Angst en depressie de baas
Angst en depressie de baas
Angst en depressie de baas
Inleiding Geachte lezer, Belangrijk: Kijk naar het geheel Maak algemene kennis waardevol voor jouzelf Zie de stappen die je zet Accepteer
Inhoud:
Aardig dat je dit informatieboekje hebt gedownload. In dit boekje vind je informatie over de cursus angst en depressie de baas. Je kunt lezen wat er aan bod komt tijdens de cursus. De blogs, die ik geschreven heb over angst en depressie, zijn ook in dit informatieboekje na te lezen. Uitgangspunt van de cursus is dat vrij en met levensvreugde de wereld tegemoet treden een leerproces is. Veel mensen leerden dat als vanzelfsprekend. Ze kregen dat met de paplepel ingegoten. Jij hebt misschien die paplepel gemist of je had andere pap nodig. Je bent nooit te oud om te leren.
ren. Daarna gaan we kijken hoe deze kennis en ervaringen van nut kunnen zijn voor jou. We gaan deze kennis omzetten naar een actieplan dat bij jou past en jou verder gaat helpen.
In dit document vind je de blogs die verschenen zijn over dit onderwerp op: dps-communicatie.blogspot.nl
Sommige zaken zul je misschien al kennen. Dat geeft niet. Door er opnieuw mee bezig te zijn, zul je weer nieuwe nuttige dingen ontdekken. Uiteraard kan jouw kennis ook weer van nut zijn voor de ander.
Martin Bouwman
Disclaimer Alles van deze uitgave mag u gebruiken en verspreiden. Bij verspreiding, of gebruik van gedeeltes voor eigen publicaWat belangrijk is dat jij degene ties, moet u de bron vermelbent die wilt leren. Leren is een den (Martin Bouwman DPS proces dat je gezamenlijk doet, Communicatie). maar leren is ook een individu- Bron is niet verantwoordelijk eel proces. Oftewel: jij leert voor foutieve interpretatie of samen met de ander. gebruik van de tekst en de gevolgen daarvan. Mijn rol is kennis aandragen, leerprocessen opstarten, blokkades in jouw leren mee helpen oplossen, een weg wijzen, het leerproces sturen, werkvormen bedenken en organiseren.
Inleiding
2
Blogs 1. Het geheel
3
2. De bouwstenen
3
3. De sociale mens
4
4. Je brein
4
Blogs Angst en depressie de baas
5. Het beest in jou
5
1. Het geheel
6. Zingeving
6
Wat kun je verwachten tijdens deze cursus? Aan de hand van een aantal thema’s gaan we de aspecten van jouw welzijn onder de loep nemen. Ik geef je algemene kennis over die thema’s en laat je een aantal zaken erva-
Inleiding
De trainer
7
De training
7
In dit blog ga ik het hebben over angst en depressie. Dit blog is speciaal geschreven voor mensen die last hebben van angsten en depressie. Het is een eerste blog in de reeks die geweid is aan dit thema. Het uiteindelijke doel is inzicht geven in de processen die spelen bij angst en depressie en een weg bieden die leidt naar een leven waarin angst en depressie niet meer de baas zullen spelen in je leven.
In dit blog leg ik uit waarom ik angst en depressie bij elkaar vind horen en dat je in de aanpak de 'totale' mens moet begrijpen en benaderen.
Twee vrienden Angst en depressie zijn vrienden. Ergens komen ze elkaar tegen en omarmen ze elkaar. Ze versterken elkaar en laten niet meer los. Als angst zijn wereld kleiner en kleiner heeft gemaakt, soms zelfs de deur haast niet meer uitgaat en niemand binnen laat, doet hij
alleen nog open voor depressie. Depressie nestelt zich naast angst op de bank en ze pakken elkaars hand. De wereld van depressie is dof en grauw. Sprankeling en licht zijn verdwenen. De vage schijnsels die door de mist nauwelijks zichtbaar zijn, worden ervaren als lichtpuntjes in het leven. Angst legt de schouders om de arm van depressie en waarschuwt dat laatste niet ook kwijt te raken. Onderneem niets en blijf rustig zitten, zegt angst. Angst en depressie zijn vrienden die elkaar uithollen.
