‘n Steentje Bijdragen’- evaluatie juli 2014 Wij kunnen een steen verleggen en simpel zorgen dat dat invloed heeft. Wat klein begint kan een grote uitwerking hebben. Het is een traag proces maar een steen verandert…
Steen Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde. Het water gaat er anders overheen. De stroom van een rivier hou je niet tegen. Het water vindt er altijd een weg omheen. Misschien eens gevuld door sneeuw en regen,neemt de rivier mijn kiezel met zich mee. Om hem dan glad en rond gesleten,te laten rusten in de luwte van de zee. Ik heb een steen verlegd in een rivier op aarde. Nu weet ik dat ik nooit zal zijn vergeten. Ik leverde het bewijs van mijn bestaan. Omdat door het verleggen van die ene steen de stroom nooit meer dezelfde weg zal gaan. Bram Vermeulen
1
VOORWOORD Voor u ligt het verslag over het maatjesproject ’n Steentje Bijdragen’ van Vragenderwijzer in samenwerking met Stichting PAS; Primair onderwijs Arnhem in Samenwerking te Arnhem dat is uitgevoerd in 2014. Het betreft een maatjesproject waarbij een kind samen met zijn moeder/vader voor de periode van half jaar is gekoppeld aan een kind met zijn moeder/vader. Gemiddeld zijn de kinderen zo’n 5 keer met hun maatje op stap geweest met het doel elkaars leefwereld te ontdekken, mee te maken, te ervaren. De kinderen zijn afkomstig van twee Arnhemse basisscholen. De basisscholen staan beiden in de wijk Klarendal/Sint Marten. De groepen kinderen hebben genoten en waren onder de indruk van het brengen van een bezoek aan elkaars school. De koppels die hebben deelgenomen aan het project hebben er veel plezier aan beleefd. Carla Rosink; initiatiefnemer en projectcoördinator
WERKWIJZE ‘n Steentje Bijdragen’ is een project waarbij een basisschoolleerling met zijn/ haar ouder van een zogenaamde zwarte school gekoppeld wordt aan een basisschoolleerling met zijn/ haar ouder van een zogenaamde witte school. De kinderen van de twee verschillende scholen gaan met hun ouder als maatje met elkaar om. De kinderen zijn van verschillende culturele achtergrond. De koppels willen elkaar als maatje leren kennen in hun eigenheid en cultuur. Het doel is elkaars leefwereld te ontdekken, mee te maken, te ervaren. Gedurende een half jaar gaan deze koppels met elkaar op stap. In dat half jaar vinden er minimaal vijf ontmoetingen plaats als koppel. Twee eigen georganiseerde/ bedachte ontmoetingen als koppels en drie ontmoetingen worden georganiseerd voor de totale groep. Het gaat om het doen van alledaagse activiteiten; zoals samen spelen, bij elkaar eten etc.
RESULTATEN In ons projectplan hebben we aangegeven welke indicatoren we zien als resultaat.
Het project is geïntroduceerd bij 2 scholen en minimaal 3 klassen per witte school en 3 klassen per zwarte school Het project is geïntroduceerd bij de Islamitische basisschool de IBN I Sina en bij de Christelijke basisschool De Wijzer; beiden in de wijk Klarendal/St,Marten. De Wijzer was een aantal jaren geleden veel meer gemixt qua culturen. De school is de laatste jaren veel witter geworden. De directeur geeft aan dat dat zeer spijtig is. De IBN I Sina is een zogenaamde zwarte school. Het bijzondere van deze combinatie is dat de scholen op een steenworp afstand liggen van elkaar, de scholen een christelijke en islamitische grondslag hebben en de kinderen uit verschillende wijken komen behalve de wijk waarin de scholen staan. Veel kinderen van De Wijzer komen vooral uit de wijken Klarendal, Sonsbeekkwartier en Sint Marten. Meer dan 50% van de kinderen van de IBN I Sina komt uit verschillende wijken in Arnhem; het gaat dan vooral om de wijken Klarendal, ’t Broek en Presikhaaf. Een aantal kinderen komt van buiten Arnhem. De IBN I Sina school is een streekschool. Er is samengewerkt met de leerkrachten van de middenbouw. Bij De Wijzer is het startgesprek gedaan met de directeur mevrouw Milou van Wensen. Vervolgens was er contact met de betrokken leerkrachten van de groepen 5 en 6. Groep 4 is er niet bij betrokken omdat de aantallen anders zeer uiteen zouden lopen in vergelijking met de Ibn i Sina. Met de directeur de heer Ismail Yilanci van de IBN I Sina is het startgesprek gedaan. Vervolgens was mijn contactpersoon de coördinator van de middenbouw naast de directe contacten met de leerkrachten van de groepen 4, 5 en 6.
