def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 1
(PANTONE 179 CVU Plaat)
Column Piet Roos
De alternatieve
Stadswandeling
Hans Rombouts heeft een hobbydrukkerij aan huis. In de serre is zijn goed geoutilleerde eenmansbedrijf. Maar het is vooral een monument voor het oude ambacht: voor het met de hand zetten in lood, het opmaken aan het steen, het werken met clichés en het draaien van kleine oplagen op een oude handpers. Hij is een van de mensen achter de tentoonstelling Het Beschreven Blad die deze zomer in de Hoofdwacht is te zien.
Van station naar Langebrug
Augustijnpers
Toepasselijke locatie
Haarlemse
Boekenlegger
Haarlem boekenstad is regelmatig zelf onderwerp van boeken, boekjes en publicaties. We signaleren die in deze rubriek. De samenstellers houden zich niet al te strikt aan de grenzen van Haarlem, maar het onderwerp moet natuurlijk wel een beetje in de buurt liggen.
Het Monumentenboek
Het Hoofdwacht-team zoekt versterking
Het Monumentenboek geeft met 450 foto’s uit de collectie van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg een beeld van de veelzijdigheid in Nederland op het gebied van monumenten.
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 1
(PANTONE Process Black CVU Plaat)
Column Piet Roos
De alternatieve
Stadswandeling
Vanaf station Haarlem loop ik in zuidelijke richting naar de Langebrug. Het stationsplein is verre van mooi. Daarom moet je dat zo snel mogelijk verlaten, maar dat is niet eenvoudig door de talloze muurtjes en andere obstakels. In de Jansstraat zijn twee bouwprojecten tot stand gekomen. De Vereniging Haerlem heeft tegen beide bezwaar aangetekend. Terecht, naar nu blijkt. De Janshof is geen hof geworden maar een massieve bouwklont. Met wat kunstgrepen is getracht er een passend gebouw van te maken dat zich zou moeten voegen naar zijn omgeving. De gootlijn is in verschillende hoogten uitgevoerd. De gevel is op een aantal punten teruggelegd, wat een parcellering moet suggereren. Met de hoek Jansstraat-Korte Jansstraat is niets gedaan. De gevel aan de Korte Jansstraat is te hoog en te gesloten en komt daardoor agressief over in het smalle straatprofiel. De architecten hebben zich niet gerealiseerd wat voor aardige gevelwand aan de zuidkant van de Korte Jansstraat aanwezig is. Schuin tegenover dit ‘hof’ is de Janskliniek verrezen. De gevel aan de Korte Wijngaardstraat is lang, horizontaal en saai. Met de hoek aan het Schapenpleintje is niets gedaan. In de Jansstraat is een gat gemaakt naar een parkeervoorziening. De rooilijn in de Ridderstraat is niet hersteld. De rode kleur van het steen is niet mooi. Het metselverband is nietszeggend en daardoor bepaald grof. Dit gebouw had niet gebouwd mogen worden. De bezwaren die de Vereniging Haerlem destijds aanvoerde tegen de plannen zijn op de bekende manier afgedaan: door te verwijzen naar de Schoonheidscommissie en de Rijksdienst
2
Haarlemse
Boekenlegger
Haarlem boekenstad is regelmatig zelf onderwerp van boeken, boekjes en publicaties. We signaleren die in deze rubriek. De samenstellers houden zich niet al te strikt aan de grenzen van Haarlem, maar het onderwerp moet natuurlijk wel een beetje in de buurt liggen.
Janskliniek, Korte Wijngaardstraat
voor de Monumentenzorg. Aangezien het ontwerpproces moeizaam verliep, zou een advies van derden tot de mogelijkheden behoren. Eigen visie ontbrak. In de Lange Begijnestraat kwam ik langs De Toneelschuur. Uit de architectuurrecensie van het Haarlems Dagblad van 11 maart 2003 heb ik opgemaakt dat “…het gebouw zich naadloos voegt in de historische fijnmazige bebouwing van de binnenstad. De maat, schaal, kleur en het materiaalgebruik zijn perfect aangepast aan de omgeving…” Een aantal keren heb ik op verschillende tijden rond de Toneelschuur gelopen. Ik blijf het een leuk, humoristisch gebouw vinden. Maar was het niet beter tot zijn recht gekomen als zelfstandig bouwwerk op een plek buiten de historische binnenstad? Het enorme gat in de Lange Begijnestraat dat toegang geeft tot de laad- en losplaats is akelig en beklemmend. Dit onderdeel past niet in een historisch stadsgezicht. Via het Spaarne kwam ik bij de Langebrug. Het tijdelijke brugwachtershok, ‘the yellow cabin’ lijkt te zijn voorbestemd om het monument van de 21ste eeuw in Haarlem te worden. Het doet al tien jaar dienst. Ik hoop niet dat wordt aangenomen dat het hok vanzelf een monument wordt als het maar lang genoeg staat. Zoals de kerk op het Amstelveld in Amsterdam. Er is tegelijk en in samenhang met de brug een brugwachtershuisje ontworpen. Het is schitterend vorm gegeven en het zou een sieraad aan het Spaarne kunnen zijn. Het ontwerp is er, de plaats is bepaald en het geld voor de uitvoering is gereserveerd. Nu nog de opdracht om het huisje te bouwen. Tegenover de brug, in het Rozenprieel, is onlangs een woningbouwproject gestart. Dit kaalgeslagen plekje zal spoedig tot het verleden behoren. Naar mij verteld is, komt hier een kwalitatief hoogwaardige bebouwing. Brugwachtershuisje Langebrug en de Toneelschuur
Het Monumentenboek
Het Hoofdwacht-team zoekt versterking Samengesteld door Karel Loeff Uitgever: Waanders Het Monumentenboek geeft met 450 foto’s uit de collectie van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg een beeld van de veelzijdigheid in Nederland op het gebied van monumenten.
