STARTERSGIDS
FLANDERS FASHION INSTITUTE
UPDATE MEI 2013
INHOUD INLEIDING
2
5_ONDERNEMINGSPLAN
20
DEEL 1: SOLLICITEREN EN STAGES
3
6_OPERATIONEEL PLAN
21 21 23
Productie
1_JOBS Job zoeken Salaris Contracten Vakbonden
4 4 6 6 7
planning
7_MARKT & VERKOOP Markt- & concurrentieanalyse Commercieel beleid Verkoop
2_STAGES Stages Stages in het buitenland
3_SOLLICITATIE Sollicitatiebrief Curriculum Vitae (CV) Portfolio Solliciteren via het internet Sollicitatiegesprek
8 8 8 9 9 9 10 10 11
8_COMMUNICATIE Public Relations
9_BESCHERMING Merknaam Tekeningen- en modellenrecht Copyright/auteursrecht Persoonlijkheidsrechten Exploitatie Website
DEEL 2: EIGEN ONDERNEMING STARTEN
12
10_FINCANCIERING Boekhouding
4_EIGEN BEDRIJF Rechtsvorm onderneming Vennootschappen Formaliteiten Sociaal statuut Werken als freelancer Opdracht zoeken Contractvorm Voor je halsoverkop start...
13 13 14 16 17 17 18 18 19
Eigen middelen Externe financiële mogelijkheden Tegemoetkomingen en subsidies
25 25 26 27 32 32 36 37 37 38 38 38 39 40 40 41 42 43
11_VAKLITERATUUR
45
12_BRONNEN
46
BIJLAGEN
47
General Sales Conditions
13_COLOFON
56
61
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
1
DISCLAIMER Flanders Fashion Institute (FFI) besteedt veel zorg aan de samenstelling van deze informatie maar kan de correctheid van de informatie niet garanderen. De gebruiker is zich er eveneens van bewust dat de informatie kan veranderen zonder dat hij daarvan van tevoren op de hoogte wordt gebracht. FFI kan noch aansprakelijk worden gesteld voor fouten in adressen van websites of domeinnamen op deze site,
noch voor de inhoud van dit document of voor het gebruik dat hiervan wordt gemaakt.
Dank bij voorbaat om eventuele fouten of onvolledigheden te signaleren aan
[email protected] Flanders Fashion Institute (www.ffi.be) is onderdeel van Flanders District of Creativity (www.flandersdc.be) en stimuleert ondernemerschap in de mode-‐industrie in Vlaanderen. FFI sensibiliseert ontwerpers rond zakelijke vaardigheden, begeleidt hen in hun loopbaan en promoot mode uit Vlaanderen nationaal en internationaal.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
1
INLEIDING Het is zover, met je diploma in je hand lacht de wereld je toe. Je hebt je studententijd afgesloten en nu luidt de grote vraag: ’Afgestudeerd als designer, wat nu? De wereld ligt aan je voeten en er zijn heel wat verschillende toekomstmogelijkheden. Als afgestudeerde designer of stylist loop je wellicht over inspiratie en creativiteit. Buitenstaanders associëren de modewereld vaak met glitter and glamour, maar in werkelijkheid is het ook een harde sector met heel wat valkuilen. Ambitie en doorzettingsvermogen zijn een noodzaak om te overleven. Deze handleiding geeft je informatie en tips om te solliciteren of een eigen onderneming op te starten. Je krijgt ook enkele referenties naar relevante informatiebronnen. We raden aan deze informatie goed door te nemen. Hiermee win je niet alleen tijd, maar kan je jezelf ook heel wat teleurstellingen besparen. FFI reikt je mogelijkheden aan en kan je op weg helpen om de juiste keuzes te maken. Als je dit document hebt doorgenomen en je eventueel nog bijkomende, gerichte vragen hebt, maak dan een afspraak en kom eens langs op kantoor. Een eerste situerend gesprek is gratis. Voor verdere opvolging, gespecialiseerd advies of bijstand bij procedures word je doorverwezen. Dit advies kan in sommige gevallen betalend zijn, maar hierover word je vooraf geïnformeerd. Flanders Fashion Institute organiseert ook infosessies en workshops die dieper ingaan op bepaalde zakelijke aspecten van de modeontwerpersactiviteit. Hou hiervoor de website (www.ffi.be) goed in het oog en schrijf je in op onze nieuwsbrief.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
2
DEEL 1: SOLLICITEREN EN STAGES
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
3
1_JOBS JOB ZOEKEN Nu je je diploma op zak hebt, kan je aan de slag. Maar in welke baan? En waar vind je deze jobs? Je kan op verschillende manieren naar werk zoeken. Hier volgen een aantal van de meest voorkomende en rendabele manieren. Het eerste wat je moet doen wanneer je bent afgestudeerd en nog geen werk hebt, is je inschrijven bij de VDAB. Dit is de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Als publieke dienstverlener doet de VDAB aan arbeidsbemiddeling, training en opleiding en loopbaanbegeleiding. Eens je bent ingeschreven, begint je wachttijd te lopen. Als je na die wachttijd nog steeds geen job hebt gevonden, heb je recht op een wachtuitkering. Neem voor meer informatie een kijkje op www.vdab.be. Jobaanbiedingen vind je in verschillende gespecialiseerde magazines en kranten. Je kan je ook inschrijven bij een werving-‐ en selectiebureau of interim-‐kantoor. Deze zijn gespecialiseerd in het bemiddelen tussen kandidaten/werkzoekenden en werkgevers. Federgon is een federatie die in alle sectoren actief is in werving, search en selectie, outplacement, uitzendarbeid, projecten detachering, opleidingen, interim management en dienstencheques. Voor een overzicht van alle werving-‐ en selectiebureaus en interim-‐kantoren in België, ga naar www.federgon.be/federatie/leden. Er bestaan eveneens werving-‐ en selectiebureaus die gespecialiseerd zijn in mode en lifestyle. Hieronder vind je enkele van deze bureaus terug:
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
4
BELGIË:
FRANKRIJK:
ITALIË:
LAGERE AND MIDDEN SEGMENT:
MIDDEN SEGMENT:
HOGERE SEGMENT:
RS Recruitment België
People to people
Between Design Research
Vlaanderenstraat 7
11, rue de la Ville l’Evêque
Via F. Viganò 4
2000 Antwerpen
75008 Paris
20124 Milano
T: +32 (0)3 294 64 28
F : + 33 (0) 1 42 68 38 26
T: +39 02 29014402
www.rsrecruitment.eu
www.peopletopeople.fr
www.betweenresearch.com
Corstiaens, Marcussen & Geers
HOGERE SEGMENT:
ALLE SEGMENTEN:
Florian de Saint Pierre et Associés
Moda Research
52, Boulevard Malsherbes
San Polo, 2580
75008 Paris
30125 Venezia
T: +33 (0)1 45 61 24 89
T: + 39.041.5237402
www.fspsa.com
www.modaresearch.it
Work in Fashion Chaussée d’Alsembergsesteenweg 995/23 B-1180 Brussels T: +32 (0)2 649 80 49 www.corstiaensmarcussen.com
(ook actief in Italië) HOGERE SEGMENT: Sterling Sterling Conseil
Michael Boroian & Associates
Avenue Louise 65
6, Avenue Franklin Roosevelt
B 11 1050 Brussels, Belgium
75008 Paris
T: +32 2 535 78 03
T: +33 (0) 1 70 91 56 00
www.sterling-conseil.com
www.sterling-conseil.com
(ook actief in Italië en NY)
(ook actief in Italië en NY) Chantal Baudron s.a.s. 61 Boulevard Haussmann 75008 Paris T: +33 (0) 1 47 42 58 20 www.chantal-baudron.fr Agnès Barret 33, Rue de Grenelle 75007 Paris T: +33 (0) l 47 05 03 15 www.agentsecret.fr
LONDEN
NEDERLAND
NEW YORK
ALLE SEGMENTEN
ALLE SEGMENTEN
HOGERE SEGMENT
Denza Limited
HTNK Fashion Recruitment & consultancy
Sterling
33 Glasshouse Street
Industriegebouw
445 Park Avenue New York
London W1B 5DG
Oudezijds Achterburgwal 141-c
NY 10022
T: +44 (0) 20 3008 7898
1012 DG Amsterdam
T: +1 212 836 4715
denza.co.uk
T: +31 (0)20 421 1577
www.sterling-conseil.com
www.htnk.nl
(ook actief in Italië en België)
Freedom Recruit Academy House 36 Poland Street London W1F 7LU T: +44 (0)20 7734 9779 www.freedomrecruit.com
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
5
Veel boeiende vacatures worden online gepubliceerd, zowel op de eigen websites van designbedrijven als op online modevacature platformen, zoals: – www.ffi.be/vacatures – www.jobat.be – www.fashionunited.be – www.fashionsolutions.nl – www.rsrecruitment.eu – www.londonfashionnetwork.com – www.id-‐mag.com/joblist Het netwerk dat je in de loop der jaren hebt opgebouwd, kan belangrijk zijn bij het zoeken naar een job. Het is een aanrader om aan iedereen te verkondigen dat je op zoek bent naar een job. Misschien kan iemand uit je netwerk wel een geschikte baan signaleren.
SALARIS Als je in dienstverband werkt, krijg je maandelijks een vast salaris. Dat bestaat uit twee delen, zijnde de primaire-‐ en secundaire arbeidsvoorwaarden. De primaire arbeidsvoorwaarden zijn de belangrijkste. Het gaat om je maandelijks brutoloon en de het aantal werkuren dat daar tegenover staat. Ook de werkzaamheden die uitgevoerd moeten worden, zijn primaire arbeidsvoorwaarden. Secundaire arbeidsvoorwaarden kunnen je job aantrekkelijk maken zoals bijvoorbeeld pensioenregeling, reisvergoeding, vakantiegeld, extra uitkering en een bedrijfsauto. Het is belangrijk om met je werkgever te onderhandelen over de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Hieronder volgt het wettelijke minimumloon volgens de CAO 2010. Dit is het minimumbedrag dat je moet ontvangen voor het werk dat je verricht, maar houd er rekening mee dat dit absoluut lager is dan het gemiddelde salaris voor een designer of stylist. Dienstgraad
Categorie III
1
2026,25
Functionele ervaring tijdens de eerste drie jaren van de uitoefening.
2
2370,22
Functionele ervaring in het vierde tot en met het zevende jaar.
3
2484,91
Gespecialiseerde ervaring in het achtste tot en met het twaalfde jaar.
4
2564,05
Professionele ervaring in het dertiende tot het drieëntwintigste jaar.
5
2646,02
Vanaf het vierentwintigste jaar waarin de functie wordt uitgeoefend.
CONTRACTEN Als je werkzaam bent bij een bedrijf krijg je een arbeidscontract. Niet elk contract is echter hetzelfde. Het is goed je rechten als werknemer te kennen. Laat in ieder geval je contract nalezen door een derde persoon die verstand heeft van arbeidscontracten. Er bestaan twee vormen van arbeidscontracten: een contract voor onbepaalde duur en een contract voor bepaalde duur.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
6
Arbeidscontract onbepaalde duur Als je een arbeidscontract aangaat waarin geen duur is afgesproken, heb je een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. Na het verstrijken van de wettelijke proeftijd (2 maanden) kun je alleen ontslagen worden met een ontslagvergunning via de kantonrechter. Let wel: wanneer de proeftijd in het contract is geregeld, geldt de proeftijd die genoemd is in het contract en vervalt de wettelijke proeftijd van 2 maanden.
Arbeidscontract bepaalde duur Als je een arbeidscontract hebt voor bepaalde tijd, staat in je contract de tijdsduur voor de periode van de arbeid. Het kan zijn dat het voor een kalenderperiode is, voor de duur van een bepaald project of als vervanger voor iemand die tijdelijk afwezig is. Er bestaat geen minimale of maximale tijdsduur voor een contract voor bepaalde tijd. Als de tijdsduur verstreken is, kan hetvolgende gebeuren: – Einde van het arbeidscontract – Stilzwijgende voortzetting, het contract wordt automatisch met dezelfde duur van het oude contract verlengd – Uitdrukkelijke voortzetting of een contract voor onbepaalde tijd – Als je contract twee keer voor dezelfde functie verlengd wordt, krijg je automatisch een contract voor onbepaalde tijd Voor meer informatie over contracten ga naar: www.belgium.be/nl/werk/arbeidscontract/soorten_contracten Op de site van SD Worx kan je verschillende type arbeidscontracten downloaden: www.sdworx.be
VAKBONDEN Een vakbond of syndicaat is een organisatie die de rechten van werknemers en werkzoekenden verdedigt. Lid worden van een vakbond is geen verplichting. Het staat je vrij om te beslissen of je je wenst aan te sluiten bij een vakbond. Om lid te worden van een vakbond, moet je lidgeld betalen. De vakbond kan je helpen bij problemen met de werkgever en/of bij de betaling van de werkloosheidsuitkering. In Vlaanderen zijn er drie vakbonden : ABVV (socialistisch), ACV (christelijk) en ACLVB (liberaal). Je kiest zelf van welke vakbond je lid wil worden. Voor meer informatie over de opdracht van de vakbonden en een overzicht van vakbonden in België kan je terecht op de website van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg: http://www.werk.belgie.be/detailA_Z.aspx?id-‐950.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
7
2_STAGES STAGES Praktijkervaring is een vereiste voor veel jobs. Stage lopen kan je dan ook beschouwen als een soort investering in je toekomst. Stages “verrijken” je CV. De meeste bekende modehuizen nemen met regelmaat stagiaires aan en geven ze op deze manier de kans om die gewenste ervaring op te doen. Voor de werkgever is een stagiair(e) een goedkope kracht, die daarnaast innovatief en op de hoogte van de laatste ontwikkelingen is. Stages kan je op verschillende manieren vinden. In eerste instantie is het verstandig om je netwerk te raadplegen. Daarnaast kan je open sollicitaties verzenden naar bedrijven waar je graag stage zou willen lopen, of je kan surfen naar websites die stages in de mode aanbieden: – www.ffi.be/vacatures – www.fashionunited.be – www.careerstyler.be – www.creativeskills.be/jobs/ – www.creativenetwork.be – www.cultuurnet.be/vacaturebank – www.behance.net/joblist – www.htnk.nl
STAGES IN HET BUITENLAND Stage lopen in het buitenland is niet alleen een avontuur, het is een manier om een bredere kijk op de wereld te krijgen. Je leert een andere cultuur kennen en deze ervaring kan een pluspunt zijn op je CV. Er bestaan verschillende beurzen om stages in het buitenland betaalbaar te maken:
De Erasmusbeurs voor studenten De Erasmusbeurs is een tegemoetkoming in de extra reis-‐ en verblijfkosten bij studie in het buitenland. De omvang van de beurs is afhankelijk van factoren zoals de duur van de buitenlandse studieperiode, het gezinsinkomen en het land van bestemming. Deze beurs wordt samengesteld door enerzijds de Europese Unie en anderzijds door Vlaanderen. Het bedrag wordt berekend op basis van het inkomen en bedraagt tussen €300 en €370 per maand. Wie eerder al eens een Erasmusbeurs kreeg, komt niet opnieuw in aanmerking.
I-‐Creative beurs via Leonardo da Vinci Samen met Flanders District of Creativity biedt Flanders Fashion Institute de mogelijkheid aan recente afgestudeerde studenten van creatieve opleidingen – waaronder ook mode-‐ en textielontwerpers – op internationale stage te gaan met een maandelijkse onkostenvergoeding. Voor meer informatie zie: www.flandersdc.be/nl/over/projecten/i-‐creative
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
8
3_SOLLICITATIE SOLLICITATIEBRIEF Je sollicitatiebrief is meer dan een begeleidend boodschapje bij je CV. Met een goede brief kan je indruk maken op je toekomstige werkgever. Licht daarom in je brief toe waarom je jouw CV precies naar dit bedrijf stuurt. Zorg er hierbij voor dat je interesse wekt, zodat de eerste lezer je brief niet meteen op een hoop gooit. Gebruik de volgende indeling: – Inleiding; trek de aandacht en omschrijf je motivatie – Midden; beschrijf je ervaring en je persoonlijkheidskenmerken die relevant zijn voor de functie – Slot; vraag om een ontmoeting, stel voor om een afspraak te maken. Verwijs naar de documenten als bijlagen: jouw CV, een kopie van je diploma… Zie bijlage 1: Voorbeeld sollicitatiebrief
CURRICULUM VITAE (CV) In een curriculum vitae schets je een beeld van jezelf voor je toekomstige werkgever. Beperk je wel tot de dingen die relevant zijn voor de job waarvoor je solliciteert.
