Stadscentrum 2016 Werkgroep 3 Verslag vergadering 23/06/2015
Aanwezig: Verontschuldigd: Afwezig:
Brebels Nicole, Andries Gielen, Ruben Hendrix, Patrick Meysen, Steve Noels, Godelieve Paredis, Martien Renckens, Simons Marijke, André Thijs, Rudi Vanhees, Vandijck Sep, Marc Vanhove. Ivo Gielen Petra Saenen, Luc Weynen
1. Inleiding Bespreking De derde werkgroep, tegelijk laatste voor de zomermaanden juli en augustus, wordt geopend met een woord van dank aan de leden van de werkgroep voor hun aanwezigheid en inzet tijdens de voorbije twee samenkomsten. Samen met de leden van de werkgroep werd nagedacht over de verbetering van het wegdek in het Peerse stadscentrum en bespraken we een mogelijke oplossing, dit in de vorm van een fietsstraat. De adviserende stem van de werkgroep wordt meegenomen bij alle stappen in het ontwerpproces, naast alle andere adviezen van experten en deskundigen. Studiebureau Antea Group nv uit Hasselt werkte een eerste voorontwerp uit van de fietsstraat. Een grondplan van het traject van het centrum met drie dwarsprofielen, zoals tijdens de tweede werkgroep besproken. Verkeersremmende elementen werden op de locaties ingetekend zoals gevoelsmatig aangegeven door de werkgroep. Werkgroep drie gaat dieper in op een mogelijk materiaalgebruik voor de fietsstraat en de locaties van de verkeersremmers zoals heden ingetekend. Tevens stelt bureau voor urbanisme BUUR de drafversie van haar strategisch Masterplan voor. Reeds eerder werd immers aangehaald dat het Stadscentrum2016 in lijn moet liggen met de uitgangspunten van het Masterplan2030. Wordt er definitief gekozen voor een fietsstraat? Het feit dat fietsers voorrang hebben op automobilisten ‘hekelt’. Kan een fietsstraat ook zonder voorrangsregeling voor fietsers? Enkele leden van de werkgroep zien het niet zitten om achter de fietser te moeten blijven rijden, wanneer men met de auto over de Markt rijdt. Indien men de fietser zou mogen voorbijsteken, is de fietser geen ‘hindernis’ meer. Wettelijk heeft een fietser in de fietsstraat de absolute voorrang en mogen automobilisten niet voorbijsteken. ‘Verzachtende omstandigheden’ daar de fietsers niet altijd aanwezig is. Bovendien wil men het doorgaand verkeer hiermee aanmoedigen de omleidingsweg of de Vesten te gebruiken. Bestemmingsverkeer moet enkel tijdelijk en plaatselijk achter de fietser rijden. Dit komt de beeld- en verblijfskwaliteit en belevingswaarde van het centrum ten goede. De aanleg van een fietsstraat zou gesubsidieerd kunnen worden. Om het project financieel haalbaar te maken, is dit van groot belang.
2. Voorstelling draft Strategisch Masterplan2030 Peer-centrum Bespreking Het Peerse stadsbestuur maakt werk van een strategisch Masterplan; een toekomstvisie voor de ruimtelijke invulling van Peer-centrum. Omdat het belangrijk is het Stadscentrum2016 te kaderen in dit latere Masterplan, leek het aangewezen de leden van de werkgroep een eerste keer kennis te laten maken met de voorlopige draftversie van dit Masterplan2030. Frank Geunes van bureau voor urbanisme BUUR stelt de draftversie persoonlijk voor, met focus op het Marktplein. Voor de langere termijn is dit Masterplan2030 een tool om op een strategische manier een meerwaarde te creëren. Daarom is het zinvol om acties op korte termijn niet in conflict te brengen met ideeën op lange termijn. De visie in het ruimtelijke Masterplan2030 kan concreet vertaald worden bij bouwaanvragen, verkavelingsplannen, ontwerpplannen voor wegenis die op korte termijn worden uitgevoerd. Het is visionair en ambitieus om als stadsbestuur over de ruimtelijke inrichtingen op lange termijn na te denken. Het is dan ook mogelijk dat bepaalde denkpistes zeer vooruitstrevend of op het eerste zicht ongewoon lijken, maar het is net de bedoeling dergelijke denkpistes bespreekbaar te maken. Het prikkelt de geest, dient ervoor reactie uit te lokken, … en is geen plan dat zonder mogelijke bijsturing zal gerealiseerd worden. Hetgeen nu aan de leden van de werkgroep wordt voorgesteld, kende reeds een uitgebreid voortraject. Start maart ‘14. Tijdens de maanden juni tot september ‘14 vonden er werkgroepen plaats. In de maand oktober ’14 participeermomenten. Vervolgens vanaf december ’14 tot mei ’15 werk- en stuurgroep bijeenkomsten.
