Voorlichting aan meisjes over bèta/techniek
Speeddaten? Zo ben je voorbereid!
1
Inhoud
Introductie
1
Meisjes en de keuze voor bèta, techniek of ict 4
2
Speeddaten: zó doe je dat! 6
Speeddaten? Zo ben je voorbereid! is een praktische handleiding bij het
• Speeddaten in de onderbouw van het
speeddaten volgens de methodiek die VHTO heeft ontwikkeld, zodat jij én
Merel, leerlinge 6vwo ‘Door te speed-
de leerlingen er het maximale uit kunnen halen. In deze publicatie voor
daten krijg je een goed beeld van de moge-
rolmodellen vind je informatie over speeddaten en tips die jouw speed-
lijkheden in de techniek en wat voor soort
date tot een succes kunnen maken. Verder is informatie opgenomen
baan je ermee kunt doen. Dat was voor mij
• Opzet van een speeddate 8
over de doelgroepen en de onderwijssoorten waar je mee te maken kunt
niet echt duidelijk voor de voorlichting.’
• Ingrediënten voor een geslaagde speeddate 11
krijgen.
• Voorlichting met rolmodellen in het
Of je nu vaak of af en toe meewerkt aan speeddatevoorlichtingen van
VHTO: kom goed beslagen ten ijs en profiteer van de tips in dit beknopte naslagwerk!
2
voortgezet onderwijs 6
• Speeddaten in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs 7
basisonderwijs 19
3 Achtergrondinformatie over het voortgezet
onderwijs 20
• Vmbo 21
• Havo en vwo 24
4
‘Kun je wel met vakantie?’ en andere vragen en
opmerkingen die je kunt verwachten 32
Oproep Spiegelbeeld 34
Handige websites 35
1
Meisjes
en de keuze voor
bèta, techniek of ict
Meer informatie • Het belang van rolmodellen, themama-
Veel minder meisjes dan jongens kiezen voor een bèta/technische
hebben meisjes minder dan jongens het idee dat wis- en natuur-
vervolgopleiding. Dat komt niet omdat meisjes minder talent heb-
kunde nuttig zijn voor hun verdere (school)loopbaan en ze hebben
ben. Al jarenlang zijn meisjes net zo goed in rekenen en wiskunde
er minder plezier in. Meisjes krijgen ook weinig stimulans van hun
Joleen Blok, Klinisch Fysicus ‘Het
als jongens en vrijwel net zo goed in natuurkunde. Wel hebben
omgeving (ouders, docenten en vrienden) om de niet-traditionele
besef dat er in je lijf (in je hoofd, in je zenu-
meisjes veel minder zelfvertrouwen op het gebied van deze vakken.
keuze voor bèta/techniek te maken.
wen, in je spieren) een natuurkundig proces
Dat begint al op de basisschool. Dit heeft mogelijk te maken met de
aan de gang is, dat zet de meisjes wel aan
rekenmethode die op basisscholen wordt gebruikt. Ook kan onzeker-
VHTO vindt het belangrijk dat meisjes met bèta/technisch talent net
het denken.’
heid van vrouwelijke docenten, die in het basisonderwijs ver in de
als jongens de mogelijkheid krijgen dat talent te benutten. Ook de
meerderheid zijn, ten aanzien van rekenen/wiskunde een rol spelen.
samenleving heeft daar baat bij. Door meisjes in contact te bren-
Dat zou met name invloed hebben op meisjes en niet op jongens.
gen met vrouwelijke rolmodellen, bijvoorbeeld door middel van
gazine Door een andere bril, VHTO, mei 2006 • Meer inzicht in de schoolloopbaankeuzes van leerlingen m/v, VHTO/Platform Bèta Techniek, 2008 • Meisjes als potentieel voor bètatechniek,
speeddaten, zien meisjes hoe veelzijdig bèta/techniek kan zijn en Die onzekerheid van meisjes ten aanzien van wiskunde zie je ook
dat bèta/techniek niet alleen geschikt is voor jongens. Rolmodellen
(nog) in het voortgezet onderwijs. Dezelfde onzekerheid treedt
zijn vrouwen die opgeleid en werkzaam zijn op het gebied van bèta,
daar op bij het vak natuurkunde. Toch presteren meisjes bij deze
techniek of ict.
VHTO/Platform Bèta Techniek, 2006 • Schoolloopbaankeuzes van meisjes, themamagazine Door een andere bril, VHTO, februari 2007 • Zelfbeeld, ambitie en bèta-identificatie, themamagazine Door een andere bril, VHTO, mei 2007 • Op www.spiegelbeeld.net is meer informatie te vinden over de inzet van
vakken even goed of bijna even goed als jongens. Mogelijk spelen
4
overtuigingen van docenten exacte vakken, al dan niet onbewust, en
Mede door de inzet van rolmodellen kiezen steeds meer meisjes
de docent-leerlingen-interactie in de klas hierbij een rol. Meisjes
voor bèta, techniek en ict. Contact met rolmodellen doorbreekt
hebben vaak geen (goed) of een negatief beeld van bèta/technische
stereotiepe beelden over bèta/techniek, vergroot het zelfvertrouwen
opleidingen en bijbehorende beroepen en functies. In hun directe
van meisjes op dat gebied en verduidelijkt opleidings- en beroeps-
omgeving hebben zij nauwelijks aansprekende voorbeelden van
beelden. Speeddaten met rolmodellen is vaak een enorme eyeope-
bèta/technische vakvrouwen en vrouwelijke professionals. Ook
ner voor meisjes.
rolmodellen en over de rolmodellen
database Spiegelbeeld
5
2 Speeddaten:
zó doe je dat!
Meisjes in het voortgezet onderwijs gebruiken veel techniek…
VHTO verzorgt in het voortgezet onderwijs speeddatevoorlichtingen in de on-
Speeddaten in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs
…maar zij zijn zich daar meestal niet van bewust.
derbouw en in de bovenbouw. De opzet van deze voorlichtingen is hetzelfde,
Bij speeddaten in de bovenbouw staat de keuze voor een bèta/technische
Ze weten precies wat de nieuwste trends zijn, hoe
maar de aanleiding en daarmee het doel verschillen van elkaar.
vervolgopleiding centraal. Speeddaten in de bovenbouw wordt georganiseerd
bijvoorbeeld de nieuwste iPhone of Blackberry
voor vmbo-meisjes die eerder voor de sector Techniek hebben gekozen of die
werkt en hoe je een profiel in Hyves aanmaakt.
