SOCIAAL ZAKBOEKJE

SOCIAAL ZAKBOEKJE 2010-2

Prof. dr. Willy van Eeckhoutte buitengewoon hoogleraar aan de Universiteit Gent advocaat bij het Hof van Cassatie

met de medewerking van Ann Taghon en Ester Van Oostveldt advocaten aan de balie te Gent

Verantwoordelijke uitgever: Hans Suijkerbuijk, Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen # 2010 Wolters Kluwer Belgium NV Ragheno Business Park, Motstraat 30, B-2800 Mechelen www.kluwer.be [email protected] Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de uitdrukkelijke voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. Wettelijk depot: D/2010/2664/354 ISBN: 978-90-4652-529-6 BP/SOCZ-PI10002

Inhoud 1. De grote structuur van het Sociaal Zakboekje ziet er als volgt uit: Deel I. Arbeidsrecht A. COLLECTIEVE ARBEIDSVERHOUDINGEN B. INDIVIDUELE ARBEIDSVERHOUDINGEN C. ARBEIDSVOORZIENING D. ARBEIDSREGLEMENTERING

1 1 37 170 274

Deel II. Socialezekerheidsrecht A. ALGEMEEN B. SOCIALE ZEKERHEID VOOR WERKNEMERS C. SOCIALE ZEKERHEID VOOR ZELFSTANDIGEN

405 405 407 671

Deel III. Zorgverzekering

725

Deel IV. Sociale bijstand

729

Deel V. Handhavingsrecht

757

Deel VI. Grensoverschrijdende aspecten

781

Deel VII. Algemeen

795

Deel VIII. Zaakregister

807

2. Over die onderverdeling heen is er een doorlopende verdeling in 33 onderafdelingen als volgt: I. II. III. IV. V. VI. VII. VIII. IX. X. XI. XII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII. XIX. XX. XXI. Kluwer

Vakverenigingsrecht Publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie Organisatie van de arbeidsgemeenschap Collectieve rechtsbronnen Arbeidsovereenkomsten Opleidingsovereenkomsten Bijzondere tewerkstellingscircuits Tegemoetkomingen ter bevordering van de werkgelegenheid Werkgelegenheidsbevordering via sociale zekerheid Sluikwerk Werving, selectie en outplacement Arbeidsverboden Arbeidstijdregeling Welzijn op het werk Loon, kosten en financie¨le participatie Bescherming tegen discriminatie Bescherming van het prive´leven Vorming van de werknemer Bescherming bij herstructurering Taalgebruik Indexering

1 3 14 30 37 155 170 198 253 267 269 274 278 303 330 346 354 362 379 402 405

VII

INHOUD

XXII. XXIII. XXIV. XXV. XXVI. XXVII. XXVIII. XXIX. XXX. XXXI. XXXII. XXXIII.

Discriminatieverbod Socialezekerheidsstructuur voor werknemers Socialezekerheidsprestaties voor werknemers Beroepsrisico’s Socialezekerheidsstructuur voor zelfstandigen Socialezekerheidsprestaties voor zelfstandigen Zorgverzekering Socialebijstandsprestaties Toezicht Sociaal strafrecht Buitenlandse arbeidskrachten Internationaal toepassingsgebied

406 407 490 653 671 683 725 729 757 765 781 783

3. De volledige gedetailleerde inhoudsopgave ten slotte ziet eruit als volgt:

Deel I. Arbeidsrecht

1

A. COLLECTIEVE ARBEIDSVERHOUDINGEN

1

I. VAKVERENIGINGSRECHT

1

1.

Vakbondsafvaardiging Regelingswijze Begrip vakbondsafvaardiging Oprichting en samenstelling Bevoegdheid van de vakbondsafvaardiging 4.1. algemeen: o.a. 4.2. In ondernemingen met minder dan 50 werknemers 5. Statuut van de leden van de vakbondsafvaardiging 5.1. Duur van het mandaat 5.2. Ontslagbescherming 1. 2. 3. 4.

3

II. PUBLIEKRECHTELIJKE BEDRIJFSORGANISATIE

2. 3.

VIII

1 1 1 1 1 1 2 2 2 2

Nationale Arbeidsraad

3

Paritaire comite´s 1. Oprichting 1.1. Paritaire comite´s 1.2. Paritaire subcomite´s 1.3. Lijst van de paritaire comite´s en subcomite´s 2. Bevoegdheid 3. Samenstelling 3.1. Leden 3.2. Duur van het mandaat 4. Werking

7 7 7 7 7 12 12 12 12 12

Sociaal Zakboekje 2010/2

INHOUD

4. 1. 2. 3. 4. 5.

Fondsen voor bestaanszekerheid Oprichting Opdracht Inning en invordering der bijdragen Toekenning en uitkering van de prestaties Verjaring

III. ORGANISATIE VAN DE ARBEIDSGEMEENSCHAP

5.

Ondernemingsraad 1. Oprichting: op initiatief van de werkgever 1.1. Beginsel 1.2. Onderneming 2. Samenstelling 2.1. Werkgeversvertegenwoordigers 2.2. Afgevaardigden van het personeel 3. Werking van de ondernemingsraad 4. Bevoegdheden 4.1. Economische financie¨le aangelegenheden 4.2. Sociale aangelegenheden 5. Europese ondernemingsraad 5.1. Verplichting 5.2. Europese vennootschap 5.3. Europese coo¨peratieve vennootschap 5.4. Uitzondering: bestaande overeenkomsten 5.5. Procedure 5.6. Subsidiaire voorschriften 5.7. Vertrouwelijke informatie 5.8. Ontslagbescherming

6. 1. 2. 3. 4.

Comite´ voor preventie en bescherming op het werk Oprichting Samenstelling Werking Bevoegdheden o.m. 4.1. Welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk bevorderen 4.2. Bij het niet voorhanden zijn van een ondernemingsraad 4.3. Wanneer noch een ondernemingsraad, noch een vakbondsafvaardiging voorhanden is 4.4. Functies van de ondernemingsraad vervullen in bepaalde gevallen

IV. COLLECTIEVE RECHTSBRONNEN

7.

Kluwer

Collectieve arbeidsovereenkomsten 1. Toepassingsgebied 2. Organisaties 2.1. Werknemersorganisaties 2.2. Werkgeversorganisaties 3. Collectieve arbeidsovereenkomst 3.1. Begrip 3.2. Niveau

13 13 13 13 13 14 14 14 14 14 14 15 15 15 21 22 22 22 24 24 25 25 25 26 27 27 27 28 28 28 28 28 28 29 29 29 30 30 30 30 30 30 31 31 31 IX

INHOUD

8.

3.3. Aangaan en beeïndigen 3.4. Binding 4. Hie¨rarchie van de bronnen der verbintenissen in de arbeidsbetrekkingen tussen werkgevers en werknemers

31 32 33

Arbeidsreglement 1. Verplichting 2. Inhoud 3. Opstellen en wijzigen van het arbeidsreglement 3.1. Er is een ondernemingsraad 3.2. Er is geen ondernemingsraad 3.3. Bijzondere gevallen 4. Bekendmaking 5. Ontslagbescherming 5.1. Beschermde werknemers 5.2. Inhoud 5.3. Duur 5.4. Sanctie

33 33 34 35 35 35 35 36 36 36 36 36 36

B. INDIVIDUELE ARBEIDSVERHOUDINGEN

37

V. ARBEIDSOVEREENKOMSTEN

37

9.

X

Arbeidsovereenkomsten in het algemeen 1. Toepassingsgebied Arbeidsovereenkomstenwet 2. Algemene regels 2.1. Begrip, vorm en bewijs 2.2. Soorten arbeidsovereenkomsten 2.3. Verjaring van de rechtsvorderingen ontstaan uit de overeenkomst 2.4. Verplichtingen van de partijen 2.5. Scholingsbeding 2.6. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst 2.7. Einde van de arbeidsovereenkomst

37 37 37 37 38

10. Arbeidsovereenkomst voor werklieden 1. Proefbeding 2. Schorsing van de uitvoering van de overeenkomst 2.1. In geval van technische stoornis 2.2. Bij slecht weer 2.3. Bij gebrek aan werk wegens economische oorzaken 2.4. In geval van arbeidsongeschiktheid wegens ziekte, andere dan een beroepsziekte of wegens ongeval, ander dan een arbeidsongeval of trajectongeval 2.5. In geval van arbeidsongeschiktheid wegens een beroepsziekte, een arbeids- of een trajectongeval 3. Einde van de arbeidsovereenkomst 3.1. Opzegging 3.2. Willekeurig ontslag 3.3. Ontslag wegens dringende reden – beeïndiging van de overeenkomstzonderinachtnemingvandeopzeggingstermijn en zonder dringende reden

48 48 48 48 49 49

41 42 43 44 46

50 51 51 51 71 71


INHOUD

3.4. Crisispremie 4. Concurrentiebeding 4.1. Bestaansvoorwaarden 4.2. Toepasselijkheidsvoorwaarden 4.3. Geldigheidsvoorwaarden 4.4. Uitwerkingsvoorwaarden

72 75 75 75 75 76

11. Arbeidsovereenkomst voor bedienden 1. Proefbeding 2. Scheidsrechterlijk beding 3. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wegens arbeidsongeschiktheid ingevolge ziekte of ongeval (ook beroepsziekte of arbeidsongeval) 4. Einde van de arbeidsovereenkomst 4.1. Opzegging 4.2. Ontslag wegens dringende reden 4.3. Beeïndigingvandeovereenkomstzonderinachtneming van opzeggingstermijn en zonder dringende reden 5. Concurrentiebeding

76 76 77

12. Arbeidsovereenkomst voor handelsvertegenwoordigers 1. Bediendestatuut 2. Commissieloon 3. Uitwinningsvergoeding 4. Concurrentiebeding

91 91 92 92 92

13. Arbeidsovereenkomst voor dienstboden 1. Proeftijd 2. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wegens arbeidsongeschiktheid 3. Einde van de arbeidsovereenkomst 3.1. Opzegging 3.2. Ontslag wegens dringende reden

92 92

77 77 77 91 91 91

93 93 93 93

14. Overeenkomst voor tewerkstelling van huisarbeiders 1. Toepasselijke wetgeving 2. Schriftelijke overeenkomst 2.1. Algemeen 2.2. Inhoud 2.3. Sanctie 3. Gewaarborgd dagloon 4. Schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst wegens arbeidsongeschiktheid 5. Sollicitatieverlof 6. Voorrang voor een andere dienstbetrekking

94 95 95

15. Telewerkers 1. Definitie 2. Toepasselijke wetgeving 3. Plaats waar telewerk kan verricht worden 4. Vrijwillig karakter 5. Schriftelijke overeenkomst 5.1. Algemeen

95 95 95 96 96 96 96

Kluwer

93 93 93 93 94 94 94

XI

INHOUD

5.2. Inhoud 5.3. Sanctie 6. Arbeidsvoorwaarden 7. Organisatie van het telewerk 8. Apparatuur en communicatiekosten

96 97 97 97 97

16. Overeenkomst voor tewerkstelling van studenten 1. Toepassingsgebied 2. Leeftijdsvoorwaarden 3. Formaliteiten 4. Einde van de overeenkomst 5. Uitsluiting uit toepassingsgebied R.S.Z.-Wet

XII

97 97 98 98 98 98

17. Deeltijdse arbeid 1. Definitie 2. Beginsel van gelijke behandeling 3. Soorten arbeidsovereenkomsten voor deeltijdse arbeid 4. Vormvereisten 4.1. Algemeen 4.2. Inhoud van het geschrift 4.3. Sanctie 5. Arbeidsduur 5.1. Minimale wekelijkse arbeidsduur 5.2. Minimale duur van de werkperiode 5.3. Bijkomende uren 5.4. Toezicht op de prestaties van deeltijdse werknemers 6. Voorrang voor het verkrijgen van een andere betrekking 6.1. Aanvraag 6.2. Ontvangstbevestiging 6.3. Mededelingsplicht van de werkgever 6.4. Voorrang 6.5. Weigering van de deeltijdse werknemer 7. Loon 7.1. Algemeen 7.2. Bijkomende prestaties

