Spanningsvelden in digitale marketing Prof. dr. Peter S.H. Leeflang Prof. dr. Peter C. Verhoef i.s.m. McKinsey & Company Businesswise in Martini Plaza 1 oktober 2013
© RUGCIC & McKinsey | 2
Inhoud Belang Digitale Marketing Onderzoeksmethode Spanningsvelden Sociale Media Inzoomen op 5 spanningsvelden Conclusies en aanbevelingen Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
©3
In 2020 zal er nog 44 keer zoveel data zijn als in 2009. De vele touchpoints (callcenter, e-mail, website, bezoek, e-nieuwsbrief, klantonderzoek, social en mobile media, pinautomaten, video’s, bewakingscamera’s) leveren terabytes aan data op. Per minuut verschijnen er 571 nieuwe websites. Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 4
Groot internationaal onderzoek onder 777 top marketing executives › › ›
›
›
In fase kwalitatief onderzoek zijn 10 digitale marketingspanningsvelden geïdentificeerd. Vervolgens kwantitatief online onderzoek onder het panel van de McKinsey Quarterly. 777 marketing executives over de gehele wereld hebben meegewerkt aan dit onderzoek. 78 procent van de respondenten kwamen uit Europa of Noord Amerika. De steekproef bestond uit bedrijven uit verschillende sectoren: professional services (19.4%), financial services (11.2%), High-tech and telecom (16.7%), manufacturing (15.5%), and other industries (37.1%). Bedrijven zijn zowel actief in Business-to-Business (54.8%) and consumer markets. De meerderheid van de bedrijven hebben 500 of meer werknemers (59.9%).
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 5
Online is cruciaal in de komende twee tot vier jaren Per (sub-)sector
81
Per type
94
90
83
81
76
65
Totaal
Diensten
Financiële sector
Hightech & telecom
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Producten
B2C
B2B n=777
© RUGCIC & McKinsey | 6
Sociale media en mobiele applicaties: groeikansen! Hoog
Minimaal vereist
A
Blijvend relevant
Huidig gebruik
B
C
Selectief gebruik F
Grote groei
D E
H
G
I
J K
Laag Laag
Hoog Gebruik in de komende 2-4 jaar
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
›A
Bedrijfswebsite
›B
E-mail communicatie
›C
Sociale media
›D
Niet-betaalde zoekresultaten
›E
Betaalde zoekresultaten
›F
Betaalde banneradvertenties
›G
Mobiel/SMS communicatie
›H
Eigen online winkel
›I
Mobiele toepassingen
›J
Interactieve stemopname
›K
Derde-partij online winkel
© RUGCIC & McKinsey | 7
Data heeft de meeste bedrijven voorgoed veranderd Totaal
Mogelijkheid om volgens een nieuwe manier te communiceren en klanten op een nieuwe manier te bedienen
56%
Toenemende toegang tot data en inzichten
39%
Mogelijkheid om nieuwe klantsegmenten te bereiken
30%
Grotere mogelijkheden om kosten van verschillende businessprocessen te reduceren door technologie
25%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 8
Data heeft de meeste bedrijven voorgoed veranderd Totaal
Toenemende snelheid van veranderingen in de markt
25%
Toenemend gebruik van analytische tools en modellen in het nemen van beslissingen
24%
Opkomst van nieuwe business-modellen en nieuwe omzetbronnen
24%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
©9
De 10 uitdagingen van Digitale Marketing Digitale spanning
Businessstrategie en klantinzichten
Uitdaging
Omschrijving
1 Verdienmodellen
Omarmen vs. verdedigen
De toenemende aanwezigheid van digitale ‘tools’ en technologieën bedreigt bestaande business modellen.
2 Klantinzichten
Al dan niet inspelen op verschillen in consumentenbehoeften
Het genereren van diepe klantinzichten is noodzaak om te kunnen blijven concurreren.
3 Doorbraak
“Data Crunching’ vs. creativiteit
Teveel vertrouwen op harde cijfers en data kan creativiteit en innovaties dwarsbomen
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© 10
De 10 uitdagingen van Digitale Marketing Digitale spanning
4 Sociale Media
Marktoperaties en -uitvoering
5 Online
mogelijkheden
Uitdaging
Omschrijving
Klant ‘engagement’ vs. Klant ‘enragement
Het managen van merk en reputatie is uitdagender in een marketingomgeving waarin sociale media een belangrijke rol speelt
Jongeren vs. ‘De Rest’
Het gebeurt te vaak dat digitale marketing zich alleen op de jongere segmenten richt, waarbij veelbelovende segmenten van oudere consumenten worden gemist.