Voor de Hoofdwacht zoeken we gastvrouwen en gastheren die de bezoekers ontvangen en wegwijs maken. Ervaar zelf hoe leuk en gezellig het is en kom een keer proefdraaien. Van mei tot en met september is de Hoofdwacht open voor het publiek op zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur. Voor deze zomerperiode heeft het vrijwilligersteam behoefte aan versterking. Het gaat in principe om één middag per drie weken, maar over het tijdsbeslag valt te praten. Wilt u er meer over weten? Bel met Ellen van Putten, telefoon 526 34 77. Of stap de Hoofdwacht een keer binnen en vraag het de vrijwilligers. U kunt altijd eerst een paar keer meedraaien om te kijken of het bevalt.
Het Beschreven Blad, een hechte club van boekengekken Hans Rombouts heeft een hobbydrukkerij aan huis. In de serre is zijn goed geoutilleerde eenmansbedrijf. Maar het is vooral een monument voor het oude ambacht: voor het met de hand zetten in lood, het opmaken aan het steen, het werken met clichés en het draaien van kleine oplagen op een oude handpers. Hij is een van de mensen achter de tentoonstelling Het Beschreven Blad die deze zomer in de Hoofdwacht is te zien. Zijn liefde voor het lood is begonnen bij het Haarlems Dagblad waar Hans Rombouts werkte. In die tijd maakten redacteuren zelf hun pagina’s op in de drukkerij. “Die liefde is nooit meer over gegaan. De overgang naar moderne technieken was natuurlijk logisch en onvermijdelijk, maar ik heb dat als heel, heel triest ervaren. Zetters en opmakers waren als vaklui van de ene op de andere dag nul komma nul waard. Opmaken was voortaan stroken plakken. Dat werk stelde weinig voor.” Zijn passie voor het drukken is geleidelijk gegroeid. “Op de krant zie je drukwerk ontstaan. Dat interesseerde me. Maar dat ging niet verder dan het idee dat het leuk zou zijn zelf iets te drukken.” Dat veranderde begin jaren tachtig toen een goede kennis in Deventer een oude drukpers kon kopen die gebruikt werd voor het maken van drukproeven. De serre moest verbouwd worden om de cilinderpers en later ook een trapdegel te kunnen plaatsen. De aannemer was net begonnen toen Hans Rombouts in Utrecht tegen een ‘vierbok’ aanliep, vol letterkasten waarin alle loden letters en spaties worden bewaard. Bij de koop hoorde ook het lood (in dit geval de letter Garamond), en dat wordt steeds zeldzamer. Alleen marginale drukkers als Hans Rombouts werken nog met lood. Loden letters worden niet meer gemaakt. De hobbyisten, verenigd in de Stichting Drukwerk in de Marge, zijn voortdurend op zoek naar drukkerijen die nog wat hebben liggen. “Tijdens een vakantie in Frankrijk stuitte ik op mooie clichés. De drukker keek me raar aan toen ik vroeg of die te koop waren. Uiteindelijk heb ik het spul meegekregen voor een paar flessen wijn voor de lunch van het personeel.”
Hans Rombouts heeft het drukkersvak al doende geleerd van Peter Hendriks, de man door wiens toedoen hij de pers had gekocht. “Je moet er een beetje handigheid in krijgen. De trucjes leren of zelf trucjes bedenken. Het mooie is dat je in je eentje het product helemaal zelf maakt. Je kiest zelf de letter. Je bepaalt zelf de vormgeving, de kleur en het papier. En je maakt ten slotte eigenhandig het drukwerk.” Onder de naam Augustijnpers geeft Hans Rombouts unieke uitgaven uit. Zoals de gelegenheidsboekjes voor de Bakenesseravonden van de stichting Haarlem Boekenstad en bijeenkomsten van de Litteraire Salon van het Kennemer Gasthuis. Of een grafisch kunstwerk als ‘De dans van de vlinder’, gebaseerd op de vlinderverzameling van een broeder uit de abdij van Egmond. Een boekje met het gedicht ‘Op een gekleurde stuiter’ van Simon Vestdijk met een echte stuiter in elke uitgave. “Ik word nog regelmatig gebeld door mensen die er naar vragen. Ik moet ze helaas teleurstellen. De oplage van 45 exemplaren is helemaal op.”
