© Kris Segerink
[email protected]
© Kris Segerink
[email protected]
Bloedingen
Bloedvaten en bloedsomloop
1
Bloedingen
Bloedvaten en bloedsomloop
Bloedingen
Bloedvaten en bloedsomloop
Bloedingen
Samenstelling bloed PLASMA – VASTE STOFFEN Rode bloedcellen O2 – CO2 Witte bloedcellen afweer Bloedplaatjes stolling Andere stoffen vitamines, voedingstoffen..
2
Bloedingen
Hoeveelheid bloed Wat denkt u? 1/13de van het lichaamsgewicht (volwassene: 70 ml per kilogram lichaamsgewicht )
> persoon 65kg Pasgeborene:
≈ 5 liter bloed
85 – 95 ml per kilogram lichaamsgewicht
Zuigeling:
75 – 80 ml per kilogram lichaamsgewicht
Kind:
70 – 75 ml per kilogram lichaamsgewicht
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Herkennen & beoordelen uitwendige bloeding • haarvatenbloeding > bloed sijpelt uit de wonde
• aderlijke of veneuze bloeding > bloed stroomt uit de wonde
http://www.youtube.com/watch?v=aL5_t7CqbfQ
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Herkennen & beoordelen uitwendige bloeding • slagaderlijke of arteriële bloeding > bloed gutst met stoten uit de wonde
http://www.youtube.com/watch?v=aelJOjm6rig
3
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen • Veiligheid! • Controleer vitale tekens > Bewustzijn? Ademhaling? > Geruststelling! > Vraag medische hulp indien nodig 112
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen • Veiligheid! • Controleer vitale tekens • Stelp de bloeding > hoogstand > directe druk op de wonde - wondverband - propere doek - hand
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen • Veiligheid! • Controleer vitale tekens • Stelp de bloeding > indirecte druk op de wonde
4
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Ingrijpen bij ernstige uitwendige bloedingen • Veiligheid • Controleer vitale tekens • Stelp de bloeding • Opgelet voor vreemde voorwerpen! > deze niet in de wond duwen > het vreemd voorwerp niet verwijderen
Bloedingen
Behandeling ernstige bloedingen Ingrijpen bij inwendige bloedingen • Wat? > Uitstromen van bloed in één van de lichaamsholten - bijv. hersenbloeding - bijv. leverscheur - bijv. scheur liesslagader na heupfractuur > Mogelijk in korte tijd levensbedreigende toestand! > Te weinig (hypo) volume = hypovolemie
HYPOVOLEMISCHE SHOCK => 112!
© Kris Segerink
[email protected]
5
Afdekkend verband Snelverband • Steriel gaas > steriel = vrij van micro-organismen > hydrofiel = in staat vocht op te nemen > voldoende groot om de wonde te bedekken
Afdekkend verband Snelverband • Aanleggen
Afdekkend verband Snelverband • Doorweekt verband niet verwijderen! • Breng een nieuw verband aan, over het andere.