Op zondag 28 juni ’15 organiseert het stadsbestuur samen met BUUR een fietstocht. Tijdens deze fietstocht worden alle facetten van het Masterplan2030 aangehaald. Iedereen wordt vriendelijk uitgenodigd. Vervolgens wordt in het najaar 2015 het ontwerpend onderzoek voor de strategische inbreidingsgebieden verder gezet en vindt er nogmaals een participatiemoment plaats, om in 2016 over te gaan tot definitieve opmaak van het masterplan. Dan zal ook het finale Masterplan 2030 Peer-centrum uitvoerig worden voorgesteld..
Het masterplan bestaat uit vier strategische thema’s voor wat betreft Peer-centrum; de kapstokken waaraan de ruimtelijke elementen in deze denkoefening worden opgehangen. 1. WONEN Het verder verdichten van Peer-centrum om zodanig draagvlak te creëren voor voorzieningen (bevolkingsgroei). Hierdoor zijn nieuwe en compactere woontypologieën mogelijk. Inzetten op zachte weggebruikers doordat er een belangrijke groep op wandel- en fietsafstand van de kern tot stand komt. Het marktplein uitbouwen tot als belangrijk buurtplein dat bovendien kindvriendelijk is. Met tevens voldoende aandacht voor kwaliteit van de woonstraten, buurtpleintjes, verkeersveiligheid voor de fietsers/voetgangers. 2. VOORZIENINGEN Peer heeft een sterke koopbinding voor wat betreft dagelijkse boodschappen met een mogelijk aangroei dankzij de bijkomende woonmogelijkheden. Voor de bezoeker moet Peer zich onderscheiden in authenticiteit, gezelligheid, aanbod. Voldoende parking creëren op wandelafstand voor een verkeersluwer centrum is noodzakelijk. 3. EVENEMENTEN Peer heeft op gebied van evenementen een sterke reputatie, tijdens evenementen ‘leeft’ Peer. Suggestie; de publieke ruimte in te richten als podium voor evenementen. Mogelijk dient er gezocht te worden naar een tijdelijke verkeerswijzigingen, verkeersarmer. 4. TOERISME Peer heeft een erg hoog aantal overnachten omwille van Center Parks Erperheide. Het Masterplan2030 ziet mogelijkheden om deze toeristen ook tot in het Peerse centrum te brengen door een aantakking op het regionaal toeristisch netwerk (hetzij per fiets of met het openbaar vervoer). Hiervoor lijkt het noodzakelijk een aantrekkelijker ruimtelijk kader te creëren en de beeldkwaliteit van het stadscentrum te verhogen. ParticiPeer-momenten oktober 2014 Een terugkoppeling van de ParticiPeer-momenten, eind oktober 2014, met handel en horeca, bewoners en gemeenteraad wordt weergegeven. Er kwam onder andere sterk naar voor; Peer als hart van de Kempen meer in de kijker plaatsen; uitbouwen als knooppunt; draagvlak creëren voor een autoluwer centrum in combinatie met aantrekkelijke wandelroutes van centrum naar parkeerplaatsen, ‘doorwaadbaarheid’ van centrum verhogen door middel van steegjes en woonerven; stadswallen in eren herstellen als onderdeel van stadspatrimonium; meer groen in het centrum; maximaal behoud van historisch kader; te weinig ruimte voor vertier en plezier; marktplein herinrichten voor kleine evenementen; flankerend beleid om hinder te beperken; de buurtbewoners zijn belangrijk; investeren in publieke ruimte. Er wordt een structuurschets getoond van het Peerse stadscentrum waarin deze vier strategische thema’s in kaart worden gebracht.