Verplicht: – Persoonlijke gegevens: naam en voornaam, woonplaats, telefoonnummer, e-‐mailadres, geboorteplaats, geboortedatum, burgerlijke stand, nationaliteit – Studies: schoolloopbaan, opleidingen, stages, getuigenschriften, attesten,… Schrijf bij elke opleiding het instituut en de periode waarin je de opleiding hebt gevolgd. Geef deze chronologisch weer met de recentste opleiding bovenaan – Pasfoto of een andere formele foto – Talenkennis: vermeld wat jouw moedertaal is en hoe het is gesteld met jouw kennis van andere talen – Hobby´s, interesses,... – Ervaring: stages, jobs,… – Technische vaardigheden: welke softwarepakketten beheers je en in welke mate, zoals bijvoorbeeld Illustrator, Photoshop,…
Optioneel: – Andere vaardigheden zoals sterke organisator, leidinggevend, hoe goed je kan communiceren enzovoort,… – Referenties: aanbevelingen en referenties worden door sommige werkgevers nog steeds op prijs gesteld
Tips: – Een CV is standaard 1 pagina lang – Zorg dat de lay-‐out overzichtelijk is – Vermijd grote blokken doorlopende tekst en werk met opsommingstekens.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
9
– Probeer vaardigheden te linken met concrete voorbeelden (een vakantiejob, een opleiding, een hobby,…) – Vermijd informeel en te populair taalgebruik en taalfouten – Vermijd rare e-‐mailadressen, maak desnoods een nieuw adres aan dat bijvoorbeeld jouw naam of de initialen bevat – Verstuur ook geen e-‐mail via professionele e-‐mailadressen. Het komt niet professioneel over en er bestaat een kans dat het antwoord bij je collega´s of baas terechtkomt Zie bijlage 2: Voorbeeld Curriculum Vitae
PORTFOLIO Een portfolio is een map met ontwerpen, tekeningen en afbeeldingen. Het portfolio is bedoeld om klanten en opdrachtgevers te overtuigen van je competenties. Het is daarom heel belangrijk om een goed portfolio te hebben.
Tips voor een goed portfolio: – Zorg dat je portfolio refereert aan wie je bent en wat je kunt. Kies zorgvuldig uit wat je aan je portfolio toevoegt. Kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit – Zorg ervoor dat je portfolio divers is, laat zien wat jouw competenties zijn. Hoe veelzijdiger je lijkt, hoe aantrekkelijker je wordt voor de klant – Kies zorgvuldig je lay-‐out. Laat de lay-‐out in het hele portfolio doorlopen en zorg dat deze aansluit bij je werk – Zorg voor een opvallende harde kaft, dik papier en laat je werk in een hoge resolutie en in kleur afdrukken. Je portfolio komt dan professioneel over en trekt sneller de aandacht van de klant – Pas de samenstelling van je portfolio aan naargelang het soort bedrijf waar je wil solliciteren
SOLLICITEREN VIA HET INTERNET Internet is in deze tijd niet meer weg te denken uit het dagelijkse leven. Het biedt dan ook veel mogelijkheden om je werk te presenteren en interessant werk te vinden. Social networks zoals Facebook, Twitter, LinkedIn en Pinterest worden dan ook steeds belangrijker voor het verspreiden van vacatures, het vinden van referenties en het online solliciteren. Tips voor online solliciteren: – Bedenk dat dit solliciteren via internet niet zo eenvoudig is als het lijkt – De kwaliteit van online sollicitaties is over het algemeen lager. Wie e-‐mailt, gaat vaak slordig te werk. Veel mails zijn onoverzichtelijk en onnauwkeurig. Let er op dat je dezelfde ernst in acht neemt als je met een papieren sollicitatiebrief zou doen – Vermijd ook hier te populair en informeel taalgebruik. Hoewel dat eigen is aan internet en e-‐mail, beknot dat je kansen in het solliciteren – Door de snelheid van internet reageren veel kandidaten die daar niet voor in aanmerking komen. Kijk dus goed op welke vacature je reageert Je motivatiebrief zet je best in de body van de e-‐mail, je CV stuur je mee als bijlage. Vermeld als onderwerp van je mail de job waarvoor je solliciteert en eventueel het referentienummer.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
10
De volgende twee presentatiemethoden worden of zijn reeds de nieuwe standaard:
E-‐ portfolio Een electronisch portfolio biedt een volledige uitkomst. Geïnteresseerden kunnen je portfolio raadplegen zonder dat je met je boek langs hoeft te gaan. Een ander voordeel van een E-‐portfolio is dat je een veel grotere doelgroep bereikt en kan zien hoeveel bezoekers je portfolio hebben bekeken.
Website Een website is een ideale manier om jezelf en je werk te presenteren. Werkgevers zoeken vandaag vaak eerst op internet naar meer informatie over een kandidaat in plaats van deze info bij de persoon in kwestie op te vragen. Een website is voor werkgevers bijgevolg een hele goede manier om meer over je te weten te komen.
SOLLICITATIEGESPREK Een sollicitatiegesprek is heel belangrijk. Je hebt maar één kans om je (toekomstige) werkgever te overtuigen dat jij de beste kandidaat bent. Hieronder zie je een aantal tips om een goede indruk achter te laten:
– Bereid je goed voor en verzamel zo veel mogelijk informatie over het bedrijf. Een goed inzicht in de activiteiten en visie van het bedrijf, bewijst je motivatie – Het kan geen kwaad om een pasfoto mee te hebben, een exemplaar van je thesis of eventueel een krantenknipsel over een activiteit waaraan jij hebt meegewerkt – Oefen ook al even je sollicitatiegesprek. Tracht op voorhand een antwoord klaar te hebben op een aantal lastige vragen die zeker de revue zullen passeren: – Wat zijn je sterke en zwakke punten? – Welke ambities koester je? – Wat zijn je waarden? – Wat zijn je hobby`s en wat heb je eruit geleerd dat van toepassing zou kunnen zijn voor deze job? – Zorg dat je goed weet wat je wilt en beter nog: wat je niet wil. Dat helpt om zelfverzekerd over te komen. – Kom op tijd. Laatkomers maken een slechte indruk. Het is zelfs aan te raden om een kwartier of wat vroeger te zijn, dan kun je tot rust komen voor het gesprek. Etiquette voor het voeren van het gesprek: – Verzorg je uiterlijk en je lichaamshygiëne. – Sta met beide voeten op de grond en met je hoofd rechtop in een hoek van 90 graden. – Kijk je interviewer steeds recht in de ogen, anders kom je onzeker over. Maar staren is dan ook weer niet nodig, dit laat een oncomfortabel gevoel na bij je gesprekspartner. – Als je een visitekaartje hebt, geef dat meteen af bij de introductie. – Memoriseer de naam van de persoon aan wie je wordt voorgesteld. – Til je stoel een klein beetje op als je gaat zitten of rechtstaan. Schuiven met je stoel is niet netjes. – Ga helemaal tegen de rugleuning zitten en blijf niet op het puntje van de stoel wiebelen. – Glimlach, ook als je moeilijke vragen krijgt voorgeschoteld.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
11
DEEL 2: EIGEN ONDERNEMING STARTEN
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
12
4_EIGEN BEDRIJF Het opstarten van een eigen collectie en bedrijf, de belangstelling van de media, het aankleden van sterren op de rode loper en collecties showen in Parijs tijdens de Fashion Week is de wens van veel designers. Het runnen van een eigen bedrijf in de modewereld is echter een harde business. Je moet de liefde voor het vak combineren met de bereidheid om dag en nacht te werken en -‐bij opstart-‐ financiële onzekerheid. Enkele algemene tips & tricks om in het achterhoofd te houden: – Je kan veel voordeel halen uit het kennen van "de juiste" mensen. Een (informeel) netwerk uitbouwen is dus erg belangrijk. Ga naar evenementen waar de industrie aanwezig is, leg contact met mensen en geef je businesskaartje – Wees professioneel in alles wat je doet. Zorg ervoor dat al jouw documenten in orde zijn, een degelijke en gemeenschappelijke lay-‐out hebben, wees beleefd en geduldig (ook tijdens een conflict), en durf te onderhandelen – Informeer je bij zoveel mogelijk mensen; collegaontwerpers, Flanders Fashion Institute, een bank, … Leg je idee vooraf ook eens voor aan enkele mensen die jouw blik kunnen verruimen en neem hun feedback mee in het verfijnen van je business concept
RECHTSVORM ONDERNEMING De keuze van een rechtsvorm is belangrijk voor het opzetten van een onderneming. De rechtsvorm die je kiest, brengt namelijk voor-‐ en nadelen met zich mee. Ook verschilt het per ondernemingsvorm wat de verplichtingen zijn. De twee grootste ondernemingsvormen zijn de eenmanszaak en de vennootschap. De voor-‐ en nadelen van beide ondernemingsvormen worden hier toegelicht: Het grootste voordeel van de eenmanszaak is dat er geen minimumkapitaal vereist is. Daarnaast is er ook geen bankattest nodig, geen financieel plan en geen oprichtingsakte. Er zijn dus weinig administratieve en boekhoudkundige verplichtingen. Dit zorgt voor veel flexibiliteit en beslissingen kunnen snel gemaakt worden. Het beheer kan ook zeer onafhankelijk gebeuren aangezien jij, als natuurlijke persoon, alle beslissingsmacht hebt. De eenmanszaak heeft ook zijn nadelen. Vooral de hoofdelijke aansprakelijkheid is een factor die in acht moet genomen worden. Bij schulden kunnen jouw privébezittingen in beslag genomen worden om de openstaande som te vergoeden. De investeringen moeten ook uit eigen vermogen of via leningen bij de bank komen. Derden kunnen geen inbreng in de zaak doen. Ook het fiscaal statuut is minder voordelig als dat van een vennootschap. Daarnaast wordt de continuïteit van de zaak niet gegarandeerd bij ziekte of overlijden van de zaakvoerder. De personenbelasting werkt met snel opklimmende schalen, in tegenstelling tot de vennootschapsbelasting die werkt met traag opklimmende schaal. De vennootschapsbelasting is doorgaans 33% terwijl het maximum voor de personenbelasting 50% is. Hierdoor vallen de belastingen voor een vennootschap meestal lager uit dan voor een eenmanszaak. Als je echter weinig verdient, is de personenbelasting wel voordeliger en als je de winsten uit een vennootschap voor privéredenen wilt gebruiken, wordt er teruggevallen op de tarieven van de personenbelasting. De boekhouding wordt ook complexer wat extra kosten met zich meebrengt.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
13
Je kan ook kiezen om zelfstandige in bijberoep te worden. Dit wil zeggen dat er naast de zelfstandige activiteit nog een andere beroepsbezigheid wordt uitgeoefend. De beroepsbezigheid moet minstens halftime worden ondernomen, voor mensen uit het onderwijs geldt 60%. Ook studenten kunnen hierop beroep doen. Je hoofdactiviteit moet aan een aantal voorwaarden voldoen om zelfstandige in bijberoep te kunnen worden. Een zelfstandige in bijberoep betaalt, net zoals de ‘gewone’ zelfstandige, sociale bijdragen. Hiervoor moet hij aangesloten zijn bij een sociaal verzekeringsfonds. Zelfstandigen in bijberoep die onderworpen zijn aan de BTW-‐reglementering moeten uiteraard ook een BTW-‐aangifte doen en BTW-‐bijdragen betalen. Je kan wel een vrijstelling van BTW-‐verplichtingen vragen als je inkomsten onder een bepaald bedrag blijven. In dat laatste geval kun je de BTW natuurlijk niet aftrekken. De belastingen op je inkomsten als werknemer en deze als zelfstandige in bijberoep worden in je aangifte samengevoegd. Mogelijk kom je zo in een hogere aanslagvoet terecht. Als je kiest voor een vennootschap heb je meer financiële zekerheid. De aansprakelijkheid is namelijk beperkt tot de inbreng van de vennoten in de zaak. Ook kunnen verschillende mensen investeren in de zaak. Stapt er een bestuurder of vennoot uit de vennootschap (of overlijdt er een) betekent dit niet de stopzetting van de zaak. Nadelen aan de oprichting van een vennootschap zijn hoofdzakelijk de vele formaliteiten. Zo moet er een minimumkapitaal zijn, een financieel plan en moet de authentieke akte en een bankattest voorgelegd worden. Ook is er minder vrijheid in het bestuur mogelijk, aangezien alle beslissingen en de werking verdeeld moeten worden over verschillende mensen.
VENNOOTSCHAPPEN Indien je gekozen hebt om een vennootsschap op te richten is de tweede stap kiezen welke vennootsschapvorm. Zo geniet je als zaakvoerder van een BVBA en een NV van een beperkte aansprakelijkheid. Dit betekent dat er een strikte scheiding is tussen het vermogen van de vennootschap enerzijds en het privévermogen van de vennoten anderzijds. In geval van een faillissement van de onderneming, zal het privévermogen van de vennoten niet worden aangesproken. Bij een klein aantal andere vennootschappen (de VOF en de CVOA) geldt echter onbeperkte aansprakelijkheid. De vennoten zijn dan wel persoonlijk aanspreekbaar voor de schulden van de vennootschap. Er zijn echter een aantal beperkingen verbonden met deze beperkte aansprakelijkheid voor de bestuurders. Indien belastingen niet betaald zijn, zware fouten zijn gemaakt of de wet wordt overtreden, zal de beperkte aansprakelijkheid worden opgeheven. In deze gevallen is het privévermogen van de bestuurders niet meer veilig. Indien de vennootschap failliet wordt verklaard binnen de 3 jaar na oprichting, zal de rechter op basis van het financiële plan oordelen of de bestuurders hoofdelijk aansprakelijk zijn of niet, met de eventuele gevolgen van dien voor het privévermogen. De meest courante vennootschapsvormen – zeker voor een startende modeontwerper – worden opgelijst in onderstaande tabel. Andere, minder voorkomende vormen van vennootschappen, zijn een CVBA, CVOA, VOF, COMM.V en COMM.VA. Voor meer informatie kan je de brochure “Mijn eigen zaak. Starten met kennis van zaken” uitgegeven door het Agentschap Ondernemen bekijken. De starters BVBA of S-‐BVBA werd in 2010 in het leven geroepen om het oprichten van een onderneming aan te moedigen. Beginnende ondernemers kunnen beperkte aansprakelijkheid combineren met een klein startkapitaal. Er zijn echter strenge voorwaarden aan verbonden. De
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
14
belangrijkste voorwaarde is dat een financieel plan opgesteld moet worden door een financiële expert. De expert moet goedkeuren dat je startkapitaal voldoende is om de komende twee jaar zaken te doen. BVBA besloten vennootschap met
NV
beperkte
naamloze
E-‐BVBA
aansprakelijkheid
vennootschap
éénpersoons-‐BVBA
Starters BVBA
Vennoten
Minimaal
Minimaal
Eén vennoot
Eén of meerdere
2 vennoten
2 vennoten
Minimum te
18.550 euro
61.500 euro
18.550 euro
18.550 euro
Te storten
Minimaal 6.200 euro
Minimaal 61.500
Mininaal 12.400 euro
Minimaal 1 euro
kapitaal
en minstens 1/5 per
euro en minstens
(mits verantwoording
aandeel
1/4 per aandeel
financieel plan)
Aandelen op naam,
Aandelen op naam of
Aandelen op naam,
Aandelen op naam,
met of zonder
aan toonder, met of
met of zonder
met of zonder
stemrecht
zonder stemrecht
stemrecht
stemrecht
Ja
Ja, aandelen op
Ja
Ja
vennoten
storten kapitaal
Aandelen
Aandelenregister
Akte
Beheer
naam als die er zijn
Authentieke Akte
Authentieke Akte
Authentieke Akte
Authentieke Akte
Eén of meerdere
Raad van bestuur
Eén zaakvoerder
Eén of meerdere
zaakvoerders
van minimum 3
benoemd in de
zaakvoerders
benoemd in de
bestuurders.
statuten of door de
benoemd in de
statuten of door
Natuurlijke of
algemene
statuten of door
algemene
rechtspersonen.
vergadering.
algemene
vergadering.
benoeming voor zes
benoeming voor
vergadering.
benoeming voor
jaar.
bepaalde of
benoeming voor
onbepaalde termijn.
bepaalde of
bepaalde of onbepaalde termijn.
onbepaalde termijn.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
15
FORMALITEITEN Voor je kan starten als zelfstandige (in hoofd-‐ of bijberoep) of met activiteiten voor je eigen vennootschap zijn er enkele formaliteiten waar je moet aan voldoen. De vestigingsvereisten voor het starten van je een eigen zaak: – Minimum leeftijd van 18. – Basiskennis van bedrijfsbeheer: dit kan worden bewezen aan de hand van een diploma of op basis van ervaring. Onderstaand schema geeft in chronologische volgorde de te ondernemen formaliteiten weer voor het het starten van jouw onderneming in beide gevallen. ZICHTREKENING – Een zichtrekening openen bij een financiële instelling naar keuze. OPRICHTINGSAKTE – Alleen verplicht voor vennootschappen; – Beroep doen op een notaris (BVBA, NV, CVA, CVBA) – Akte neerleggen op de griffie van de rechtbank van koophandel – Inschrijven van de akte in de kruispuntbank voor ondernemingen (KBO) door de griffier die het ondernemingsnummer -‐ toegekend door de KBO – meedeelt – Publicatie van de akte in het Belgische Staatsblad door de notaris. REGISTRATIE – Van de oprichtingsakte bij de FOD financiering; – Enkel voor vennootschappen. ONDERNEMINGSLOKET – Onderzoek van de ondernemersvaardigheden: basiskennis bedrijfsbeheer en voor gereglementeerde beroepen de beroepskennis; – Onderzoek van sommige vergunningen (ambulante handel, beenhouwer, beroepskaart voor vreemdelingen); – Inschrijving in de KBO als handelaar of ambachtsman; – Uitreiking van het ondernemingsnummer -‐ toegekend door de KBO -‐ aan de natuurlijke personen; – Advies. BTW-‐IDENTIFICATIE – Aanvragen van een BTW-‐identificatienummer bij een BTW-‐controlekantoor; – Of via het ondernemingsloket (mits betaling). VERGUNNINGEN OP ERKENNINGEN – Noodzakelijk voor bepaalde activiteiten; – Bij bevoegde instanties aanvragen. AANSLUITEN BIJ EEN SOCIAAL VERZEKERINGSFONDS – Vrije keuze voor één van de fondsen, – Aansluiten binnen de 90 dagen die volgen op de start van de activiteit. De Ondernemingsloketten fungeren als centraal aanspreekpunt voor wie als zelfstandige wil beginnen. Je kan er dus terecht met vragen over administratieve formaliteiten, over het bekomen van een BTW nummer, de aansluiting bij een sociaal verzekeringsfonds en ziekenfonds, enzovoort. Kortom, voor zowat de hele papierwinkel. Er zijn tien erkende ondernemingsloketten. De meeste ondernemingsloketten hebben kantoren in de grote en middelgrote steden.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
16
Zie bijlage 3: Overzicht van de ondernemingsloketten Heel wat organisaties bieden gratis advies aan startende zelfstandigen aan. Op de website van Start Your Business en de website van de startersservice van Unizo vind je bijvoorbeeld aardig wat antwoorden op de vragen die je jezelf ongetwijfeld stelt. Meer info: – www.startyourbusiness.be – www.unizo.be/uwzaakstarten.
