Spelen met zand Zoals je hebt kunnen zien is zand heel interessant, maar zand is ook heel erg leuk. Je kunt er namelijk onwijs goed mee spelen!
© Buro Kloeg, Natuur- en milieuvoorlichting, Bunnik 4400
Schrijf je naam in het zand. Het beste kun je dit zo dicht mogelijk bij de zee doen, maar pas wel op dat de golven niet over je naam spoelen! Als je verliefd bent, kun je natuurlijk een hartje maken met de naam van de persoon op wie je bent! Van zand kun je ook enorm lekkere zandgebakjes maken. Probeer maar, gebruik schelpen om ze te versieren. Laat ze niet te lang in de zon bakken, want dan branden ze misschien wel aan. Het allerleukst is toch wel het maken van een zandkasteel. Een goed zandkasteel maak je natuurlijk van nat zand, want dan plakt het goed. We zijn erg benieuwd naar jouw zandkasteel. Maak er een foto van, mail de foto naar
[email protected] en maak kans op een leuke prijs. Op www.duinbehoud.nl/zandpaspoort.html zijn alle foto's te zien. Heb je geen fototoestel bij je? Om je kasteel niet te vergeten kun je het hier natekenen!
Je hebt nu een heleboel geleerd over zand. Wil je de antwoorden op je vragen nakijken of wil je meer informatie over zand en strand? Ga dan naar www.duinbehoud.nl/zandpaspoort.html Dit paspoort is mogelijk gemaakt door:
Zandpaspoort voor kinderen van 7 tot en met 12 jaar
1
Zo veel zand
Dit is een paspoort (boekje) over zand. Zand lijkt misschien
Zoek een mooi droog plekje op waar je lekker in het zand kunt
saai, maar dat is het niet! Met dit boekje ga je van alles
zitten. Teken met je vinger een vierkant waar dit boekje precies vier
ontdekken. Zo kom je te weten hoe zand eruit ziet en waar het
keer inpast, net zoals op de tekening op bladzijde 1.
vandaan komt. Ook ga je een enorm gaaf zandkasteel maken! Eerst moet je natuurlijk ergens naar toe gaan waar veel zand is,
Laten we eens goed naar het zand kijken. Ga met je gezicht
en welke plek is daar nu mooier voor dan het strand? Heb je de
dicht bij het zand zitten, dan kun je er goed naar kijken.
pen met kompas gekregen? Nee? Vraag er naar bij de balie/
Hoeveel verschillende kleuren zand kun jij vinden?
bar. Kom op, dan gaan we op onderzoek uit!
Kruis de schelp aan met net zoveel of bijna net zoveel zandkorrrels als jij kleuren hebt gezien.
Sta je midden op het strand? Trek dan snel je schoenen uit! Waarom moet je je schoenen uitdoen? Kruis de juiste antwoorden aan (er zijn meerdere antwoorden mogelijk). Nu kun je door het water rennen. Nu voel je het zand tussen je tenen glijden. Je krijgt geen zand meer in je schoenen. Schrijf op welke kleuren jij ziet
Welk kleurtje vind jij het mooist? Omcirkel dat. Zijn alle zandkorrels even groot? Kruis het goede antwoord aan.
2
3
Nat en droog zand
Heb je wel eens goed naar een vel schuurpapier gekeken?
Leg in je linkerhand een beetje nat zand en in je rechterhand een
Schuurpapier is een vel papier waarop allemaal zandkorrels
beetje droog zand.
zitten vastgeplakt. Schuurpapier is heel makkelijk zelf na te
In welke hand houd je het zand makkelijker vast? Laat het zand
maken, probeer maar!
nu van je hand vallen, omcirkel aan welke hand het meeste zand
4
blijft plakken. Leg in het cirkeltje hiernaast een klein hoopje zand. Leg daarna je wijsvinger erop en draai snel rondjes. Hoe voelt je vinger nu?
Maak op het strand een berg van nat zand en een berg van droog zand. Welke berg is makkelijker te maken? Een berg van nat zand, of een
Zeker op een zonnige dag kan het zand
berg van droog zand? Kruis de juiste tekening aan.
waar je nu op zit echt warm zijn. Waar op het strand vind je zand dat koeler is? Hoe komt dit? Graaf waar jij nu zit een kuil
nat
in het zand van een armlengte
droog
diep. Waar in deze kuil is het zand het koelst?