Pagina 3
Angst en depressie de baas
Alleen als depressie het echt niet meer ziet zitten en de trein van voren wil nemen, heeft deze vriendschap zin. Angst voorkomt dan erger leed. Oplossing?
Sta frank en vrij, ga het avontuur aan
Zorg voor energie, zorg voor bouwstenen, zorg voor jezelf
Een leven waarin angst en depressie gehuisvest zijn, is nauwelijks een leven te noemen. Leven, uitdagend de wereld inkijken, avontuur aangaan, ontdekken en proberen, het verdwijnt. Wat moet verdwijnen, realiseer je je, is angst en depressie. Op het moment dat je stappen gaat ondernemen daartoe, blijkt dat je een lange weg te gaan hebt. Een weg van verbetering, van topjes, maar ook van terugval, moedeloosheid en uitzichtloosheid. Langzaam groeit je levensvreugde, maar het blijft ploeteren. Is dit nu alles wat het leven je te bieden heeft? De kans is groot dat hulp geboden wordt vanuit een aandachtsgebied. De mens wordt opgesplitst in deelaspecten en uw hulpverlener heeft verstand van een van deze gebieden en benadert het probleem vanuit dat kader: verstand of gevoel of fysiek of sociaal of spiritueel of chemisch. Omdat elke gebied een deel van jou is, zal elke aanpak vanuit elk gebied zorgen voor verbetering, maar niet altijd voor volledige verlichting. Het blijft ploeteren. Heeft het leven dan niets meer te bieden dan ploeteren? Verlichting Het roept om een totaalaanpak. Daarvoor heb je of een groep hulpverleners nodig die elk gebied van jou benaderen of een hulpverlener die van angst en depressie zijn levenswerk heeft gemaakt en in zijn
jarenlange zoektocht verdieping heeft gevonden in alle genoemde gebieden en een integrale aanpak heeft ontwikkelt. Misschien moeten we niet spreken van een hulpverlener of een therapeut, maar van een docent of trainer. Je bent niet ziek, maar je hebt iets nog niet geleerd. Je hebt nog niet geleerd hoe je vrij de wereld tegemoet kan treden en welke processen zich daarbij afspelen in en met jou. Tja, veel mensen zijn onbewust bekwaam. Ze hebben geen idee wat ze precies goed doen, maar angst en depressie spelen geen rol in hun leven. Frank en vrij staan ze in de wereld en gaan het avontuur aan. Jij zult, als angst en depressie nu nog in jou wonen, bewust bekwaam moeten worden zodat angst en depressie niet meer de baas zijn in jouw leven. Als deze tekst vragen heeft opgeroepen, schroom dan niet om contact met mij op te nemen. Mail:
[email protected]
2. De bouwstenen Inleiding In het vorige blog in deze reeks, heb ik uitgelegd dat je angst en depressie pas echt goed de baas kunt worden als je kijkt naar alle aspecten van het menszijn. In dit blog, deel 2, leg ik uit dat voeding de basis is voor je lichamelijke bestaan. Wil je angst en depressie behandelen, dan mogen we niet voorbij gaan aan deze basis. Recycling De bouwstenen van het men-
selijk lichaam zijn moleculen. Moleculen zijn de kleinste eenheden van het lichaam die we nog stoffelijk noemen. Je hele lichaam is opgebouwd uit deze bouwstenen. Moleculen vormen cellen, cellen vormen organen en organen vormen, gezamenlijk, het menselijk lichaam. De cellen in je lichaam leven maximaal zo'n vijftien jaar en worden vervangen door nieuwe cellen. Een vijftien jaar oude cel behoort tot de oudjes. Veel cellen leven veel korter. De bovenlaag van je huid, bijvoorbeeld, is in twee weken totaal vernieuwd. Nog een feitje: per uur sterven er zo'n miljard cellen. Als