Draft Masterplan 2030: de grote lijnen voor het kerngebied Het kerngebied van Peer kent een sterke stedelijke figuur met aaneengesloten bebouwing. Deze stedelijke figuur kan een versterker zijn als drager van voorzieningen op gebied van handel en horeca en deze te concentreren. Daarboven kent Peer nog drie complementaire pleinen met elk een eigen identiteit; Markt; kent een historische setting, kan kindvriendelijk zijn en er is ruimte voor activiteiten. Pol Kip; ‘stadsfoyer’ waar al het openbaar vervoer toekomt. Lijkt een aangewezen ruimte om de verblijfskwaliteit te verbeteren en de verkeersfunctie af te bouwen door de omleidingsweg efficiënter te benutten. Kerkplein; kan dienst doen als cultuurplein. Door het doorgaand verkeer in het centrum te milderen, kunnen deze ruimten een kwaliteitsvollere invullingen krijgen. Randparkings zouden moeten aansluiten via een aangename wandelroute naar het kerngebied. De Peerse Vesten bepalen mee de identiteit van Peer-centrum, er moet worden ingezet op beeldkwaliteit. Kerkplein maakt onderdeel uit van de Vesten en kan fungeren als ‘poort’. Behoud zijn belangrijke functie als verdeling van lokaal verkeer en als randparking. De aanleg van een aantal belangrijke oversteekplaatsen tussen ‘woonwijken’ en historische kern lijkt aangewezen door middel van een aangepast profiel. Dit zorgt voorherkenbaarheid en oversteekbaarheid. De Vesten hebben en behouden hun asymmetrisch profiel door de wandwerking met beperkte verdichting van de woonwijken aan de buitenzijde. Wat betreft de woonwijken in de rand van Peer centrum is er een gebrek aan structuur en samenhang. Er zijn te weinig ontmoetingsplekken op buurtniveau. Er wordt geopperd herkenbare wandel- en looproutes aan te leggen als verbinding tussen de wijken en een aantal bestaande en potentiele ontmoetingsplekken op buurtniveau te verbinden. Deze route fungeert als mediërende structuur tussen het regionale schoolniveau. Ontmoetingsplekken fungeren als locaties voor samenhang en herkenbaarheid Het Masterplan2030 gaat verder dan enkel het centrumfiguur. Echter voor het dossier Stadscenturm2016 wordt tijdens deze Werkgroep 3 enkel dit onderdeel toegelicht daar dit van belang is. Het centrumfiguur gaat uit van een veilige en comfortabele fietsverbinding om lokale fietsverplaatsingen te stimuleren, regionale attracties te verbinden, fietstoeristen naar het centrum te brengen. Om tot een kwaliteitsvoller en aangenamer centrum te komen, lijkt het nodig te verzachten door groen aan te planten, te versoberen door ‘op te ruimen’ (verkeersborden, paaltjes, …, wegnemen) en te herwaarderen door bijvoorbeeld het historisch erfgoed te verlichten. De nadruk wordt hierbij ook gelegd op de beeld- en verblijfskwaliteit door een graduele afbouw van de auto en alle mogelijkheden te geven om evenementen te organiseren. Dit laatste zonder een ‘leeg’ aanvoelen te geven zonder festiviteiten.
Verkeer in functie van bereikbaarheid en beeld- en verblijfskwaliteit De bestaande situatie van het centrum kent een dubbelrichtingsverkeer aan de Markt en minilussen binnen de Vesten. Binnen de Vesten zijn er 411 parkeerplaatsen beschikbaar, plus nog eens 86 op de Vesten. Op wandelafstand zijn er nog 186 publieke parkeerplaatsen aanwezig. Inclusief de private parkings (supermarkten,…), die eventueel in gebruik genomen zouden kunnen worden tijdens evenementen, hebben we op dit moment 896 parkeerplaatsen op wandelafstand van Peercentrum. In deze telling houdt men nog geen rekening met het straatparkeren in zijstraten van de Vesten.
