Sparen van de bloedvaten (venepreservatie)
U heeft sinds korte of langere tijd een verminderde nierfunctie. Misschien heeft u in de toekomst dialyse nodig om uw bloed van afvalstoffen te zuiveren. Voor deze toekomstige behandeling is het belangrijk om nu al de bloedvaten van uw armen zoveel mogelijk te sparen. De medische term hiervoor is ‘venepreservatie’. In deze brochure leest u daar meer over.
Dialyse
Zoals u misschien al weet zijn er twee vormen van dialyse: de buikspoeling (peritoneaal dialyse) en de spoeling via een kunstnier aan een dialyseapparaat (hemodialyse). U kiest, samen met de nefroloog, welke behandeling het beste bij u past. In de predialysefase (fase voor de dialyse) bespreekt de dialyseverpleegkundige nog uitgebreid alle aspecten met betrekking tot beide vormen van dialyse met u. Bij de hemodialyse is een goede toegang tot de bloedbaan nodig. Uw bloed wordt dan namelijk vanuit uw lichaam door een kunstnier gepompt, waarna u het gezuiverde bloed weer terug krijgt. Om hemodialyse uit te kunnen voeren is dus een goede vaattoegang in de arm noodzakelijk. De toegang tot de bloedbaan wordt aangelegd in de vorm van een shunt. Dit is een verbinding tussen een ader en een slagader. Het aanleggen van een shunt is een chirurgische ingreep die vaak onder plaatselijke verdoving kan plaatsvinden. Het slagen van die ingreep is erg afhankelijk van de kwaliteit van de beschikbare vaten in de armen. De predialyse verpleegkundige informeert u hierover uitgebreid. Bij de buikspoeling is er geen directe toegang tot de bloedbaan nodig om te kunnen dialyseren. Soms komt het echter voor dat er na een periode van buikspoeling alsnog op hemodialyse moet worden overgegaan. Daarom is het sparen van de armvaten óók voor mensen met buikspoeling erg belangrijk.
Behouden kwaliteit bloedvaten
Om de kwaliteit van uw bloedvaten zo goed mogelijk te houden, is het belangrijk om beschadiging door ‘prikgaatjes’ en bloedvatontstekingen te voorkomen. Bij noodzakelijke bloedafnames en/of toediening van vloeistoffen of medicijnen via de aderen (infusie) adviseren we dit alleen te laten doen op de volgende plaatsen (volgorde op voorkeur):
1
Bij bloedafname (= venapunctie): 1. in de elleboogsplooi 2. op de rugzijde van de hand 3. in de voet of onderbenen Bij toediening van vloeistoffen/medicijnen via de aderen (=infusie): 1. de rugzijde van de handen 2. de pinkzijde van de onderarm 3. de voeten of onderbenen 4. de elleboogsplooi Let op: dus NIET op de rechte trajecten aan de duimzijde van de onder -, of bovenarmen. Dit geldt voor uw beide armen, tenzij anders aangegeven door uw nefroloog.
Bloedvatontsteking (tromboflebitis)
Genoemde voorkeursvolgorde bij toediening van vloeistoffen of medicijnen via de aderen geldt NIET voor geneesmiddelen, waarvan bekend is dat ze bloedvatontsteking (tromboflebitis) kunnen veroorzaken zoals de meeste chemotherapie en een aantal antibiotica in geconcentreerde vorm. Hiervoor dient als eerste voorkeursplaats toch de elleboogsplooi gebruikt te worden vanwege een grotere doorsnede van het vat en daardoor een hogere bloedstroom. Hierdoor wordt de kans op vaatontsteking minder dan in de andere (kleinere) vaten. Hoe groot de kans is op bloedvatontsteking kan worden ingeschat door degene die het infuus aanlegt op grond van zijn/haar ervaring met het betreffende medicijn.
Polsbandjes
Om zorgverleners in verschillende situaties zoals onderzoeken, opnames en operaties te attenderen op het belang van venepreservatie kunt u polsbandjes gebruiken: Rood polsbandje: in deze arm is een dialyseshunt aanwezig. U mag in deze arm nooit prikken of de bloeddruk meten. Voor de andere arm gelden uiteraard ook bovengenoemde prikadviezen.
•
2
•
Oranje polsbandje: in deze arm komt mogelijk in de toekomst een dialyseshunt. Gebruik deze arm niet voor venapunctie of infusen. Voor het aanprikken van de andere arm gelden ook bovengenoemde prikadviezen.
Waarschuwingskaart
In het Radboudumc kennen de medewerkers deze richtlijn. Als u toch een zorgverlener tegen komt bij wie dit niet bekend is, overhandigt u dan de waarschuwingskaart. Hierop staat waarom venepreservatie nodig is en waar men zo nodig extra informatie kan vinden. Dit kaartje is bedoeld als geheugensteuntje voor u én als extra informatie voor de medewerker.U krijgt de waarschuwingskaart van uw nefroloog of van de (pre-) dialyseverpleegkundige. Heeft u deze nog niet ontvangen, vraagt u er dan naar bij een volgend bezoek!
3
Noteer hier uw vragen
03-2014-7119
Adres Dialyseafdeling Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route 605 6525 GA Nijmegen Contact 024 - 361 54 10 De dialyseafdeling is bereikbaar op: Maandag t/m vrijdag van 7.30 uur tot 21.00 uur. Zaterdag van 7.30 uur tot 20.00 uur. Op zondag is de dialyseafdeling gesloten. Voor acute problemen, buiten de openingstijden: Verpleegafdeling Nierziekten: 024 - 361 89 85
Radboud universitair medisch centrum
