SLOW FASHION FORWARD GENTSE INSPIRATIEGIDS VOOR MODEBEWUSTE ALTERNATIEVEN

SLOW FASHION FORWARD GENTSE INSPIRATIEGIDS VOOR MODEBEWUSTE ALTERNATIEVEN

#2

INTERNATIONALE SOLIDARITEIT BEGINT HIER

INHOUDSTAFEL SLOW IS THE WAY FORWARD – INTRO

6

MODEPIONIER

9

PEOPLE TREE Winkel: Today is a good day! JEANS

14

MUD JEANS NUDIE JEANS JURKJES

18

SIMÓN ESE Winkel: Mieke

TRUIEN UP-RISE Winkel: O’Zon

21

T-SHIRTS

24



ORNAMENT

JASSEN

27

STAN&LOESJE Winkel: Elle et Gand ONDERGOED EN SOKKEN

PANTS TO POVERTY THOKK THOKK Winkel: GOEDvandoen (webshop) SWEDISH STOCKINGS Winkel: GOEDvandoen (webshop)

WERKKLEDIJ

V.U.: INEZ LOUWAGIE, P/A OWW GENT-CENTRUM, LAMMERSTRAAT 16, 9000 GENT VORMGEVING: HADEWYCH BECUWE & SARAH DEWITTE TEKST: SARAH VANDOORNE TWEEDE DRUK: APRIL 2016

30

LEVERANCIER: ACP STANLEY & STELLA



36

OP EN TOP GENTS

40

NEGENDUUST BABY- EN KINDERKLEDIJ

BABYLONIA Winkel: Kiddybips THE FABLEISTS Winkel: Stormus (webshop) STURE & LISA Winkel: Sweet P YEZ Winkel: Yez (webshop) JUMPSUIT

SCHOENEN

42

52

BHAVA Winkel: Chevaliers Des Pieds (webshop) DYSFUNCTIONAL Winkel: Walk the Line

BEDDENGOED

57

ECO SNOOZE INTERIEUR

60

WOVEN STORIES CARPET OF LIFE ACCESSOIRES

64

YAK&YETI Winkel: Yak&Yeti JOKSIE Winkel: Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum TWEEDEHANDS

68

WHAT’S FAIR TRADE?

70

VERKLARENDE WOORDENLIJST-LABELS

72

SLOW IS THE WAY FORWARD

6

Kritisch consumeren in een wereld waar fast fashion hoogtij viert, is niet evident. We worden om de oren geslagen met reclameboodschappen die ons opdragen de nieuwste modetrends te volgen. Onze kleerkast puilt uit, vaak met kleren die we niet echt nodig hebben, en zonder dat we dit per se voelen aan onze portemonnee. Aan dat plaatje klopt iets niet.

Het wordt tijd om slimmer en kritischer te gaan consumeren. In plaats van een stuk aan te schaffen waar geen goed loon voor betaald is en dat bovendien na drie wasbeurten klaar is voor de vuilbak, kunnen we kleren aankopen die langer meegaan en gemaakt zijn in eerlijke omstandigheden. Slow fashion in plaats van fast fashion nastreven.

Om kledij te produceren is veel energie, water en handenarbeid nodig. De grondstoffen, vaak katoen, worden meestal niet op een ecologisch verantwoorde manier geteeld. De boeren die instaan voor de teelt, houden hier amper een inkomen aan over. Maar ook bij de verdere verwerking van deze grondstoffen loopt het dikwijls niet zoals we zouden willen. In de confectie-ateliers in het Zuiden werken textielarbeiders, vooral vrouwen, vaak in onveilige omstandigheden en tegen hongerlonen.

In deze inspiratiegids geven we een stem aan merken en winkels die streven naar die omstandigheden, naar eerlijke lonen en duurzame producten. De eigenaars van die winkels vertellen vol enthousiasme waarom zij specifiek voor fair trade en/of eco gekozen hebben, in het Zuiden of dichterbij in Europa, en wat zij daar onder verstaan.

Door steeds maar meer wegwerpkledij te kopen, door mee te doen met de fast fashion-trend, werken ook wij, de consumenten, deze situatie in de hand.

U weze gewaarschuwd, want hun passie werkt aanstekelijk.

7

Deze gids biedt inspiratie, maar er is natuurlijk een groter aanbod.

8

Heb je zelf input of feedback? Wil je een merk of winkel opgenomen zien worden? Mail naar [email protected] Enkele interessante sites om in het oog te houden: www.gentfairtrade.be www.fairfashion.be www.rankabrand.nl www.schonekleren.be www.fashionrevolution.org

MODE— PIO— NIER

Onze zoektocht naar inspiratie begint bij de échte pioniers, op

Met ‘Slow Fashion’ onder de arm – letterlijk en figuurlijk – kwam

internationaal vlak en in ons eigen fijne Gent. Daarvoor steken we

Safia Minney voor Gent Fair Trade naar Gent in het kader van het

eerst het kanaal over. Het Britse People Tree, dat al 25 kaarsjes

Mind The Book-festival. “Ik word kwaad van succesvolle vrouwen die

heeft mogen uitblazen, was bij de eersten om duurzame

het geld en de middelen hebben om eerlijke kledij aan te schaffen,

kledij actief te promoten en te produceren. In een kwarteeuw tijd

maar toch nog steeds de grote merken verkiezen. ‘Kijk, ik heb dit

bood het merk actief steun aan meer dan 4000 boeren, aan een

gekocht voor vijf euro’, zeggen ze dan. Dat is toch onvoorstelbaar?”,

eerlijke prijs voor de grondstoffen en een correct salaris voor de

vindt Safia. “Fair trade doorheen de hele keten op grote schaal is

textielarbeiders.

volgens haar effectief mogelijk. Alleen is het niet evident en moeten kledingmerken hun productieproces aanpassen en vertragen. Om de

PEOPLE TREE

week een nieuwe collectie uitbrengen, zit er dus niet meer in.” LABELS: WFTO, Fairtrade International, GOTS

Wie het woord pionier in de mond neemt, kan niet om People Tree heen. “Wij waren het eerste modemerk dat officieel erkend

10

IS DIT FAIR TRADE?

werd als zijnde fair trade”, zegt Safia Minney ons. Minney

People Tree is lid van de World Fair Trade Organization sinds 1996.

richtte het merk op en vertelt vol passie over waar People Tree

Hun kleren worden geproduceerd in fair trade ateliers op het

voor staat. “Respect voor mens en planeet, daar draait het

platteland van Bangladesh en Nepal. Het katoen komt uit India via

allemaal om: zowel voor diegene die de kleren maakt als de

boeren van partnerorganisatie Agrocel, gecertificeerd door Fairtrade

consument die het resultaat van dat harde werk draagt.”

International. People Tree betaalt evenveel als de minimumlonen in

“Onze producenten zijn onze inspiratiebron”, aldus Minney.

de grote steden, maar de levensduurte van het platteland ligt lager

“Hun cultuur geeft onze kledij vorm, want ze wordt ontworpen op

en daarom blijft de prijs eerlijk, aldus People Tree. Het bedrijf biedt

basis van hun traditionele manier van werken. Door in te zetten

opleidingen en kansen voor de arbeiders.

op handenarbeid, zoals traditionele vormen van weven en breien, konden wij werkgelegenheid creëren in rurale gebieden in het

IS DIT ECOLOGISCH?

Zuiden, waar anders amper werk is. We dragen ons steentje bij

De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic

aan dat proces door trainingen te voorzien. Dat is onze manier

Textile Standard.

om sociale verandering teweeg te brengen.” Met haar boek ‘Slow Fashion: Aesthetics meets Ethics’ wil ze aantonen dat er internationaal heel wat beweegt op vlak van fair fashion en tegelijkertijd waarschuwen voor wegwerpkledij. “Fast fashion heeft zijn prijs, op ecologisch én op menselijk vlak.” Het verhaal van People Tree toont aan dat het anders kan. “Als klein label is het niet makkelijk om een sociaal businessmodel aan te hangen. Maar wij zijn het levend bewijs dat zo’n model wél werkt!”

11

TE VINDEN IN... TODAY IS A GOOD DAY! Pioniersmerken zoals People Tree vind je terug in TODAY IS A GOOD DAY!, dat naast het filiaal in de Gentse Mageleinstraat ook een winkel in het Antwerpse heeft. Beide draaien op Eco Power, maar bij groene energie houdt het verhaal natuurlijk niet op. “TODAY IS A GOOD DAY! biedt louter eerlijke producten aan, en heeft ook oog voor ecologie”, zegt oprichtster Candice Nuyttens. “Wij voorzien een totaalaanbod en zijn echt een conceptstore. In die zin zijn wij de eersten in België. Maar ook in Europa horen wij tot de pioniers!” Naast eerlijkheid en ecologie hecht de winkel veel belang aan het aanbieden van mooie, alternatieve stukken. Zo kan je vanaf dit jaar ook hun eigen lijn in de winkels terugvinden. Door mode en ethiek te combineren, hebben ze een succesformule gecreëerd – en die inspireert de 12

ondernemers van morgen. Gents adres: Mageleinstraat 11 www.todayisagoodday.be

Bijna iedereen heeft een jeans in de kleerkast liggen. Maar weinigen kennen het verhaal achter dit iconische kledingstuk. Omdat het productieproces van denim erg ingewikkeld is en schadelijk kan zijn, is het ook hier belangrijk om goed na te denken over wat je koopt. Denim wordt meestal gemaakt van een basisvezel zoals katoen of van een mengvezel met katoen en bijvoorbeeld de synthetische vezel elastaan, om je broek elastischer te maken. Nadat de katoendraden worden gesponnen, moeten ze gebleekt en geverfd worden. Daarna volgt nog een hele reeks bewerkingen, die veel energie, water en producten vergen. Die stappen zijn vaak erg schadelijk: om te bleken gebruiken arbeiders een kankerverwekkend chloor en ook de indigo kleurstoffen zijn belastend voor mens en milieu. Bovendien worden jeans die er versleten uitzien, de populaire vintage jeans, onder hoge druk bespoten met zandkorrels om de blauwe kleur verder af te bleken. Veel arbeiders zijn niet beschermd tijdens dat proces en kunnen zo een acute (en potentieel dodelijke) stoflong oplopen. Voor wie geen afstand wil doen van de modetrend van deze zomer, maar evenmin een stoflong op zijn geweten wil hebben, bieden deze duurzame jeansmerken alvast een alternatief:

MUD JEANS Een koploper op vlak van duurzame jeans is Mud Jeans uit Nederland, die ethische en ecologische standaarden nastreeft en volledig gaat voor recyclage. Zo biedt het de mogelijkheid om jeans te leasen, waardoor de consument op langere termijn een broek kan huren. Na het betalen van een instapbedrag en een maandelijkse bijdrage, krijgt de consument een jaar lang een duurzame jeans, die hij ofwel kan houden, ofwel kan inruilen (in ruil voor ‘statiegeld’) om hem daarna te recycleren. Het concept was even een hit in Gent. Spijtig genoeg sloot de winkel in de Walpoortstraat na een jaar de

JEANS

deuren, maar Mud Jeans wordt wel nog geleased in Brussel en Antwerpen. LABELS: (gedeeltelijk) GOTS, Better Cotton Initiative

15

IS DIT FAIR TRADE?