SOCIAAL STATUUT “Het sociaal statuut is van toepassing op zelfstandigen en helpers, voor elke activiteit die zij in België in hoofd-‐ en in bijberoep uitoefenen. De activiteit is in bijberoep wanneer je reeds een ander beroep uitoefent.” Als je een onderneming gaat oprichten, ben je verplicht je aan te sluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Dit moet je doen binnen een termijn van 6 maanden voor de oprichting tot 90 dagen na de oprichting. Een wijziging van je gegevens moet je binnen de 14 dagen melden. Elk kwartaal ben je verplicht de sociale bijdragen te betalen. Deze bijdragen zijn ondeelbaar en dus integraal verschuldigd voor ieder kwartaal waarin een activiteit is uitgeoefend, ook al was dat maar gedurende één dag. In geval van laattijdige betaling zal de bijdrage, of het gedeelte ervan dat niet betaald blijft, vermeerderd worden met 3%. Naast drie maandelijkse vermeerderingen van 3%, is er ook nog een jaarlijkse vermeerdering van 7%. Ze wordt toegepast op iedere bijdrage, of op het gedeelte ervan, dat onbetaald blijft op het einde van het jaar waarin ze werd opgevorderd. Te laat betalen of gewoon de betalingsopdracht iets te laat doorgeven (banktermijnen), kan de factuur dus aardig doen oplopen. De sociale bijdragen zijn aanzienlijk lager voor zelfstandigen in bijberoep. In ruil voor de sociale bijdragen die je betaalt, heb je recht op volgende sociale voordelen: – Gezinsvergoedingen – Ziekte-‐ en invaliditeitsvergoedingen – Gezondheidszorgen – Uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid – Rust-‐ en overlevingspensioen – Faillissementsuitkering – Moederschapshulp
WERKEN ALS FREELANCER In de modewereld hoor je te pas en te onpas over designers die als ‘freelancer’ aan de slag zijn. Maar wat betekent dit eigenlijk? Werken als freelancer wil zeggen dat je gevestigd bent als zelfstandige, maar dat je aan verschillende projecten en voor verschillende opdrachtgevers werkt. Je kan dus behalve werken aan een eigen collectie, ook als freelance-‐patroonmaker bij een groter modelabel aan de slag gaan om financiële ruimte te creëren voor je eigen label. Je doet bovendien ervaring op en de flexibele werktijden zijn ideaal om te combineren met het runnen van je eigen bedrijf. Als je in België een eigen professionele activiteit start, word je meteen als zelfstandige beschouwd. Zorg er echter voor dat je je diensten aan meer dan één opdrachtgever aanbiedt om het schijnzelfstandigenstatuut te vermijden. Als je als freelancer gaat werken, is het verstandig om een groot netwerk uit te bouwen en met iedereen die iets voor je kan betekenen gegevens uit te wisselen.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
17
Een eigen website is een goede manier om klanten te werven, aangezien ze op deze manier meteen je werk kunnen zien. Internet is voor freelancers de ideale uitkomst. Hier vind je naast vacatures ook verschillende projecten voor bepaalde tijd. Deze links verwijzen naar pagina´s waar vacatures en projecten online staan: – www.ffi.be/vacatures – www.fashionunited.be – www.careerstyler.be – www.creativeskills.be/jobs/ – www.creativenetwork.be – www.cultuurnet.be/vacaturebank – www.behance.net/joblist – www.htnk.nl
OPDRACHT ZOEKEN Een alternatief om freelance opdrachten te aanvaarden zonder zelfstandige te worden, is via een sociaal bureau voor kunstenaars. Wanneer je als designer, visagist, model of andere actief in een tak van de modesector een manier zoekt om freelance opdrachten te laten verlonen zonder zelfstandige te worden, dan kan je een beroep doen op een sociaal bureau voor kunstenaars. Als freelancer in de modesector werk je wellicht vaak voor verschillende opdrachtgevers, wat voor een ingewikkelde administratie zorgt. Werken via een sociaal bureau voor kunstenaars betekent dat je maar één werkgever hebt. Zij nemen jou in dienst voor het met jouw opdrachtgever overeengekomen bedrag en sturen je opdrachtgever de factuur. Het bureau betaalt jou uit, zelfs al heeft de opdrachtgever nog niet betaald. Het sociaal bureau voor kunstenaars brengt als juridische werkgever alle administratie, sociale documenten en wettelijke aanbetalingen in orde en jij geniet dus van het comfortabele statuut van werknemer zonder al het papierwerk. Wil jij genieten van deze persoonlijke ondersteuning? Heb je nog meer vragen over de werking? Kijk dan op www.kunstenloket.be of contacteer het dichtsbijzijnde kantoor.
Zie bijlage 4: Lijst sociale bureaus voor kunstenaars
CONTRACTVORM Het is in het belang van beide partijen om een duidelijk contract op te stellen. Daarin worden de opdrachten van de freelancer en de omkadering beschreven. Wat moet er in het contract opgenomen worden en waar moet je op letten: – Naam van de partijen die de overeenkomst aangaan – Gedetailleerde projectomschrijving, doelen en opdracht – Tijdsduur van het project – Periode planning: wat moet wanneer af zijn – Vergoeding voor de freelancer per dag (of per project) – Wie er verantwoordelijk is voor de materiaalkosten – Wie er verantwoordelijk is voor de logistieke kosten
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
18
– Wie er verantwoordelijk is voor alle andere bijkomstigheden Het opstellen van een duidelijk contract is belangrijk voor beide partijen. Het is al vaker voorgekomen dat een overeenkomst niet schriftelijk is vastgelegd. Bij eventuele problemen zijn de freelancers meestal de gedupeerden. Zie bijlage 5: Voorbeeld van een freelance overeenkomst
VOOR JE HALSOVERKOP START... Met het tekenen van je eigen collectie in de hoop dat ‘alles wel in op z'n plaats zal vallen’, geven we je de meest frequente valkuilen bij het starten van een eigen onderneming mee. Uiteraard willen we je alleen maar aanmoedigen om zelf aan de slag te gaan, maar dit liefst met een portie realiteitszin: – Een onzorgvuldige voorbereiding: reken erop dat een (succesvolle) zaak opstarten gemiddeld 3 tot 12 maanden vraagt – Te weinig startkapitaal: – Zorg voor een gezonde balans tussen eigen vermogen (= eigen middelen) en vreemd vermogen (= door anderen ingebrachte middelen). Een verhouding van 1/3 versus 2/3 is algemeen genomen een gezonde mix – Maak een duidelijke en realistische raming van alle kosten en de verwachte opbrengsten. Algemeen genomen worden de kosten onderschat en de verwachte opbrengsten ruim overschat. Bij modeontwerpers duurt het gemiddeld 3 seizoenen voor de eerste (bescheiden) omzet wordt gegenereerd – Houd rekening met verschillende scenario´s (weinig succesvol tot heel succesvol) – Te weinig klanten: Zorg voor een divers klantenbestand, zodat jouw omzet niet te sterk afhankelijk is van één klant. Een vuistregel is dat 1 klant niet verantwoordelijk mag zijn voor méér dan 20% van de omzet – Administratieve rompslomp: zorg voor orde in je papieren en hou ze chronologisch bij. – Te weinig begeleiding: gebruik de verschillende instanties en hulpmiddelen die beschikbaar zijn – Gebrek aan een sociaal leven: zorg dat jouw naasten achter de beslissing staan en houdt rekening met lange werkuren – Te hoge vaste kosten: vermijd hoge terugkerende kosten in het begin (huur, auto,..) en tracht creatief te zijn met de beperkte middelen voor handen – Wees realistisch en niet té enthousiast over jouw eigen project: praat met mensen die een neutrale visie hebben, tracht je eigen project te bekijken vanuit een ander standpunt en evalueer of het succesvol zal zijn – Actief zijn in een sector of markt die niet de jouwe is: tenzij je uitgebreid research hebt gedaan of een partner hebt gevonden die hier wel in thuis is, kan je beter bij je “core business” blijven – Het is niet iedereen gegeven een zaakvoerder te zijn: evalueer kritisch je leiderscapaciteiten, je stressbestendigheid, je doorzettingsvermogen,… en beslis eventueel om een zakelijke partner onder de arm te nemen
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
19
5_ONDERNEMINGSPLAN Het ondernemingsplan beschrijft waar je bedrijf voor staat, wat de doelen zijn en hoe je deze gaat bereiken. In het ondernemingsplan komen alle belangrijke aspecten van het bedrijf naar voren. Het doel van het ondernemingsplan is: – Duidelijkheid over je 5-‐jaren plan, hoe je dit plan gaat realiseren en de haalbaarheid ervan. – Overtuigen van derden, zoals banken, investeerders, fabrikanten en klanten. – Inzicht verkrijgen in de middelen die noodzakelijk zijn om de plannen te realiseren zoals kapitaal, goederen… – Inzicht verkrijgen in de markt en de financiële situatie van het bedrijf. Het ondernemingsplan is een belangrijk onderdeel bij het starten van een bedrijf en vormt de leidraad voor een goede voorbereiding. Het is goed om het ondernemingsplan zelf te schrijven, aangezien je op die manier over alle aspecten van je bedrijf zal nadenken en het helderheid zal scheppen over je idee of project. Voor het financiële luik van het ondernemingsplan kan je je laten bijstaan door je boekhouder. Neem genoeg tijd voor het schrijven van een realistisch plan. Bovendien is een ondernemingsplan geen statisch gegeven; het is nooit af en het is een gradueel proces dat voordurend geüpdatet moet worden. Op de website van Flanders Fashion Institute kan je twee tools vinden die je stap voor stap helpen met het opstellen van een business plan. Flanders Fashion Institute kan je hier ook assistentie bij verlenen.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
20
6_OPERATIONEEL PLAN PRODUCTIE In de productiefase zullen al jouw creatieve ideeën werkelijkheid worden: de tekeningen worden tastbaar en de vlakke patroondelen zullen kledingstukken worden. Dit is doorgaans geen eenvoudige fase aangezien de creatie moet worden omgezet in technische gegevens zodat de collectie geproduceerd kan worden. De productie is echter een cruciaal proces bij het runnen van een modebedrijf; indien de collectie niet tijdig in de winkel kan geleverd worden, is de kans groot dat de bestelling geannuleerd wordt. Bedenk dat je veel problemen kan voorkomen door op een correcte en duidelijke manier te communiceren en goede afspraken te maken. Zorg ervoor dat je zelf jouw afspraken nakomt m.b.t. levering van grondstoffen, stalen, patronen, technische fiches, applicaties, … zodat jouw productiepartner de collectie tijdig en met de gewenste kwaliteit kan afleveren. Zolang de fabrikant niet alle componenten heeft ontvangen, zal hij niet starten met de productie. De patronen worden meestal door de designer gemaakt en naar de fabrikant opgestuurd samen met een prototype, maar het kan ook zijn dat de fabrikant deze voor jou maakt. Indien jij zelf de patronen opstuurt naar de producent, zorg er dan voor dat de vorm overeenkomt met waar de producent normaalgezien mee werkt. Maak bij voorkeur een contract op met jouw productiepartner over de levering van de goederen, technische fiches, patronen, betalingsvoorwaarden, kwaliteitseisen, kostprijs, ... Durf te onderhandelen over de prijs en de voorwaarden, want ook fabrikanten hebben klanten nodig.
Fabrikanten De eerste stap in het productieproces is uiteraard het vinden van een geschikte fabrikant. Hieronder kan je enkele tips vinden voor jouw zoektocht. Steek je licht op bij andere designers en zoek op het internet. Veel fabrikanten vertrouwen op mond-‐ aan-‐mond reclame en hebben dus geen website. Vergelijk bij voorkeur verschillende producenten vooraleer je een beslissing maakt. Bij de keuze van de fabrikant houdt je best rekening met volgende aspecten: – Is de fabrikant bereid om met een beginnende designer te werken? – Is de fabrikant bereid kleine orders te produceren? Of wordt er gewerkt met minimale orders? – Welke prijs wordt er gevraagd? – Welk soort collecties worden er doorgaans gemaakt? En met welke materialen? – Kan er tijdig geleverd worden? – Kan de fabrikant de gewenste kwaliteit afleveren? – Wat zijn de betalingsvoorwaarden? Indien mogelijk, breng je best (regelmatig) een bezoek aan de producent. Dit zal de kans op misverstanden zeker doen afnemen. Neem ook je portfolio mee zodat de producent weet wat jouw visie is. Bovendien is het nuttig om bijkomende informatie in te winnen: – Verzorgen ze de producten waarmee ze werken? – Hebben ze de geschikte machines om jouw collectie te produceren? – Hebben ze genoeg bekwame naaisters?
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
21
– Kunnen ze de gewenste kwaliteit garanderen? Probeer een lange termijn relatie op te bouwen met je producent. Het zal jou en jouw partners helpen om efficiënt te werken, kosten te drukken en klantenwaarde te leveren. Laat dus zeker ook weten indien je tevreden bent met het geleverde werk. Dit zal helpen om een positieve relatie op lange termijn op te bouwen.
Bron 3.1 In samenwerking met Flanders Fashion Institute en MAD Brussels, stelde Creamoda de publicatie 'Belgian Designer Partners’ samen. Hierin staan alle Belgische producenten opgelijst die bereid zijn flexibel samen te werken met jonge ontwerpers. De publicatie kan je vinden op de website van Flanders Fashion Institute.
Technische fiche De technische fiche is een belangrijk element in de communicatie tussen designer en producent. Vaak is de taal een barrière, maar een nauwkeurige technische fiche beperkt de kans op fouten in de productie. Zeker indien de productie wordt gemaakt in lage loonlanden, kan het belang van een goede technische fiche niet genoeg benadrukt worden. Dit is een voorbeeld van een technische tekening, het is belangrijk dat alle details zichtbaar zijn.
De technische tekening wordt verduidelijkt door naadsymbolen. Het is goed om deze per naad aan te geven, zodat de fabrikant precies weet hoe een naad afgewerkt moet worden en met welk steektype. Naast de naadsymbolen hoort bij de technische fiche ook een maatspecificatie. Dit is een tabel die alle afmetingen van de pijlen in cm weergeeft. Hierbij wordt ook de toegift (meerwaarde) aangegeven. Bij elke technische fiche wordt ook een visuele specificatie gevoegd. Dit is voor de verduidelijking van de technische tekening.
