Risico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder?

Risico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder? Filip Smit Trimbos-instituut, Centrum Preventie en Vroege Interventie Vrije Universiteit, Vakgroep Klinische Psychologie NKOP symposium 14 december 2006, Z&S, De Veste

Opzet • • • • •

Achtergrond Voorbeelden (depr + angst) Vertaling naar preventie Kan het (kosten)effectief? Discussie (Preventienota)

Achtergrond Risico-indicatoren om … • tot snellere en betere risicotaxatie / case finding te komen • aangrijpingspunten te identificeren voor preventie en vroege interventie • Op de achtergrond vaak ook: efficiencywinst en kostenbesparing

Voorbeeld 1 Depressie

Voorbeeld 1 Depressiepreventie Idee: groepen met meerdere blootstellingen hebben … • een groter risico op depressie, • de groep is zelf kleiner • preventie kan bij hen tegen een kleine inspanning toch grote gezondheidswinst genereren (= kosteneffectief) Smit et al. (2006) in Gen Archives Psychiat

Voorbeeld 1 Depressiepreventie

Doel: identificeren van groepen ouderen bij wie depressiepreventie een grote kans heeft kosten-effectief te zijn

Smit et al. (2006) in Gen Archives Psychiat

Voorbeeld 1 Depressiepreventie

Criteria: • Kleine doelgroep: EF < 10%, • Groot risico: IRR > 4.0, • Gezondheidswinst: AF  max.


Voorbeeld 1 45 40 35 30 25

PAF

20

EXP

15 10 5 0 dep sympt &impaired

&alone

&female


Voorbeeld 1 Depressiepreventie • • • •

Data: LASA, group at risk N=1925 Y= CESD>16; follow-up: 3 j Populatie: 55 – 85 j Incidentie: 2.8 / 100 pyrs


Depressive symptoms?

+ EF=40.3% IRR=2.88 AF=48.0%

+

Functional limitations?

EF=20.8% IRR=3.58 AF=37.5%

+

Small social network?

EF=11.7% IRR=4.53 AF=32.3%

“cost-effective” groups for prevention ─ EF=52.2% IRR=0.35 AF=negative

─ EF=26.8% IRR=1.10 ns AF=2.4%

EF=11.7% IRR=4.53 AF=32.3%

+

Female gender? EF=8.0% IRR=4.61 AF=24.2%

─ EF=8.6% IRR=1.43 ns AF=2.4% ns

(…)

EF=3.7% IRR=3.01 AF=8.5%

+ EF=2.9% IRR=3.33 AF=8.6%


─

Age over 65 years?

─

EF=8.1% IRR=1.36 ns AF=2.2% ns

Depressive symptoms?

+ EF=78.4% IRR=2.88 AF=48.0%

+

Functional limitations?

EF=20.8% IRR=3.58 AF=37.5%

+

Small social network?

EF=11.7% IRR=4.53 AF=32.3%

“cost-effective” groups for prevention ─ EF=52.2% IRR=0.35 AF=negative

─ EF=26.8% IRR=1.10 ns AF=2.4%

EF=11.7% IRR=4.53 AF=32.3%

+

Female gender? EF=8.0% IRR=4.61 AF=24.2%

─ EF=8.6% IRR=1.43 ns AF=2.4% ns

(…)

EF=3.7% IRR=3.01 AF=8.5%

+ EF=2.9% IRR=3.33 AF=8.6%


─

Age over 65 years?

─

EF=8.1% IRR=1.36 ns AF=2.2% ns

“cost-effective” groups for prevention

Depressive Symptoms??

+ Functional Limitations??

+ Small social network?

+

+

Female gender?

EF=8.0% IRR=4.61 AF=24.2%

+ Low education? EF=6.7% IRR=4.59 AF=21.9%

≥ 2 chronic diseases? EF=6.5% IRR=4.25 AF=19.7%


Voorbeeld 1 Depressiepreventie Conclusies: • Confirmatie van Schoever’s studie • Dus zeker géén koffiedik !!

Voorbeeld 1 Depressiepreventie Kunnen we er wat mee? • Symptomen?  In / uit de put • Weduwschap?  Bezoekdiensten • Ziek?  Leren leven met een chr. Ziekte • Lage mastery?  Life review

Voorbeeld 2 Angst

Voorbeeld 2 Angst bij ouderen Identificeren van groepen ouderen bij wie preventie van HADS-A ≥ 8 angst een grote kans heeft kosten-effectief te zijn

Smit et al. (in press) in Brit J Psychiatry

Voorbeeld 2 Angst bij ouderen • • • •

Data: LASA, group at risk N=1,913 Y= HADS-A ≥ 8; follow-up: 3 j Populatie: 55 – 85 j Incidentie: 1.82 / 100 pyr (1.5~2.2)


Voorbeeld 2 Angst bij ouderen Criteria doelgroepselectie: • Exposed fraction, EF ≤ 10% • Incidence rate ratio, IRR > 5.00 • Attributable fraction, AF  max.


Subthreshold anxiety??

“cost-effective” groups for prevention + subthreshold depression??

+ low mastery?