IS DIT FAIR TRADE?

Mud Jeans is lid van Fair Wear Foundation sinds juli 2015, als deel

Nudie Jeans ondersteunt Indische boeren via hun partnerschap

van het ‘young designer programme’.

met Chetna Organic, dat katoen teelt in Lebed, een kleine gemeenschap in het oosten van India. Bijna drie kwart van de jeans wordt in

IS DIT ECOLOGISCH?

Europa (Portugal en Italië) geproduceerd, een derde komt uit India

Een deel van de stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global

en Tunesië. Nudie Jeans belooft leefbare lonen en is lid van Fair Wear

Organic Textile Standard en Better Cotton Initiative. Mud Jeans

Foundation sinds 2009. Tijdens hun laatste check-up kregen zij een

biedt de mogelijkheid om jeans te leasen, oftewel een jeans te huren

score van 78 procent. Fair Wear Foundation benadrukt dat het merk

op langere termijn. Scheurt de broek, dan wordt ze gerepareerd.

al zijn fabrieken monitort en meteen maatregelen neemt na audits, maar zegt dat het nog meer kan doen op vlak van overuren.

WINKELS:

Nudie Jeans streeft naar transparantie en stelt documenten ter

Orybany, Huidevettersstraat 50, 1000 Brussel

beschikking over afgelopen audits.

Harvest Club, Velodroomstraat 2, 2600 Berchem

Nudie Jeans scoort hoog op transparantie van het productieproces; Op de website van het bedrijf kan je per item lezen in welke fabriek(en) het geproduceerd wordt.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Fairtrade International. Oude jeansstukken worden gerecycleerd of tweedehands verkocht. Bovendien biedt Nudie Jeans een gratis

16

hersteldienst voor wie zijn jeans zo vaak draagt dat hij versleten is. Vorig jaar repareerde het merk zo’n 22.000 stuks. WINKELS:

NUDIE JEANS Het Zweedse Nudie Jeans vindt dat geen enkele andere stof zoveel mooier wordt met de jaren, dan denim. “Jeans is karaktervol en rock-’n-roll”, klinkt het. De spijkerbroeken die zo dicht op je huid zitten dat ze volgens de oprichtster (in een vorig leven bij Lee Jeans) een tweede huid vormen, zijn gelukkig gemaakt uit biologische stoffen waar geen pesticiden voor gebruikt werden. Bovendien werden ze in eerlijke omstandigheden geproduceerd. LABELS: Fairtrade International, GOTS, Oeko-Tex 100

Today is a Good Day! Mageleinstraat 11, Gent Brooklyn, Veldstraat 40, Gent

17

STUDIO JUX Het Nederlandse Studio Jux houdt van Nepal. Na de aardbeving van vorig jaar kozen zij ervoor om niet minder, maar juist nog meer op het land in te zetten. Ze hebben een eigen fabriek vlak bij Kathmandu, waar ze een sociaal tewerkstellingsprogramma hebben in samenwerking met Terre Des Hommes (www.terredeshommes.nl), en kiezen er nu ook voor ook hun stoffen daar te maken. Studio Jux werkt met biokatoen, maar produceert ook in

JURKJES

heel andere stoffen, gemaakt uit onder meer (jawel) hout of petflesdoppen. Zo biedt Studio Jux jurkjes van veganistische zijde die vederlicht zijn en bovendien makkelijk wassen en amper kreuken. Ook de hemdjurkjes in katoen en jeans zijn casual chic ten top. LABELS: (gedeeltelijk) GOTS, Better Cotton Initiative

IS DIT FAIR TRADE? Studio Jux heeft een eigen fabriek en zegt dat het hun arbeiders naar de standaarden van de Internationale Arbeidsorganisatie een leefbaar loon uitbetaald. Het is erg transparant, want elk kledingstuk heeft een nummer zodat je kan opzoeken wie de maker is.

IS DIT ECOLOGISCH? Het biokatoen is organisch en gecertificeerd door GOTS. Andere stoffen zijn hennep, een vezel die minder energie vraagt dan katoen, veganistische zijde dat gemaakt is van hout in plaats van zijderupsen, en polyester van gerecycleerde petflessen. Bovendien is het verboden voor Amsterdamse werknemers van Studio Jux om met de auto naar het werk te komen.

ONDER MEER TE VINDEN IN … MIEKE Modebewuste Gentenaars zijn niet weg te slaan van bij Mieke, een trendy shop in de Baudelostraat. Mieke De Winter heeft er zelf iets langer over gedaan om de weg naar eerlijke mode te vinden. Driekwart van de producten in haar winkel bestaat inmid-

19

dels uit fair trade. “Maak jij het mopje of doe ik het?” Fotograaf en partner in crime Thierry van Dort (ook wel bekend als Meneer Mieke) grapt dat dat allemaal zeer organisch gegroeid is. Acht jaar geleden, bij het prille begin, besteedde Mieke nog geen aandacht aan fair trade, maar een viertal jaar geleden sloeg dat om. “Mijn merken hebben mij echt opgevoed”, aldus MIEKE.

weet ze exact waar ze met haar winkel naartoe wil en aan welke eisen elk nieuw merk moet voldoen. “Het is wel een hele boterham, alles leren wat er te leren valt over textiel. Vooral het sociale aspect vind ik belangrijk. Studio Jux is daar een goed voorbeeld van: zij brengen echt een mooi verhaal.” Voor fast fashion is MIEKE niet te vinden. “Dat vind ik maar vies. Natuurlijk is kledij een gebruiksvoorwerp, maar het wordt herleid naar iets dat je weggooit.” Sinds Fair Fashion Fest merkt Thierry wel dat er iets veranderd is: “Er is veel meer vraag naar de duurzaamheidsfactor.” MIEKE, een grote fan van Fashion Revolution, beaamt dat, al is dit voor haar nog maar het begin. 20

“Nu heb je de bewustwording. De echte omslag gaat er komen als de consument blijft vragen stellen.” Gents adres: Baudelostraat 23 www.mieke.tv

TRUIEN

Op labels staart MIEKE zich niet blind, maar dankzij hun tips

UP-RISE Een vijftal jaar geleden zag in Leuven een fijn merk met nog fijnere truien en andere producten het levenslicht: Up-rise. Hun kledij wordt vervaardigd uit biokatoen en… hennep. Volgens Up-rise biedt dat materiaal namelijk duurzaamheid én comfort. Het wordt op ecologische manier geproduceerd en de natuurlijke vezels zijn erg sterk, waardoor de kledij extra lang meegaat. Bovendien wordt die stof verwerkt in een fair trade atelier in China, lid van de Fair Wear Foundation, waar ook Nomads geproduceerd wordt. Cédric L’Ecluse van O’Zon was de eerste klant van Up-rise en nog steeds is hij de grootste afnemer. Ook heeft hij Nomads in zijn rekken hangen.

IS DIT FAIR TRADE? Up-rise produceert in China in fair trade ateliers. Het is lid van Fair Wear Foundation, als deel van het ‘young designer programme’.

22

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch. Bovendien zijn ze deels hennep, een vezel die minder energie vraagt dan katoen.

ONDER MEER TE VINDEN IN… O’ZON Van T-shirthandelaar op festivals tot eigenaar van drie O’Zon-filialen in Gent, Antwerpen en Brugge: Cédric L’Ecluse weet van wanten. Wat meer is, de grote meerderheid van de spullen die in zijn winkels hangen, zijn ecologisch en fair trade. “Toch zeker 80 procent van wat je hier ziet, behoort tot die categorie”, aldus Cedric. “En wanneer het niet zo is, ben ik daar eerlijk over. Maar je kan er zeker van zijn dat alle merken hier kleine bedrijven zijn. Bij ons geen massaproductie” Bovenal moet de kledij voldoen aan zijn persoonlijke smaak. “Je merkt dat de klanten daar hetzelfde over denken. Slechts een kwart van hen gaat echt bewust op zoek naar die duurzaamheidsfactor, anderen komen hier omdat ze het mooi vinden.”

Met onder meer truien, broeken, schoenen en zelfs beha’s biedt zijn winkel een totaalaanbod. Cedric kent zijn merken op zijn duimpje. Zo kent hij ook hun problemen. “Mensen worden bewuster, dat klopt, maar dat wil niet zeggen dat de merken het daarom steeds beter blijven doen. Zij hebben enorm te lijden gehad onder de crisis. Sommige merken hebben hun ecolijn daarom zelfs opgeschort.” Zelf stopt hij binnenkort met zijn winkel in Brugge. Hij wil volledig focussen op Antwerpen en – vooral – Gent. “Gent blijft de sociaalste stad van allemaal. Ik zie mij nergens anders meer wonen.” Gents adres: Hoogpoort 26 www.o-zon.net

ORNAMENT Ornament, Engels voor sierstuk, is voor oprichter Emilio de perfecte omschrijving voor zijn streetwear. “Ik zie mijn ontwerpen niet als kleding, maar als sierstukken. Voor mij is dit echt slow fashion: je koopt iets niet enkel omdat je het tof vindt, maar omdat de boodschap en de stijl je volledig aanspreekt.” Die stijl, eenvoudige bedrukte T-shirts in gebroken wit, hangt volledig samen met de stof waarvan ze gemaakt zijn: hennep. “Kleurstoffen moet ik niet gebruiken, de stoffen hebben de natuurlijk kleur van de vezels”, aldus Emilio. Voor hem is hennep de stof van de toekomst. Al is kledij van 100 procent hennep nogal stug, daarom zijn zijn T-shirt 55 % hennep en 45 % biokatoen, gecertificeerd door GOTS. “Maar hennep is veel beter voor het milieu dan katoen: er is minder water nodig voor de productie en ook pesticiden moeten niet gebruikt worden, omdat de plant eigenlijk onkruid is.” Dat is de boodschap die hij door middel van zijn merk verkondigt. “En eigenlijk haal ik meer genot uit het uitdragen van de boodschap dan uit de verkoop zelf. Als ik op een markt sta en mensen dragen mijn verhaal mee na een bezoekje aan mijn stand, is de ‘verkoop’ wat mij betreft dus al geslaagd. Maar als ze een T-shirt op de koop toe willen kopen, des te beter natuurlijk!” De T-shirts zijn eerlijk geproduceerd, want Emilio naait en bedrukt ze zelf in zijn atelier in Gent. De stoffen zelf komen uit China, maar hij werkt samen met een fabriek die zich richt op biologische stoffen en een certificaat heeft van de Chinese overheid met betrekking tot arbeidsrecht. “Dat laatste neem ik wel met een korrel zout natuurlijk, maar ik heb foto’s gezien van het bedrijf en heb er wel vertrouwen in.”

