Spaar het Klimaat Op naar een gedeelde visie!
VISIE SPAAR HET KLIMAAT In het begin van de zomer 2013 is tijdens een laatste sessie gesproken over de vernieuwing van de missie en visie van Spaar het Klimaat. Tijdens de laatste bestuursvergadering is inhoudelijk gesproken over het formuleren van doelstellingen. Dit document geeft een aanzet voor twee doelstellingen. Beiden zijn conform wens meetbaar en natuurlijk ambitieus.
Spaar het Klimaat missie, visie
Missie Klimaatvriendelijke, gezonde en comfortabele gebouwen voor iedereen. Visie Spaar het Klimaat en haar partners streven ernaar om met kennis de transitie naar klimaatvriendelijke, gezonde en comfortabele gebouwen te versnellen. Spaar het Klimaat werkt nauw samen met partners om eindgebruikers voor te lichten, obstakels voor hen te signaleren en te minimaliseren. Spaar het Klimaat onderhoudt een directe en open dialoog met de overheid om zo relevante regelgeving te beïnvloeden.
DOELSTELLINGEN Spaar het Klimaat heeft besloten meetbare doelstellingen op te stellen. Deze doelstellingen bedienen de missie en de visie door hier op een sprekende wijze invulling aan te geven. Onderstaand en op de volgende bladzijden zijn de doelstellingen nader toegelicht. 1. Spaar het Klimaat spreekt de ambitie uit, om samen met partners, bij te dragen aan energiebesparing in de gebouwde omgeving, met een focus op de bestaande woningvoorraad, resulterend in een stevige jaarlijkse reductie van minimaal 1 Mton aan broeikasgasemissies (CO2e), overeenkomend met het energieneutraal maken van circa 250.000 woningen. 2. Spaar het Klimaat stelt zicht ten doel jaarlijks een viertal aan de missie gerelateerd actuele thema’s te adresseren bij specifieke doelgroepen. 3. Spaar het Klimaat streeft naar een gezond en comfortabel binnenklimaat in de gebouwde omgeving, met aandacht voor comfort bevorderende maatregelen. Spaar het Klimaat spreekt de ambitie uit, om samen met partners, bij te dragen aan energiebesparing in de gebouwde omgeving, met een focus op de bestaande woningvoorraad, resulterend in een stevige jaarlijkse reductie van minimaal 1 Mton aan broeikasgasemissies (CO2e), overeenkomend met het energieneutraal maken van circa 250.000 woningen. Spaar het Klimaat wil samen met partners de transitie naar klimaatvriendelijke, gezonde en comfortabele gebouwen versnellen. Dit door eindgebruikers voor te lichten, obstakels te signaleren en weg te nemen. Spaar het Klimaat is van mening dat een gezond en comfortabel binnenklimaat hand in hand gaan met energiebesparing. Door het toepassen van goede dak, vloer en muurisolatie en aandacht voor
kierdichting neemt het warmteverlies af en tegelijkertijd het comfort toe. Met aandacht voor ventilatie wordt een goed en gezond binnenklimaat geborgd. Recente studies van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) tonen aan dat onze aarde de laatste decennia opwarmt en dat ons handelen invloed uitoefent op het wereldwijde klimaatsysteemi. Vergaande reductie van energieconsumptie en de uitstoot van broeikasgassen zijn noodzakelijk om de gevolgen van klimaatverandering te minimaliseren. Spaar het Klimaat spreekt dan ook een stevige ambitie uit. EUROPA Op basis van een eerdere IPCC studie (IPCC 2007) heeft de Europese Commissie de ‘Roadmap for moving to a low-carbon economy in 2050’, opgesteld. Deze roadmap beschrijft de route naar een verlaging van 90-95% van de uitstoot van broeikasgassen in Europa in 2050, ten opzichte van 1990. Hierbij is een sectoraal onderscheid gemaakt. Voor de gebouwde omgeving resulteert dit in een verlaging van de uitstoot van broeikasgassen met 88-91% in 2050 ten opzichte van 1990. Deze verlagingen zijn gebaseerd op maatregelen voortkomend uit bijvoorbeeld de European Performance of Building Directive (EPBD), maar ook de verduurzaming van energie-opwekkers draagt een steentje bij aan de verlaging van de broeikasgasemissies. NEDERLAND In het onlangs getekende Nederlandse Energieakkoord wordt voor de gebouwde omgeving in de periode 2013-2020 een besparing van 12 tot 43 PJ benoemd, overeenkomend met een broeikasemissie reductie van 0,8-1,8 Mton. Deze besparing is additioneel en dient dus opgeteld worden bij de verwachte besparing in dezelfde periode van 35 tot 151 PJ, reeds ingezet door lopende initiatieven en rekening houdend met EED. Emissiereductie verbonden aan deze besparing is geschat op 2-8,4 Mton CO2e. •
Voor de particuliere koopsector is een besparing van 3 PJ in de periode 2013-2020 genoemd, bovenop de besparing van 10 PJ ingezet door trajecten als ‘Blok-voor-Blok’ en ‘Meer met Minder’ en het vervangen van installaties (CV ketels). Voor de huursector geldt een basispad van 19-42 PJ met daarbij een in het Energieakkoord vastgelegde additionele besparing van 6-12 PJ in het jaar 2020ii.