2
Tijdpad De kennismaking met het project voor de groepen 4, 5 en 6 vond plaats in december 2013. Aan de hand van een fotoreportage van het project van eerder is verteld over ‘n Steentje Bijdragen. De Wijzer: De groepen 5 en 6 donderdagmorgen 19 december 2013. IBN I Sina: Groep 4, 5 en 6 maandagmiddag 16 december 2013. De groepsuitwisselingen vonden plaats in week 4 en 5 van 2014. Groep 6 (IBN I Sina) en groep 6 (De Wijzer) op maandagmiddag 20 januari 2014. (32 leerlingen) Groep 4 en 5 (IBN I Sina) en groep 5 (De Wijzer) op dinsdagmorgen 28 januari 2014. (70 leerlingen)
Het project is geïntroduceerd op een ouderavond van de beide bovengenoemde scholen In deze periode van het schooljaar was er op beide scholen geen ouderavond waarbij aangesloten kon worden. Een introductie bij de leerkrachten is wel gebeurd door de directeur. Overigens was de oudercommissie van de Ibn i Sina nog in hernieuwde opbouw. Het project is ook ter sprake gebracht door de bredeschoolcoördinator van de wijk. In een regelmatig terugkerend overleg zijn onder anderen de directeuren van de basisscholen uit de wijk Klarendal/Sint Marten vertegenwoordigd. Er wordt gewerkt met een jaarwerkplan. Onder speerpunt 2: Het Pedagogisch Klimaat met als doelstelling het implementeren van een 2 jarige methodiek “Vreedzame school/vreedzame wijk” past het project “Steentje Bijdragen’ uitstekend, zo vond men. Het project is voorts geïntroduceerd bij groepen ouders: Koffieochtend Turkse moeders in het MFC Klarendal, Somalische moeders op de basisschool en 10 minutengespreksavond van De Wijzer. Een oud-koppel heeft verteld bij de leden van de Rotaryclub Arnhem-Oost over de ontmoetingen die ze hadden als koppel bij elkaar thuis en in de groepsbijeenkomsten.
Tenminste 10 koppels; dat zijn 20 kinderen en 20 ouders vanuit 2 basisscholen hebben een half jaar lang deelgenomen aan het met elkaar optrekken van minimaal een aantal uren per maand; dat betekent dat ze op de drie georganiseerde bijeenkomsten komen en actief meedoen en dat ze zelfstandig bij elkaar op bezoek komen Er was ruim belangstelling voor het meedoen aan het vervolg na de groepsuitwisselingen bij de kinderen van de verschillende groepen. Alle ouders waarvan de kinderen serieus enthousiast waren zijn erover gebeld. Niet alle ouders wilden en konden gehoor geven aan de belangstelling van hun kinderen om verschillende redenen: geen tijd in verband met de gezinsorganisatie, geen mensen in huis willen hebben, al ruim voldoende contact maken met verschillende culturen, niet te plannen in verband met groot gezin en te druk met werk, BSO afspraken. Op woensdagmiddag 12 maart zijn er 7 koppels gestart. Daarnaast waren er 3 ouders die wel gasten in huis wilden ontvangen. De kinderen komen uit de groepen 4, 5 en 6 van de basisschool. Gemiddeld zijn de deelnemende kinderen met hun ouders zo’n 5 keer met hun maatje op stap geweest met het doel elkaars leefwereld te ontdekken, mee te maken, te ervaren. Er hebben 30 kinderen, 5 vaders en 14 moeders meegedaan aan het project. Drie Somalische gezinnen, zeven Nederlandse gezinnen, een Sudanees gezin, een Turks gezin en twee Marokkaanse gezinnen. De gezinnen wonen in de wijken ’t Broek, Craneveld, Presikhaaf, Malburgen, Klarendal, Sint Marten en in de omliggende plaats Velp.
3
Tijdpad Start van de koppels op woensdagmiddag 12 maart 2014
Blinddate bij Focus Filmhuis Arnhem
21 kinderen en 14 volwassenen koppels gaan zelf op pad Etentje als grote groep op woensdagmiddag 7 mei 2014
Resto Van Harte in Leerpark Presikhaaf
21 kinderen en 21 volwassenen (+ genodigden) koppels gaan zelf op pad grote slotbijeenkomst op zaterdagmiddag 14 juni 2014
Theatergroep Cactus bij Huis van Puck
30 kinderen en 24 volwassenen (+ genodigden)
De koppels hebben elke keer een uitnodiging gekregen om naar de geplande 3 grote bijeenkomsten te komen. Ze zijn ook steeds tussendoor gebeld om te vragen hoe de kleine ontmoetingen verlopen en of daarbij bemiddeling/hulp nodig was. Alle ouders kregen tussendoor foto’s die gemaakt waren op de bijeenkomsten.