de theoretische leerweg volgen, en voor havo/vwo-meisjes die voor een Na-
Meisjes gebruiken alle media, met name sociale
Speeddaten in de onderbouw van het voortgezet onderwijs
tuurprofiel hebben gekozen. De sector Techniek in het vmbo en de Natuur-
media, zoals modeblogs, Hyves, fora en Face-
Zoals al in hoofdstuk 1 naar voren is gekomen hebben veel meisjes een negatief
profielen in havo/vwo sorteren bij uitstek voor op vervolgopleidingen op het
book. Ze houden elkaar op de hoogte door te
beeld van bèta/technische beroepen en functies, of ze hebben er helemaal geen
gebied van bèta, techniek en ict. Toch oriënteren veel meisjes uit de sector
bellen, msn’en, pingen en twitteren. Met hun
beeld van. Daardoor kiezen ze aan het eind van de onderbouw minder vaak dan
Techniek of met een Natuurprofiel zich niet of nauwelijks op bèta/technische
uiterlijk maken ze een statement over wie ze
jongens voor de sector Techniek in het vmbo of een Natuurprofiel in havo/vwo.
vervolgopleidingen. Deze opleidingen sluiten ze vaak al bij voorbaat uit. Doel
zijn. Daarom is het voor hen erg belangrijk om er
Speeddaten in de onderbouw heeft als doel meisjes een breder beeld te geven
van het speeddaten is het blikveld van deze meisjes te verruimen door te
zowel on- als offline goed uit te zien en wekelijks
van bèta/technische beroepen en functies, dus van wat ze later kunnen doen
zorgen voor een brede oriëntatie op bèta/technische opleidingen en functies/
foto’s bij te werken.
als ze na het voortgezet onderwijs een bèta/technische opleiding volgen. De
beroepen. De boodschap is: ga eens kijken of bèta/techniek iets voor jou is
rolmodellen met wie zij speeddaten laten hun zien dat er ook vrouwen zijn die
en als je er niet voor kiest, weet dan waarom. De rolmodellen met wie zij
goed zijn in bèta/techniek en enthousiast zijn over hun werk.
speeddaten laten hun zien dat ook zij gekozen hebben voor bèta/techniek,
Nedime, leerling Calvijn College in
Voor speeddatevoorlichtingen in de onderbouw geldt dat scholen meestal alle
dat zij heel tevreden zijn met hun keuze en dat zij goed zijn in hun werk en er
Rotterdam ‘Ik heb net gespeeddate met
meisjes verplichten eraan mee te doen.
plezier in hebben.
vier vrouwen en ik wist niet dat er zoveel
Voor speeddatevoorlichtingen in de bovenbouw selecteren scholen vaak
bèta/technische beroepen waren. Ik heb er
meisjes van wie zij vinden dat zij affiniteit hebben met bèta/techniek.
veel van geleerd.’
(Zie hoofdstuk 3 voor meer informatie over het onderwijssysteem.)
6
7
Opzet van een speeddate Vmbo-speeddate
Speeddaten in het vmbo, op de havo en in het vwo verloopt in grote lijnen
Havo-speeddate
Vwo-speeddate
op dezelfde manier. Er is een aantal verschillen, die ervoor zorgen dat het speeddaten goed aansluit bij elk van de drie onderwijsniveaus.
• Plenaire inleiding door VHTO, met een of meer
• Plenaire inleiding door VHTO, met een of meer
van zaken, met een of meerdere quizjes. Alle
quizjes. Alle aanwezige rolmodellen worden
quizjes. Alle aanwezige rolmodellen worden
aanwezige rolmodellen introduceren zichzelf.
geïntroduceerd.
geïntroduceerd.
• Plenaire start door VHTO, vooral over de gang
• De deelnemende meisjes gaan in groepjes
• De deelnemende meisjes gaan in groepjes uiteen. Ter voorbereiding van de gesprekjes
uiteen. Elk groepje maakt vervolgens in vier rondes van 15-20 minuten kennis met vier
schrijven de meisjes in hun groepje vragen
de meisjes te laten kennismaken met
rondes van circa 15 minuten kennis met vier
op waar ze tijdens het speeddaten antwoord
technische opleidingen in het mbo.
vrouwelijke professionals.
op willen krijgen. Deze vragen vallen in de
• Vmbo-meisjes laten hun keuze voor
• De deelnemende meisjes gaan in groepjes
uiteen. Elk groepje maakt vervolgens in vier
• Het speeddaten op havo/vwo wordt gekoppeld
vrouwelijke professionals. • Het speeddaten op havo/vwo wordt gekoppeld
categorieën ‘werken in techniek’, ‘vrouw en
een sector in grote mate beïnvloeden
aan de zeven bètawerelden van het Bèta-
aan de zeven bètawerelden van het Bèta-
techniek’, ‘werk en privé’ en ‘opleidings- en
door beroepsbeelden. Zij willen graag
Mentality-model. Deze werelden geven een
Mentality-model. Deze werelden geven een
beroepskeuze’. Deze voorbereiding helpt de
weten wat zij later voor werk kunnen
handvat om met leerlingen te praten over
handvat om met leerlingen te praten over
meisjes om doordachte vragen te stellen.
gaan doen, wat het maatschappelijke
de breedte van bèta/technische opleidingen
de breedte van bèta/technische opleidingen
• Elk groepje maakt vervolgens in drie rondes
nut daarvan is en hoe je je in dat werk
en beroepen. De bètawerelden zijn: Water,
en beroepen. De bètawerelden zijn: Water,
kunt ontwikkelen.
Energie & Natuur, Mobiliteit & Ruimte, Science
Energie & Natuur, Mobiliteit & Ruimte, Science
& Exploration, Voeding & Vitaliteit, Market &
& Exploration, Voeding & Vitaliteit, Market &
Money, Mens & Medisch, Lifestyle & Design.
Money, Mens & Medisch, Lifestyle & Design.
van 10-15 minuten kennis met drie van de aanwezige rolmodellen. • Vmbo-meisjes nemen informatie het beste op
• Leg daarom de nadruk van de gesprekjes op het werk dat de vakvrouwen
als ze een mix aan activiteiten aangeboden
doen, en minder op de keuzes die zij
krijgen. Bij speeddates in het vmbo worden de
hebben gemaakt tijdens hun school-
groepsgesprekjes met vakvrouwen daarom
loopbaan.
vaak gecombineerd met een kaartspel en om 8
9
Ingrediënten voor een geslaagde speeddate Tip!
Onderbouw Tijdens het speeddaten in de onderbouw vertel je over (niet noodzakelijk in deze
Als je zelf geen kinderen hebt in de leeftijd/op
volgorde):
Hoe zorg je ervoor dat het effect van de speeddate maximaal is? We geven je
de schoolsoort waar je voorlichting gaat geven,
1 Jouw keuze voor jouw sector/profiel/vakken: Waarom heb jij voor exacte
een aantal tips.
dan kan het helpen je een beeld te vormen van
vakken (havo/vwo) of techniek (vmbo) gekozen aan het eind van de onder-
de leefwereld van deze kinderen door te praten
bouw? Vond je deze vakken leuk en hoe verging het je bij deze vakken?
met nichtjes of buurmeisjes in die leeftijd/op die schoolsoort.