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© 11
De 10 uitdagingen van Digitale Marketing Digitale spanning
6 Prijstransparantie Marktoperaties en -uitvoering
7 Geautomatiseerde interacties
8 Metrics
Uitdaging
Omschrijving
Loslaten vs. Controleren
Digitale middelen om prijzen te vergelijken bemoeilijken het vaststellen van optimale prijzen.
Productief vs. Destructief
Service automatisering en pogingen tot het migreren van online klantinteracties kan klantontevredenheid veroorzaken.
Uitbreiden vs. Gevestigde metrics gebruiken
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Het beoordelen van de effectiviteit van digitale marketing is lastig, omdat de effecten van online en traditionele metrics niet direct vergelijkbaar zijn.
© 12
De 10 uitdagingen van Digitale Marketing Digitale spanning
9 Talent ‘gap’ Organisatie en capaciteiten
10 Organisatie
Uitdaging
Omschrijving
Stapsgewijze veranderingen vs. Fundamentele veranderingen
Marketing en samenwerkende afdelingen zien een significant talententekort qua analytische skills
Functioneel vs. Samenhangend
De prominentie van marketingactiviteiten binnen bedrijven zorgt voor organisatorische uitdagingen
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 13
Spanningsvelden in strategie, operatie, organisatie Importance-Opportunity Matrix
Uitdaging in het vinden van een oplossing
Hoo g
2
›1
1) 2)›2
4
Grootste uitdaging, meest Omvangrijke ontwikkelde 8 uitdaging, nog plannen 9 niet volledig aangepakt 1 10 5
Klantinzichten
›3
Doorbraak/innovatie
›4
Sociale Media
›5
Online mogelijkheden
›6
Prijstransparantie
›7
Geautomatiseerde interacties
›8 3 7 6 ›9 Gemiddeld grote Laaghangend fruit uitdaging, 10 › bescheiden ‘gap’Ziet nog kansen ~65%
La ag ~30 Mate waarin het probleem opgelost is % Hoog (gaps) Laag onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012) Gezamenlijk
Verdienmodel
Metrics Talent ‘gap’ Organisatie
Inzoomen
•Op 5 spanningsvelden -
Organisatorische veranderingen Rol Sociale Media Metrics Klantinzichten Analytisch Talent
Organisatorische veranderingen (10)
© RUGCIC & McKinsey | 16
Nieuwe marketingspanningen leiden bij bedrijven tot onduidelijkheden in huidige tijdgeest… Marketing impact on business Subordinate
Pervasive Professionalized
~ 2010
In a recent McKinsey panel of CEOs, marketers and heads of sales …
~ 1990s-2000s
~1950s-80s Marketing as a subordinate service to the business1
Strategic marketing function with a seat at the table
Pervasive marketing – managing across functional boundaries
"Make selling easier and buying more compelling"
"Market-driven company"
"Reach and engage holistically with precision and speed"
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Said the integration challenges associated with "pervasive marketing" are significant pain points Had a clear plan of what to do to try to solve this problem
© RUGCIC & McKinsey | 17
De oplossing ligt in het stroomlijnen van processen waar verschillende afdelingen samen aan werken Oplossingen voor cross-functionele problemen in marketing
Totaal
Het ontwerpen van duidelijke cross-functionele (bestuurs)processen
62
Het verduidelijken van de rol die een bepaalde functie heeft in de algehele marketingstrategie
56
Het ontwikkelen en implementeren van ‘key performance indicators’ gedeeld door twee functies
42
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Rol Sociale Media Spanningsvelden in digitale marketing
(4)
© RUGCIC & McKinsey | 19
McDonalds integreerde productontwikkeling en klantkennis en realiseerde ‘consumer engagement’
›
Aim of campaign: "We want to integrate our customers and enable close contact to our brand and products“, James Results Woodbridge, McDonalds
115.000 MyBurgers created. 15.000 campaigns suggested. 5 winning burgers available in July 2011. Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Maar er is mogelijk ook een dark side – Dude, I used to work at McDonald’s. The #McDStories I could tell would raise your hair. (via Twitter) – One time I walked into McDonalds and I could smell Type 2 diabetes floating in the air and I threw up. #McDStories (via Twitter) – These #McDStories never get old, kinda like a box of McDonald’s 10 piece Chicken McNuggets left in the sun for a week (via the LA Times) – The promoted TT of #McDStories isn’t going the direction I think @mcdonalds wanted it to go. Lots of weed stories and heart attack jokes. (via Paid Content) – Ate a McFish and vomited 1 hour later….The last time I got McDonalds was seriously 18 years ago in college….. #McDstories (via Twitter) – #McDStories I lost 50lbs in 6 months after I quit working and eating at McDonald’s (via The Daily Mail)
