sociaal-economische nieuwsbrief

N°199 - 28 / 02 / 2014

sociaal-economische nieuwsbrieF

CRB Centrale Raad voor het Bedrijfsleven

NUMMER 199 - februari 2014

energie Kostprijs van gas en elektriciteit voor de industrie De factuur van de huishoudens in België

3 10

bouwbedrijf Een advies over fraude in de sector

13

Conjunctuurtoestand blijft begin 2014 onzeker

17

nieuws Centrale Raad voor het Bedrijfsleven

20

• Stuurgroep: Andy Assez, Emmanuel de Bethune, Kris Degroote, Luc Denayer, Tasso Fachantidis, Michèle Pans, Michael Rusinek, Siska Vandecandelaere • Redactie: Emmanuel de Bethune, Jean-Paul Denayer, Arnaud Joskin, Tania Zgajewski • Redactiesecretariaat: Alain Cabaux • Vertaling: Bernadette Hamende • Opmaak: Lut Van Nuffel • Afterpress: José Marquez Y Sanchez • Website: www.ccecrb.fgov.be • Verantwoordelijke uitgever: Kris Degroote, Blijde Inkomstlaan 17-21, 1040 Brussel

Sociaal Economische Nieuwsbrief > pagina 3 CRB Centrale Raad voor het Bedrijfsleven

energie Kostprijs van gas en elektriciteit voor de industrie

Op 17 december zijn de directeuren Laurent Jacquet en Andreas Tirez van de CREG op uitnodiging van de bijzondere raadgevende commissie voor de Scheikunde van de CRB een presentatie komen geven over de elektriciteits- en gasmarkt in België. U vindt hieronder een kort overzicht van deze presentatie. GASMARKT Op verzoek van de algemene raad van de CREG heeft Frontier Economics de gasprijzen die de industrie in 2010 in België, Frankrijk, Duitsland en Nederland betaalde met elkaar vergeleken. Uit die studie blijkt dat de Belgische prijzen meer concurrerend zijn dan die bij onze naaste buurlanden.

Klant 10 GWh/jaar op GRD-net (T6), 260 m³/h/jaar, in 2010



Bron: Frontier Economics (10/2011)

Het prijsverschil is niet te wijten aan de prijs van de molecule gas excl. taksen, aangezien de Belgische prijzen iets minder hoog zijn dan in Duitsland en in Frankrijk en amper hoger dan in Nederland, terwijl dat laatste land zelf gas produceert. De CREG leidt hieruit af dat de aanwezigheid van 13 leveranciers met kleine marges (€ 0,5/MWh) op dit moment in België voor een concurrerende gasmarkt zorgt. De waargenomen prijsverschillen vinden dus hun verklaring in de lage taksen en transport- en distributiekosten in België. Bovendien is het zo dat 85% van de gasvolumes van de grote industriële afnemers (d.i. ongeveer 50% van de industriële cliënten) rechtstreeks verbonden is met het transportnet van Fluxys en bijgevolg geen distributietarieven betaalt.

pagina 4 > Sociaal Economische Nieuwsbrief CRB Centrale Raad voor het Bedrijfsleven


Op basis van de cijfers van de CREG voor de periode 2010-2013 kan worden vastgesteld dat het niveau van de verschillende gasbeursnoteringen in West-Europa relatief dicht bij elkaar liggen, in tegenstelling met de elektriciteitsbeursnoteringen. Die relatieve correlatie tussen de verschillende gasnoteringen komt doordat er in dat deel van Europa geen congestie optreedt. Niettemin wordt opgemerkt dat de prijsnoteringen op de beurs in 2013 gevoelig zijn gestegen in vergelijking met de in 2010 bereikte laagste niveaus (zie grafiek hieronder). 30 28 26 24 22 €/mwh

20 18



16 14 12

NBP (UK)

HUB (B)

TTF (NL)

PEGNORD (F)

11/2013

09/2013

07/2013

05/2013

03/2013

01/2013

11/2012

09/2012

07/2012

05/2012

03/2012

11/2011

01/2012

09/2011

07/2011

05/2011

03/2011

01/2011

11/2010

09/2010

07/2010

05/2010

03/2010

01/2010

10

NCG (D)

NB : door de leverancier gefactureerde prijs

Wat de concurrentie tussen de landen betreft, kunnen we bevestigen dat de gunstige situatie van België voor de industriële gasafnemers sterk identiek is gebleven in vergelijking met die in 2010. Enerzijds heeft de stijgende tendens van de noteringen een weerslag op de component “commodity” in elk land. Anderzijds zijn de – reeds relatief lage – tarieven voor transport en distributie in België relatief weinig gestegen in vergelijking met drie jaar geleden. Als we de verschillende energievormen met elkaar vergelijken, merken we op dat de ontwikkeling van de gasnoteringen een tweevoudige afwijking vertoont met de elektriciteitsnoteringen: een convergentie van de prijzen aan de ene kant (tegenover een divergentie wat elektriciteit betreft) en een stijging van die prijzen aan de andere kant (tegenover een daling voor elektriciteit). De energiebijdrage, de federale bijdrage en de toeslag beschermde klanten zijn drie taksen m.b.t. gas in België. De eerste werd verlaagd via sectorakkoorden. Daardoor is die bijdrage een stuk lager dan die welke de residentiële afnemers betalen. De twee andere toeslagen blijven echter identiek aan die welke de residentiële cliënten dragen. Genoteerd moet worden dat de toeslag beschermde klanten vanaf 2014 ook zal worden verlaagd. Van 2012 tot 2014 loopt de gecumuleerde prijs van de twee toeslagen met zowat 20% terug, waardoor hij uitkomt op een bedrag van € 0,39/MWh.

Ontwikkeling van de prijs op de gasbeurzen in West-Europa (noteringen M+1)



