Stand van zaken en toekomst institutioneel. duurzaam vermogensbeheer in Nederland. Met dank aan. Sustainability. Part of Credit Lyonnais AM

Met dank aan Part of Credit Lyonnais AM

Sustainability

VBA-commissie Portfolio Management, werkgroep Maatschappelijk Verantwoord Beleggen, 18 juni 2003

‘More Than Just Investing’

Loyalis Global Sustainability Fund

Stand van zaken en toekomst institutioneel duurzaam vermogensbeheer in Nederland


• Samenvatting

• Algemene uitkomsten enquête

• Kader voor pensioenfondsen

• Door wie en waarom?

• Wat is duurzaam beleggen?

• Opzet en doel seminar

• Introductie werkgroep

Inleiding + introductie blok 1 Marcel de Berg, Your Good Choice

Marcel de Berg, Your Good Choice (voorzitter) Wout van Heerdt, Interpolis Wouter Peters, PGGM Peter Pauw, ING Bank Marcel Jeucken, Dutch Sustainability Research Robert Klijn, ING Lysanne van der Made, SNS AM Vacature (pensioenfonds?)


– – – – – – – –

• Doelstelling • Samenstelling

Werkgroep


• Samenvatting








Implementatie

Blok: - Communicatie

Verantwoording


• Brede vertegenwoordiging

Blokken: Blokken: - implementatie in - aanpak / knelpunt beleggingsproces - criteria - dialoog engagement Presentatie: -Global Reporting Initiative

Beleid

• Doel • Opzet

Seminar


• Samenvatting









• Dialoog • Fysiek in de portefeuille

– People, planet en profit

• Triple Bottom Line (John Elkington)

– Generatie denken

• Religie • Duurzame ontwikkeling (Brundlandt)

Wat is duurzaam beleggen? uitgangspunten

winst solvabiliteit strategie …….

arbeidsvoorwaarden arbeidsverhoudingen arbeidsvoorwaarden …...

milieuzorg grondstoffen bewerking …….

ooo,

etc

Arb. Verh 3

Arb. Verh 2

Arb. Verh 1

Portefeuille

Rendement / risico profiel

Relatieve voorkeur C,…,A,…,D,…,B….

Gewichten criteria

Acceptabele alternatieven Ond. A Ond. B Ond. C Ond. , ...

Drempelwaarden

Mogelijkheden


Profit

Doel Planet

People

Per sector

Criteria Kleinste bouwstenen

Selecteren beleggingsuniversum / portefeuille


• Samenvatting









• Non gouvernementele organisaties

– Pensioenfondsen: vakbonden – Ondernemingen en maatschappelijk verantwoord ondernemen Æ ondernemingspensioenfondsen – Verzekeraars: gedragscode – Vermogensbeheerders

• Religie • Particulieren • Institutioneel

Door wie en waarom?


• Samenvatting








Beleggings Profiel

Premie Profiel

UitkeringProfiel

Maatschappelijke omgeving

S T U R I N G

ALM-studie


Asset Liability Management

Nutsprofiel

Gepensioneerden

Sociale partners Werknemers Werkgevers

Kader pensioenfonds

Beleggings Profiel

Premie Profiel S T U R I N G

UitkeringProfiel

Transparantie / verantwoording

Profit

= 3Pte

Duurzaam beleidskader


Asset Liability Management

Ethiek

People

Nutsprofiel

Planet

Achterban

Sociale partners Werknemers Werkgevers


• Samenvatting









– Rapport: Tussen Meerwaarde en Moraal

• Samen met: Universiteit Nyenrode

• Beleidsverantwoording

• Inkleding Vermogensbeheer

• Duurzaamheidinformatie en ondernemingsrisico’s

• Beleid: totstandkoming, inhoud, welke issues?

