De
verspreiding
de
van
Huismus Passer domesticus op Aruba, Bonaire
Curaçao
en
Kees Heij
Inleiding Het is bekend
vestigen
of
dat invasieve die
soorten
snel kunnen aanpassen hebben of
vijanden
en
aanpassen
hierbij bont
de
aan
zelfs
Muskusratten kost
-
De
die in werd
Japanse
de
vissen in vallen
en
wordt de
155.081 Muskusratten
jaarlijks
minste
ten
Oester Crassostrea
klemmen als
34
miljoen
uitgezet
-
land
kunnen zich in
vorige
voor
het
verdringen.
zich
-
vele
stapjes
We
denken
in Nederland
eeuw
in Nederland en
Het
14.421
doden
Andere
(Anonymus 2010).
voor
is in
bestreden. In
zwaar
werden bovendien nog
bijvangst geteld.
Aires
in 1872
van
recente
in Nederland
domesticus, respec-
van
en
in
Santiago (Chili)
hebben zich
Biologen tegenover
(Brazilië).
nu
Zuid-Amerika
(Summers-Smith
en waarvan
werden;
delen
staan
in Buenos
geïntroduceerd
(Argentinië)
populaties
eerst
aangetroffen
de Huismus Passer
1988).
niet
exoten
handelen of door
grote
over
Zie
voor
Figuur
1.
niets kritisch
die door
menselijk
klimaatveranderingen
spontaan andere streken
van
de
verkennen
1
-
Verspreiding
Huismus
domesticus
over
Zuid-Amerika, Europa,
Azië
Noord-
en
Australië.
en
Illustratie; R.A.
Passer
Afrika,
Kole
Summers-Smith
[5B-62]
en
Deze
verspreid
Figuur
58
biotoop
worden
natuurlijke
geen
in 1905 in Rio de Janeiro
Casmerodius albus,
in 2006 ongeveer 150 paar broedend in
ons
euro
tievelijk
gigas,
wateren
broedend waargenomen werd er
andere
een
zijn:
Zilverreiger
die in 1978
die
soorten
de
soort
gedood
en
die momenteel dominant in de
de Grote
reproductie,
van
in
geïntroduceerd
soorten
bestaande
jaren veertig
Waddenzee voorkomt; -
en
zelfstandig
elders
mens
succesvolle
vormen
die de in de
1962 in de Zeeuwse en
een
gaan
werkelijk schadelijk is,
werden
vogels
voorbeelden
met
plaag
van
nieuw milieu. Vooral
een
soorten een
die zich
soorten
-
Muskusrat Ondatra zibethicus veroorzaakt. Hoewel het de vraag
hoeverre dit dier
zoogdieren,
aan
problemen
ingevoerde
november 2009
soorten
door toedoen
(bron:
1988).
het Vogeljaar
61(2)
2013
De
verspreiding
de Huismus Passer domesticus op Aruba,
van
Bonaire
Figuur
2
Curagao
en
‘ABC-
De
-
eilanden’; Aruba,
Curacao
en
(bron:
Bonaire
Google
Maps).
de Huiskraai Corvus
(bijvoorbeeld splendens). aantal
is
Op
door
jaren geleden
In dit verhaal
ingevoerd.
verspreiding eilanden,
de hand
waarnemingen,
de
nesten
op de ABC-
2011
20
op
een
ze
(Figuur 2).
hotels
eethuisjes,
In
Op
uit
Mundo Nobo De
vogels
volière
een
door de
den zich minstens
museum.
vogels
van
jaar
een
op
het
van
we
Over
het
van
(Voous
meter
het
en
dakpannen
op
Het broeden vindt zoen
in
toen
1977
verspreid
in de buurt
tot
druk
palmbomen. regensei-
twintig
voor.
zaten
paar
Echter
mannelijke
in de aankomsthal
vliegveld
in
Inn.
altijd
menselijke bewoning.
van
14 februari 2011 mussen
vogels
Momenteel komen
tien
Curacao
over
te
van
Op
we
het
gedaan
in
duik-
Op
16 oktober 1979 werd
vijf
tot
tien paar onder de
het Vogeljaar
61(2)
2013
waarneming
een
en
zagen
van
Oranjestad.
kolonie
dakpannen
Huismussen
hotels. We
mannetjes tussen
namen waar
een
hotels
hoorden
Op
het
we
verspreid
en
surfcentra
tochten kwamen
groepjes
dak.
van
en
Bas & Anoek
mededeling onze
(mondelinge
Tol). Tijdens kleine
soms
tegen
bij
resorts
en
enkele adverterende
en
vonden
nest
een
afgevallen palmblad
op
een
In Sorobon struinden Huismussen
samen
met
voedsel.
