen besteden aan onderzoek en juist minder aan onderwijstaken, vergeleken met personen met een tijdelijke aanstelling.  71% zou niet meer tijd willen besteden aan overige taken.


22

60%

70%

2

15

22

16

10 12

80%

90% 100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Stellingen over de inhoud van het werk (1) Basis: alle respondenten N = 4243

23

Drie op de vier ondervraagden geeft aan voldoende ruimte te krijgen om zelf de onderzoeksvragen te bepalen. Ik krijg voldoende ruimte om zelf mijn onderzoeksvragen te 2 7 bepalen Van een groot deel van het onderzoek dat ik doe is beoogd dat het op korte termijn tot praktische toepasbaarheid leidt

14

13

Ik moet binnen de organisatie veel verantwoording afleggen over de manier waarop ik mijn onderzoekstaken doe

30

8

Ik zie mijn vakgenoten bij andere organisaties binnen Nederland meer als concurrent dan als samenwerkingspartners

51

23

39

13

Ik zie mijn vakgenoten binnen mijn organisatie meer als concurrent dan als samenwerkingspartners

10%

25

26

22

20%

44

30%

40%

50%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens

70%

4 3

15

13

60%

2

7 3

20

45

32

0%

26

80%

32

8 21

90% 100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing

 Vakgenoten worden binnen en buiten de eigen organisatie niet of nauwelijks als concurrenten gezien.

Stellingen over de inhoud van het werk (2)

 Voor de helft van de personen werkzaam in de techniek geldt dat van een groot deel van het onderzoek is beoogd dat het op korte termijn tot praktische toepasbaarheid leidt.

Basis: alle respondenten

 Bij rechten worden vakgenoten (binnen en buiten de organisatie) iets vaker als concurrenten gezien, vergeleken met andere vakgebieden.


N = 4243

24

(Ruim) de helft vindt dat transparantie over de verdeling onderzoeksmiddelen en over verantwoordelijkheden binnen de organisatie moet worden verhoogd. De transparantie binnen mijn organisatie over hoe middelen 1 10 worden verdeeld, moet worden vergroot

De transparantie binnen mijn organisatie over waar 2 verantwoordelijkheden zijn belegd, moet worden vergroot

22

13

25

Ik vind het goed wanneer middelen die voor onderzoek bedoeld waren, worden ingezet voor onderwijsdoeleinden

26

Ik vind het goed wanneer middelen die voor onderwijs bedoeld waren, worden ingezet voor onderzoeksdoeleinden

24

0%

41

10%

17

37

13

51

12

49

20%

30%

40%

50%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Een groot aandeel respondenten vindt dat middelen tussen onderwijs en onderzoek niet mogen worden verschoven.

14

60%

70%

80%

9

9

51 6

5 1 7

90% 100%

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Stellingen over hoe u de verdeling van middelen en inhoud van het werk ervaart Basis: alle respondenten N = 4243


25

Men wordt voornamelijk gedreven door het kunnen uitvoeren van kwalitatief hoogwaardig onderzoek en het werken in een omgeving met kwalitatief goede en inspirerende mensen. Het kunnen uitvoeren van kwalitatief hoogwaardig onderzoek

42

Het werken in een omgeving met kwalitatief goede en inspirerende mensen

24

Het doen van maatschappelijk relevant onderzoek

30

16

Verdienen van een goed salaris, secundaire arbeidsvoorwaarden en pensioen

4

8

Het geven van onderwijs

3

8

Het kunnen opbouwen van status / bekend staan als gerespecteerd onderzoeker binnen mijn vakgebied

3

Kennisverspreiding Het werken in een internationale omgeving

3

Kennisbenutting/valorisatie

2

Aansluiten bij maatschappelijke behoeften

14

9 17

11

18 10

6

2 4

21

9 8 8

4

2 3

Bijdragen aan verhogen concurrentiekracht (bedrijfsleven) Anders

%

3 0 Belangrijkste

20

40


 Het geven van onderwijs is een minder belangrijke doelstelling in het werk.  In de vakgebieden gezondheid, economie en gedrag & maatschappij hecht men relatief meer waarde aan het doen van maatschappelijk relevant onderzoek, vergeleken met andere vakgebieden.