•
Tot slot de utiliteitsbouw. Voor de utiliteitsbouw is in het Energieakkoord een besparingsbandbreedte geraamd van 3-28 PJ bovenop de reeds gebudgetteerde 6-99 PJ.iii De utiliteitsbouwsector gebruikt ongeveer 16% van de totale Nederlandse energie en produceert jaarlijks 8,4 miljoen ton CO2.iv
SPAAR HET KLIMAAT Spaar het Klimaat zet stevig in op de gebouwde omgeving. Doel hierbij is om de uitstoot van broeikasgassen te beperken om zo de kans te behouden, dat de temperatuurstijging onder de internationaal afgesproken ‘veilige’ grens van maximaal 2 graden Celsius temperatuurstijging blijft.
Spaar het Klimaat steekt in op een volledig broeikasgasvrij energieverbruik in de Nederlandse gebouwde omgeving in 2050. Dit door het volgen van de eerste twee stappen van de trias energetica: flink besparen van voornamelijk de warmtevraag door isoleren en vervolgens duurzaam opwekken door hernieuwbare elektriciteit- en warmte-opwekkers. De circa 700 PJv verbruikt in 2012 in de gebouwde omgeving komt overeen met circa 40 Mton CO2e. Met als ambitie 0 Mton CO2e in 2050 betekent dit afgerond een jaarlijkse reductie van broeikasgassen met minimaal 1 Mton CO2e, gelijk aan de jaarlijkse uitstoot van circa 250.000 huishoudens.
Figuur 1: Besparingsambitie van Spaar het Klimaat uitgezet tegen ambities EU en NL Energieakkoord (donkergrijs). Bij NL Energieakkoord is een transparant deel te zien welke de maximale reductie representeert. Voor de bepaling van de reductie van de EU is gerekend met 36 Mton CO2 uitstoot in 1990. Deze is vervolgens aan de hand van de percentages genoemd op de vorige bladzijde teruggerekend naar allereerst het doel in 2050 en vervolgens de reductie in de periode 2014-2020.
Spaar het Klimaat stelt zicht ten doel jaarlijks een viertal aan de missie gerelateerd actuele thema’s te adresseren bij specifieke doelgroepen. Veel regelgeving geïnitieerd in Brussel beïnvloedt de Nederlandse vastgoedmarkt. Voorbeelden zijn: Post 2020 Climate and Energy Framework; European Performance of Building Directive (EPBD); Energy Efficiency Directive (EED); Ecodesign.
Spaar het Klimaat heeft, door middel van haar aanpak, de mogelijkheid om vroegtijdig nieuwe en relevante beleidsthema’s in Brussel en Den Haag te signaleren, een mening te vormen en proactief acties te ondernemen. Hierbij brengt Spaar het Klimaat op gezette tijden een focus aan in de gesignaleerde beleidsthema’s en stelt per geselecteerde thema doelen en acties op. Spaar het Klimaat streeft naar een gezond en comfortabel binnenklimaat in de gebouwde omgeving, met aandacht voor comfort bevorderende maatregelen. Comfort in de gebouwde omgeving staat in een sterke relatie met de oppervlaktetemperatuur van vloeren, wanden en plafonds. Hoe hoger de oppervlaktetemperatuur hoe lager het energiegebruik voor de ruimte en hoe prettiger de ruimte aanvoelt. Comfort- en klimaatklachten in kantoren en woningen zijn, ondanks dat er al vele jaren over wordt gesproken, nog altijd niet weggenomen. Zo is 65% van de milieu-gerelateerde gezondheidsklachten die bij de GGD’s jaarlijks binnenkomen direct gerelateerd aan het binnenklimaat van gebouwen.vi Klachten over droge ogen, verkoudheidachtige- en allergische klachten, hoofdpijn, apathie en mufheid zijn daarbij het meest genoemd. Veel van deze klachten komen voort uit te hoge concentraties van stoffen (chemisch, fysische, microbiologisch) in de binnenlucht. Goede ventilatiemaatregelen zijn dan essentieel om de te hoge concentraties naar buiten af te voeren en frisse buitenlucht het gebouw in te brengen. Toepassing van natuurlijke ventilatie in gebouwen is wenselijk wanneer dat past in de ontwerp- en energiebesparingscriteria. Daarnaast kan een goed doordachte, goed gebouwde en vooral goed beheerde en onderhouden installatie de basis zijn voor een goed binnenklimaat waar mensen zich prettig voelen en productief zijn.
Bronnen i ii
IPCC, Climate Change 2013: The Physical Science Basis, Summary for Policymakers, page SPM-10 Achtergronddocument bij doorrekening SER Energieakkoord - sector Gebouwde omgeving – ECN - 2013
iii
Achtergronddocument bij doorrekening SER Energieakkoord - sector Gebouwde omgeving – ECN - 2013
iv
Agentschap NL, Rapport energiecijfers kantoren
v
700 PJ is gebaseerd op een energieverbruik in de woningbouw van 311 PJ aan gas en 89 PJ aan elektriciteit
[bron CBS Statline, jaar 2012], vermeerderd met een energieverbruik in de utiliteitsbouw van 193 PJ aan gas en 117 PJ aan elektriciteit [bron ‘referentieraming energie en emissies 2010-2020, ECN voor het jaar 2008. Op basis van energiescenario’s is door ons aangenomen dat het energieverbruik in 2012 gelijk is aan dat van 2008]. vi RIVM rapport 609333003