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 21
Terwijl Social Media de macht over merk, imago en reputatie overneemt, blijkt meten van impact lastig Problemen met sociale media
Totaal
Moeilijk om invloed adequaat te identificeren
44%
Financiële beperkingen/grenzen
38%
Het meten van invloed van sociale media met de juiste metrics
31%
Gebrek aan capaciteiten om sociale media uit te oefenen/ managen
22%
Gebrek aan controle over merk- of bedrijfsimago
20%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 22
Dat verklaart mede waarom 70% van de bedrijven Social Media nauwelijks structureel benut in marketing Gebruik van sociale media in marketing in aanvulling op andere media
1%
Sociale media wordt gebruikt om andere marketingactiviteiten aan te vullen
24%
Sociale media gebruikt als een belangrijke ‘tool’
46%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 23
Dat verklaart mede waarom 70% van de bedrijven Social Media nauwelijks structureel benut in marketing (2) Sociale media wordt tot op heden niet gebruikt maar men kijkt naar gebruiksmogelijkheden in de nabije toekomst
70%
Social media wordt tot op heden niet gebruikt, geen intentie om dat op korte termijn te veranderen
24%
Sociale media is de meest belangrijke digitale ‘tool’ die we gebruiken
3%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 24
Voorstanders van sociale media zien toegevoegde waarde in content en sturen negatieve sentimenten Waar wordt social media voor gebruikt?
Het creëren van inhoud en services met toegevoegde waarde op sociale media sites en forums
Totaal
49%
Voor het monitoren van ‘mentions’ en het sentiment op sociale media en forums
44%
Voor het identificeren en deelnemen aan discussies over het merk
25%
Voor het leggen van relaties naar belangrijke opinieleiders die als grootste 22% voorstanders van het merk gelden Het inhuren van onafhankelijke service providers om merkinteracties op sociale media en forums te managen Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
14%
25
Owned & earned social media vs. paid traditional media ›
Owned social media: Firms provide platforms for interactions with and among consumers on social media. Consumers are attached to brand and it is public.
›
Earned social media: Consumers interact with each other about brands on social media sites not owned by the firm (e.g., YouTube, blog).
›
Paid traditional media: Advertising in different media.
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Customer Initiated - “Earned” Spanningsvelden in digitale marketing
© RUGCIC & McKinsey | 28
User-generated content › 2,3 miljard stukjes informatie op Facebook › 190 miljoen tweets op Twitter › 1 miljoen uur video’s worden “ge-üpload” op YouTube
…… PER DAG!
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 29
User-generated content › 92% van de consumenten lezen online reviews › 67% van de verkopen van consumentengoederen zijn gebaseerd op User Generated Content (UGC).
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 30
User-generated content Positieve UCG (vooral rating, tekst minder) Positieve effecten
Negatieve UCG Negatieve effecten
- meer verkopen - positievere attitude - hogere verwachtingen t.a.v. het product
- ‘denigration” (kleinering):van aanbieders • geruchten verspreiden • klachten
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 31
User-generated content › Positieve effecten: • grootst voor onbekende merken en/of laaggeprijsde producten
› Negatieve effecten: • sterkste effecten op bekende en/of dure merken
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 32
User-generated content › Een positievere omgeving leidt tot meer posters › Minder frequent “posting” leidt tot meer volgers
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 33
User-generated content › Een negatieve omgeving bestaat veelal uit sterk afwijkende meningen. Dit schrikt af om positief te posten. •
(Moe & Schweidel, Marketing Science, 2012).