1978 in
vertrekhal
in de buurt
hebben
de Huismus
aanwezig
Bonaire aankwamen. In de
het
de
Suikerdiefje
terrassen
van
Coereba
een
druk
bezocht surfcentrum af op zoek
Aruba eerste
en
adverterende Huismussen.
flaveola
Huis-
adverteren.
Op Aruba werd de
Ook
nestmateriaal
dunbevolkte Bonaire komen Huismussen
Holiday
in het
plaats
van
mannetjes.
met
februari 2011 het op 14 op
we
van
aankomst-
voor
de
nesten
(oktober-maart).
kleine kolonies
algemeen
Bonaire
vliegveld een
1983).
van
Ook vond ik in 1975
een
slepen.
is bleek
museum
broedden de
algemeen
Huismussen
we
van
en
In februari hoorden
vogel.
adverterende
dagelijks
zagen
in alle
vakantie vieren.
mensen
de Huismus
voorkomende
liggende
onder de
waar
Aruba is
hotels
bij
Dat de Huismus ook op Bonaire
de
in 1964 Huismussen
vijfhonderd
waargenomen
afstand
Cura?aos
het eiland. Zo werden
over
kilometer
op twee
gedeputeerde
Langzaam verspreidden
zich
naar
maar
Huismussen bevon-
tien
meter
respectievelijk afstand
Curav'ao.
vanuit Nederland
Johan Jonkhout. De
honderd
museum te
in Willemstad op
waren
Cura?ao gebracht
van
het
van
Oranjestad
op stranden
en
over
voorkomt. Je ziet
op Aruba. Vooral in de buurt
Curaçao
mussen
1983).
Aruba in februari
verspreid
niet alleen in
zeventien
dat de Huismus
namen we waar
wijken
1953 ontsnapten ongeveer tien Huis-
aan
Oranjestad
te
1980 (Voous
juli
bezoek
een
College
zelf vond ik
en
het hele eiland
recente
van
het La Salie
van
waargenomen
Tijdens
de
we
Tevens wordt
na.
voorspelling gedaan
een
mens
gaan
de Huismus
van
aan
tuin
de Huismus
In de hoofdstraat we
overdag
waargenomen.
Tegen
naar
Kralendijk
van
geen Huismussen de avond
kwam
een
groepje
van
een
boom op de boulevard. Ook
in de
we
een
nest
van
met
vijf exemplaren
daarvoor
een
er
slapen
in
vonden
adverterend
59
De
verspreiding
de Huismus Passer
van
Bonaire
domesticus op Aruba,
Op Aruba
werd
de
van
waarneming Huismus
en
gedaan
Curagao
eerste
de in
1978
in
Oranjestad. Foto: Wim Smeets.
mannetje,
achter
een muur.
De Huismus komt (nog) niet
voor
een
in het oude,
Rincon.
centraal
Bonaire is
Op
zeldzame
reclamebord tegen
vogel.
Voor hoe
hotels
lang nog?
Huismus zich
vijftig
tot
verspreid
op Curaçao
zestig jaar
over
heeft. De Boer
dat de kolonisatie vanaf 1953
tot
voltrok.
natte
De
van
zeggen dat de
we
in
de Huismus zich
die
jaren,
daarna
eiland voorkomen. Na
Op Curagao
nu
over
aanpassing
aan
milieu heeft de kolonisatie
veertig jaar geduurd
tonen
dat de
verdwijnen
mogelijk
niches.
hele
zichtig bezig zijn
het
Het is interessant
Bonaire is
verspreiding te
van
in
in ongeveer
heeft.
de Boa
constrictor
zijn
milieuramp
een
vele dieren. Het is best
heeft
Hij
(De
van
dat de Huismus
Op
bij
op Aruba, die door
voedselkeuze
uitgebreide
huidige
voorkomen,
verspreiding
jaren tachtig
gebruikgemaakt
over
hotels
dertig jaar plaatsgevonden
vormt,
volg-
versneld.
merkt ook op dat Huismussen
het hele eiland
op
eindjaren tachtig langzaam
den, hebben de verspreiding
tropische
merkt
bij bepaalde
in de
De
die momenteel
de bomen aan
waargenomen
1978 op Aruba
gezamenlijke slaapplaatsen
Door het invoeren
ongeveer
het hele eiland
(1993)
de
en
eerst
is niet bekend.
gekomen is,
grote concentraties,
een
Samenvatting Samenvattend kunnen
Hoe de
1993).