Dieke de Graaf, mentor 3 gymnasium Calvijn College Rotterdam ‘Ik denk
Zelfvertrouwen Meisjes hebben veel minder zelfvertrouwen op het gebied van exacte vakken
Bovenbouw
dan jongens. Ze hebben het idee dat deze vakken moeilijk en saai zijn en dat ze
Tijdens het speeddaten in de onderbouw en de bovenbouw vertel je (verder)
er niet goed in zijn. Benadruk daarom dat een voldoende volstaat en dat moti-
over:
vatie minstens zo belangrijk is. Je hoeft geen uitblinker te zijn in exacte vakken
2 Je keuze voor een vervolgopleiding: Hoe heb je je georiënteerd? Waarom heb
om een bèta/technische opleiding met succes te kunnen doorlopen. Bespreek
je deze opleiding gekozen? Wat is er zo leuk aan deze opleiding? Wat kun je
eventueel waarom ze denken dat ze niet goed zijn in exacte vakken: wat voor
worden met deze opleiding? Geef een aantal voorbeelden van beroepen.
cijfers halen ze voor wiskunde?
3 Je werk: Hoe ziet een werkdag/week eruit? Wat zijn je werkzaamheden?
dat het belangrijk is dat we vandaag bij het
Waar doe je je werk? Met wie werk je samen? Wat is het maatschappelijk
Herkenbaarheid
speeddaten vrouwen hebben gezien die iets
nut? Welke voorwerpen heb je nodig tijdens je werk? Wat is het eindproduct?
Je kunt (een deel van) je verhaal koppelen aan een actueel of maatschappe-
vertellen over hun bèta/technische beroep.
lijk onderwerp als het fileprobleem, klimaatvraagstuk, overgewicht, vervuild
Meisjes identificeren zich veel makkelijker
Het effect van de gesprekjes met rolmodellen is dat meisjes een toekomst in
drinkwater in ontwikkelingslanden, wachtlijsten in de zorg, sociale media. Op
met vrouwen dan met mannen.’
een technische sector niet meer bij voorbaat uitsluiten. Het is meestal niet zo
havo/vwo worden hiervoor de zeven bètawerelden gebruikt (zie ‘Opzet van een
dat ze op basis van het gesprek dat ze met jou hebben gehad meteen voor jouw
speeddate’, pagina 8). Deze bètawerelden zijn ook goed te gebruiken ter voor-
beroep zullen kiezen.
bereiding op speeddaten in het vmbo. Actuele onderwerpen ter inspiratie kun je vinden op www.betawerelden.nl. Let er daarbij op dat je onderwerpen kiest waarvan je vermoed dat die meisjes aanspreken.
10
11
Wat kun je meenemen of laten zien?
Tastbare voorbeelden Alleen luisteren vinden leerlingen vaak saai, ze haken af. Dus laat ze kijken,
• Voorwerpen die je gebruikt tijdens je oplei-
voelen, proeven en doen. Neem voorwerpen mee aan de hand waarvan je je
ding/werk: rekenprogramma, studieboek,
opleiding/beroep concreet en tastbaar maakt. Ook voor voorwerpen geldt:
microscoop, laptop, kaart, ontwerppro-
neem geen (of niet alleen) voorwerpen mee die het stereotiepe beeld van bèta/
gramma, mobiel, gereedschap, erlenmeyer,
technische opleidingen en beroepen bevestigen. Een bouwhelm is bijvoorbeeld
satellietbeelden e.d.
één van de eerste dingen waaraan leerlingen denken bij bouwkunde. Dus
• Eindproducten: gepersonaliseerde pinpas, voedingsmiddel, maquette, portfolio, teke-
neem (ook) iets mee waarmee je ze meer verrast, zoals een tekening van een ontwerp.
ning, website, virusremmer, Senseo, schoon drinkwater, grondstof e.d. • Foto’s die laten zien hoe een product en/of
Maatschappelijk nut Meisjes vinden het belangrijk om met hun werk iets te kunnen betekenen voor
een werkdag eruit ziet: villawijk, (onderdeel
de maatschappij. Ze willen vaak later ‘iets met mensen’ (of dieren) gaan doen.
van) een vliegtuig, werkplek, medestuden-
De meeste meisjes associëren ‘iets met mensen’ niet met bèta/techniek. De
ten/collega’s, studiereis of personeelsuitje
kunst is om te laten zien dat je met bèta/techniek wel degelijk veel kunt betekenen voor de maatschappij. Benadruk het maatschappelijk nut van je opleiding en werk en geef hier concrete voorbeelden van. Hierbij kun je denken aan een
Els Martijn, inspecteur Milieu-
algemeen maatschappelijke issue als een oplossing bedenken voor wachtlijsten
handhaving van Provincie Zeeland
in de zorg. Je kunt het ook dichterbij huis zoeken of je verhaal ophangen aan
‘Natuurlijk hoop ik dat één of meer van die
bepaalde (groepen) individuen in de samenleving, bijvoorbeeld speelgoed ont-
meiden besluit de techniek in te gaan en
wikkelen voor autistische kinderen. Belangrijk is om mee te geven dat je met
dat ik daaraan dan een klein steentje heb
bèta/techniek een oplossing kunt bedenken voor maatschappelijke vraagstuk-
kunnen bijdragen.’ in Tijdingen, april 2008
ken en dat je er de kwaliteit van leven van mensen mee kunt verbeteren. Je
Roos, leerlinge 6vwo ‘ Ik had mezelf voorgenomen om geen technische studie te doen, dus ik had er ook nooit naar gekeken. Door deze voorlichting bleken er juist wel leuke studies tussen te zitten en nu wil ik waarschijnlijk Industrieel Ontwerpen gaan studeren.’
doet het ergens voor. Het is geen techniek om de techniek. Je gebruikt techniek om iets bij te dragen aan de maatschappij. 12
13
Beeldmateriaal
Samenwerken en communicatie
Aandacht vasthouden • Vertel persoonlijke verhalen vanuit je eigen ervaring.
Veel meisjes vinden samenwerken aantrekkelijk, zowel in hun opleiding als hun
Het is niet altijd makkelijk om de aandacht van meisjes in het voortgezet onder-
Laat verzorgde beelden zien. Jongeren zijn tegen-
toekomstige baan. Zij hebben bij bèta/techniek het beeld dat je in je eentje achter
wijs te krijgen. Toch staat of valt de speeddate daarmee. We geven je een aantal
Toon oprechte interesse in de leerlingen. Stel open vra-
woordig gewend aan hoogwaardig beeldmateriaal.
een machine staat, of dat je alleen achter een computer zit. Dat je ook veel met
tips om hun aandacht te trekken en vast te houden.
gen waarop leerlingen niet alleen ‘ja’ of ‘nee’ kunnen
Laat beelden zien die:
andere mensen overlegt en bijvoorbeeld in een projectteam zit, weten ze meestal
• Prikkel de leerlingen en maak ze nieuwsgierig. Belicht niet alleen het vraag-
• emoties oproepen: bijvoorbeeld watertekort in
niet. Voor jou is dit misschien vanzelfsprekend, maar voor de meisjes niet. Dus
stuk of probleem maar ook de oplossingen. Stel vragen en betrek ze bij je
benadruk dat samenwerken en communicatie belangrijke aspecten zijn van je
verhaal: wat zouden zij voor oplossing bedenken?