T-SHIRTS

Hier begeeft hij zich op glad ijs. Maar hij blijft achter zijn keuze staan: “Voor veel mensen staat China gelijk aan kinderarbeid. Ik ben het daar niet mee eens: China is mee met zijn tijd. Mocht ik op grote schaal willen produceren, zou ik het dus ook daar doen, dan zou ik regelmatig naar de fabrieken reizen om te zien hoe het draait.

25

Produceren in Europa, daar ben ik geen voorstander van: beter daar positieve verandering teweegbrengen, denk ik dan.” Als je je kan vinden in deze filosofie, dan is Ornament wellicht iets voor jou. De originele T-shirts zijn verkrijgbaar in de webshop, www.ornamentfinegarment.com en op de (internationale) markten waar Emilio aan deelneemt, die je terugvindt op zijn facebookpagina. LABELS: GOTS

IS DIT FAIR TRADE? Emilio maakt zijn T-shirts zelf, maar zijn stoffen komen uit China, zijn enkel gecertificeerd door de Chinese overheid en Emilio kon zelf nog niet gaan kijken hoe het er daar aan toegaat. “Als ik de confectie ook naar China zou verplaatsen op termijn, zou ik wel

IS DIT ECOLOGISCH? De grondstoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global 26

Organic Textile Standard. Bovendien zijn ze deels hennep, een vezel die minder energie vraagt dan katoen. De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is.

JASSEN

zelf gaan kijken.”

STAN & LOESJE De ondernemende Loesje uit Gentbrugge begon haar modecarrière in 2012 bij upcycling label My Daily Wood en kent sindsdien als geen ander het belang van duurzaamheid voor de textielketen. Wanneer zij op reis met manlief Stan verliefd werden op Thailand, wilde het koppel graag samen iets creëren om te produceren in

28

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is. Een deel van de stoffen zijn einde reeksen, waardoor er geen stof verloren gaat.

TE VINDEN IN… ELLE ET GAND

Thaise fabrieken – het perfecte excuus om er nog vaak terug te ke-

Aan elegant ontwerp geen gebrek bij Elle et Gand, de boetiek

ren. Al snel merkten Stan & Loesje dat de naaiateliers ginds niet even

van de al even Gentse Julie Huysman. Haar concept store vertrok

toegankelijk zijn voor beginnende ondernemers en dat Azië vooral

7 jaar geleden vanuit een voorliefde voor Belgische ontwerpers,

staat voor massaproductie. “Terwijl wij liever mooi en tijdloos willen

maar die ontwerpers moesten wel aan de eisen van Julie

produceren, dan een heel gamma aanbieden. Tijdloos betekent

voldoen. Dat betekent: gemaakt onder eerlijke omstandigheden

immers duurzaam, want je zal het minder snel weggooien.”

en zonder enige schadelijke kleurstoffen.

Met een beperkte stock besloot het koppel dichter bij huis te

“Ik lijd zelf aan allergieën. Als een kledingstuk schadelijke

zoeken: de eerste samples worden in België vervaardigd, de

kleurstoffen bevat, zal ik daar het levende bewijs van zijn.

productie zelf werd eerst in Nederland, nadien in Bulgarije gedaan.

Al mogen overheden daar ook beter over informeren, zodat wij,

“Dat vertrouwen we meer dan de Thaise naaiateliers, want het is

handelaars, met een gerust geweten kunnen verkopen”, aldus de

binnen de Europese regelgeving. Wij willen goede werkomstandighe-

goedlachse Julie. De meeste merken en ontwerpers die zij in huis

den voor de mensen die onze kleding maken”, klinkt het.

heeft, maken hun kleding in België of Europa. “Bepaalde merken

Bovenal is hun concept ecologisch. Voor hun natuurlijke stoffen

hebben een deel van hun productie in China. Ik vraag de merken

werken ze met het GOTS-label en voor hun regenjassen, die van

altijd of het dan wel eerlijk gemaakt is. Als ik het niet vertrouw,

synthetische stoffen gemaakt zijn, gebruiken ze einde reeksen uit

komt het merk er bij mij niet meer in”, zegt Julie. “Voor mij zou

België. “Een regenjas is typisch Belgisch, vandaar dat we daarvoor

het makkelijk zijn om goedkope merken, die er goed uitzien, maar

met Belgische stoffen willen werken”, lacht Loesje.

daarom niet in goede omstandigheden gemaakt werden, in de winkel te hangen.” Als kleine ondernemer zou dat haar veel meer

www.stanloesje.be

cashflow opleveren, maar ze kiest er bewust voor dat niet te doen. “Sommige klanten zeggen dat mijn winkel duur is en dan ben ik

LABELS: GOTS

ontgoocheld. Anderen komen de weg vragen naar de Primark. Aan massaconsumptie doen we hier niet mee. Liever twee stuks

IS DIT FAIR TRADE?

van topkwaliteit dan acht zakken vol.”

Stan en Loesje produceren in Bulgarije en vertrouwen op hun leverancier, Celesta, dat de werknemers daar een eerlijk loon krijgen.

Gents ADRES: Jan Palfijnstraat 36 Gent

De Schone Klerencampagne waarschuwt echter dat in Oost-Europa

www.elleetgand.be

de lonen evenmin leefbaar zijn.

29

PANTS TO POVERTY Wie ooit Gents burgemeester voor de grap een onderbroek wil cadeau doen, laat het dan een boxershort van Pants To Poverty zijn. Aan armoede heeft dat merk een broertje dood, dus bieden ze kansen voor zo’n 1500 textielarbeiders en 5000 boeren in India door ondergoed te produceren. Dat verkopen ze in meer dan twintig landen. Fair trade in flashy kleuren: Pants To Poverty is een regelrechte hit. Dat lieten ze alleszins blijken bij de vorige campagne van Fashion Revolution, waarvoor ze als één van de voortrekkers dansten in de straten van Londen. In hun ondergoed, uiteraard. Een tikkeltje ondeugend, honderd procent biokatoen, honderdvijftig procent eerlijk. LABELS: Fairtrade International, GOTS www.pantstopoverty.com

IS DIT FAIR TRADE? Pants to Poverty ondersteunt Indische boeren via hun partnerschap met Chetna Organic, dat katoen teelt in Lebed, een kleine gemeenschap in het oosten van India. Ook betaalt het Indische textielarbeiders een eerlijk loon uit in hun fabriek Armstrong, in het zuiden van het land, naar eigen zeggen “the greatest garment factory in India”.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. Hun fabriek Armstrong is CO2-neutraal en produceert enkel biologisch katoen.

31

THOKK THOKK

ONDER MEER TE VINDEN IN… GOEDVANDOEN

Thokk Thokk. Who’s there? VFX Johow. Dat is namelijk het brein

GOEDvandoen, what’s in a name… Voor Helga Geudens betekent

achter het Duitse merk dat bekend staat om zijn fijne grafische

‘goed’ bovenal groen en eerlijk. Helga is eigenares en bezielster

prints en zijn duurzame insteek. De producten van Thokk Thokk zijn

van de webshop, maar ook van de gerecycleerde dozen waarmee

gemaakt uit biokatoen. Ze worden in India geproduceerd, in eerlijke

ze haar producten verpakt, de fiets waarmee ze die verpakte be-

ateliers en mét toewijding. De mooie grafische prints worden daaren-

stellingen thuis aflevert bij haar klanten, en, voor wie wil passen,

boven ook nog eens milieuvriendelijk gedrukt.

de mini-showroom in haar huis in Mariakerke, die op afspraak te bezichtigen is. Onder impuls van de geboorte van haar kinderen

Bij Thokk Thokk vind je sokken en ondergoed, maar daar blijft het

kwam haar experiment tot leven. “Wij zijn altijd een milieubewust

niet bij: ook T-shirts, sweaters en hoodies worden voorzien van de

gezin geweest, maar op vlak van kledij bleef ik op mijn honger

typerende minimalistische print. Thokk Thokk is hét favoriete merk

zitten”, legt Helga uit. “Dus ging ik op zoek naar merken die ik zelf

van Helga Geudens van GOEDvandoen.

mooi vind, en van het één kwam het ander.” In haar webshop kun je terecht voor een volledige outfit en meer. Dat ondergoed daar

LABELS: Fairtrade International, GOTS, Oeko-Tex 100

ook bij hoort, vindt Helga maar logisch. “Als vegetariër ga je toch ook niet af en toe nog vlees eten? Zo ook met eerlijke mode: zodra

www.thokkthokk.com

IS DIT FAIR TRADE? 32

Thokk Thokk produceert in India en Turkije en is gecertificeerd door Fairtrade International. Het ondersteunt kleine katoenboeren uit India en Tanzania in samenwerking met BioRe, dat voldoet aan de GOTS-regelgeving.

