Koninklijke NederlandseRaad Akademie van Wetenschappen Sociaal-Wetenschappelijke
10de SWR-Hendrik Muller Seminaar Veiligheid: angst, risico en utopie
Sociaal-Wetenschappelijke Raad
Sociaal-Wetenschappelijke Raad Wat is het Seminaar? Het swr-Hendrik Muller Seminaar is bedoeld om goede tot zeer goede ouderejaarsstudenten en recent afgestudeerden in de sociale wetenschappen in de gelegenheid te stellen deel te nemen aan een interdisciplinaire werk- en discussiegroep van hoog intellectueel niveau onder leiding van gerenommeerde sociale wetenschappers uit binnen- en buitenland. Er wordt een ruime definitie van sociale wetenschappen gehanteerd: onder meer antropologie, economie, onderwijskunde, pedagogiek, criminologie, planologie, politicologie, psychologie, sociologie, sociale geografie, en de sociaal-wetenschappelijke aspecten van de gezondheids-, rechts- en historische wetenschappen.
Wie organiseert het Seminaar? Het Seminaar wordt georganiseerd door de Sociaal-Wetenschappelijke Raad (swr) van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, in samenwerking met de Stichting Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds. De Sociaal-Wetenschappelijke Raad brengt adviezen uit op het terrein van de sociale wetenschappen, doet voorstellen tot bevordering van het wetenschapsgebied, en stimuleert samenwerking tussen individuele onderzoekers en instellingen op het wetenschapsgebied. De Stichting Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds verleent beurzen voor universitaire studie aan getalenteerde jongeren, subsidieert uitgaven die van belang zijn voor de wetenschap, en bevordert cultuurconservering door middel van subsidie voor restauraties en steun aan musea.
Wat is het thema van het Seminaar? Algemeen wordt aangenomen dat Nederland de laatste jaren onveiliger is geworden. Artsen, hulpverleners en politiemensen krijgen te maken met agressie, terwijl gezagsdragers en prominenten worden bedreigd met geweld. Criminaliteit leidt tot gevoelens van onveiligheid en doet afbreuk aan een samenleving waarin mensen zich vertrouwd, vrij en verbonden voelen. Daarom beschouwt de overheid veiligheidszorg als een kerntaak. Maar wat is veiligheid? Historische, sociaal-culturele en economische leefomstandigheden zijn van invloed op de definitie van veiligheid.
Sociaal-Wetenschappelijke Raad Veiligheid omvat tegenwoordig veel meer dan vrijwaring van geweld en criminaliteit. Ook epidemieën, rampen en terroristische aanslagen vormen mogelijke bedreigingen waaraan het hoofd moet worden geboden. Veiligheidszorg krijgt daardoor steeds meer het karakter van risicobeheersing. Gevreesd wordt dat de samenleving zich zal ontwikkelen tot een veiligheidsstaat. In een veiligheidsstaat vragen existentiële bedreigingen om exceptionele veiligheidsmaatregelen en zijn naast de overheid ook burgers en diverse particuliere instellingen en organisaties bij de veiligheidszorg betrokken. Zo ontstaan veiligheidsregimes en -arrangementen op supranationaal, nationaal, lokaal en buurtniveau. Dit proces van ‘securisatie’, waarmee steeds meer maatschappelijke vraagstukken als veiligheidsproblemen worden beschouwd, roept dringende vragen op: in hoeverre beheerst angst onze samenleving? Is veiligheid een illusie? Hoeveel vrijheid zijn wij bereid voor onze veiligheid op te offeren? Vormt de veiligheidsstaat een bedreiging voor de democratie? In dit Seminaar zoeken we naar antwoorden op deze en andere vragen. Vertegenwoordigers van verschillende disciplines onderwerpen nieuwe ontwikkelingen op het gebied van veiligheid en veiligheidszorg aan een kritisch onderzoek. Sprekers zijn onder meer een filosoof, een jurist, een criminoloog, een psycholoog, een socioloog en een politieke wetenschapper. De voertaal van de bijeenkomsten is Nederlands en Engels.
Wat is de opzet van het Seminaar? Er zijn tien bijeenkomsten. Elke bijeenkomst zal worden ingeleid door een expert uit een van de subdisciplines van de sociale wetenschappen. Uitgangspunt voor de discussie is literatuur (ongeveer 80 pagina’s per bijeenkomst), waarin een bepaald deelthema vanuit diverse invalshoeken aan de orde wordt gesteld. De deelnemers leveren een actieve bijdrage aan de discussie door middel van leesverslagen, discussievragen en eigen presentaties. De bedoeling van de discussie is om naast verkenning van empirische ontwikkelingen ook actief diverse sociaal-wetenschappelijke interpretatiekaders te onderkennen en te analyseren. Op deze wijze krijgt het Seminaar tevens het karakter van een training in het kritisch omgaan met sociaal-wetenschappelijk onderzoek. Aandacht zal hierbij ook besteed worden aan de wijze waarop sociaal-weten-
Sociaal-Wetenschappelijke Raad schappelijk onderzoek in de context van politiek en beleid gebruikt of misbruikt kan worden.