je naar je lichaam kijkt, dan weet je dat het oudste deel, je skelet bijvoorbeeld, maximaal vijftien jaar oud is. De nieuwe cellen worden gefabriceerd met moleculen en die moleculen haal je uit je voedsel. Als je je biefstukje eet, dan kan een deel daarvan gebruikt worden om een spiercel te vormen. Een fascinerend proces. Vooral als je kijkt naar de eeuwenlange rondreis van moleculen. Een rondreis die niet stopt in jouw lichaam. Eens verlaat elke molecuul jouw lichaam om als bouwsteen in een ander bouwwerk haar steentje bij te dragen. Voor een gezond, sterk lichaam moet je genoeg van de juiste bouwstenen tot je nemen. Voedsel voor energie Je lekker in je vel voelen, is een proces en vergt energie, lekker dingen doen vergt energie, vroeg opstaan en de ochtend inademen, genieten van de stilte, zachtjes naar beneden gaan, koffie zetten en de heerlijke geur opsnuiven van
Pagina 4
Angst en depressie de baas
gemalen koffiebonen vergt energie. Die energie haal je uit voeding. Het is dus zaak om goede voeding tot je te nemen om genoeg energie te hebben om al die dingen te doen. Het is niet makkelijk Alles wat u bent, doet, denkt is mede mogelijk gemaakt door voedsel. Vrij logisch, lijkt mij, dat we, willen we angst en depressie de baas worden, moeten kijken naar de rol van verschillende vitamines, mineralen, proteïnen, koolhydraten en noem maar op voor jouw lichaam, jouw functioneren en jouw welbevinden. Het is geen makkelijke klus om algemene kennis hierover te vertalen naar jouw unieke, persoonlijke conditie en behoeftes. Wel een klus die de moeite waard is om op te pakken. Depressie heeft vaak geen zin in dat soort speurwerk. Het kost energie en depressie heeft niet veel energie. Donkere stemmen zeggen dat het toch niet helpt. In het volgende blog zal ik het, mede daarom, hebben over een ander aspect van 'de mens': de mens als sociaal wezen. DPS Communicatie verzorgt de cursus 'angst en depressie de baas'. In deze cursus wordt, naast allerlei andere thema's, dieper ingegaan op voeding. Als je geïnteresseerd bent in deze cursus of als je je in wilt schrijven, stuur dan een mail naar
[email protected]
3. De sociale mens Ik in de groep Je bent een groepsdier. Misschien valt het wat rauw op je dak, maar dat is hoe het is. Jij, als mens, bent gemaakt om met andere mensen samen te (over)leven. Onderzoek bevestigt dat het leven, vooral het
overleven, daar niet alleen makkelijker door gaat, maar dat de mens ook gelukkiger wordt van samenzijn.
'gebruiken' om gelukkiger te worden? Interesse
Ben je geïnteresseerd in de cursus angst en depressie de baas? Wil je, samen met geAls je een angst hebt en dat lijkgestemden, leren hoe je geldt vooral bij een sociale angst en depressie kunt overangst, dan ben je liever niet meesteren? Wil je leren hoe je bij anderen. De ander activeert immers je angstgevoe- je ware, vrije, natuur weer aan de oppervlakte kunt laten lens. Voor een depressie geldt over het algemeen ook komen, hoe je weer kunt genieten van nieuwe uitdagineen hang naar alleen zijn. gen? Neem dan contact met Bedenk dat angst en depressie niet zomaar zijn ontstaan. me op:
[email protected] In de meeste gevallen gaat hier een groot verdriet aan 4. Je brein vooraf, een periode van grote teleurstellingen, verlies, ver- Inleiding nedering. Het alleen zijn, is een reddingsboei geworden, Deel 4 van de serie angst en een veilige haven. depressie de baas gaat over je brein. De structuur van het Omdraaien brein bepaalt wie je bent, wat je voelt, hoe je de dingen en Door negatieve gebeurtenis- de ander ziet en dat je brein sen kreeg je allerlei gevoede mogelijkheid heeft zich aan lens die maken dat je liever te passen en te veranderen. Je alleen bent. Door het alleen bent in staat te leren en te zijn ervaar je minder geluk veranderen. Het helpt als je zodat je ...... liever alleen iets van je brein snapt. Hierbent. Deze vicieuze cirkel door kun je beter gebruik mamoet omgedraaid worden. Je ken van de eigenschappen hebt de ander nodig. Dat is je van het brein en sneller resulware natuur. Dat andere is er taten boeken. overheen komen te liggen, Onderstaande tekst is een heeft je ware natuur (bijna) globale beschrijving over je onzichtbaar gemaakt. Tijd om brein en hoe je dat je die kenje ware natuur weer te hernis kunt gebruiken ten voordeontdekken. le. Ik ben liever alleen
Praktijk Ik ben me bewust dat bovenstaande enigszins kort door de bocht is. De werkelijkheid, jouw werkelijkheid, is altijd ingewikkelder en uniek. Tijdens de cursus angst en depressie de baas gaan we dieper op de materie in. Hoe kun je je cirkel van mensen om je heen vergroten op een wijze dat het je helpt, dat het goed voelt en een meerwaarde is? Hoe kun je mensen om je heen 'gebruiken' om gelukkiger te worden? Hoe kun je andere mensen jou laten
De toegevoegde video gaat dieper op de werking van het brein in. Tijdens de cursus, angst en depressie de baas wordt dieper op de werking van het brein ingegaan met betrekking tot angst en depressie. Brein als apparaat Toen ik op de lagere school mijn meester eens hoorde vertellen dat een hond alleen in grijstinten kon zien en dat dat te maken heeft met het aantal kegeltjes en staafjes in
de ogen van de hond, dacht ik: maar is er dan nog meer te zien dat ik niet kan zien omdat mijn ogen dat toevallig niet aankunnen. Het antwoord op die vraag heb ik inmiddels. Je ziet niet wat er is, je ziet wat je apparaten, je ogen en hersenen, er van maken. Wat je ziet is een weergave die beperkt wordt door de beperking van je ogen en je brein. Of, zoals ik onlangs las, het witte vlak dat je ziet, bestaat niet echt. Wat wel bestaat, zijn lichtgolven, maar geen witte vlakken. Oké oké, prima, maar de hersenen doen het goed genoeg om te overleven en nergens tegen aan te lopen. Dus, wat heb ik aan die informatie? Alles wat je ziet, denkt, hoort, proeft, voelt, ruikt, ervaart, gebeurt op de wijze waarop je hersenen die informatie verwerken en weergeven. Ook je gedrag wordt bepaald door je hersenen. De basis van wie je bent, ligt in je hersenen. (Leessuggestie: Dick Swaab, Wij zijn ons brein.) Alles is, logischerwijs, niet wat het is, maar wat je hersens er van kunnen maken. Overigens uiterst efficiënt als overlevingsmechanisme. Heeft u tijd nu, kijk dan eerst naar deze fascinerende, inspirerende video die een kijkje geeft in de werking van de hersenen. http://www.ted.com/talks/ jill_bolte_taylor_s_powerful_s troke_of_insight.html Statisch of plastisch Je bent je brein? Oeps, beetje agressief? Jammer dan, zo is je brein nu eenmaal gevormd. Gelukkig, zo simpel is het niet. Je brein wordt gevormd door je waarnemingen, je sociale interactie, de dingen die je leert, opvoeding, genetische aanleg, je levensstijl en je gedachtes. Je brein kent geen eindproduct.