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. In kleine oplages worden de producten in het atelier in München gezeefdrukt. De inkt is op basis van water en voldoet aan de standaard Oeko-Tex 100.

je je bewust begint te kleden, wil je alles fair en ecologisch.” Enkel webshop: www.goedvandoen.be 33

SWEDISH STOCKINGS

TE VINDEN IN… LES FILLES ET LES CHIENS

Kies schoonheid bewust, klinkt de leuze van Swedish Stockings. Ook in het kiezen van nylonkousen kunnen we ons steentje bij-

Vlak bij Gent Zuid, in de Zuidstationstraat, kunnen modebewus-

dragen. Swedish Stockings maakt zijn kousen van gerecycleerd

te Gentenaars terecht voor ‘slow shopping’ bij Les Filles et les

garen en belooft de consument duurzame kousen, geen panty’s

Chiens. “Slow shopping betekent dat er een leuke sfeer is, geen

die vanaf het eerste feestje vol gaten zitten. Jaarlijks worden er in

warenhuisgevoel. Wij zitten net buiten de shoppingszone.

totaal zo’n twee miljard nylonkousen geproduceerd, die van zodra

Klanten die tot hier komen, weten vaak zelf wat ze zoeken en

er dat eerste gaatje in komt, weggegooid worden. Zweedse

weten dat ze dat hier kunnen vinden”, klinkt het. De winkel is niet

ontwerpsters Nadja en Linn zagen hier dan ook het perfecte

fair trade, maar wil vooral originele kleren aanbieden die toch nog

product in om te verduurzamen en zo de vuilnisbelt te ontlasten.

betaalbaar zijn. “En de allerslechtste producten komen hier zeker

Ze zijn gemaakt zonder petroleum en volgens Gentse verkoop-

niet binnen. Bij ons enkel kleine merken die een broertje dood

punt Les Filles et les Chiens zijn ze daardoor net veel sterker.

hebben aan massaproductie.”

LABELS: Scientific Certification Systems, Oeko-Tex 100

Gents adres: Zuidstationstraat 9/2 9000 Gent

IS DIT FAIR TRADE? Swedish Stockings worden ontworpen in Zweden en geproduceerd in Italië. De Schone Klerencampagne waarschuwt 34

echter dat sommige fabrieken in Italië evenmin leefbare lonen uitbetalen Niet meteen fairtrade dus, maar wellicht de betere optie als je stockings zoekt.

IS DIT ECOLOGISCH? De gerecycleerde garen worden geproduceerd door NILIT Ecocare, dat een “zero waste”-beleid heeft, en gecertificeerd door Scientific Certification Systems (SCS). De gerecycleerde stoffen zijn niet giftig, want NILIT Ecocare gerecycleerde garens voldoen aan de eisen van de standaard Oeko-Tex 100, dat toeziet dat textiel geen schadelijke chemicaliën bevat. De fabrieken in Italië werken op zonne-energie. De kleurstoffen zijn milieuvriendelijk.

35

Ook op het werk is het belangrijk om aandacht te besteden aan eerlijke alternatieven. Zo is het de ambitie van Stad Gent om zo veel mogelijk uniformen ‘eerlijk’ in te kopen. De stad wil hiervoor de leveranciers warm maken om hun aanbod eerlijker te maken, en legt zich dus niet zomaar neer bij de moeilijkheden die hier rond vandaag nog bestaan. Steeds meer bedrijven voelen zich zo gestimuleerd om werk te maken van een duurzamer en eerlijker aanbod aan werkkledij.

ONDER MEER TE VINDEN IN… ACP Het atelier van Duurzame Promo- en Werkkledij ACP mag dan in het Antwerpse Bornem gelegen zijn, aan Gentse klanten heeft het geen gebrek: onder meer het Geuzenhuis en BioPlanet zijn trouwe klanten. Voor hen levert en bedrukt ACP textiel op een ‘schone’ manier. “Wat ‘schoon’ exact wil zeggen, lokt nogal wat discussie uit”, vertelt medewerkster Anne Verbruggen. “Wat dekt de lading, wat niet? Er is een enorme grijze zone. Daarom gaan wij af op labels, zoals Fair Trade/Max Havelaar.” Zelf is het bedrijf lid van de Fair Wear Foundation en steunt het actief de Schone Klerencampagne. Bovendien is de inkt die het gebruikt om de promokledij te bedrukken op basis van water. “Dat is de meest milieuvriendelijke manier”, aldus Anne. “Duurzaamheid zit echt in ons DNA. In de loop van de jaren is dat nog gegroeid. In het begin was het echt een zoektocht, maar nu lukt het steeds beter om merken te vinden die aan onze eisen voldoen.” Zoals Stanley & Stella, bijvoorbeeld. ADRES: Richard Caluwaertsstraat 11, 2880 Bornem http://fairtradewerkkledij.be

37

STANLEY & STELLA Het Belgische Stanley & Stella levert duurzame en kwaliteitsvolle T-shirts, polo’s en hemdjes aan professionele spelers op de markt, zoals ACP. Hun netwerk strekt zich uit over heel Europa. “Stuk voor stuk hebben onze partners respect voor de werkomstandigheden waarin textielarbeiders hun kledij produceren”, weet manager Jean Chabert. De collectie van Stanley & Stella vind je ook terug op het web. In de toekomst is het merk zelfs van zin een winkel te openen

IS DIT FAIR TRADE? Stanley & Stella produceert in Portugal, Roemenië, Turkije, Pakistan en Bangladesh. Ze zijn lid van Fair Wear Foundation sinds 2011. Tijdens hun laatste check-up kregen zij een score van 85 procent. Fair Wear Foundation benadrukt dat het merk al zijn fabrieken monitort, maar zegt dat het nog meer kan doen op vlak van lonen en overuren.

IS DIT ECOLOGISCH?

in Antwerpen. Hopelijk is Gent nadien aan de beurt, want in hun

De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic

boodschap zit passie, net zoals in de personages uit ‘A Streetcar

Textile Standard, OCS Blended, OCS 100 en Oeko-Tex 100.

Named Desire’ waar hun naam vandaan komt. Jean vond dat de tex-

Stanley & Stella steunt bovendien actief Canopystyle en toont

tielmarkt iets miste: een hart. “Onze bedoeling is altijd geweest nauw

daarmee zijn engagement om bedreigde bossen te beschermen.

samen te werken met de lokale bevolking in de landen waar wij onze kledij produceren”, zegt hij. “Zonder begrip te hebben voor elkaars tradities, geraak je er niet. Daarom leggen wij hen uit hoe de markt ineenzit. Zelf leven wij ons in in hoe het productieproces verloopt en waar het schoentje knelt.” 38

Stanley & Stella is zowel op sociaal als op ecologisch vlak betrokken bij dat proces. “Het is net ons doel om vérder te gaan in het verhaal van eerlijk textiel”, legt Jean uit. “We willen de impact op de samenleving begrijpen en zo op een positieve manier verandering teweegbrengen. Ook kijken we naar de gevolgen voor de natuur. De minst slechte oplossing, daar gaan we voor.” Dat is volgens hem niet enkel de verantwoordelijkheid van de merken. “Consumenten hebben er alle belang bij om voor duurzaamheid te gaan. Het is ook aan hen om zich de vraag stellen wie een kledingstuk gemaakt heeft en wat de impact daarvan was. In onze toekomstige winkel in Antwerpen willen we daar ook de nadruk op leggen, want de band tussen consument en producent is eigenlijk iets heel persoonlijks. Respect tonen voor de ander én voor de natuur zou dan ook vanzelfsprekend moeten worden.” LABELS: GOTS, OCS Blended, OCS 100, Oeko-Tex 100

www.stanleystella.com

NEGENDUUST Maar liefst tien jaar geleden kwam Thomas Beyls, in Gent beter bekend als dj Latomski maar in het echte leven leerkracht zedenleer, met een geniaal marketingidee op de proppen. Twee T-shirts met de postcode van Gent. Daar wilde hij mee verder. Thomas ontwerpt sinds 2014 T-shirts, hoodies, petten en accessoires voor echte Gentlovers. Dat doet hij liefst op een eerlijke manier. “Ik heb zelf niet veel zin om mijn handen vuil te maken aan kinderarbeid, zo ben ik niet”, licht Thomas toe. “Ik heb de mogelijkheid om T-shirts op een eerlijke manier maken. Liever zo, dan hoef ik mij nergens schuldig om te voelen. Iedereen is content en het is nog kwalitatief ook.” Negenduust koopt T-shirts aan bij onder meer Stanley & Stella en laat die drukken met ecologische inkt. “Voor een peulenschil meer kan je ecologisch werken. Waarom niet, dan?” LABELS: GOTS, OCS Blended, OCS 100, Oeko-Tex 100

IS DIT FAIR TRADE? Negenduust wil geen kinderarbeid en vertrouwt daarom op Stanley & Stella, dat lid is van Fair Wear Foundation (zie hierboven).

OP EN TOP GENTS

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen van Stanley & Stella zijn biologisch en gecertificeerd door GOTS, OCS Blended, OCS 100 en Oeko-Tex 100. Negenduust bedrukt deze met ecologische inkt. De oplage is beperkt, waardoor er geen overstock is. In de webshop, www.negenduustclothing.be is de volledige collectie te vinden.

41

BABY- EN KINDER KLEDIJ

BABYLONIA Wie textiel voor kinderen en baby’s zegt, moet niet enkel kledij voor ogen houden. Pionier Babylonia zet draagdoeken in de kijker. Per abuis stootte Ingrid Guikers op het gemak én het nut van een draagdoek bij de geboorte van haar tweede zoon, Seppe, die intussen bijna 20 is. “Het prille begin was echt hobbyistisch”, lacht Ingrid. “Voor de grap praten mijn personeelsleden en ik nog steeds over een net-echte firma!” Dat Babylonia echt (succesvol) is, daar bestaat geen twijfel over: het merk creëerde eigenhandig een markt voor draagdoeken en heeft anno 2015 distributeurs over de hele wereld. Toch wil Ingrid zich blijven onderscheiden van haar concurrenten, en dat doet ze door in te zetten op natuurlijke producten. “Baby’s worden vaak als stoorzender ervaren, terwijl draagdoeken net het hechtingsproces bevorderen. Het merk vertrekt dus vanuit een nieuwe kijk op opvoeding. Om die boodschap kracht bij te zetten, moeten de productie en het materiaal ook natuurlijk zijn. Momenteel werken wij uitsluitend met biokatoen en onze draagdoeken worden vervaardigd in fair trade ateliers.” Om de keten zo kort mogelijk te houden, vestigde Babylonia zijn eerste atelier in Nederland. Wanneer het zijn productie wilde uitbreiden naar (erg arbeidsintensieve) lappenpopjes, onder de merknaam Peppa, zocht Ingrid naar partners in India. Na een lange zoektocht kwam ze terecht in de provincie Tamil Nadu, in het zuiden, waar de popjes ambachtelijk gemaakt worden. “Fair trade draait niet enkel om eerlijk loon, maar ook om de mogelijkheid om een opleiding te volgen. Intussen zijn er in het atelier zo’n honderd mensen in dienst. De verantwoordelijke leefde vroeger op straat, tot hij bij ons terechtkwam en geschoold werd tot klerenmaker. Intussen runt hij het volledige atelier! De impact die je op een gemeenschap kan hebben door vast te houden aan fair trade, is dus immens.” LABELS: WFTO, GOTS, GRS, Oeko-Tex 100

43

IS DIT FAIR TRADE? Babylonia produceert in Nederland en India. In India werkt het samen met organisaties die lid zijn van de World Fair Trade Organization.