Om de prominente aanwezigheid van gemotoriseerde voertuigen af te bouwen wordt in eerste fase voorgesteld het centraal parkeren op het marktplein weg te nemen, samen met de introductie van een regionaal fietspad (Stadscentrum2016). De parkeerplaatsen binnen de Vesten zouden hiermee met 9% ofwel 37 plaatsen afnemen. Aan parkeercapaciteit ook in dergelijk scenario echter geen gebrek, met 646 publieke parkeerplaatsen op wandelafstand van het centrum. Een efficiënt gebruik van zowel de kortparkeerplaatsen (Blauwe Zone) als de langparkeerplaatsen (randparkings) is steeds aangewezen! Het ruimtelijk historisch stedelijke ruimte volledig autovrij maken als verblijfsgebied zou betekenen dat er nog steeds 544 publieke parkeerplaatsen op wandelafstand van het centrum beschikbaar zouden zijn. Dit is eigenlijk een vergelijkbaar scenario dat we momenteel al kennen tijdens centrumevenementen. Uiteraard is dit een zeer vooruitstrevende scenario. De afbouw van de voertuigen doet op dit moment zeker geen afbreuk aan de bereikbaarheid met de auto! Het marktplein als groene, flexibele en kindvriendelijke ruimte Het Peerse marktplein kent een typische driehoekige vorm (‘dries’) waarvan de uitlopen het Oud Stadhuis in de kijker brengt. Er wordt voorgesteld deze vorm/figuur ruimtelijk te benadrukken door groen (lanen van bomen) en hiermee het harde, versteende plein te verzachten. Kindvriendelijk en attractief te maken door waterpartijen, fonteinen, beweging, … Maar door een multifunctionele inrichting bij evenementen. Er wordt opgemerkt dat bovenstaande reeds in het verleden aanwezig was in het centrum, maar dit werd weggenomen (fontein!). We stellen vast dat kleine centra een beweging weg van de ‘verstening’ te maken en een aantal vroegere elementen (groen, water,…) opnieuw te integreren op een mogelijke ruimtelijk, betere manier.
Onderstaand een impressie van hoe het Peerse centrum er zou kunnen uitzien door invulling van verkeersvrije ruimte, groen, zonder afbreuk aan bereikbaarheid (rijbaan voor gemengd verkeer).
Visie op fietsstraat in draft Masterplan De drie voorgestelde profielen voor de fietsstraat, nu uitgewerkt door studiebureau Antea Group nv, passen binnen de rijbaan voorzien voor gemengd verkeer. Het Masterplan2030 adviseert om een profiel te kiezen dat maximaal inzet op comfort en veiligheid voor de zachte weggebruiker. Bij een profiel met middenberm/strook, wordt voorgesteld na te denken over een verwijderbare middengeleider. Het profiel lijkt minder aangewezen in kader van oversteekbaarheid voor voetgangers. Mogelijk kan het plein over de fietsstraat heen doorgetrokken worden op locaties waar belangrijke looplijnen zich bevinden. Kies voor een profiel dat anticipeert op een wijzigende verkeerssituaties. Het profiel met de middenstrook heeft bijvoorbeeld weinig zin in een verkeersvrij scenario. Kies voor een profiel met zo weinig mogelijk vaste verkeersobstakels om flexibel gebruik te stimuleren (denk aan evenementen!). Ook voor de verkeersremmers; verwijderbare of verplaatsbare obstakels kiezen. Tevens belangrijk om de overkijkbaarheid te behouden zodanig dat de perspectieflijnen open blijven. Kies voor materialen die duurzaam en comfortabel zijn voor de fietsers, maar ook die inpasbaar zijn in de toekomstige heraanleg van de Markt. Probeer een veelheid aan materialen te vermijden, leg verhardingen vandaag aan die later in de toekomst zullen terugkomen (harmonie, één geheel creëren). Denk toekomstgericht! Binnen het historisch centrum wordt er best gekozen voor een alternatief voor het de rode signaalkleur van het beton/asfalt.