Pagina 5
Angst en depressie de baas
Je brein blijft zich aanpassen en veranderen naarmate je in andere omstandigheden komt, anders gaat eten, leren, denken etc. Daarmee blijf jij veranderen. Dat vermogen kun je gebruiken om gedragspatronen te veranderen. Je moet weten hoe, maar daar is achter te komen. Het kost wel tijd om je hersens te laten veranderen. Je brein verandert nu eenmaal niet, significant, bij een keer een oefening doen of bij een enkele gedachte. De kracht van positief denken
Je lichaam kan je helpen
Het is bijna te flauw voor woorden, maar wel waar, positief denken verandert de structuur van je brein en daarmee je zijn. Dit klinkt erg eenvoudig. Ik ben depressief, ik ben angstig, ik hoef alleen maar positieve gedachtes te hebben en ik word sterk, zelfverzekerd en gelukkig. Ja, waar, alleen wat is het kenmerk van het brein dat angst, depressie en beperkende gedachtes presenteert? Juist, dat brein heeft moeite met positief denken, moeite met de zon zien, moeite met een heerlijke frisse wind door je bast te laten waaien. Je moet dus leren tegen de stroom in te zwemmen van je eigen gedachtes. Naar verloop van tijd zie je dat de stroom zich met jou keert en het zwemmen wordt makkelijker en makkelijker en naar verloop van tijd hoef je niet meer te zwemmen, je laat je meedrijven. Let op, dit zijn een paar zinnen. De energie die het vergt om die zinnen te lezen, staat niet in verhouding met de energie die het kost om te doen wat die zinnen beschrijven. Tegen de stroom van je eigen gedachtes inzwemmen vergt erg veel, maar het resultaat is ernaar. Zwemoefeningen Gelukkig zijn er 'zwemoefeningen'. De zwaarte van de oefeningen kun je opbouwen. Als je niet zo'n zwem-
mer bent, moet je niet direct het kanaal over steken. Ga eerst maar eens pootje baden en geniet van de kleine stapjes die je maakt. Er zijn, grofweg, drie 'zwembadjes' waar je in moet oefenen:het zwembadje van de emotie, het zwembadje van de gedachtes en het zwembadje van de verwachting. In elk badje oefen je een andere zwemslag, maar het doel is hetzelfde: vooruitkomen. De zwemslagen die je oefent zijn: (1) geruststellen en troosten, (2) negatieve gedachtes herkennen en ombuigen naar helpende en positieve gedachtes en (3) je verwachtingen bijstellen. Spectaculair Er zijn oefeningen die 'zomaar' een verhelderend inzicht kunnen geven in je zijn. Plotseling 'ervaar' je wie je werkelijk bent. Dus niet wie je altijd hebt gedacht te zijn. Ik waarschuw maar even.
5. Het beest in jou Inleiding Dit blog is alweer het vijfde deel in de serie angst en depressie de baas. In het eerste deel heb ik uitgelegd dat je jezelf als geheel mag zien en dus ook in de aanpak van een probleem alle aspecten van jezelf moet betrekken. Naar mijn mening gebeurt dit nog te weinig in de hulpverlening. In de delen daaropvolgend heb ik het kort gehad over het belang van voedsel voor je welzijn, over het belang van mensen om je heen voor je welzijn en hebben we gekeken naar de rol van je brein bij het de baas worden van angst en depressie. In dit deel gaan we kijken naar het lichaam. Welke rol speelt je lichaam bij het overwinnen van angst en depressie? Voordat ik die vraag probeer te beantwoorden, ga ik het eerst
hebben over trauma, als bron van het probleem. Trauma Meestal is een trauma de oorzaak van niet-functionele angsten. Een trauma kan het gevolg zijn van een gebeurtenis die als levensbedreigend werd ervaren en ons vermogen om doeltreffend op te treden lam legde. Dit kan een eenmalige gebeurtenis zijn (shocktrauma), maar ook een langdurige blootstelling aan niet-verzorgende omstandigheden, met name tijdens belangrijke ontwikkelingsfases in de kindertijd (ontwikkelingstrauma)(Peter A. Levine, De tijger ontwaakt. p29). Oftewel, je maakt iets ergs mee, je voelt dat je leven bedreigd wordt en je voelt je machteloos. Je kunt je niet verdedigen tegen het gevaar. Fight, flight, freeze Je lichaam is prima ingericht om zich te verdedigen tegen gevaar. Als je zintuigen het gevaar waarnemen, komen