de Derde Wereld • dichtbij aanvoelen: gebruik herkenbare, actu-
werk.
ele voorbeelden uit het dagelijks leven van de leerlingen • innovaties tonen: futuristische beelden spreken tot de verbeelding
• Houd geen monoloog, maar zorg voor (enige) interactie tussen jou en de meisjes. Als ze met weinig vragen komen, probeer ze dan te prikkelen door
antwoorden en vraag door. • Laat je niet ontmoedigen door schijnbare desinteresse (wegkijken, onderuit gezakt zitten). Realiseer je dat hun oren openstaan. • Houd er rekening mee dat vmbo-meisjes meestal prak-
Gadgets
zelf vragen te stellen zoals: Waar denken jullie aan bij Werktuigbouwkunde?
tisch zijn ingesteld en havo/vwo-meisjes meestal meer
Meisjes vinden het leuk om een gadget te krijgen van je bedrijf/organisatie. Denk
Welke werkzaamheden denk je dat er bij mijn baan horen?
theoretisch.
bijvoorbeeld aan een doosje met pepermuntjes, pen, zaklampje of notitieblokje. Gadgets doen het goed, maar ze moeten wel functioneel zijn. Zorg ervoor dat
Je kunt bij het speeddaten ook een PowerPoint-
gadgets niet kunnen afleiden bij een volgende speeddateronde. Is die kans aan-
presentatie gebruiken met tekst en beeldmate-
wezig, deel de gadgets dan pas uit na afloop van het speeddaten.
riaal aan de hand waarvan je je verhaal vertelt:
• Sluit aan bij de belevingswereld van meisjes. Denk aan hyves, facebook, iPhone, mode, make-up, maar ook winkelen, sporten en uitgaan. • Verbind je verhaal aan actuele onderwerpen die leerlingen raken. (Hoe kun je een iPod nog beter maken? Hoe voorkom je een olieramp? Waar moet je aan denken bij het organiseren van een festival?)
wie ben ik (bijvoorbeeld met foto’s), profielkeuze,
Kleding: wat trek je aan?
• Communiceer open en eerlijk; maak contact met de meisjes.
opleiding en werk. Houd het kort, want in de
Meisjes in het voortgezet onderwijs letten erg op uiterlijk. Door (in hun ogen) op-
• Gebruik vooral geen jongerentaal.
speeddaterondes moet er ook ruimte zijn voor
vallende en afwijkende kleding raken ze afgeleid. Dat kan een hoop gegiechel en
• Vermijd jargon en moeilijke woorden.
vragen en opmerkingen van de leerlingen.
geklets opleveren. Trek geen kleding aan die vooroordelen over bèta/technische
• Communiceer eenvoudig en duidelijk. Overlaad leerlingen niet met informa-
beroepen bevestigen (zoals een overall). Uiteraard hoef je niet te verzwijgen dat
tie. Kies een paar kernpunten en vertel daar zo persoonlijk mogelijk over.
je (soms) in een overall rondloopt als dat zo is, maar neem hier dan bijvoorbeeld
• Zorg voor afwisseling: wissel vertellen, vragen en laten zien/doen af.
een foto van mee. Wat trek je dan wel aan? Blijf in ieder geval jezelf. Kleding die
• Wees uitdagend en verrassend. Val op tussen het geweld aan informatie dat
je aanhebt op een kantoordag is prima. Ook vrijetijdskleding is goed, zolang je er
leerlingen dagelijks voor hun kiezen krijgen.
maar verzorgd uitziet. 14
15
DOEN Bereid je voor op het type school waar je heen gaat, de leeftijden van de meisjes en het leer jaar waar ze in zitten Vertel over jouw keuze voor bèta, techniek of ict Vertel over jouw werk, houd de aandacht vast (lees de tips op pagina 15 nog eens goed door) Gebruik onderwerpen en voorbeelden die aansluiten bij de (school)leefwereld van de meisjes met wie je gaat speeddaten Geef positieve feedback en zelfvertrouwen: motivatie is belangrijk en een voldoende voor exacte vakken volstaat Leg uit waarom je je werk leuk vindt Voor de bovenbouw: benadruk het belang van brede oriëntatie op vervolgopleidingen Benadruk het maatschappelijk nut van je opleiding/werk Benadruk dat overleggen en samenwerken belangrijke aspecten van je werk zijn Neem een of meer voorwerpen/eindproducten en/of foto’s mee die je beroep/functie con creet en tastbaar maken Blijf jezelf in taal- en kledinggebruik Trek verzorgde, niet al te opvallende kleding aan. Kies kleding die je draagt naar kantoor, naar een klant of in je vrije tijd
Voor de onderbouw vmbo theoretische leerweg: benadruk dat het belangrijk is om examen te doen in de exacte vakken, omdat je zo alle opties voor een vervolgopleiding openhoudt.
Voor de onderbouw havo/vwo: benadruk dat je met een Natuurprofiel alle opties voor een vervolgopleiding openhoudt
NIET DOEN Moeilijke woorden en vaktermen gebruiken De leerlingen met informatie overladen Een monoloog houden, gesloten vragen stellen Onderwerpen, voorbeelden en voorwerpen gebruiken waar meisjes zich niets bij kunnen voorstellen
Zeggen dat exacte vakken moeilijk zijn en dat je alleen voor bèta/techniek moet kiezen als je uitblinkt in exacte vakken
Voorwerpen meenemen waarop alleen maar machines, gereedschap en mannen te zien zijn
Vertellen dat je voornamelijk in je eentje aan een machine staat of op het lab werkt, en dat je
(die vooroordelen over bèta/techniek bevestigen) weinig contact hebt met andere collega’s
Tot in de technische details over je werk/opleiding uitweiden zonder dit in een context te plaatsen
Je aanpassen aan de doelgroep in taal- en kledinggebruik Te opvallende kleding aantrekken die afleidt of kleding die vooroordelen over bèta/techniek bevestigt
Negatief zijn over andere vmbo-sectoren, andere havo/vwo-profielen en andere opleidingen
Tanja Schmitz, projectmanager bij O’Neill Europe ‘Ik adviseer iedereen die overweegt de bètakant op te gaan zoveel mogelijk opties open te houden: techniek komt in zoveel functies terug. Kies een technische studie en maak het vervolgens zelf zo spannend en uitdagend mogelijk!’
Neem indien mogelijk een gadget of relatiegeschenk van je bedrijf voor de meisjes mee.
16
17
Voorlichting met rolmodellen in het basisonderwijs
Kenmerken van basisschoolleerlingen in groep 7 en 8 (10-12 jaar) • Zitten in de prepuberteit • Zijn nog veel meer kind, makkelijker enthou-
VHTO-speeddates vinden uitsluitend plaats in het voortgezet onderwijs. Maar
siast te krijgen en meer open dan leerlingen in
VHTO geeft ook voorlichting op basisscholen. Deze voorlichting is gericht op
het voortgezet onderwijs
meisjes in de groepen 7 en 8. Hieronder geven we informatie over de kenmerken van basisschoolleerlingen in deze groepen en vertellen we op welke punten
• Zijn bezig met de keuze voor een school voor voortgezet onderwijs
je moet letten als je voorlichting geeft in het basisonderwijs.