98 98 98 99 99 99 99 99 100 100 101 101 102 103 103 103 103 103 104 104 104 104

18. Sportbeoefenaars 1. Betaalde sportbeoefenaars 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Begrip betaalde sportbeoefenaars 1.3. Wettelijk vermoeden 1.4. Soorten arbeidsovereenkomsten voor betaalde sportbeoefenaars 1.5. Leeftijdsvoorwaarde 1.6. Concurrentiebeding 1.7. Scheidsrechterlijk beding 2. Niet-professionele sportbeoefenaars 2.1. Begrip 2.2. Vrijheidsregeling 2.3. Vormvereisten 2.4. Concurrentiebeding 2.5. Scheidsrechterlijk beding

105 105 105 105 106 106 107 107 107 107 107 108 108 108 108


INHOUD

19. Klein verlet (kort verzuim) 1. Begrip 2. Voorwaarden 3. Duur

108 108 108 108

20. Vaderschaps-, adoptieverlof en verlof wegens pleegzorgen 1. Vaderschapsverlof 2. Adoptieverlof 2.1. Beginsel en duur 2.2. Aanvraag 2.3. Uitkering 2.4. Ontslagbescherming 3. Verlof wegens pleegzorgen 3.1. Rechthebbenden 3.2. Gebeurtenissen die recht geven op verlof 3.3. Duur 3.4. Verwittiging van de werkgever 3.5. Bewijs 3.6. Uitkering

110 110 110 110 111 111 111 111 111 112 112 112 112 112

21. Politiek verlof 1. Toepassingsgebied 2. Rechthebbenden op politiek verlof en duur van het politiek verlof 3. Politiek verlof 4. Tegemoetkoming van de politieke instellingen 5. Ontslagbescherming 5.1. Duur 5.2. Inhoud 5.3. Bewijslast 5.4. Sanctie

113 113 113 113 113 114 114 114 114 114

22. Beroepsloopbaanonderbreking 1. In aanmerking komende personen 2. Vergoeding voor de werknemer ten laste van de R.V.A. (onderbrekingsuitkering) 2.1. Bij onderbreking van de beroepsloopbaan 2.2. Bij vermindering van de arbeidsprestaties 2.3. Cumulatieregeling van de onderbrekingsuitkering 2.4. Recht op loopbaanonderbreking - algemeen 2.5. Verjaring 3. Vervangingsplicht

114 115

23. Tijdskrediet en loopbaanvermindering 1. Beginsel 2. Toepassingsgebied 3. Recht op een tijdskrediet 3.1. Beginsel 3.2. Duur 3.3. Ancie¨nniteitsvoorwaarde 3.4. Vergoeding 4. Recht op een 1/5-loopbaanvermindering 4.1. Beginsel

123 123 123 123 123 123 124 124 125 125

Kluwer

115 115 117 122 122 122 123

XIII

INHOUD

4.2. Duur 4.3. Toekenningsvoorwaarden 4.4. Vergoeding 5. Recht voor 50-plussers op een vermindering van de arbeidsprestaties 5.1. Beginsel 5.2. Duur 5.3. Toekenningsvoorwaarden 5.4. Vergoeding 5.5. Bijstand aan nieuwe werknemers 6. Verwittiging van de werkgever 7. Uitstel van de uitoefening van het recht door de werkgever 7.1. Algemeen 7.2. Bij 1/5-loopbaanvermindering door 55-plussers met sleutelfunctie 8. Intrekkingofwijzigingvandeuitoefeningvanhetrechtdoorde werkgever 8.1. Algemeen 8.2. Wijziging 1/5-loopbaanvermindering voor 55-plussers met sleutelfunctie 9. Voorkeur- en planningsmechanisme 10. Waarborgen voor de uitoefening van het recht 10.1. Recht op terugkeer naar de functie 10.2. Ontslagverbod 10.3. Schorsing van de opzeggingstermijn 11. Vervanging 12. Verlenging van de uitoefening van het recht 13. Cumulatieregeling van de onderbrekingsuitkering 13.1. Algemeen 13.2. Vorming, begeleiding of mentorschap van nieuwe werknemers 14. Verblijf 15. Aanvraag tot het bekomen van onderbrekingsuitkeringen 16. Aangifte van periodes tijdskrediet zonder uitkeringen 17. Verjaring 17.1. Voorwerp 17.2. Termijn 17.3. Stuiting

132 133 133 133 133 133 134 134

24. Crisistijdskredieten economischewerkloosheidvoor bedienden 1. Tijdelijke crisismaatregelen 2. Toepassingsgebied 3. Voorwaarden 4. Crisistijdskrediet 4.1. Voorwaarden 4.2. Duur 4.3. Uitkering 5. Economische werkloosheid voor bedienden 5.1. Beginsel 5.2. Voorwaarden 5.3. Uitkering 5.4. Duur

134 134 134 134 134 134 134 135 135 135 135 136 136

XIV

125 126 126 126 126 126 127 127 128 128 128 128 129 129 129 129 129 131 131 131 131 131 131 132 132


INHOUD

25. Recht op loopbaanonderbreking voor palliatieve verzorging 1. In aanmerking komende personen 2. Beginsel 3. Palliatieve verzorging 4. Duur 5. Procedure 6. Onderbrekingsuitkering 7. Ontslagverbod en ontslagbescherming 8. Opzegging

137 137 137 137 137 137 138 138 138

26. Recht op loopbaanonderbreking voor medische bijstand (zorgverlof) 1. Toepassingsgebied 2. Beginsel 3. Uitzondering voor K.M.O.’s met minder dan 10 werknemers 4. Definities 5. Bewijs 6. Duur 6.1. Algemeen 6.2. K.M.O.’s 7. Procedure 8. Onderbrekingsuitkering 9. Ontslagverbod en ontslagbescherming 10. Opzegging

138 138 138 139 139 139 139 139 140 140 141 141 141

27. Recht op ouderschapsverlof 1. Toepassingsgebied 2. Recht op ouderschapsverlof 3. Suppletieve regeling 4. Voorwaarden 4.1. Voorwaarden t.o.v. het kind 4.2. Voorwaarden t.o.v. de werknemer 5. Tenuitvoerlegging 5.1. Uitoefeningswijze 5.2. Voorstel van de werknemer 5.3. Wijze van kennisgeving 5.4. Stavingsstukken 5.5. Uitstel van het recht op ouderschapsverlof 5.6. Organisatieregels 6. Waarborgen voor de uitoefening van het recht 6.1. Recht op terugkeer naar de oude functie 6.2. Ontslagbescherming 6.3. Opzegging 7. Onderbrekingsuitkering

141 141 141 142 142 142 143 143 143 143 144 144 144 144 145 145 145 146 146

28. Verlof om dwingende redenen 1. Toepassingsgebied 2. Dwingende reden 2.1. Recht op afwezigheid zonder loon 2.2. Begrip dwingende reden 3. Duur van het verlof om dwingende redenen 3.1. Beginsel 3.2. Maximum

146 146 146 146 147 147 147 147

Kluwer

XV

INHOUD

4. Modaliteiten 4.1. Voorafgaande waarschuwing 4.2. Doelmatig gebruik 5. Arbeidsrechtelijke implicaties

147 147 147 148

29. Tijdelijke arbeid en uitzendarbeid 1. Reglementeringvande tijdelijkearbeiden vandearbeidsovereenkomst voor uitvoering van tijdelijk werk 1.1. Definitie 1.2. Voorwaarden 1.3. Arbeidsovereenkomst voor uitvoering van tijdelijke arbeid 2. Reglementering van de uitzendarbeid 2.1. Arbeidsovereenkomst voor uitzendarbeid 2.2. Verhoudingen tussen uitzendbureau en gebruiker 2.3. Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd 3. Reglementering van het ter beschikking stellen van vaste werknemers ten behoeve van gebruikers 3.1. Principieel verbod 3.2. Toegelaten terbeschikkingstelling

30. Industrie¨le leerovereenkomsten 1. Toepassingsgebied 2. Definitie 3. Leeftijdsgrenzen 4. Beroepen 5. Vormvereisten 6. Proeftijd 7. Duur 8. Verjaring 9. Verplichtingen van de partijen 9.1. Verplichtingen van de leerling 9.2. Verantwoordelijkheid van de leerling 9.3. Verplichtingen van de patroon of de opleidingsverantwoordelijke 10. Vergoeding 11. Schorsing van de uitvoering van de leerovereenkomst 12. Verlenging van de leerovereenkomst in geval van niet-slagen 13. Einde van de leerovereenkomst 13.1. Algemeen 13.2. Beeïndiging wegens dringende reden 13.3. Beeïndiging wanneer de opleiding niet tot een goed einde kan gebracht worden 13.4. Inlichting van het paritair leercomite´ 13.5. Vergoedingingevalvanontslagzonderdringendereden 13.6. Beeïndiging tijdens de proeftijd

XVI

148 148 148 151 152 152 152 153 153 153 154 155

VI. OPLEIDINGSOVEREENKOMSTEN

31. Leerovereenkomsten middenstand 1. Leertijd 2. Leerovereenkomst 3. Vergoeding

148

155 155 155 155 155 155 156 156 156 156 156 156 156 156 157 157 158 158 158 158 159 159 159 159 159 159 160


INHOUD

32. Beroepsopleidingsovereenkomst in de Vlaamse Gemeenschap 1. Bevoegde instantie 2. Competentieontwikkeling 3. In aanmerking komende personen 4. Plaats van de beroepsopleiding 5. Beroepsopleiding in een competentiecentrum 5.1. Toelating 5.2. Overeenkomst voor beroepsopleiding 5.3. Voordelen voor de cursist 5.4. Aansprakelijkheid van de cursist 6. Beroepsopleiding in een onderwijsinstelling 7. Individuele beroepsopleiding in een onderneming 7.1. Algemeen stelsel 7.2. Bijzonder stelsel

160 160 161 161 161 161 161 161 162 162 162 163 163 164

33. Beroepsinlevingsovereenkomsten 1. Begrip 2. Uitgesloten van de regeling 3. Schriftelijke vaststelling 4. Verplichte vermeldingen 5. Vergoeding

166 166 166 167 167 168

34. Overeenkomst inzake inschakeling in het maatschappelijk en beroepsleven in de Franse Gemeenschap (CEFA) 1. Overeenkomst inzake inschakeling in het maatschappelijk en beroepsleven 2. Leerling 3. Opvangbedrijf 4. Duur van de overeenkomst 5. Vormvereisten 6. Aantal opleidingsuren 7. Opleidingsvergoeding 8. Geen aanwervingsverplichting

168 168 168 168 168 169 169 169 169

C. ARBEIDSVOORZIENING

170

VII. BIJZONDERE TEWERKSTELLINGSCIRCUITS

170

35. Plaatselijke werkgelegenheidsagentschappen 1. Beginsel 2. Oprichting 3. Bevoegdheid 4. In aanmerking komende activiteiten 5. In aanmerking komende werklozen 5.1. Ambtshalve ingeschreven kandidaten 5.2. Inschrijving op vrijwillige basis 5.3. Mag geen prestaties verrichten in het P.W.A. 6. Documenten 7. Rechtspositie 7.1. Arbeidsrechtelijk 7.2. Op het vlak van de sociale zekerheid 8. Vergoeding 8.1. Vergoeding door de gebruiker Kluwer

170 170 170 170 170 171 171 172 172 172 172 172 174 174 174 XVII

INHOUD

8.2. Vergoeding van de werknemer 9. Procedure 10. Stadswachters 10.1. Beginsel 10.2. Reglementering

175 175 175 175 176

36. Gesubsidieerde contractuelen 1. Als werkgever in aanmerking komende besturen 1.1. Plaatselijke besturen 1.2. Andere besturen 2. Gesubsidieerde contractuelen 2.1. Begrip 2.2. Voor aanwerving in aanmerking komende personen 2.3. Rechtspositie 3. Voordelen voor de besturen 3.1. Vrijstelling van werkgeversbijdragen voor sociale zekerheid 3.2. Premie

176 176 176 177 178 178 178 182 183

37. Derde arbeidscircuit 1. Toepassingsgebied 2. In aanmerking komende werknemers 3. In aanmerking komende werkgevers 4. Staatstussenkomst 4.1. Hoegrootheid van de Staatstussenkomst 4.2. Modaliteiten 4.3. Vergoeding vanwege de begunstigden 5. Rechtspositie van de werknemers 5.1. Arbeidsrechtelijk 5.2. T.a.v. de werkloosheidsreglementering