allerlei instinctieve reacties op gang. Er worden allerlei boodschappen heen en weer door je lichaam en brein gestuurd met het doel je lichaam zo snel mogelijk paraat te maken voor actie. Dat gedeelte van je brein dat zich bezig houdt met denken speelt hier nauwelijks een rol in. Wat je wel merkt is dat je lichaam allerlei sensaties en veranderingen doormaakt. Je hart begint te kloppen, je vingers tintelen, je voelt je maag samentrekken en je blikveld vernauwt. Wat er gebeurt, is dat je lichaam alle energie stuurt naar de delen van je lichaam waar die energie nodig is. Je grote spiergroepen die gebruikt worden in de aanval of vlucht worden in paraatheid gebracht. Je spijsvertering, fijne motoriek, en veel van je denkende brein,
Pagina 6
Angst en depressie de baas
heb je niet nodig en daar wordt energie uit onttrokken. Dit is de fight, flight-modus. Er is een keuze tot aanval of tot vlucht. Een volgende fase kan zijn: freeze. Als je werkelijk kansloos bent, kan je lichaam overgaan tot de freeze-modus. Het lichaam 'houdt zich dood.' Ook dit is een overlevingsstrategie. Als je dood lijkt, kan de aandacht van de aanvaller verslappen en dat kan jouw moment van redding zijn. Dit proces kun je waarnemen bij een muisje dat al te lang door de kat is geplaagd. Het houdt zich dood en hoopt dat de aandacht van de kat verslapt of geen lol meer heeft in het kat en muis spel. Dat is de redding van de muis. Instinct Overigens is er geen sprake van een bedacht plan in een dergelijke levensbedreigende situatie. Het zijn instinctieve reacties die plaatsvinden. Bij mens en dier gaat dit op dezelfde wijze. Dit komt omdat mens en dier voor een groot gedeelte 'dezelfde' hersenen hebben die het lichaam op een gelijksoortige wijze aansturen. Wat de muis niet doet, is naderhand de situatie en zijn eigen handelen daarin, overdenken. De muis die zich uit de klauwen van de kat gered heeft, schudt de energie uit zijn lichaam en gaat weer op zoek naar een stukje kaas. Dieren in vrijheid raken niet getraumatiseerd.
De denkende mens De mens heeft meer moeite met het ontladen van de energie. Het gevolg is dat deze zich op een of andere manier verankert in je lichaam en in allerlei symptomen naar buiten wil komen. Het 'probleem' zit als het ware in je lichaam, dat een intelligent communicerend geheel is, opgeslagen. De traumatische gebeurtenis en de
traumatische symptomen kunnen, in ons denkende brein, allang geen verbinding meer hebben. We weten al lang niet meer wat de oorzaak is voor de vervelende symptomen. Als we het nog wel weten, vertrouw er dan op, dat je geheugen je niet een filmische weergave van wat er gebeurd is, geeft. Zo functioneert ons geheugen niet. Het geheugen doet met gebeurtenissen dat wat nodig is om te overleven. Filmische weergave, precies weergeven zoals het gebeurd is, hoort daar niet bij. De gebeurtenis analyseren, vanuit het geheugen, heeft daarom geen zin als enig middel om je trauma te verwerken. Wat wel zin heeft, is het lichaam ook zijn werk te laten doen. In de volksmond noemen we dat 'er doorheen gaan'. Mindfulness spreekt van bewuste gewaarwording. Mijn buurman zei eens: 'laat de emoties maar thuiskomen.' Kernboodschap is dat je je lichaam niet moet onderschatten. Het lichaam lijkt misschien je obstakel te zijn, want daar zitten toch al die vervelende gevoelens van angst en duisternis en pijn, Dat is toch juist het gebied waar je niet naar wilt luisteren. Een logische gedachte, maar in je lichaam kun je juist je antwoord vinden op je vraag: hoe word ik mijn angst en depressie de baas? Leer weer vertrouwen op de helende kracht van je lichaam. Peter A. Levine noemt het: 'restoring the wisdom of your body' (Peter A. Levine, Healing trauma. A pioneering program for restoring the wisdom of your body). Wilt u meer informatie, mail dan gerust naar
[email protected]