• Ouders zijn van groot belang bij deze school-
Let bij voorlichting in het basisonderwijs op de volgende punten:
• Eigen identiteit wordt belangrijker
• Speel in op de bovengenoemde leefwereldwereld door voorbeelden, onder-
• Leefwereld bestaat uit hobby’s als sport en
werpen en voorwerpen te gebruiken die ze kennen en waar ze zich dus een
muziek, websites als hyves, Habbo Hotel en
voorstelling van kunnen maken.
magazines als Cosmo Girl en Tina
keuze
• Kinderen zijn gevoelig voor feedback. Let er bij feedback op dat vooral positieve punten worden bekrachtigd. Dit kun je doen door: oogcontact, knikjes Loes, studente WO Technische
geven, glimlachen, waardering uitspreken en complimenten geven.
Bedrijfskunde ‘ Vaak weten de meisjes
• Realiseer je dat op de basisschool alle niveaus (toekomstig vmbo, havo, vwo)
niet dat er opleidingen zijn die techniek
combineren met bijvoorbeeld bedrijfs-
nog bij elkaar zitten.
• Zijn al enigszins zelfstandig, maar voeren vooral taken uit. Plannings- en studievaardigheden leren ze pas in het voortgezet onderwijs • Zijn open en spontaan, generen zich nog niet zo snel als pubers • Korte spanningsboog, leren door doen en zien
kunde.’
18
19
3
Achtergrondinformatie
over het voortgezet onderwijs Kenmerken vmbo-leerlingen (12-16 jaar) Vmbo
Voor een goede voorbereiding op je rol tijdens het speeddaten, kan in-
Vmbo
Zorg & Welzijn
Economie
formatie over de schoolsystemen van vmbo, havo en vwo handig zijn. Ook kan het je helpen om in algemene zin iets te weten over wat de groepen
In het vmbo kiest slechts
leerlingen in de verschillende schoolsoorten kenmerkt. In dit hoofdstuk
5% van de meisjes voor de
vind je informatie over beide onderwerpen.
sector Techniek. De meeste
• Behoefte aan duidelijke instructie
profielkeuze
nen aanbrengen in het leerproces en informa-
28%
tie te duiden en te plaatsen
52%
Techniek
15%
• Behoefte aan begeleiding om structuur te kun-
5%
• Leren makkelijker via uitproberen dan via tekstinstructie • Voorkeur voor beeldinformatie boven tekstuele
meisjes kiezen voor de secLandbouw
tor Zorg & Welzijn: 52%.
informatie • Bronnen van kennis in volgorde van belangrijk-
Sectoren
heid: internet, ouders, vrienden
Het vmbo is onderverdeeld in vier sectoren: Economie, Techniek, Zorg & Wel-
• Eerlijkheid en authenticiteit vinden zij belang-
zijn en Landbouw. Deze sectoren zijn vaak weer onderverdeeld in afdelingen of
rijk, zowel bij vrienden als bij personen met
Economie &
programma’s. Veel voorkomende afdelingen in de sector Techniek zijn: BouwMaatschappij Vwo
autoriteit op een bepaald gebied: iemand is
Meisjes in het voortgezet onderwijs hebben
techniek (timmeren, metselen, schilderen en meubelmaken), Elektrotechniek,
niet een expert alleen maar omdat dat toevallig
overal een mening over. Ze kijken kritisch naar
Grafische techniek, Installatietechniek, Metaaltechniek, TransportTechniek en Logistiek,
omgeving, producten, films en tijdschriften. Ze
Voertuigentechniek. Ook zijn er scholen die intersectorale24% programma’s aanbie-
willen betrokken zijn, zelf nadenken en alles
den zoals Bouwtechniek-breed, Techniek-breed, Instalektro, Metalektro.
bespreken. Ze willen zich laten horen en zien en houden van humor.
profielkeuze
Natuur &
33%
16% Cultuur & Maatschappij
20
op haar of zijn visitekaartje staat.
27% Natuur & Gezondheid
21
Tip!
Structuur van het vmbo
• Gemengde leerweg (GL): bestemd voor leerlingen die weinig moeite heb-
Meer informatie
Het vmbo is geen eindopleiding; leerlingen die van het vmbo komen hebben
ben met leren, maar die zich ook gericht willen voorbereiden op bepaalde
Voor een groot aantal technische opleidingen
geen startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Het vmbo bereidt leerlingen voor
beroepen. Leerlingen krijgen les in vijf algemene vakken en volgen een
in het mbo zijn wiskunde, natuurkunde en
op een vervolgopleiding in het mbo. Het vmbo biedt vier leerwegen (niveaus)
beroepsgericht programma binnen de sector die ze hebben gekozen. Ze
vergelijkend onderzoek naar de kenmerken
scheikunde weliswaar niet verplicht, maar
aan en leerlingen kiezen daarbinnen op hun niveau voor een sector. Leerlingen
doen examen in deze vijf algemene vakken en een beroepsgericht vak.
van vmbo-leerlingen en de generatie Ein-
een gebrekkige kennis van met name wis-
van de twee hoogste niveaus, de theoretische en de gemengde leerweg, kunnen
• Theoretische leerweg (TL): deze leerweg is te vergelijken met de voorma-
kunde maakt het volgen van een technische
er ook voor kiezen om door te stromen naar de havo. De gemengde en theoreti-
lige mavo en is niet gericht op een bepaalde beroepskeuze. De leerlingen
vervolgopleiding wel moeilijker.
sche leerweg zijn qua niveau gelijk.
doen examen in zes algemene vakken.
• Groeneveld, M., e.a., Kenmerkend vmbo. Een
stein, Hiteq, 2008 • Breder oriënteren, bewuster kiezen. Hoe vmbo-meisjes kunnen kennismaken met techniek en ict, VHTO, juni 2010
Maak daarom het belang van wiskunde
De leerwegen
Leerlingen in de theoretische leerweg maken een keuze voor vakken aan het
duidelijk door voorbeelden van je werk te
De leerwegen in het vmbo verschillen vooral in de mate waarin de praktijk
eind van het tweede leerjaar. Hun sectorwerkstuk in het vierde leerjaar bepaalt
• www.hetvakcollege.nl
geven waarin je voordeel hebt van je wiskun-
een plaats heeft in het onderwijs. Van meest praktisch naar meest theoretisch
op welke sector het zwaartepunt van hun opleiding is komen te liggen. Wan-
dekennis. Geef ook aan dat het geen vereiste
gerangschikt zijn de volgende vier leerwegen te onderscheiden:
neer zij strategisch hun vakken kiezen, blijven de meeste doorstroommogelijk-
is dat je in dit vak uitblinkt om er toch voor te kiezen.