IS DIT ECOLOGISCH?

THE FABLEISTS Het Britse The Fableists heeft een broertje dood aan fast fashion. Geen fabeltje, want dat bewijst het merk door slechts één collectie per jaar uit te brengen - een zeldzaamheid in de steeds sneller producerende modewereld. Daarom zet het in op laagjes, zodat

De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic

de kledij niet enkel in de winter of zomer kan gedragen worden.

Textile Standard. Alle draagdoeken zijn van biokatoen, behalve een-

Daarnaast is het merk voornamelijk unisex. Dat wil niet alleen zeggen

tje: die werd gemaakt van gerecycleerde PET-flessen, gecertificeerd

dat de ontwerpen erg stoer zijn, maar ook de levensduur van het

voor de volle 100% door Global Recycle Standard en niet schadelijk

stuk de hoogte in gaat. Kledij kan op die manier namelijk makkelijk

bevonden door de Oeko-Tex 100.

doorgegeven worden. Ecologisch ten top dus. De kledingstukken van The Fableists zijn dan ook gekeurd door GOTS en zijn bovendien

TE VINDEN BIJ… KIDDYBIPS

CO2-neutraal. Tot slot kijkt Fairtrade International hun fabrieken in

Ria Vanhee is zaakvoerster bij Kiddybips, maar bovenal mama.

India na, zodat het ook nog eens eerlijk is. “Play hard, live forever!”,

Haar winkel in de Dampoortstraat is er bijna drie jaar, voordien was

klinkt hun boodschap, voor hun klanten én de textielarbeiders.

Kiddybips te vinden in Brugge. Het concept van de winkel bestaat namelijk al sinds de geboorte van haar vierde kind, ondertussen

LABELS: Fairtrade International, GOTS

meer dan 20 jaar geleden. Als moeder miste Ria de gepaste begeleiding. Op reis naar Zimbabwe merkte ze hoe hard vrouwen 44

IS DIT FAIR TRADE?

elkaar ondersteunden, iets wat ze in België nog niet ervaren had.

The Fableists produceert in India en is gecertificeerd door Fairtrade

Het accent dat haar winkel wil leggen, ligt daarom op die

International.

begeleiding: dragen en opvoeden. Ria volgde een opleiding als draagconsulente en de fair trade draagdoeken van het merk Babylonia zijn haar best verkopende product. Daarnaast kan je bij Kiddybips ook fairtrade- en eco babykledij, speelgoed (waaronder lappenpopjes), schoenen en katoenen luiers kopen, en vind je er ook natuurlijke verzorgingsproducten terug. Inclusief advies op maat, dat spreekt voor zich. Gents adres: Dampoorstraat 23 www.kiddybips.be

IS DIT ECOLOGISCH? De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic Textile Standard. The Fableists brengen maar één collectie uit, voor ieder seizoen, voor beide geslachten.

45

TE VINDEN IN… STORMUS

IS DIT FAIR TRADE?

Na het zien van de Nederlandse documentaire ‘De Slag om de

Sture & Lisa produceert in India en is gecertificeerd door

Klerenwereld’ kon Gentse mama van vier Julie Beeckman haar

Fairtrade International.

interesse voor de mode-industrie en verontwaardiging voor de wantoestanden in de textielketen niet meer temperen. “De fashion

IS DIT ECOLOGISCH?

revolution geeft de sector een positieve dynamiek, we kunnen dus

De stoffen zijn biologisch en gecertificeerd door Global Organic

echt iets veranderen”, wist zij.

Textile Standard. De inkt voor de prints is op basis van water en

Nu of nooit dus, dacht ze, toen ze in februari 2016 begon met

niet giftig.

Stormus, een webshop voor kinderkleding. Deze staat volledig in het teken van unisex, zoals de kleren van The Fableists. “Geen roze

stureolisa.se

rokjes”, lacht Julie. “Ik heb zelf twee jongens en twee meisjes. Dan is het duurzamer dat kleren van broer op zus kunnen doorgegeven worden.” Haar voorliefde voor duurzaamheid bevestigt ze met haar

TE VINDEN IN… SWEET P

zoektocht naar de juiste labels. De meeste kledij is gemaakt van

Sweet P. Peggy Vanuxem is helemaal gek op retro en ziet dat

biokatoen, gecertificeerd door ecokeursmerk GOTS. Ook op sociale

graag terugkomen in eenieders garderobe, hoe groot of klein

labels, zoals Fairtrade International, probeert ze te letten. “Maar voor

haar klanten ook zijn. Haar winkel heeft naast kledij voor

mij is het vooral belangrijk dat de merkjes inspanningen leveren.”

volwassenen, van pin-upjurkjes tot comfy jassen, ook een hele selectie kinderkledij. Vooral voor kinderen houdt ze enorm reke-

Enkel webshop: www.stormus.be

ning met ecologische en eerlijke labels. Fair trade volwassenenkledij is moeilijker om te vinden: de helft van haar kledingrek wordt

46

geproduceerd in Engeland en de VS, maar de andere helft is heel wat minder eerlijk. Voor kinderen is de collectie wél grotendeels

STURE & LISA

fair, in felle kleuren en met fijne prints. “De kleren zijn geprint met niet-toxische inkt, wat heel belangrijk is voor kleine kinderen en eigenlijk niet zo veel duurder is”, vindt Peggy. De merkjes die

Sture & Lisa is Zweeds en speels. Hun kindercollectie wordt gemaakt

ze daarvoor zorgvuldig uitkiest, komen vooral uit Scandinavië.

in India aan de beste omstandigheden, dat garanderen ze met hun

“Daar produceren ze in goede omstandigheden, gesteund door

GOTS en Fairtrade labels. Het merk wil zijn textielarbeiders een eer-

het land. Dat is de juiste weg naar fair trade: fabrieken die aan

lijke prijs betalen, “zodat zij uit de armoede kunnen ontsnappen en

bepaalde voorwaarden moeten voldoen, waar de landen zelf

hun plaats in de maatschappij kunnen opeisen”, klinkt het.

achterstaan.”

De rompertjes en andere kleertjes zijn bedrukt, met drukke repetitieve motieven van auto’s tot aapjes, maar de prints zijn op

Maar ook het lokale merkje Lovely Mariquita, dat zwierige kleren

basis van water. Giftige chemicaliën zijn dus volledig uit den boze.

maakt in sterke stoffen - geen biokatoen - die jaren meegaan en vooral voor communiefeesten erg in trek zijn, verkoopt Peggy als

LABELS: Fairtrade International, GOTS

enige Gentse verdeler met passie. Peggy’s bedoeling is dat op termijn heel haar winkel fair trade zou worden. “Steeds meer

47

leveranciers gaan daarin mee, er beweegt dus wel degelijk wat.

IS DIT FAIR TRADE?

Niet al mijn klanten zijn er zo mee bezig, maar als ik hen er op wijs,

Fairtrade stoffen zijn soms nog niet voldoende voorradig, aldus

merken ze het wel: alleen al aan de kwaliteit van de stof en de

Sonja. Ze maakt de meeste ontwerpen zelf met de hand en verkiest

afwerking, weet je dat het onder goede omstandigheden

niet uit te besteden aan India of Bangladesh, want daar wordt te veel

gemaakt is.”

misbruik gemaakt, vindt zij.

Gents adres: Vrijdagmarkt 11

IS DIT ECOLOGISCH? De applicaties worden gedrukt met milieuvriendelijke inkt.

YEZ Zeven jaar lang studeerde Sonja Van der Steene uit Oostakker mode in avondschool. In het begin maakte ze vooral kledij voor zichzelf, daarna ook voor haar kinderen, die intussen volwassen zijn. Kinderkleren bleef haar passie. “Het is ook veel leuker dan kledij voor volwassenen”, meent Sonja. Anderhalf jaar geleden richtte zij haar eigen merk én webshop op. Met de hulp van haar man Frederik Dutoit is Yez uitgegroeid tot een handgemaakt en – inderdaad – zeer leuk alternatief. De unieke applicaties, die haar man print en met een 48

perser op de kleren bevestigt, geeft hun aanbod een speelse touch. Hun zoon Nathan zorgt af en toe zelfs voor een ontwerp. Zo is Yez een hecht familieproject, dat eerlijkheid hoog in het vaandel draagt. Voor Sonja was het vooral belangrijk dat haar kledij niet eender waar geproduceerd wordt. In het begin maakte ze alles zelf, al besteedt ze intussen de productie van leggings en T-shirts af en toe uit. De stoffen zijn voor haar de grootste hinderpaal. “Het is moeilijk om duurzame materialen te vinden, zonder dat de prijs verdubbelt”, zegt ze. Sonja geeft zich echter niet snel gewonnen. Ze heeft slechts één raad voor al wie dezelfde droom najaagt: “Durven proberen.” Enkel webshop: www.yez4you.be

JUMPSUIT De kinderkledij die onder meer Kiddybips, Stormus, Sweet P. en Yez aanbieden in Gent, kunnen dan wel mooi, fair en duurzaam zijn, maar soms zijn ze ook wel dat tikkeltje duurder. Jammer dan, dat kinderen zo snel hun eerlijke kleertjes ontgroeid zouden zijn. Daar bedacht Gents onderneemster Sophie Devolder van Jumpsuit