Zijn eerste productie was een toespraak van de beeldhouwer Mari Andriessen tot Bronner. Zijn meest recente twee gedichten van Leo Vroman en zijn vrouw Georgine Sanders die speciaal gemaakt zijn voor de tentoonstelling Het Beschreven Blad. Dit bijzondere drukwerk wordt op de eerste zaterdag van elke maand (dan is er een demonstratie drukken) gratis verstrekt aan de bezoekers van de tentoonstelling. Hans Rombouts is de enige die ooit ook voor Het Beschreven Blad een gedicht van Vroman in steendruk heeft uitgegeven. “Toen hij in Nederland was, ben ik met
'Mijn liefde voor het lood is nooit over gegaan'
een geprepareerde steen naar zijn hotel in Tilburg gegaan. Daar heeft hij de tekening op gemaakt. Samen met Dick Jalink, een collega-lid, heb ik het gedicht gedrukt. Heel bijzonder.” De Hoofdwacht is een toepasselijke locatie voor de eerste expositie van het genootschap Het Beschreven Blad: het is hier in de Tademakamer in 1983 opgericht. De oprichting vloeide voort uit de activiteiten van de stichting Haarlem Boekenstad. Niet eens zo zeer met een missie of een scherp geformuleerde doelstelling, maar meer vanuit liefde voor het boek en het gedrukte woord. “Het is een hechte club van dertig boekengekken,” zegt Hans Rombouts, “mensen die boekjes maken zoals ik, maar ook verzamelaars, verkopers, schrijvers, boekbinders, docenten en mensen uit het antiquariaat. Het is niet zo makkelijk om lid te worden van het genootschap. Je moet echt iets bijzonders te bieden hebben.We verwachten van de leden dat ze regelmatig bijdragen leveren. Op onze bijeenkomsten wordt altijd een voordracht gehouden. Tijdens de rondvraag houden we elkaar op de hoogte van wat we doen en wisselen we ervaringen uit.We zijn waarschijnlijk de enige club waar de leden ook graag en regelmatig meewerken aan het eigen blad om daar iedere keer iets heel bijzonders van te maken. Als je niet regelmatig verschijnt op de bijeenkomsten of niets doet, dan val je onherroepelijk af als lid.” Hans Rombouts is een van de zeven marginale drukkers die deel uitmaken van het genootschap Het Beschreven Blad. “Nee, we zijn absoluut geen concurrenten van elkaar. Ik heb het vak geleerd van een oude professionele rot. Ik heb het op mijn beurt weer doorgegeven aan anderen. Als je een letter zoekt die jij niet hebt, maar een collega wel dan doe je een beroep op hem. Het komt voor dat je bij het zetten net een paar a’s en b’s tekort komt. Die leen je dan even. Het is een echte vriendenclub.”
3
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 3
(PANTONE 179 CVU Plaat)
De Vereniging Haerlem heeft formeel bezwaar gemaakt tegen de tracékeuze voor de Zuidtangent west. Zij vindt dat de gemeente de plannen onvoldoende heeft getoetst op nadelige gevolgen voor het beschermde stadsgezicht van Haarlem.
De vraag is weer actueel door alle discussies over de Appelaar, de Raaks en het tracé van de Zuidtangent. Johannes van der Weiden, voorzitter van de werkgroep, is snel klaar met die vraag. “Ja, want het heden is een en al verleden. De discussie over de Raaks gaat over het wel of niet zichtbaar houden van een stuk verleden van Haarlem. Dat verleden hoeft niet per se architectonisch fraai of stedenbouwkundig waardevol te zijn.”
Moet een historische vereniging zich Opgejaagd
zo nadrukkelijk bemoeien met
Met een ontleedmes
stedenbouwkundige vernieuwingen?
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 3
(PANTONE Process Black CVU Plaat)
Werkgroep Gebouw en Omgeving
Onderzoek gevolgen Zuidtangent voor stadsgezicht De Vereniging Haerlem heeft formeel bezwaar gemaakt tegen de tracékeuze voor de Zuidtangent west. Zij vindt dat de gemeente de plannen onvoldoende heeft getoetst op nadelige gevolgen voor het beschermde stadsgezicht van Haarlem.
De vraag is weer actueel door alle discussies over de Appelaar, de Raaks en het tracé van de Zuidtangent. Johannes van der Weiden, voorzitter van de werkgroep, is snel klaar met die vraag. “Ja, want het heden is een en al verleden. De discussie over de Raaks gaat over het wel of niet zichtbaar houden van een stuk verleden van Haarlem. Dat verleden hoeft niet per se architectonisch fraai of stedenbouwkundig waardevol te zijn.”