6
© Kris Segerink
[email protected]
Brandwonden
Algemeen Bouw en functie van de huid volwaardig orgaan verschillende functies - beschermen tegen mechanische en chemische dreiging - beschermen tegen micro-organismen (infecties) - regelen van de lichaamstemperatuur
Brandwonden
Algemeen Bouw en functie van de huid volwaardig orgaan verschillende functies 3 lagen - opperhuid - lederhuid - onderhuids weefsel
Opperhuid
Lederhuid
Onderhuid Spierweefsel
7
Brandwonden
Algemeen Oorzaken • Gedeeltelijke of volledige beschadiging van de huid • Jaarlijks : ca 10.000 opnames in Belgische ziekenhuizen +50% bij kinderen jonger dan 5 jaar!! • Meest frequente oorzaak : hete vloeistoffen & stoom • Brandweerman : inschatten ernst + eerste zorg
Brandwonden
Algemeen Voorkomen rechtstreeks contact met vuur contact met hete vloeistoffen > water, stoom, olie ; contact met hete voorwerpen straling (zon) elektriciteit chemische brandwonden vrieswonden wrijving
Brandwonden
Ernst van brandwonden Inschatting • uitgebreidheid van het letsel • diepte van de brandwonde • plaats van de brandwonde • leeftijd slachtoffers • andere letsels • medische toestand slachtoffer voor verbranding
8
Brandwonden
Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel • Methode van Wallace ~ regel van negen > Huidoppervlak is opgedeeld in delen van 9% of 9 x (..) Hoofd
: 9%
Romp
: 18%
Rug
: 18%
Arm
: 9% (2x)
Been
: 18% (2x)
Scrotum
: 1% 100%
Brandwonden
Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel • Handpalmmethode > Handpalm slachtoffer = ±1% totale lichaamsoppervlakte
Handafdruk ca. 0,8% TBSA
Brandwonden
Ernst van brandwonden Uitgebreidheid van het letsel • + 9% OPGEPAST ⇒ Shock (hypovolemisch) (de patiënt ‘lekt’)
⇒ Wees u bewust van het verschil baby’s – kinderen - volwassenen
9
Brandwonden
Ernst van brandwonden Opperhuid
Diepte van het letsel • Eerste graad
Lederhuid
Onderhuid Spierweefsel
> de opperhuid is intact > de opperhuid is rood en geïrriteerd > pijnlijk > mogelijk lichte zwelling > weinig kans op infectie > spontane genezing binnen de week
Brandwonden
Ernst van brandwonden Opperhuid
Diepte van het letsel
Lederhuid
Onderhuid
• Tweede graad
Spierweefsel
> de opperhuid komt los van de lederhuid > hierdoor blaarvorming, gevuld met vocht > bodem wonde rood en vochtig > zeer pijnlijk > gevaar op infectie > genezing na 10 – 14 dagen indien geen infectie
Brandwonden
Ernst van brandwonden Diepte van het letsel • Derde graad > de opperhuid is verdwenen > lederhuid en onderliggend weefsel is aangetast > droog > mogelijk verkoold tot zwart verkleurd weefsel > mogelijk matte witte vlekken die zwart worden (na dagen) - voelen aan als karton, geen gevoel (zenuwuiteinden zijn weg)
10
Brandwonden
Ernst van brandwonden Diepte van het letsel • Praktisch Bij grote brandwonden => 3de graad? 2de en 1ste graad? Vaak wordt de diepte van de brandwonde onderschat.
Brandwonden
Ernst van brandwonden Leeftijd en medische toestand slachtoffer
Brandwonden
Ernst van brandwonden Geassocieerde letsels
11
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
12
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
13
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
14
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
Brandwonden
Realiteit
Arcus tgv elektrische brandwonde (120 Volt) Linker knie nr Rechter knie
15
Brandwonden
Behandeling
Handschoenen Instortingsgevaar Koolstofmonoxide Interventiekledij Voorbijsnellend verkeer Toxische stoffen Ontploffingsgevaar
Brandwonden
Behandeling Veiligheid!
Handschoenen Instortingsgevaar Koolstofmonoxide Interventiekledij Voorbijsnellend verkeer Toxische stoffen Ontploffingsgevaar
Brandwonden
Behandeling Beperk de schade Evacuatie slachtoffer uit de gevarenzone Verwijder de bron van verbranding Doof kledij dmv rollende beweging + H2O
16
Brandwonden
Behandeling Beperk de schade Evacuatie slachtoffer uit de gevarenzone Verwijder de bron van verbranding Doof kledij dmv rollende beweging + H2O
Brandwonden
Behandeling Controleer vitale functies Vitale functies gaan voor op behandeling letsels!
Ondersteun vitale functies Geef 100% zuurstof!