Wat is het programma van het Seminaar? Het exacte programma van het Seminaar is in voorbereiding en is in te zien op de homepage van de swr (www.knaw.nl/swr). Sprekers zijn in ieder geval: prof. dr. Hans Boutellier, (hoogleraar Veiligheid en burgerschap, Amsterdam), prof. dr. Ab Osterhaus (hoogleraar virologie, Erasmus Medisch Centrum, Rotterdam) en prof. dr. Rob de Wijk (hoogleraar internationale betrekkingen/strategische studies, Leiden). Bij Nederlandse experts is de voertaal Nederlands, bij buitenlandse experts Engels.
Wie is verantwoordelijk voor de inhoud? De inhoud van het Seminaar wordt vastgesteld door een hiertoe door de swr aangezochte verantwoordelijk hoogleraar samen met een wetenschappelijk coördinator. Gezamenlijk verzorgen zij ook de inhoudelijke begeleiding van het Seminaar. Als verantwoordelijk hoogleraar treedt op prof. dr. Willem de Haan, hoogleraar Criminologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dr. Govert Buijs, docent sociale en politieke filosofie aan de Vrije Universiteit Amsterdam, is wetenschappelijk coördinator.
Wie kan aan het Seminaar deelnemen? Het Seminaar is bedoeld voor goede tot zeer goede studenten in het laatste jaar van hun studie en pas afgestudeerden in een der sociale wetenschappen. Zij dienen aantoonbare belangstelling te hebben voor de wetenschappelijke bestudering van maatschappelijke vraagstukken. In beginsel levert deelname aan het Seminaar geen studiepunten of vrijstelling van (verplichte) cursussen op. Er zijn geen kosten verbonden aan deelname aan het Seminaar. Het aantal deelnemers ligt tussen 18 en 24.
Wat wordt van de deelnemers verwacht? De deelnemers wonen alle bijeenkomsten van het Seminaar bij en participeren actief in de discussies. Bovendien bereiden zij zich terdege voor door middel van literatuurstudie. Een reader met relevante literatuur wordt van tevoren beschikbaar gesteld.
Sociaal-Wetenschappelijke Raad Op welke wijze worden de deelnemers geselecteerd? Aanmelding voor deelname aan het Seminaar dient te geschieden door het invullen en opsturen van het ‘Inschrijfformulier 10de swr-Hendrik Muller Seminaar’. De kandidaat kan alleen worden aangemeld op aanbeveling van een hoogleraar in de sociale wetenschappen aan een Nederlandse of Belgische universiteit. Voor de goede orde: één hoogleraar kan meer dan één kandidaat aanbevelen. Zoals vermeld, strekt het tot aanbeveling als de kandidaat sterke belangstelling heeft voor de wetenschappelijke bestudering van maatschappelijke vraagstukken in het algemeen, liefst blijkend uit stages, werkstukken, etcetera. De uiterste inschrijfdatum voor het 10de Seminaar is vrijdag 30 november 2007. Een swr-beoordelingscommissie selecteert binnen een maand na sluiting van de inschrijving de beoogde deelnemers aan het Seminaar en nodigt hen rechtstreeks uit. Daarna worden de hoogleraren die een of meer kandidaten hebben aanbevolen alsmede de kandidaten die niet zijn geselecteerd, van de uitslag op de hoogte gesteld. Beroep tegen de uitslag is niet mogelijk.
Waar en wanneer wordt het Seminaar gehouden? De bijeenkomsten worden gehouden in 2008 op de volgende vrijdagen: 8, 15, 22 en 29 februari, 7, 14 en 28 maart en op 4, 11 en 25 april (afsluitende bijeenkomst). Het Seminaar wordt gehouden in het Trippenhuis aan de Kloveniersburgwal 29 te Amsterdam. Dit zeventiende-eeuwse grachtenpand bevindt zich op loopafstand van het Centraal Station. De Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen is in het Trippenhuis gehuisvest.
Sociaal-Wetenschappelijke Raad Inschrijfformulier en nadere informatie Inschrijfformulieren zijn te downloaden via www.knaw.nl/swr. Nadere informatie over het Seminaar kunt u inwinnen bij de wetenschappelijk coördinator, dr. G.J. Buijs, Vrije Universiteit, Faculteit der Wijsbegeerte, De Boelelaan 1105, 1081 HV Amsterdam. T 020-5986683, E
[email protected]