Voorbeeld visuele specificatie 1. Knoopsgat in staander horizontaal in het midden. 2. Knoopsgaten in voorsluiting verticaal. 3. 1e knoopsgat komt 3 cm onder de staander. 4. Het verschil in lengte bij gelijke naden mag niet meer dan 0,5 cm zijn. 5. Het verschil tussen de kraagpunten en tussen de plaats van de zakken mag niet meer dan 0,2 cm zijn. 6. Alle zichtbare steken zijn 0,25 cm lang en worden met garendikte 120 gestikt. 7. De zakken worden op 0,2 cm van de rand opgestikt. 8. De zoom bij de borstzakken is 2 cm. Deze wordt op 1,8 cm doorgestikt.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
22
9. De terugslag op 2,8 cm van de overslag doorstikken. 10. De omslag in de mouw wordt 1cm onder de rand vastgezet. 11. Mouw, pas, kraag en staander worden op 0,2 cm van de rand door gestikt. 12. De zoom in het voor-‐ en achterpand wordt op 2,8 cm door gestikt. 13. De tolerantie voor de doorstikte afstand van alle zichtbare stiksels is 0,2cm. 14. Knopen hebben twee ogen en een doorsnede van 1,5cm. 15. Er mogen geen vlekken en stoffouten in de zichtbare delen voor komen. 16. Er mag geen kleurverschil zijn tussen de diverse stofdelen. Technische fiches worden best met de computer gemaakt. Er zijn verschillende computerprogramma´s beschikbaar die dit mogelijk maken, zoals Kaleido van Lectra, maar ook het goedkopere Illustrator kan hiervoor gebruikt worden.
PLANNING Het is belangrijk om te weten dat ontwerpers en modehuizen aan verschillende seizoenen tegelijkertijd werken. Om de productie op tijd te laten starten en nadien tijdig te kunnen leveren, is het noodzakelijk goed op voorhand te plannen. Hieronder kan je een voorbeeld vinden van de productiestappen en de doorlooptijd van een modebedrijf dat 2 maal per jaar een collectie uitbrengt. Deze planning is opgesteld voor een vrouwencollectie die gepresenteerd wordt tijdens de modeweken in Parijs. Bij het opstellen van een planning voor productie, wordt meteen duidelijk dat er ook een financiële planning nodig is. Er zullen periodes zijn waar je enkel kosten hebt en pas maanden nadien zal je daarvan de inkomsten ontvangen. Je zal reserves moeten opbouwen om deze periode te overbruggen met eigen financiële middelen en reserves of met financiële middelen van de bank, een investeerder, ... Hierover kan je meer lezen in hoofdstuk 10. Maak ook een creatieve planning – zeker indien je met tussencollecties werkt – en plan op basis daarvan je communicatiemomenten.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
23
Juni
SS 2012 / AW 2013 Ontwerp & proto’s Fotoshoot
SS 2013
SS 2013 / AW 2014
Ontwerp & proto’s
Stoffenbeurzen
Ontwerp & proto’s
Ontwerp & proto’s Juli
Fotoshoot Lookbook
Augustus 2012
September Oktober
Lookbook Verkoop Verkoop Verkoop in Parijs Bevestiging orders Start productie
November
Productie
Ontwerp & proto’s
December
Productie
Ontwerp & proto’s
Productie
Fotoshoot
Levering
Lookbook
Levering
Voorverkoop
Januari Februari
Ontwerp & proto’s Stoffenbeurzen
Verkoop in Parijs Maart
Bevestiging orders
Ontwerp & proto’s
Productie 2013
April
Productie
Ontwerp & proto’s
Mei
Productie
Ontwerp & proto’s
Juni
Productie
Ontwerp & proto’s
Juli
Levering
Augustus
Levering
Fotoshoot Lookbook Fotoshoot Lookbook
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
24
7_MARKT & VERKOOP MARKT- & CONCURRENTIEANALYSE Als startende ontwerper moet je je plaats nog vinden binnen de bestaande markt. Het is daarom belangrijk om voor jezelf na te gaan op welke vlakken jouw label het verschil kan maken. Zo kan je geleidelijk een sterke visie uitbouwen en definiëren wat je wenst te bereiken. Dit zal je helpen om een label met een sterke identiteit en duidelijk uitgesproken troeven neer te zetten. Een belangrijke analyse bij de voorbereiding van de opstart van je bedrijf is de SWOT-‐analyse. SWOT staat voor strengths, weaknesses, opportunities en threats. Analyseer deze alle vier en kijk daarbij naar jezelf als designer, je bedrijf, de markt en de socio-‐economische omgeving. Wees eerlijk bij de analyse. Dit zal je bedrijf op lange termijn enkel ten goede komen. Wees er je ook van bewust dat sterktes en zwaktes intern zijn. Je kan ze m.a.w. controleren en je hebt steeds de mogelijkheid om zwaktes om te zetten in sterktes of om sterktes nog verder uit te diepen. De mogelijkheden en bedreigingen, zoals bijvoorbeeld nieuwe concurrenten, reguleringen,… zijn externe factoren waarover je dus geen controle hebt. Wees je hiervan bewust en anticipeer waar mogelijk.
Sterktes
Zwaktes
Mogelijkheden
Investeer:
Beslis:
Dit is een mogelijk voordeel en
Investeer of desinvesteer
is goed voor de organisatie
Bedreigingen
Bescherm:
Damage control:
Benadruk je sterktes
Verandering nodig
Marktanalyse Het STP-‐proces is een goed hulpmiddel om te bepalen in welke markt je zal meespelen. Het STP-‐ proces staat voor segmentatie-‐, targeting-‐ en positioneringsproces, en omvat vier stappen waarmee je je marktpositie kan bepalen.
Stap 1: Bepaal de criteria waarmee je je markt zal opdelen in verschillende marktsegmenten. Je kan de markt bijvoorbeeld indelen op basis van stijl, geografische kenmerken, leeftijd, geslacht, aankoopgedrag...
Stap 2 Vervolgens stel je het profiel op van de verschillende segmenten. Zo kan je voor jezelf nagaan welk marksegment voor jou het aantrekkelijkst is en naar wie je je wil richten. Een aantrekkelijk marktsegment voor jou is: – Rendabel – Meetbaar aan de hand van de beschikbare informatie – Groot genoeg – Toegankelijk – Realistisch (hou steeds rekening met je eigen middelen en doelstellingen)
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
25
Stap 3 Nu bepaal je de doelgroep waarop je je zal focussen. Hierbij is het belangrijk om een heel volledig beeld van je doelpubliek te krijgen. Denk hierbij verder dan alleen aan leeftijd en budget, maar denk ook aan vrijetijdsbesteding, gezinssamenstelling, werk,…
Stap 4 Als laatste moet je een marketingmix (prijs, product, promotie, plaats) bedenken voor jouw doelgroep, d.w.z. hoe je hen zal aanspreken en hun interesse zal prikkelen. Gebruik de vier p’s als leidraad voor je communicatie: – Promotie: hier moet je bepalen hoe je je doelgroep gaat bereiken en op welke manier. Maak ook beslissingen over het budget dat je hieraan gaat besteden. – Product: denk aan welke meerwaarde je collectie kan bieden aan je doelgroep en welke kenmerken je collectie kunnen typeren. – Prijs: een duidelijk profiel zal je ook toelaten een correcte prijs te bepalen. Naast het budget van je doelpubliek, moet je ook rekening houden met de productieprijs, de bijhorende marges en de prijzen die andere labels/ concurrenten hanteren. – Plaats: Denk aan de plaats van je atelier, de winkels waar je wil verkopen, ... En hou hierbij je doelgroep voor ogen. Indien je de stappen van het STP-‐proces hebt doorlopen, heb je een duidelijk profiel van je eindklant waardoor je je strategie kan verfijnen, een communicatieplan uitwerken en een verkoopsstrategie ontwikkelen. Zie bijlage 6: Kostenprijsbereking Zie bijlage 7: Prijsstrategie
Concurrentieanalyse Naast een goede marktanalyse, is het ook erg belangrijk om te weten wie je directe en indirecte concurrenten zijn en waar zij goed dan wel minder goed in zijn. Zo kan je je strategie verder verfijnen en een sterkere positie op de markt innemen. Dit kan ook helpen je eigen collectie vanuit een andere hoek te bekijken. Naast een uitgebreide markt-‐ en concurrentieanalyse, is het steeds belangrijk om te blijven luisteren naar de feedback van je klanten/eindklanten. Dit zal je toelaten om je bedrijf op een objectievere manier onder de loep te nemen, kritisch te benaderen en bij te sturen waar nodig.
COMMERCIEEL BELEID Om een succesvol label uit te bouwen, zal je eerst naamsbekendheid moeten verwerven waarna je een stabiel klantenbestand kan opbouwen. Naast persaandacht is de meest voorkomende manier om naambekendheid te creëren bij je klanten en consumenten een individuele showroom (eventueel gedeeld met andere ontwerpers) of een deelname aan een vakbeurs. De keuze hangt af van je collectie en de visie die je errond wil uitbouwen. In het geval van een high-‐end collectie kan je beter niet werken via een vakbeurs, aangezien deze meer geschikt zijn voor contemporary fashion. In een individuele showroom presenteer je als individuele ontwerper je eigen collectie. Indien je doel is te verkopen aan department stores of high-‐end boutiques, is een showroom een must. In een individuele showroom kan je je visie duidelijk en sterk overbrengen naar klanten, pers en aankopers.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
26
Het nadeel van een showroom is de zware investering van tijd, energie en voornamelijk geld. Showrooms zijn daarom beter geschikt voor een beperkte tijd, en worden meestal tijdens de modeweken georganiseerd. Een modevakbeurs of -‐tradeshow is een plek waar ontwerpers en modelabels hun collectie kunnen presenteren, demonstreren en verkopen. Daarnaast is het een interessante plaats om contacten en ideeën uit te wisselen. Doe uitgebreid research alvorens je intekent voor een bepaalde beurs, aangezien de keuze ervan mede zal bepalen hoe pers en aankopers jouw label percipiëren. Vergeet niet dat je geselecteerd moet worden om een plaats te veroveren. De bekendste vakbeurs in België is de in 2010 in het leven geroepen Gallery 2020. Voor andere modebeurzen moet je naar het buitenland. In Parijs is er onder andere Tranoï, Who’s next, Atmosphère en Première Classe (voor accessoires). In Londen kan je naar Pure Londen of the Exhibition at Londen Fashion Week gaan. Een lijst van de belangrijkste tradeshows kan je vinden op: http://www.modemonline.com/fashion/tradeshowscalendar/by-‐date Tradeshows en individuele showrooms worden meestal georganiseerd tijdens de fashion weeks. In totaal zijn er op dit moment meer dan 20 fashion weeks over heel de wereld. Met de huidige economische situatie voor ogen verwacht men echter dat enkel de grote fashion weeks hun belang zullen behouden. Dit zijn de traditionele modeweken van Milaan, London, Parijs en New York. Tijdens de modeweken is er ook een drukke showkalender. Een defilé is hét communicatiemiddel bij uitstek voor de grote modelabels. Het kostenplaatje is dan ook in de lijn hiervan en start vanaf €80 000. Een show geven is dus geen haalbare kaart voor een startende ontwerper. Bouw eerst een goed netwerk van klanten en geïnteresseerde pers uit alvorens dergelijke investeringen aan te gaan. Wees realistisch, je eerste deelname aan een modeweken is meestal een maat voor niks: de professionals laten jonge ontwerpers links liggen. Geïnteresseerde aankopers zullen ontwerpers tot 3 seizoenen in het oog houden om te beoordelen of de ontwerper continuïteit in design kan bieden. Focus als jonge ontwerper dus op het opbouwen van naambekendheid, contacten leggen met pers en aankopers en stel je verwachten in deze richting bij. Tracht klanten aan te trekken met een creatief en vernieuwend idee of concept. Denk hierbij echter nauwgezet na over de timing, locatie en PR, ongeacht de aard van het evenement.
VERKOOP Alles begint met creativiteit. Het creatieve talent van jou als designer is de basis. Maar enkel sterke creaties neerzetten is niet voldoende om een modebedrijf te runnen, je moet de collecties ook kunnen verkopen. Denk eraan dat de prijs die consumenten betalen niet de winst is die jij als modebedrijf opstrijkt. Om rendabel te zijn, zal jij als ontwerper een marge van 2 moeten hanteren bovenop je kostprijs. Daarbovenop zal een high-‐end fashion winkel nog een marge van 2.6 doorrekenen aan de consment. Het is dus duidelijk dat je de kostprijs van je collectie sterk in het oog zal moeten houden. Elke euro dat je product duurder wordt in productie, zal je eindprijs maar liefst 5.2 keer doen stijgen! Uiteraard zijn dit richtlijnen en zal je op sommige stuks meer marge kunnen nemen dan op andere. Vergelijk deze eindprijzen met het consumptiepatroon van jouw ideale eindconsument en stuur bij waar nodig. Het is ook altijd nuttig de retailprijs van belangrijke concurrenten in kaart te brengen, zodat je duidelijk kan zien waar jij je positioneert binnen de markt. Hieronder kan je een voorbeeld vinden van een berekening van kostprijs tot retailprijs.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
27
Kostprijs van product
25 euro
Jouw verkoopprijs
50 euro (marge van 2)
Eindprijs voor consument
130 euro (marge van 2,6)
Hou tijdens het ontwerpproces dus steeds je ideale eindconsument in het achterhoofd. En dit niet enkel in de ontwerpfase, maar ook bij het bepalen van de kostprijs. Denk na of je – nadat alle marges gerekend zijn – nog een redelijke prijs aan je eindconsumenten kan aanrekenen. Denk een goede verkoopsstrategie uit en kies zorgvuldig de partners waarmee je zal samenwerken. Verkopen kan je via verschillende kanalen maar dit vergt telkens een andere aanpak. Het grootste verschil is of je uitgaat van een verkoop naar klanten/winkels/bedrijven toe of dat je beslist om rechtstreeks te verkopen aan je eindconsument.
Business to business (B2B) De aanwezigheid op internationale modeweken zal van cruciaal belang zijn indien je ervoor kiest om je
collecties door een externe te laten verkopen: Multimerken boutiques Multimerken boutiques zijn eerder flexibel en delen in het risico. Vaak verkopen deze shops niet enkel bekende labels en is er dus (meer) ruimte voor jong ontwerp.
Department stores Als het verkopen goed loopt, kan je in een volgende fase de zogenaamde ‘department stores’
benaderen. Zeker voor de Amerikaanse markt kan dit nuttig zijn. Verkoop via department stores heeft als voordeel dat je grote hoeveelheden kan verkopen, dat je naambekendheid stijgt en dat de stores een groot deel van de marketing (en de bijhorende kosten) op zich nemen. Department stores focussen echter sterk op marges en verkopen. Daarom zijn ze niet flexibel in verkoopsvoorwaarden, laattijdige levering en het terug aankopen van een label na een slecht verkoopsseizoen. De designers staan dus ook onder druk om marges te halen en kosten te dekken.
Multimerken online shops Vooral als designer is het interessant om via online multimerken shops je collectie te verkopen omdat deze een wereldwijd bereik hebben. Zorg echter dat je goed op de hoogte bent van de condities waaraan deze werken. Sommige shops zullen ervoor opteren om de stock zelf te beheren en zodoende de shipping te verzorgen, andere shops zullen louter een platform zijn en laten stockage en shipping over aan de ontwerper. De bekendere online shops zijn Asos (www.asos.com) en NET-‐A-‐PORTER ( www.net-‐a-‐porter.com), maar er zijn ook enkele online shops die zich specifiek op jonge ontwerpers richten zoals Le dressing (www.ledressing.be) en Vendredi chic (www.vendredichic.com).
Business to consumer (B2C) Je kan echter ook zelf rechtstreeks aan de consument verkopen. Het grote voordeel hier is dat je zelf meer controle kan houden en dat je je eigen visie kan neerzetten. Ook hier zijn er enkele opties mogelijk:
Eigen winkel
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
28
Het voordeel van het uitbaten van een eigen winkel is dat je meteen feedback krijgt van je klanten over de collectie en dat je een heel persoonlijke en eigen visie kan weergeven. De beste feedback over jouw ontwerpen krijg je namelijk van je consumenten. Zeker in een beginfase kan het verhelderend zijn om eens zelf je collectie te verkopen aan klanten. Dan zie je meteen wat er in de smaak valt en wat minder. Een nadeel is dat je als designer niet altijd de beste verkoper bent aangezien je heel dicht bij je collectie staat. Bovendien kan het wachten op de volgende klant tot frustratie leiden, aangezien dit kostbare tijd is die je kan gebruiken om creatief bezig te zijn. Vergeet ook niet dat een winkel gemanaged moet worden. Start niet halsoverkop een eigen winkel omdat je ogenschijnlijk grotere marges kan halen. Een eigen winkel starten, vergt een grote investering en goed personeel voor je winkel vinden is niet eenvoudig en niet goedkoop. Het is aan te raden eerst naamsbekendheid op te bouwen en pas nadien een eigen winkel te openen. Een mogelijke tussenoplossing voor jonge ontwerpers is het koppelen van een kleine verkoopsruimte aan het atelier.
