Sportdeelname volwassenen 2012 b b b b b b b b
In Eindhoven doet ongeveer twee derde deel van de bevolking (15-84 jaar) aan sport. De sportparticipatie ligt op 66%. In 2008 was de sportdeelname 67%. Sporters voelen zich gezonder dan niet-sporters De meest beoefende sporten zijn fitness, hardlopen, zwemmen, tennis en wandelen. Ten opzichte van 2008 werd er minder aan recreatieve sporten gedaan; er werd minder gewandeld, gefietst en gezwommen. 36% van de Eindhovenaren (15-84 jaar) is lid van een sportvereniging. 70% van de Eindhovenaren haalt de norm gezond bewegen 29% van de Eindhovenaren heeft last van een langdurige ziekte en 83% beoordeelt de eigen gezondheid als goed tot uitstekend.
Niet-westerse migranten sporten minder dan Nederlanders en westerse migranten. Wel is er duidelijk sprake van een inhaalslag; de sportdeelname onder de nietwesterse migranten is in de periode 2004-2012 van 45% naar 58% gestegen. Vrouwen sporten minder dan mannen.
Sportdeelname (rso) De streefwaarde voor sportdeelname (breedtesport) is in Eindhoven vastgesteld op 70%. Deze prestatienorm wordt met 66% dus net niet gehaald. Sportparticipatie, naar jaar
Hoger opgeleiden sporten meer dan lager opgeleiden, mensen met een hoog inkomen vaker dan mensen met een laag inkomen. Dat in navolgende grafiek de laagste inkomens meer dan gemiddeld sporten heeft te maken met leeftijd: jongeren (studenten) moeten het vaak doen met een laag inkomen maar sporten relatief veel.
100% 75% 50%
62%
64%
67%
66%
2000
2004
2008
2012
25% 0%
Sportparticipatie, naar inkomen en opleiding
Met het toenemen van de leeftijd neemt grossomodo de sportparticipatie af (Tabel 1, pagina 4). Boven de 54 jaar ligt de sportdeelname onder het stedelijke gemiddelde, onder de 35 jaar wordt er meer dan gemiddeld gesport. De sportdeelname wordt al vanaf een jaar of 15 geleidelijk aan minder (zie ook factsheet sportdeelname kinderen en jongeren). Tijdens de middelbare schooltijd ontwikkelen jongeren vaak andere interesses en stoppen met sporten. De Eindhovense sportparticipatie komt overeen met het landelijk gemiddelde (66%; 13-80 jaar) volgens een in opdracht van het W.J.H. Mulierinstituut en NOC*NSF in 2008 uitgevoerd onderzoek. Ook een in 2011 uitgevoerd landelijk onderzoek van OBiN (Ongevallen en Bewegen in Nederland) kwam tot vergelijkbare percentages.
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
1
Sportdeelname volwassenen 2012 In Tabel 3 (pagina 5) wordt de sportparticipatie per wijk weergegeven. Ook wordt hierin getoond in hoeverre in die wijken de norm gezond bewegen wordt gehaald (minstens een half uur per dag). Grafisch wordt sportparticipatie naar wijk weergegeven in onderstaande afbeeldingen. In de Eindhovense krachtwijken sport 56%.
Meest beoefende sport De meest beoefende sport is fitness (30%), gevolgd door hardlopen (17%), zwemmen (14%), tennis (10%) en wandelen (10%) (zie Tabel 4 en Tabel 6). Ten opzichte van 2008 werd er minder aan recreatieve sporten gedaan; er werd minder gewandeld, gefietst en gezwommen.