• Aanleiding

Enquête / onderzoek pensioenfondsen Onderzoeksonderwerpen


• Relatief hoge respons van bedrijfstak pensioenfondsen

– Veel grote pensioenfondsen hebben gereageerd

• 44 ingevulde vragenlijsten • Ong. 68% van het totaal beheert vermogen Nederlandse Pensioenfondsen

Tussen Meerwaarde en Moraal

Kenmerken respondenten


– grootte van het pensioenfonds – Verschil tussen bedrijfstak en ondernemingspensioenfondsen

• Invloed

– Het een belangrijke ontwikkeling (62,8%) – Dat ze een eigen verantwoordelijkheid hebben (60,5%)

• Pensioenfondsen vinden:


Belang van duurzaam beleggen


• Rendement / risicovraagstuk

– Praktische manier om invulling te geven aan de verantwoordelijkheid van het pensioenfonds (27,3 procent) – Past bij de missie van het pensioenfonds (25,0 procent) – Sluit aan bij ons denken over Corporate Governance (20,5 procent) – Beter rendement / risicoprofiel (18,2 procent), en – Draagt bij aan de reputatie van het pensioenfonds (18,2 procent)

• Beleid • Motivatie


Beleidsinspanningen


– praktijk

• Invloed beschikbare capaciteit staf

• Externe vermogensbeheerders belangrijke bijdrage • Geen rol van de koepels

– Grootte van het pensioenfonds

• Betrokkenen • Rol werkgever bij ondernemingspensioenfonds


Beleid / totstandkoming

Minimum(people en planet) (people en planet) + profit integraal 3P


• Dialoog / informatierecht • Mix van strategieën

– 2P Æ – 2P +1PÆ – 3P Æ

• Welke duurzaamheidstrategie?


Inhoud van het beleid


• Samenvatting









• Beleidsinspanningen nemen toe • Betrokkenheid besturen en directies van pensioenfondsen • Gebruik van duurzaamheidinformatie • Bereidheid verantwoording af te leggen • Belangrijke rol externe vermogensbeheerder • Definitie beleidskader overige institutionele beleggers

– praktijk

• Pensioenfondsen onderkennen belang


Samenvatting De Aarzeling Voorbij?

Inleiding Uitsluitingscriteria Relatieve criteria Toepassing van criteria Verschil in systematiek van rating


• • • • •

Inleiding Criteria Lysanne van der Made, SNS

nucleaire energie wapenproduktie kinderarbeid / gedwongen arbeid mensenrechten / arbeidsrechten alcohol, tabak, gokken (zgn. “sin stocks”) dierproeven / biotechnologie


– – – – – –

• Op basis van negatieve screening

Uitsluitingscriteria

schending van mensenrechten 34,1% overtreden van wet- en regelgeving 27,3% corruptie 22,7% productie en wapenhandel 20,5% kinderarbeid 15,9% arbeidsomstandigheden 13,6%


– – – – – –

• Welke issues spelen een rol in het beleid:


business ethics milieu prestatie sociale prestatie (intern en extern) financiële prestatie


– sector – cultuur

• Bij het onderzoek dient rekening gehouden te worden met:

• Elke mogelijke selectie op basis van rating is mogelijk. • BV: Bovengemiddelde bedrijven worden opgenomen in universum (“best in class”)

– – – –

Relatieve criteria

37%

83%

52% 20%


• Reden lager percentage dan 52%, omdat dit verder gaat dan eerder genoemde issues, meer behoefte aan gedetailleerde milieu en sociale informatie.

– informatie over de duurzame prestaties van een onderneming draagt bij aan een betere inschatting van de financiële risico’s die een onderneming loopt – beschikbare informatie maakt een goede inschatting mogelijk

• Inschatting van risico’s

– informatie toereikend – niet tevreden

• Kwaliteit van de informatie

Duurzaamheidinformatie en ondernemingsrisico


– Shareholder model – Beleid gebaseerd op regels en wetten – Communicatie vooral aan aandeelhouders

• VS minder transparant


artikel: Ronald Lubberts SNS Asset Management

– Stakeholder model – Beleid gebaseerd op normen en waarden – Communicatie direct aan de stakeholders

• Europa meer transparant

Europa versus VS

...

Sector specific issues ...

...

?

External social policy (W) ...

Social accounting /reporting ...

...

Human Capital

Social Performance

...

Sector specific issues

Social strategy in risk countries ...

?

...

Suppliers/ contractors

...

Product & service creation

...

...

Sector specific issues

...

?