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 34
User-generated content Indifferent
Negatief effect (discount effect)
Mixed
Positief effect (premium effect)
Neutral effects
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Customer Initiated – “Owned” Spanningsvelden in digitale marketing
› Bedrijven wereldwijd investeren in sociale media: • Wereldwijde marketinguitgaven aan sociale netwerkwebsites: $4.3 miljard in 2011 (Williamson 2011).
› Maar, er is maar weinig bekend over de factoren die het succes van sociale media beïnvloeden (Shankar & Batra, 2009; Ryan & Zabin, 2010; MSI, 2010-2012 research priorities).
36
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
› Brand fan pages op sociale media: klanten worden ‘brand fans’. › Brand fans zijn: • loyaal en toegewijd aan het bedrijf, • staan meer open voor het ontvangen van informatie over het merk (Bagozzi & Dholakia 2006),
• delen hun enthousiasme over het merk(Kozinets 1999).
37
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
› Voordelen van brand fans: • komen vaker naar de winkel, • genereren meer positieve mond-tot-mond communicatie, • zijn meer emotioneel verbonden aan het merk dan non-brand fans (Dholakia & Durham 2010).
38
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Brand fan pages & Brand post popularity ›
Brand fan pages: • reflecteren een deel van de klant zijn/haar relatie met het merk (McAlexander, Schouten, & Koenig 2002),
• verbreden de ‘brand-customer’ relatie (Muñiz & O’Guinn 2001), • zijn een bron van informatie en social benefits voor de brand fans (Bagozzi & Dholakia 2002; Dholakia, Bagozzi, & Pearo 2004).
› › ›
Bedrijven creëren brand posts met daarin anecdotes, foto’s, video’s, en ander materiaal. Brand fans spelen in op deze ‘brand posts’ door ze te ‘liken’ of er op te reageren = brand post popularity
›
(de Vries, Gensler, Leeflang, Journal of Interactive Marketing, 2012) 39
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Effecten van elementen van “brand fan pages”op “likes” en “comments” “Likes”
“Comments”
1. Vividness (animaties, kleur, afbeeldingen)
+
.
2. Interactief
+
+
3. Positie van brand post
+
+
4. Relatief aantal positieve commentaren
+
+
5. Relatief aantal negatieve commentaren
.
+ 40
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Informatie van brand post Entertainment van brand post
Geen effect op “likes” en “comments”
41
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Metrics (8)
© RUGCIC & McKinsey | 43
Online metrics zijn vaak gerichter en sneller inzetbaar en implementeerbaar dan traditionele Traditionele media metrics
▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪
Cost per million (CPM) Gross rating points (GRP) Un-aided awareness Aided awareness Un-aided recall Aided recall
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Online media metrics
▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪
Google page rank Brand search volume Paid search reach Unique # of visitors Time per visit Page views per visitor Click-through rate Conversion rate Likelihood to re-tweet …etc
© RUGCIC & McKinsey | 44
Desondanks bestaat perceptie dat Online Metrics lastig vertaald kunnen worden in financiële maatstaven Problemen met online metrics
Niet mogelijk om de financiële invloed te kwantificeren
31%
Moeilijk te begrijpen wat de metrics meten
24%
Niet direct vergelijkbaar met traditionele metrics
23%
Geen voorspellers van gedrag
23%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© RUGCIC & McKinsey | 45
Desondanks bestaat perceptie dat Online Metrics lastig vertaald kunnen worden in financiële maatstaven (2) Problemen met online metrics
Niet uitvoerbaar
20%
Teveel metrics, moeilijk om te bepalen welke meest belangrijk zijn
18%
Te 'fluffy’, geen ‘tastbare’ gegevens
18%
Niet gedetailleerd genoeg
11%
Te verschillend van traditionele metrics
9%
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
46
Previous research on effects of earned and owned social media on firm outcomes › Earned social media kunnen positief effect hebben: • verkopen(e.g., Chevalier & Mayzlin, 2006; Stephen & Galak, 2012), • nieuwe prospects (Trusov et al., 2009),
› Enig bewijs voor de relatie tussen owned social media en: • community membership (Dholakia & Durham, 2010; Manchanda et al., 2012), • fan-generated content (Goh, Heng & Lin, 2013).