Sportparticipatie naar wijk
Een opmerkelijk verschil (maar niet onverwacht) is dat vrouwen meer dan mannen aan aerobics/steps (groepslessen op muziek) doen. Het omgekeerde geldt voor voetbal en in iets mindere mate voor wielrennen. Voetbal (zelf doen) is overigens vooral populair onder jongeren. Niet westerse allochtonen fitnessen meer dan gemiddeld, maar kruipen daarentegen weer minder vaak op de (race-)fiets. Hoger opgeleiden gaan vaker op wintersport en doen meer dan gemiddeld aan golf en tennis. 15% van de Eindhovenaren doet aan een teamsport (een sport beoefend in teamverband). Twintig procent beoefent een duosport (een sport waarvan de spelvorm ten minste één tegenstander vereist) en 56% beoefent een solosport (een sport die geen tegenstander vereist). Mannen doen meer aan teamsporten dan vrouwen en jongeren meer dan ouderen.
Gemiddeld sport de Eindhovense sporter zo’n 90 keer per jaar, bijna twee keer per week dus. Die gemiddelde sportfrequentie loopt af van ca 110 keer per jaar bij de twintigers tot ca 70 keer per jaar bij de vijftigers. Daarna loopt de gemiddelde sportfrequentie weer iets op (let wel we hebben het hier over sportfrequentie van sporters, niet van alle Eindhovenaren).
Norm gezond bewegen
Lid van een sportvereniging
In Nederland gaan we ervan uit dat een volwassene genoeg beweegt (Norm Gezond Bewegen) als hij of zij minstens 30 minuten per dag beweegt. 70% van de Eindhovenaren zegt van zichzelf die norm wel te halen2. In tegenstelling tot sportparticipatie neemt het aandeel Eindhovenaren dat de norm gezond bewegen haalt, toe met de leeftijd. Ook is duidelijk te zien dat niet westerse allochtonen (en vooral de niet westers allochtone vrouwen) achterblijven bij het halen van de bewegingsnorm.
36% van de Eindhovenaren (15-84 jaar) is lid van een sportvereniging. Landelijk is dat 31% (13-80 jaar)1. In het sportparticipatieonderzoek 2008 gaf circa 30% aan te sporten in verenigingsverband. De cijfers uit 2008 zijn niet helemaal te vergelijken met die van 2012. In 2012 was de vraag simpelweg ‘bent u lid van een sportvereniging?’. In 2008 is daarentegen voor een beperkt aantal sporttypen gevraagd of deze sport in verenigingsverband werd beoefend.
Niet westerse allochtonen zijn minder dan gemiddeld lid van een vereniging (vooral de vrouwen; 25%) evenals laag opgeleiden en de mensen met een laag inkomen.
2 1
http://www.mulierinstituut.nl/
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
2
Voor een deel van de respondenten, nl. degenen die jonger zijn dan24, is de norm 60 minuten per dag.
Sportdeelname volwassenen 2012 Verbanden
Gezond bewegen naar geslacht en etniciteit
Mensen die sporten voelen zich gezonder dan mensen die dat niet doen. Uiteraard spelen hierbij ook dwarsverbanden als leeftijd, opleiding en inkomen een rol. Zo sporten jongeren meer dan gemiddeld. Jongeren voelen zich ook gezonder dan ouderen. Logisch dus dat sporters zich gezonder voelen dan niet sporters, alleen al door het leeftijdseffect. Maar als we corrigeren voor de leeftijds-, inkomens- en opleidingseffecten blijven de verbanden tussen sporten en gezondheid bestaan. Van degenen die sporten beoordeelt 88% zijn of haar gezondheid als goed tot uitstekend, van degenen die niet sporten is dat 73%. Deze verschillen zijn significant. We zien dat terug in alle leeftijdscategorieën. Bij de 55-plussers beoordeelt van de sporters 84% zijn of haar gezondheid als goed tot uitstekend, van de nietsportende 55-plussers is dat 70%. De statistische verbanden tussen enerzijds sporten en gezond bewegen en anderzijds de beoordeling van de eigen gezondheid en het last hebben van langdurige ziektes zijn sterk: sporters voelen zich gezonder dan niet sporters.