Huismus in februari
gelegen dorpje
de Huismus
Boer
dankbaar
van
de
leefwereld om
vrijgekomen
de Huismus
de
te
voor-
vergroten.
toekomstige
de Huismus op
Bonaire
volgen.
ontsnapten enkele
Huismussen uit
een
Willemstad. Deze
volière in
vogels
waren
afkomstig uit Nederland. Foto: J. Kat.
60
hel
Vogeljaar 61(2)
2013
De
Nest
verspreiding
van
Huismus
een
de
van
in
Huismus
de
Passer
ruimte tussen
domesticus op Aruba,
afgevallen
een
palmtak
het
en
Bonaire
dak
van
Curagao
en
surfcentrum
een
op
Bonaire. Foto:
Kees
Heij.
Conclusie
eiland
De Huismus is
in de
vorige
Curacao
eeuw op
voerd uit om
nostalgische
insecten
vogel
over
om
vanuit heten
en
in
dit eiland
Het
spreiding
derd is, kaanse
is
mij
dit
Deze
hebben is
dan
met
en
Dit
het
het
zo
naar
schepen
plaats
van
meegelift
Ringmussen
Vogeljaar 61(2)
van
2013
het
1988). vanaf
(dertig of
heb ik In
Passer
ene
liften
naar
gunstig is, en
er
een
in hun
zijn
nieuwe
voorbeelden
te
over.
Nederland deden de Japanse Oester
vijftig
Zilverreiger dertig jaar
en
leefgebied van
over
na
werelddelen
invoering
voor.
km
2
)
en
hun nieuwe
en
verspreiding
Noord-
duurde in deze grote
respectievelijk
honderddertig (272
om
koloniseren. De
te
en
respectievelijk
er
de Huismus in Zuid-
ling.
met
zich snel Er
kunnen
aan
aanwezig is,
reproductie
verspreiden.
Amerika
Huismus zich vanaf
verschijnsel
schip
gevor-
kunnen hebben.
regelmatig gezien.
milieu
om
schip
komen. Of het dezelfde
heb ik niet
exoten
de Grote
vogels
te
kunnen
In
ver
te
het
van
aan
boord
van
natuurlijke vijanden zijn
hebben in
ver-
vertrek
Wanneer het milieu
tonen.
geen
boord
foerageerden
in havens
van
waren
gekoloni-
Aruba
mee
aan
mussen
succesvolle
Zuid-Ameri-
zouden de
Curacao verspreid door
die per
in
(Summers-Smith
heeft de
Vermoedelijk
waren
1851 acht
vogels
zelfstandig overgevlogen
Indonesië
er
zich al in Venezuela
Venezuela de afstand
schepen.
deed
kolonise-
te
niet bekend of de
dat de Noord-
kilometer)
en
weer
de
Noord-Amerika (ze
Huismussen al
zo
en
de in 1872 in Zuid-Amerika
populaties
gemengd
)
heel Noord-Amerika
van
losgelaten
2
vlogen
en
tegen de tijd
) inge-
1978 kwam
km
(175
naar
‘House Sparrow’).
Als
In
daar‘English Sparrow’
seerd.
2
Ze
meevoeren.
boord
1852 honderd Huismussen
Engeland
vijftig jaar
de
van
overwegingen
Nicolas Pike bracht in
paartjes
km
(472
bestrijden.
te
op Aruba
voor
dertig jaar ren.
jaren vijftig
honderd,
vijftig jaar. Op
Bonaire
komt de Huismus al enkele
jaren
Bonaire is momenteel in ontwikkeEr wordt (te) veel
komen steeds
b, c).
Als
dit
meer zo
gebouwd
toeristen
doorgaat
zal de
de Huismus steeds beter worden
in
Huismus zich in minder dan tien
Indonesië
heel Bonaire
verspreid
en er
(Heij
1973a,
biotoop en
jaar
over
hebben. Welke
door nicheverlies in het nadeel
montanus
vogels
het andere
is nog niet bekend.
voor
zal de
zijn
61
De
verspreiding
de Huismus Passer
van
domesticus op Aruba,
Bonaire
en
Curagao
Exoten bedreigen vogelstand Aruba komen
Op
Een
natuur.
exoten
sterke
die
voor
constrictor op het eiland. Deze het
officieel
eerst
is de
en
werden
aantoonbaar
soort
273
zend. Op
1999.