Al moet ik goed kijken voor welke merken we uiteindelijk gaan, zodat klanten op mij vertrouwen dat het effectief eerlijk is. Honderd procent zeker zijn dat iets eerlijk is, is moeilijk, maar ik vind dat we merken moeten ondersteunen die echt het verschil proberen te maken.” Website: www.jump-suit.be

iets op: zij ontwikkelt momenteel een abonnementsysteem waarbij ouders een bepaald aantal stuks kunnen huren tot hun oogappels nood hebben aan een groter maatje. “We moeten afstappen van de idee dat we iets moeten bezitten”, is haar filosofie. Met Jumpsuit zullen klanten zowel duurzaam consumeren, door te huren, als duurzame producten consumeren, want Sophie wil fair fashion in haar kinderkleerkast. “Veel ouders krijgen vaak tweedehands kinderkledij van vrienden of familie”, zegt Sophie, die trotse mama is van Isa (1 jaar) en ook veel kledij toegestopt kreeg. “Dat is ook circulair, alleen vind ik dat je vaak merkt dat die kleertjes gedateerd zijn. Als je een broekpakje van de Zara of de H&M te veel 50

wast, wordt dat een vod. Ik wou ook graag een paar echt mooie stuks in de kleerkast van Isa.” Sophie, die 4 jaar voor het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling gewerkt heeft, wou dat die stuks eerlijk waren. “Maar dan gaf ik al gauw 60 à 70 euro per maand uit aan kledij die Isa razendsnel ontgroeid was.” Vanuit dat praktisch probleem dacht Sophie verder. Met het Brusselse concept Tale Me (www.taleme.be) als inspiratie, zet ze haar schouders onder een abonnementsdienst waarbij ouders eerlijke kleren naar hartenlust kunnen inwisselen. “Het aanbod van eerlijke kledij voor kinderen is groter dan dat voor volwassenen, net omdat ouders het beste willen voor hun kroost. Ik wil een platform brengen waarin ik de verhalen achter die eerlijke merkjes kan verwerken.” Welke dat worden, bekijkt Sophie samen met de ouders die mee willen gaan in een testfase van het bedrijf, waar ze in de zomer van 2016 mee van start gaat. “Maar ik heb al een hele waslijst, hoor.

51

Voor veel vrouwen zijn niet diamanten, maar een mooi paar schoenen a girl’s best friend. Erg duurzaam zijn tientallen exemplaren niet, maar wie toch nog plaats heeft in die schoenenkast, kan inspiratie opdoen bij twee eerlijke alternatieven. Eén daarvan is vegan, de andere net niet – en daar hebben beide merken en de winkels die hen verkopen wel hun redenen voor.

BHAVA Een hechte vriendschap ligt aan de basis van het schoenenmerk Bhava: Francisca Pineda en Rushali Sanghani zijn hartsvriendinnen. Alleen woont de één in New York en de ander in Mumbai. Die afstand overbruggen ze met een gedeelde passie voor schoenen. In hun ateliers, die naast een vestiging in Mumbai ook terug te vinden zijn in het Spaanse Alicante, worden de schoenen met de hand gemaakt. Daar kijkt Rushali op toe, terwijl Francisca zich op de ontwerpen stort. De combinatie werpt vruchten af: hun schoenen verslijten amper en zijn modieus op de koop toe. Wat meer is: er wordt geen leer gebruikt in de productie van deze schoenen. In de plaats gebruiken ze mooie materialen zoals kurk, resthout en – dat leest u goed – gerecycleerde petflesdopjes.

IS DIT FAIR TRADE? Bhava produceert in fair trade ateliers in Spanje en India. Francisca Pineda, die van oorsprong Puerto Ricaanse is, ondersteunt niet enkel Spaanse en Indische arbeidsters, maar ook een kunstschool en een opvangcentrum voor dieren in nood in Puerto Rico. Een deel van hun winst gaat namelijk naar die projecten.

IS DIT ECOLOGISCH? Bhava is vegan en gebruikt dus geen leer. Een deel van hun productie is gemaakt uit gerecycleerde petflesdopjes.

53

ONDER MEER TE VINDEN IN… CHEVALIERS DES PIEDS EN PAINTED PONY

DYSFUNCTIONAL Met eerlijke schoenen produceert het Portugese Dysfunctional

Als overtuigde vegetariër wil Nathalie Hendriks dat haar klanten

absoluut een schoen met een functie én een duidelijke boodschap:

volledig duurzaam rondlopen – met de nadruk op lopen.

aan oneerlijk design doen zij niet mee. In kleinschalige familie-

De schoenen van Chevaliers des Pieds (voor vrouwen) en Painted

ateliers produceren vader en zoon met hun natuurlijk gelooid leer

Pony (mannen) bieden een ‘vegetarisch’ alternatief voor leer, zonder

een schoen die er goed uitziet, goed voelt en ethisch is. Zijn agenten

dierlijke materialen. “Al sinds mijn tienerjaren eet ik volledig

in België, die in Gent een winkel uitbaten, omschrijft de bedrijfsleider

vegetarisch, maar pas een zevental jaar geleden besefte ik dat ik niet

als “een eerlijke gast, die niet op geld belust is en die klanten

erg consequent was, als ik maar bleef rondlopen in mijn mooie leren

behandelt alsof ze bij familie thuiskomen”.

laarzen en schoenen. Het hele proces om van dierenhuiden schoenleer te maken is een extreem vervuilend, chemisch proces, waarbij leer op het einde van de rit niet eens biologisch afbreekbaar meer is.”

IS DIT FAIR TRADE? Dysfunctional produceert handgemaakte schoenen in Portugal, in kleinschalige ateliers waarvan ze weten dat de omstandigheden en

Nathalie merkte echter dat de markt heel beperkt was op vlak

lonen goed zijn.

van duurzame schoenen. “Eventueel kon je nog wel ergens bomma-achtige schoenen vinden uit plastiek, maar trendy exemplaren waren hier niet te krijgen.” Dus nam ze het recht in eigen handen. 54

Chevaliers des Pieds schenkt daarbij ook aandacht aan eerlijke

IS DIT ECOLOGISCH? Het leer is natuurlijk gelooid. www.dysfunctionalshoes.com

werkomstandigheden. “Ik wou een leuk assortiment samenstellen waar ik niet geheimzinnig over moest doen. De merken die ik verkoop hebben een erg transparant productieproces.” En dat allemaal in een ecochique kleedje. “Misschien hebben we wel grootse idealen en willen we graag de wereld verbeteren, maar net zoals iedereen zien we er graag ook goed uit.” Enkel webshops: www.chevaliersdespieds.be en www.paintedpony.be

TE VINDEN IN… WALK THE LINE De Gentse agenten in België heten Freija en Kristof, ook wel het sympathieke koppel achter Walk the Line in de Vlaanderenstraat. Zij komen zo goed overeen met Dysfunctional dat ze er hun eigen ontwerp bij hebben gemaakt. “Dysfunctional is het merk dat ons echt over de streep geholpen heeft om niet zomaar na te denken over een eigen winkel, maar het ook effectief te doen.” Die winkel staat volledig in het teken van Europese schoenen, die op een eerlijke manier hier in Zuid-Europa – Portugal, Italië en Spanje – vervaardigd zijn. “Fair trade betekent voor ons dat we niet altijd naar Afrika moeten gaan. Hier in Europa, in het zuiden van het continent, heerst immers ook de crisis.” Daarom gaat het koppel daar bestellen. “Maar nooit in grote hoeveelheden. Overstock is niet milieubewust. Merken die massaal

55

meer.” De grondstof waar zij naar refereren, is evenwel leer. “We begrijpen het standpunt van veganisten,” zegt Freija De Baere, die zelf vegetariër geweest is en nog steeds weinig vlees consumeert, “maar de dieren waarvan onze merken leer looien worden geslacht voor de voedselproductie, niet enkel om leer van te maken. Het gaat dus om een dier tot het uiterste gebruiken.” Freija en Kristof kiezen er bewust voor om enkel leer te gebruiken. “Synthetische stoffen hebben namelijk niet dezelfde kwaliteit als leer. Wij verkiezen dus om een duurzaam product aan te bieden.” Voor het koppel zou een schoen als een kunstwerk op een pedestal moeten gezet worden. “Elke schoen heeft zijn eigen identiteit. Wij zullen nooit iets bestellen zonder de achtergrond, het verhaal van die schoen te kennen.” Gents adres: Vlaanderenstraat 90 www.walktheline.shoes

56

BEDDENGOED

in Azië produceren, appreciëren de waarde van grondstoffen niet

BEDDENGOED

ECO SNOOZE Mieke Poppe en Jos Buysse van EcoSnooze hadden nog nooit een alpaca gezien voor ze volkomen verliefd werden op de wollige zoogdieren. “Elk jaar fietsen we naar Santiago De Compostella via een andere route. In de Charentestreek ontmoetten we een koppel die dekbedden maken van hypoallergeen alpacawol. Wij hadden net een landgoed gekocht van 12 hectare en vroegen ons af of we geen schapen gingen houden. Dat zijn dus alpaca’s geworden!”, aldus

IS DIT FAIR TRADE? Anna Cales en Leon van den Broeck van Inti Knitwear verblijven tijdens de wintermaanden in Ecuador en tekenen de patronen in samenspraak met de Ecuadoraanse “brei-sterren”, zoals zij hen noemen. Mieke en Jos van EcoSnooze gaan op hun beurt drie keer per jaar naar Engeland om daar de productie te controleren. In beide fabrieken worden de producten met de hand gemaakt.

IS DIT ECOLOGISCH?