Eigen webshop Als starter kan het interessant zijn om een eigen webshop te starten. Je vermijdt hiermee de hoge start-‐up kosten van een eigen fysieke winkel zoals de huurkosten van een handelspand en helpt mee in de omzet. Maar de verkopen zijn vaak niet genoeg om uit de kosten te geraken. Voor een eigen webshop gelden dezelfde opmerkingen als bij een fysieke eigen winkel. Ook de kosten van het opzetten van een eigen webshop mogen niet worden onderschat. Kosten variëren van heel goedkoop – bijna gratis – voor een gestandaardiseerde website, en kunnen hoog oplopen indien je een gepersonaliseerde webwinkel wil inrichten. Een algemene regel is dat je beter eerst naambekendheid en reputatie opbouwt, alvorens je hiermee start en dat het minder eenvoudig is als het lijkt. Wees ook heel realistisch bij de opstart van een eigen websbop en onderschat het werk dat hierbij komt kijken niet. Je moet een uitgebreide stock voorzien (en de financiering ervan), stuks moeten teruggestuurd kunnen worden (return policy), je moet je collectie presenteren met goede foto’s, stock up-‐to-‐date houden, leveringen opvolgen, ... Ook het onderhoud van de site wordt vaak onderschat. Probeer rekening te houden met de volgende richtlijnen: – De website moet gebruiksvriendelijk en verkoopsgericht zijn. Suggesties op basis van hun vorige zoekacties, zoals gelijkaardige of bijpassende items, kunnen bijvoorbeeld tot meer verkopen leiden. – Een goed werkende interne zoekmachine is van cruciaal belang. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de bezoekers in eerste plaats de zoekmachine gebruiken. – De website moet up-‐to-‐date zijn en genoeg veranderen. Dit creëert een extra impuls om steeds terug te keren. – Zorg voor een gemakkelijke en vertrouwde betaalmethode. Het is aan te raden om samen te werken met erkende bedrijven zoals PayPal, Ogone, of MultiSafepay. Door garanties en een duidelijke terugkeerpolitiek te hanteren stijgt het vertrouwen van de klanten. – Vraag het e-‐mailadres van de bezoekers zodat je hen op de hoogte kunt houden van veranderingen en speciale acties. – Het doel is natuurlijk dat personen de site bezoeken. Trafiek genereren naar je webwinkel is dus de boodschap. Dit kan gebeuren als je site wordt vermeld op een bekende blog of in persberichten.
Agenten Het kan zinvol zijn om met een agent te werken die de verkoop in een bepaalde regio in jouw plaats doet. In ruil daarvoor zal je een percentage van de verkoop moeten afstaan. Agenten hebben een portfolio van winkels waar ze een langetermijn relatie mee hebben uitgebouwd. Winkels vertrouwen daarom op een goede agent aangezien zij uit ervaring weten welke collectie goed zal aansluiten bij het
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
29
cliënteel van de winkel. Zeker indien je de regio niet goed kent en de taal niet spreekt, is het aangewezen met een agent te werken. Zorg hierbij dat de agent andere designers in portefeuille heeft die overeenstemmen met jouw visie en sluit een contract af. Wees hier wel voorzichtig mee en roep eventueel de hulp in van een jurist.
Incubators Incubators voorzien ruimte voor jonge ontwerpers om de onderneming te runnen. Meestal is het meer dan enkel de ruimte op zich, en zijn de incubators echte broedplaatsen voor jonge designers. In sommige incubatiecentra is het mogelijk de collectie te verkopen in een eigen studio en afspraken te maken met de pers.
Welke winkels? Het is van cruciaal belang dat je collectie te koop is in de juiste winkels. Deze moeten bij de visie en de boodschap van je label/collectie passen. Hieronder volgen enkele tips om kopers/winkels te kiezen en te benaderen. Opgepast, wees realistisch; het zijn eerder de kopers die collecties zullen kiezen in plaats van omgekeerd. Sinds de crisis moeten ook kopers duidelijke keuzes maken. Er blijft slechts een klein budget voor nieuwe designers over na de aankoop van de vaste collecties. Blijf echter kritisch als een koper een order wil plaatsen. Ga eerst na welke andere labels ze verkopen en probeer informatie in te winnen bij collega-‐designers over de betrouwbaarheid wat betaling betreft. Het gebeurt namelijk vaak dat designers door het faillissement van een winkel hun eigen label niet meer staande kunnen houden.
Enkele tips bij het contact met kopers: Zoek op het internet naar alle nodige informatie over verschillende kopers. Je kunt best een bestand bijhouden met alle namen en wie je al gecontacteerd hebt. Je kan altijd naar je ‘concullega’s’ kijken voor inspiratie. Als je een afspraak met een multibrand boutique probeert te maken, hou dan rekening met de modekalender. Het heeft geen zin om een afspraak te maken tijdens de fashion weeks. Het is evenwel aan te raden deze weken bij te wonen zodat je kan netwerken en je collecties daar aanbieden. Kopers zien dagelijks meerdere ontwerpers, het is dus cruciaal om duidelijk te maken waarom jouw collectie anders is dan de anderen. Als je een afspraak tracht te maken met een winkel, trek dan de aandacht op een creatieve manier zodat mensen benieuwd zijn naar meer. Als je een mailing uitstuurt, voeg dan een opvallende titel toe. Zorg er evenwel voor dat deze niet als spam kan worden gepercipieerd. Als je iets met de post opstuurt, kan je bijvoorbeeld een staal van een stof, een lookbook, een postkaart,.. toevoegen om op te vallen tussen de vele uitnodigingen die kopers ontvangen. Zorg ervoor dat de collectie goed en duidelijk gepresenteerd is. Bedenk hierbij dat een gemiddelde afspraak 15 minuten duurt en je dus op een korte tijd een sterke indruk achterlaten. Wat kan je best meenemen naar een dergelijke afspraak? – Prototypes van je collectie – Je portfolio – Een persbericht – Verschenen krantenartikels en/of artikels
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
30
Enkele richtlijnen voor het gesprek: – Wees duidelijk en eerlijk over je collectie (o.a. over het volume, de prijs, verkoopsvoorspellingen, persberichten,...). Leugens of overdrijvingen worden vaak achterhaald en kunnen je lang achtervolgen. – Als je niet tevreden bent met een aanbod, probeer dan te onderhandelen maar wees redelijk. Zeker indien een winkel exclusiviteit voor een bepaalde regio vraagt, kan je over een minimum afname of verplichte afname voor het volgende seizoen onderhandelen. – De feedback van een koper of multibrand boutique op jouw collectie kan heel waardevolle informatie opleveren. Zij weten goed wat hun consument wil en niet wil. Luister aandachtig naar de feedback en neem de adviezen mee in je nieuwe collectie. – Zorg dat je een goed overzicht hebt van de verschillende stukken van jouw collectie met de beschikbare maten, kleuren en materialen zodat de klant eenvoudig een bestelling kan plaatsen en er geen misverstanden ontstaan. – Veel winkels nemen nu enkel stukken van jonge ontwerpers in consignatie. Deze sale-‐on-‐return politiek is echter financieel nadelig, aangezien jij als jonge ontwerper het risico voor jezelf neemt. Je kan deze strategie overwegen bij belangrijke winkels. Hou er echter rekening mee dat het zeer kostelijk kan uitdraaien en je dus voldoende financiële middelen ter beschikking moet hebben. Om de kosten wat te drukken, kan je sale-‐on-‐return toepassen voor een beperkt aantal stuks. – In bijlage kan je een voorbeeld van een bestelbon vinden alsook de bijhorende terms & conditions. Opgepast, overloop de inhoud van deze documenten en bekijk of deze van toepassing zijn op jouw specifieke situatie. Zie bijlage 6: Voorbeeld van een orderbon en verkoopsconditiescatie
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
31
8_COMMUNICATIE PUBLIC RELATIONS De pers speelt een extreem belangrijke rol in de opbouw van een succesvolle modelabel. Mediaberichten beïnvloeden kopers en zorgen voor naamsbekendheid. Het belang van communicatie voeren – en dit in de eerste plaats naar de pers toe – mag niet onderschat worden. De pers kan een collectie maken of kraken. Zeker indien je internationale ambities hebt, mag je dit niet uit het oog verliezen. PR moet een integraal deel uitmaken van je communicatiestrategie. Waar traditionele vormen van communicatie, zoals bijvoorbeeld advertising, zich eerder concentreren op de korte termijn, werkt PR op lange termijn. PR – public relations – gaat over de kunst van verhalen vertellen. Het is belangrijk dat het verhaal dat je wil vertellen over een zekere nieuwswaarde beschikt. Het kan gaan om een collectielancering, een samenwerking, een verjaardag, een winkelopening, een expo,… De verhalen die je communiceert, moeten uiteraard altijd consistent zijn en in lijn met je strategie en de collectie. Zorg dat je de pers steeds betrekt bij elk evenement of bij elke situatie die voor hen interessant zou kunnen zijn. Zeker bij het organiseren van je eerste evenement, is het van groot belang aandacht te besteden aan het uitnodigen van de pers zodat je op voldoende persaandacht kan rekenen en je bijgevolg aan naamsbekendheid wint. Die naamsbekendheid zorgt er dan weer voor dat je je klantenbestand kan uitbreiden om zo je bedrijf te laten groeien. Er zijn verschillende vormen van PR voeren, namelijk via een interview, een persmoment, een persbericht, een newsbite (nieuwsbericht via mail), een showroom, een blog... Er zijn ook verschillende kanalen – via print, via een audiovisuele boodschap of online. Het is aan te raden om te variëren in de gebruikte kanalen en PR-‐vormen om verschillende groepen te bereiken en de aandacht van potentiële klanten te blijven prikkelen. De boodschap moet wel consistent blijven. Zorg ervoor dat je de juiste doelgroep bereikt bij het voeren van je communicatie. Denk na over het leven en de activiteiten van jouw consumenten en hoe je ze kan bereiken.
Persbureau Voor je PR-‐activiteiten kan je beroep doen op een persbureau maar je kan eveneens je eigen PR voeren. Zorg voor nieuwswaarde en hou de pers – op regelmatige basis – op de hoogte. Indien je dit zelf doet, zorg dan dat je goed geïnformeerd bent over hoe public relations werkt via boeken, internet, andere designers, ... Het voordeel van werken met een bureau is dat je werkt met experten die al een uitgebreid netwerk en een gedegen reputatie hebben. Zij zullen voor jou persberichten uitsturen en ervoor zorgen dat de relevante pers aanwezig is op jouw evenementen. Daarnaast hebben zij een showroom waar stylisten de collectiestukken kunnen uitlenen. Hiertegenover staat uiteraard een kostprijs. Reken op een maandelijs bedrag tussen 800€ en 7000€ (voor een internationaal bureau) maar durf te onderhandelen als jonge ontwerper. Meestal zijn prijs en reputatie proportioneel gerelateerd.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
32
Tip Zorg voor een goede match met het bureau waarmee je wil samenwerken . Een persbureau moet jouw naam en label vertegenwoordigen. Het is dus belangrijk dat de andere labels in het portfolio van het bureau niet haaks staan op wat jij doet en dat je elkaar vlot begrijpt en vertrouwt.
Persbericht opstellen Bij het opstellen van een persbericht zijn er enkele belangrijke punten waar je rekening mee moet houden: – Begin je persbericht altijd met de vermelding ‘persbericht' – Vermeld de datum van verzending – Schrijf in de tegenwoordige tijd – Zorg ervoor dat de toon van je tekst neutraal is – Denk aan de ABABA-‐formule. Zorg met andere woorden voor: – Actualiteit: zorg ervoor dat het nieuws dat je brengt actueel is – Belangrijkheid: zorg voor een onderwerp dat de mensen interesseert – Afwijkend: alles wat afwijkt van het dagdagelijkse is interessanter – Belangstelling: het is belangrijk dat je schrijft over iets waar de mensen belangstelling voor hebben – Autoriteit: als er een autoritair persoon betrokken is, is je nieuws meteen geloofwaardiger – De structuur van je persbericht gaat als volgt: kop, lead, text body en tot slot meer info over de afzender en contactgegevens: – De kop van je persbericht moet simpel zijn maar moet tegelijk ook overtuigend genoeg zijn om de journalist verder te laten lezen – In de lead geef je alle informatie bondig weer. Ga hierbij na of je de 5 w’s gebruikt (wie, wat, waarom, waar, wanneer en hoe). Splits je textbody op in alinea’s en zorg ervoor dat je elke alinea kort houdt. Deze mag niet langer zijn dan 5 regels. Zo hou je je tekst luchtig. Werk met quotes, dit is voor de journalist heel handig om in zijn artikel te verwerken – Op het einde vermeld je de contactgegevens van de afzender. Zo weet de journalist bij wie hij terecht kan voor meer informatie – Als je beeldmateriaal voorziet, zorg dan voor goede kwaliteit (in hoge resolutie) zodat journalisten dit eenvoudig kunnen gebruiken – Vergeet ook zeker je website niet te vermelden – Maak geen spelfouten en geef geen foute informatie door – Voeg niet te veel bijlagen toe, zodoende het persbericht overzichtelijk te houden – Denk aan de KISS formule: Keep It Short and Simple
Bloggers Bloggers zijn een groeiende groep (online) journalisten die het voorbije decennia een belangrijke plaats in de modewereld hebben veroverd. Ze zijn eenvoudig bereikbaar en kunnen zeer snel informatie verspreiden. Geef ze dus de nodige aandacht en nodig ze uit op je evenementen. Vergeet echter niet dat deze groep een hele andere aanpak vergt dan ‘gewone’ journalisten. Zo werken veel bloggers overdag elders en zijn ze voornamelijk ’s avonds beschikbaar en klaar om naar een evenement van de nieuwste ontwerper te gaan. Daarnaast is het ook belangrijk om de nieuwe media en de sociale netwerken te gebruiken. Het is een zeer handig extraatje om (gratis) andere doelgroepen te bereiken. Hou er echter rekening mee dat dit een intensief werk is en enkel werkt indien je regelmatig communiceert.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
33
E-‐business Electronic business omvat een brede waaier aan bedrijfsactiviteiten op het internet zoals een website, een webwinkel, sociale media en dergelijke. Ook hieromtrent is het belangrijk een duidelijke strategie te ontwikkelen. Een eigen website als visitekaartje van je label is onvermijdelijk. Een eerste stap is de registratie van de website. Via www.dns.be kan je nagaan of je domeinnaam nog beschikbaar is. Een logische keuze is .be, maar afhankelijk van je (internationale) toekomstplannen kan je ook .eu, .com,… laten reserveren door de registratieagent. Varianten van je naam laten registreren is slim want zo komen klanten toch bij de juiste site terecht als ze een verkeerde URL intypen. Daarnaast is het ontwerp en layout van de website – zeker in een designomgeving -‐ uitermate belangrijk. De website moet duidelijk en aantrekkelijk zijn waar alle nodige informatie zoals contactgegevens, verkoopspunten, openingsuren, adres van de winkel,... eenvoudig terug te vinden zijn. Er bestaan enkele platformen voor de uitwisseling van grafische diensten: www.spacesheep.be www.pimtim.com Registreer je via Google Analytics of een andere tool en bekijk regelmatig de statistieken van je website. Hierin kan je erg nuttige informatie over je klanten vinden. Nog enkele tips voor een goede website: – Zorg ervoor dat de naam van de website zoveel mogelijk op je bedrijfsnaam lijkt en dat hij gemakkelijk te onthouden is – Zorg ervoor dat het design van je website past bij de collectie en bij je stijl, zorg dat alles op elkaar is afgestemd. Met een goede website kun je jezelf onderscheiden van de concurrentie – Het is handig als je website snel te vinden is via verschillende zoeksites, ga dus na welke woorden jouw doelgroep zou intypen en gebruik er zo veel mogelijk van – Zorg ervoor dat je website gebruiksvriendelijk is en dat bezoekers snel de gewenste informatie kunnen vinden. Gebruik dus een goed navigatiesysteem Sociale media zijn een originele, moderne en bovendien goedkope manier om je merk bekend te maken. Je kunt op een unieke manier met klanten communiceren. Eén-‐op-‐één communicatie wordt steeds uitzonderlijker maar dankzij sociale media kan je terug inspelen op de noden van specifieke klanten. Het is ook belangrijk om de feedback die je krijgt te gebruiken om je label verder op punt te stellen. Ook hier geldt dat variatie mensen aantrekt en dat je best regelmatig nieuwe dingen post. Hou er rekening mee dat er ook enkele risico’s aan verbonden zijn zoals mogelijke aansprakelijkheid, reputatieschade en anonimiteit.