heden naar technische mbo-opleidingen open. • Basisberoepsgerichte leerweg (BBL): bestemd voor leerlingen die vooral praktisch ingesteld zijn. De leerlingen doen examen in vier algemene vakken
Vakcollege
(zoals talen, geschiedenis en wiskunde) en een beroepsgericht vak. Deze
Sinds kort bestaan er ook Vakcolleges. De opleiding van het Vakcollege is een
leerweg is gericht op uitvoerende functies (niveau 2 in het mbo).
leerroute binnen het vmbo/mbo, die opleidt tot vakman of vakvrouw, met veel
• Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL): bestemd voor leerlingen die theore-
22
(herziene uitgave)
aandacht voor beroepstrots, de relatie tussen leermeester en leerling en de
tische kennis het liefst opdoen door praktisch bezig te zijn. Deze leerweg is
verbintenis met het bedrijfsleven. Het Vakcollege is een beroepsopleiding waar
gericht op een functie op kaderniveau (niveau 3 of 4 in het mbo). Leerlingen
leerlingen met hun handen en hoofd werken. Het Vakcollege Techniek leidt
doen examen in vier algemene vakken en een beroepsgericht vak.
vooral op voor technische functies op mbo-niveau 2 en 3.
23
Kenmerken havo-leerlingen (12-17 jaar)
Havo en vwo
• Productgericht (werkstuk/goed cijfer), wil-
Op de havo kiest 29% van de meis-
len op korte termijn resultaat
Economie & Maatschappij
Havo
profielkeuze
43%
dat voorsorteert voor een bèta/
• Werken hard voor leuke leraar die hun
technische vervolgopleiding. Op het vwo zijn dat er veel meer: 51%.
brengt
Tip!
profielkeuze
Natuur & Techniek
Havo/vwo-scholen zijn vrij om extra eisen te stel-
24%
len met betrekking tot de keuze van vakken binnen
Natuur & Techniek
28% Cultuur & Maatschappij
Vwo
33%
jes voor een Natuurprofiel,
• Gevoelig voor houding docent capaciteiten (h)erkent en het vak goed over-
Economie & Maatschappij
de profielen. Sommige scholen doen dit ook.
7%
16%
22% Natuur & Gezondheid
Zo kan het zijn dat natuurkunde ook bij NG een
27%
Cultuur & Maatschappij
verplicht vak is en dat wiskunde D verplicht wordt
Natuur & Gezondheid
gesteld bij NT. Vraag de meisjes eens hoe dat bij
• Belangstelling voor onderwerpen die prak-
hen zit en benadruk dat deze (keuze)vakken
tisch en toepassingsgericht zijn en direct
De structuur
aansluiten bij hun eigen belevingswereld
Havo en vwo vallen in twee delen uiteen: de onderbouw en de bovenbouw. De
richt zich vooral op exacte studies en techniek. NG op medische en biologische
onderbouw is de algemene benaming voor het eerste, tweede en derde leerjaar
richtingen, maar ook technische en natuurwetenschappelijke richtingen zijn
havo en vwo. De leerlingen zijn 12-15 jaar. De bovenbouw is de algemene
mogelijk. Met EM kies je voor vervolgopleidingen als economie, management, Economie &
• Houden van afwisseling in werkvormen en leren graag door doen • Maatschappelijke en beroepsgerichte context van de leerstof is belangrijk
keuzemogelijkheden voor een bèta/technische
Havo
benaming voor het vierde en vijfde leerjaar havo en het vierde, vijfde en zesde
Maatschappij profielkeuze communicatie of toerisme. CM richt zich op vervolgopleidingen in de sectoren
leerjaar vwo. De leerlingen zijn 15-18 jaar.
sociaal, onderwijs, kunst en cultuur.
De profielen
Op de havo kiezen meisjes beduidend meer NG dan voor NT; dat is in het Natuur voor &
Judith, leerlinge 6vwo ‘De vrouwen
Leerlingen in het derde leerjaar krijgen al met belangrijke schoolloopbaan-
die hier op school zijn geweest hebben mij
keuzes te maken. Aan het eind van het derde leerjaar kiezen havo- en vwo-
28% NG wordt meestal gekozen om veel opties voor een vervolgvwo niet het geval. 7% opleiding open te houden, maar vaak niet met het idee om een bèta/technische 22%
leerlingen één van de vier profielen: Natuur en Techniek (NT), Natuur en
vervolgopleiding te kiezen. Deze groep meisjes (waarvan een deel met biologie, Maatschappij
opleiding. Ik had namelijk het idee dat zo’n
Gezondheid (NG), Economie en Maatschappij (EM) en Cultuur en Maatschappij
scheikunde, wiskunde A en
opleiding te moeilijk voor mij zou zijn.’
(CM). De keuze voor een profiel bepaalt in belangrijke mate welke opleidingen
minder vaak door naar bèta/technische vervolgopleidingen dan meisjes met het
je kunt volgen na je eindexamen en dus ook deels al het beroepsperspectief. NT
profiel NT.
43%
• Keuzevrijheid/verantwoordelijkheid binnen duidelijke kaders • Vinden relaties met medeleerlingen en docenten belangrijk • Sociaal en spontaan • Kortere spanningsboog, eerder afgeleid dan vwo-leerlingen • Hebben duidelijk toekomstperspectief,
vervolgopleiding vergroten.
Techniek
Cultuur &
Natuur & aardrijkskunde Gezondheid
als profielvakken) stromen veel
enthousiast gemaakt voor een technische
weten vaak al wat voor werk ze gaan doen 24
25
Kenmerken vwo-leerlingen (12-18 jaar)
Scholen voor voortgezet onderwijs adviseren hun NG-leerlingen vaak nadrukkelijk om te kiezen voor natuurkunde en wiskunde B. Veel vwo-meisjes denken
• Inhoudelijk geboeid door lesstof
aan Geneeskunde als vervolgopleiding en vullen met het oog daarop hun NG-
• Werken voor eigen ambitie, halen motivatie uit
profiel vaak uit zichzelf aan met het vak natuurkunde, omdat deze studie dit vak
zichzelf en zijn kritisch
verplicht stelt. Meisjes die NT kiezen, vullen dit profiel vaak aan met biologie.
• Gevoelig voor individuele uitdaging
Op die manier hebben ze in feite een dubbel profiel (NG&NT) en kunnen ze nog
• Brede algemene ontwikkeling, positief zelfbeeld
alle kanten op bij het kiezen van een vervolgopleiding.