Last van langdurige ziekte en beoordeling van de eigen gezondheid 83% van de Eindhovenaren (15 – 84 jaar) beoordeelt de eigen gezondheid als goed tot uitstekend. 29% van de Eindhovenaren heeft last van een langdurige ziekte. Bij 10% van de Eindhovenaren neemt dat dermate vervelende vormen aan dat het hen belemmert in de vrijetijdsbesteding, bij het sporten of reizen. Bij zowel de beoordeling van de eigen gezondheid als het last hebben van een langdurige ziekte zien we dezelfde verbanden met leeftijd, opleiding, inkomen en etniciteit als bij sporten en gezond bewegen. Ouderen beoordelen hun gezondheid als minder goed en hebben vaker last van langdurige ziekte. Hetzelfde geldt voor mensen met een lage opleiding en een laag inkomen (uitzondering jongeren met een laag inkomen).
Definitie: Bij de onderzoeken is gebruik gemaakt van het model “Richtlijnen Sportdeelname Onderzoek (RSO)”. Onder sporten wordt hier bedoeld meer dan 11 keer per jaar aan sport doen. Sportparticipatie volgens de rso-definitie wordt vastgesteld met behulp van een landelijk vastgestelde methode waarbij respondenten een lange lijst met sporten krijgen voorgelegd. Vanaf 2012 zal de sportparticipatie volgens deze norm jaarlijks worden gemeten. Bron: Monitor sportparticipatie uit de inwonersenquête Eindhoven. De inwonersenquête is een grootschalig onderzoek dat jaarlijks onder een representatieve groep Eindhovense inwoners van 15 tot en met 84 jaar wordt gehouden
Oordeel eigen gezondheid
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
3
Sportdeelname volwassenen 2012 Tabel 1: sportparticipatie, naar leeftijd, geslacht, etniciteit en jaar Totaal leeftijd (10-jaarsgroepen) 15 - 24 25 - 34 35 - 44 45 - 54 55 - 64 65 - 74 75 - 84 leeftijd (3 groepen) < 35 35 - 54 > 54 geslacht man vrouw etniciteit nederlanders westerse migranten niet westerse migranten
2000 62%
2004 64%
2008 67%
2012 66%
75% 73% 64% 60% 53% 46% 36%
80% 68% 65% 65% 60% 54% 46%
75% 74% 71% 70% 61% 56% 40%
75% 75% 65% 65% 61% 61% 34%
74% 62% 47%
72% 65% 55%
74% 70% 54%
75% 63% 56%
64% 60%
68% 61%
70% 63%
70% 60%
. . .
68% 62% 45%
70% 61% 53%
66% 65% 58%
Tabel 2: belangrijkste kengetallen
Totaal [15-84] Leeftijd < 35 35 - 54 > 54 Geslacht Man Vrouw Etniciteit Ned. / westers migrant Niet westers migrant Opleiding Geen/laag Midden Hoog Inkomen minder dan €1130 €11130 tot €1.350 pm €1.350 tot €2.000 pm €2.000 tot €3.100 pm €3.100 en meer pm Bestuurlijk aangewezen gebied Ja Nee Geslacht en etniciteit Man Ned./west migrant Man niet west migrant Vrouw Ned./west migrant Vrouw niet west migrant
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
Kent Sportformule? 14%
lid van een of meerdere sportverenigingen? 36%
8% 24% 10%
46% 33% 30%
75% 63% 56%
65% 67% 77%
13% 29% 46%
88% 83% 78%
11% 17%
38% 35%
70% 61%