Vraag medische bijstand 112
Brandwonden
Behandeling Eerst water de rest komt later! STOP verdere verbranding door overvloedig spoelen met H2O (15’) Gebruik bij voorkeur lauw stromend water Verwijder kledij en ringen indien niet ingebrand Opgelet met onderdompeling! (snelle onderkoeling) Koeling > vermindering diepte brandwonde > vermindering zwelling > afname pijnsensatie
17
Brandwonden
Behandeling Eerst water de rest komt later! STOP verdere verbranding door overvloedig spoelen met H2O (15’) Gebruik bij voorkeur lauw stromend water, alternatief? > koud stromend water > niet stromend water > water autopomp (bacteriën!) > water natuurlijke stroom ...
Brandwonden
Behandeling Wonde steriel afdekken Groot gevaar voor infectie > bescherming huid is aangetast/vernietigd
Brandwonden
Behandeling Voorkom onderkoeling slachtoffer Groot gevaar voor verlies lichaamstemperatuur > bescherming huid is bij verbranding aangetast/vernietigd > nooit aluminiumdeken rechtstreeks op de wonde
18
Brandwonden
Behandeling Voorkom onderkoeling slachtoffer Gebruik aluminiumdeken > onderkoeling = hypothermie - verdrinking, brandwonden, koude, ongeval ; - goud = koud > gouden zijde naar buiten > zilveren zijde naar de patiënt > verhitting = hyperthermie - hitteslag, extreme inspanning zonder afgifte warmte; - zilver = terugkaatsen > patiënt niet afdekken!
Brandwonden
Behandeling Geassocieerde letsels Denk steeds aan bijkomende traumata zoals CO-intox, inhalatieverbranding, hals- en ruggewervelletsel burn patient = trauma patient Niet onwaarschijnlijk bij ontploffing, verkeersongeval, A
© Kris Segerink
[email protected]
19
© Kris Segerink
[email protected]
Botbreuken
Algemeen Beenderen kunnen breken Ca. 200 botten in ons lichaam Platte beenderen > ribben, borstbeen, ;
Pijpbeenderen > beenderen armen en benen,;
Botbreuken
Algemeen Beenderen kunnen breken Botweefsel > hard > stevig > weinig elastisch
20
Botbreuken
Soorten en kenmerken Onderscheid Gesloten breuk > bot is gebroken maar de huid is intact
Open breuk > bot is gebroken maar de huid is niet meer intact > er is contact met de buitenlucht
Botbreuken
Soorten en kenmerken Onderscheid Andere letsels: verstuiking en ontwrichting
Botbreuken
Soorten en kenmerken Kenmerken van een breuk • Pijn • Zwelling • Immobiliteit > niet meer kunnen bewegen • Abnormale stand • Waarneming slachtoffer > iets gehoord of gevoeld • Abnormale beweeglijkheid > beweging die normaal niet mogelijk is
21
Botbreuken
Behandeling Handelen bij botbreuken • Veiligheid • Controle vitale functies (opgelet bij belangrijke breuken) • Geruststelling + comfortabele houding • Immobilisatie (spalken) en/of ondersteunen • Dek een open wonde af met een steriel verband
Botbreuken
Behandeling Hoe immobiliseren? Spalken met - opblaasbare spalk - vervormbare spalk - vacuümspalk - geïmproviseerde spalk
Botbreuken
Behandeling Handelen bij botbreuken • Informatief (R) ICE = IJS koelen (zwelling); (R) Rust ! Spotzetten activiteiten ; I = Immobiliseer het lidmaat ; C = Compressie (licht drukkend) ; E = Elevatie (lidmaat in de hoogte) ;
22
Botbreuken
Behandeling Algemene principes bij spalken • Doel > bewegen lidmaat en breuk voorkomen > comfort slachtoffer verhogen > beperken bloedverlies en verergeren vermijden
Botbreuken
Behandeling Algemene principes bij spalken • Doel • Regels bij spalken > 2 hulpverleners > steeds spalken voor transport tenzij ... > informeer het slachtoffer > steeds gewricht boven en onder inspalken > controleer lidmaat tijdens spalken > spalk ondersteunen bij het verplaatsen
Botbreuken
Behandeling Algemene principes bij spalken • Doel • Regels bij spalken • Draagdoek > schouder- en sleutelbeenletsels > letsels aan de boven- en onderarm > letsels aan de elleboog > letsels aan de pols en de hand