4
‘Wat in eeuwen is ontstaan, kun je maar één keer verknoeien’
'Haarlem zou veel meer een publiek debat moeten voeren over zijn plannen'
Johannes van der Weiden is voorzitter van de werkgroep Gebouw en Omgeving. De twaalf leden volgen de plannen die betrekking hebben op de bebouwde omgeving van Haarlem. De werkgroep is een afspiegeling van de deskundigheid die daarvoor nodig is. Er zit bijvoorbeeld een architect in, een makelaar, een oud-lid van de schoonheidscommissie, een assistent van de Rijksbouwmeester, een planoloog en een socioloog die de stad als werkterrein heeft. Wat dit gemêleerde gezelschap bindt, is hun affiniteit met Haarlem. Johannes van der Weiden: “Wij beoordelen plannen vanuit verschillende invalshoeken. We zijn het lang niet altijd met elkaar eens. Maar ons oordeel is altijd gebaseerd op argumenten en feiten. En we zijn niet bezig met een kruistocht tegen de gemeente. Daarom hechten wij zoveel waarde aan onze onafhankelijkheid en het publieke debat. Men moet ons oordeel kunnen toetsen en ter discussie stellen. Haarlem zou veel meer een publiek debat moeten voeren over zijn plannen. Waarbij het niet moet gaan om
De leden van de werkgroep Gebouw en omgeving. Van links af: zittend Wiebe Damstra en Gerard Moolenaars; staand Alan Barker, Theo Vermey, Johannes van der Weiden, Michael Maas (met baard), Krijn Haasnoot en Piet Roos.
de uitkomst, maar om het transparant maken van de besluitvorming. De gemeente zou veel meer zijn voordeel moeten doen met kritiek. Mensen zijn kritisch, omdat ze zich ergens bij betrokken voelen. Dat zijn waardevolle burgers. Wie sterk in zijn schoenen staat, kan tegen kritiek.”
De werkgroep Gebouw en Omgeving ziet zichzelf als een partij in het publieke debat. Niet met het doel alles uit het verleden tot elke prijs te bewaren, maar wel om te bevorderen dat nieuwe ontwikkelingen in ieder geval niet vloeken met de hedendaagse stad, maar bij voorkeur iets waardevols toevoegen. “Je kunt er niet om heen dat het beschermde stadsgezicht het kwetsbaarste onderdeel van Haarlem is. Wat in eeuwen is ontstaan, kun je maar één keer verknoeien. Als je ingrijpt, moet je dat kleinschalig doen, met een ontleedmes, pand voor pand. Haarlem verkeert in de gelukkige omstandigheid dat het een betrekkelijk groot beschermd gebied heeft. Je moet constateren dat de stad het de afge-
lopen tien jaar zwaar te verduren heeft gekregen. De Appelaar, de Raaks en de Zuidtangent zijn te grootschalige ingrepen voor een kleinschalige stad.”
De bouwlust van Haarlem leidt er toe dat de werkgroep Gebouw en Omgeving zich af en toe behoorlijk opgejagd voelt. De lijst met de te volgen plannen beslaat 28 projecten! “We zijn soms noodgedwongen bezig vanuit de achterhoede. We hebben geen staf die we zaken kunnen laten uitzoeken. We kunnen dringend een jurist gebruiken die ons helpt bij het ontzenuwen van de slimme tactiek die Haarlem volgt bij bestemmingsplannen. We komen altijd met oplossingen voor problemen, maar we hebben niet altijd de tijd en de capaciteit om die uit te voeren. Daardoor passeren soms zaken die niet zouden mogen gebeuren.” Johannes van der Weiden verwacht veel van een initiatief dat de werkgroep samen met de Bond Heemschut uitwerkt. Er is een plan voor de stad in de maak, een blauwdruk waarvoor alle
kwetsbare gebieden zijn geclassificeerd en in kaart gebracht. Het plan maakt inzichtelijk hoe Haarlem in de toekomst zou moeten groeien. “Het moet ons houvast geven bij het beoordelen van nieuwe ontwikkelingen. Het plan maakt duidelijk dat er veel meer van waarde is dan Haarlem beseft. Over bijvoorbeeld Bos en Vaart hoef je je niet zoveel zorgen te maken. Iedereen vindt het vanzelfsprekend om die buurt te respecteren. Voor Haarlem Noord ligt dat minder voor de hand.”