EF=5.4% IRR=5.58 AF=20.4%

+ self-reported ill health?

+ depression?

EF=10.0% IRR=5.45 AF=31.2%

EF=4.3% IRR=5.82 AF=17.6%

+ chronic diseases? EF=5.1% IRR=5.05 AF=18.3%


+ low education? EF=8.4% IRR=5.18 AF=27.1%

Voorbeeld 2 Angst bij ouderen Conclusie: • Deels overlappende risicofactoren met depressie (uiteraard, want veel comorbiditeit) • Betekenis: generieke risicofactoren die verantwoordelijk zijn voor meerdere stoornissen  gezondheidswinst met preventie

Doorvertaling naar preventie

Beloop van depressie Symptom free

recovery

recurrence Symptomatic onset

remission

Syndromatic acute episode

relapse

# risk factors

Beloop van depressie Preventie Symptom free

recovery

Universele en selectieve preventie

Symptomatic

Universele en recurrence selectieve preventie

Geïndiceerde preventie

onset

Terugvalpreventie

remission

Syndromatic acute episode

relapse

# risk factors

Beloop van depressie Symptoomvrij Symptomatisch Syndroom

# risk factors

Geïntegreerde ketenzorg Universele preventie

Selectieve preventie

Geïndiceerde preventie

Algemene populatie

Kwetsbare mensen

Mensen met symptomen

Onderhoudstherapie

Terugval preventie

(Curatieve) behandeling

Herstelde patiënten

Patiënten in remissie

Patiënten met de diagnose

Preventie

Epidemiologie terugval terugval

Instroom 357.000

Prevalentie

herstel

738.000

Cure Sterfte

Is preventie nodig? Grote jaarlijkse instroom van nieuwe gevallen Met curatie kan de ziektelast slechts gedeeltelijk worden weggenomen Handhaven van kwaliteit van leven, genereren van gezondheidswinst, mogelijk kostenbesparing – maar lukt dat?

Kan het (kosten) effectief?

Effectiviteit van preventie: meta-analyse van RCTs

risicofactoren

Cuijpers P, Van Straten A, Smit F. (2005) Preventing the incidence of new cases of mental disorders: a meta-analytic review. Journal of Nervous and Mental Disease. 193: 119-125.

Kosten van depressie Economische gevolgen van depressie • jaarlijks € 1.320.000.000 (=excess costs) • waarvan € 620.000.000 (47%) incidentie • Meerkosten van depressie: € 2300 pp pj • Dit geeft een idee van de besparingen die met preventie behaald kunnen worden Smit F, Cuijpers P, Oostenbrink J, Batelaan N, De Graaf R, Beekman A. (2006) Costs of common mental disorders: implications for curative and preventive psychiatry. Journal of Mental Health Policy and Economics 9:193-200

Is het kosteneffectief? Uitkomsten (trial van Willemse et al, 2004): EXP

CNT

Kosten

€ 6766

€ 8614

Uitkomsten

88.1%

81.7%

• Substitutie in IKER geeft: (6766 – 8614) / (88.1 – 81.7) = € - 288.75 per gewonnen depressievrij levensjaar Smit F et al (2006) Cost-effectieveness of preventing depression in primary care patients: randomised trial. British Journal of Psychiatry, 188: 330 – 336.

Is het kosten-effectief? “cost-effectiveness plane” Voor meer kosten, minder gezondheid

Voor meer kosten meer gezondheid

Voor minder kosten, minder gezondheid

Voor minder kosten, meer gezondheid

Is het kosteneffectief? 10.000

>€,>E

Additional costs

>€, <E

7.500

21 %

5% 5.000

2.500

0

-0,40

-0,20

-2.500

+

0,20

0,40

0,60

0,80

-5.000

<€, <E 10 %

<€, >E

-7.500 Additional effects

59%

Smit F, Willemse G, Koopmanschap M, Onrust S, Cuijpers P, Beekman A. (2006) Cost-effectiveness of preventing depression in primary care patients: randomised trial. British Journal of Psychiatry, 188: 330 – 336.

Discussie

Conclusies • Depressie is een ernstige aandoening en kost de Nederlandse samenleving veel • De jaarlijkse instroom van nieuwe gevallen is omvangrijk • Curatie kan de ziektelast tot circa 20% (maximaal 30%) verminderen • Er zijn effectieve preventieve interventies • Eén zo’n interventie is kosten-neutraal.

Conclusies • Ontwikkelen van interventies kost veel • Kosteneffectiviteitsonderzoek is duur • Behoefte aan een rationele onderzoeksagenda • Doelgroepen kunnen op voorhand geïdentificeerd worden waar preventie grote kans heeft kosteneffectief te worden

Hoe verder? • Preventienota van VWS: depressie is één van de speerpunten, zeker ook bij ouderen • Naast preventie van overmatig alcoholgebruik • Terwijl meer O&O nodig is naar preventie van angststoornissen  Preventienota biedt kansen …  Is de preventieve ouderenpsychiatrie nu aan zet?

Contact Filip Smit Trimbos-instituut [email protected] Vrije Universiteit [email protected]

Risico-indicatoren voor angst en depressie: hoe nu verder?

Recommend Documents