De analyse besluit dat de grote industriële cliënten in België zeer concurrerende gasprijzen genieten. Daarin wordt echter ook onderstreept dat de industriële afnemers de prijs nog tot onder het huidige niveau kunnen doen dalen, onder meer d.m.v. nieuwe sectorakkoorden en door ten volle de mogelijkheid te benutten die wordt geboden door de afschaffing van de exclusiviteitsclausules sinds 2012 om de concurrentie tussen de gasleveranciers nog meer te laten spelen. Een laatste goede praktijk bestaat erin warmtekrachtkoppelingseenheden te installeren op hun site. ELEKTRICITEITSMARKT Onlangs werden twee studies uitgevoerd om de door de Belgische industrie betaalde kostprijs van elektriciteit en gas te meten. De ene studie komt van “Frontier Economics” (2011) en heeft betrekking op het jaar 2010, terwijl de andere werd uitgevoerd door Deloitte (2013) in opdracht van de FEBELIEC en betrekking heeft op de periode van 2011 tot 2013. Uit die studies blijkt dat de Belgische fiscale heffingen op elektriciteit hoog zijn in vergelijking met de buurlanden, wat grotendeels het prijsverschil verklaart. De Belgische regeringen zijn zich terdege van dat probleem bewust. Als reactie daarop werden, m.n. op basis van de aanbevelingen van de CREG, verschillende acties ondernomen. Zo werd het bedrag van de federale bijdrage neerwaarts herzien van € 5,26/MWh in 2011 tot € 2,47/MWh in 2014. Wat diezelfde bijdrage betreft, noteren we nog de afschaffing van het dubbele plafond in januari 2013. Het tot dan gehanteerde dubbele plafond benadeelde de ondernemingen die minder dan 250.000 MWh/jaar verbruikten, want zij konden geen voordeel halen van het plafond van 250.000 euro per jaar, in tegenstelling met de ondernemingen die meer dan 250.000 MWh/jaar verbruikten. Vanaf juli 2012 verhoogde de Vlaamse regering de degressiviteit van de quota voor groenestroomcertificaten voor de industriële afnemers. De federale regering volgde de Vlaamse regering met dat initiatief door vanaf juli 2013 de degressiviteit en een plafonnering in te voeren voor de toeslag voor offshore groenestroomcertificaten. Voorts is in Vlaanderen vanaf januari 2014 een vrijstelling van de “toeslag HEB” van toepassing voor de industriële afnemers die aangesloten zijn op het net hoger dan 150kV, en ook een degressiviteit voor de industriële afnemers die aangesloten op de lagere spanningsnetten. In Wallonië wordt thans een ontwerpdecreet besproken om een gelijkaardige maatregel als die in Vlaanderen in te voeren. Die verschillende maatregelen zullen bijgevolg de kostprijs van elektriciteit voor de industrie doen dalen en het prijsverschil dat in het verleden werd waargenomen tussen België en zijn buurlanden verkleinen. In de toekomst zal de ontwikkeling van dat prijsverschil hoofdzakelijk afhangen van de ontwikkelingen van de prijsnoteringen op de verschillende nationale elektriciteitsbeurzen. Iets minder dan 90% van de industriële contracten verwijst expliciet naar de noteringen op ENDEX en BELPEX via een “clicksmechanisme”. De resterende 10% betreft contracten met een vast tarief, waarvan het niveau wordt bepaald door de noteringen op ENDEX op het moment van ondertekening van het contract. Niettemin worden, gelet op de grote verscheidenheid van die contracten en van het profiel van de industriële afnemers, nog steeds grote verschillen in prijzen per MWh vastgesteld tussen de Belgische industriële afnemers. Op basis van de cijfers van de CREG zien we dat de interconnecties geen gelijkschakeling van de prijzen mogelijk maken op de verschillende nationale elektriciteitsbeurzen: die zijn momenteel immers heel wat lager op de Duitse beurs dan om het even waar elders (Grafiek 3). Die tendens is in de loop van het jaar 2013 nog meer uitgesproken geworden, wat leidde tot een verschil van ongeveer € 10/MWh (eind 2013) tussen de waargenomen prijs op de Nederlandse beurs en die op de Duitse beurs. Dat verschil ligt grotendeels aan het verschil in infrastructuur voor de elektriciteitsproductie.





Bron: CREG

De lage prijzen die in Duitsland van toepassing zijn, vloeien voort uit de aanzienlijke subsidies voor de hernieuwbare energiebronnen en uit het grote aantal steenkoolcentrales. Thans is ruim 41% van de elektriciteitsproductie in Duitsland afkomstig van die centrales (Les Echos – 17/12/2013). Steenkool wordt tegenwoordig tegen zeer scherpe prijzen verhandeld. De overvloedige productie van schaliegas in de Verenigde Staten gaf een boost aan de elektriciteitsproductie vanuit gascentrales, ten nadele van de steenkoolcentrales. Bijgevolg nam de vraag naar steenkool in de Verenigde Staten een forse duik, waardoor de prijzen van die materie, ook in Europa, terugliepen. Bovendien werkt de lage waarde van de Europese CO2-emissiecertificaten het gebruik van steenkool in de hand. De huidige prijs van de certificaten (5 euro) zou moeten worden vertienvoudigd om de gascentrales in staat te stellen de concurrentie met de steenkoolcentrales in Europa aan te gaan. De hoge prijzen in Nederland zijn dan ook het gevolg van het feit dat het grootste deel van de elektriciteit van dat land op basis van gas wordt geproduceerd. In België is de elektriciteitsproductie op basis van steenkool goed voor iets meer dan 7% van de totale elektriciteitsproductie, tegenover een aandeel van 54% voor kernenergie en van iets minder dan 30% voor aardgas. Het grote volume van elektriciteit die wordt geproduceerd door reeds afgeschreven kerncentrales biedt België de mogelijkheid prijzen toe te passen die tussen die in Duitsland en die in Nederland liggen. Hetzelfde geldt voor Frankrijk, waar 75% van de elektriciteitsproductie van kerncentrales afkomstig is. In België wordt vastgesteld dat de elektriciteitsproductie op basis van gas heel wat minder rendabel is geworden dan in het verleden. Dat werd in 2012 bevestigd door de sterke toename van de invoer van elektriciteit tijdens de sluiting van de kerncentrales nadat in twee reactoren scheuren waren ontdekt. Die sluiting werd niet opgevangen door meer gebruik te maken van de in België beschikbare gascentrales. De prijzen die momenteel op de Europese beurzen worden waargenomen, doen op korte termijn geen toename van de rentabiliteit van de gascentrales vermoeden. Bijgevolg draaien die centrales weinig en is het risico groot dat er binnenkort enkele zullen verdwijnen, wat de beschikbare capaciteit op ons grondgebied en, bijgevolg, de bevoorradingszekerheid zal doen afnemen. Om die laatste veilig te stellen, heeft de regering onlangs een aanbesteding voor de installatie van gascentrales voor een totale capaciteit tussen 700 en 900 MW gelanceerd, met als modaliteit een totale maximumsubsidie van 80 miljoen euro/jaar gedurende 6 jaar (d.i. 89.000 euro/jaar per geïnstalleerde MW).

Ontwikkeling van de elektriciteitsprijs Y+1 - €/MWh



In het licht van de lagere prijzen die in Duitsland gelden, zou het zeer verstandig zijn te zorgen voor een betere interconnectie met die markt. Het ALEGRO-project dat o.a. door Elia op gang werd gebracht, moet die lacune opvullen. Dat project zal de elektriciteitsuitwisselingscapaciteit tussen beide landen tegen eind 2018 allicht met ongeveer 1.000 MW verhogen. Voorts zal het hierdoor mogelijk zijn de elektriciteitsprijzen vaker te doen convergeren, de bevoorradingszekerheid van België, vooral tijdens strenge winters (wanneer er zeer veel vraag is naar elektriciteit), te verhogen en het intermitterende karakter van hernieuwbare energiebronnen beter te beheren (m.a.w. te zorgen voor voldoende aanbod in geval van weersomstandigheden met weinig zon en wind). Meer in het algemeen blijft de interconnectie met de naburige markten een sleutelfactor om de elektriciteitsprijzen naar elkaar te doen toegroeien en bijgevolg de waargenomen verschillen in de elektriciteitskosten tussen de Belgische industriële afnemers en die welke in de buurlanden zijn gevestigd tot een minimum te herleiden. De kosten m.b.t. het elektriciteitsverbruik van de industriële afnemers zouden ook kunnen worden gedrukt door het “demand side management” te ontwikkelen; dat bestaat erin zijn elektriciteitsverbruik tijdelijk te verminderen in ruil voor een vergoeding die met de leverancier of met Elia wordt afgesproken. Op dat vlak zouden een gunstig kader en een grotere actieve participatie van de vraag in de elektriciteitsmarkt voor de Belgische industrie een onmiskenbaar comparatief voordeel kunnen zijn. EEN ENERGIE-INTENSIEVE INDUSTRIE In België is de industrie een zeer grote energieverbruiker, met resp. 45% van de totale gasconsumptie en 47% van het totale elektriciteitsverbruik (Tabel 1 en Tabel 2). Die percentages liggen een stuk boven het Europese gemiddelde (EU15), maar benaderen toch die in Duitsland. België beschikt dus over een industriële structuur die bijzonder veel gas en elektriciteit verbruikt. Totaal - GWh EU-15

