Slinkend vertrouwen EVRM, IVRKinen defamilierecht jeugdzorg – een juridische blik vanuit Bureau Jeugdzorg Utrecht, 3 november 2006 VU Podium Mariëlle R. Bruning
11 oktober 2007, Universiteit Leiden Mariëlle R. Bruning
Slinkend vertrouwen in de jeugdzorg: opbouw betoog • jeugdzorg onder vuur: – Incidenten, wachtlijsten, toename cliënten jeugdzorg
• veiligheidsdenken en controle • bemoeizorg overheid? • Wat moet anders of beter?
1
UN Violence against Children Study 2006 Pinheiro: “No violence against children is justifiable; all violence against children is preventable”
UN Violence against Children Study 2006 • 80-98% van de kinderen is slachtoffer van huiselijk geweld, waarvan een derde of meer slachtoffer is van ernstig fysiek geweld; • 150 miljoen meisjes en 73 miljoen jongens jonger dan 18 jaar waren in 2002 slachtoffer van seksueel geweld; • 133-275 miljoen kinderen wereldwijd zijn jaarlijks getuige van huiselijk geweld. www.unviolencestudy.org
2
Jeugdzorg onder vuur: nationale incidenten Roermond (2002) 6 kinderen omgekomen: onvoldoende samenwerking hulpverleners
Tolbert (2005) 2 kinderen omgekomen: na melding bij AMK doorgeleiding vrijwillige hulpverlening BJZ, onvoldoende gegevensuitwisseling en communicatie
Savanna (2004) Apeldoorn (2006) Maasmeisje Gessica (2006)
Jeugdzorg onder vuur: hardnekkige wachtlijsten • Wachtlijsten: 9bij AMK, toegang en jeugdbescherming van BJZ, RvdK, zorgaanbieder; 9telkens incidentele gelden vanuit politiek; 9Wachtlijsten vs. doorlooptijden; 9toename aantal cliënten (vb. OTS): grotere alertheid voor bedreigingen kind, ‘Savannaeffect’?
3
Jeugdzorg onder vuur: knelpunten bij jeugdbescherming • Contacttijd jeugdbeschermers: 1 uur per 4-6 weken per jeugdige; • Wachtlijsten in de jeugdzorg; • Te weinig samenwerking en uitwisseling; • Te weinig informatie over veiligheid kind (beroepsgeheim, geen meldplicht maar meldrecht, interpretatie privacyregels); • Kinderen eerst of ouders eerst?
Reactie (1): veiligheid voorop! (van kind en samenleving) • Sneller ingrijpen (‘lichte OTS’, verplichte opvoedingsondersteuning, ouders van korten op kinderbijslag bij ontspoorde kinderen, herziening kinderbeschermingsmaatregelen); • Monitoren van alle jeugd: EKD, Verwijsindex, risicotaxatie, vastleggen gegevens hangjongeren
4
Reactie (2): controle! (I) • Controle op wachtlijsten vanuit politiek • Controle en aansturing op jeugdzorg door provincie (NB: 2 BJZ-directies weg) • Controle van Inspectie Jeugdzorg (e.a.) n.a.v. calamiteiten:
Reactie (2): controle! (II) Inspectierapport ‘Savanna’: OTS te weinig op veiligheid kind gericht, gezinsvoogd heeft zich te veel laten leiden door perspectief van moeder, is intern onvoldoende gecontroleerd en aangestuurd, onvoldoende samenwerking en gegevensuitwisseling hulpverleners.
5
Controle door Onderzoeksraad
Controle door OM: vervolging gezinsvoogd Jeugdbeschermers protesteren, december 2006
6
Huidige cultuur jeugdzorg • Lamgeslagen jeugdzorg: – – – – – –
Hoog ziekteverzuim; Sterke wisseling personeel; ‘Savanna-effect’? Beroep op bureaucratie; (te) veel vernieuwingsprojecten; Radicale verbetervoorstellen.
Wat moet anders? • Veiligheid voorop bij aangetoonde problematiek kind (NB: niet bij alle kinderen!) → aandacht voor risico’s en ( on)veiligheid kind, bereidheid tot melden (meldplicht?) • Zorgvuldige controle met oog voor gevolgen: → controleer niet over, maar met de jeugdzorg!
7
Wat moet anders? vervolg • Samen kwaliteitsverbeteringen doorvoeren → interne audits, monitoring beleid, kwaliteitssysteem ontwikkelen en ondersteunen (HKZ) • Jeugdzorg moet meer van zich laten horen! → transparantie en professionaliteit
Tenslotte Kinderen in nood hebben recht op bescherming en recht om op te groeien met hun ouders; dit verplicht tot samenwerking ter verwezenlijking van deze rechten!
8