3. Materiaalgebruik fietsstraat Bespreking Aan de hand van foto’s worden een aantal voorbeelden van fietsstraten maar ook gewone rijwegen, wordt materiaalgebruik weergegeven. De beslissing van de subsidiërende instanties zal uiteindelijk doorslaggevend zijn wat materiaalgebruik betreft. De Stad Peer zal echter haar voorkeur aangeven, mede met advies van deze werkgroep indachtig. Het de bedoeling met de werkgroep een evenwicht te vinden tussen functionele en esthetische materialen. Volgende materialen worden voorgesteld; gekleurd asfalt; betonstraatstenen; natuursteen; kleiklinkers in diverse legverbanden; betonvarianten (uitgewassen, geborsteld, geprint). Zoals eerder aangegeven lijkt gekleurd asfalt uitgesloten. De meningen binnen de werkgroep zijn verdeeld. Kleinschalige elementen lijken de voorkeur weg te dragen, hoewel enkele leden van de werkgroep zeer bezorgd zijn over de duurzaamheid van een dergelijke oplossing (gezien de voorgeschiedenis met kasseien die slecht gelegd zijn). De voorzitter van SAVIPH vestigt de aandacht op het ongemak van de huidige kasseien. Door de oneffenheden is zich hierop bewegen niet mogelijk en zorgt dit fysiek voor veel ongemak. Handelaars vrezen dat de aanleg van kleinschalige elementen op termijn voor overlast zullen zorgen. Er moet vermeden worden dat de aanleg na enkele jaren opnieuw aan herstel toe is. Er wordt aangegeven dat bij aanleg van kleinschalige elementen de onderopbouw van de rijbaan alsook de uitvoering (weeromstandigheden) belangrijk zijn. De werken moeten in ideale omstandigheden plaatsvinden.
Wat fietscomfort betreft lijkt een vlakke beton het meest aangewezen. Een verharding met zo weinig mogelijk voegen, fiets het best. Een verharding met kleiklinkers kan ook daar ze geen vellingkant hebben. Ze worden zeer kort bij elkaar kunnen geplaatst met een minimale voeg, zo wordt er een vlak oppervlak bekomen. Een uitgewassen beton kan maar mag niet ‘fel’ uitgewassen zijn. Granulaten komen anders te zeer aan het oppervlak te voorschijn; dit geeft een bepaalde oneffenheid aan het oppervlak. De opmerkingen van de werkgroep worden meegenomen naar de bespreking met de subsidiërende instanties. Het standpunt van de subsidiërende instantie is doorslaggevend. Een eerste toetsing zal plaatsvinden tijdens de zomermaanden.
4. Verkeersremmers, kruispunt met Zuider- en Noordervest, Achtermarkt Bespreking De locaties van de verkeersremmers werden door het studiebureau Antea Group nv ingetekend ter hoogte van; het kattenstraatje; de wijkpolitie; te midden van de Markt. De locatie van verkeersremmer aan het Kattestraatje werd aangehaald tijdens de eerste werkgroep. Het Kattestraatje wordt gebruikt door voetgangers/fietsers, maar ook door gemotoriseerd verkeer. Door de inpassing van een verkeersremmer op deze locatie, zijn de implicaties op openbaar domein zichtbaar. Hierdoor gaan een aantal parkeerplaatsen verloren. Ter hoogte van het Kattestraatje is het huidig openbaar domein ingericht als ‘pleintje’. Echter door wildparken is dit in werkelijkheid niet te zien. Deze parkeerplaatsen worden gecompenseerd, aansluitend op de bestaande insteekparkeerplaatsen. De bocht in de Kerkstraat wordt vaak afgesneden, hierdoor is de locatie van de verkeersremmer wel goed. Ook kan een dergelijke inrichting voor de fietser ter hoogte van het Kattestraat wel een meerwaarde zijn. De locatie van de verkeersremmer ter hoogte van de wijkpolitie lijkt oké. Ze werd ingepast ter hoogte van de wijkpolitie daar het niet mogelijk is ze in te passen aan de doorsteek naar het Bogaerdplein zonder parkeerplaatsen te moeten opofferen. Het lijkt ter hoogte van de doorgang naar het Bogaerdplein ook niet noodzakelijk daar dit een zachte doorsteek is en er geen gemotoriseerd verkeer uit het steegje komt (wat bij het Kattestraatje wel het geval is). De locatie