Mailingtools Voor elke beginnende designer kan het nuttig zijn om een nieuwsbrief uit te sturen zodat de klanten die geïnteresseerd zijn eenvoudig kunnen volgen waar je mee bezig bent. Er zijn enkele mailingtools ontwikkeld, die ervoor zorgen dat je online een database kan bijhouden met alle adresgegevens van de mensen die jij wilt bereiken en regelmatig op de hoogte houden. Als je een mailing wil uitsturen kan je dus kiezen naar welke interne database je deze richt, bijvoorbeeld buyers, geïnteresseerden, ... Deze mailingtools houden ook statistieken bij van de uitgestuurde berichten. Zo kan je nauwgezet bekijken hoeveel mensen jouw nieuwsbrief gelezen en aangeklikt hebben. Veel gebruikte mailingtools zijn: – Emailgarage (www.emailgarage.com) – Flexmail (en.flexmail.be)
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
34
– Mailchimp (mailchimp.com) – Addemar (www.addemar.com)
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
35
9_BESCHERMING Je verhaal en collectie begint nu stilaan vorm te krijgen. Vergeet in al je enthousiasme niet dat je ook rekening moet houden met het beschermen van je creaties. Niet alleen je collectie, maar ook je merknaam, design, … zijn jouw ‘intellectueel eigendom’. Er zijn verschillende intellectuele eigendommen en de daaraan verbonden rechten verschillen qua aard, omvang en duur. De belangrijkste voor jou als ontwerper worden hieronder weergegeven. Ook op vlak van intellectuele eigendomsrechten moet je een strategie uitwerken. Hieronder worden enkele tips meegegeven, maar je kan je hiervoor ook laten bijstaan door een juridisch adviseur. Laat je echter niet verlammen door wat volgt en zoek de juiste balans tussen bescherming en openheid tegenover mensen die met jou willen samenwerken. Een ondernemingsplan vat je 5-‐jaren visie en plannen samen. Hou deze plannen in het achterhoofd bij het registreren en beschermen van je intellectuele eigendom. Denk bijvoorbeeld aan geplande exportacties in de toekomst, zodat je eventuele registraties voor het buitenland al kan doorvoeren.
Merknaam
Merk, logo, naam, kleuren, handtekening, ...
Tekeningen- en modellenrecht
Vorm, configuratie, ...
Copyright
Decoratie, illustratie, design, tekening, foto’s, vorm, ...
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
36
Image right of persoonlijkheidsrechten
Controle over het commercieel gebruik van je naam, je imago of iets anders persoonlijk van je zoals een foto.
MERKNAAM Bedenk een onderscheidende naam voor je label, die niet beschrijvend of misleidend kan zijn voor de aard of voor de kwaliteit van de goederen of diensten. Ga ook na of de merknaam nog beschikbaar is via een eenvoudige google search en via de officiële weg www.boip.int. Indien de merknaam nog beschikbaar is, kan je je merknaam registreren. De registratie van een merk is tien jaar geldig, maar deze kan oneindig vernieuwd worden. Een geregistreerd merk biedt bescherming voor de bekendheid, reputatie en goodwill van een merk in de markt en voor haar vermogen om goederen of diensten te onderscheiden van dezelfde of van soortgelijke goederen of diensten van concurrenten. Ontwerp een logo dat consistent is met je merknaam en zorg ervoor dat beide herkenbaar zijn. Denk er ook over na hoe jouw merknaam zal uitgesproken en onthaald worden in het buitenland. Pas op met het gebruik van je eigen naam als merknaam. Er zijn wellicht nog mensen met dezelfde naam en dit kan voor verwarring zorgen of schade berokkenen aan anderen. Denk er bovendien aan dat je merknaam wellicht eigendom zal worden van de vennootschap en jij misschien niet altijd de enige beslissingnemer zal blijven van je onderneming.
TEKENINGEN- EN MODELLENRECHT Het tekeningen-‐ en modellenrecht biedt bescherming voor het uiterlijk van een twee-‐ of een driedimensionaal voortbrengsel voor zover dit uiterlijk nieuw is en een eigen, individueel karakter heeft. Anders dan bij het auteursrecht dat automatisch verkregen wordt, wordt het tekening-‐ of modellenrecht verkregen door het depot en de inschrijving van het model bij de bevoegde officiële instantie. Een model is nieuw wanneer vóór de datum van het depot geen identiek model aan het publiek beschikbaar is gesteld, en twee modellen zijn identiek als hun kenmerken slechts in onbelangrijke details verschillen. Een model heeft een eigen karakter wanneer de algemene indruk die het model bij de gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij die gebruiker gewekt wordt door modellen die publiek beschikbaar zijn gesteld vóór de datum van het depot. Een Gemeenschapsmodel is geldig voor heel het grondgebied van de EU (momenteel 27 lidstaten) en verscheidene modellen kunnen door middel van één (meervoudig) depot beschermd worden. Het recht geldt voor minimum 5 jaar en maximum 25 jaar.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
37
COPYRIGHT/AUTEURSRECHT Het auteursrecht heeft als essentieel doel de makers van creaties te beschermen en het laat toe controle uit te oefenen op de verschillende manieren waarop de creaties gebruikt en dus gereproduceerd worden. Dit recht is onder te verdelen in twee rechtsvormen: – Het morele recht regelt de relatie tussen de kunstenaar en zijn werk. De auteur beslist of zijn werk openbaar gemaakt mag worden en als dat het geval is, of zijn naam erbij moet worden vernoemd. De auteur kan tevens verbieden dat het werk wordt aangepast. – Het vermogensrecht stelt de auteur van een creatie in staat inkomsten te putten uit de exploitatie (reproductie of bewerking) van zijn werk. Dit meestal op basis van licentieverlening of uit de verkoop van het vermogensdeel van het auteursrecht. Het auteursrecht beschermt jou als creator en ontstaat automatisch bij het ontwerp van je creaties. Je kan echter twisten over de datum van creatie of ontwerp, daarom kan je je ontwerpen ook laten registeren bij de FOD financiën of bij de notaris. Het recht geldt tot 70 jaar na het overlijden van de creator.
PERSOONLIJKHEIDSRECHTEN Deze rechten beschermen het individu en meer bepaald een beeld van een individu, inclusief het gezicht en delichaamsdelen. Hoewel de scope van deze rechten heel breed zijn, zal de toepassing ervan in de mode-‐industrie meestal betrekking hebben op het werk van modellen voor het maken van beeldmateriaal. Indien een model (of personage) op je fotoshoot, website, … herkenbaar is, moet je hiervoor een autorisatie van deze persoon hebben. Een beeld van een fotoshoot bevat dus auteursrechten voor de fotograaf en persoonlijkheidsrechten voor het model. Deze rechten kunnen (contractueel) worden overgedragen naar jou als opdrachtgever zodat je deze vrij kan gebruiken.
EXPLOITATIE De exploitatie van deze intellectuele eigendomsrechten kan op twee manieren gebeuren; op contractuele basis (en dus met goedkeuring van de partij die de rechten bezit) of op niet-‐contractuele basis (en dus onrechtmatig gebruik). Je kan iemand dus toestaan om jouw intellectuele rechten te exploiteren. – Je kan een contract tekenen met een agentschap. Een agent zal als vertegenwoordiger in jouw naam optreden en je zal een commissie verdienen op de verkoop. De collectie blijft echter jouw eigendom. – Een distributeur zal een (deel van) de collectie kopen en deze verder verkopen. – Een licentie is een overeenkomst die de voorwaarden opstomt volgens dewelke de licentienemer de intellectuele rechten van de licentiegever mag benutten. Als designer kan je bijvoorbeeld in ruil voor een (licentie)vergoeding je ontwerpen aan een fabrikant of een winkelketen in licentie
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
38
geven. Zij ‘huren’ dan als het ware jouw intellectuele rechten. Hierdoor kan je als designer inkomsten verwerven en intussen de risico’s beperken.
WEBSITE Op een website vind je veel verschillende intellectuele eigendomsrechten; design, tekst, foto, video, muziek, trademarks, software, database, domeinnaam, … zijn allemaal creaties die beschermd zijn. Zorg ervoor dat deze rechten allemaal geregistreerd is. Als de website bijvoorbeeld door iemand anders is ontworpen, teken dan bij voorkeur een overeenkomst waarin staat dat de rechten op jou worden overgedragen.
Tips en tricks voor de bescherming van je creaties – Maak een strategie voor intellectueel eigendom en de registratie van de bijhorende rechten. – Stem deze strategie af op jouw langetermijn visie en plannen. Denk dus na over de bescherming van je creaties indien je zal exporteren naar nieuwe markten. – Teken niet onmiddellijk alles wat je wordt voorgelegd (zoals contracten met een agent, een distributeur of een licentiecontract). – Het is het voordeligst als je bedrijf zoveel mogelijk eigenaar is van zoveel mogelijk intellectuele eigendomsrechten. – Maak afspraken over intellecutele eigendomsrechten met mensen die iets voor jou ontwerpen. – Een I-‐depot kan een eerste stap zijn bij het beschermen van jouw collectie en ideeën. Je kan je collectie of idee eenvoudig en aan een lage kostprijs registreren als ‘bewijs’ van de datum van creatie. Zo voorkom je dat iemand jouw idee uitwerkt en met de rechten gaat lopen. Een I-‐depot is 5 jaar geldig en kan verlengd worden. Juridisch gezien is dit echter geen intellectueel eigendomsrecht, maar het is wel een bewijsstuk. – Voor je alle details van je een idee en je bedrijf met iemand deelt, kan je vragen een geheimhoudingsverklaring te ondertekenen. Deze verklaring is wederkerig en de andere partij is dus ook beschermd. De informatie die zal worden gedeeld is vertrouwelijk en moet geheim worden gehouden voor derden.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
39
10_FINCANCIERING Als ambitieuze designer heb je de beste ideeën en wil je zo snel mogelijk van start gaan. Maar gezien de grote voorfinancieringsperiode die eigen is aan de modesector, raden we je aan het financiële luik van je plan onder de loep te nemen alvorens je eraan begint. Het belangrijkste onderdeel van het financiële luik is de kasplanning; wanneer komt er geld binnen in je bedrijf en wanneer moet je facturen betalen. Deze planning zal duidelijk maken hoe groot jouw financieringsbehoefte is. Een meer uitgebreide uitleg over het financieel plan en de kasplanning kan je vinden in de leidraad voor het opstellen van een business plan via www.ffi.be.
BOEKHOUDING Als ondernemer ben je verplicht een aantal financiële aspecten bij te houden, dit wordt de boekhouding genoemd. De omvang van je boekhouding hangt af van de grootte van het bedrijf. Als startende designer begin je meestal een kleine onderneming en kan je de boekhouding eenvoudig zelf doen. Het is bovendien belangrijk om controle over de inkomende en uitgaande geldstromen te hebben. Een goed hulpmiddel bij het boekhoudkundige proces is ondersteunende software die het voor beginnende designers een stuk eenvoudiger kan maken. Als kleine onderneming voer je een vereenvoudigde boekhouding.
Concreet betekent dit: – Een kasboek bijhouden voor alle ontvangsten en uitgaven in cash; – Een bankboek bijhouden voor alle overschrijvingen op je bank-‐ of postrekening; – Een inkoopboek bijhouden met alle facturen en creditnota’s van leveranciers; – Een jaarlijkse inventaris maken van alle activa, vorderingen, schulden, rechten en verplichtingen van elke aard en van eigen middelen verbonden aan de exploitatie van je bedrijf. Het is een optie om de boekhouding uit te besteden aan derden. Een gespecialiseerd boekhoudkantoor weet echter precies hoe alles in zijn werk gaat. De boekhouding is bovendien een belangrijk instrument en moet in orde zijn. Als je een boekhouder onder de arm neemt, zorg dan wel dat je op de hoogte blijft van de stand van zaken. Het is uiteindelijk jouw verantwoordelijkheid.
Tips en tricks: – Hou er rekening mee dat je alle documenten 7 jaar moet bewaren – Je moet BTW aanrekenen op alle producten – Gedurende de eerste drie jaar moet je geen belastingvermeerdering betalen. Dit is het gevolg van het niet betalen van voorafbetalingen
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
40
Op basis van je kasplanning, zal je zien hoe groot je financieringsbehoefte is. Denk echter goed na waarin je je kapitaal gaat investeren bij het maken van dit plan. Geld investeren gaat namelijk vaak samen met het maken van trade-‐offs. De volgende vijf principes, in combinatie met de prioriteiten van je eigen bedrijf, kunnen je helpen in het maken van beslissingen. De ultieme beslissingen hangen af van zaak tot zaak.
Tips – Het is slim om in het begin je baan nog niet op te zeggen. Zo heb je iedere maand nog een vast inkomen om rond te komen en om een deel in de collectie te investeren – Controleer je productontwikkelingskosten: Gebruik altijd een collectieplan waarin je de grootte, de structuur, de prijzen,.. specificeert. Een prototypecollectie met prijzige stoffen die niet verkocht geraakt, is vaak de doodslag voor een startend bedrijf. Als je je eerste collectie creëert, is het belangrijk dat je de kosten zo laag mogelijk houdt en dat je minimaal in jezelf investeert. Doe zoveel mogelijk zelf om de kosten zo laag mogelijk te houdeN – Reclame is een bodemloze geld put: Als jonge designer is het niet nodig om al je geld in dure advertenties te steken. Je kan beter relaties opbouwen met editors, journalisten, fotografen en insiders die je gratis of aan een vriendenprijsje kunnen helpen. De impact van deze relaties zullen ook een meerwaarde creëren die je niet verkrijgt door een eenmalige advertentie. Onderbouw dit met een professionele website die je creatieve visie ondersteund en een duidelijk merkenidentiteit heeft – Focus op groeiende verkopen: Als beginnend bedrijf, kan je best je geld investeren in mensen en goederen die leiden tot een inkomstenstijging. Een van eerste mensen die je best aanneemt, is iemand die je kan helpen met de verkopen – Vergeet je werkkapitaal niet: Niet al je financiering moet geïnvesteerd worden in vaste activa zoals naaimachines, bureaus en computers. Je hebt ook geld nodig om de brug tussen het binnenkomend geld (van verkopen, sponsors,..) en het uitgaand geld (huur, collectie,..) te financieren. Tip: Begin klein en denk pas als het goed loopt groter. Huur niet meteen een eigen atelier, maar werk vanuit je eigen huis, dat scheelt enorm in de vaste kosten. Bouw eerst iets op alvorens je wil groeien – Gebruik een budget: Het is absoluut essentieel dat eenmaal je al deze zaken hebt doordacht, je een budget opstelt om je uitgaven te toetsen aan je plan. Zonder een roadmap kun je controle verliezen over je uitgaven. Je zou maandelijks je budget moeten checken. Een goede boekhouder kan je hier zeker bij helpen
EIGEN MIDDELEN In eerste instantie kijk je hoeveel je zelf kan investeren in de onderneming. Het is altijd verstandig om zelf geld in te brengen in de onderneming om zo banken en andere instellingen te overtuigen van je plan. Dit deel wordt ‘eigen vermogen’ genoemd. Wacht dus niet tot je al je geld geïnvesteerd hebt in het project om financiële partners te zoeken, maar ga hier bij aanvang van je project al naar op zoek. Afhankelijk van hoe groot je financieringsbehoefte is, kan je de financiering rond krijgen met eigen middelen of externe middelen in de vorm van leningen of risicokapitaal.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
41
EXTERNE FINANCIËLE MOGELIJKHEDEN Wellicht zal snel duidelijk worden, dat je je plannen niet alleen zal kunnen financieren. In dit luik kan je kennismaken met de verschillen bronnen van financiering. Bedenk hierbij dat je niet alleen startkapitaal nodig hebt, maar dat elke gezonde onderneming die sterk groeit ook kapitaal nodig heeft om deze groei te financieren. Bovendien opteer je best voor een solide financiële basis met een reserve (eventueel op basis van een lening of investering) in plaats van elke maand te moeten rekenen op inkomsten alvorens een factuur te kunnen betalen. Als je een instelling of persoon wil overtuigen om te investeren in je project is het cruciaal de juiste informatie mee te geven: – Stel jezelf voor – Stel je onderneming voor – Verklaar de haalbaarheid van je project op basis van je ondernemingsplan – Leg je financiële situatie uit
Friends, Fools, Family: De 3 F’s Een grote bron van vermogen-‐verschaffers zijn je ‘fans van het eerste uur’; friends, fools en family. Zij zijn vaak bereid om financiële steun te bieden. Denk goed na voor je hierop ingaat. Maak duidelijke afspraken over het geld en wees eerlijk over de risico’s. Met de Winwinlening wil de Vlaamse overheid particulieren aanmoedigen om geldmiddelen ter beschikking te stellen van startende ondernemingen. Wie als vriend, kennis of familielid een Winwinlening toekent aan een startend bedrijf, krijgt jaarlijks een belastingskorting van 2,5% van het geleende bedrag. Voor jonge ondernemers wordt het dankzij de Winwinlening gemakkelijker om in de directe omgeving startkapitaal te vinden. Voor meer informatie: www.winwinlening.be
Lening Naast geld dat je zelf inbrengt in de onderneming, kan je ook naar de bank gaan voor een lening. Dit zal niet eenvoudig zijn omdat een bank waarborgen vraagt alvorens een lening toe te kennen. Ze willen zeker zijn dat hun lening met interest wordt terugbetaald. Er bestaan echter enkele alternatieven voor startende ondernemingen en je kan verschillende mogelijkheden naast elkaar gebruiken. Je kan bijvoorbeeld een deel bij de bank lenen en een deel via achtergestelde leningen (zie onder) financieren. Dit principe van verschillende middelen combineren, noemt met ‘co-‐financiering’. KMO’s die geen financieringsovereenkomst kunnen afsluiten met een financiële instelling ten gevolge van een gebrek aan voldoende waarborgen, kunnen gebruik maken van de waarborgregeling (een product van Participatiemaatschappij Vlaanderen). Sommige financiële instellingen zijn erkend als waarborghouder. Een onderneming kan dan tot 75% van de verbintenissen laten waarborgen door de Vlaamse overheid. Meer informatie: www.waarborgregeling.be
3.3. Risicokapitaal/Venture Capital Indien je voor financiering niet bij een bank terecht kan omdat het risico te hoog ligt of je te weinig waarborgen kan voorleggen, kan je een beroep doen op een ‘risicokapitaalverschaffer’. Zo een investering kan verschillende vormen aannemen zoals een participatie in aandelen, een achtergestelde lening of (converteerbare) obligatielening. Risicokapitaalverschaffers zijn traditioneel privéinvesteerders (Business Angels) die hoge return trachten te halen uit een divers portfolio van verschillende
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
42
groeibedrijven. Zij nemen het grootste risico, aangezien ze in geval van faillissement als laatste zullen worden uitbetaald. In ruil voor dit risico, hopen zij snel goede winsten te kunnen boeken. Bussines angels zijn in Vlaanderen verenigd in het Business Angels Network (BAN Vlaanderen). Zij kunnen een belangrijke financiële schakel in het groeiproces van een onderneming zijn. Business angels stellen ook hun ervaring en netwerk ter beschikking van het jonge bedrijf waarin ze investeren. Zo wordt hun groei en ontwikkeling versneld en hun toekomst op middellange en lange termijn veilig gesteld. Meer info: www.banvlaanderen.be. Omwille van de eerder beperkte interesse van dergelijke investeerders in de creatieve en mode-‐ industrie, heeft de overheid ook enkele initiatieven (Participatiefonds en CultuurInvest) in het leven geroepen om dit compenseren. Ter verduidelijking: – Converteerbaar wil zeggen dat de obligaties later omgeruild kunnen worden in aandelen; – Een achtergestelde lening wil zeggen dat de lening bij liquidatie als één van de laatste in de rij van verplichtingen zal worden terugbetaald. CultuurInvest is onderdeel van Participatiemaatschappij Vlaanderen (PMV). Het is een investeringsfonds voor culturele en creatieve projecten waar modeontwerpers beroep op kunnen doen voor groeinfinanciering. CultuurInvest investeert in de vorm van achtergestelde leningen (eventueel converteerbaar in aandelen) of in de vorm van kapitaalverhoging via een kapitaalparticipatie en doet meestal aan co-‐financiering met een andere financiële partner. Participatiefonds heeft tot doel het eigen vermogen van zelfstandigen, vrije beroepen en KMO’s te verstevigen alsook de werkloosheid te bestrijden. Hiervoor beschikt zij over een aantal achtergestelde leningen die tegen gunstige voorwaarden kunnen worden toegekend aan bepaalde KMO’s. Het participatiefonds verschaft krediet via verschilende formules die interessant kunnen zijn voor modeontwerpers; de starterslening (voor niet-‐werkende werkzoekenden), het ‘plan jonge zelfstandigen’ (voor niet-‐werkende werkzoekenden jonger dan 30 jaar), Initio (voor mensen die niet langer dan 4 jaar als zelfstandige in hoofdberoep gevestigd zijn) en Optimeo (voor ondernemingen ouder dan 4 jaar).