Een cultuurhistorische effectrapportage kan volgens de gemeente achterwege blijven, omdat voor de busroute geen monumenten gesloopt hoeven te worden. De Vereniging deelt die opvatting niet: de bijzondere uitstraling van de binnenstad wordt niet uitsluitend bepaald door monumenten, maar ook door de “bijzondere kleinschalige structuur. Daarbinnen liggen op sommige markante punten panden die samen een bijzonder ensemble van gebouwen vormen.” De Vereniging wijst in haar bezwaarschrift op gevoelige gebieden zoals bijvoorbeeld het Frederiksplein, het Wilsonsplein, het Kenaupark en de Turfmarkt. Zij vreest ook dat het varen op de grachten -“een van de charmes van Haarlem”- door de aanleg van een tunnel onmogelijk wordt. De Vereniging onderschrijft de noodzaak van een goed netwerk voor het openbaar vervoer, ziet dat in de plannen aandacht is besteed aan de vormgeving en de inpassing van de vrije busbaan en vraagt om een cultuurhistorische effectrapportage voordat de gemeente beslissingen neemt.
5
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 5
(PANTONE 179 CVU Plaat)
De jaarexcursie van de Agenda algemene ledenvergadering
Voorstel voor contributieverhoging
Vereniging Haerlem gaat dit jaar naar Osnabrück in Duitsland, de zusterstad van Haarlem
Jaarexcursie Osnabrück
Agenda
Contributie 2003
Amateur historici gezocht
Korting op dvd-rom historische tijdschriften
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
De Vereniging Haerlem houdt op dinsdag 24 juni de algemene ledenvergadering in de Oud-katholieke kerk, Kinderhuissingel 78 te Haarlem. De vergadering begint om 20.00 uur, de zaal gaat open om 19.30. Na afloop wordt een korte lezing gehouden over de Oud-katholieke kerk. De financiële jaarstukken 2002, het jaarverslag 2002, de notulen van de vergadering van 20 juni 2002 en de concept statuten liggen vanaf zaterdag 7 juni ter inzage tijdens de openingsuren op de Hoofdwacht en op 24 juni vanaf 19.30 uur in de zaal.
6
1. Opening 2. Notulen algemene ledenvergadering 20 juni 2002 3. Mededelingen 4. Jaarverslag 2002 5. Financieel jaarverslag 2002 6. Verslag kascommissie (mevrouw Bloemers en de heren Cerutti en Brand) 7. Benoeming Kascommissie 20032004 8. Voorstel contributieverhoging 9. Voorstel wijzigen statuten 10. Bestuurswisseling: aftreden de heer C. van Steijnen; benoeming nieuw bestuurslid (vice-voorzitter) 11. Rondvraag
De Historische Werkgroep zoekt mensen met belangstelling voor historie en onderzoek. De werkgroep doet veel onderzoek naar de geschiedenis van Haarlem en omstreken. Dat heeft in bijna dertig jaar al meer dan honderd publicaties opgeleverd. De Historische Werkgroep komt elke tweede woensdag van de maand op de werkzolder van de Hoofdwacht bijeen, vanaf 19.30 uur. Op de andere woensdagavonden is de Hoofdwacht open voor studie en individueel overleg over de onderzoeken. Bel voor informatie of een afspraak met Henk Ahles: 5384977 of Leny Wijnands: 5294919. U kunt ook langskomen op deze dagen op de Hoofdwacht.
Pagina 5
(PANTONE Process Black CVU Plaat)
Het beleid van de vereniging is erop gericht de contributie ongemoeid te laten zolang de liquiditeitpositie voldoende is om gedurende twee jaar aan de exploitatiekosten te voldoen. Om dat uitgangspunt te kunnen blijven voldoen, is het nu echter noodzakelijk de contributie voor 2004 te verhogen. De jaarrekening 2002 en het verwachte tekort op de exploitatie over 2003 zijn de aanleiding tot dit voorstel. Voorstel contributieverhoging met ingang van 2004: wordt: was: € € Enkel lid 17,50 15,90 Partnerleden 25,00 22,70 Bedrijfsleden 125,00 113,50 Levensleden enkel Vanaf 21 t/m 30 jaar Vanaf 31 t/m 40 jaar Vanaf 41 t/m 50 jaar Vanaf 51 t/m 60 jaar Vanaf 61 t/m 70 jaar Vanaf 71 jaar
450,00 425,00 400,00 350,00 250,00 125,00
365,00 342,50 307,50 262,50 183,00 91,50
Levensleden partners Vanaf 21 t/m 30 jaar Vanaf 31 t/m 40 jaar Vanaf 41 t/m 50 jaar Vanaf 51 t/m 60 jaar Vanaf 61 t/m 70 jaar Vanaf 71 jaar
575,00 550,00 500,00 425,00 350,00 250,00
455,00 432,50 400,00 355,00 275,00 183,00
Leden die hun contributie voor 2003 nog niet hebben betaald, worden beleefd doch dringend verzocht dit per omgaande te doen. De penningmeester stuurt u het jaarboek toe als uw betaling tijdig, dus voor 8 juni, binnen is. Bovendien bespaart u de vereniging ook veel extra werk als u tijdig betaalt.