23
Botbreuken
Behandeling Algemene principes bij spalken • Doel • Regels bij spalken • Draagdoek > knoop niet achter de nek aanbrengen
Botbreuken
Behandeling Algemene principes bij spalken
Botbreuken
Hals- en rugletsels
24
Botbreuken
Hals- en rugletsels
Botbreuken
Hals- en rugletsels
Botbreuken
Hals- en rugletsels Vermoeden van hals- en rugletsels • Val van grote hoogte • Duik in ondiep water • Frontale botsing • Geweld, gericht op de nek en rug • Bewusteloosheid
25
Botbreuken
Hals- en rugletsels Vermoeden van hals- en rugletsels • Gevoelsstoornissen, tintelingen en verlammingen • Pijn in hals en rug • Krachtverlies in de ledematen • Bij elk ernstig ongeval in verkeer, sport, arbeid ...
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Veiligheid • Patiënt enkel verplaasten in lengte-as • Hoofd slachtoffer onbeweeglijk houden • Harde halskraag • Bij noodzakelijke verplaatsing op de rug > blokrol
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Harde halskraag
26
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Harde halskraag
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling vroeger
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Gebruik schepbrancard
27
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Gebruik schepbrancard
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Gebruik vacuümmatras
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Gebruik wervelplank – spinal board
28
Botbreuken
Hals- en rugletsels Behandeling • Gebruik bevrijdingsharnas - KED
© Kris Segerink
[email protected]
Vergiftigingen
Algemeen Wat? • Vergiftiging of intoxicatie is de toestand die ontstaat na het in- of opnemen van een voldoende hoeveelheid van een bepaalde stof om tekens bij de persoon te veroorzaken. • Is water giftig?
29
Vergiftigingen
Algemeen Wijze van opname • Inademing • Opname via spijsvertering • Contact met de huid • Injectie
Vergiftigingen
Algemeen Voorkomen van giftige of toxische stoffen • Gas > CO, butaan, propaan, rottingsgassen
• Nevel of damp > chloordamp, broomdamp
• Vloeistof > huishoudelijke middelen, allesreinigers, ontstoppers ...
• Vaste stof > geneesmiddelen, drugs, giftige planten, verdelingsmiddelen in korrelvorm ...
Vergiftigingen
Algemeen Wijze van opname - stelsel • via de luchtwegen door inademing • via de spijsvertering door eten, drinken, roken • via de huid door contact
30
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide CO-intoxicatie (CO-vergiftiging) • Koolstofmonoxide > Niet-irriterend - kleurloos – geurloos – smaakloos > Komt vrij door onvolledige verbranding > Binding tussen CO en het bloed verloopt 240 x sneller dan zuurstof met het bloed
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide Herkennen van CO-intoxicatie • Symptomen afhankelijk van ingeademde hoeveelheid > prikkelbaarheid, braakneigingen, hoofdpijn, misselijk > eerst hyperventilatie, nadien trage ademhaling > snelle hartslag > toenemende daling bewustzijn Daling bewustzijn => coma => dood
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide Behandeling CO-intoxicatie • Veiligheid => onder andere perslucht • Evacuatie • Verbod inspanningen te doen • Alarmering 112 • Zuurstof > slachtoffer ademt: stabiele zijligging + zuurstof > slachtoffer ademt niet: reanimatie
31
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide Behandeling CO-intoxicatie
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide Behandeling CO-intoxicatie
Vergiftigingen
Gevaar van CO koolstofmonoxide Preventie CO-intoxicatie
32