TEGEMOETKOMINGEN EN SUBSIDIES Modeontwerpers kunnen helaas geen beroep doen op specifieke subsidies of tegemoetkomingen, aangezien zij opereren binnen een economische realiteit. De overheid voorziet echter een veelheid aan tegemoetkomingen en subsidies voor ondernemingen en KMO’s in het algemeen. Hieronder worden de belangrijkste voor jou als ontwerper opgelijst: Flanders Investment & Trade (FIT) wil international ondernemen in Vlaanderen duurzaam bevorderen. De missie is tweeledig: enerzijds het internationaal ondernemerschap van Vlaamse bedrijven stimuleren en anderzijds buitenlandse investeringen aantrekken naar Vlaanderen. FIT voorziet begeleiding en (internationaal) advies op maat van Vlaamse (mode)ondernemers, de mogelijkheid tot deelname aan het actieprogramma van FIT, en enkele concrete financiële steunmaatregelen.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
43
Zo komt FIT meestal tussen in de kosten voor exportacties en kan je dus een deel van de kosten voor prospectiereizen, anderstalige productdocumentatie, deelname aan modebeurzen of niche-‐ evenementen, … recupereren. Meer informatie: www.flandersinvestmentandtrade.be Zie bijlage 9: FLANDERS Investment & Trade Voor subsidies van innovatieve projecten, kan je terecht bij het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT). Dit overheidsagentschap ondersteunt innovatie in Vlaanderen op verschillende manieren; IWT verdeelt elk jaar een groot bedrag aan subsidies voor projecten van kleine en grote bedrijven, universiteiten,… IWT stimuleert daarnaast de overdracht van kennis tussen academische partners en de bedrijswereld, en beheert een uitgebreid Vlaams InnovatieNetwerk (VIN) zodat je eenvoudig met de juiste partners in contact kan komen. Meer informatie: www.iwt.be Voor jonge ondernemers worden er regelmatig wedstrijden georganiseerd waar er enerzijds omkadering en anderzijds een financiële vergoeding wordt voorzien. De belangrijkste zijn Bizidee (www.bizidee.be) voor Vlaamse ondernemers en Enterprize (www.enterprize.be), een nationale ondernemingsplanwedstrijd. De selectie van deze wedstrijden is voornamelijk gebaseerd op het ondernemingsplan en de haalbaarheid ervan. Voor jonge modeontwerpers zijn er enkele internationale wedstrijden die een belangrijke financiële prijs kunnen inhouden. Hier gebeurt de selectie op basis van creatief talent. Voor veel invloedrijke ontwerpers startte hun carrière met één van deze prijzen, zoals Festival International de Mode et Photographie à Hyères, Andam Prize, International Talent Support (ITS) of de H&M of Mango Awards. Ondernemingen die investeringen doen, kunnen ook in aanmerking komen voor enkele maatregelen zoals het fiscaal voordeel van de investeringsaftrek en de notionele intrestaftrek (‘aftrek voor risicokapitaal’) voor vennootschappen. Er zijn verschillende formules om steun te krijgen als je mensen in dienst neemt. Vraag hierover raad bij je sociaal secretariaat. Globaal genomen zijn er steunmaatregelen bij het aanwerven van: – Jonge werknemers – Oudere werknemers – De eerste werknemer voor een nieuwe werkgever – Bijkomend personeel voor wetenschappelijk onderzoek en uitvoer (R&D) – Langdurig werkzoekende – Bijkomend personeel met een laag loon – Personen met een handicap Voor opleidingen die als doel hebben het functioneren van het bedrijf te verbeteren, (strategisch) advies, advies over internationaal ondernemen en technologieverkenning kan je gebruik maken van de KMO-‐portefeuille via dewelke een onderneming tot €15 000 subsidies kan krijgen bij een erkende dienstverlener. Meer informatie: www.agentschapondernemen.be/themas/kmo-‐portefeuille In Vlaanderen worden er ook enkele tegemoetkomingen toegekend voor ondernemingen die inspanningen doen om energie-‐ en milieumaatregelen te nemen. Niet-‐financiële steun in de vorm van informatie en opleidingen kan je via verschillende initiatieven krijgen. Zo organiseert FFI op regelmatige basis seminaries voor startende ontwerpers, maar ook Unizo, Voka, Deloitte, … organiseren regelmatig opleidingen voor jonge ondernemers.lectuur
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
44
11_VAKLITERATUUR Bibliotheek: Antwerpen MOMU bibliotheek Nationalestraat 28 2000 Antwerpen Tel. +32 3 470 27 97
Internetsites vakgebied: – www.fashionunited.nl/vakblad – www.linkmag.nl – www.modeflash.be/nl/ – www.modint.nl – www.newstylefashion.com – www.texpress.nl – www.textilia.nl – www.vakbladmannenmode.nl – www.vakbladvrouwenmode.nl – www.wwd.com – www.businessoffashion.com – www.febeltex.be www.style.com
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
45
12_BRONNEN Websites: – www.ffi.be
– www.gatewaytojapan.org
– www.creamoda.be
– www.pmv.eu/nl/diensten
– www.flanderstrade.be
– www.belgianchambers.be
– www.unizo.be
– www.evetp.eu
– www.economie.fgov.be
– www.belgium.be/nl/werk/arbeidscontract/soorten_
– www.kvk.nl
contracten
– www.iwt.be
– www.rsvz-‐inasti.fgov.be/nl/selfemployed/index.htm
– www.ivoc.be
– www.beangels.eu
– www.rsvz-‐inasti.fgov.be
– www.textilescommittee.gov.in/visual.htm
– www.agentschapondernemen.be
– www.fonds.org
– www.belgium.be/nl/economie/onder
– www.banvlaanderen.be
neming/
– Internetsites vakgebied:
– oprichting/financieel_plan
– www.fashionunited.nl/vakblad
– www.vlaanderen.be
– www.linkmag.nl
– www.bizidee.be
– www.modeflash.be/nl/
– www.pmv-‐kmo.be
– www.modint.nl
– www.enterprize.be
– www.newstylefashion.com
– www.fiscus.fgov.be
– www.texpress.nl
– www.designvlaanderen.be
– www.textilia.nl
– www.vdab.be
– www.vakbladmannenmode.nl
– www.rva.be
– www.vakbladvrouwenmode.nl
– www.cevora.be
– www.wwd.com
– Beaweb.be
– www.businessoffashion.com
– www.vito.be
– www.febeltex.be
– www.flanderstrade.be
– www.style.com
– www.prinsalbertfonds.be
Andere – Creamoda – www.princealbertfund.be – Jobat, Carrière maker – Valkuilen voor een startende ondernemer. Tien fouten die u absoluut moet vermijden. New business 2011 – Checklist: oprichting NV/BVBA New Business 2011 – A guide for start-‐up fashion businesses in the UK. Voor NESTA door Centre for Fashion Enterprise – Reader Patronen Amsterdam Fashion Institute, Gonneke Kieboom – Seminarie FFI en Olswang advocaten
Boeken – The Fashion Survival Guide, Start and Run Your Own Fashion Business, Mary Gehlar, July 2008, Kaplan Publishing
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
46
BIJLAGEN
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
47
BIJLAGE 1: VOORBEELD SOLLICITATIEBRIEF Annie van Dijk Fredericqstraat 49 2000 Antwerpen De Heer Marcel Roes Product manager Maymay Bergenseweg 201 2000 Antwerpen Referentie 56.560/Jobat Geachte heer Roes Ik schrijf u naar aanleiding van de advertentie uit Jobat van 23 augustus, hierin staat verkondigd dat er bij Maymay een vacature is voor een productmanager. Tijdens mijn carrière heb ik meerdere facetten van het product managen doorgelopen. Bij Scabal ben ik als assistente van de technische directeur begonnen, zo hielp ik een systeem te ontwikkelen voor kwaliteitscontrole. Hierna heb ik promotie gemaakt als productmanager waar ik drie jaar met plezier heb gewerkt. Nu is het tijd om mijn grenzen te verleggen en om aan iets nieuws te beginnen. Deze job is mij op het lijf geschreven, ik heb vele jaren ervaring in de confectie en weet daarom welke weg het beste te kiezen als productmanager. Graag zou ik deze brief verder toelichten in een persoonlijk gesprek. Hoogachtend, Annie van Dijk
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
48
BIJLAGE 2: CURRICULUM VITAE Naam:
Annie van Dijk
Adres:
Fredericqstraat 49
Postcode en plaats:
2000 Antwerpen
E-‐mail:
[email protected]
Telefoonnummer:
056 16 16 98
Mobiel nummer:
+32 (0)471 161 191
Geboortedatum:
19 december 1979
Geboorteplaats
Gent, België
Nationaliteit
Belg
(pasfoto)
Werkervaring
2007-‐Heden
Product manager confectie bij Maymay Verantwoordelijk voor een ploeg van zes personen Organiseren/plannen/communicatie tussen creatieafdeling en technische afdeling, prototypes en collectiestukken laten realiseren, analyseren en verbeteren
2005-‐2007
Promotie tot het productmanagement bij Sophie Nog steeds dezelfde taken als voorheen met aanvulling van collectieontwikkeling, communicatie tussen productie (DE) en moederbedrijf BXL, organiseren van opdrachten in loonconfectiebedrijven
2000-‐2004
Assistente van technische directeur van Sophia Hulp bij vernieuwing systeem voor kwaliteitscontrole, ontwikkeling van het product. Behandelen en optimaliseren van retour/klachten.
Opleiding
1997-‐2000
Graduaat confectie aan de hogeschool in Gent Afgestudeerd met onderscheiding
Taalvaardigheid
Moedertaal:
Nederlands
Vloeiend:
Engels
Vloeiend:
Frans
Vloeiend:
Duits
Nevenactiviteiten &
Architectuur, verbouwen, inrichten (ik heb op mijn 20 op mijn eentje een
hobby’s
appartement helemaal verbouwd en vorig jaar verbouwde ik samen met
e
mijn vriend een herenhuis), koken, sporten: skiën, lopen, spinning en andere groepssporten, reizen met de tent, toeren op de motor, ...