Jaarexcursie Osnabrück Vrijdag 26 en zaterdag 27 september
In het fraaie Osnabrück wordt, na een uitgebreide stadswandeling, een bezoek gebracht aan de Dom en het stadhuis. In het Rathaus kwamen vanaf 1643 de vertegenwoordigers van de protestantse staten samen om te onderhandelen over de beëindiging van de Dertigjarige en de Tachtigjarige Oorlog. Die vrede werd uiteindelijk pas in 1648 gesloten te Osnabrück en Münster. Na een rondleiding door de Vredeszaal en de schatkamer krijgen wij van het stadsbestuur een drankje aangeboden. Voor de liefhebbers staat nog een bezoek aan het imposante Felix-Nussbaum-Haus op het programma. Dit museum voor de in 1944 in Auschwitz om het leven gebrachte schilder Nussbaum, is ontworpen door de vermaarde Amerikaanse architect Daniel Libeskind. Zondag wordt een bezoek gebracht aan het Kulturgeschichtliches Museum en de Maria Kerk. Bij mooi weer is er een wandeling door de indrukwekkende tuinen van het kasteel.
Het definitieve programma is in augustus bekend en wordt de deelnemers toegestuurd. U kunt hiervoor ook de website www.haerlem.nl raadplegen. Overnachten kan in eenvoudige twee persoonskamers in de jeugdherberg ( € 20,- per nacht inclusief ontbijt) of in het Ibis Hotel (circa € 45,-). De kosten van deze tweedaagse excursie bedragen ongeveer € 90,-exclusief overnachting. Maximaal aantal deelnemers: 50. Opgeven door het inschrijfgeld van € 50,- over te maken op gironummer 377882 van de Vereniging Haerlem onder vermelding van ‘Jaarexcursie 2003’ én het onderstaande formulier op te sturen. Annulering is tot veertien dagen voor de excursie mogelijk. U krijgt het inschrijfgeld dan volledig terug. Daarna wordt bij annulering € 35,- in rekening gebracht (u krijgt dan € 15,- van het inschrijfgeld terug). De deelnemers krijgen tijdig nadere informatie. Inlichtingen: (023) 525 85 77.
Dit formulier opsturen naar: Michiel Kersten, Leidsevaartweg 109, 2106 AS Heemstede
Ondergetekende(n) Bij de Vereniging is de dvd-rom Historische Tijdschriften Noord-Holland en Zuid-Kennemerland met korting te koop. Op de dvd zijn alle periodieken en de uitgaven van de historische verenigingen in dit gebied opgenomen. Van onze Vereniging zijn alle jaarboeken en jaarverslagen opgeslagen (16.000 pagina’s tekst). De andere verenigingen zijn: Stichting Santpoort, Stichting Ons Bloemendaal, Vereniging Oud Heemstede Bennebroek, Stichting Meerhistorie, Historische Kring Velsen en het Genootschap Oud-Zandvoort. Leden van de Vereniging Haerlem kunnen deze dvd-rom voor € 35,kopen. De prijs voor niet-leden bedraagt € 45,- . U kunt bestellen door het bedrag plus € 3,50 verzendkosten over te maken op girorekening 377882 van de Vereniging Haerlem onder vermelding van dvd-rom. U krijgt hem dan thuisgestuurd. De dvd-rom is tijdens de openingsuren ook te koop in de Hoofdwacht.
Naam / Namen Straat Postcode Plaats Telefoonnummer E-mailadres (eventueel) Overnachting: jeugdherberg / Ibishotel; eenpersoons-/ tweepersoonskaner (doorhalen wat niet van toepassing is) (voor een eenpersoonskamer geldt een toeslag) Geeft / geven zich op voor de excursie naar Osnabrück op 26 en 27 september 2003. Handtekening:
7
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 7
(PANTONE Process Black CVU Plaat)
U I T G AV E V E R E N I G I N G H A E R L E M
Agenda
MEI 2003
Haerlem
Punten
Luilakwandeling
Tentoonstelling, fietstocht en wandeling
Zaterdag 7 juni, 9.00 uur of 11.00 uur Begraafplaats Kleverlaan, Haarlem (verzamelen bij de witte abri aan het eind van de oprijlaan). Maximaal aantal deelnemers per wandeling: 20 personen.
8
•
Tijdens de traditionele luilakwandeling zal Thon Fikkerman de Vereniging Haerlem rondleiden over de begraafplaats Kleverlaan. Deze begraafplaats dateert van 1832 en bestaat uit een algemeen, een katholiek en een joods gedeelte. Deze verdeling was in het verzuilde negentiende eeuwse Nederland bijzonder. Hij is ontworpen door vader en zoon Zocher en de vermaarde tuinarchitect Leonard Springer. Tijdens de wandeling besteedt Thon Fikkerman aandacht aan de uitzonderlijke architectuur en sculptuur van de grafzerken. De wandeling gaat ook langs de graven van bekende Haarlemmers, zoals de schrijver-schilder Jacobus van Looy en de Nobelprijswinnaar H.A. Lorentz. Telefonische opgave bij Michiel Kersten is noodzakelijk: (023) 525 85 77 (uitsluitend tussen 20.30 en 21.30 uur).
