Signaleren ouderenmishandeling in de acute zorgketen
MA Charlotte Minkhorst-Otten Dr. Karin Landsbergen Dr. Sivera Berben
Dr. Marian Adriaansen Dr. Josien Caris Dr. Lilian Vloet
Meldcode Huiselijk Geweld
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Definitie ouderenmishandeling
Het handelen of nalaten van handelen door iemand met een persoonlijke en/of professionele relatie waardoor een afhankelijke oudere lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt.
[Comijs et al,1996] Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Wat is het probleem?
Schatting 200.000 per jaar = 1/20 [Comijs et al, 1996]
2432 meldingen bij Veilig Thuis in 2014 [SCP, 2015]
Ontspoorde zorg
Opzettelijke mishandeling
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Cijfers ouderenmishandeling 2012
2013
1ste helft 2014
Psychisch
50%
48%
58%
Lichamelijk
40%
26%
36%
Financieel
28%
27%
30%
Verwaarlozing
7%
6%
10%
Seksueel
3%
1%
25%
Onbekend
6%
31%
21%
Meldingen
N=1027
N=1703
N=717
Bron: Movisie; soms meedere vormen tegelijk aanwezig (deelpercentages >100%) Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Wie is betrokken bij mishandeling? 2012
2013
1ste helft 2014
(Klein)kind
46%
52%
61%
Partner
32%
33%
32%
Overige familielid 31%
7%
5%
Kennis/buren
8%
8%
6%
Professional
1%
2%
0,2%
Vrijwilliger
0,2%
0,2%
0,4%
Meldingen
N=1027
N=1703
N=717
Bron: Movisie; Soms meer dan 1 dader aanwezig, som deelpercentages >100% Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Doel van ons onderzoek Ouderenmishandeling in de acute zorgketen* vroegtijdig en systematisch signaleren en hierover communiceren in de keten
*Ouderen frequente bezoekers SEH [Chan et al, 2013]
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Opzet onderzoek Literatuurstudie & Veldraadpleging
→ screeningsinstrument → protocol → scholing
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Resultaten literatuur N=15* screeningsinstrumenten ouderenmishandeling
Exclusiecriteria 1.
Tijdsintensief > 15 min
2.
Niet specifiek gericht op ouderenmishandeling
3.
Gericht op specifieke soort van ouderenmishandeling
4.
Gericht op steunfiguur/mantelzorger/familie i.p.v. oudere
5.
Afvinklijst i.p.v. vragen
6.
Directe ‘confronterende’ vragen.aan patiënt
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Potentieel maar niet geschikt - HS-EAST [6]
The Hwalek-Sengstock Elder Abuse Screening Test
- VASS [5]
Vulnerability Abuse Screening Scale
- IOA [1]
The indicators of Abuse Screen
- CAS [4]
The caregiver Abuse Screen
- EASI [6]
The elder abuse suspicion index
- EPAS [3]
Elder Psychological Abuse Scale
- CPEABS [3,4]
Caregivers Psychological Elder Abuse Behaviour Scale
- OAMA [3]
Older Adult Psychological abuse Measure
- OAFEM [3]
The Older Adult Financial Exploitation Measure
- HALF [1]
Health attitudes, living and finances
- PVS [2]
Partner Violence Screen
- ISAR [2]
Identification Seniors at Risk
- EAI[5,1]
Elderly Abuse Index
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Potentieel wel geschikt
1)
Risico Taxatie-instrument ouderenmishandeling (RITI)
2)
Brief Abuse Screen for the Elderly (BASE)
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Eisenkader Veldraadpleging
Kort: max 3-4 vragen
Voor elke oudere > 65 Jaar
Voor SEH en ambu zelfde instrument
Observatievragen i.p.v. directe vragen
Focus op bewustwording, noodzaak scholing
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Op zoek naar de kernvraag
Vragen geselecteerd op onderwerp
Signalen en risicofactoren samengepakt
Gericht op overstijgende vragen
Voorgelegd aan expertteam
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Vragen literatuur + good practices Vraag/onderwerp Heeft u in welke vorm of mate dan ook een vermoeden van ouderenmishandeling en/of verwaarlozing? Zijn er zorgen over de veiligheid en welzijn van de oudere?/ Is er acuut gevaar?/ hoe snel is interventie nodig bij zorgen? Is de oudere afhankelijk van zorg door een mantelzorger of professional? Is de interactie tussen mantelzorger/familie en de oudere passend? Is er een passende en consistente uitleg/verklaring bij het probleem/klacht/letsel van de oudere? Is er adequaat gereageerd door familie/mantelzorger? Zijn er risicofactoren aanwezig van ouderenmishandeling? Is er overbelasting van zorg of mantelzorger? Is er een “niet pluis” gevoel? Zijn er andere onverklaarbare letsels of klachten aanwezig? Zijn er relevante eerdere bezoeken/contacten geweest met de SEH? Wat zijn de gevolgen voor oudere, en is deze geïnformeerd en akkoord bij melding aan veilig thuis? Bij letsel SPUTOVAMO invullen kindcheck
Welke organisaties/SI BASE, JBZ, AMPHIA, RAVZL, bernhoven, Spaarne gasthuis, RITI AMPHIA, RAV-ZL, BASE, RITI JBZ, Haaglanden, BASE, RITI JBZ, AMPHIA, RAV-ZL, ZGV, Spaarne gh, RITI JBZ, AMPHIA, Haaglanden, RAV-ZL, Spaarne gh JBZ, Spaarne gasthuis JBZ, AMPHIA, RAV-ZL,RITI AMPHIA, RAV-ZL, Bernhoven, ZGV, RITI RAV-ZL, Bernhoven, ZGV, Spaarne gh Bernhoven, Spaarne gh Haaglanden JBZ, AMPHIA, Haaglanden
freq 7x
JBZ, ZGV, RAV-ZL AMPHIA, Haaglanden, RAV-ZL,
3x 3x
4x 4x 6x 5x
2x 4x 5x 4x 2x 1x 3x
Screeningsvraag Heeft u in welke vorm of mate een niet pluis gevoel of vermoeden van ouderenmishandeling? Deelvragen:
Is interactie met mantelzorger/familie kloppend?
Passende verklaring van de klacht en/of letsel van de oudere?
Is er (vermoeden van) overbelasting van de (mantel)zorger?
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Scholing
E-learning module 1,5 uur
Aan de hand van casuïstiek
Kennis, bewustwording en handvatten
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Vervolg in 2016
Februari-April: ontwikkelen scholing en protocol
April start pilot* screeningsvraag & scholing
* 2 ambulance regio’s en 2 spoedeisende hulpen Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied
Samenwerkingpartners
Vragen?
Symposium: “De kwetsbare oudere” een grijs gebied