• Kunnen goed reflecteren • Zien verbanden, hebben overzicht, zijn goed in
Ieder profiel bestaat uit een aantal onderdelen:
plannen, zelfstandig, groot probleemoplossend
• gemeenschappelijke deel (waaronder Nederlands en Engels)
vermogen
• profielvakken (kenmerkend voor profiel)
• Kunnen opgedane kennis gemakkelijk toepassen in nieuwe theoretische situaties • Behoorlijke concentratie gedurende lange tijd
• profielkeuzevak (kenmerkend voor profiel) • profielwerkstuk (informatie-, onderzoek/ontwerp-, presentatievaardigheden) • vrije deel (vak of vakken naar keuze)
• Leergierig en nieuwsgierig • Werken graag zelfstandig, kunnen ook goed samenwerken • Lezen graag, snuffelen in boeken en tijdschriften • Meisjes op categorale gymnasia zijn vaak
Omdat leerlingen hun profiel aanvullen met profielkeuze- en keuzevakken, kan het profiel per leerling nogal verschillen. Welke opleiding ze uiteinde-
Martine Beijer, Eigenaar Aquarius
lijk kunnen volgen met hun profiel, is afhankelijk van het profiel en de vakken
Sanitair ‘Vrouwen en meisjes hebben
die ze gekozen hebben.
een enorme toegevoegde waarde in het technische wereldje. Ze hebben een andere
behoorlijk ambitieus, stellen hoge eisen aan de
gedachtegang dan mannen. Mannen zijn
inhoud en de diepgang van een speeddate en
misschien sterker, maar vrouwen zijn wat
hebben minder last van een laag zelfbeeld ten
creatiever’.
aanzien van exacte vakken 26
27
Wiskunde A
Bij de Natuurprofielen zijn de volgende vakken verplicht:
Bij wiskunde A werken leerlingen vanuit situaties
Natuur en Techniek
Natuur en Gezondheid
kunde, geven toegang tot vrijwel alle bacheloropleidingen op hogescholen en
Wiskunde C wordt alleen op het vwo aangeboden,
en problemen uit de dagelijkse praktijk die moe-
• scheikunde
• scheikunde
universiteiten.
bij het profiel CM. Het lijkt op wiskunde A, alleen
ten worden opgelost met behulp van wiskunde.
• wiskunde B
• biologie
Ze leren werken met verschillende formules,
• natuurkunde
• wiskunde A of B
dat een Natuurprofiel de meeste keuzemogelijkheden biedt. Het profiel NT
Wiskunde C
aangevuld met biologie en het profiel NG aangevuld met wiskunde B en natuur-
functies, vergelijkingen en grafieken. Ook kans-
een paar moeilijker onderwerpen zoals differen-
Het vak natuur, leven en technologie (NLT)
tiëren ontbreken en de problemen die opgelost
NLT is een nieuw, uitdagend bètavak dat op de meeste scholen wordt aange-
moeten worden zijn makkelijker. Er wordt van de
rekening en statistiek horen tot de onderwerpen,
en ten minste één vak naar keuze uit
en ten minste één vak naar keuze uit
boden in de bovenbouw als profielkeuzevak bij NG en NT. Het vak NLT laat de
leerlingen verwacht dat ze inzicht hebben in het
evenals differentiëren en rekenregels. Voor
de volgende profielkeuzevakken:
de volgende profielkeuzevakken:
samenhang zien tussen bètavakken door allerlei onderwerpen te behandelen
belang van wiskunde in de maatschappij en dat ze
die te maken hebben met biologie, natuurkunde, scheikunde en/of wiskunde.
de mogelijkheden van wiskundige toepassingen
A onmisbaar. Bij economische opleidingen heeft B
• biologie
• aardrijkskunde
NLT bestaat uit verschillende modules waarin aansprekende onderwerpen
op waarde kunnen schatten.
vaak de voorkeur boven A.
• informatica
• natuurkunde
als forensisch onderzoek en sportprestaties aan bod komen. Doel van NLT is
• wiskunde D
• NLT
leerlingen beter voorbereiden op een bèta/technische opleiding en de aantrek-
sociaalwetenschappelijke opleidingen is wiskunde
Wiskunde B
• natuur, leven en technologie
Wiskunde D
kelijkheid van de keuze voor bèta vergroten. Wiskunde D kunnen leerlingen alleen kiezen als
NLT (zie toelichting pagina 29)
Ook bij wiskunde B werken leerlingen vanuit
Het vak wiskunde
ze ook wiskunde B in hun profiel hebben. Statis-
concrete vraagstukken. Ze gaan dieper op de wis-
Wiskunde is overal: grafieken in kranten en tijdschriften, statistische gege-
tiek en kansrekening vormen een belangrijk
vens op medisch gebied of in de sociale wetenschappen. Elke richting gebruikt
onderdeel van dit vak. Daarnaast leren ze werken
veel gerekend en gepuzzeld. Het gaat om verge-
Voordeel Natuurprofiel – alle opties staan open!
weer andere aspecten van wiskunde, vandaar dat elk havo/vwo-profiel zijn
met dynamische modellen, toegepaste analyse,
lijkingen, functies, grafieken, formules, algebra,
Hoewel het idee achter de profielkeuze is: leerlingen ‘voorsorteren’ voor hun
‘eigen wiskunde’ heeft. Tegenwoordig zijn er in het havo/vwo vier verschillende
ruimtemeetkunde, complexe getallen en wiskunde
meetkunde en goniometrie. Veel bèta/technische
vervolgopleiding, weten weinig leerlingen op dit punt in hun schoolloopbaan
soorten wiskunde te onderscheiden: A, B, C en D. Wiskunde D wordt niet op alle
in wetenschap. Als leerlingen wiskunde leuk vin-
en medische opleidingen stellen wiskunde B
welke vervolgopleiding ze willen gaan doen. Meisjes hebben meer dan jongens
scholen aangeboden.
den en een bèta/technische opleiding willen gaan
verplicht of geven aan dat dit vak zeer gewenst is.
de behoefte ‘hun opties open te houden’. Daarom is het goed te benadrukken
kundige theorie in dan bij wiskunde A. Er wordt
28
doen, is het handig als ze ook wiskunde D kiezen.
29
Pubers en adolescenten
Toelatingseisen bèta/technische opleidingen
Meer informatie
Voor bijna alle bèta/technische bacheloropleidingen aan de universiteit is In de eerste drie jaar van het voortgezet on-
natuurkunde en/of wiskunde B verplicht (welke vakken verplicht zijn, verschilt
• Aansluiting bèta/technisch hbo en havo, Themamagazine Door een andere bril, VHTO, juni 2008
derwijs verbreden meisjes en jongens hun blik,
per opleiding). Voor bèta/technische hbo-opleidingen is meestal natuurkunde of
• Hamer, R, Tien didactische aandachtspunten voor de bètavakken op de havo, Platform Bèta Tech-
worden zelfstandiger, kiezen steeds meer hun
NLT verplicht. Vaak bieden hogescholen en universiteiten de mogelijkheid om
eigen sociale verbanden en ontwikkelen daarin
niek, 2010 • Langen, van A. en H. Vierke, Het onderbenutte bètatalent van havo-leerlingen, Platform Bèta Tech-
vakken in te halen of om een
hun eigen opvattingen, waarden, interesses en
niek, 2008
schakeljaar te doen zodat de
voorkeuren. Ze willen zelf bepalen wat ze doen,
maar keuzes zijn nog niet doordacht en het korte-
gewenste opleiding alsnog
• Langen,van A. en H. Vierke, Wat bepaalt de keuze voor een Natuurprofiel?, Platform Bèta Techniek, 2009
gevolgd kan worden.
termijndenken overheerst. Leeftijdsgenoten spe-
• Nelis, H., Sark, van Y. (YoungWorks), Puberbrein binnenstebuiten, Utrecht: Kosmos, 2009
len een grote rol in het welbevinden van pubers.