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
47
Research Framework Media Types Paid Traditional Media Owned Social Media
Mind-set metrics - Awareness - Consideration - Preference
Earned Social Media
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Acquisition
48
Beschrijving gegevens
› Wekelijkse gegevens van Europees merk op telefoniemarkt (week 30, 2011 – week 8, 2013) › Betaalde traditionele media: • Uitgaven aan internet, print, billboards, radio, TV voor het merk en voor de totale markt • Adstock variabelen ≈ 4WA (adstockt = ad_expt + λad_expt-1 + … + λi-1ad_expt-i )
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
49
Beschrijving gegevens (2) › Owned social media: • Aantal malen dat men contact heeft met de ‘company’s brand fan page’: • Viral impressions (volume).
› Earned social media from various public online sources: • Aantal malen contact met merk en totaal aantal contacten in de betreffende markt. • (Buzzcapture meet dit bij forums, Twitter, etc.). • Valence (positive and negative percentage)
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
50
Beschrijving gegevens (3) › Consumer mind-set metrics: • unaided brand awareness • brand preference • brand consideration
› Acquisition: • number of new customers.
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
51
Conclusies en implicaties ›
Owned en earned social media beïnvloeden mind-set metrics en acquisitie.
›
Owned social media helpen mee om op korte termijn ‘awareness’ te realiseren.
›
Earned social media beïnvloeden ‘awareness’ en acquisitie, zowel op de korte als lange termijn.
› Ondernemingen kunnen owned en earned social media beïnvloeden d.m.v. klassieke media: • radio advertising kan owned social media aanwakkeren. • print advertising en billboards (out-of-home advertising) kan de hoeveelheid earned social media verhogen (maar de effecten op owned social media zijn negatief!)
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Klantinzichten/ Customer Insights (2) & Analytisch Talent (9)
© RUGCIC & McKinsey | 53
Customer Insights worden door bepaalde bedrijven systematisch benut om de concurrentie te verslaan 56.5 1.7 29.5
UK
-4.9 16.6 -2.2 11.7 5.0 10.8 6.0
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
Bedrijf = ‘best practice’ 10 jaar lang Concurrentiegemiddelde zelfde periode
© RUGCIC & McKinsey | 54
Voldoende capaciteiten om klantinzichten te verkrijgen blijkt een grotere uitdaging dan het verzamelen van gegevens Top 5 tactieken/strategieën
Totaal
Het ontwikkelen van interne capaciteiten
80%
Het continue updaten van klant-databases
38%
Het inhuren van derde-partij voor het analyseren van klantgegevens
23%
Samenwerken met andere spelers in het distributiekanaal om klantinzichten te verkrijgen
19%
Klantgegevens vastleggen op gerechtelijke wijze om exclusiviteit van gegevens te verzekeren Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
7%
© RUGCIC & McKinsey | 55
Bedrijven met analytische vraagstukken zoeken talent en vinden dat lastiger dan data of tools te ontwikkelen Talent Uitvoerbaarheid
47,3
Het vinden van inzichten
41,5
Support/training Technologie Budget Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
37,6
34,9
31,7
58,4
© RUGCIC & McKinsey | 56
Bedrijven hebben liever zelf de juiste mensen in dienst dan dat zij afhankelijk zijn van outsourcing Oplossingen voor Analytical Skills Probleem
Inhuren van meer analytisch geschoold talent
49
Het hebben van analytische vaardigheden bij nieuwe medewerkers
40
Creeër een vooruitstrevende analytische afdeling
28
Besteedt de analytische werkzaamheden uit
23
Beloon werknemers die analytische trainingsprogramma’s voltooien
17
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)
© 57
Conclusies & Aanbevelingen 1. Digitalisering verandert marketing en marketing moet daarop inspelen. 2. Bedrijven zullen sociale media goed moeten monitoren en zorgvuldig moeten inzetten. 3. Investering in meer customer insights en analytisch talent is van levensbelang voor marketing. 4. Marketing moet uit de silo en klantprocessen coördineren met andere afdelingen (met name IT maar ook andere afdelingen) 5. Digitale effectiviteits bepaling vraagt om andere data en metrics.
Gezamenlijk onderzoek McKinsey / RUGCIC / EMAC (2012)