186 186 186 187 187 187 187 188 188 188 189

38. Startbanen 1. In aanmerking komende personen 2. Werkgevers 2.1. Openbare werkgever 2.2. Private werkgever behorend tot de non-profitsector 2.3. Werkgever uit de private sector 3. Vormen van startbaanovereenkomst 3.1. Minstens halftijdse arbeidsovereenkomst 3.2. Combinatie deeltijdse arbeidsovereenkomst – opleiding 3.3. Leerovereenkomst 4. Startbaanovereenkomst 4.1. Duur 4.2. Vergoeding 4.3. Sollicitatieverlof 4.4. Beeïndiging door de werknemer 5. Verplichting tot indienstneming 5.1. Werkgevers uit de openbare sector 5.2. Werkgevers uit de private sector 5.3. Berekening van de aanwervingsverplichting 5.4. Geen compensatie door ontslag 5.5. Vrijstelling van de tewerkstellingsverplichting

189 189 189 189 189 190 190 190

XVIII

183 183

190 190 190 190 190 191 191 191 191 192 192 193 194


INHOUD

6. Doelgroepvermindering voor jonge werknemers 7. Compensatoire vergoeding 39. Dienstencheques (federaal) 1. Algemeen 2. Beginselen 3. Buurtwerken of -diensten 4. Dienstencheque 5. Arbeidsovereenkomst dienstencheques 5.1. Algemeen 5.2. Eerste 3 maanden vanaf de eerste Dimona 5.3. Vanaf de eerste werkdag van de 4de maand na de eerste Dimona 5.4. Loon- en arbeidsvoorwaarden VIII. TEGEMOETKOMINGEN TER BEVORDERING VAN DE WERKGELEGENHEID

40. Tegemoetkomingen van de gewestelijke diensten voor arbeidsbemiddeling 1. Tegemoetkomingen van de Forem 1.1. Tegemoetkoming in de kosten van nieuwe installatie van werklozen 1.2. Tegemoetkoming in het loon van de werknemers getroffen door de overschakeling van hun onderneming 2. Tegemoetkomingen van de B.G.D.A. (ACTIRIS) 2.1. Beroepsoverstappremie 2.2. Tegemoetkoming in de kosten van nieuwe installatie van werklozen 2.3. Tegemoetkoming in het loon van werknemers door overschakeling getroffen 2.4. Hulp bij oprichting, uitbreiding of overschakeling van ondernemingen

194 194 195 195 195 195 196 197 197 197 197 198 198 198 198 198 200 201 201 203 204 205

41. Tewerkstellingspremies voor zeer kleine ondernemingen in het Waals Gewest 1. In aanmerking komende ondernemingen 1.1. Algemeen 1.2. Voorwaarden 1.3. Komen niet in aanmerking 2. Bedrag 3. Aanvraag 4. Betaling

206 206 206 207 207 207 207 207

42. Tewerkstellingspremie voor 50-plussers in het Vlaams Gewest 1. Beginsel 2. In aanmerking komende werkzoekenden 3. In aanmerking komende ondernemingen 4. Voorwaarden waaraan de onderneming moet voldoen 5. Bedrag 6. Toekenningsduur 7. Betaling 8. Cumulatieregelen

208 208 208 208 208 209 209 209 209

Kluwer

XIX

INHOUD

XX

43. Tewerkstellingspremie voor 50-plussers in het Duits taalgebied 1. Beginsel 2. In aanmerking komende werkzoekenden 3. In aanmerking komende ondernemingen 4. Voorwaarden waaraan de onderneming moet voldoen 5. Bedrag 6. Toekenningsduur 7. Betaling

209 209 210 210 210 210 211 211

44. Indienstneming van werklozen voor bepaalde projecten ten bate van K.M.O.’s in het Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk gewest 1. In aanmerking komende ondernemingen 2. In aanmerking komende projecten 3. Staatstegemoetkoming 3.1. Aard van de tegemoetkoming 3.2. Duur van de tenlasteneming 3.3. Omvang van de tenlasteneming 3.4. Bedrag van de staatstegemoetkoming 3.5. Uitbetaling van de staatstegemoetkoming 4. In aanmerking komende werknemers 5. Aanwervingsvoorwaarden 6. Rechtspositie van de werknemers 6.1. Arbeidsrechtelijk 6.2. Loon

211 211 211 212 212 212 212 212 212 212 212 213 213 213

45. Vlaamse aanmoedigingspremies in de prive´sector 1. Beginsel 2. Toepassingsgebied 3. Sectorakkoord, bedrijfsakkoord of toetredingsakte vereist 3.1. Sectorakkoord 3.2. Bedrijfsakkoord 3.3. Toetredingsakte 3.4. Neerlegging en registratie 4. Aanvullende regeling 5. Aanmoedigingspremie in het kader van het opleidingskrediet 5.1. Toekenningsvoorwaarden 5.2. Bedrag 6. Aanmoedigingspremie in het kader van het zorgkrediet 6.1. Toekenningsvoorwaarden 6.2. Bedrag 7. Aanmoedigingspremievoorondernemingeninmoeilijkheden of in herstructurering (overbruggingspremie) 7.1. Toekenningsvoorwaarden 7.2. Cumulatieregeling 7.3. Bedrag 8. Aanvraag 9. Betaling

213 213 213 213 213 214 214 214 214 215 215 215 215 215 216

46. Invoegbedrijven in het Vlaams Gewest 1. Beginsel 2. Toepassingsgebied 3. Erkenning van invoegbedrijven 4. Verbintenissen te onderschrijven door het invoegbedrijf

219 219 219 219 219

216 216 217 218 218 218


INHOUD

5. Invoegwerknemer 6. Premie 7. Procedure 47. Invoegbedrijven in het Waals Gewest 1. Beginsel 2. Invoegbedrijf 3. Moeilijk te plaatsen werkzoekende 4. Erkenningsvoorwaarden 5. Aanvraag tot erkenning 6. Subsidie¨ring 6.1. Subsidie voor bezoldiging bedrijfsleider 6.2. Aanwervingspremies 6.3. Subsidie voor aanwerving sociale begeleiders 48. Inschakelingsondernemingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 1. Beginsel 2. Doelgroep 3. Erkenningsvoorwaarden 3.1. Plaatselijke initiatieven voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid 3.2. Inschakelingsondernemingen 4. Erkenningsprocedure 5. Subsidie¨ring 5.1. Duur 5.2. Plaatselijke initiatieven voor de ontwikkeling van de werkgelegenheid 5.3. Inschakelingsondernemingen

220 220 221 222 222 222 222 222 222 223 223 223 223 224 224 224 225 225 225 226 226 226 226 227

49. Lokale diensteneconomie in het Vlaams Gewest 1. Beginsel 2. Erkenning voor lokale diensteneconomie 2.1. Organisaties die kunnen erkend worden 2.2. Voorwaarden voor erkenning 2.3. Aanvraag tot erkenning 2.4. Beslissing tot erkenning 3. Doelgroepwerknemers 4. Financiering

228 228 228 228 228 229 229 229 229

50. Doorstromingsprogramma’s 1. Samenwerkingsakkoord tussen de Federale Staat en de Gewesten 1.1. Beginsel 1.2. Erkenningsvoorwaarden 1.3. Werkgevers 1.4. Project 1.5. Werknemers 1.6. Forfaitaire vergoeding van de federale overheid 1.7. Toepassing van het banenplan 1.8. Saldo van de financiering 1.9. Rechtspositie van de werknemers

230

Kluwer

230 230 230 231 231 231 232 232 232 232

XXI

INHOUD

2. Vlaams doorstromingsprogramma (werkervaring) 2.1. Het stelsel van de werkervaring 2.2. In aanmerking komende promotoren 2.3. In aanmerking komende werknemers 2.4. Subsidie¨ringsvoorwaarden 2.5. Premies 2.6. Terbeschikkingstelling 2.7. Garantiebepalingen voor doelgroepwerknemers 2.8. Procedure 3. Waals doorstromingsprogramma 3.1. Niet-commercie¨le sector 3.2. Werknemers 3.3. Werkgevers 3.4. Wedden en sociale bijdragen 3.5. Voorwaarden voor de overname van wedden en sociale bijdragen 3.6. Procedure 3.7. Rechtspositie van de werknemers 4. Doorstromingsprogramma in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4.1. Werknemers 4.2. Loon en jaarlijkse vakantie 4.3. Premie 4.4. Procedure 51. Tegemoetkomingen ter bevordering van de tewerkstelling in het Waals Gewest 1. Beginsel 2. In aanmerking komende werkgevers 2.1. Plaatselijke, gewestelijke en gemeenschapsoverheden 2.2. Werkgevers van de niet-commercie¨le sector 2.3. Werkgevers van de onderwijssector 2.4. K.M.O.’s en spin-offs 3. In aanmerking komende werkzoekenden 3.1. Eerste categorie 3.2. Tweede categorie 3.3. Derde categorie 4. Voorwaarden voor tegemoetkoming 5. Toekenning en aanwending van de punten 5.1. Toekenning van de punten 5.2. Aanwending van de punten 6. Bedrag van de tegemoetkoming 7. Aanvraag 8. Betaling van de tegemoetkoming 9. Vrijstelling van R.S.Z.-bijdragen 10. Rechtspositie van de werknemers 52. Ervaringsfonds 1. Beginsel:toelagen om vervroegdeuitstroomvan ouderewerknemers te voorkomen 2. In aanmerking komende acties 2.1. Acties van werkgevers

XXII

233 233 234 234 235 236 238 238 238 239 239 239 239 240 241 241 241 242 242 242 242 242 243 243 243 243 243 244 244 244 244 244 245 246 246 246 247 247 247 247 247 247 248 248 248 248


INHOUD

3.

4.

5. 6. 7.

2.2. Acties van fondsen voor bestaanszekerheid of paritaire vormingscentra Toekenningsvoorwaarden 3.1. Voor de werkgever 3.2. Voor de fondsen voor bestaanszekerheid of paritaire vormingscentra Bedrag 4.1. Toelage voor de werkgever 4.2. Toelage voor de fondsen voor bestaanszekerheid of de paritaire vormingscentra Aanvraag Betaling Cumulatieverbod

248 249 249 249 249 249 250 250 250 250

53. Start- en stagebonus 1. Beginsel 2. Startbonus 2.1. Toekenningsvoorwaarden 2.2. Bedrag 3. Stagebonus 3.1. Toekenningsvoorwaarden 3.2. Bedrag 4. Aanvraag 4.1. Globaal aanvraagdossier 4.2. Aanvraag tot betaling

250 250 251 251 251 251 251 251 251 251 252

54. Tewerkstelling van jongeren in de social profitsector 1. Toepassingsgebied 2. Beginsel 3. Projecten 4. Maximumbedrag 5. Maximumleeftijd 6. Verhouding tot de startbaanverplichting

252 252 252 252 253 253 253

IX. WERKGELEGENHEIDSBEVORDERING VIA SOCIALE ZEKERHEID

253

55. Activering van werkloosheidsuitkeringen 1. Doorstromingsprogramma’s 1.1. Algemeen 1.2. Duur

254 254 254 254

1.3. Bedrag 1.4. Doelgroepvermindering 1.5. Terbeschikkingstelling in het kader van doorstromingsprogramma’s 2. Herinschakeling van zeer moeilijk te plaatsen werklozen (sociale inschakelingseconomie) 2.1. Algemeen 2.2. In aanmerking komende werkgevers 2.3. In aanmerking komende werknemers 2.4. Bedrag 2.5. Aard 2.6. Doelgroepvermindering (SINE-lastenverlaging) Kluwer

255 255 255 255 255 255 256 256 257 257

XXIII

INHOUD

3. Plan Activa 3.1. Gewone activering 3.2. Versterkte activering of Win-Winplan (crisismaatregel) 3.3. Aanwerving werkzoekenden door lokale overheden in het kader van het lokaal veiligheids- en preventiebeleid 4. Activa Start 4.1. In aanmerking komende werkgevers 4.2. Werkuitkering 4.3. Cumulatieverbod 4.4. Doelgroepvermindering 5. Terbeschikkingstelling door werkgeversverbanden 5.1. Algemeen 5.2. In aanmerking komende werkgevers 5.3. Activering van de werkloosheidsuitkering 5.4. De arbeidsovereenkomst tussen de werkgeversgroepering en de werknemer 5.5. Deovereenkomsttussendewerkgeversgroeperingende gebruiker 6. Invoeginterim 7. Ervaringsuitkering 7.1. Begunstigden 7.2. Toekenningsvoorwaarden 7.3. Bedrag 7.4. Toekenningsduur 7.5. Doelgroepvermindering 8. Cumulatieverbod