Mieke. Intussen grazen er in totaal 16 alpaca’s in Michelbeke (Brakel),

De alpacawol wordt gecombineerd met biokatoen, gecertificeerd

op drie kwartier rijden van Gent, die één keer per jaar geschoren

door Global Organic Textile Standard. EcoSnooze gebruikt geen

worden. Hun wol wordt overgebracht naar een weverij in Engeland

kleurstoffen en de kleuren zijn op die manier bewust tijdloos, zodat

en daar worden de dekbedden met de hand gemaakt. Daarnaast ver-

de producten langer meegaan.

koopt EcoSnooze ook kledij van Ecuadoraanse alpacawol. In Ecuador creëert EcoSnooze via het Nederlandse project Inti Knitwear werkgelegenheid voor 600 textielarbeidsters, die een eerlijk loon uitbetaald worden. Naast fair trade staat EcoSnooze voor puur natuur: aan de wollen worden immers geen kleurstoffen toegevoegd. “Onze alpaca’s hebben diverse kleuren, van bruin tot zelfs rozegrijs. De kleuren zijn 58

naturel en passen op alles, tijdloos dus. Ook dat maakt deel uit van de bewustwording die we willen doorvoeren. Denk toch twee keer na waar je je dekbed koopt, is onze boodschap.” Mieke verwijst hierbij naar de praktijken waarbij ganzen gepluimd worden voor dons. “Levend worden hun pluimen eruit getrokken en eens ze teruggegroeid zijn, moeten ze opnieuw die pijn doorstaan. Gruwelijk.” Als alternatief stelt Mieke voor om te snoezelen onder alpacawol. “Vandaar de naam EcoSnooze: het enige nadeel is dat het veel moeilijker wordt om op te staan!” adres: Berendries 13a Brakel www.ecosnooze.be LABEL: GOTS

59

INTERIEUR

CARPET OF LIFE Ondernemende zussen Hendrikje (27) en Marion (25) wisten na vele reizen dat zij hun steentje wilden bijdragen voor een betere wereld. Aan het einde van hun studies stootten zij op Carpet of Life, een Nederlands project dat zij vol enthousiasme overnamen. Ze verkopen tapijten die in eerlijke omstandigheden in Marokko geweven worden van oud textiel. Klanten kunnen hun eigen kledij of de kledij van een dierbare verzamelen, om zo een uniek tapijt mét een verhaal in hun woon- of slaapkamer te leggen: een tapijt vol herinneringen, gemaakt door ondernemende nomadenvrouwen uit de Saharawoestijn. “De Marokkaanse weefsters gebruiken tapijten om op of onder te slapen. Toen die nomadenvrouwen zich moesten settelen konden ze daarvoor geen gebruik meer maken van kamelenhaar. Wanneer ze niet voldoende financiële middelen hadden voor wol, gebruikten ze de eigen kledij om tapijten te weven. Daarom staan de tapijten bekend als poor man’s carpet”, weet Hendrikje. Aan die connotatie geeft Carpet of Life dus een andere, sociale maar ook ecologische draai. “Carpet of Life betekent upcycling. Wij hebben een overschot aan kledij, zij zijn gespecialiseerd in handwerk. Zo ontstaat een mooi verhaal, dat verder gaat dan enkel fair trade.” Het handwerk wordt gedaan door 54 weefsters uit vier dorpen in de Saharawoestijn. “Ze worden een eerlijk loon betaald en moeten daarvoor niet de hele dag werken, zodat ze nog tijd hebben om hun eigen gewassen te kweken en de was en de plas te doen.” Met vier werken ze aan één tapijt. Per tapijt verzamelen klanten 8 tot 24 kilo kledij en kiezen ze tijdens een gesprek met Carpet of Life een ontwerp uit. “Ofwel opteren ze om de weefsters vrij spel te geven. In die tapijten gaan de vrouwen af op hun eigen intuïtie en vertellen ook zij echt hun eigen verhaal.” Carpet of Life betekent bovenal design. “Het belangrijkste is dat het mooi is en dat er zo’n verhaal achter zit. Pas op de derde plaats moet het fair zijn. Wij produceren wel onder eerlijke omstandigheden, maar zien in dat voor de volle

61

100 procent fair trade garanderen, niet makkelijk is. Onze clou is om de wereld dat beetje meer evenwichtig te maken.” Dat kan door middel van slow fashion. Klanten wachten gemiddeld drie tot vijf maanden op hun tapijt. Carpet of Life transporteert de kledij pas naar Marokko als ze voldoende bestellingen hebben en laten de tapijten pas overkomen als ze allemaal klaar zijn. “Die transporten lopen niet altijd van een leien dakje, wat soms een uitdaging kan zijn. Maar dat maakt het net duurzaam, zowel voor de klant als voor de weefsters.”

WOVEN STORIES De gewoven kussens, dekens en (wand)tapijten van Woven Stories hebben geen geheimen voor eigenaar Jerry Potts: hij weet wie de stuks gemaakt heeft en wat daar het verhaal achter is. “Eigenlijk verkopen wij verhalen. Ik ken de achtergrond van het product, omdat ik dat moet overbrengen aan de klant. Elk stuk is immers verschillend. Alles is met de hand geweven van natuurlijke vezels in Nepal, Ethiopië, Guatemala, Colombia en Gent”, aldus Jerry, die zelf Amerikaan is. “Ik bleef in Gent plakken door zijn rijke textielgeschie-

adres: Gaston Crommenlaan 8 Gentbrugge

denis. Voor mij is dit de perfecte plaats.” Toch vond hij zijn inspira-

www.carpetoflife.com

tiebron in de States, als kleine knaap. “Tijdens de wereldexpo in New

IS DIT FAIR TRADE?

York zag ik een enorm complex weefgetouw in het Chinese paviljoen. Daar is het voor mij begonnen.” In de jaren ’80 nam hij lessen en

Carpet of Life is een sociaal initiatief van Butterfly Works voor meer

nadien reisde hij de wereld rond, om uiteindelijk in Gent terecht te

empowerment in het zuiden. Hendrikje en Marion hebben het project

komen. Hij blijft nauw betrokken met de projecten in het buitenland.

overgenomen, gaan regelmatig langs in de fabrieken, laten de

In Nepal zette hij zo een project dat vrouwen een opleiding geeft.

arbeidsters geen hele dag zwoegen en betalen een eerlijk loon.

En ook recyclage is voor hem belangrijk: zo verkoopt hij tapijten van afgedankte brandweerslangen uit San Francisco. Ook schietspoelen

IS DIT ECOLOGISCH?

62

recycleert hij: hij maakt er lampen en wanddecoratie van.

Carpet of Life recycleert oud textiel. Het transport naar Marokko

Upcycling ten top. “De verkopers op rommelmarkten beginnen mij al

gebeurt over land en vindt plaats zodra er voldoende bestellingen

te kennen”, lacht Jerry. “Ze houden schietspoelen voor mij achter en

zijn.

dan maak ik er een origineel nieuw product van.” Gents adres: Baudelostraat 11 www.wovenstories.be

IS DIT FAIR TRADE? In Woven Stories verkoopt Jerry producten van lokale projecten in het Zuiden, die hij zelf heeft opgezet, waar hij zelf naartoe is geweest en/of waarvan hij de initiatiefnemers goed kent.

IS DIT ECOLOGISCH? Woven Stories recycleert schietspoelen en brandweerslangen.

63

Sjaals, tassen en juwelen waarmee je de Nepalese gemeenschap ondersteunt, vind je bij Yak & Yeti. Ook Joksie maakt juwelen om projecten te ondersteunen, die allemaal met water te maken

ACCESSOIRES

hebben.

YAK & YETI Voor ethnic urban casual kledij moet je bij het merk Yak & Yeti zijn, in de gelijknamige winkel in de Mageleinstraat. Voor iets meer klassiek is Ethnique de juiste keuze, niet enkel te vinden in datzelfde filiaal, maar ook in een aparte winkel in de Donkersteeg. Achter deze Gentse vaste waarden staat Bharat Shrestha, van oorsprong en van stijl nog steeds in hart en nieren Nepalees. Alles wat je in de winkel ziet hangen, werd ontworpen door Bharat zelf, tot de tassen aan toe. Dat design wordt op zijn beurt met biologische materialen (veelal katoen) geproduceerd in een fair trade atelier in de streek rond Sankhu, zijn geboortedorp vlak bij Nepalese hoofdstad Kathmandu. Gents adres: Mageleinstraat 13 www.yak-yeti.be

IS DIT FAIR TRADE? Via Yak & Yeti probeert Bharat zijn gemeenschap te ondersteunen en betaalt hij hen naar eigen zeggen een eerlijke prijs. Daarnaast wil hij de gezinnen van werknemers ondersteunen en ervoor zorgen dat hun kinderen naar school kunnen. Ook laaggeschoolden en mensen met een beperking kunnen terecht in het atelier voor ondersteuning, training, werk en zelfs onderdak.

IS DIT ECOLOGISCH? Bharat kiest zelf zijn biologische stoffen.

65

JOKSIE

TE VINDEN IN… OXFAM WERELDWINKEL GENT-CENTRUM

Gentse spring in ’t veld Joksie had zelf nog geen gaatjes in haar oren

Wie fair trade zegt, zegt Oxfam Wereldwinkels. De Gentse

toen ze besloot juwelen te maken. Van knutselen was ze altijd al een

Wereldwinkels hebben een mooi aanbod aan accessoires, van ringen

fan, van recyclage nog meer. Haar collectie begon ze door oorbellen

tot portemonnees. In de winkel in Gent-Centrum, in de Lammerstraat,

en kettingen van een hele doos vol spullen te maken die ze bij haar

zijn de ontwerpen van Joksie en Yak & Yeti bijvoorbeeld ook te

verhuis toegestopt kreeg. “In de loop der jaren had ik gewoonweg

vinden. Bovendien is dat de enige winkel in Gent waar ook kleren te

àlles verzameld: van steentjes tot elastiekjes. Toen ik uit huis ging,

verkrijgen zijn. Zo heeft het merken zoals THTC, Monsieur Poulet en

zeiden mijn ouders dat het weg moest”, lacht Joksie. Later maakte ze

Päala. Zowel ecologie als fair trade zijn kernwaarden van de wereld-

ook kettingen van kroonkurken, maar nu gebruikt ze ook andere ma-

winkel. “De combinatie is vooral bij textiel niet altijd even gemakke-

terialen. “Het is niet haalbaar om alles met gerecycleerd materiaal te

lijk, daarom werken we het liefst met labels. Als het katoen bijvoor-

maken, maar recyclage blijft wel een rode draad in mijn leven. Alles

beeld gecertificeerd werd door Fairtrade International, zegt dat ook

in de wereld is gericht op consumptie, terwijl dat helemaal niet nodig

iets over de sociale omstandigheden”, klinkt het.

is. Als ik in een winkel ben, denk ik dus nog altijd: ik kan dit hier kopen, maar eigenlijk maak ik het liever zelf. Zo veel bruikbaar materi-

adres: Lammerstraat 16, Gent

aal verdwijnt in het containerpark. Mensen gooien al te vaak dingen weg zonder na te denken wat ze er nog mee kunnen doen. Terwijl we net creatief zouden moeten zijn.” Joksie doet meer dan haar creaties zomaar verkopen: van alles wat zij maakt, gaat één euro naar het 66

Ook in de andere Gentse Wereldwinkels vind je een gamma aan fairtrade accessoires en interieurartikels. 67

goede doel. Ze kent verschillende projecten waar ze aan schenkt, met één constante: ze hebben allemaal met water te maken. “Veel mensen hebben geen toegang tot proper water en daar wil ik graag de aandacht op vestigen. Consumenten staan er immers amper bij stil hoeveel water er in de productie van een paar oorbellen gaat.” Facebookpagina: joksievogel

WERELDWINKEL MARIAKERKE Brugsesteenweg 526 WERELDWINKEL GENTBRUGGE Leo Tertzweillaan 2 WERELDWINKEL WONDELGEM Vierweegsestraat 24

IS DIT FAIR TRADE? Joksie maakt de juwelen zelf in Gent en schenkt één euro per juweeltje aan het goede doel.