Product & service use

Environmental strategy

Environmental Performance


Corporate governance

Business principles

Business Ethics

Total sustainability performance

Example: aggregatiemethode

Bristol Meyers Squibb

Business ethics

Merck and Co

Eli Lilly

Social performance

Johnson and Johnson

Environmental performance

Pfizer

Abbott

average


0,0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

Sector results Pharmaceuticals USA December 2002

Pharmacia

Example: Farmacie US

Wyeth

25,0%

27,3%

29,5%

45,5%


– investeren in best-in class bedrijven – uitsluiten van bedrijven die niet aan de gestelde criteria voldoen – inventariseren van de sociale maatschappelijke en milieurisico’s – gebruik van informatie en stemrecht tijdens de AVA

• Welke strategieën worden het meest gehanteerd:


(1e generatie) (2de generatie) (3de generatie)


– Uitsluitingscriteria “concerns” – Best-in-class – Mixvormen

• Verschil in systematiek van rating en informatievergaring • Verschil in toepassing criteria

• cultuur • sector

– rekening houdend met

• Verschil in criteria

Criteria

Verschillende aanpakken Effecten op beleggingsbeleid Effecten op performancemeting Effecten op risicobeheersing Gevolgen voor ALM


• • • • •

Inleiding Implementatie Wouter Peters, PGGM


• Negatieve screening / uitsluiting • Relatieve screening • Engagement

Drie verschillende aanpakken:

Verschillende aanpakken


• Wijzigt de input of het model, dan wijzigt de output

– Gevolgen voor ALM

• Risico’s van de negatieve screening • Risico’s ten opzichte van de benchmark

– Risicobeheersing

• Aangepaste benchmark • Aggregeren van benchmarks • Gegevens aanlevering aangepaste benchmarks

– Aanpassen van benchmarks – Performancemeting

• Aanpassen beleggingsbeleid:

Negatieve screening / uitsluiting


• Risicobeheersing

• Relatieve screening is een “gewone” vorm van actief beheer

– Niet aanpassen van de benchmark

• Een specifieke benchmark vaststellen, waarin reeds voor de meer-/minderwaarde van de relatieve screening wordt gecorrigeerd

– Wel aanpassen van de benchmark

• Performancemeting:

– Aanpassen van beleggingsbeleid – Aanpassen van benchmarks

• Beleggingsbeleid:

Relatieve screening


• Risicobeheersing

– Aanpassen van de benchmark – Verwerking kosten in de performancemeting

• Performancemeting:

• Zelf uitvoeren van engagement • Derde partij laten uitvoeren van engagement

– Aanpassen van beleggingsbeleid

• Beleggingsbeleid:

Engagement


– Wijzigt de input? – Wijzigt de modelslag? – Wijzigt de output.

ALM, een zeer vereenvoudigd model: • Input Î modelslag Î output

Gevolgen voor ALM

Ga Ga de de dialoog dialoog aan! aan!

Definitie Ontwikkeling Enquête (VBA / Nyenrode, Tussen Meerwaarde en Moraal) Samenwerking Ethiek


• • • • •

Inleiding Engagement door Robert Klijn, ING

Informeel Formeel Proxy voting Aandeelhoudersresolutie Effecten


• • • • •

Definitie Engagement


• Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) • European Sustainable and Responsible Investment Forum (Eurosif) • Stichting Corporate Governance Onderzoek Pensioenfondsen (SCGOP) • European Corporate Governance Service (EGCS)

Ontwikkeling Engagement


• Belangstelling voor dialoog en informatieen stemrecht AvA momenteel gering • Toekomst: groter percentage weet het niet -> actievere rol • Geen verschillen – BPF en OPF – groot of klein

Enquête & Engagement


• Lagere kosten • Groter machtsblok • Lelijke eendjes aanpak

Samenwerking bij Engagement


• Public relations en corporate social responsibility (CRS) • Integratie in het hoofd management systeem • Financiële sector versus oliesector

Ethiek & Engagement


• Engagement wint aan belangstelling • Met name gebruik rechten AvA • Samenwerking en ethiek nog in ontwikkeling

Samenvatting Engagement


Een Een goede goede dialoog dialoog toegewenst! toegewenst!

Inleiding Engagement door Robert Klijn


Nog veel vraagtekens omtrent de exacte rol van pensioenfondsen en de invulling die aan communicatie/verantwoording omtrent duurzaamheid zal (dienen te) worden gegeven.