midden op het lange rechte stuk op de Markt werd ingepast centraal op de Markt om het recht tracé te onderbreken. Er zijn geen bemerkingen op de locatie op zich. De vraag wordt gesteld of de rijweg ter hoogte van de Kerkstraat (eenrichtingsverkeer) een ander profiel kan kennen? Dit lijkt mogelijk voor de automobilisten duidelijker. Dit zal het studiebureau verder moeten bekijken. Bomen in de verkeersremmers lijken niet aangewezen omdat deze de zichtas naar het Oud-Stadhuis wegnemen. De inrichting is bij evenementen ook best wegneembaar. Kan er een ‘subtielere’ manier gezocht worden om het verkeer te remmen. Door het verschil in verharding (fietsstraat – verkeersremmer) valt deze nog meer op. De kruispuntoplossingen met de Vesten worden nu nog niet besproken. Om tot een correcte oplossing te komen is het noodzakelijk het latere profiel van de Vesten te kennen. Op de toekomst inspelen. Er wordt wel opgemerkt dat de oversteekbaarheid aan de kruispunten wel de nodige aandacht verdienen. De suggestie tot aanleg van zebrapaden rondom kruipunt wordt gelanceerd. Kort wordt nogmaals een mogelijke afsluiting van de Achtermarkt aangekaart. De suggestie wordt gedaan om tijdens het zomerregime elke avond na sluitingstijd van de winkels, de Achtermarkt af te sluiten; terrassen, bloei horeca. Wat met bewoners tee plaatse en hun bereikbaarheid? We merken op dat de eerste doelstelling is om er de doorgaande beweging voor gemotoriseerd verkeer uit te halen. Dat impliceert dat de bereikbaarheid voor bewoners en handelaars mogelijk zou moeten blijven. 5. Conclusie Bespreking De werkgroep lijkt geboeid door het Masterplan2030 en lijkt potentieel te zien in een dergelijk toekomstplan. Men is er zich van bewust dat het Stadscentrum2016 in het latere kader moet passen.
Wat betreft materiaalgebruik lijken kleinschalige materialen zoals kleiklinkers de voorkeur van het merendeel van de leden weg te dragen. Echter maken de handelaars binnen de werkgroep wel voorbehoud op de uitvoering en duurzaamheid van een dergelijke verharding. Wat fietsconform betreft lijken beide materialen (kleiklinkers / licht uitgewassen beton) gelijkwaardig. Een verdere uitwerking van de verkeersremmers lijkt noodzakelijk. Mogelijke alternatieven dienen gezocht te worden, rekening houden met de opmerkingen van de werkgroep.
6. Planning dossierverloop Bespreking De globale tijdslijn voor het dossier wordt nogmaals onder de aandacht gebracht. De eerst stappen werden gezet; het algemeen buurtoverleg dat plaatsvond op 20 april ’15; de drie werkgroepen die plaatsvonden op 5, 19 mei en 23 juni Studiebureau Antea zal de laatste input van de werkgroep opnemen en verwerken in de nota naar de subsidiërende instanties. Tijdens de zomermaanden zal het dossier dusver besproken worden met de subsidiërende instanties. De geplande datum voor de GBC ligt vast op 7 augustus ’15. Vervolgens zullen de bemerkingen van de subsidiërende instanties, samen met de inspanningen van de werkgroep teruggekoppeld worden tijdens een algemeen buurtoverleg na de zomermaanden. De leden van de werkgroep worden op de hoogte gehouden van de resultaten van de besprekingen met de subsidiërende overheden (o.a. via een nieuwsbrief/mailing). Vanaf september kan er vervolgens verder gewerkt worden aan een ontwerp op basis van de voorwaarden besproken met de subsidiërende instantie. 7. Variapunt; toevoeging aan verslag Bespreking Een lid van de werkgroep brengt een suggestie aan wat betreft materiaalgebruik; beton met ingewerkte kasseien, weliswaar een volledig glad wegdek.
Het verslag van elke werkgroep wordt gepubliceerd en digitaal ter beschikking gesteld op de webpagina www.participeer.be/stadscentrum2016. Alle leden van de werkgroep ontvangen het verslag tevens per e-mail. Coördinator en moderator Verslaggever
Sep Vandijck Marijke Simons