Zaterdag 16 augustus, 11.00 uur Verzamelen in De Hallen, Grote Markt 16, Haarlem
Deze zomer organiseert Kunst en Cultuur Noord-Holland een reeks tentoonstellingen, lezingen en evenementen over het Kennemerland in verleden, heden en toekomst. De naam van dit project is Land in Zicht (zie: www.landinzicht.nl). In dit kader zijn in De Hallen van Haarlem foto’s van Theo Baart te zien. Deze fotograaf heeft voor dit project de stadsranden van Hiroshima en Parijs gefotografeerd. Hij heeft ook een serie foto’s gemaakt in het westelijk tuinbouwgebied tussen Haarlem en Overveen. Hier maakt het historische landschap plaats voor uniforme, lelijke bedrijfscomplexen, bouwmarkten en tuincentra. Wordt in de stadscentra het culturele erfgoed met zorg gekoesterd en bewaard, de rafelranden van steden zijn een vrijplaats voor ongebreidelde bouwlust. Na het bekijken van de tentoonstelling, wordt onder leiding van landschapsarchitect P. Kelder te voet en met de fiets het westelijk tuinbouwgebied verkend. Kelder is de auteur van ‘Rust in beweging’ een wandeling van het station Overveen naar het station van Haarlem. Kosten: € 4,- voor entree De Hallen, Museumjaarkaart of Pas 65+ geldig.
De beheerders van de Ruïne van Brederode, de Stichting Santpoort en de Stichting Ons Bloemendaal organiseren deze zomer een reeks kaarslicht lezingen in de Ruïne van Brederode aan de Velserenderlaan te Santpoort-Zuid. Het programma is gebaseerd op het landschap van Zuid-Kennemerland in verleden, heden en toekomst. Een greep uit het programma:
Woensdag 11 juni, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Verdedigingswerken uit WO II in de duinen’ Woensdag 25 juni, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Het verdwenen Wijkermeer’ door Frans Harm, voorzitter Vereniging Oud Heemstede-Bennebroek Woensdag 9 juli, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Blekerijen van Kennemerland’ door Jan Hein Beelen Woensdag 30 juli, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Meer als een gesticht, Meerenberg 1850-1940, van landgoed tot PZ’, lezing door Pieter van Twuyver Woensdag 6 augustus, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Schoten op de schop, een landelijke gemeente die voorgoed verdween’ door Henk Wieringa Woensdag 20 augustus, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Sporen van buitenplaatsen, resten van een verdwenen leefcultuur’ door Jet Slagter-Wieringa Woensdag 10 september, 20.00 uur: Kaarslichtlezing ‘Boeren in veen en duin’ (onder voorbehoud) Informatie: www.landinzicht.com en telefoon (023) 537 87 63
Als Haarlem u ter harte gaat … maakt u anderen lid van de Vereniging Haerlem! U bent zelf enthousiast over uw lidmaatschap….. maar vertelt u het ook uw buren, familie, collega’s, vrienden en kennissen? Geef eens een jaar lidmaatschap weg, een geweldig cadeau voor weinig geld! Aanmelden: Ledenadministratie Vereniging Haerlem, Antwoordnummer 2310, 2000 VL Haarlem of via de website www.haerlem.nl Onze website al eens bezocht? Ga naar www.haerlem.nl Uw suggesties en bijdragen zijn welkom! Colofon: Haerlem Nieuwsbrief is een uitgave van de Vereniging Haerlem Verenigingszetel: de Hoofdwacht, Grote Markt 17 Postadres: postbus 1105 2001 BC Haarlem www.haerlem.nl. Secretaris: (023) 531 22 13 Het blad verschijnt vier keer per jaar ISSN: 1570-4785
Redactie: Jaap de Jong Eindredactie: Marly Bergman Vormgeving: Sinas, grafische en illustratieve vormgeving (sponsor) Foto’s: Maarten van Wamel, Piet Roos Druk: drukkerij Excelsior Haarlem (sponsor)
102 jaar
Smullen voor liefhebbers van mooi en bijzonder drukwerk. De Hoofdwacht biedt deze zomer gastvrijheid aan een genootschap dat twintig jaar in beslotenheid functioneerde. Het genootschap laat een selectie uit het drukwerk zien dat leden van Het Beschreven Blad ambachtelijk, want in lood en geheel met de hand, en vooral voor elkaar hebben gemaakt.
