Standaarden en digitale archivering K. van der Meer 1, 2 en H.H.J. Lorist 1 1
TU Delft 2 IBW UI Antwerpen
Waarom kiezen voor standaarden Samenwerking tussen leveranciers of leveranciers en gebruikers + Bieden meer uniforme toegang (metadata) + Bieden betere duurzaamheid (object) + Bieden referentiemodel voor disambiguïteit (functies, acties)
hoewel... - Kosten geld (wat brengt het op?) - Kosten moeite (voorbeeld EDI) 30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
2
Welke normen en standaarden? http://www.diffuse.org/archives.html#imaging geeft een overzicht van 12 typen normen en standaarden die voor ons van belang zijn Er zijn echter meer typen voor ons van belang dan in die url gegeven worden
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
3
OAIS: referentiemodel
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
4
ISO/CD 15489 Records management Betreft procedures voor archiefbescheiden en informatiesystemen voor records management voor openbare en private ondernemingen (niet voor archiefinstellingen) Gaat uit van vereisten aan betrouwbare en authentieke documenten Beschrijft zowel de ontwerpfase als de gebruiksfase van het informatiesysteem Mogelijk van belang bij ISO 900x certificatie 30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
5
Duurzaamheid van standaarden? SGML / XML (!) PDF (!) Voorbeelden e-book uitgevers, klassieke uitgevers, NARA
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
6
Standaarden voor gegevensdragers Voor CD, ROM, DVD, RW, WORM, 90 mm, 120 mm, 130 mm, 300 mm, 356 mm: ISO/IEC 10090, 13863, 15041, 15498, 14760, 9171, 10089, 11560 (130 mm 650 MB WORM), 13481, 13549 (130 mm 1,3 GB RW), 13842, 14517, 15486, 15281, 13614, 13403, 10885, 15898, 9660 (oer-CD ROM 120 mm),… (Deze lijst is onvolledig) 30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
7
Minder gelukkige voorbeelden Standaarden voor digitale gegevensdragers Beheersbaarheid
ODA - het RDO opslagformaat WordPerfect en oudere tekstverwerkers SPDL, een afdrukformaat
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
8
Samenwerking bij beheer (!!) Als: de documenten zijn opgeslagen in een ‘document repository’ (magazijn) Als: samenwerking bij beheer ervan
Hoe dan toegang tot andermans collecties? Wat bieden metadatastandaarden, Z39.50 etc., ODMA (Open Document Management API) en WebDAV (Web Distributed Authoring and Versioning)?
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
9
Metadata ISAD (G); uitgebreide documentbeschrijving; ICA standaard Dublin core metadata; titelbeschrijving van elektronische publicaties (bijvoorbeeld documenten op Internet); OCLC l l
Lijst van 15 elementen Sluit aan op RDF
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
10
RDF
<s:Publisher>XIJZ Uitgeverij <s:Title>XIJZ Home page <s:Date>2000-11-06T20:17+01:00 (of: s:Date=“2000-11-06T20:17+01:00”/>) 30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
11
Standaarden voor opsporen §Z39.50 en verwanten §ISO 10162 en 10163 Search and retrieve in Z39.50 §ISO/IEC 10166 Document Filing and Retrieval §ISO 23950
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
12
Document repositories: ODMA ODMA
ODMA Document Management Server Applicaiton
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
13
Document repositories: DMA Web Server Web-based Client
DMA
DMA
DMA
DMA
DMA
Vendor A
Vendor B
Vendor C
Vendor D
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
14
Document repositories: WebDAV
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
15
Hoe kunnen OAIS, XML, Dublin core, ... of andere standaarden worden samengesmeed tot ‘bouwstenen’ voor digitale archivering? Dat is een verdere onderzoeksvraag
Een bruikbare standaard Wordt alom veel gebruikt Is er een kritische massa?
Sluit aan op een behoefte (nood) .ALS.geen probleem.DAN.niet standaardiseren
Zal ook morgen nog nodig zijn Over 10, 30, 100 jaar
30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
17
Conclusie Gebruik van standaarden kan nuttig zijn Voor een argwaner zijn er geschikte standaarden l l
Maak er gepast gebruik van Zegt het voort, zegt het voort
Duurzaamheid van standaarden behoeft denken aan duurzaamheid Bouwstenen vormen uit verschillende typen standaarden 30 november 2000
Standaarden en digitale archivering
18