257 257 259 260 263 263 263 264 264 264 264 264 264 265 265 265 265 265 265 266 266 266 266 267

X. SLUIKWERK

56. Beteugeling van sluikwerk 1. Bouwwerken 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Verbodsbepalingen 1.3. Vrijstellingen 2. Sluikwerk met handels- of ambachtskarakter 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Vermoeden van sluikwerk 2.3. Verbodsbepaling 2.4. Vrijstellingen

267 267 267 267 268 268 268 268 268 269

XI. WERVING, SELECTIE EN OUTPLACEMENT

269

57. Arbeidsbemiddeling 1. Begrip 2. Publieke arbeidsbemiddeling 3. Private arbeidsbemiddeling

269 269 269 269

58. Werving en selectie 1. Begripsbepaling 2. Plichten van de werkgever

270 270 270

59. Recht op outplacementbegeleiding 1. Toepassingsgebied

270 270

XXIV


INHOUD

2. Recht op outplacementbegeleiding 2.1. Begrip 2.2. Voorwaarden 2.3. Outplacementaanbod 3. Dienstverlener 4. Duur van de outplacementbegeleiding 5. Kostprijs van de outplacementbegeleiding 6. Afwezigheid tijdens de opzeggingstermijn 7. Sanctie voor de werkgever die zijn verplichtingen inzake outplacement niet naleeft

270 270 271 271 273 273 273 274 274

D. ARBEIDSREGLEMENTERING

274

XII. ARBEIDSVERBODEN

274

60. Kinderarbeid 1. Beginsel 2. Afwijkingen

274 274 274

61. Verbod om bepaalde arbeid te verrichten 1. Voor jeugdige werknemers 2. Voor werknemers tussen 18 en 21 jaar 3. Sport

275 275 275 275

62. Moederschapsbescherming 275 1. Zwangerschapsonderzoeken 275 2. Kraamverlof 276 3. Verlofdagen van postnatale rust 276 4. Bescherming tegen ontslag 277 4.1. Periode van de bescherming 277 4.2. Draagwijdte van de bescherming 277 4.3. Sanctie 277 5. Bijzondere beschermingsmaatregelen betreffende het verrichten van arbeid 277 6. Vaderschapsverlof 277 7. Recht op borstvoedingspauzes 278 8. Moederschapsverzekering 278 XIII. ARBEIDSTIJDREGELING

278

63. Zondagsrust 1. Beginsel 2. Uitzonderingen 3. Inhaalrust

278 278 278 279

64. Arbeids- en rusttijden 1. Arbeidsduur 1.1. Wettelijke grenzen 1.2. Verhoging van de wettelijke grenzen 1.3. Minimumduur van elke werkperiode 1.4. Overwerk zonder inhaalrust 1.5. Overwerk dat aanleiding geeft tot inhaalrust 1.6. Flexibele arbeidsregeling

279 279 279 279 279 280 280 282

Kluwer

XXV

INHOUD

1.7. Loon voor overwerk 2. Eerbiediging van het werkrooster 3. Rusttijden 3.1. Regel 3.2. Afwijkingen 3.3. Cumulatie met zondagsrust 4. Pauzes 4.1. Regel 4.2. Afwijking 5. Arbeidsregeling voor jeugdige werknemers 65. Nachtarbeid 1. Algemeen stelsel 1.1. Begrip 1.2. Beginsel 1.3. Uitzonderingen 1.4. Procedure voor het invoeren van een arbeidsregeling met nachtprestaties 2. Bijzondere regeling voor jeugdige werknemers 2.1. Beginsel 2.2. Begrip nachtarbeid 2.3. Uitzonderingen 3. Begeleiding van sommige nachtprestaties 3.1. In aanmerking komende arbeidsregelingen 3.2. Begeleidingsmaatregelen 3.3. Onderhandeling in het paritair comite´ 3.4. Bijzondere bepalingen 3.5. Gelijkwaardige rechten 4. Beperking van de duur van zware nachtarbeid 4.1. Regel 4.2. Uitzondering 66. Betaalde feestdagen 1. Verbod van tewerkstelling tijdens de feestdagen 1.1. Beginselen 1.2. Vervangingvande feestdagen diemet eenzondag ofeen gewone inactiviteitsdag samenvallen 1.3. Inhaalrust bij tewerkstelling op een feestdag 2. Loon voor de feestdagen 2.1. Regel 2.2. Schorsing van de arbeidsovereenkomst 2.3. Tijdelijke werkloosheid 2.4. Einde van de arbeidsovereenkomst 67. Invoering van nieuwe arbeidsregelingen 1. Toepassingsgebied 2. Toelating om af te wijken van sommige wettelijke bepalingen 2.1. Wettelijke bepalingen waarvan kan worden afgeweken 2.2. Voorwaarden waaronder van die wettelijke bepalingen kan worden afgeweken 3. Nadere regelen voor de toepassing van nieuwe arbeidsregelingen 3.1. Overwerk XXVI

282 283 283 283 283 284 284 284 284 284 285 285 285 285 285 285 286 286 286 286 287 287 287 289 289 289 290 290 290 290 290 290 291 291 291 291 291 292 293 293 293 294 294 294 295 295


INHOUD

3.2. Loon 3.3. Arbeidsreglement

295 295

68. Jaarlijkse vakantie 1. Toepassingsgebied 2. Duur van de vakantie 2.1. Beginselen 2.2. Arbeiders en leerlingen 2.3. Bedienden 3. Vaststelling van de vakantiedatum en eventuele verdeling van de vakantie 3.1. Beslissingsbevoegdheid 3.2. Criteria 4. Vakantiegeld 4.1. Arbeiders en leerling-arbeiders 4.2. Bedienden en leerling-bedienden 4.3. Inhouding op het dubbel vakantiegeld

299 299 299 300 300 301 303 303

XIV. WELZIJN OP HET WERK

69. Welzijnsbeleid 1. Dynamisch risicobeheersingssysteem 2. Risicoanalyse 3. Globaal preventieplan 4. Jaarlijks actieplan 5. Onthaal en begeleiding van de werknemers 6. Informatie van de werknemers 7. Vorming van de werknemers 8. Maatregelen bij noodsituaties 9. Maatregelen in geval van ernstig arbeidsongeval 10. Documenten

303 303 304 304 304 304 304 304 305 305 306

70. Interne en externe dienst voor preventie en bescherming op het werk 1. Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk 1.1. Oprichting 1.2. Departement belast met medisch toezicht 1.3. Samenstelling 1.4. Opdrachten 2. Externe dienst voor preventie en bescherming op het werk 2.1. Oprichting 2.2. Samenstelling 2.3. Opdrachten 3. Taakverdeling tussen de interne en externe diensten voor preventie en bescherming op het werk 3.1. Beginsel 3.2. Uitzondering: verplicht door de interne dienst te vervullen opdrachten en taken 3.3. Uitzondering: verplicht door de externe dienst te vervullen opdrachten en taken 3.4. Medisch toezicht

Kluwer

295 295 296 296 297 298

306 306 306 307 307 309 310 310 311 311 311 311 311 312 312

XXVII

INHOUD

71. Verboden/toegelaten medische onderzoeken 1. Toepassingsgebied 2. Beginsel 3. Informatieverplichting 3.1. In geval van onderzoek 3.2. In geval van verergering van kwalen 4. Tussenkomst preventieadviseur-arbeidsgeneesheer

312 312 312 313 313 313 313

72. Gezondheidstoezicht op werknemers 1. Doelstelling 2. Verplichtingen van de werkgever 2.1. Algemeen 2.2. In geval van blootstelling aan bijzondere risico’s 3. Voorschriften gemeen aan alle onderzoekingen 4. Beperking van de toegelaten onderzoeken 5. Verschillende vormen van gezondheidsbeoordeling 5.1. Voorafgaande gezondheidsbeoordeling 5.2. Periodieke gezondheidsbeoordeling 5.3. Onderzoek voorafgaand aan de werkhervatting 5.4. Onderzoek bij werkhervatting 5.5. Spontane raadpleging 5.6. Voortgezet gezondheidstoezicht 5.7. Gezondheidsbeoordelingdefinitiefarbeidsongeschikte werknemer 6. Gezondheidsdossier 7. Beslissingvandepreventieadviseur-arbeidsgeneesheer,overlegprocedure en beroep

313 313 313 313 314 314 315 315 315 315 316 316 317 317

73. Bescherming van jongeren op het werk 1. Jongeren op het werk 2. Risicoanalyse 3. Preventiemaatregelen 4. Verbodsbepalingen 4.1. Verbod gevaarlijke arbeid te verrichten 4.2. Uitzonderingen op het verbod 5. Gezondheidstoezicht 5.1. Passend gezondheidstoezicht 5.2. Specifiek gezondheidstoezicht: voorafgaande gezondheidsbeoordeling 5.3. Specifiek gezondheidstoezicht: periodieke gezondheidsbeoordeling

318 318 319 319 319 319 320 320 320

74. Voorkoming van stress op het werk 1. Definitie van stress 2. Doel van de C.A.O. 3. Verplichtingen van de werkgever 3.1. Algemeen: een stressbeleid voeren 3.2. Overleg 3.3. Voorlichting van de werknemers 3.4. Opleiding van de werknemers 4. Verplichtingen van de werknemers

321 321 321 321 321 321 322 322 322

XXVIII

317 318 318

320 321


INHOUD

75. Bescherming tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk 1. Beginsel 2. Definities 3. Maatregelen 4. Aanduiding van een preventieadviseur en vertrouwenspersonen 4.1. Preventieadviseur 4.2. Vertrouwenspersoon 5. Actiemogelijkheden voor werknemers 5.1. Actiemogelijkheden 5.2. Interne klachtenprocedure 5.3. Bewijslast 6. Ontslagbescherming 6.1. Ontslagverbod 6.2. Bewijslast 6.3. Wederindienstneming of herstel van de arbeidsvoorwaarden 6.4. Sanctie 76. Alcohol- en drugsbeleid in de onderneming 1. Verplichtingen van de werkgever 1.1. Een alcohol- en drugsbeleid voeren 1.2. Overleg 1.3. Voorlichting van de werknemers 1.4. Opleiding van de werknemers 2. Verplichtingen van de hie¨rarchische lijn 3. Verplichtingen van de werknemers 4. Rol van de preventieadviseurs 5. Evaluatie XV. LOON, KOSTEN EN FINANCIE¨ LE PARTICIPATIE

322 322 322 323 323 323 324 324 324 325 326 326 326 327 327 327 328 328 328 329 329 329 329 330 330 330 330

77. Bescherming van het loon 1. Bescherming van het loon 1.1. Wijze van uitbetaling van het loon 1.2. Uitbetaling in natura 1.3. Uitbetalingstijdstippen 2. Inhoudingen op het loon 2.1. Toegelaten inhoudingen 2.2. Grenzen van de inhoudingen

330 330 330 331 331 332 332 333

78. Beslag op en overdracht van het loon 1. Inkomsten uit arbeid 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Begrenzing 2. Sociale uitkeringen 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Begrenzing 3. Bedragen die op zichtrekening staan 4. Uitzonderingen

333 333 333 333 334 334 334 334 335

Kluwer

XXIX

INHOUD

79. Hoogte van het loon 1. Algemeen 2. Loonmatiging

335 335 335

80. Indexering van het loon 1. Beginselen 2. Afgevlakte index 3. Gezondheidsindex 3.1. Toepassingsgebied 3.2. Indexaanpassingen vanaf 01.01.1994 3.3. Sancties

336 336 336 336 336 337 337

81. Minimummaandinkomen 1. Werknemers van minstens 21 jaar 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Bedrag 1.3. Tenuitvoerlegging 2. Werknemers onder de 21 jaar 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Bedrag