Sleutelbegrippen: • Verantwoording • Transparantie • Verslaglegging • Pension Fund governance

Inleiding communicatie/verantwoording Marcel Jeucken, DSR


– 21% is het niet eens met deze stelling; – OPF-en zijn hierbij minder open dan BPF-en.

Resultaten Tussen Meerwaarde en Moraal • 82% stelt dat psf’n zich in het openbaar dienen te verantwoorden; • 64% stelt dat dit moet plaatsvinden naast de reguliere financiële verantwoording; • 57% stelt dat psf’n transparant dienen te zijn over de overwegingen achter haar investeringen;



Opvallend is dat de belangrijkste redenen voor beleidsontwikkeling samenhangen met communicatieve onderwerpen (verantwoording, missie, reputatie).

Belangrijkste redenen voor beleidsontwikkeling: • invulling geven aan de verantwoordelijkheid van het psf (27,3%); • past bij de missie van het psf (25,0%); • sluit aan bij het denken over Corporate Governance (20,5%); • duurzaam beleggen leidt tot hoger rendement (18,2%) en • draagt bij aan de reputatie van het psf (18,2%).



Stelling: Het moet voor deelnemers en anderen duidelijk zijn op grond van welke overwegingen een fonds heeft geïnvesteerd in een onderneming:



Duurzaam beleggen en pensioenen: verschil in bevoegdheid/verantwoordelijkheid van psf t.o.v. deelnemers/gepensioneerden?

Pension Fund Governance: de wijze waarop bij het pensioenfonds de verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden, het afleggen van verantwoording hierover en de transparantie van de organisatie is geregeld.



Vragen: • Hoe leg je als pensioenfonds verantwoording af aan je stakeholders omtrent duurzaam beleggen? • Welke stakeholders worden hierbij onderscheiden? • Hoe betrek je de deelnemers er bij? • Hoe weet je of het duurzaam beleggingsbeleid goed is uitgevoerd en effect heeft? • Hoe kan dit worden gemeten en wat kan je wel/niet meten? • Welke rapportagevormen zijn er om verantwoording af te leggen?



Wolters Kluwer is wereldwijd actief als uitgever van professionele publicaties, waaronder juridische, fiscale en medische vakbladen. De Nederlandse onderneming werd oorspronkelijk geselecteerd wegens haar goede prestaties op sociaal en milieugebied. Bij een Europese sectorstudie in 2002 bleek het bedrijf echter onder het gemiddelde van de sector te scoren. Wolters Kluwer publiceert geen rapport over zijn sociale en milieuactiviteiten. Bovendien kon niet worden uitgesloten dat het bedrijf betrokken is bij niet-duurzame houtproductie. Het belang in Wolters Kluwer wordt dan ook op korte termijn verkocht.



Unilever is een grote speler op de markt van persoonlijke verzorgingsproducten. Het bedrijf is betrokken bij internationale organisaties die een relatie hebben met duurzaamheid. Unilever is tevens één van de initiatiefnemers om duurzaamheid in het bedrijfsleven te vergroten. Een bekend voorbeeld hiervan is het ‘Marine Stewardship Council’, dat Unilever samen met het Wereld Natuurfonds heeft opgericht met als doel de visserij op zee te begrenzen. Daarnaast is Unilever actief op het gebied van duurzame landbouw en pro-actief ten opzichte van toeleveranciers als het gaat om maatschappelijk verantwoorde onderwerpen. Unilever is geselecteerd op basis van haar bovengemiddelde duurzaamheidprestaties binnen de voedingsmiddelenindustrie.


Transparantie van ondernemingen waarin belegd wordt is voor psf’n van groot belang: dienen psf’n daarin het ‘goede’ voorbeeld te tonen? Zijn wettelijke eisen noodzakelijk? Of zelfregulering? Indien je van mening bent dat duurzaamheid geen zaak voor het psf is, dan daar ook transparant in jaarverslag over zijn?


• •

•

– En andere stakeholders?

Verantwoording/verslaggeving: • Dient een psf aan te geven waarin het wel óf niet belegt; wel óf niet uitsluit? • Hebben deelnemers invloed op de criteria die je stelt?


Stand van zaken en toekomst institutioneel. duurzaam vermogensbeheer in Nederland. Met dank aan. Sustainability. Part of Credit Lyonnais AM

Recommend Documents