Finaal elektriciteitsverbruik (GWh - %) - 2011

België

 Duitsland Frankrijk

Nederland

2.417.929 80.115 521.517 419.717 107.468

Industrie

Huishoudens

Landbouw

37% 47% 44% 28% 36%

29% 24% 26% 35% 22%

2% 0% 2% 1% 7%

Handel en overheidsdiensten 29% 27% 25% 32% 33%

Andere 0% 0% 0% 1% 0%

Bron: Eurostat

Een analyse van de beschikbare gegevens brengt aan het licht dat de chemische/petrochemische sector goed is voor meer dan een derde (34%) van het elektriciteitsverbruik van de industrie, tegenover een aandeel van 13% voor resp. de staalnijverheid en de agro-voedingssector. Die drie sectoren nemen samen dus 60% van het Belgische industriële elektriciteitsverbruik voor hun rekening, tegenover een aandeel van 41% in Europa (EU15). Wat gas betreft, blijft de tendens identiek, aangezien 49% van de gasconsumptie door de industrie afkomstig is van de chemische/petrochemische industrie, tegenover een aandeel van 12% voor de staalnijverheid en de agro-voedingssector. Samen zijn die drie sectoren dus goed voor zowat drie vierde van het gasverbruik van de industrie, tegenover iets meer dan de helft in de EU15.

pagina 88 >> Sociaal Economische Nieuwsbrief pagina CRB Centrale Raad voor het Bedrijfsleven


Totaal - Terajoules EU-15 België Duitsland Frankrijk Nederland

Bron: Eurostat

8.676.950 514.251 1.996.922 1.128.382 786.626

Industrie

Huishoudens

Landbouw

37% 44% 45% 34% 29%

42% 23% 36% 42% 37%

1% 3% 0% 1% 11%

Handel en overheidsdiensten 17% 13% 19% 21% 23%

Andere 2% 18% 0% 2% 0%



Finaal gasverbruik (Terajoules - %) 2011



Energieverbruik per onderneming in de industrie (GWh/onderneming – Terajoules/ onderneming) - 2011

Aan de hand van de beschikbare statistieken kan ook het gas- en elektriciteitsverbruik worden gedeeld door het aantal in België en in de ons omringende landen geregistreerde ondernemingen uit de industrie (Tabel 3). België prijkt bovenaan met het hoogste gasverbruik per onderneming, wat er opnieuw op wijst hoe energie-intensief onze industrie is. Voor elektriciteit gelden dezelfde conclusies: alleen Duitsland scoort nog net iets hoger wat het verbruik per onderneming betreft.

België Duitsland Frankrijk Nederland

Elektriciteitsverbruik per onderneming in de industrie

Gasverbruik per onderneming in de industrie

0,94 1,07 0,50 0,73

5,71 4,17 1,64 4,29

Bron: Eurostat

CONCLUSIE De gasprijs voor de industriële afnemers is in België concurrerender dan in de buurlanden. Die vaststelling is voornamelijk toe te schrijven aan lagere heffingen en aan het feit dat voor ruim 85% van de door de grote industriële afnemers verbruikte gasvolumes geen distributiekosten moeten worden betaald. De lage Belgische prijzen worden ook verklaard door het bestaan van een concurrerende markt waarop 13 gasleveranciers met elkaar wedijveren. De kostprijs van elektriciteit, van zijn kant, is algemeen genomen in België hoger dan in de twee grote buurlanden. Hier wordt het verschil verklaard door relatief hoge heffingen in België en door de productiestructuur, die momenteel gunstiger is in Frankrijk (in 2012 was 75% van de elektriciteitsproductie afkomstig van kerncentrales) en in Duitsland (in 2013 werd 41% van de elektriciteit geproduceerd op basis van steenkool). De aan de industriële afnemers gefactureerde prijzen leunen steeds dichter aan bij die welke op de Belgische beurs worden genoteerd. In de toekomst moet worden opgelet voor het ontstaan van prijsverschillen tussen de Belgische beurs en de buitenlandse nationale beurzen. België zou het concurrentievermogen van zijn energie-intensieve industrie kunnen verbeteren door te investeren in de interconnecties met de netwerken van de buurlanden en door een gunstig kader in het leven te roepen voor een grotere actieve participatie van de vraag binnen de elektriciteitsmarkt (“demand side management”).



In België verbruiken de industriële afnemers zowat de helft van de totale elektriciteits- en gasconsumptie op het grondgebied. Voor beide energiesoorten is de chemische/petrochemische sector de grootste industriële verbruiker, op gelijke hoogte gevolgd door de staalnijverheid en de agro-voedingssector. Het concurrentievermogen van onze industrie is dus sterk afhankelijk van de kostprijs van de elektriciteit en het gas die in het productieproces worden gebruikt. Bijgevolg is het belangrijk dat België een strategie ontwikkelt om zichzelf op een duurzame wijze tegen concurrerende prijzen van de elektriciteits- en gasvolumes voorziet. Dat is des te meer van cruciaal belang doordat het verschil tussen de energiekosten in Europa en die in de Verenigde Staten door de opkomst van het schaliegas groter is geworden. Volgens de ramingen is de kostprijs van gas bij ons thans ongeveer driemaal hoger dan in de Verenigde Staten (IEA).

Arnaud Joskin Emmanuel de Béthune


ENERGIE De factuur van de huishoudens in België

Door de toename van de energieprijzen van de afgelopen jaren ondervinden alsmaar meer huishoudens moeilijkheden om hun energiefacturen te betalen. Dat verschijnsel is verontrustend. Op verzoek van de fod economie heeft de ULB een studie verricht1, die op 30 januari 2014 tijdens een seminarium van de fod Economie werd voorgesteld. De studie focust op de energiefactuur – hetgeen wordt betaald – en niet op het verbruiksvolume (vaak weten de huishoudens niet hoeveel ze hebben verbruikt). Hier wordt alleen rekening gehouden met het huishoudelijke energieverbruik, niet met het transport. De studie steunt op de gegevens van 2011 en heeft betrekking op 5.900 huishoudens. Het doel van de studie bestaat erin inzicht te krijgen in de energiemoeilijkheden die de huishoudens, en meer bepaald de uit ouderen bestaande huishoudens, ondervinden. In de studie wordt ook stilgestaan bij de mogelijke gevolgen van de vergrijzing van de bevolking en van de stijging van de energieprijzen voor de toekomstige moeilijkheden van de huishoudens. KENMERKEN VAN DE WONINGEN PER BOUWPERIODE De energiefactuur van de huishoudens is sterk afhankelijk van de verwarmingskosten. Het onderzoek begint dan ook bij de kenmerken van de woningen. Hoe ouder de woningen, hoe minder ze zijn geïsoleerd. Toen aan het begin van de jaren zeventig de olieschok optrad, werden maatregelen genomen om de woningen te isoleren. Aan het begin van de jaren tachtig werden de gebouwde woningen beter geïsoleerd (daken, muren, beglazing). Die ontwikkelingen deden de energiefactuur van de huishoudens dalen. In perioden bezien maakt de studie een onderscheid tussen de woningen volgens hun bouwdatum: de woningen die voor 1980 en de woningen die na 1980 werden gebouwd. FACTOREN DIE DE ENERGIEFACTUUR VAN DE HUISHOUDENS BEINVLOEDEN De studie stelt een aantal factoren voor die de maandelijkse energiefactuur van de huishoudens verklaren, aangezien ze een invloed hebben op het energieverbruik: het woningtype (villa, appartement, rijwoning...), de bouwperiode (voor of na 1980), de grootte van het gezin (aantal personen), het aantal kamers (hoe groter de woning, hoe meer verwarming er nodig is. Hoe welgestelder het gezin, hoe meer bijkomende vertrekken het heeft) en het gewest waarin het gezin woont, want de energieprijzen verschillen van het ene tot het andere gewest (Vlaams gewest, Brussels hoofdstedelijk gewest, Waals gewest). Zo is energie in Wallonië gemiddeld duurder. DE VASTSTELLINGEN De studie brengt aan het licht dat het energieverbruik weinig verband houdt met het gezinsinkomen. Met andere woorden, er is geen sterk verband tussen het inkomen en het energieverbruik. Vooral de kenmerken van de woningen gaan daarin een rol spelen. 1