In
2006
was
grond
van
reptielen
vogelsoorten
verdwenen
porten meegekomen Boa’s
ting bij
2010
Op in Aruba
en
voorstel
schijnt
internationale leide
gericht
Een
Boa
vonden
Icterus de
van
van
de
die
is
de
van
Aruba
grond
betrokken. Er wordt
regelmatig
jaar
per
van
de Boiga
acht endemische met
geallieerden hij
De
voor.
trans-
voortplan-
Nachtboomslang.
aangeboden
Boa’s
om
Boa’s op
onuitvoerbaar beschouwd.
te
van
Het
project-
een
speciaal
Op
Het
verzoek
volledig
beheerprogramma
is
zijn opge-
Tijdens
vangen.
de wegen.
doodgreden.
ons
van
de
uitroeien
erop
houden.
te
mogelijk
een om
dit programma
krijgen. Bij
te
gebruikgemaakt
op de weg vaak bewust
laag
al
1781.
bestaat uit
rest
Birdlife Conservation
het veld in gaan
zo
deze
van
het eiland Aruba
van
gezamenlijk
tot
tweedui-
de Fundacion Parke Nacional Arikok op
van
regelmatig doodgereden
we
door de
indertijd
dan die
zijn
Stichting
constrictor
worden Boa’s
constrictor het
verorberen
Oranje
een
te
Diego Marquez
de aantallen structureel
met
bezig
soort
in 2009
op ongeveer
De
waar
In 2003
natuur.
en
voor
toegenomen
het voorkomen
met
Guam. Ook op de Molukken komt
specialisten
de Boa wordt als
van
van
Boa
gesteld
slangen
op Aruba
explosief
941
tot
de Boa
van
werd
maar
zijn vogels.
vergelijkbaar
oorspronkelijke
de Arubaanse
op het eiland Guam,
De
zijn.
nog groter
Peterson
vrijwilligers
bestrijders
situatie is
de relevante ministers
aan
beheerprogramma
bezoek
De
naar
werd door
Greg
Éénderde deel daarvan
Nachtboomslang)
(een
voor
opgelopen
het eiland
op
de
voor
het aantal
rekenmodel verorberen deze
prooien.
zoogdieren.
en
irregularis
een
dat
zijn
aanwezigheid
inheems
Sindsdien is
schadelijk geworden
exemplaren geteld.
dan 52.000
meer
op
hier niet
2010 werd het aantal Boa constrictors
In
de
bijvoorbeeld
soort was
in
vastgesteld
kunnen
bedreigend
vormt
bedreiging
icterus. vele
Troepiaal Het
is
soorten
één
die
het eiland zeldzaam
zijn
geworden
invoering
van
na
de
Boa
constrictor. Foto:
Greg
C.J.
Peterson.
Heij, Meidoomsingel 75,
3053
BK
Rotterdam, (010)
418
11
33,
e-mail:
[email protected]
LITERATUUR:
Anonymus (2010): Dieren, Boer,
De
Muskusrat Ondatra
Faunabescherming,
B.A. de
(1993:
Onze
zibethicus.
Ned. Ver. voor
alternatieve
Op
Bescherming
Vogels (Nos Paranan,
Our
wijze
schade
voorkomen.
Bont
voor
van Dieren.
Birds) Curafao, Bonaire,
Aruba.
Uitgave
Stichting Dierenbescherming Curaipao. Heij,
C.J.
(1973a):
Bonaire
let op Uw
Heij,
C.J.
(1973b):
Bonaire
let
Heij,
C.J.
(1973c):
Bonaire
Summers-Smith, Voous,
62
K.H.
J.D.
(1983):
let
zaak.
Araigoe
di
Aruba,
zaak. op Uw
Amigoe
di
Aruba,
16
Uw zaak.
Amigoe
di
Aruba,
16 oktober
op
(1988): The Sparrows
Birds
-
A
Study
of the Netherlands Antilles.
of the De
4
juni
1973.
juni
genus
Walburg
1973. 1973
Passer. T. & A.
Poyser.
Pers.
het
Vogeljaar 61(2)
2013