60

80

Op twee na belangrijkste

Welk van deze doelstellingen vindt u de belangrijkste in uw werk? Basis: alle respondenten N = 4243


26

Kwalitatief hoogwaardig onderzoek staat veruit het meest centraal. 46% noemt hoge kwaliteit van onderwijs niet als een van de drie belangrijkste doelstellingen van de organisatie. Kwalitatief hoogwaardig onderzoek (excellentie)

62

Hoge kwaliteit onderwijs

9

Kennisbenutting/valorisatie

6

Aansluiten bij maatschappelijke behoeften

6

Kennisverspreiding

3

16

28

17

17

19

11 11

6

16 15

24 4

Bijdragen aan verhogen concurrentiekracht (bedrijfsleven)

Bieden van goede arbeidsvoorwaarden voor werknemers (ten behoeve van werving en behoud onderzoekers)

3

Anders

8 0

6 3 3 10

% 20

Belangrijkste

30

40

50


 Hoge kwaliteit van onderwijs is in de vakgebieden recht, gedrag & maatschappij en taal & cultuur vaker een belangrijke doelstelling van de organisatie dan in andere vakgebieden. Dit geldt ook voor instellingen KNAW/NWO en universitair medisch centra, in vergelijking met universiteiten en andere instellingen.

60

70

80

90

Op twee na belangrijkste Welke van deze doelstellingen staan volgens u bij uw organisatie centraal? Basis: alle respondenten N = 4243


27

43% vindt dat internationale visitatierapporten veel zeggen over de kwaliteit van onderzoek binnen de betreffende organisatie. 19% is het hier niet mee eens.

Internationale visitatierapporten zeggen veel over de kwaliteit van onderzoek binnen de betreffende organisatie

4

15

Een hoge notering op internationale rankinglijsten zegt veel over de kwaliteit van onderzoek binnen de betreffende organisatie

10

Het aantal publicaties is een goede graadmeter voor het bepalen van de mate van kennisverspreiding

12

Inzetten op het vergroten van het aantal afgegeven patenten draagt bij aan een betere kennisbenutting/valorisatie

12

0%

26

38

28

5

26

33

25

28

23

19

3 4

28

13

1

12

22

32

10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Helemaal mee oneens Niet mee eens / niet mee oneens Helemaal mee eens  Een op de drie ondervraagden vindt een hoge notering op internationale rankinglijsten een goede maatstaf voor kwaliteit van onderzoek.  37% vindt niet dat inzetten op het vergroten van het aantal afgegeven patenten bijdraagt aan een betere kennisbenutting/valorisatie.

Oneens Mee eens Weet niet / niet van toepassing Stellingen over de waarde die u hecht aan prestatie-indicatoren in relatie tot doelstellingen van onderzoek Basis: alle respondenten N = 4243


28

Suggesties voor verbetering vanuit de bèta richting voor het stelsel wetenschappelijk onderwijs •

Onderzoekers geven aan dat zij meer financiering willen ontvangen via de eerste geldstroom in plaats van de tweede geldstroom. Zij vinden dat dit ten goede komt aan de continuïteit van het onderzoek en dat de tijd die momenteel besteed wordt met het schrijven van voorstellen dan besteedt kan worden aan onderzoek zelf.

•

Financiering via de tweede geldstroom zorgt volgens de onderzoekers voor een eindeloze competitie waar het geld uiteindelijk gaat naar top onderzoekers met een groot track record of naar consortia. Onderzoekers zijn veel tijd kwijt met het schrijven van voorstellen om in aanmerking te komen voor beurzen, maar de kans op acceptatie is volgens hen laag. Dit geldt in het bijzonder voor jonge wetenschappers (promovendi of post-docs) of kleinere projecten waar valorisatie niet het hoofddoel is. Het invoeren van vrije competitie en het vergroten van de ondersteuning van individuele onderzoekers is volgens sommige onderzoekers een oplossing.

•

Onderzoekers geven ook aan dat zij de beurs voor promovendi willen afschaffen en dat universiteiten hen een vaste aanstelling moeten geven om brain drain tegen te gaan. Doordat er veel tijdelijke contracten zijn en weinig vaste aanstellingen verkleint dit de kans om echt fundamenteel onderzoek te doen en is er een grote focus op korte termijn onderzoek.

•

Bij de verdeling van financiële middelen is valorisatie een belangrijke factor. Een aantal onderzoekers zou de nadruk op valorisatie willen verlagen. De nadruk op valorisatie leidt volgens hen alleen maar tot een korte termijn benadering. Daarnaast vinden zij Topsectoren geen goed initiatief omdat onderzoeksthema’s op deze manier top-down worden opgelegd. Onderzoekers zouden meer vrijheid moeten krijgen in onderzoeksthema’s waarbij er ook ruimte is voor fundamenteel onderzoek. Financiële middelen dienen dan wel meer gelijk verdeeld te worden (toegepast versus fundamenteel onderzoek). Er zijn ook onderzoekers die meer nadruk op interdisciplinairiteit wensen. Daarnaast noemen sommige onderzoekers de samenwerking tussen bedrijfsleven en wetenschap, bijvoorbeeld duale trajecten van PhDs.