• Oomens, M., Inventariserend onderzoek havo-didactiek voor bèta- en techniekonderwijs, Platform
De behoefte om goed in de groep te liggen is
Bèta Techniek, 2008
groter dan ooit, vrienden zijn essentieel
• Studiekeuze van meisjes en reach out naar het hoger onderwijs, Themamagazine Door een andere
en ouders verdwijnen meer naar de achtergrond.
bril, VHTO, december 2009 • Warps, J. e.a., Een goede start in bètatechniek. Studiekeuze, studiesucces en studieuitval in hoger bètatechnisch onderwijs, Platform Bèta Techniek, 2010
In de laatste fase van het voortgezet onderwijs vindt de overgang van jeugd naar volwassenheid
Carolijn van Ditzhuijzen, AIO UvA
• ‘Elk meisje wiskundemeisje’, in: NRC Next, 8 april 2010
plaats (adolescentie). In deze periode worden
‘Om een indruk te geven van mijn werk,
• Profielkeuze: zie http://profielkeuze.qompas.nl
relaties met leeftijdsgenoten steeds belangrijker.
vertel ik meestal waarmee ik mij op een
• NLT: www.betavak-nlt.nl
Ook zijn adolescenten steeds zelfbewuster, krijgen
werkdag zoal bezighoud, hoe mijn afdeling
• Wiskunde A, B, C, D: www.ctwo.nl
meer hun eigen identiteit en zijn minder gevoelig
in elkaar zit, en met wat voor mensen ik
• Bovenbouw/tweede fase: Wat houdt de tweede fase in het voortgezet onderwijs (vo) in?
voor groepsdruk. In deze leeftijd wordt meer voor-
samenwerk. Wat ook altijd ter sprake komt
uit gedacht en is sprake van zelfreflectie.
is wat het maatschappelijke nut van mijn
Op: www.rijksoverheid.nl
werk is.’ 30
31
4
‘Kun je wel met
vakantie?’
Hieronder vind je een aantal vragen en opmerkingen die tijdens voorlichtingsactiviteiten met rolmodellen vaak naar voren komen. De manier waarop je hier het beste op in kunt gaan vind je in het voorgaande.
Veelgestelde vragen aan rolmodellen
Zitten er niet alleen maar nerds? Ben je de enige vrouw op de werkvloer? Heb je nog wel tijd voor leuke dingen? (Let op: dit klinkt alsof je op je werk
... en andere vragen en opmerkingen die je kunt verwachten
Heb je nog tijd voor je kinderen? Verdient het goed? Zit je veel op kantoor? Kun je wel met vakantie? Heb je niet het idee dat je steeds hetzelfde doet?
Corine, studente MBO Fijnmechanische Techniek ‘Als fijnmechanicus kan je zoveel betekenen: ik ben er bijvoorbeeld erg trots op dat ik zelf een stirlingmotor heb gemaakt. Dat wil ik aan iedereen laten zien, en het liefst aan andere meisjes.’
Was je goed in exacte vakken?
geen leuke dingen doet; maak hier dus gebruik van, maar vertel ook over leuke dingen die je doet in je vrije tijd)
Word je niet vies van jouw werk? Gebruik je de vakken uit je havo- of vwo-tijd nog in je opleiding/werk? Waarom zijn natuurkunde, scheikunde en wiskunde belangrijke vakken? Wat kun je allemaal worden met jouw opleiding? Is het niet zwaar om in je opleiding zoveel boeken lezen en ook nog in het Is het niet moeilijk?
Opmerkingen naar aanleiding van rolmodel-presentaties Ik wil toch liever iets met mensen doen (Maar: bèta/technici doen ook iets met/voor mensen, de samenleving) Ik ben toch niet goed in exacte vakken (Vraag dan door: Wat bedoel je met ‘niet goed’? Wat is je cijfer? Je hoeft niet uit te blinken)
Techniek is toch niets voor mij (Vraag dan door)
Engels?
Wist je op de havo of in het vwo al wat je wilde worden? 32
33
Oproep Spiegelbeeld
Handige websites www.spiegelbeeld.net
Rolmodellendatabase Spiegelbeeld
www.vhto.nl www.platformbetatechniek.nl www.girlsday.nl
studentes in de online rolmodellendatabase Spiegelbeeld. Om zoveel
www.betawerelden.nl
mogelijk meisjes gebruik te laten maken van de inspirerende vorm van
www.betamentality.nl
voorlichting door rolmodellen, is VHTO nog altijd op zoek naar enthou-
ia s t s e n th o u s je is e m k a Ma e n ic t! /t e c h n ie k v o o r b è ta ef odel en ge Wo rd ro lm k je in d e z e e e n k ij M e ld je to e k o m s t. w e b s it e . a a n v ia d e
elb www.spieg
Inmiddels staan er 1500 vakvrouwen, vrouwelijke professionals en
siaste vrouwen uit de wereld van bèta, techniek en ict die ook willen vertellen over hun werk en opleiding. Ken jij nog leuke collega’s, vriendinnen, familieleden of kennissen die zich willen inzetten om meer meisjes en vrouwen enthousiast te maken voor een mooie toekomst in bèta, techniek en ict, verwijs ze dan naar de website www.spiegelbeeld.net. Visitekaartjes
eeld.net
VHTO beschikt over visitekaartjes die worden gebruikt om rolmodellen te werven. Deel ze zelf ook uit! Je kunt ze aanvragen door een e-mail te sturen naar
[email protected], onder vermelding van ‘visitekaartjes 23-07-2010
rtje.indd 1
Spiegelbeeld’ en je postadres. We sturen er standaard 10 op; als je meer
10:05:28
kaartjes wilt, zet dan het gewenste aantal erbij.
HT
D_Viskaa O_SPGLBL
34
35
36
Uitgave © 2010 VHTO, Landelijk expertisebureau
Ontwerp Carta, Utrecht
meisjes/vrouwen en bèta/techniek
Deze publicatie is tot stand gekomen met financiering van
Science Park 400
het Platform Bèta Techniek en het Ministerie van Onder-
1098 XH Amsterdam
wijs, Cultuur en Wetenschap. De opleidings- en ontwikke-
T 020 888 4220
lingsfondsen OTIB en OOM zijn sponsor van Spiegelbeeld.
E
[email protected]
Auteursrechten voorbehouden. Overname van (passages
W www.vhto.nl
uit) deze publicatie is toegestaan, na toestemming van
Tekst Linda Derksen, Carolien de Neeve, Jessa Wegman
VHTO en met duidelijke bronvermelding.