Xavier May, Analyse de la facture énergétique des ménages et mesure des difficultés rencontrées par les personnes âgées, Institut de gestion de l’environnement et d’aménagement du territoire (IGEAT) – ULB – oktober 2013



Hoe welgestelder een huishouden, hoe groter de woning, maar toch neemt de energiefactuur niet toe: een betere isolatie heeft een lagere factuur per m2 tot gevolg. Hoe “armer” daarentegen een gezin is, hoe meer zijn woning verbruikt (oude staat en minder goede isolatie leiden tot een hogere factuur per m²). Leeftijd beïnvloedt de energiefactuur niet. Zo verbruikt men niet zomaar meer omdat men oud is. Een hoge leeftijd verhoogt evenmin de energiefactuur als men over de volle eigendom van zijn woning beschikt (terugbetaalde hypotheeklening). Het statuut van de woning is dus belangrijk. Daarentegen zal de leeftijdsfactor in combinatie met andere variabelen wel een impact hebben op de energiefactuur van de oudere huishoudens. DEFINITIE VAN ENERGIEARMOEDE EN BETERE MANIER OM ZE TE METEN Gewoonlijk spreekt men van energiearmoede wanneer een huishouden meer dan 10% van zijn inkomen aan huishoudelijke energie besteedt. Die indicator legt de focus op de hoge energiefacturen. Maar wat met de personen die geen hoge factuur hebben (die te weinig verbruiken en koude lijden)? De studie ontwikkelt een nieuwe indicator, die “energiemoeilijkheid” wordt genoemd. Die indicator houdt rekening met twee elementen die tot dusver niet mee in aanmerking werden genomen: (a) sommige huishoudens verbruiken te weinig en hebben het koud; (b) de huishoudens die volle eigenaar zijn, hebben een hoger “effectief” inkomen, aangezien ze geen budget moeten hebben om zich te huisvesten of voor een hypotheeklening. “KLEINE OUDERE HUISHOUDENS” EN KENMERKEN VAN HUN WONING In de studie worden de kleine huishoudens met oudere personen omschreven als gezinnen met een alleenstaande die ouder is dan 64 jaar of met twee volwassenen van wie minstens één persoon ouder is dan 64 jaar. Ca. 88% van de personen ouder dan 64 jaar leeft in zo’n huishouden. Die kleine gezinnen hebben vaak lage inkomens. Velen beschikken over een “oude woning” (die voor de jaren tachtig werd gebouwd) met te veel kamers (omdat de kinderen niet meer in het ouderlijke huis wonen). Omdat ze aldus in grote en oude woningen wonen, hebben ze bijgevolg heel wat hogere energiefacturen dan de overige huishoudens. Nochtans hebben ze het minder moeilijk om zich te verwarmen en de factuur te betalen dan andere huishoudens. Waarom? Drie vierde van hen is eigenaar van zijn woning en heeft zijn hypotheeklening afbetaald. Bij gelijkwaardig inkomen hebben die huishoudens dus een inkomensvoordeel en kunnen ze bijgevolg een groter deel van hun inkomen besteden om hun energiefacturen te betalen. Vandaar het belang van de nieuwe indicator die in de studie werd ontwikkeld, want hij toont wel degelijk aan dat de kleine huishoudens (met inbegrip van de ouderen) die een woning huren met heel wat meer moeilijkheden kampen. ENERGIEMOEILIJKHEDEN PER WOONGEWEST Volgens de studie benadert de ‘energiemoeilijkheid’ in Vlaanderen en Wallonië de monetaire armoede. In Brussel ligt de energiemoeilijkheid daarentegen lager. Dat wordt verklaard door het feit dat er in Brussel een overbezetting is van woningen en dat wonen in een appartement en in een rijhuis minder energieverslindend is.



PROSPECTIEVE SCENARIO’S: IMPACT VAN DE VERGRIJZING EN STIJGING VAN DE PRIJZEN Over 10 jaar (2013-2023) zal het aandeel van de ouderen overal in Vlaanderen en in Wallonië toenemen (niet in Brussel). Van 2013 tot 2023 groeit het aandeel van de 65-plussers in België van 17,7% tot 20%. Met die vergrijzing zou de energiemoeilijkheidsgraad stijgen van 14,35% in 2013 tot 14,64% in 2023. Dat wijst erop dat de impact van de vergrijzing op de energiemoeilijkheid in België klein zou blijven. De stijging van de huishoudelijke energieprijzen zou daarentegen een veel grotere weerslag hebben op de energiemoeilijkheid. Die laatste zou snel toenemen. Een stijging van de energieprijzen van 5% zou de energiemoeilijkheidsgraad doen stijgen van 14,7% tot 16,3% voor de gezamenlijke gezinnen en van 28,2% tot 31,2% voor de kleine oudere huishoudens. DE CONCLUSIES VAN DE STUDIE In de studie wordt vastgesteld dat het inkomen een zeer slechte verklaring vormt voor de energiefactuur van de huishoudens. Het budget dat de gezinnen met lage inkomens moeten besteden, hoewel ze in kleinere woningen leven, is vaak vergelijkbaar met dat van de huishoudens met een beter inkomen. De studie stelt een nieuwe indicator voor, t.w. de energiemoeilijkheid, die aantoont dat huren een grotere energiearmoede veroorzaakt. De studie brengt aan het licht dat de specifieke moeilijkheden van de kleine oudere huishoudens verband houden met de oude staat en de te grote omvang van hun woning in vergelijking met hun behoeften. Ten slotte blijkt uit de studie dat een stijging van de energieprijzen een aanzienlijke impact zou hebben op de energiemoeilijkheden die de huishoudens ondervinden.