337 337 337 337 337 338 338 338

82. Vervoerskosten 1. Toepassingsgebied 2. Tegemoetkoming van de werkgevers 2.1. Bedrag 2.2. Terugbetalingstijdstip

339 339 339 339 343

83. Werknemersparticipatie 1. Participatieplan 2. Werkgevers die een participatieplan kunnen invoeren 3. Invoering van een participatieplan 4. Alle werknemers moeten kunnen deelnemen 5. Voorwaarde: loon-C.A.O. 6. Maximale deelname 7. Differentiatie van de individuele uitkering 8. Onbeschikbaarheid van de aandelen 9. Handhaving van de tewerkstelling en het loon 10. Werknemersparticipatie is geen loon

343 343 343 343 344 344 344 344 344 345 345

84. Niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen 1. Begrip 2. Invoering 3. Niet ter vervanging van loon 4. Informatiefiche 5. Er kunnen geen rechten aan ontleend worden 6. Geen R.S.Z.-bijdragen, wel bijzondere werkgeversbijdrage

345 345 345 346 346 346 346 346

XVI. BESCHERMING TEGEN DISCRIMINATIE

85. Algemeen discriminatieverbod 1. Discriminatieverbod 2. Rechtvaardiging van onderscheid 2.1. Rechtvaardiging van direct onderscheid XXX

346 346 347 347


INHOUD

2.2. Rechtvaarding van indirect onderscheid 2.3. Algemene rechtvaardigingsgronden 3. Rechtsbescherming 3.1. Algemeen 3.2. Bescherming tegen represaillemaatregelen van werkgever na klacht op het vlak van de arbeidsbetrekkingen 3.3. Schadevergoeding 4. Bewijslast

348 348 349 349 349 350 351

86. Verbod van discriminatie op grond van geslacht 1. Discriminatieverbod 2. Rechtvaardiging van onderscheid op grond van geslacht 2.1. Rechtvaardiging van direct onderscheid 2.2. Rechtvaardiging van indirect onderscheid 2.3. Algemene rechtvaardigingsgronden 3. Rechtsbescherming 4. Bewijslast

351 351 352 352 352 352 353 353

87. Verbod van rassendiscriminatie 1. Discriminatieverbod 2. Rechtvaardiging van onderscheid 2.1. Rechtvaardiging van direct onderscheid 2.2. Rechtvaardiging van indirect onderscheid 2.3. Algemene rechtvaardigingsgronden 3. Rechtsbescherming 4. Bewijslast

353 353 353 353 354 354 354 354 354

XVII. BESCHERMING VAN HET PRIVE´ LEVEN

88. Camerabewaking op de arbeidsplaats 1. Begrip camerabewaking 2. Toegelaten doeleinden 3. Omschrijving van het doeleinde 4. Voortdurende of tijdelijke camerabewaking 5. Proportionaliteit 6. Geen inmenging in de persoonlijke levenssfeer 7. Informatie aan de ondernemingsraad 8. Onderzoek door de ondernemingsraad 9. Camerabewaking met bewaring van de beeldgegevens 10. Kennisname en verbetering van de gegevens

354 354 355 355 355 355 355 356 356 356 357

89. Controle van internet en e-mail-gebruik op het werk 1. Doel van de C.A.O. nr. 81 2. Situering t.o.v. de overige wetgeving 3. Elektronische on-linecommunicatiegegevens 4. Regeling van het gebruik van elektronische on-linecommunicatiegegevens 5. Regels voor de globale controle 5.1. Algemeen 5.2. Finaliteitsbeginsel 5.3. Proportionaliteitsbeginsel 5.4. Transparantiebeginsel

357 357 357 357

Kluwer

358 358 358 358 358 358

XXXI

INHOUD

6. Regels voor de individualisering 6.1. Prive´-communicatie 6.2. Finaliteitsbeginsel 6.3. Proportionaliteitsbeginsel 6.4. Procedurevoorwaarden

359 359 359 359 359

90. Controle van werknemers bij het verlaten van de onderneming 1. Beginsel: verbod 2. Afwijking: uitgangscontrole van werknemers 3. Voorwaarden voor uitgangscontrole van werknemers 3.1. Finaliteit 3.2. Proportionaliteit 3.3. Wijze van uitgangscontrole 3.4. Transparantie en procedure 3.5. Toestemming

360 360 360 360 360 361 361 361 361 362

XVIII. VORMING VAN DE WERKNEMER

91. Sociale promotie 1. Vergoeding van sociale promotie 1.1. Gerechtigden 1.2. In aanmerking komend onderwijs en cursussen 1.3. Voorwaarden voor toekenning 1.4. Schuldenaar 1.5. Bedrag van de vergoeding 1.6. Toekenningsprocedure 2. Recht afwezig te zijn 2.1. Gerechtigden 2.2. Duur van de afwezigheid

362 362 362 362 362 362 363 363 364 364 364

92. Educatief verlof 1. Toepassingsgebied 1.1. In aanmerking komende personen 1.2. In aanmerking komende opleiding 2. Betaald educatief verlof 2.1. Rechten van de werknemers 2.2. Planning van het betaald educatief verlof 2.3. Verplichtingen van de werknemers 2.4. Verlies van het voordeel van het betaald educatief verlof 2.5. Ontslagbescherming 2.6. Verdeling van de lasten 2.7. Verjaring

364 364 364 364 366 366 367 368 368 368 369 369

93. Overheidssteun voor opleiding van werknemers in het Vlaams gewest 1. Overheidssteun voor K.M.O.’s voor ondernemerschapsbevorderende diensten (K.M.O.-portefeuille) 1.1. Beginsel 1.2. In aanmerking komende ondernemingen 1.3. Voor opleiding in aanmerking komende personen 1.4. Loon en vormingsattest 1.5. Steunintensiteit 1.6. Procedure XXXII

370 370 370 370 371 371 371 371


INHOUD

1.7. Europese regelgeving 2. Steun voor een strategisch opleidingsproject 2.1. Beginsel 2.2. In aanmerking komende ondernemingen 2.3. Steunintensiteit 2.4. Procedure 2.5. Betaling 3. Opleidings -en begeleidingscheques voor werknemers 3.1. Beginsel 3.2. In aanmerking komende werknemers 3.3. In aanmerking komende opleidingen, begeleiding en erkende verstrekkers 3.4. Cheques 3.5. Cumulatieverbod

372 372 372 372 373 373 373 374 374 374

94. Financie¨le incentives voor opleiding in het Frans taalgebied 1. Beginsel 2. Opleidingscheques 2.1. Algemeen 2.2. Procedure 3. Aanpassingskrediet 3.1. Algemeen 3.2. Maximale duur van de opleidingen 3.3. Bedrag 3.4. Procedure

375 375 375 375 376 376 376 376 377 377

95. Opleidingssteun in de Duitstalige gemeenschap 1. Beginsel 2. In aanmerking komende ondernemingen 3. In aanmerking komende werknemers 4. In aanmerking komende opleidingen 5. Steunintensiteit 6. Procedure 7. Betaling

377 377 377 378 378 378 378 378

XIX. BESCHERMING BIJ HERSTRUCTURERING

96. Sluiting van ondernemingen 1. Definities 1.1. Onderneming 1.2. Sluiting 2. Informatieverplichting 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Aan de sluiting voorafgaande informatie 3. Sluitingsvergoeding 3.1. Beginsel 3.2. Toepassingsgebied 3.3. Gerechtigden 3.4. Uitgesloten 3.5. Bedrag 3.6. Cumulatieregelen 3.7. Tijdstip van betaling

Kluwer

374 374 375

379 379 379 379 379 380 380 380 381 381 381 382 382 382 382 383

XXXIII

INHOUD

4. Sluitingsfonds: tussenkomst als waarborg 4.1. Sluitingsfonds 4.2. Verplichtingen van de werkgevers t.a.v. het Sluitingsfonds 4.3. Tussenkomsten van het Sluitingsfonds

383 383 383 383

97. Collectief ontslag 1. Vergoeding wegens collectief ontslag 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Begrip collectief ontslag 1.3. Vergoeding wegens collectief ontslag 2. Inlichtingen en raadpleging 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Begrip collectief ontslag 2.3. Procedure van raadpleging 2.4. Betwistingsmogelijkheid voor de werknemer 3. Kennisgeving van het collectief ontslag 3.1. Toepassingsgebied 3.2. Kennisgeving

389 389 389 389 389 390 390 390 390 390 391 391 392

98. Overdracht van ondernemingen 1. Overgang van ondernemingen krachtens overeenkomst 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Behoud van de rechten van de werknemers 1.3. Beeïndiging van de arbeidsovereenkomst 2. Overname in het kader van een gerechtelijk akkoord 2.1. Behoud van de rechten van de werknemers 2.2. Uitzonderingen 3. Overdracht onder gerechtelijk gezag in het kader van een procedure tot gerechtelijke reorganisatie 3.1. Behoud van de rechten van de werknemers 3.2. Uitzonderingen 4. Overname van werknemers in geval van overname van activa na faillissement 4.1. Toepassingsgebied 4.2. Rechten van de overgenomen werknemers 5. Informatie van de werknemers

392 392 392 392 392 393 393 393

99. Activerend beleid bij herstructureringen 1. Toepassingsgebied 2. Definities 2.1. Werkgever in herstructurering 2.2. Collectief ontslag 2.3. Werknemer ontslagen in het kader van de herstructurering 3. Tewerkstellingscel 3.1. Oprichting 3.2. Taak 3.3. Samenstelling 3.4. Inschrijving 4. Inschakelingsvergoeding voor de werknemers 4.1. Principe 4.2. Betalingsperiode

395 395 395 395 395

XXXIV

393 393 393 394 394 394 395

396 396 396 396 397 397 398 398 398


INHOUD

4.3. Inschakelingsvergoeding 4.4. Gevolgen voor de beeïndiging van de arbeidsovereenkomst 4.5. Mogelijkheid tot gedeeltelijke terugbetaling door de R.V.A.

398 398 399

100. Tussenkomst in outplacementkost werkgever in herstructurering 399 1. Beginsel 399 2. Verminderingskaart herstructureringen 399 3. Bedrag van de tussenkomst 400 101. Sociaal interventiefonds 1. Opdracht 2. Personen voor wie het Sociaal Interventiefonds tussenkomt 3. Herplaatsing 4. Aanvraag tot tegemoetkoming 5. Tegemoetkoming

400 400 400 401 401 401 402

XX. TAALGEBRUIK

102. Taalgebruik 1. Werkgevers met een exploitatiezetel in Brussel-Hoofdstad 1.1. In aanmerking komende documenten 1.2. Te gebruiken taal 1.3. Sanctie 2. Werkgevers met een exploitatiezetel in gemeenten met taalfaciliteiten 2.1. In aanmerking komende documenten 2.2. Te gebruiken taal 2.3. Sanctie 3. Werkgevers met een exploitatiezetel in eentalig Nederlands taalgebied 3.1. In aanmerking komende handelingen en documenten 3.2. Te gebruiken taal 3.3. Sanctie 4. Werkgevers met een uitbatingszetel in eentalig Frans taalgebied 4.1. In aanmerking komende handelingen en documenten 4.2. Te gebruiken taal 4.3. Sanctie

Kluwer

402 402 402 402 402 402 402 402 402 402 402 403 403 403 403 403 403

XXXV

INHOUD

Deel II. Socialezekerheidsrecht

405

A. ALGEMEEN

405

XXI. INDEXERING

405

103. Indexering socialezekerheidsprestaties 1. Toepassingsgebied 2. Spilindex 3. Koppeling 4. Mechanisme 5. Uitwerking 6. Omrekeningscoe¨fficie¨nten van de indexcijfers