De beide scholen hebben aandacht besteed aan het project op hun website/in een nieuwsbrief. Na de introductie in de klassen van ’n Steentje Bijdragen’ hebben de deelnemende scholen op hun eigen manier aandacht besteed aan het project. Er is in nieuwsbrieven aandacht besteed aan het project. Op de site www.bredescholenarnhem.nl is aandacht besteed aan het project. De nieuwsbrief van deze site bereikt alle basisscholen.
De directeur/leerkrachten van beide scholen zijn minimaal aanwezig geweest bij de start en bij de afsluiting van het project Er waren bij de start van het project; de groepsuitwisselingen en de werving van kinderen en ouders 6 leerkrachten actief. De leerkrachten hebben zich betrokken gevoeld in deze fase, duidelijk te merken aan de ambassadeursfunctie die ze op zich namen. De beide scholen zijn steeds op de hoogte gehouden van de voortgang van het project. Leerkrachten/directie hebben geen gehoor gegeven aan de uitnodigingen bij de bijeenkomsten aanwezig te zijn. De verklaring is te vinden in tijdsdruk en de kijk op eigen taak/betrokkenheid.
De deelnemende kinderen en hun ouders hebben door de wederzijdse contacten en gezamenlijke activiteiten een reëlere beeldvorming over elkaar ontwikkeld. Uit de vele reacties is inderdaad gebleken dat je door contact te hebben met elkaar ervaring opdoet en daardoor ook een reëler beeld vormt over elkaar. In de pauze van de laatste bijeenkomst zijn zes genodigden in gesprek gegaan met de deelnemers (ouders en kinderen) met allerlei vragen. Elke interviewer nam één vraag mee om die overal in de groepjes te bespreken.
4
Vragen als: Welk vooroordeel is er over jouw cultuur? Wat vind je raar aan Nederland? Wanneer snapte jij/u een gebruik/traditie uit en andere cultuur niet? Bijzonder opvallend was hoe stil het was in de zaal toen de interviewers terugkoppelden wat gezegd was door eenieder. Een enorme betrokkenheid en luisterend vermogen. Een belangrijk moment mijns inziens.
Het effect van de aanpak van het project is op de scholen/bij kinderen/bij de ouders gemeten met bijvoorbeeld de volgende vragen: Helpt dit project, waarin we elkaar ontmoeten en samen iets doen centraal staan , mee aan het beter samen leven? Leren mensen door dit project van elkaar en wat leren ze dan? Vinden deelnemers het project zinvol voor integratie en de ontwikkeling van actief burgerschap? Reacties: “Het is voor ons belangrijk omdat op deze manier de kennis kan groeien over elkaar”. “Het is gewoon leuk om andere mensen te ontmoeten”. “Leuk is het want anders heb je (ik dus) helemaal geen contact”. “Tuurlijk leer je van elkaar, door georganiseerd ontmoeten leer je mensen kennen. Ik geloof in ontmoeten en praten en dan weten we meer van elkaar”. “Op deze manier ontmoet je écht, we hadden echt interesse in elkaar en een heel open gesprek. Een hoofddoek is een eigen keus zo heb ik geleerd. En Wilders zorgt ervoor dat je extra opkomt voor je eigen cultuur en eigenlijk desintegreer je op deze manier. Dit heb ik echt als een eyeopener ervaren. Verwondering, vergrote empathie en inlevingsvermogen, ontroering”. “Allochtone vrouwen denken zo anders dan autochtone vrouwen en daarover praten is mooi. Gesprekken over kinderen, de overgang, werk. Helemaal geweldig!” “Mijn meisjes hebben anders eigenlijk geen contact met een Nederlands gezin”. “Draagt het bij? Och iemand die bekrompen is blijft bekrompen. Wij zien elkaar als persoon. Dat is leuk. Veranderd het vooroordelen? Er zullen er zijn die vooroordelen bevestigd zien en ook die vooroordelen zien afnemen”. “Het is werkelijk ontmoeten, je wisselt uit over Hoe organiseer jij je leven en wat doe je”? “Ja het heeft bijgedragen en het was vooral belangrijk om thuis te komen bij iemand, bij mensen die het heel anders hebben, vluchteling zijn. Waardevol voor mijn eigen kijk, voor de toekomst. Het is een mooie kans om andere contacten te hebben. Een leuk experiment”! “Mooi project; ideeën die niet kloppend zijn bij elkaar, hardop praten, sommige mensen willen geen buitenlandse mensen ontmoeten maar ik had een heel goede vrouw. Verschillend uiterlijk maar van binnen hetzelfde met andere ideeën”. “Zo’n project maakt me weer heel bewust en heeft me emotioneel geraakt. Culturen zijn heel anders. We mogen verschillen van elkaar. En ook onbegrip kan er zijn en je kunt zo alleen staan. Ik heb wel mijn grenzen verlegd, ’n mooi concept, ’n mooie beleving.” “Ik ben overtuigd dat het helpt! Bekend raken is beminnen. De tolerantiegrens wordt hoger als je elkaar ontmoet”. “Heel goed georganiseerd, je begint met de kinderen en begeleid ze naar goede dingen. Dat is een stap in integreren”. Een leerkracht vertelde dat de kinderen die meededen als koppel erg betrokken waren. Ze kwamen met leuke verhalen terug op school. De kinderen die alleen meegedaan hebben aan de groepsuitwisseling hebben het er nog steeds over hoe interessant het was op die andere school.