72% 68%
27% 31%
84% 81%
14% 14%
38% 28%
66% 58%
72% 55%
30% 23%
84% 78%
12% 13% 15%
26% 32% 45%
54% 61% 76%
75% 67% 69%
43% 30% 21%
79% 79% 88%
13% 15% 12% 15% 15%
39% 26% 32% 36% 48%
70% 51% 63% 63% 75%
63% 71% 72% 68% 74%
26% 39% 32% 30% 22%
77% 81% 80% 86% 92%
14% 14%
27% 42%
61% 68%
65% 73%
31% 28%
77% 86%
10% 13% 17% 14%
39% 30% 37% 25%
70% 69% 63% 49%
74% 60% 71% 50%
27% 28% 34% 18%
85% 80% 82% 76%
4
sport volHaalt bewegens rso gingsnorm 65% 70%
Heeft last beoordeelt eivan een gen gezondlangdurige heid goed tot ziekte uitstekend 29% 83%
Sportdeelname volwassenen 2012 Tabel 3: Sportparticipatie en gezond bewegen naar wijk % dat sport 63% 62% 73% 59% 76% 80% 54% 80% 49% 57% 63% 71% 55% 69% 70% 80% 87% 74% 58% 62% 66%
Centrum Oud-Stratum Kortonjo Putten De Laak Doornakkers Oud-Tongelre Oud-Woensel Erp Begijnenbroek Ontginning Achtse Molen Aanschot Dommelbeemd Oud-Strijp Halve Maan Meerhoven Rozenknopje Oud-Gestel Gestelse Ontginning Eindhoven
% dat norm gezond bewegen haalt 67% 65% 75% 61% 79% 62% 68% 71% 57% 73% 73% 74% 69% 70% 70% 65% 71% 75% 75% 71% 70%
Tabel 4: Meest beoefende sporten, naar jaar Fitness Hardlopen/joggen/trimmen Zwemsport (excl. Waterpolo) Tennis Wandelsport Voetbal Wielrennen/toerfietsen Aerobics/steps/spinning Skiën/langlaufen/snowboarden Bowling
2000 19% 15% 19% 12% 12% 7% 14% 8% 10% 10%
2004 27% 12% 19% 12% 13% 6% 13% 8% 8% 8%
2008 32% 18% 20% 11% 16% 8% 15% 5% 9% 8%
2012 30% 17% 14% 10% 10% 9% 9% 8% 8% 7%
Tabel 5: Sporten en gezondheid, naar leeftijd. Uitstekend Leeftijd < 35 35 - 54 > 54 Total
Sport nee ja nee ja nee ja nee ja
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
7% 15% 2% 5% 4% 4% 4% 9%
Beoordeling eigen gezondheid Zeer goed Goed Matig Slecht 22% 33% 21% 25% 5% 20% 14% 27%
43% 44% 54% 56% 61% 60% 55% 52%
5
22% 8% 17% 12% 21% 15% 20% 11%
5% 1% 5% 2% 10% 1% 7% 1%
Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Sportdeelname volwassenen 2012 Tabel 6: beoefende sporten (%) Sport Solosport Fitness Hardlopen/joggen/trimmen Zwemsport (excl waterpolo) Wandelsport Wielrennen/toerfietsen Aerobics/steps/spinning (groepslessen op muziek) Skiën/langlaufen/snowboarden Bowling Schaatsen Danssport Golf Zeilen /surfen Darts Midgetgolf Skeeleren/skaten Duiksport Gymnastiek/turnen Kano (Berg)Klimsport Atletiek Motorsport Paardensport Roeien Schietsport Duosport Tennis Biljart/poolbiljart/snooker Tafeltennis Badminton Jeu de boules Squash Vecht- en verdedegingssporten (excl. judo) Judo Teamsport Voetbal Volleybal Basketbal Hockey Handbal Honkbal/softbal Korfbal Waterpolo Overig Bridge Schaken Dammen Andere sport
GEMEENTE EINDHOVEN | CONTROL | BIO,
% 56% 30% 17% 14% 10% 9% 8% 8% 7% 6% 5% 5% 4% 3% 3% 3% 2% 2% 2% 2% 1% 1% 1% 1% 1% 20% 10% 5% 4% 3% 2% 2% 2% 1% 15% 9% 4% 2% 2% 1% 1% 0,4% 0,4% 9% 3% 2% 1% 8%
6