Tania Zgajewski



De leden van de bijzondere raadgevende commissie (brc) voor het Bouwbedrijf hebben, na meerdere experts in deze materie te hebben gehoord en na intens overleg, in november 2013 hun advies i.v.m. de “Fraude in de bouwsector” gefinaliseerd (nota CRB 2013-1310)1. Omdat de commissie meent dat de bestrijding van de fraude een belangrijke factor voor de goede werking en voor de leefbaarheid van de sector heeft zij ook beslist om haar advies door te sturen naar de Regering. Het advies werd ook bezorgd aan leden van de Europese Commissie. Commissaris Tajani heeft gereageerd en verwijst naar het compromis bereikt in december ll. i.v.m. de detacheringsrichtlijn. Ook deze problematiek zal verder opgevolgd worden door de sociale partners in de schoot van de brc Bouwbedrijf. Daarnaast heeft het secretariaat mogen rekenen op de belangstelling van het Europees Economisch en Sociaal Comité; de grote lijnen van de fraudenota werden tijdens een hearing aan een delegatie voorgesteld. De leden van de brc stellen vast dat de sociale en fiscale fraude in België een substantieel fenomeen is. De omvang van de fraude in het algemeen en de specifieke fraudegevoeligheid van de bouwsector is groot. Fraude wordt pas mogelijk omdat verschillende actoren samenwerken om (para)fiscale lasten te ontduiken. Zowel de werkgever, de werknemer als de opdrachtgever (particulier of professioneel, publiek of privé) zijn bij de fraude betrokken. De overheid moet zich in haar strijd tegen de fraude dan ook op deze drie actoren richten. Mogelijke en veel vermelde redenen om te frauderen zijn: de relatief lage pakkans, de hoogte van de loonkost (de fiscale en parafiscale druk), de krapte van de arbeidsmarkt, de afname van de fiscale moraal, het direct contact met de opdrachtgever, een overdaad aan regulering. Tenslotte geldt bij openbare aanbestedingen het principe dat de aannemer met de laagste prijs het contract binnenhaalt. Een te lage prijs bij een aanbesteding impliceert ook vaak dat men fiscale en parafiscale lasten ontduikt terwijl tevens welzijnsaspecten van werknemers worden genegeerd. De methodes om te frauderen zijn zeer divers. Bovendien passen fraudeurs zich zeer snel aan. Zodra de wetgeving of het beleid verandert, passen zij hun werkwijze meteen aan. Dit maakt de implementatie van een krachtdadig beleid tegen fraude moeilijker. ACHTERGROND De sociale partners formuleren hun voorstellen om te fraude beter aan te pakken op basis van meerdere gegronde argumenten. Het is essentieel dat de taken van de overheid (inzake openbare veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg enz.) naar behoren kunnen worden uitgevoerd. Voor een samenleving zijn fiscale en parafiscale overheidsinkomsten noodzakelijk voor de behoorlijke realisatie van de vereiste publieke opdrachten. De sociale partners stellen dat geen enkele vorm van fraude aanvaardbaar is. Fraude draagt immers nooit bij tot het algemeen welzijn. Competitiviteit mag niet worden ingeroepen als legitimering van fraude. 1

De tekst van deze nota kan geraadpleegd worden op http://www.ccecrb.fgov.be/txt/nl/doc13-1310.pdf .



Fraude ondermijnt de solidariteit. Solidariteit is de basis van het sociaalzekerheidsstelsel. Fraude tast de bereidheid van burgers en ondernemingen aan om correct hun (para)fiscale bijdragen te betalen, zo gauw ze merken dat anderen niet of onvoldoende bijdragen. Deze cirkel moet worden doorbroken. De eerlijke belastingbetalers moeten te hoge (para)fiscale bijdragen afstaan om het verlies door fraude voor de overheid te compenseren. Fraude leidt immers tot inkomstenverliezen voor de overheid en de sociale zekerheid; daar de inkomsten gegarandeerd moeten worden zal fraude leiden tot een smallere fiscale basis en hoge nominale aanslagvoeten. Fraude tast het concurrentievermogen van de bonafide bedrijven aan. De fraudeurs betalen immers geen of te weinig bijdragen; zij zullen bijgevolg goedkopere prijzen kunnen aanrekenen en hierdoor aan marktaandeel winnen ten nadele van de bonafide bedrijven. Voor de sociale partners van de bouwsector is het effectief en efficiënt bestrijden van fraude dan ook een absolute prioriteit. Dit is nodig om op een billijke en solidaire manier de financiering van de taken van de overheid te verzekeren zonder de “bonafide” werkgevers, werknemers en opdrachtgevers te benadelen. Daarom is het des te belangrijker om een sterk en coherent anti-fraudebeleid te voeren. FRAUDEMECHANISMEN Fraude vindt plaats via een aantal “mechanismen”, constructies die het mogelijk maken om te ontsnappen aan fiscale en sociale verplichtingen. Koppelbazerij is één van die mechanismen. De koppelbaas (bedrijf) neemt dan mensen aan om deze te laten werken voor een ander bedrijf en probeert hierbij fiscale en sociale lasten te ontwijken. Als deze lasten door de bevoegde diensten worden opgeëist, zijn er in de onderneming van de koppelbaas geen middelen meer voor handen. Ook worden bepaalde systemen of statuten misbruikt. Een klein aantal bouwbedrijven maken bijzonder veel gebruik maken van het systeem van de economische werkloosheid. Dit doet het vermoeden rijzen dat onterecht economische werkloosheidvergoedingen worden uitbetaald in de bouwsector voor een aanzienlijk bedrag. Op twee manieren wordt het statuut van zelfstandigheid misbruikt. Enerzijds door te werken onder het statuut “zelfstandige in bijberoep” waarbij een sterke neiging ontstaat om vanaf een bepaalde omzet geen facturen meer te schrijven. Anderzijds door onterecht het statuut aan te nemen van zelfstandige. Meer en meer wordt de fraude georganiseerd via internationale netwerken. Hierop krijgen de nationale overheden moeilijk vat. De eengemaakte Europese markt zorgt ervoor dat veel buitenlandse bedrijven actief worden in België. Zij maken intensief gebruik van (schijn)zelfstandigen en gedetacheerde werknemers op Belgische werven. In principe zijn deze werknemers onderworpen aan de sociale zekerheidswetgeving van een andere lidstaat, het is voor de Belgische inspectiediensten vooralsnog moeilijk om na te trekken of de verschuldigde sociale bijdragen in het land van herkomst worden betaald.



FRAUDEBESTRIJDING Efficiënte en effectieve fraudebestrijding veronderstelt dat men beschikt over de nodige hefbomen en instrumenten om de fraudeurs te identificeren en te sanctioneren. Voor de brc voor het Bouwbedrijf impliceert dit dat maatregelen moeten genomen worden op drie terreinen: wetgeving, organisatie van de inspectiediensten en Europa. WETGEVING De leden van de brc menen dat het belangrijk is om, naast het bestaan van een eenvoudige, duidelijke, billijke en efficiënte anti-fraude wetgeving, ook de nieuwe wetgeving af te toetsen bij de betrokken adviesorganen van fraudegevoelige sectoren zoals de brc Bouw. De leden van de brc Bouw zien in de nabije toekomst een aantal kansen voor nieuwe en verbeterde wetgeving door volgende maatregelen. - Verder werk maken binnen de betrokken organen van een efficiëntere, soepelere en eenvoudigere regeling voor overuren in de bouwsector die zo goed als mogelijk beantwoordt aan de noden van de sector; - De opmaak van een factuur verplichten bij elke aankoop van bouwmaterialen, dit ongeacht het volume of het aankoopkanaal; - Het invoeren van een «identificatiebadge»-systeem op alle werven en voor alle personen die werken op de werven. De identificatiebadge kan mogelijk ook gebruikt worden als registratiemiddel; - Bij openbare aanbestedingen meer gewicht geven aan andere criteria dan de laagste prijs; - De verdere uitbreiding van de ketenaansprakelijkheid tot de opdrachtgever; - De bestaande fraudebestrijding koppelen aan door de overheid beheerde publiek raadpleegbare databanken; deze laten toe om de status van een bepaalde (onder)aannemer na te gaan en op die manier te achterhalen of samenwerken met hem al dan niet aanleiding zal geven tot (keten) aansprakelijkheid. - Een verlaging van de sociale en fiscale lasten op arbeid impliceert alternatieve maatregelen om te waken over de budgettaire evenwichten van de staat en moet rekening houden met de efficiëntie van deze maatregelen voor de economie en voor de bouwsector. - Gunstmaatregelen creëren voor renovatie en nieuwbouw (bv. voor duurzaam bouwen). Belastingverminderingen vormen in deze context een goede praktijk.