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Bijtend gif op kleding of huid • Veiligheid! • Alarmering 112 • Geruststelling • Verwijder besmette kledij + frisse lucht • Spoel de huid met veel koud stromend water > sproeistraal – verdunnende werking
• Brandwonden langdurig spoelen + steriel afdekken
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Bijtend gif op kleding of huid • Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Inademing van bijtend gif • Veiligheid! • Alarmering 112 • Geruststelling • Frisse lucht
33
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Inademing van bijtend gif • Bewust? > halfzittende houding – ademhalingsprobleem > zuurstof
• Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Inademing van zuurstofverdringend gas • Veiligheid! • Alarmering 112 • Geruststelling • Bewust? > halfzittende houding – ademhalingsprobleem > zuurstof
CO2
• Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten • Opname via de huid of via inademing > huid vooral toegankelijk wanneer warm en bezweet
• Verlamming (ademhalings-) spieren • Symptomen: > misselijkheid > slecht zicht > ademhalingsproblemen
34
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten • Veiligheid! • Alarmering 112 • Geruststelling • Verwijder besmette kledij + frisse lucht • Spoel de huid met veel koud stromend water > sproeistraal – verdunnende werking
Vergiftigingen
Via huid of luchtwegen Intoxicatie met verdelgingsproducten • Bewust? > halfzittende houding – ademhalingsprobleem > zuurstof (tenzij anders in msds-fiche)
• Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof (tenzij anders in msds-fiche)
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
Vergiftigingen
Via spijsvertering Inname niet-bijtend gif • Bewust? > halfzittende houding > zuurstof
• Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
35
Vergiftigingen
Via spijsvertering Inname bijtend gif • Bewust? > halfzittende houding > mond laten spoelen met water (verdunning mond-keel) > zuurstof
• Bewusteloos + ademhaling? > stabiele zijligging + zuurstof
• Geen ademhaling? > slachtoffer ademt niet: reanimatie
Vergiftigingen
Informatie
ANTIGIFCENTRUM
070/245.245
Vergiftigingen
Informatie
ANTIGIFCENTRUM
070/245.245
36
© Kris Segerink
[email protected]
Shock
Algemeen Definitie • Reactie van het lichaam op een algemeen zuurstoftekort • Druk in de bloedvaten wordt te laag om de vitale stelsels in stand te houden • Reactie van het lichaam => levensbedreigende toestand
Shock
Algemeen Oorzaken • acuut bloed- en vochtverlies > bijv brandwonde, slagaderlijke bloeding • onvoldoende of slechte hartwerking > bijv hartinfarct • mechanische belemmeringen > bijv bloedklonter • functionele stoornissen > bijv na wespensteek
37
Shock
Algemeen Vormen • hypovolemische shock • cardiogene shock • obstructieve shock • anafylactische shock • neurogene of spinale shock • septische shock
Shock
Algemeen Kenmerken • bewustzijnsgraad neemt af (angstig ;) • het slachtoffer ziet opvallend bleek • het gelaat lijkt ingevallen met holle ogen • typisch spitse neus • klam, koud zweet
Shock
Algemeen Kenmerken • ademhaling is snel, soms oppervlakkig / luidruchtig • polsslag versneld en zwak (lage bloeddruk); • bij controle capillaire pols traag
38
Shock
Algemeen Behandeling • Veiligheid! • Controle bewustzijn, ademhaling en hartslag • Geruststelling • Alarmering 112
Shock
Algemeen Behandeling • Geef zuurstof • Ernstige bloedingen stelpen • Optillen benen • Preventie onderkoeling • Nooit een slachtoffer te eten/drinken geven (tenzij ...)
PRAKTIJK Afspraken • Veiligheid: ieders verantwoordelijkheid! • Volledige interventiekledij > praktijkdocent beslist over de noodzaak
• Voordeel theoretische leerstof te kennen!
39
40