5
Turkse moeder en kinderen op bezoek bij Nederlandse moeder en kinderen CONCLUSIE Het algemene doel : •
culturele uitwisseling tussen mensen en kinderen met verschillende sociaal-culturele achtergronden
•
gemakkelijker individueel contact maken met andere culturen en met elkaar in contact komen om
•
ontdekken: wat is het dat ons bindt, gericht op het positieve, gericht op ons als mensen in dezelfde
door georganiseerde ‘blikverruiming’ aan te bieden gericht op positieve aandacht/contact elkaar te leren kennen in verschillen en overeenkomsten stad wonend is ons inziens behaald. Zie ook de antwoorden op voorgaande gestelde indicatoren. De opzet van het project geeft, blijkt ook uit reacties van de deelnemers, een kijkje in het dagelijkse leven van elkaar, het is een echt direct contact. Indirect bereik je de hele schoolgemeenschap, de wijk en via publicaties het Arnhemse publiek. Je kan zo in het klein leren van elkaar, je proeft, je ruikt. Op deze manier is begrip mogelijk, je communiceert. De eenvoudige opzet maakt het meedoen aan ’n Steentje Bijdragen’ laagdrempelig en toegankelijk. Mede door de georganiseerde ontmoetingen, zie je meteen resultaat; deelnemers komen makkelijk met elkaar in contact, de uitwisseling over hun eigen achtergrond en ervaringen verloopt hierdoor makkelijker (door de thema’s in de film, door het gezamenlijk eten, het thema uit de voorstelling) Ook de introductie van het project is al een uitwisseling op zich. Het elkaar ontmoeten in groepsverband creëert een soort veiligheid om uit te wisselen en vervolgens in duo’s een opdracht te doen en elkaar beter te leren kennen. De resultaten zijn grotendeels gehaald waardoor we de conclusie trekken dat het project geslaagd is. Uit de reacties van de kinderen en de ouders kun je merken dat ze de ontmoetingen als zinvol hebben ervaren en een beter beeld van elkaar hebben gekregen. Je neemt zelf geen contact op. Iemand die het voor je regelt is dus heel goed. NB: Een klik hebben met het andere koppel helpt wel in de kans dat het voortzet. Nu waren er veel meisjes van de ene school en jongetjes van de andere school. Positief is wel dat er zoveel jongetjes mee wilden doen. Kinderen hebben al veel te doen buiten school. Een aantal gaat nog ontmoeten uit interesse of blijft ontmoeten, een aantal omdat de ene familie de andere nog niet thuis ontvangen heeft en dat wel graag wil doen.
6
Groepsontmoetingen in januari 2014
7
Blind Date bij Focus Filmtheater 12 maart 2014
Woensdagmiddag 12 maart kwamen ouders en kinderen samen in Focus Filmhuis Arnhem. Elkaar voor het eerst ontmoeten en een mooie 3D film zien. Ouders hebben afspraken gemaakt om elkaar ook thuis te ontmoeten. Een kopje thee drinken en wat kletsen. De grote groep ziet elkaar weer bij Resto van Harte. Etentje bij Resto van Harte 7 mei 2014
Slotbijeenkomst Huis van Puck 14 juni 2014
8