DE INSPECTIEDIENSTEN De controle op de naleving van de wet op het terrein wordt uitgevoerd door de inspectiediensten. Op organisatorisch vlak pleiten de sociale partners van de brc Bouw voor een sterkere samenwerking en integratie van de inspectiediensten. - De betrokken inspectiediensten moeten in het kader van de overkoepelende Sociale inlichtingen- en opsporingsdienst (SIOD) nog nauwer gaan samenwerken. Dit zou moeten leiden tot een efficiëntere inzet van de inspectiediensten o.a. door meer integratie tussen diensten, door een uitbreiding van de wettelijke mogelijkheden van de betrokken diensten, door een betere samenwerking met de fiscale diensten en door (re)affectatie van personeel op het terrein (inspectietaken) ; dit alles binnen de gestelde budgettaire doelstellingen. - Databestanden moeten nog intensiever en beter benut worden via o.a. performante data-mining technieken. Hiervoor moet het personeel van de inspectiediensten de nodige opleidingen krijgen. Continue vorming van de inspectiediensten is een topprioriteit. - Om samenwerking te bewerkstelligen tussen diensten is het noodzakelijk de hinderpalen voor de gegevensoverdracht weg te werken. Concreet zouden in deze context diverse bepalingen uit het Charter van de belastingplichtige en uit de wet van 28 juli 1938 tot verzekering van de juiste heffing van belastingen moeten aangepast worden. - De sociale partners willen zich verder engageren bij het opsporen van misbruiken via de bestaande partenariaatsovereenkomsten en samenwerkingsprotocollen. Daartoe werd op 22 juni 2012 een samenwerkingsakkoord tegen sociale fraude gesloten tussen alle partijen. In het kader van dit samenwerkingsakkoord is een duidelijkere communicatie i.v.m. de omvang en de resultaten van de strijd tegen de sociale fraude nodig. Het is de bedoeling dat het engagement van de sociale partners in de strijd tegen de fraude loont. EUROPESE MAATREGELEN Er werd reeds gewezen op de impact van de toenemende internationalisering. De fraude wordt immers steeds vaker vanuit internationale netwerken georganiseerd. Voor het bestrijden van deze netwerken zal een Europese aanpak nodig zijn. Hiervoor zal Europa, aangespoord door haar lidstaten, waar nodig haar basiswetgeving (detacheringsrichtlijn, de verordening sociale zekerheid, de dienstenrichtlijn) moeten aanpassen. Daarnaast zal Europa ook de samenwerking tussen lidstaten moeten stimuleren en hiervoor het nodige wettelijk kader moeten creeëren. Concrete pistes in deze context zijn de implementatie van Europese minimum standaarden voor inspectiediensten, een Europese thesaurus voor fiscale en sociale begrippen, het opzetten van gedeelde webapplicaties, het invoeren van een Europees sociaalzekerheidsnummer.


bouwbedrijf Conjunctuurtoestand blijft begin 2014 onzeker

Naar halfjaarlijkse traditie stelde de Nationale Bank van België begin januari 2014 haar “Economische vooruitzichten en de conjuncturele situatie in de bouwsector voor” aan de leden van de bijzondere raadgevende commissie (brc) van het Bouwbedrijf. Mevrouw Baugnet belicht meer in het bijzonder de internationale conjuncturele situatie en de vooruitzichten van de NBB voor de Belgische economie, de heer Warisse gaat in op de conjuncturele vooruitzichten van de bouw. De macro-economische vooruitzichten die de NBB publiceert zijn gebaseerd op gegevens, gemeenschappelijk binnen het eurosysteem, voor wat betreft o.a. de internationale handel, de petroleumprijzen, de wisselkoersen, de rentevoeten; de nationale centrale banken doen een eigen inbreng o.a. inzake de budgettaire maatregelen en de ontwikkelingen van de loonkosten. De internationale omgeving wordt gekenmerkt door een matigere groei in de “opkomende” economieën en een pril herstel in de “geavanceerde” landen. De vertraging in de “opkomende” economieën zou best tijdelijk kunnen zijn. De wereldgroei wordt geraamd 2,8% in 2013, voor 2014 wordt 3,6% verwacht. Het Eurogebied scoort het zwakst van alle grote economische zones, maar de groei is positief in 2014 (+1,1%) na twee recessiejaren. In België stelt men een verbetering vast van het ondernemersvertrouwen en van het consumentenvertrouwen; deze verbetering zet zich door sinds juni 2013. Dit is niet noodzakelijk al een voorbode voor een stevigere groei op middellange termijn, om dat te bereiken moeten ook de inkomens en afzetperspectieven zich verder gunstig ontwikkelen. De bovenstaande vaststelling geldt voor de gehele economie. De ontwikkelingen per grote bedrijfstak zijn niet noodzakelijkerwijze dezelfde. De situatie blijkt het gunstigst voor de verwerkende nijverheid, de handel bevindt zich nog in een recessie. Het verwacht herstel in de komende kwartalen blijft matig; een trimestriële groei van ca. 0,3% per trimester leidt naar een jaarvooruitzicht van 1,1%. De externe component ( internationale handel) is de eerste positieve factor van dit herstel, daarna aangevuld door de binnenlandse vraag (eerst consumptie en dan de investeringen). Dit herstelt beantwoordt dus aan een klassiek schema. Onze exportmarkten zijn amper gegroeid in 2013. De verwachtingen zijn beter in 2014, maar de groei van de uitvoer van goederen en diensten blijft lager dan de groei van de exportmarkten, wat duidt op een verlies van marktaandeel.



De verwachte consumptie van de gezinnen blijft op het peil van de reeds geformuleerde verwachtingen in juni. De ondernemingen hebben weinig geïnvesteerd in 2013, de investeringen hernemen in 2014. De rendabiliteit van de ondernemingen zal toenemen, maar de finale vraag herstelt slechts moeizaam. De bezettingsgraad in de verwerkende nijverheid neemt toe sinds twee trimesters. De consumptie van de gezinnen lijdt onder de trage herneming van de arbeidsmarkt. De hogere activiteit wordt eerder opgevangen door het verhogen van het aantal uren per werknemer dan door bijkomende aanwervingen. De tewerkstelling evolueert niet op dezelfde manier in de verschillende sectoren. Er wordt nog jobverlies verwacht in de conjunctuurgevoelige sectoren (- 13.300 in 2014), bij de overheid d.w.z. administratie en onderwijs (-1.800); bij de andere diensten o.a. gezondheidszorg, sociale sector,.. (+11.900) en voor de zelfstandigen (+5.700) neemt het aantal arbeidsplaatsen toe. De som van deze bewegingen wijst naar een toename van de werkloosheid in 2014 (tot 9,1%). De inflatie is één van de (weinige) positievere berichten in de conjunctuurvooruitzichten. Prijzen van energie (o.a. verwachting van dalende olieprijzen i.f.v. internationale marktontwikkelingen en structurele wijzigingen op de gas- en elektriciteitsmarkt in België) en van voeding spelen hier een rol. Op datum van afsluiting van de datareeksen kon nog geen rekening worden gehouden met een lagere btw-voet op elektriciteit, noch met mogelijke ontwikkelingen inzake de index. De verwachte ontwikkeling houdt wel rekening met het bevriezen van de lonen (buiten de index) en met de gezondheidsindex. Dit leidt tot de prognose dat de uurkost in 2014 met 1,1% zou stijgen, in samenspel met de toename van de uurproductiviteit zal dit leiden tot een verhoging van de loonkost per geproduceerde eenheid met 0,6%. Voor de overheidsrekeningen werd rekening gehouden met de regeringsbeslissingen van medio oktober 2013. Het tekort evolueert van -4,0% in 2012 naar -2,8% in 2013 en 2014. De primaire uitgaven lopen licht terug, de fiscale en parafiscale ontvangsten nemen iets toe, de rentelasten zijn iets geringer. De overheidsschuld zou zich einde 2013 moeten stabiliseren rond 100% van het BBP. Instelling Federaal Planbureau IMF Consensus Economics Belgian Prime News Europese Commissie Oeso NBB