WERELDWINKEL GENT SINT-PIETERS Maria-Hendrikaplein 5 WERELDWINKEL GENT-OOST

IS DIT ECOLOGISCH? Het merendeel van de juwelen bestaat uit gerecycleerd materiaal, zoals kroonkurken.

Lourdesstraat 55 WERELDWINKEL DRONGEN Domien Ingelsstraat 2

Duurzaam consumeren betekent zo weinig mogelijk consumeren. Steeds meer kledij aankopen, hoe ecologisch en ethisch die ook

TWEEDEHANDS

moge zijn, is immers niet ecologisch: voor de grondstoffen en productie is veel energie nodig, terwijl onze hoop oud textiel toch alleen maar groter wordt. Oud textiel dat de tand des tijds wist te doorstaan, komt gelukkig vaak terecht in tweedehandswinkels. Zowel voor vintageliefhebbers als voor mensen met een beperkt budget: er zijn zo veel winkels met tweedehandskledij in Gent, dat je amper weet waar eerst heen te gaan. Wij lijsten er enkele voor u op. Think Twice

Chato Retro

Ajuinlei 15a

Sint-Kwintensberg 47

Nederkouter 118 Oxfam Vintage Marmod

Bij Sint-Jacobs 12

Brabantdam 136 Kringwinkels Fann Nearly New Fashion

Vlaamsekaai 10

Burgstraat 41

Kortrijksepoortstraat 44 Clementinalaan 189

Olga’s Retro Korte Meer 23

De Kringloopwinkel Brugse Poort

Anne B Sint-Pietersnieuwstraat 87

Haspelstraat 49

69

WFT*?! Deze inspiratiegids geeft een platform aan merken en winkels die het verschil proberen te maken en een alternatief willen vormen voor het businessmodel van grote, veelal onethische winkelketens. Het ondersteunt diegenen die slow fashion nastreven en die expliciet willen werken aan een meer eerlijke textielketen.

70

Die keten is heel erg complex. Vooraleer het in de winkelrekken belandt, zijn er heel veel mensen die aan jouw kledingstuk werken: maar liefst 86 paar handen per stuk, van katoen telen tot verkoop. Stuk voor stuk zouden die arbeiders een eerlijk loon, een premie, een opleiding en een duidelijke stem in het productieproces moeten krijgen. Het is moeilijk om aan te tonen dat dit altijd het geval is. Ieder merk vult het gegeven “fair trade” op een andere manier in. Dat wilden wij ook zo expliciet mogelijk meegeven doorheen deze gids. In principe betekent fair trade een eerlijke prijs voor de boeren en arbeiders, met daar nog een premie bovenop, als manier om hen uit de armoede te tillen. Bovendien zou de keten zo transparant mogelijk moeten zijn en zou elke handelaar in die keten respect moeten tonen voor mens en milieu. * What’s fair trade?!

Makkelijk uitgelegd in theorie, niet altijd even evident in de praktijk. Daarom beroepen veel merken zich op labels. Ze laten een bepaald deel van de keten certificeren door onafhankelijke controleurs en stellen zo de consument gerust. Hoewel een aantal labels een sterke garantie bieden, zijn er altijd aspecten in de productieketen die er niet door gecontroleerd worden. Zo geeft een ecologisch certificaat veelal weinig garanties op vlak van eerlijke prijzen en lonen, en betekent een fairtrade label niet hetzelfde als ‘biologisch’. Bovendien zijn er ook projecten zonder labels, die hoge standaarden halen door een sterk ethisch bedrijfsbeleid. Het is aan ons, consumenten, om de merken en winkels in deze inspiratiegids, net als degenen die deze gids allicht nooit zullen halen, te blijven vragen stellen, en hen te blijven stimuleren om de weg naar een eerlijker aanbod in te slaan of aan te houden. Wie aanvullingen of vragen heeft bij een bepaald merk of winkel in deze gids, of tips heeft over bedrijven die hierin zouden thuishoren, mag dat zeker melden via [email protected].

71

VERKLARENDE WOORDENLIJST — LABELS Labels worden gegeven op basis van standaarden. Een standaard is de technische beschrijving van de voorwaarden om een label te krijgen. Het label is dus eigenlijk het communicatiemiddel waar merken mee naar buiten komen.

72

Er bestaan heel veel labels en geen enkel label biedt 100 procent garantie voor de volledige productieketen. Het ene label spitst zich meer toe op sociale aspecten, het andere op het milieu. Volgens experts heb je dus eigenlijk beide nodig. Hieronder vind je de meest courante fairtrade en ecologische labels voor textiel, die horen bij de merken in deze gids.

SOCIALE LABELS

WFTO Lid worden van de World Fair Trade Organization kan pas als een bedrijf bewijs levert dat het hun tien fairtradeprincipes juist toepast. Een bedrijf moet kansen creëren voor

wie het minder goed heeft, transparant zijn, eerlijk handel drijven, eerlijke lonen betalen en niemand dwingen om te werken - al zeker geen kinderen. Het moet ook gelijkheid, goede werkomstandigheden en capacity building garanderen, fair trade promoten en respect tonen voor het milieu. Omdat deze sociale elementen overwegen, is WFTO eerder een sociaal label.

FAIRTRADE INTERNATIONAL Het vroegere Max Havelaar zet zich in voor het certificeren van fairtradekatoen, waarvoor het de katoenboeren een eerlijke prijs en een premie wil geven. Vanaf juni certificeert Fairtrade International de volledige productieketen en richt het zich dus ook op confectie en op andere stoffen dan katoen. Controleorgaan Flo-Cert controleert die keten vooraleer een merk het Fairtrade-label kan krijgen.

FAIR WEAR FOUNDATION Fair Wear Foundation is geen label, maar een multi-stakeholder initiatief, gecontroleerd door werkgevers, vakbonden en niet-gouvernementele organisaties. Lid worden van de Fair Wear Foundation betekent volgens de Schone Klerencampagne een belangrijke indicatie dat een bedrijf werk maakt van het verbeteren van de werkomstandigheden in haar productieketen. Het omvat een engagement en ondersteunings-

73

platform voor bedrijven die stapsgewijs willen werken aan eerlijke mode, met nadruk op een traject tot verbetering in de eigen productieketen.

74

MILIEULABELS

GOTS De Global Organic Textile Standard certificeert het proces dat een katoenpluisje doorloopt, van grondstof tot biologische kleding. Het kijkt erop toe dat de bestrijdingsmiddelen niet giftig zijn, maar biologisch afbreekbaar. GOTS spreekt zich ook in algemene termen uit over de arbeidsomstandigheden, maar niet over eerlijke prijzen, premies en lonen, en is daarom eerder een milieulabel dan een sociaal label. Controleorganen Soil Association en Ecocert controleren het proces vooraleer een merk het GOTS-label kan krijgen. BETTER COTTON INITIATIVE Omdat maar liefst 95 procent van al het katoen niet biologisch is, richt Better Cotton Initiative zich niet op biokatoen maar wil de organisatie net die 95 procent minder schadelijk maken. Biokatoen blijft dus beter, maar door Better Cotton Initiative zullen de ‘gewone’ boeren minder schadelijk katoen telen.

OEKO-TEX 100 Oeko-Tex Standaard 100 controleert of er geen schadelijke residuen in de stoffen zitten. Dit label kijkt dus naar het eindproduct en niet zozeer naar de manier waarop iets is geproduceerd en het effect hiervan op de makers. De Oeko-Tex Standaard 1000, die later werd opgericht, kijkt wel of het hele productieproces al dan niet ecologisch is. Maar dat is een erg dure Standaard die niet veel merken hanteren. OCS De Organic Content Standard probeert de traceerbaarheid van grondstoffen tijdens de verwerking ervan te garanderen. OCS 100 is een label voor producten die voor 95 procent uit biologisch materiaal bestaan. OCS Blended is al heel wat minder indrukwekkend: dat label wordt gegeven aan producten gemaakt van gemengde vezels, die voor minimum 5 procent bestaan uit biologisch materiaal (en voor maximum 95 pocent uit niet-biologische of synthetische stoffen). SCS Scientific Certification Systems is een onafhankelijk orgaan dat controleert op een set van ecologische criteria. Zie ook www.scsglobalservices.com

75

GRS De Global Recycle Standard certificeert alle stappen van de keten waarin gerecycleerd wordt. Het hecht veel belang aan de traceerbaarheid van die stappen. Het doel van het label is om te controleren of het uiteindelijke ‘gerecycleerde’ eindproduct wel integer is. Daar geeft het eigen scores voor: goud betekent 95 tot 100 procent gerecycleerd materiaal, zilver 70 tot 95 procent, brons vanaf 30 procent.

Met dank aan: Evelien Deraedt, Fairtrade Belgium, GoodFibrations, People Tree, Carpet of Life, Marmod, 76

Ornaments, Stan & Loesje, ecosnooze, Dysfunctional shoes, Yez, Negenduust, GoodFibrations, Swedish Stockings, GOEDvandoen, Studio Jux, Todayisagoodday, e.a.

GENT FAIR TRADE, dat is eerlijke handel in goed gezelschap. Stad Gent en Oxfam Wereldwinkel Gent-Centrum zetten fair trade op de kaart, samen met een brede groep partners. Via publieksacties en programma’s verhogen we de zichtbaarheid en het aanbod van eerlijke handel in onze stad. Wil je partner worden of meewerken aan één van onze projecten? Mail dan naar [email protected], of bel 0471 56 34 67 www.gentfairtrade.be