405 405 405 405 405 406 406

XXII. DISCRIMINATIEVERBOD

406

104. Discriminatieverbod

406

B. SOCIALE ZEKERHEID VOOR WERKNEMERS

407

XXIII. SOCIALEZEKERHEIDSSTRUCTUUR VOOR WERKNEMERS

407

105. Toepassingsgebied sociale zekerheid werknemers 1. Beginselen 2. Uitbreidingen 2.1. Kunstenaars 2.2. Uitbreiding wat betreft personen tewerkgesteld in de particuliere sector 2.3. Bijzondere categoriee¨n 2.4. Uitbreiding wat betreft personen tewerkgesteld in de publieke sector 3. Beperkingen 3.1. Beperking voor personen tewerkgesteld in de particuliere sector 3.2. Beperkingen voor personen tewerkgesteld in de publieke sector 4. Uitsluitingen 4.1. Ziekenhuisgeneesheren 4.2. Kortstondige betrekkingen 4.3. Bijkomstige betrekkingen 4.4. P.W.A.-werknemers 4.5. Kansarme jongeren (K.B. nr. 499) 5. Betwistingen 5.1. Beroep van werknemer tegen beslissing R.S.Z. tot onderwerping of niet-onderwerping 5.2. Bedrieglijke onderwerping aan de socialezekerheidsregeling voor werknemers 106. Bijdrageregeling sociale zekerheid werknemers 1. Loon 1.1. Algemene regeling XXXVI

407 407 407 407 408 408 408 411 411 413 413 413 413 414 416 416 417 417 417 417 417 417


INHOUD

1.2. Bijzondere categoriee¨n van werknemers 2. Bijdragen die op het loon worden berekend 2.1. Algemeen: bijdragen aan de R.S.Z. 2.2. Loonmatigingsbijdrage 2.3. Bijdragetenvoordelevande personendie behorentot de risicogroepen 2.4. Werkgeversbijdrage voor actieve begeleiding en opvolging van werklozen 2.5. Bevordering van initiatieven inzake kinderopvang 2.6. Bijzondere bijdrage voor tijdelijke werkloosheid en ancie¨nniteitstoeslag 2.7. Solidariteitsbijdrage studenten 2.8. Fonds voor sluiting van ondernemingen 2.9. Betaald educatief verlof 2.10. Bijdrage Asbestfonds 2.11. Specifieke werkgeversbijdrage arbeidsongevallen 3. Bijdragen die niet op het loon worden berekend 3.1. Bijzondere bijdrage op stortingen voor buitenwettelijke pensioenvoordelen 3.2. Bijdrage op de verzekeringspremies inzake hospitalisatie 3.3. Bijzondere forfaitaire bijdrage voor tijdelijke werkloosheid 3.4. Bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid 3.5. Bijzondere bijdragen bij brugpensioen 3.6. Solidariteitsbijdrage voor gebruik bedrijfswagen 3.7. Solidariteitsbijdrage op winstuitkering bij werknemersparticipatie 3.8. Bijzondere werkgeversbijdrage en inhouding op de aanvullende vergoeding bij sommige socialezekerheidsuitkeringen 3.9. Bijdrage op niet-recurrente resultaatsgebonden voordelen 3.10. Solidariteitsbijdrage voor werkgevers die de verkeersboetes van hun werknemers betalen 4. Bijdrageverminderingen 4.1. Algemene voorwaarden om aanspraak te maken op eéń van de bijdrageverminderingen 4.2. Harmonisering en vereenvoudiging van de regelingen inzakeverminderingenvansocialezekerheidsbijdragen 4.3. Structurele vermindering 4.4. Doelgroepvermindering oudere werknemers 4.5. Doelgroepvermindering oudere werknemer met refertekwartaalloon < 12.000 EUR 4.6. Doelgroepvermindering langdurig werkzoekenden 4.7. Doelgroepvermindering voor eerste aanwervingen 4.8. Doelgroepvermindering voor jonge werknemers 4.9. Doelgroepvermindering voor jonge werknemers met refertekwartaalloon < 6.030 EUR 4.10. Doelgroepvermindering voor mentors 4.11. Doelgroepvermindering voor collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek

Kluwer

426 430 430 431 432 432 433 433 435 435 436 437 437 438 438 438 439 439 440 441 443 443 447 448 449 449 449 449 451 452 452 454 456 457 458 459

XXXVII

INHOUD

4.12. Doelgroepvermindering tijdelijke collectieve arbeidsduurvermindering ten gevolge van de crisis 4.13. Doelgroepvermindering herstructureringen 4.14. Doelgroepvermindering voor opleiders en begeleiders 4.15. Maribel 4.16. Tijdelijke vermindering van de werkgeversbijdragen bij de aanwerving van een 1ste, 2de of 3de werknemer (Plus-een, plus-twee en plus-drie-plan) (Plan-Pinxten) 4.17. Vermindering van de werkgeversbijdragen bij in dienst houden na afloop van een startbaanovereenkomst 4.18. Vermindering van de werkgeversbijdragen bij indienstneming in het kader van de startbaanovereenkomst van laaggeschoolde jongeren 4.19. Vermindering van de werkgeversbijdragen bij indienstneming van dienstboden 4.20. Tijdelijke vermindering van de werkgeversbijdragen in een stelsel van alternerende tewerkstelling en opleiding van jongeren 4.21. Vrijstelling van de werkgeversbijdragen bij tewerkstelling van kansarme jongeren 4.22. Bedrijfsplannen tot herverdeling van de arbeid 4.23. Bevordering tewerkstelling langdurig werkzoekenden (Plan Activa of Activa Plus) 4.24. Vervanging van deeltijds bruggepensioneerden 4.25. Tewerkstelling door O.C.M.W. 4.26. Bijkomende aanwerving social-profitsector 4.27. Doorstromingsprogramma’s 4.28. Herinschakeling van zeer moeilijk te plaatsen werklozen (SINE-lastenverlaging) 4.29. Bijdragevermindering bij invoering collectieve arbeidsduurvermindering en vierdagenweek 4.30. Bijdragevermindering voor personen die instaan voor dagopvang van kinderen 4.31. Bijdragevermindering kunstenaars 4.32. Werkbonus voor de werknemers met lage lonen 4.33. Vermindering van de persoonlijke bijdrage van sociale zekerheid aan de werknemers ontslagen in het kader van een herstructurering 5. Onmiddellijke aangifte van tewerkstelling 5.1. Doel 5.2. Toepassingsgebied 5.3. Aangifte 5.4. Dimona-nummer 5.5. Toezicht en sancties 5.6. Solidariteitsbijdrage 6. Inning en invordering van de bijdragen 6.1. Aangifte 6.2. Kennisgeving 6.3. Betaling van de bijdragen 6.4. Burgerlijke sancties 6.5. Verjaring 6.6. Beroep 6.7. Herverdeling van de sociale lasten XXXVIII

460 462 463 464 467 467 468 468 468 469 469 469 469 469 470 471 472 473 473 473 474 475 476 476 477 477 479 480 480 481 481 481 482 482 484 484 484


INHOUD

6.8. Strijd tegen de koppelbazen 6.9. Persoonlijke en hoofdelijke aansprakelijkheid bij faillissement 6.10. Communicatieplicht en aansprakelijkheid bij niet of verkeerde communicatie 107. Bepaling rechtsaard arbeidsrelatie 1. Toepassingsgebied 2. Principes 2.1. Keuzevrijheid 2.2. Verplichting tot herkwalificatie 3. Criteria waaraan de kwalificatie van de partijen moet getoetst worden 3.1. Algemene criteria 3.2. Specifieke criteria 4. Sociale ruling 4.1. Beginsel 4.2. Gevallen waarin ruling kan gevraagd worden 4.3. Gevallen waarin ruling niet kan 4.4. Binding van de beslissing 4.5. Beroep XXIV. SOCIALEZEKERHEIDSPRESTATIES VOOR WERKNEMERS

108. Gezinsbijslagen werknemers 1. Toepassingsgebied 2. Rechthebbenden 2.1. Opsomming 2.2. Ontstaan en behoud van het recht 2.3. Verschillende rechthebbenden 2.4. Verschillende regelingen 3. Rechtgevende kinderen 3.1. Vereiste band tussen rechthebbende en rechtgevend kind 3.2. Plaats van de opvoeding 3.3. Leeftijd van de rechtgevende kinderen 3.4. Schorsing van de toekenning van de kinderbijslag 4. Bijslagtrekkenden 4.1. Kinderbijslag en kraamgeld 4.2. Adoptiepremie 4.3. Verzet tegen de uitbetaling volgens bovenvermelde regels 5. Bedrag van de gezinsbijslagen 5.1. Kinderbijslag 5.2. Kraamgeld 5.3. Adoptiepremie 6. Toekenningsvoorwaarden 6.1. Hoofdzakelijke tewerkstelling als werknemer 6.2. Cumulatieverbod 7. Betaling 8. Verjaring 8.1. Vordering 8.2. Terugvordering Kluwer

485 487 487 488 488 488 488 488 488 488 489 489 489 489 489 490 490 490 490 490 490 490 497 497 498 499 499 500 500 503 504 504 505 505 505 505 512 513 513 513 513 513 514 514 514

XXXIX

INHOUD

9. Beroep

514

109. Pensioenen werknemers 1. Toepassingsgebied 1.1. Verplichte toepassing 1.2. Vrijwillige toepassing 2. Betaalbaarheidsvoorwaarden voor alle pensioenen 2.1. Stopzetting van de beroepsactiviteit 2.2. Afwezigheid van het genot van zekere uitkeringen 2.3. Verblijf in Belgie¨ 3. Toekenningsvoorwaarden voor rustpensioenen: pensioenleeftijd 3.1. Gewone pensioenleeftijd 3.2. Vervroegd pensioen 3.3. Brugpensioen 4. Toekenningsvoorwaarden voor overlevingspensioenen 5. Berekening van het rustpensioen 5.1. Loopbaan 5.2. Breuk 5.3. Percentage 5.4. Bezoldiging 5.5. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 5.6. Minimum en maximum rustpensioen 5.7. Pensioenbonus 6. Berekening van het overlevingspensioen 6.1. De echtgenoot is overleden voó´r zijn rustpensioen is ingegaan 6.2. De echtgenoot is overleden nadat zijn rustpensioen is ingegaan 6.3. Het overlevingspensioen van de vroegere gerechtigden op een aanpassingsuitkering 6.4. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 6.5. Minimum overlevingspensioen op grond van een volledige loopbaan van de overleden echtgenoot 6.6. Cumulatie van een overlevingspensioen met een rustpensioen 6.7. Pensioenbonus 7. Minimumrecht per loopbaanjaar 7.1. Beginsel 7.2. Voorwaarden 8. Vakantiegeld 8.1. Toekenningsvoorwaarden 8.2. Bedrag 8.3. Betaling 9. Pensioen van feitelijk of uit de echt gescheiden echtgenoten 9.1. Pensioen van feitelijk of van tafel en bed gescheiden echtgenoot 9.2. Pensioen van de uit de echt gescheiden echtgenoten 9.3. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 10. Herwaardering van de pensioenen 10.1. Indexering 10.2. Aanpassing aan het welvaartspeil

XL

514 514 514 515 515 515 517 518 518 518 519 519 519 520 520 522 523 523 525 526 526 526 526 527 528 528 528 528 529 529 529 530 530 530 530 530 531 531 531 531 532 532 532


INHOUD

11. Algemene afhouding (solidariteitsbijdrage) 11.1. Aan afhouding onderhevig 11.2. Afhouding 12. Brugpensioen 13. Verjaring 13.1. Vordering 13.2. Terugvordering 14. Beroep 15. Ombudsdienst Pensioenen

532 532 532 532 532 532 533 533 533

110. Verzekering geneeskundige verzorging werknemers 1. Rechthebbenden 1.1. Gerechtigden 1.2. Personen ten laste van bepaalde gerechtigden 2. Toekenningsvoorwaarden 2.1. Aansluiting of inschrijving bij een verzekeringsinstelling 2.2. Wachttijd 2.3. Bijdragebescheiden 2.4. Bijdragebetaling 2.5. Behoud van de hoedanigheid van rechthebbende 3. Uitsluiting of beperking van het recht op tegemoetkoming 3.1. Territorialiteitsvoorwaarde 3.2. Cumulatieverbod 3.3. Geneeskundige verstrekkingen geeïst door en voor rekening van anderen 3.4. Gevangenis 3.5. Weigering van controle 4. Tegemoetkomingen 4.1. Opsomming 4.2. Nomenclatuur 4.3. Grootte van de verzekeringstegemoetkoming 5. Verjaring 5.1. Vordering 5.2. Terugvordering 6. Beroep