Publicatiedatum sept-13 okt-13 okt-13 sept-3 nov-13 nov-13 dec-13

2013 0,1 0,1 0,0 0,0 0,1 0,1 0,2

2014 1,1 1,0 0,9 1,0 1,1 1,1 1,1



Recente vooruitzichten voor de bbp-groei naar volume in België



Op de website van de NBB wordt meer informatie gegeven over de conjunctuurvooruitzichten1. Mevrouw Baugnet stelt ook vast dat de vooruitzichten van de BBP-groei, zoals bestudeerd vanuit meerdere economische instellingen, een aanzienlijke convergentiegraad vertonen. De heer Warisse gaat specifiek in op de conjunctuur in het Belgische bouwbedrijf en de vooruitzichten in de sector. Voor de bouw stelt men, ondanks een minder grote gevoeligheid aan de internationale conjunctuur, een zo goed als continue daling vast van de toegevoegde waarde tussen het eerste trimester van 2012 en het tweede trimester van 2013. In het derde trimester van 2013 is er een herneming. Voor de werkgelegenheid stelt men een gelijkaardige evolutie vast; het werkgelegenheidsniveau in het derde trimester 2013 is opnieuw circa gelijk aan dat begin 2011. Gemeten naar toegevoegde waarde handhaaft de Belgische bouwsector internationaal, samen met Duitsland, in de kopgroep. Andere landen zien hun toegevoegde waarde teruglopen, dit valt nog het meest op voor de zogenaamde perifere landen (Spanje, Portugal, Italië, Ierland). Ook hier stelt men voor de werkgelegenheid een gelijkaardige evolutie vast. De sectorale conjunctuuranalyse van de NBB duidt op een lichte verbetering in de bouwsector tussen midden 2012 en midden 2013, dit in tegenstelling tot de observaties in de verwerkende nijverheid. De vraagontwikkelingen die hiertoe voor de bouw bijgedragen hebben vertonen opnieuw een neerwaartse trend vanaf juni 2013. De activiteit in de bouw werd belemmerd door de weersomstandigheden, maar vooral de ontoereikende vraag is voor een groeiend aantal bedrijven een negatieve factor. Dit wordt geïllustreerd door de evolutie van de bedrijvigheid in de nieuwbouw: voor woongebouwen gaat een toenemend aantal bouwvergunningen gepaard met een dalend aantal werkelijk aangevatte bouwwerven, voor de niet - woongebouwen daalt zowel het aantal bouwvergunningen als het aantal werkelijk aangevatte bouwwerven. De synthetische conjunctuurcurven voor ruwbouw evolueerden tot midden 2013 gunstig, maar neigen nu naar stabilisering, dit zowel voor woongebouwen als voor niet-woongebouwen. In de sector van de renovaties is er al vele jaren een dalende trend; deze trend zet zich in 2013 nog door voor de niet-woongebouwen maar lijkt omgebogen voor de woongebouwen. De burgerlijke bouwkunde is in sterke mate aangewezen op overheidsopdrachten en meer in het bijzonder van de gemeentelijke overheden. In 2013 gaan de investeringen sterk achteruit (een gevolg van de “verkiezingscyclus”), in 2014 zal er nog steeds een negatieve evolutie zijn. Een goede indicator voor de activiteit in de sector en voor de ruwbouwactiviteit zijn de vooruitzichten inzake investeringen in woningbouw; deze blijven negatief in de eerste trimesters van 2014, een lichte herneming wordt verwacht vanaf het vierde trimester. De heer Warisse geeft nog een toelichting over de evolutie van de immobiliënmarkt omdat deze de beslissing om te bouwen of om te kopen sterk kan beïnvloeden. Na een stijgende fase tot 2007 lopen de internationale prijzen van de huizen uit elkaar. In België blijven de prijzen eerder stabiel, in tegenstelling tot een aantal andere landen (periferie maar ook Nederland). In een aantal landen zijn de prijsstijgingen eerder bescheiden gebleven (Duitsland, Oostenrijk). Deze evolutie vindt plaats in een context van lage rentevoeten. 1

http://www.nbb.be/doc/TS/Publications/EconomicReview/2013/revecoIII2013.pdf



De gezinnen hebben ook in 2013 meer hypothecaire leningen onderschreven, maar de groei verloopt trager dan voorheen. Deze evolutie kan worden toegeschreven aan een aanbodluik (de verscherping van de kredietvoorwaarden naar quotiteit en naar looptijd in 2012 is nog niet uitgewerkt) en een vraagluik ( de gezinnen wachten af omwille van een blijvend zwakke situatie op de arbeidsmarkt). De berekening van de betaalbaarheidsindicator2 laat uitschijnen dat ca. 22,5% van het beschikbaar inkomen besteed wordt aan de aflossing van leningen. Deze indicator blijft de laatste jaren rond dit peil hangen maar steeg spectaculair na 2005.

2

Het gaat hier om de afbetalingslast - de aflossing van het kapitaal en van de interesten - van een ‘standaard’ hypotheeklening (80% quotiteit, 20 jaar looptijd), om de aankoop van een woning te financieren, gewaardeerd aan de gemiddelde transactieprijs voor gewone huizen tijdens de beschouwde periode, gerelateerd aan het gemiddeld netto beschikbaar inkomen van de huishoudens.