Als je uit zee een beetje water haalt (dit kan met een kommetje gemaakt van je handen) en dit water voorzichtig op je twee bergjes
onderin
middenin
bovenin
laat vallen zie je iets heel raars gebeuren! Waar blijft het water als je dit voorzichtig op je natte zandberg
Hoe komt dit denk je?
laat vallen? En waar blijft het water als je dit voorzichtig op je droge zandberg laat vallen?
6
5 Maak op het strand van zand het woord ‘zand’. Je weet nu wel of je dit beter met nat zand of droog zand kan doen! Ik ga dit maken van nat zand Ik ga dit maken van droog zand
Voetafdrukken Op het strand loop je op blote voeten. Dat doet bijna iedereen. Dat zie je aan de voetafdrukken! Ook jij laat voetafdrukken achter. Hiernaast zie je een tekening van een kompas.
Ga eens op zoek naar voetafdrukken. Hebben deze mensen op blote
Met een kompas kun je zien in welke richting het zand op
voeten gelopen of hadden ze schoenen aan?
het strand wordt opgeblazen:
Kun je ook voetafdrukken vinden van dieren? Van welk dier?
Houd je kompas (op je pen) recht, de naald wijst naar het noorden. Ga nu zelf ook met je gezicht naar het noorden staan. Op je kompas kun je zien en voelen in welke richting het zand wordt opgeblazen. Is dit het noorden (N), oosten (E), zuiden (S), of het westen (W)? Teken in de kompas hieronder de richting waar het zand naar toe waait.
hond
meeuw
zeepier
Maak zelf eens een voetafdruk in nat zand en een voetafdruk in droog zand. Waar blijft de voetafdruk het langste staan?
8
7
Duinen Met veel meer voorwerpen kun je afdrukken in het zand maken.
Duinen zijn gemaakt van zand en beschermen het land tegen de
Bijvoorbeeld met schelpen, aangespoeld hout en dit boekje.
zee. Duinen zijn niet door mensen gemaakt, maar door de natuur.
Met welk voorwerp kun jij de mooiste afdruk maken?
Je kunt ook heel makkelijk zelf je duin maken!
Niet alleen mensen en dieren laten voetafdrukken achter, ook de zee
Steek een stok, die ongeveer zo lang is als je arm, rechtop in het
heeft een voetafdruk! Deze laten de golven achter in het natte zand.
droge zand. Ga nu op je knieën zitten blaas zoveel mogelijk zand tegen het stokje.
Hieronder zie je drie tekeningen van voetafdrukken van de zee. Omcirkel welke jij kan vinden.
Je zult al snel zien dat er een heleboel zand tegen het stokje blijft plakken. Dit is het begin van je eigen duin! Steek ook eens een schelp, dit boekje, een strandbal en een schepje in het zand. Blaas hier nu zand tegenaan. Aan welk voorwerp blijft het meeste zand plakken?
Echte duinen houden ook zand vast, hoe doen ze dit? Als je het niet uit je hoofd weet, ga dan maar eens bij de duinen kijken!
10
9
Waar komt zand vandaan?
Kies een goede zandbank die niet helemaal kapot is. Maak aan de kant van de duinen een mooie rechte sleuf net zoals op het plaatje.
Kijk eens om je heen hoeveel zand er op het strand ligt! En ook
Maak één kant van je sleuf mooi glad. Als je nu naar deze wand kijkt,
alle duinen zijn van zand gemaakt. Waar komt al dat zand toch
dan zie je allemaal laagjes met zand! Teken deze laagjes in de
vandaan?
wand op de tekening hieronder in.
Waar zand vandaan komt, kun je heel goed zien bij een zandbank. Zandbanken zijn stukken zand die hoger liggen dan het strand. Zandbanken komen goed te voorschijn als de zee zich terug trekt (eb). Golven nemen zand mee naar het strand. Het zand blijft daar achter. Zo ontstaan zandbanken. De golven die naar het strand rollen hebben veel kracht. De golven die terugstromen naar zee weinig kracht. Zo spoelen schelpen en andere voorwerpen aan op het strand, maar ook zand voor zandbanken.
De zee voert zand aan en legt elke keer een nieuwe laag zand achter de oude laag. Op deze manier wandelen zandbanken wel 5 meter
Bij zware stormen worden delen van het duin en het strand weg-
per dag!
geslagen. Dit zand komt in zee terecht. De zee brengt het zand weer op het strand. Maar helaas…, niet alles komt terug. Om de natuur een handje te helpen gooien we zand voor en op het strand. De wind blaast dat zand naar de duinen.
Steek een stok, of iets anders herkenbaars in het zand en zet zelf 8 grote stappen. Zoveel wandelt een zandbank per dag!