539 539 539 539 539 541 542 553 553 554 554

111. Verzekering uitkeringen werknemers (arbeidsongeschiktheidsverzekering werknemers) 1. Rechthebbenden 1.1. Op de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 1.2. Op de uitkering voor begrafeniskosten 2. Toekenningsvoorwaarden 2.1. Voor de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 2.2. Voor de uitkering voor begrafeniskosten 3. Uitsluiting of beperking van het recht op uitkering 3.1. Territorialiteitsvoorwaarde 3.2. Cumulatieverbod 3.3. Weigering van controle 3.4. Opzettelijk gepleegde fout 4. Uitkeringen 4.1. Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 4.2. Uitkering voor begrafeniskosten

554 554 554 554 555 555 556 556 556 556 556 556 556 556 562

Kluwer

533 533 533 535 535 535 535 536 537 538 539 539 539

XLI

INHOUD

5. Verjaring 5.1. Vordering 5.2. Terugvordering 6. Beroep

562 562 562 562

112. Moederschapsverzekering 1. Rechthebbenden 2. Toekenningsvoorwaarden 3. Tijdvakken van moederschapsbescherming 3.1. Voorbevallingsrust 3.2. Nabevallingsrust 3.3. Verlofdagen van postnatale rust 3.4. Profylactisch verlof 4. Moederschapsuitkering 4.1. Beginsel 4.2. Bedrag 5. Borstvoedingspauzes 5.1. Rechthebbenden 5.2. Uitkeringen 6. Vaderschapsverlof 6.1. Bij de geboorte 6.2. In geval van overlijden van de moeder 6.3. In geval van opname van de moeder in een ziekenhuis 7. Adoptieverlof 7.1. Rechthebbende 7.2. Duur 7.3. Uitkering 8. Verjaring 9. Beroep

563 563 563 563 563 563 564 564 564 564 564 566 566 566 567 567 567 567 568 568 568 568 568 568

113. Werkloosheidsverzekering 1. Toepassingsgebied 2. Ontstaan van het recht op werkloosheidsuitkering (toelaatbaarheidsvoorwaarden) 2.1. Wachttijd 2.2. Vrijstelling van wachttijd 3. Toekenningsvoorwaarden 3.1. Zonder arbeid zijn 3.2. Zonder loon zijn 3.3. Onvrijwillig zonder arbeid en zonder loon zijn 3.4. Beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt 3.5. Actief zoeken naar werk en Ingeschreven zijn en blijven als werkzoekende 3.6. Arbeidsgeschikt zijn 3.7. De leeftijdsvoorwaarden vervullen 3.8. In Belgie¨ verblijven 3.9. Voldoen aan de wetgeving op buitenlanders 3.10. Zich aan controle onderwerpen 4. Langdurige werkloosheid 4.1. Voor schorsing in aanmerking komende werklozen 4.2. Grond tot schorsing 4.3. Procedure

569 569

XLII

569 569 575 576 576 579 580 582 583 583 584 584 584 584 584 584 585 586


INHOUD

5. Controle op het actieve zoekgedrag naar werk van de volledig werkloze 5.1. Werklozen wiens actief zoekgedrag wordt gecontroleerd 5.2. Schorsing opvolgingsprocedure 5.3. Opvolgingsprocedure 6. Vrijstelling van bepaalde toekenningsvoorwaarden 6.1. Algemeen 6.2. Activiteiten in het kader van een doorstromingsprogramma 6.3. Activiteiten in het kader van het Plan Activa 6.4. Activiteiten in het kader van een P.W.A. 6.5. Oudere werklozen 6.6. Volledig werklozen met moeilijkheden op sociaal en familiaal vlak 6.7. Volledig werklozen in beroepsopleiding 6.8. Volledig werklozen die een opleiding als zelfstandige volgen 6.9. Volledig werklozen die studies met een volledig leerplan volgen 6.10. Volgen van een opleiding of studies 6.11. Kandidaat-ondernemer in een activiteitencoo¨peratie 6.12. Vakantiemaanden in het onderwijs 6.13. Werklozen met activiteiten in het buitenland 7. Berekening van de uitkeringen 7.1. Aantal daguitkeringen 7.2. Bedrag van de daguitkering 7.3. Toeslag voor beroepsopleiding 7.4. Inkomensgarantie-uitkering voor deeltijdse werknemers met behoud van rechten 7.5. Jeugdvakantie-uitkering 7.6. Seniorvakantie-uitkering 7.7. Integratie-uitkering 7.8. Herinschakelingsuitkering 7.9. Werkuitkering 7.10. Mobiliteitstoeslag 7.11. Kinderopvangtoeslag 7.12. Opleidingstoeslag 7.13. Overstappremie 7.14. Begeleidingsuitkering 7.15. P.W.A.-inkomensgarantie-uitkering 7.16. Opvanguitkering onthaalouders 7.17. Voltooiingspremie 7.18. Opleidingsuitkering 7.19. Stage-uitkering 7.20. Vestigingsuitkering 8. Administratieve sancties 8.1. Uitsluiting van 1-13 weken 8.2. Uitsluiting van 1-26 weken 8.3. Uitsluiting van 27-52 weken 8.4. Verwittiging en uitstel 9. Betaling

Kluwer

588 588 589 589 592 592 593 593 594 594 595 595 595 596 596 597 598 599 600 600 601 613 614 616 617 617 618 618 618 618 620 620 621 622 622 623 624 625 626 627 627 627 628 628 628

XLIII

INHOUD

10. Verjaring 10.1. Voorwerp 10.2. Termijn 10.3. Stuiting 11. Beroep

628 628 628 628 628

114. Brugpensioen 1. Conventioneel halftijds brugpensioen 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Voorwaarden van gerechtigdheid 1.3. Bedrag van de aanvullende vergoeding 1.4. Werkloosheidsuitkering 1.5. Vervangingsverbintenis 1.6. Rechtspositie van de halftijds bruggepensioneerde 1.7. Overgang naar voltijds brugpensioen 1.8. Bijzondere werkgeversbijdragen 2. Conventioneel voltijds brugpensioen 2.1. Voorwaarden van gerechtigdheid 2.2. Bedrag van aanvullende vergoeding 2.3. Werkloosheidsuitkering 2.4. Vervangingsverbintenis 2.5. Afwijkingen voor ondernemingen in moeilijkheden of in herstructurering 2.6. Toekenningsprocedure 2.7. Cumulatieregeling 2.8. Betalingswaarborg 2.9. Bijzondere werkgeversbijdragen 3. Verjaring 3.1. Werkloosheidsuitkering 3.2. Aanvullende vergoeding 4. Beroep 4.1. Werkloosheidsuitkering 4.2. Aanvullende vergoeding

645 648 648 649 649 653 653 653 653 653 653 653

XXV. BEROEPSRISICO’S

115. Arbeidsongevallen 1. Toepassingsgebied 2. Begrip arbeidsongeval 3. Gelijkgesteld 4. Schadeloosstelling 4.1. Uitkeringen 4.2. Geneeskundige verzorging en verplaatsings- en overnachtingskosten 5. Basisloon 5.1. Beginselen 5.2. Bijzondere gevallen 6. Ongevalsaangifte 7. Betaling 7.1. Begrafeniskosten 7.2. Kosten van geneeskundige verzorging 7.3. Dagelijkse vergoedingen bij tijdelijke arbeidsongeschiktheid XLIV

629 629 629 630 631 632 633 633 633 634 634 634 640 641 642

653 653 653 654 654 654 658 658 658 660 661 661 661 661 661


INHOUD

7.4. Jaarlijkse vergoedingen, renten en bijslagen 7.5. Wijze van betaling 7.6. Socialezekerheidsbijdragen 8. Burgerlijke aansprakelijkheid 8.1. Aansprakelijkheid 8.2. Uitsluiting van vergoeding 9. Fonds voor arbeidsongevallen 9.1. Taak 9.2. Financiering 10. Forfaitaire preventiecontributie 10.1. Beginsel 10.2. Verzwaard risico 10.3. Bedrag 10.4. Inning en betaling 10.5. Bestemming 11. Verjaring 12. Beroep 116. Beroepsziekten 1. Toepassingsgebied 2. Begrip beroepsziekte 2.1. Lijstziekte 2.2. Andere ziekte 3. Voorwaarden voor schadeloosstelling 3.1. Voor lijstziekten e.a. ziekten 3.2. Enkel voor andere ziekten 4. Schadeloosstelling 4.1. Uitkeringen 4.2. Kosten voor geneeskundige verzorging en verplaatsingskosten 4.3. Cumulatieregels 5. Basisloon 6. Betaling 6.1. Tijdelijke vergoedingen 6.2. Jaarlijkse vergoedingen, renten en bijslagen 7. Financiering 8. Verjaring 8.1. Vordering 8.2. Terugvordering 9. Beroep 10. Asbestfonds 10.1. Algemeen 10.2. Doelstelling 10.3. Doelgroep 10.4. Vergoeding

661 662 662 662 662 663 663 663 664 664 664 664 665 665 665 665 666 666 666 666 666 666 666 666 667 667 667 668 668 668 668 668 668 669 669 669 669 669 669 669 669 669 670

C. SOCIALE ZEKERHEID VOOR ZELFSTANDIGEN

671

XXVI. SOCIALEZEKERHEIDSSTRUCTUUR VOOR ZELFSTANDIGEN

671

117. Toepassingsgebied sociaal statuut zelfstandigen 1. Zelfstandigen 1.1. Begrip Kluwer

671 671 671 XLV

INHOUD

1.2. Vermoedens 1.3. Uitsluitingen 2. Helpers 2.1. Begrip 2.2. Vermoeden 2.3. Uitsluitingen

671 671 672 672 672 674

118. Verplichtingen zelfstandigen en helpers 1. Aansluiting bij een socialeverzekeringskas 1.1. Verplichting 1.2. Termijn 1.3. Verandering van socialeverzekeringskas 2. Betaling van bijdragen 2.1. Grondslag van de bijdragen 2.2. Bijdragevoeten 2.3. De bijdragen bij het begin van de zelfstandige activiteit 2.4. Aandeel in de beheerskosten 2.5. Inning en invordering van de bijdragen 3. Beroep

675 675 675 675 675 675 675 676 679 680 680 681

119. Bijdrage ten laste van vennootschappen 1. Toepassingsgebied 1.1. Onderworpenen 1.2. Vrijgesteld 1.3. Vrijgesteld gedurende de eerste 3 jaar 2. Verplichtingen 2.1. Aansluiten bij een socialeverzekeringskas 2.2. Betalen van een jaarlijkse forfaitaire bijdrage 3. Verjaring 3.1. Vordering 3.2. Terugvordering 4. Beroep

681 681 681 682 682 682 682 682 682 682 683

XXVII. SOCIALEZEKERHEIDSPRESTATIES VOOR ZELFSTANDIGEN

120. Gezinsbijslagen zelfstandigen 1. Rechthebbenden 1.1. Opsomming 1.2. Verschillende rechthebbenden 1.3. Verschillende regelingen 2. Rechtgevende kinderen 2.1. Band tussen rechthebbende en kind 2.2. Leeftijd van de rechthebbende kinderen 2.3. Plaats van de opvoeding 3. Bedrag van de gezinsbijslagen 3.1. Kinderbijslag 3.2. Kraamgeld 3.3. Adoptiepremie 4. Bijslagtrekkenden 4.1. Kinderbijslag 4.2. Adoptiepremie 5. Verjaring 5.1. Vordering XLVI

683 683 683 683 683 683 684 684 684 685 685 685 690 690 690 690 691 691 691


INHOUD

5.2. Terugvordering 6. Beroep

691 691

121. Pensioenen zelfstandigen 1. Rechthebbenden 2. Rustpensioen 2.1. Toekenningsvoorwaarden 2.2. Berekening van het rustpensioen ingaande vanaf 01.07.1997 2.3. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 3. Overlevingspensioen 3.1. Toekenningsvoorwaarden 3.2. Berekening van het overlevingspensioen ingaande vanaf 01.07.1997 3.3. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 4. Pensioenvanfeitelijk,vantafelenbedofuitdeechtgescheiden echtgenoten 4.1. Pensioen van feitelijk of van tafel en bed gescheiden echtgenoot 4.2. Pensioen van de uit de echt gescheiden echtgenoot 5. Vrij aanvullend pensioen 5.1. Toepassingsgebied 5.2. Soorten pensioenovereenkomsten 5.3. Bijdrage 5.4. Modaliteiten van het aanvullend pensioen 5.5. Inhouding t.v.v. de Z.I.V. 6. Algemene afhouding 7. Bijzondere bijslag 7.1. Rechthebbenden 7.2. Bedrag 8. Pensioenbijslag 8.1. Gerechtigden 8.2. Bedrag 9. Herwaardering van de pensioenen 9.1. Indexering 9.2. Aanpassing aan het welvaartspeil 10. Betaling 10.1. Tijdstip 10.2. Betalingsinstelling 11. Verjaring 11.1. Vordering 11.2. Terugvordering 12. Beroep 13. Ombudsdienst Pensioenen