•

Onderzoekers geven aan dat beoordeling moet plaats vinden op basis van de kwaliteit van het onderzoek en niet op prestatie-indicatoren zoals het aantal publicaties per onderzoeker of aantal diploma’s die behaald worden (geen outputfinanciering). Daarnaast geven onderzoekers ook aan dat zij meer aandacht willen voor het belonen van excellent onderwijs.


29

Suggesties voor verbetering vanuit de alpha/gamma richting voor het stelsel wetenschappelijk onderwijs •

Net als onderzoekers in de bètawetenschappen geven ook onderzoekers uit de alpha- en gammawetenschappen aan dat er meer financiering overgeheveld moet worden naar de eerste geldstroom. Onderzoekers vinden dat zij teveel tijd kwijt zijn aan het indienen van voorstellen aan de NWO wat ten koste gaat van de tijd voor onderzoek. Universiteiten zouden meer direct het geld moeten verdelen over de faculteiten in plaats van via calls van instituten zoals de NWO. Dit verkleint de afhankelijkheid en vergroot de kansen dat goede, maar afgewezen voorstellen ook financiering krijgen.

•

Net als de bètawetenschappers geven ook de alpha- en gammaonderzoekers aan dat zij meer vrijheid willen in onderzoeksthema’s en dat er minder gefixeerd moet worden op het koppelen van onderzoeksagenda's en -financiering aan topsectoren en andere economisch gestuurde thema's.

•

Alpha- en gammaonderzoekers vinden dat er een herverdeling plaats moet vinden van de subsidiestroom. Zij vinden dat er minder grote subsidies verstrekt moeten worden aan meer onderzoekers. Meer aandacht voor kleinere projecten in plaats van grote projecten. Daarnaast moet de verdeling ook eerlijker plaatsvinden; de huidige verdeling is niet transparant genoeg waardoor “top”onderzoekers meer kans lijken te hebben op acceptatie. Gamma-onderzoekers pleiten ook voor meer financiering van onderzoek in de geesteswetenschappen.

•

Alpha- en gammaonderzoekers vinden ook dat er minder gefocust moet worden op korte termijn onderzoek met een direct maatschappelijk belang en dat er meer middelen aangetrokken moeten worden voor puur wetenschappelijk onderzoek. Valorisatie mag niet leidend zijn in het doen van onderzoek.

•

Alpha- en gammaonderzoekers geven net als bètaonderzoekers aan dat beoordeling moet plaats vinden op basis van de kwaliteit van het onderzoek en niet op prestatie-indicatoren zoals het aantal publicaties per onderzoeker of aantal diploma’s die behaald wordt (geen outputfinanciering). Dit zijn perverse prikkels die een negatief effect hebben op de kwaliteit van het onderzoek en het is belangrijker om prikkels te selecteren die ten goede komen aan de kwaliteit van het onderzoek.

•

Alpha- en gammaonderzoekers geven net als bètaonderzoekers aan dat de positie van de promovendi verbeterd moet worden. Zij geven aan dat er meer carrièremogelijkheden voor promovendi gecreëerd moeten worden in plaats van in te zetten op het aantrekken van grotere aantallen promovendi. Het bursaal-promovendi stelsel moet gestopt worden

•

Meer nog dan bij de bètaonderzoekers, geven alpha- en gammaonderzoekers aan dat er een betere balans moet zijn tussen onderwijs en onderzoek. Soms is er teveel nadruk op onderzoek en te weinig op onderwijs.


30

Onderzoeksverantwoording


31

Onderzoeksachtergrond Doelgroep Personen werkzaam in het wetenschappelijk onderwijs of onderzoeksinstellingen, die (minimaal 1 uur per week) onderzoekstaken of onderzoek gerelateerde taken verrichten. Respons Flitspanel: 437 (23%*) Externe adressen NL: 3272 (66%) Externe adressen EN: 534 (63%)

* Exclusief indien niet behorend tot de doelgroep. Totale respons Flitspanel: 28%

Periode van veldwerk Het veldwerk van het onderzoek heeft plaatsgevonden van 4 t/m 24 december 2013. Vragenlijst De gemiddelde lengte van de vragenlijst was ruim 10 minuten.