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
49
BIJLAGE 3: OVERZICHT VAN ONDERNEMINGSLOKETTEN Bron: http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/leven_onderneming/oprichting/ ondernemingsloket/ De lijst van de 9 erkende ondernemingsloketten kan u hieronder raadplegen. Deze lijst bevat enkel de gegevens van de maatschappelijke zetel van elk ondernemingsloket weer. Voor meer informatie kan u op de desbetreffende link klikken. Benaming
Adres van de maatschappelijke zetel
ACERTA ONDERNEMINGSLOKET vzw
Buro & Design Center, Heizel Esplanade
Postbus 65 -‐ 1020 Brussel Website:http://www.acerta.be
XERIUS ONDERNEMINGSLOKET vzw
Koningsstraat 269
1030 Brussel Website: http://www.xerius.be
EUNOMIA vzw
Kolonel Bourgstraat 113
1140 Brussel Adm. zetel: Oudenaardsesteenweg 7 -‐ 9000 Gent Website: http://www.eunomia.be
FORMALIS vzw
Lombardstraat 34-‐42
1000 Brussel Website: http://www.formalis.be/
SECUREX ONDERNEMINGSLOKET -‐ GO-‐START vzw
Tervurenlaan 43
1040 Brussel Website: http://www.go-‐start.be
H.D.P. ONDERNEMINGSLOKET vzw
Koningstraat 196
1210 Brussel Website: http://www.hdp.be
PARTENA ONDERNEMINGSLOKET vzw
Anspachlaan 1
1000 Brussel Website: www.ondernemingsloket.partena.be
ZENITO ONDERNEMINGSLOKET vzw
Spastraat 8
1000 Brussel Website: http://www.zenito.be/
U.C.M. ONDERNEMINGSLOKET vzw
Adolphe Lacomblélaan 29
1030 Brussel Website: http://www.ucm.be
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
50
BIJLAGE 4: LIJST SOCIALE BUREAUS VOOR KUNSTENAARS Private Arbeidsbemiddeling in het Vlaamse Gewest Bureaus die beschikken over een erkenning als uitzendbureau voor artiesten Actief Interim
Randstad Belgium
Klaverbladstraat 7 A
Buro & Design Center -‐ Heizel Esplanade 71
3560 Lummen
1020 Brussel
Adecco Personnel Services
RITMO INTERIM
Noordkustlaan 8
Godefriduskaai 18 32
1702 Dilbeek
2000 Antwerpen
ASAP.BE
Société Wallonne de Services de Placement Payants
Henry Fordlaan 47
Boulevard Zoé Drion 25
3600 Genk
6000 Charleroi
Daoust Interim
Start People
Louizapoortgalerij 203
Frankrijklei 101
1050 Brussel
2000 Antwerpen
Flexpoint BVBA
Start People Abroad
Kerkplein 8
Frankrijklei 101
3250 Zonhoven
2000 Antwerpen
Interpass
Tempo-‐Team
Iddergemsesteenweg 77 C
Square Marie Curie 50 2
9450 Haaltert
1070 Brussel
Jobconnections
Tentoo Payroll Services
Diestsestraat 114
Ikaroslaan 14
3000 Leuven
1930 Zaventem
Manpower Belgium
T-‐Groep
Louizalaan 523
Stationsstraat 120
1050 Brussel
2800 Mechelen
MERVEILLE PLUS INTERIM
The Crew Flex
Rue de la Liberté 31
Frankrijklei 101
7950 Chièvres
2000 Antwerpen
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
51
BIJLAGE 5: VOORBEELD VAN EEN FREELANCE OVEREENKOMST
Freelance overeenkomst De ondergetekenden:
gevestigd te hierna te noemen opdrachtgever, geboren te op wonende aan de te <woonplaats contractant2>, hierna te noemen opdrachtnemer, verklaren hierbij een freelance overeenkomst aan te gaan, op grond waarvan opdrachtnemer ten behoeve van opdrachtgever, buiten dienstbetrekking, tegen beloning werkzaamheden zal verrichten, onder de navolgende voorwaarden en bedingen. Artikel 1 Opdrachtgever verleent opdracht aan opdrachtnemer – gelijk opdrachtnemer als opdracht aanvaard van opdrachtgever – tot het verrichten van de volgende werkzaamheden: . Artikel 2 Opdrachtnemer is vrij zijn werkzaamheden naar eigen inzicht in te richten en uit te voeren. Opdrachtnemer zal met de uitvoering van de werkzaamheden beginnen op of omstreeks en er naar streven de werkzaamheden gereed te zullen hebben omstreeks <einddatum opdrachtnemer>. Artikel 3 opdrachtnemer ontvangt van opdrachtgever terzake van de verrichtte werkzaamheden een vergoeding van ƒ / € exclusief BTW; Opdrachtnemer is tevens gerechtigd de volgende door hem te maken kosten in rekening te brengen, mits gestaafd door deugdelijke bescheiden: ; Declaratie van vergoeding en kosten zal geschieden na gereedkomen en aanvaarding van werkzaamheden door opdrachtgever en met afzonderlijke vermelding van omzetbelasting. Artikel 4 De eigendom van het tot stand gekomen werk blijft bij de opdrachtnemer. Opdrachtgever verkrijgt een exclusief gebruiksrecht na volledige betaling van de overeengekomen vergoeding en de gemaakte kosten. Artikel 5 Opdrachtnemer vrijwaart opdrachtgever van schending van rechten van derden bij de uitvoering en totstandkoming van het werk. Aldus overeengekomen en in tweevoud ondertekend te op . Handtekening opdrachtgever Handtekening opdrachtnemer (zet handtekening)
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
52
BIJLAGE 6: KOSTPRIJSBEREKENING Kostenprijsberekening Colom D, E variabel, zelf aan te passen
Maat
Aantal
Prijs per
Extra
Totaal -‐
meter/stuk bestellen
prijs
%%
Stoffen
Fournituren
Stof 1
per m
2
5,20
10,40
Stof 2
per m
1
0,50
0,50
Lining/voering
per m
1
1,50
1,50
Kleefstof/Plakvoering
per m
1
1,00
1,00
Pocketing
per m
1
4,00
4,00
Totaal Stoffen
per m
17,40
Knoop
per st
1
0,10
0,01
0,11
Rits
per st
1
0,10
0,01
0,11
Garen 1
per st
1
0,10
0,01
0,11
Garen 2
per st
1
0,10
0,01
0,11
Band
per st
2
0,10
0,01
0,22
Ceintuur
per st
1
0,10
0,01
0,11
Schouderstukken
per st
1
0,10
0,01
0,11
per st
1
0,10
0,01
0,11
Extra
per st
0
0,10
Extra
per st
0
0,50
Bages, schilden, applicaties
Totaal Fournituren
1,05
Merklabel
per st
1
0,05
0,05
Waslabel
per st
1
0,05
0,05
Compositielabel
per st
1
0,05
0,05
Hangtags
per st
1
0,05
0,05
0,20
per st
1
30
30
Verpakkingskosten
per st
1
0,20
0,20
Transport
per st
1
0,10
0,10
48,95
Verkoopprijs
97,90
2,7
264,33
Labels
Totaal labels
Productie-‐
Productie en
kosten
loonkosten
Verpakkings-‐ kosten Transport-‐ kosten Kostprijs Verkoopprijs detaillist
marge
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
53
BIJLAGE 7: PRIJSSTRATEGIE – Gemiddelde prijzen (per productcategorie/per stuk). – Gemiddelde prijs van de gehele collectie is afhankelijk van de collectiecompositie. – Min en max marges aanreken. De tabel geeft een indicatie over de eindprijs (-‐retailprijs dat wordt gerekend aan de consument). – Indien je retailprijs te hoog is voor jouw ‘ideale’ eindconsument, tracht dan eerder je productieprijs te laten zakken (door bv meer productievriendelijk te ontwerpen) dan in te boeten op marge (-‐ jouw inkomen). – Deze tabellen kan je ook gebruiken om te kijken waar de verhoudingen bij vorige collecties lagen en te evalueren of dit ‘gezond’ was.
Productieprijs*
Showroomprijs=
Retailprijs =
Prijs
productieprijs x 2
showroomprijs x 2 concurenten
Accessoires
Broek
Jas
Jeans
Kleed
Lingerie
Rok
Schoenen
tassen
Trui
T-‐shirt
...
Speciale stukken
voor pers Speciale stukken voor galerieën ...
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
54
BIJLAGE 8: VOORBEELD ORDERBON EN VERKOOPSCONDITIES
ORDER CONFIRMATION AW 2011-‐2012 NAME COMPAGNY ADRESS COMPAGNY TEL FAX E-‐MAIL WEBSITE VAT NUMBER BAN K DETAILS (IBAN/BIC) CUSTOMERS ADRESS
DELIVERY ADRESS
ACCOUNT ADRESS
NAME CLIENT
NAME CLIENT
NAME CLIENT
ADRESS CLIENT
ADRESS CLIENT
ADRESS CLIENT
CONFIRMATION DATE VAT NO CUSTOMERS REFERENCE ORDER REFERENCE CONTACT PERSON PAYMENT CONDITIONS SHIPPING TERMS DELIVERY PERIOD CONFIRMATION APPROVED BY…………….BUYERS SIGNATURE
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
55
Product ID
Beschrijving
Materiaal
Kleur
Ref. Code
34
36
38
40
42
44
Totaal
Eenheids-
Totale
aantal
prijs
prijs
Totaal
Totaal
GENERAL SALES CONDITIONS In the present general sale conditions, the word “Company” designates: [name Company, including physical person]. Any “acceptance”,” confirmation” and similar action of the Company referred to herein is only binding on it provided that it has been issued in writing by one or several persons legally authorised to act on behalf of the Company.
Application The present general sale conditions apply to any sale or delivery made by the Company, to the exclusion of any general or specific conditions communicated at any time by the purchaser (hereafter the “Buyer”), except for any derogation accepted by the Company’s written and express consent. Such derogation will only apply to the specific sale or delivery for which it has been granted. By making any order, the Buyer acknowledges the present general sale conditions and irrevocably agrees to be bound by them. The Buyer understands that certain styles and/for sizes and/for colours may be unavailable. The Buyer will accept all available styles, sizes and colours.
Quotations and acceptance of order All the company’s quotations are non-‐binding, except if stipulated to the contrary by an express and written statement of the Company. The Company will only be bound by an order upon its written confirmation, or after it has commenced performance. Prices on an order are based on recent agreements for finished garments, fabric and supplies, and on present labour costs. Should prices for any items be increased, the prices on this order will be subject to increase.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
56
Delivery All sales and deliveries are made [EXW (“Ex Works”)] (Incoterms 2000). The delivery times indicated are non-‐binding on the Company, and are only given as an estimate. No delay in delivery may lead to the cancellation of the sale by or payment of damages to the Buyer, except in case of willful delay. The Company is entitled to perform partial deliveries. In case of non-‐delivery of products, advances that may have been paid by the Buyer will be reimbursed by the Company, without any additional interests or other compensation.
Retention of title The products supplied by the Company remain its exclusive property until payment of the price in full by the Buyer. In case of non-‐payment upon the due date by the Buyer, the Company will automatically be entitled to claim the products back, ipso jure and at the Buyer’s expense. Furthermore, the Company will be entitled in such case, upon the giving notice by registered mail but without any other formality or judicial intervention, and without prejudice to its right to claim damages, to cancel the sale at the detriment of the Buyer. If the Buyer resells the delivered products before payment of the full price owed to the Company, the Buyer’s claim on its customer as a result of this sale will be pledged to the Company as security for the payment of the price owed to the latter.
Intellectual Property Rights The Buyer acknowledges and agrees that all existing and future Intellectual Property Rights (such as, but not limited to copyrights, design and models, trademarks, etc.) that relate to or subsist or reside in the products, are only owned by the Company. The Company’s Intellectual Property Rights shall at all time remain the property of the Company. The Buyer is not allowed to change the products delivered in total or in part or to give these a different name or packaging, unless otherwise agreed in writing. Any unauthorised use of the Company’s Intellectual Property Rights shall be punished according to the intellectual property laws in vigour.
Complaints In order to be valid, any complaint regarding a defect which was or should reasonably have been noticed at the time of delivery, must be notified within fourteen (14) days after delivery of the products. Such complaint will only be valid if the products have remained in the state they were at delivery. No products may be returned by the Buyer, without the Company’s prior express and written consent. The Company will not issue credit for any allowances, deductions, or materials returned unless Buyer obtains the Company’s written consent of same within (14) days of receipt of the products.
Warranty The Company’s warranty is limited to replacing the concerned products and, if this is not possible, restitution of the invoiced price. The Company is under no circumstances liable for indirect damages, whether general or specific, and whatever their nature, suffered by the Buyer
Force majeure: The Company is not liable for any delay in the performance of or failure to perform its obligations arising from any event beyond its normal control, including, inter alia, interruptions in production, difficulties in supply, or shortages of raw material, labour, energy or transport, or delays in transportation, strikes, lock-‐outs, work interruptions or any other collective labour disputes affecting either the Company itself or its suppliers, whether or not such events are foreseeable.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
57
Price and payment Invoices are payable 30% on the date of the order confirmation, 70% 5 days before delivery. The Company shall be entitled to demand a surety of payment before delivery. Deviating terms and conditions can be agreed upon express and written statement of the Company. To be valid, any complaint regarding invoices will have to be notified by registered mail and formulated in detail within three (3) days after receipt of the invoice. No ground, such as e.g. the filing of a complaint regarding the delivered products, shall entitle the Buyer to withhold its payment. Any sum remaining due after the date of payment shall, ipso jure and without notice, produce an interest of one (1) percent per month from the date of issuance of the invoice, each month having commenced being regarded as a fully expired. In case of total or partial non-‐payment of an invoice upon due date, the Buyer shall, ipso jure and without notice, owe an indemnity of ten (10) percent of the amount remaining due, with a minimum of [………] EUR. If an invoice is not fully paid upon its due date or if the Buyer does not fulfil any of its obligations under the contract, the Company shall be entitled, ipso jure and without notice or other formality, to postpone performance of its obligations towards the Buyer under any agreement, to terminate any agreement concluded with the Buyer with immediate effect, to claim immediate payment of all outstanding claims, including those not yet due, or to refuse performance except against cash payment, notwithstanding any prior agreement and without prejudice to any other remedies which could be applied by the Company. Failure to take immediate action against any breach or default by the Buyer may under no circumstances be construed as a waiver by the Company of its rights to act against such breach of default at a later point in time.
Severability The fact that one of the clauses of these general conditions is declared null and void shall not affect the validity of the other clauses.
Competence and applicable law All agreements concluded with the Company are governed by Belgian Law, to the exclusion of the provisions of the United Nations Convention on the International Sale of Products. The Company and the Buyer (“the Parties”) agree to use all reasonable efforts to reach a fair settlement of any disputes relating to their agreements. In the event of any dispute, difference, controversy or claim arising out of in connection with to their agreements, the parties will first attempt to settle such dispute amicably. If the parties cannot agree on the resolution of any dispute, they agree to appoint a qualified neutral third party with expertise in the area of concern (hereinafter “Mediator”). Such Mediator shall be consulted to mediate and make recommendations as to the resolution of the matter in a timely manner. The costs of such mediation shall be divided equally between the Parties. If the Parties have not reached a settlement of such dispute, the dispute shall finally be settled by arbitration in accordance with the Rules of Arbitration of Cepani (Centre Belge d’Arbitrage et de Mediation – Belgian Center for Arbitration and Mediation) as presently in force. The place of arbitration shall be Brussels and the language to be used in the arbitral procedure shall be [English]. The Parties agree to call upon the services of the Belgian Center for Mediation and Arbitration for both mediation or arbitration (www.cepani.be). If Cepani’s decision is not satisfactory to one of the Parties, they still can submit their disputes to the Courts, provided that these disputes shall be submitted to the exclusive jurisdiction of the [Courts of Brussels].
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
58
BIJLAGE 9: FLANDERS INVESTMENT & TRADE Wat kan FIT voor Vlaamse modebedrijven betekenen?
Advies en begeleiding op maat Vlaamse modeondernemers kunnen in de provinciale kantoren van FIT (Antwerpen, Brugge, Gent, Hasselt of Leuven) terecht voor informatie en advies (algemeen of op maat gesneden) over internationaal ondernemen.
Deelname aan acties FIT biedt Vlaamse ondernemers een ambitieus actieprogramma met een uitgebalanceerde mix van handelsbevorderende acties. Dat kan in Vlaanderen zijn, maar ook in het buitenland, waar FIT de voorbereiding op zich neemt. Zo kunnen de ondernemers zich ten volle concentreren op hun business. FIT zelf biedt in zijn actieprogramma specifiek rond mode momenteel geen initiatieven. De multisectorale zendingen van FIT bieden evenwel tal van mogelijkheden voor modebedrijven. Op basis van het ideale profiel van uw gesprekspartners stelt de Vlaamse Economische Vertegenwoordiger in het land/de regio waarnaar u kijkt een op maat gemaakte afsprakenprogramma voor.
Zicht op financiële steun Voor een prospectiereis naar een nieuwe markt buiten de Europese Economische Ruimte (EER) kan je de helft van de reis-‐ en verblijfskosten van 1 vertegenwoordiger (op basis van forfaits) recupereren met een maximum van 3 reizen in 5 jaar naar hetzelfde land; Indien je anderstalige productdocumentatie (bv. brochure, cd-‐rom, website) maakt, kan je 50% van de (externe) kosten (met een jaarmaximum van 7.500 euro) recupereren via FIT. Je kan tot 50% van de kosten (op basis van forfaits) recupereren voor het uitnodigen van aankopers (uit landen buiten de EER) naar Vlaanderen met een maximum van 5 uitnodigingen per jaar. Voor deelname aan modebeurzen buiten de EER komen ook reis-‐ en verblijfkosten in aanmerking voor de subsidie. Voor deelname aan of de organisatie van een nicheevenement kan je ook 50% van je kosten recupereren. De showrooms die FFI organiseert worden door FIT beschouwd als ‘niche-‐events’ waarvoor de deelnemende designers individueel en rechtstreeks een financiële tegemoetkoming kunnen aanvragen bij FIT. Voor de 2 laatst genoemde subsidies, is de tussenkomst maximum 50% van de uitgaven en dit voor twee acties per jaar (beursdeelname en niche-‐evenement samen). Hetzelfde evenement kan maximum 4 keer in 8 jaar in aanmerking komen. voor een beursdeelname kan je de naakte standprijs + 25% voor een individuele en + 75% voor een collectieve deelname recupereren met een maximum van €10 000 binnen de EER en €15 000 buiten de EER. Voor niche-‐evenementen komen alle relevante kosten in aanmerking, met een maximum van €6 000 binnen de EER, €10 000 buiten de EER.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
59
Voor advies over internationalisering kunnen Vlaamse modeondernemers terecht bij enkele erkende adviseurs. De adviesverlening is schriftelijk en moet bestaan uit een analyse van de probleemstelling, het eigenlijke advies (oplossingen en waardevolle raadgevingen) en een implementatieplan. Hiervoor kan je een subsidie ontvangen van 50% van de kosten, met een maximum van €5 000.
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
60
13_COLOFON
Coördinatie Marie Delbeke
Samenstelling
Agnes Wené Anne de Veer Anneleen Salvo Anouk Lannoo Boudewijn Binst Britt Valkenborghs Edith Vervliet Jasmijn Verlinden Joyce Smet Lien Bruyland Nele Truyen Sarah De Meulenaer
Contact Flanders Fashion Institute [email protected] 03 226 14 47 www.ffi.be
STARTERSGIDS | Mei 2013 © Flanders Fashion Institute
61