Het blad wordt beschreven door André Olgers, Hans Rombout, Wim Vogel en Maarten Veen
•
JAARGANG 12
•
NUMMER 2
•
OPLAGE 2100
Nieuwsbrief Hoofdwacht exposeert uniek drukwerk Leden van Het Beschreven Blad houden zich bezig met alles wat in ruime zin met bibliofilie en grafiek te maken heeft. Het twintigjarig bestaan is de aanleiding voor deze zomertentoonstelling van het genootschap in de Hoofdwacht. In zekere zin laat het genootschap zich inspireren door het geheimzinnige Democriet dat eind achttiende en begin negentiende eeuw in Haarlem actief was. Een aantal leden bezit een drukpers waarmee het oude ambacht van het drukken met loden letters wordt beoefend.Voor intern en extern gebruik zijn dan ook vele prachtige druksels tot stand gebracht. De voorzitter van Het Beschreven Blad,Wim Vogel, opende vrijdagmiddag 2 mei de tentoonstelling met een geestig verhaal over wat voor soort mensen dat nu zijn, die bibliofielen, die letterlijke letterlievende heren en een enkele dame. Hun verbondenheid met het gedrukte woord is velerlei, maar zij hebben één
gemeenschappelijke passie: liefde voor het boek. Hans Rombouts, lid van het genootschap en één van de inrichters van de tentoonstelling, vertelt in dit nummer hoever die liefde kan gaan. De Hoofdwacht is een toepasselijke locatie voor deze tentoonstelling van Het Beschreven Blad. Hier was ooit de drukkerij van de bekende Haarlemmer Coornhert gevestigd. De tentoonstelling geeft een overzicht van de geschiedenis en de activiteiten van het genootschap.
Tot en met 28 september kunt u op elke eerste zaterdag van de maand een demonstratie van het drukproces op een kleine pers bijwonen. Bezoekers krijgen dan gratis een bijzonder drukwerk aangeboden: twee gedichten van Leo Vroman en Tineke VromanSanders die speciaal voor deze gelegenheid geschreven en gedrukt zijn.
Een nieuwe folder
Als Haarlem u ter harte gaat… Voorafgaand aan de opening van de tentoonstelling Het Beschreven Blad, presenteerde de voorzitter Charles Beke aan de start van dit nieuwe seizoen de nieuwe folder voor de Vereniging Haerlem. Hij overhandigde het eerste exemplaar aan burgemeester Jaap Pop. De vorige folder was niet alleen op, maar ook inhoudelijk niet meer actueel. En hij ligt er, precies op tijd vanaf de eerste dag dat de Hoofdwacht weer open is voor publiek. De folder geeft kort en bondig informatie over het doel van de Vereniging Haerlem, de organisatie, de activiteiten, de kosten van het lidmaatschap en de voordelen die zo’n lidmaatschap hebben. De informatie is verpakt in een fotocollage die een impressie geeft van Haarlem in heden en verleden. De belangrijkste uitingen - de Nieuwsbrief, de website en de folder - zijn nu beschikbaar in eenzelfde stijl, de huisstijl van de Vereniging Haerlem. De folder is gemaakt voor het werven van nieuwe leden. Hij is onder meer beschikbaar op de Hoofdwacht, tijdens de openingsuren in het weekend. Bent u in de buurt, neem er een paar mee voor vrienden en bekenden!
De Vereniging Haerlem houdt op dinsdag 24 juni de algemene ledenvergadering in de Oud-katholieke kerk aan de Kinderhuissingel 78 te Haarlem. De vergadering begint om 20.00 uur de zaal gaat om 19.30 uur open. De agenda vindt u op pag. 6.
1
def. Haerlems Nieuwsb nr. 2.
17-05-2003
10:45
Pagina 7
(PANTONE 179 CVU Plaat)
U I T G AV E V E R E N I G I N G H A E R L E M
Agenda
Het Brede Rode Lint
MEI 2003
Haerlem
Punten
Rondleiding over de Begraafplaats Kleverlaan
•
102 jaar
WestelijkTuinbouwgebied
•
JAARGANG 12
•
NUMMER 2
•
OPLAGE 2100
Nieuwsbrief
Smullen voor liefhebbers van mooi en bijzonder drukwerk. De Hoofdwacht biedt deze zomer gastvrijheid aan een genootschap dat twintig jaar in beslotenheid functioneerde. Het genootschap laat een selectie uit het drukwerk zien dat leden van Het Beschreven Blad ambachtelijk, want in lood en geheel met de hand, en vooral voor elkaar hebben gemaakt.
Gedichten Vroman
Als Haarlem u ter harte gaat… Als Haarlem u ter harte gaat … maakt u anderen lid van de Vereniging Haerlem! U bent zelf enthousiast over uw lidmaatschap….. maar vertelt u het ook uw buren, familie, collega’s, vrienden en kennissen? Geef eens een jaar lidmaatschap weg, een geweldig cadeau voor weinig geld! Aanmelden: Ledenadministratie Vereniging Haerlem, Antwoordnummer 2310, 2000 VL Haarlem of via de website www.haerlem.nl Onze website al eens bezocht? Ga naar www.haerlem.nl Uw suggesties en bijdragen zijn welkom!
Algemene ledenvergadering