32

Representativiteit

Steekproef

Populatie

Vast Tijdelijk Vast Tijdelijk dienstverband dienstverband dienstverband dienstverband

Functie

• • •

Hoogleraar

17%

0%

10%

1%

Universitair hoofddocent

14%

0%

8%

0%

(Universitair) docent

21%

9%

20%

12%

Postdoc

0%

8%

0%

13%

Onderzoeker

2%

2%

2%

1%

Overig WP

3%

0%

0%

1%

Promovendus

1%

22%

0%

32%

Oververtegenwoordiging van hoogleraren en (universitair) hoofddocenten (in vast dienstverband). Ondervertegenwoordiging van postdocs en promovendi. Alle overige categorieën in functie en dienstverband zijn buiten beschouwing gelaten.


33

Verwerking open vraag (nummer 21) •

•

•

• •

51% van de respondenten heeft een antwoord gegeven op de vraag naar suggesties/ideeën voor verbetering. Dit resulteerde in 2.144 antwoorden (Nederlands en Engels). De antwoorden zijn opgesplitst in antwoorden gegeven door onderzoekers in de bètawetenschappen en in de alpha-/gamma wetenschappen. De vakgebieden landbouw, techniek en de anders-categorie zijn niet meegenomen. Dit resulteerde in 1.029 open antwoorden voor de bètawetenschappen en 771 open antwoorden voor de alpha/gammawetenschappen. Een systematische steekproef van 147 antwoorden is vervolgens getrokken uit alle open antwoorden die de onderzoekers in de bètawetenschappen hebben gegeven. Elke keer werd uit alle open antwoorden het 7e antwoord gekozen (7e, 14e, 21e, etc.). Deze werd aangevuld met 3 random getrokken antwoorden. Eenzelfde systematische steekproef is getrokken voor de onderzoekers in de alpha/gammawetenschappen. Voor deze groep werd elke keer het 5e antwoord getrokken uit alle open antwoorden (5e, 10e, 15e, etc.). Dit resulteerde in 154 antwoorden. Vervolgens zijn de geselecteerde antwoorden allemaal doorgenomen. De tendens van de antwoorden gegeven door de twee verschillende groepen werd beschreven. Hierbij werd extra aandacht besteed aan de mate waarin de volgende thema’s voorkwamen: - promotiebonus (afschaffen); - vaste voet/stabiliteit financiering vergroten; - instituten (hervormen); - grote infra (meer coördinatie op aanschaf/locatie); - nationale wetenschapsagenda (opstellen/ontwikkelen); - aanvraagprocedure NWO / 2e geldstroom (verbeteren); - verwevenheid onderwijs/onderzoek (vergroten); - FES middelen (gevolgen wegvallen hiervan); - interdisciplinaire samenwerking (verhogen).


34

Kenmerken steekproef (1)

Leeftijd

Dienstverband

4% 3%

35% 30%

30%

26% 25% 21%

23%

32%

20%

54%

15% 10%

8%

5% Vast dienstverband

Tijdelijk contract/aanstelling met uitzicht op een vast dienstverband

0% t/m 29 jaar 30 - 39 jaar 40 - 49 jaar 50 jaar en ouder

Tijdelijk contract/aanstelling zonder uitzicht op een vast dienstverband Op basis van een beurs Overig


N = 4243 35


Jaren werkzaam in onderzoeksinstelling (NL)

Uren per week werkzaam als onderzoeker 30%

25%

20% 20%

29%

25% 18%

20% 15%

20%

20%

16%

19%

14% 12%

15%

10% 10%

12% 9%

10% 5%

0%

5%

0%


36


Vakgebied

Functie

Overig 9% Taal & Cultuur 9%

Gedrag & Maatschappij 17%

Natuur- en levenswetenschappen (Wiskunde/Informatica) 15%

Natuur- en levenswetenschappen (Biologie/Overig) 16%

Techniek 6% Recht 3% Economie 7%

Gezondheid 18%

Overig 5% Bestuurder (directeur, Hoogleraar decaan) 15% 2%

Promovendus 26%

Postdoc onderzoeker 10%

Universitair hoofddocent / associate professor 12%

Universitair docent / assistent professor 23%

Onderzoeker 7%


37


Instelling 25% 20% 20% 15% 10%

9%

7%

7%

7%

6%

5%

5%

6% 4%

3%

3%

3%

3%

5% 3%

5%

4%

0%


38

Contact


39

Contactgegevens

Stephan Dijcks

Linda van den Langenberg

Research Consultant

Project Manager

+31-(0)162-384 379 [email protected] GfK Nederland

+31-(0)162-384 309 [email protected] GfK Nederland


40

STELSEL WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

Recommend Documents