MOBIELE TELEFOONS Bij brief van 4 december 2013 heeft Minister van Volksgezondheid Laurette Onkelinx het advies van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven ingewonnen over het ontwerp van koninklijk besluit betreffende de verplichte terbeschikkingstelling van een oortelefoon bij verkoop van mobiele telefoons. Teneinde een gevolg te geven aan deze adviesvraag heeft de subcommissie Mobiele telefoons van de CRB op 3 februari 2014 deelgenomen aan een gemeenschappelijke vergadering met de werkgroep Productnormen van de FRDO. Dit heeft geleid tot de opstelling van een ontwerpadvies dat tijdens de plenaire vergadering van de CRB van 19 februari 2014 werd goedgekeurd. WOON-WERKVERPLAATSINGEN – FEDERALE DIAGNOSTIEK Op 6 en 20 februari 2014 is de gemengde subcommissie Woon-werkverplaatsingen – Federale diagnostiek samengekomen om een antwoord voor te bereiden op de adviesvraag van de heer Roman, directeur-generaal a.i. van het directoraat-generaal Duurzame mobiliteit en Spoorbeleid van de fod Mobiliteit en Vervoer, m.b.t. de evaluatie van de federale diagnostiek woon-werkverkeer 2011 en de voorgestelde verbeteringen voor 2014. Als resultaat van die vergaderingen werd een advies opgesteld, dat tijdens de gemengde plenaire vergadering van 25 februari 2014 werd goedgekeurd. ACTOREN AFVALBELEID In 2013 hebben de sociale partners het secretariaat van de CRB de opdracht gegeven om een externe werkgroep op te richten, die moet nagaan welke beleidsmix nodig is om resource efficiency te stimuleren en zo groei en jobs te creëren. Deze werkgroep bestaat uit de gewestelijke en de federale administraties in de domeinen economie en leefmilieu. Op 3 februari 2014 vond een vierde vergadering van deze werkgroep plaats. Tijdens deze vergadering werd consensus gevonden over een aantal algemene aanbevelingen en werd beslist om voor een aantal specifieke materiaalstromen meer concrete aanbevelingen te maken. De werkgroep zal beginnen met de analyse van de harde kunststoffen en de non-ferro metalen. De volgende vergadering hierover vindt plaats op 18 maart. MEDEDINGING Op woensdag 12 februari 2014 vond een vergadering van de Commissie voor de Mededinging plaats. Tijdens deze vergadering heeft prof. dr. Steenbergen, voorzitter van de Belgische Mededingingsautoriteit (BMA) het jaarverslag 2012-2013 voorgesteld, met inbegrip van de werkzaamheden tijdens de eerste maanden van de (BMA). Verder werd een toelichting gegeven over de ontvangen opmerkingen in het kader van de publieke consultatie over de richtsnoeren voor het berekenen van boetes, alsook wat betreft de prioriteiten in het beleid van de BMA.



WETBOEK ECONOMISCH RECHT – BOEK XIII OVERLEG De subcommissie Wetboek economisch recht – Boek XIII Overleg is op 11 februari 2014 bijeen gekomen. Tijdens deze vergadering hebben de leden een nota van het secretariaat over de praktische uitvoering van boek XIII besproken. Deze nota werd ter goedkeuring voorgelegd tijdens de vergadering van het dagelijks bestuur 19 februari 2014. Gelet op het feit dat nog heel wat modaliteiten voor de integratie van de adviesorganen in een huishoudelijk reglement moeten worden opgenomen, heeft het dagelijks bestuur zich akkoord verklaard dat het secretariaat een ontwerp van huishoudelijk reglement zal voorbereiden. Nadien zal dit ontwerp van huishoudelijk reglement opnieuw binnen de subcommissie worden besproken. Papier De sociale partners van de Belgische papier- en grafische sector hebben de studies over het structureel concurrentievermogen van de grafische sector en de conjunctuur in de papier- en grafische sector goedgekeurd. De eerste studie over het structureel concurrentievermogen is reeds beschikbaar op de CRB -website via de link, http://www.ccecrb.fgov.be/txt/nl/doc14-176.pdf. De publicatie van de Franse versie volgt, alsook de Nederlandse en Franse versie van het conjunctuurverslag. Naar aanleiding van deze twee studies, is bij de leden van de Bijzondere Raadgevende Commissie (brc) Papier de behoefte ontstaan om een boodschap, met een beschrijving van de pijnpunten binnen de sector en mogelijke beleidsvoorstellen, over te brengen naar de beleidsmakers toe. Op dinsdag 18 februari 2014 zijn ze tijdens een werkgroepvergadering bijeengekomen om vorm te geven aan de inhoud van deze boodschap. BOUWSECTOR De vertegenwoordigers van de NBB hebben op de vergadering van de Bijzondere Raadgevende Commissie (brc) Bouw dd. 13 januari 2014 de conjunctuurontwikkeling in het algemeen en specifiek in de bouwsector in 2013, en de vooruitzichten voor 2014 voorgesteld. Tijdens de vergadering van de brc Bouw dd. 3 februari 2014 heeft een vertegenwoordiger van de Fod Economie de raadplegingprocedure van de High Level Strategic Forum Bouwbedrijf (HSLF) opgestart door de Europese Commissie toegelicht (COM(2012)433 van 31.07.2012 «Strategie voor het duurzame concurrentievermogen van de bouwsector en de ondernemingen in die sector») toegelicht. VISSERIJ Een delegatie van de Bijzondere Raadgevende Commissie (brc) visserij heeft deelgenomen aan een studiedag over het Interreg-project “Geografie van de kustvisserij en duurzaamheid” dat zich richt op het onderzoeken van de sociaaleconomische en culturele betekenis van de kustvisserij in de kustgemeenschappen in het Kanaal en de zuidelijke Noordzee met als doel deze factoren pertinent op te nemen in het visserijbeleid, in strategieën voor kustvernieuwing en de duurzame ontwikkeling van de kustgemeenschappen. Deze gebieden hebben een belangrijke visserijindustrie die wordt geconfronteerd met grote veranderingen en uitdagingen. Beleidsreacties op de achteruitgang van de visbestanden hebben sociaal economische gevolgen voor de gemeenschappen die afhankelijk zijn van de visserij.



De commissie wijdde een vergadering aan de bespreking van de resultaten van de Europese visserij ministerraad van december 2013. Voor de autonome bestanden liggen de vangstmogelijkheden vast, voor de gemeenschappelijke bestanden met de Noren moeten de besprekingen, die vertraging hebben opgelopen ingevolge een onenigheid, worden afgewacht. De resultaten kunnen over het algemeen door onze vissers niet als positief worden beschouwd.


SECRETARIAAT CRB Een studie- en documentatieopdracht

De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven, die werd opgericht in 1948, is een raad waar gesprekspartners overleg plegen. Het is de bedoeling de vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers via de raad te betrekken bij de uitwerking van het economisch beleid. De raad is bevoegd voor alle kwesties die van belang zijn voor het bedrijfsleven ; hij heeft alleen een adviserende opdracht. Specifiek voor de raad is dat de verschillende standpunten er aan elkaar worden getoetst en dat zo een dialoog tussen de leden ontstaat. De raad is dus enerzijds, een trefpunt van ideeën, waar de meningen worden vergeleken en waar het komt tot gemeenschappelijke voorstellen waarin het algemeen belang het haalt op de particuliere belangen en, anderzijds, tevens een schakel van het economisch beleid, die zijn voorstellen samenvat in adviezen ten behoeve van de economische beleidmakers. Het secretariaat van de raad heeft een dubbele taak ; het is belast met het griffiewerk en het economaat en het brengt de documentatie voor de werkzaamheden van de raad samen. Met de jaren heeft het deze tweede functie sterk ontwikkeld. In uitvoerige studienota’s behandelt het niet alleen problemen die aan de raad worden voorgelegd, maar ook onderwerpen waarvan het meent dat ze aandacht van de sociale gesprekspartners en van de politieke beleidmakers moeten krijgen. Voorts publiceert het geregeld algemene informatienota’s en allerhande statistische dossiers. Bij dit alles komen de uitstekende relaties die het onderhoudt met de studiediensten van de nationale en internationale instellingen het secretariaat goed te pas. Voor de Sociaal-Economische Nieuwsbrief draagt het secretariaat in het kader van zijn studie- en documentatieopdracht alleen de verantwoording.

Robert Tollet Voorzitter Luc Denayer Secretaris Kris Degroote Adjunct-secretaris

sociaal-economische nieuwsbrief

Recommend Documents