692 692 692 692 693 696 697 697 697 699 700 700 700 701 701 701 701 702 702 702 702 702 702 703 703 703 703 703 703 703 703 703 703 703 704 704 704

122. Verzekering geneeskundige verzorging zelfstandigen (ziektekostenverzekering zelfstandigen) 704 1. Algemeen 704 2. Rechthebbenden 704 2.1. Gerechtigden 704 2.2. Personen ten laste 705

Kluwer

XLVII

INHOUD

123. Verzekering uitkeringen zelfstandigen (arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen) 1. Gerechtigden 2. Toekenningsvoorwaarden 2.1. Inschrijving of aansluiting bij een verzekeringsinstelling 2.2. Wachttijd 2.3. Bijdragebescheiden 2.4. Behoud van de hoedanigheid van gerechtigde 3. Weigering of vermindering van het recht op uitkeringen 3.1. Weigering 3.2. Vermindering 4. Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 4.1. Arbeidsongeschiktheid 4.2. Arbeidsongeschiktheidsuitkeringen 5. Vaststelling en controle van de arbeidsongeschiktheid 5.1. Periode van primaire arbeidsongeschiktheid 5.2. Periode van invaliditeit 6. Verjaring 7. Beroep

706 706 707 707 707 707 707 708 708 709 710 710 710 710 710

124. Moederschapsverzekering 1. Gerechtigden 2. Toekenningsvoorwaarden 3. Tijdvakken van moederschapsrust 3.1. Beginsel 3.2. Verplichte periode 3.3. Facultatieve periode 4. Moederschapsuitkering 4.1. Bedrag 4.2. Aanvraag 4.3. Betaling 5. Omzetting bij overlijden 6. Moederschapshulp 6.1. Gerechtigden 6.2. Toekenningsvoorwaarden 6.3. Aanvraag 6.4. Hulp

710 710 711 711 711 711 711 712 712 712 712 713 713 713 713 713 714

125. Adoptie-uitkering 1. Gerechtigden 2. Toekenningsvoorwaarden 3. Toekenningsperiode 3.1. Algemeen 3.2. Aanvang 3.3. Einde 4. Aanvraag 5. Bedrag 6. Betaling

714 714 714 714 714 714 714 714 715 715

126. Palliatief verlof 1. Beginsel

715 715

XLVIII

705 705 706


INHOUD

2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Palliatieve verzorging In aanmerking komend zorgbehoevend kind en partner Bijdrageplicht Aanvraag Bedrag Betaling Vrijstelling van bijdragen

127. Verzekering in geval van faillissement 1. Rechthebbenden 1.1. Faillissement 1.2. Gelijkstelling met faillissement 1.3. Zelfstandigen in moeilijkheden 2. Voordelen gefailleerde zelfstandigen en gelijkgestelden 2.1. Algemeen 2.2. Maandelijkse uitkering 2.3. Behoud van rechten in de ziektekostenverzekering 2.4. Behoud van rechten in de gezinsbijslagregeling 3. Voordelen zelfstandigen in moeilijkheden: de crisisuitkering 3.1. Algemene toekenningsvoorwaarden 3.2. Bijzondere toekenningsvoorwaarden voor aanvragen ingediend voor 01.01.2010 3.3. Bijzondere toekenningsvoorwaarden voor aanvragen ingediend vanaf 01.01.2010 t.e.m. 30.06.2010 3.4. Bijzondere toekenningsvoorwaarden voor aanvragen ingediend vanaf 01.07.2010 t.e.m. 30.09.2010 3.5. Crisisuitkering 4. Beroep

715 715 715 716 716 716 716 716 716 716 717 717 717 717 718 719 719 719 719 720 721 722 723 724

Deel III. Zorgverzekering

725

XXVIII. ZORGVERZEKERING

725

128. Zorgverzekering 1. Doelstelling 2. Aansluitingsplicht 3. Bijdragebetaling 4. Toepassingsvoorwaarden 5. Bedrag van de tenlasteneming 6. Procedure 7. Betaling 8. Verjaring 9. Beroep

Kluwer

725 725 725 725 726 727 727 727 727 728

XLIX

INHOUD

Deel IV. Sociale bijstand

729

XXIX. SOCIALEBIJSTANDSPRESTATIES

729

L

129. Tegemoetkomingen aan gehandicapten 1. Voorwaarden van gerechtigdheid 1.1. Nationaliteit 1.2. Verblijf 1.3. Leeftijd 2. Inkomensvervangende tegemoetkoming 2.1. Toekenningsvoorwaarden 2.2. Bedrag 3. Integratietegemoetkoming 3.1. Toekenningsvoorwaarden 3.2. Bedrag 4. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden 5. Onderzoek naar het inkomen 5.1. Beginsel 5.2. Inkomensvervangende tegemoetkoming 5.3. Integratietegemoetkoming 5.4. Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden 6. Procedure 6.1. Aanvraag 6.2. Toekenning 6.3. Herziening 6.4. Intrekking 6.5. Betaling 6.6. Verjaring 6.7. Beroep

729 729 729 729 729 730 730 730 730 730 730 731 731 731 732 732 733 734 734 734 734 735 735 735 736

130. Inkomensgarantie voor ouderen 1. Toekenningsvoorwaarden 1.1. Leeftijd 1.2. Nationaliteit 1.3. Verblijfplaats 2. Bedrag 3. Invloed van de bestaansmiddelen 3.1. In aanmerking komende bestaansmiddelen 3.2. Vrijgesteld gedeelte van de bestaansmiddelen 4. Aftrek van de pensioenen 5. Forfaitaire bijzondere verwarmingstoelage 6. Beroep 7. Verjaring 7.1. Vordering 7.2. Terugvordering

736 736 736 736 736 736 737 737 737 737 737 737 737 737 737

131. Gewaarborgde gezinsbijslag 1. Rechthebbenden 1.1. Voorwaarden 1.2. Vermoeden 2. Rechtgevende kinderen

738 738 738 738 738 Sociaal Zakboekje 2010/2

INHOUD

3. Bedrag 3.1. Gewone kinderbijslag 3.2. Leeftijdsbijslag 3.3. Kraamgeld 3.4. Wezenbijslag 3.5. Jaarlijkse bijslag (schoolpremie) 4. Verjaring 4.1. Vordering 4.2. Terugvordering 5. Beroep 132. Maatschappelijke integratie – leefloon 1. Gerechtigden 1.1. Nationaliteit 1.2. Leeftijd 1.3. Verblijf 1.4. Bestaansmiddelen 2. Maatschappelijke integratie door toekenning van een leefloon 2.1. Gerechtigden 2.2. Bedrag 3. Maatschappelijke integratie door tewerkstelling 3.1. Algemeen 3.2. Maatschappelijke integratie door tussenkomst van het O.C.M.W. in de beroepsinschakelingskosten 4. Verjaring 4.1. Vordering 4.2. Terugvordering 5. Beroep

739 739 739 739 740 740 740 740 740 740 741 741 741 741 741 741 743 743 744 746 746 747 755 755 755 755

Deel V. Handhavingsrecht

757

XXX. TOEZICHT

757

133. Sociale documenten 1. Bijhouden van sociale documenten 1.1. Algemeen en speciaal personeelsregister 1.2. Individuele rekening 2. Als sociale documenten beschouwde andere documenten 3. Bewaren van sociale documenten 3.1. Plaats 3.2. Termijn

757 757 757 757 758 758 758 758

134. Sociale balans 1. Beginsel 2. Toepassingsgebied 3. Inhoud 4. Mededeling aan de ondernemingsraad

758 758 758 758 759

Kluwer

LI

INHOUD

135. Sociale identiteitskaart 1. Verplichting 1.1. Verplichting 1.2. Vermeldingen 2. Uitreiking 3. Geldingsduur 4. Voorlegging

759 759 759 759 760 760 760

136. Sociaalrechtelijke inspectie 1. Federaal: arbeidsinspectie 1.1. Inspectiediensten 1.2. Bevoegdheden 1.3. Wijze van optreden 2. Vlaamse Gemeenschap/Gewest: sociaalrechtelijk toezicht 2.1. Bevoegdheden 2.2. Wijze van optreden 3. Waals Gewest 3.1. Bevoegdheden 3.2. Wijze van optreden 4. Brussels Hoofdstedelijk Gewest 4.1. Bevoegdheden 4.2. Wijze van optreden

760 760 760 761 762 762 762 762 763 763 763 764 764 764 765

XXXI. SOCIAAL STRAFRECHT

137. Federale strafrechtelijke sancties en administratieve geldboeten 1. Algemeen 2. Strafsancties 2.1. Persoon die kan worden gestraft 2.2. Strafmaat 3. Administratieve geldboeten 3.1. Persoon die kan worden bestraft 3.2. Strafmaat 4. Overzicht 4.1. Herhaling 4.2. Burgerlijke aansprakelijkheid voor de geldboeten 4.3. Verjaring van de strafvordering

765 765 765 765 765 766 766 766 766 777 777 777

138. Regionale administratieve geldboeten 777 1. Vlaamse administratieve geldboeten 777 1.1. Algemeen 777 1.2. Administratieve geldboeten 777 2. Administratieve geldboeten in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 778 2.1. Algemeen 778 2.2. Administratieve geldboeten 778

LII


INHOUD

Deel VI. Grensoverschrijdende aspecten

781

XXXII. BUITENLANDSE ARBEIDSKRACHTEN

781

139. Tewerkstelling van buitenlandse arbeidskrachten 1. Toepassingsgebied 2. Arbeidsvergunning 2.1. Beginselen 2.2. Toekenningsvoorwaarden 3. Arbeidskaart 3.1. Beginselen 3.2. Vrijstellingen 3.3. Soorten XXXIII. INTERNATIONAAL TOEPASSINGSGEBIED

781 781 781 781 781 782 782 782 783 783

140. Internationaal toepasselijk arbeidsrecht 1. Beginsel 1.1. Rechtskeuze 1.2. Ontstentenis van rechtskeuze 2. Openbare orde en dwingende bepalingen

783 783 783 784 784

141. Internationaal toepasselijk socialezekerheidsrecht 1. Werkzaamheden door onderdanen van een E.E.R.-lidstaat in een E.E.R.-lidstaat 2. Multilaterale socialezekerheidsverdragen door Belgie¨ gesloten 3. Bilaterale socialezekerheidsverdragen door Belgie¨ gesloten 3.1. Met E.U.-Lidstaten 3.2. Met niet-E.U.-Lidstaten 4. Overzeese sociale zekerheid 4.1. Toepassingsgebied 4.2. Regelingen 4.3. Bijdragen

784

142. Detachering van werknemers en zelfstandigen in Belgie¨ 1. Limosa-melding 1.1. Toepassingsgebied 1.2. Voorafgaande melding voor gedetacheerde werknemers 1.3. Voorafgaande melding voor gedetacheerde zelfstandigen 1.4. Verplichtingen van eindgebruikers of opdrachtgevers 2. Toepasselijke regels bij terbeschikkingstelling van werknemers 2.1. Toepassingsgebied 2.2. Toepasselijke regels 2.3. Sociale documenten 2.4. Rechtsvordering in Belgie¨ Kluwer

784 786 786 786 787 787 787 788 788 790 790 790 791 791 791 792 792 792 792 793 LIII

INHOUD

Deel VII. Algemeen

795

143. Adressen en telefoonnummers 1. Algemeen 2. Bijzondere centrale instellingen

795 795 800

144. Overzicht van de tijdelijke bepalingen

805

Deel VIII. Zaakregister

LIV

807


SOCIAAL ZAKBOEKJE

Recommend Documents