6. Zingeving Inleiding We zijn bijna aan het eind gekomen van deze reeks angst en depressie de baas. In vogelvlucht zijn we over het landschap van angst en depressie gevlogen. In dit blog komt 'zingeving' aan bod. Zingeving gaat over fundamentele levensvragen: wie ben ik, waar kom ik vandaan, wat is leven, wat is dood, wat is m'n rol op aarde? De antwoorden kunnen een bron van onrust zijn en het de baas worden van angst en depressie in de weg staan. Gelukkig is het probleem te herkennen en op te lossen. Religies en levensbeschouwelijke stromingen Voel je je verbonden met een religie of een levensbeschouwelijke stroming. Prima! Ik ben de laatste om te zeggen dat jouw levensvisie niet de juiste is. In tegendeel. Wees je bewust dat het gedachtegoed van jouw religie of levensbeschouwelijke essentieel is voor de wijze waarop jij de wereld ervaart en mede bepalend is voor de structuur van je brein. Tijdens de cursus zal ik hier dieper op ingaan. Ik ga er vanuit dat geen enkele religie of levensbeschouwelijke stroming voorschrijft dat je angstig en/of depressief door het leven moet gaan. Wel is het van belang om goed te kijken hoe zingeving zich in jou heeft verankerd. Valkuilen Er zijn een aantal valkuilen bij het omgaan met zingeving. Tijdens de cursus gaan we die valkuilen nader bekijken. Wat die valkuilen gemeen hebben, is dat ze allemaal leiden tot tegenstrijdigheid. Als je een tegenstrijdigheid ervaart, is er geen rust, is er geen harmonie in denken en voelen. Wat je
juist wel rust in je lijf, wel harmonie in denken en voelen. Laat het buiten maar stormen, jij zit veilig in jouw huis. Oftewel: wat er ook gebeurt om je heen, van binnen ervaar je rust en harmonie. Oplossing Jouw levensvisie, jouw antwoorden op zingevingsvragen zijn van groot belang voor jouw welzijn. Als je hier niet alert op bent, kan het een struikelblok zijn, het kan tegenstrijdigheden in je oproepen, je onrustig maken, je antwoorden tot vragen maken en je in disharmonie brengen. Prima, probleem gezien, punt van aandacht. Gelukkig is er geen probleem dat niet op te lossen is. Ook hiervoor is een oplossing. Het hangt van jouw valkuil af welke oplossing het meest geschikt is. Als je je valkuil hebt gezien, komt de uitweg vanzelf in zicht. Ik heb het een en ander aan gereedschap om je verder te helpen. Juist mensen die in een levenscrisis zitten, komen daar getransformeerd uit en hebben vaak een diep verankerd 'geloof' en 'vrede' gevonden. Soms zijn het juist de mensen die opstaan en een gids gaan worden voor anderen. Over zingeving gesproken. Meer weten? Bezoek mijn site: http:// www.dps-communicatie.nl Of meld je aan voor de cursus angst en depressie de baas. Opgeven kan via de mail:
[email protected] Vriendelijke groeten en graag tot ziens .
Angst en depressie de baas
Pagina 7
De trainer Martin Bouwman, coach en trainer van DPS Communicatie, heeft een ruime ervaring als docent, trainer en coach. Hij heeft een hoge mate van interesse in de mens. Vanuit die interesse heeft hij kennis opgebouwd over psychologie, therapievormen, filosofie, esoterie, coaching, training, communicatie, geschiedenis, levensbeschouwelijke stromingen en het functioneren van het menselijk lichaam met betrekking tot het welzijn van de mens. Zijn grote kracht ligt niet zozeer in de specialisatie van een van de genoemde gebieden, maar juist in het verbinden van deze gebieden. ‘De mens is geen deel, maar een geheel. Als je angst en depressie echt de baas wilt worden, zul je naar de gehele mens moeten kijken. In de huidige therapieën gebeurt dat nog te weinig.’
De training In vijf lessen krijg je basiskennis die je helpen beter met angst en depressie om te gaan. Je krijgt algemene uitleg en je stelt je eigen unieke actieplan op. Je legt een basis voor een leven waarin je angst en depressie de baas bent. Wat komt aan bod: - functioneren van het lichaam en hoe je die kennis kunt gebruiken ten voordele - hoe jouw gedachtes je laten struikelen en wat je daartegen kunt doen - voeding bepaalt mede je welzijn - de rol van de ander voor een krachtig bestaan - zingeving. Ik wens je een harmonieus leven. Durf te overwinnen
Vriendelijke groeten,
Martin Bouwman