net werk Experts gaan voor optimale acute zorgketen ACUTE ZORG IN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Wetenschappelijk onderzoek acute zorg Actiecentrum GHOR

ACUTE ZORG IN TWENTE EN OOST-ACHTERHOEK Download 112 Netwerk nu ook als app voor tablets en smartphones

net werk

‘Experts gaan voor optimale acute zorgketen’ Manon Bruens en Rolf Egberink, Acute Zorg Euregio

Wetenschappelijk onderzoek acute zorg Actiecentrum GHOR ZGT traint met partners voor crisissituaties

JANUARI 2014

112 JOURNAAL

Informatie en communicatie Het alarm ging af aan het eind van de middag toen ik op werkbezoek was aan de Demmersweg in Hengelo. Het was GRIP 2 en de leden van het Regionaal Operationeel Team renden de trappen op, op weg naar het Regionaal crisiscentrum. Een grote brand in Almelo in een antiekzaak. Ik werd voor de tweede keer gealarmeerd toen mijn vrouw belde. De grote brand bleek op een steenworp afstand van ons huis te zijn, de vlammen sloegen boven de huizen uit en zwarte rookwolken trokken over. Haar stem klonk angstig, wat moet ik doen? Het bleef bij GRIP 2, een grote fik en verder niks. De brandweer was er snel bij en de huizen in de wijk liepen geen gevaar. Geen doden en gewonden. Er kwam asbest vrij maar het was niet veel. Rook in een woonwijk is nooit gezond, maar reëel gevaar voor de volksgezondheid was er niet. Voor hulpverleners een klein klusje, niet zo heel spannend.

2

Nu rijd ik dagelijks langs de puinhopen van die oude antiekzaak en denk wel eens terug aan die tegenstelling: de angstige beleving van mijn vrouw en veel andere wijkbewoners, een peulenschilletje voor de hulpverleners. Hoe belangrijk is dan informatievoorziening en commu­ ni­ catie over de toestand en het gevaar voor bewoners. Ook als er geen gevaar is, is er behoefte aan informatie en communicatie. Niet voor niets wordt daar momenteel veel in geïnvesteerd. In de witte kolom zie je dat gelukkig ook gebeuren. De acute zorgregio’s van Enschede en Zwolle werken samen met GHOR en hun acute ketenpartners aan het LCMS ‘Wit’, een variant op het landelijk crisismanagement systeem van de hulpdiensten, waarin alle acute ketenpartners ook met elkaar de informatie kunnen uitwisselen. In 2013 zijn de communicatiemedewerkers van acute ketenpartners om de tafel gaan zitten om uit te wisselen hoe ze omgaan met crisiscommunicatie en berichtgeving. Conclusie was: we kunnen veel van elkaar leren op het gebied van communicatie, het is belangrijk ervaringen en tips te delen en berichtgeving op elkaar af te stemmen. In de toekomst wordt daar ook zeker een vervolg aan gegeven. Mooie ontwikkelingen die uiteindelijk ten goede komen aan de burgers. Want de burger is gebaat bij goede betrouwbare informatie die helder en eenduidig wordt gecommuniceerd. Zeker van de witte kolom, want gezondheid is ieders eerste prioriteit.

Ron Poot Hoofd bureau GHOR

112 NETWERK | JANUARI 2014

A-Z Euregio app 2.0 komt uit! Vanaf 1 februari 2014 is de ge­ heel vernieuwde versie van de A-Z Euregio app beschikbaar voor smartphones en tablets. De woordenboekfunctie is uitgebreid en informatie over ziekenhuizen in de EUREGIO is aan­ gevuld met onder andere aanrijroutes voor am­ bu­ lances. De update bevat ook vooral nieuwe informatie over hulpverlening bij grootschalige in­ cidenten en spe­ cifieke zieken­huis­ capaciteit, zoals voor patiënten met brand­wonden of onderkoeling. Via het zoekfilter kan snel het meest ge­ schikte ziekenhuis voor de patiënt in Nederland of Duitsland worden ge­von­­den. De app is vooral bedoeld voor pro­fessionele zorgverleners in de acute zorg en is gratis te down­loaden via de website www.acutezorgapp.nl. n

Resultaten onderzoek MI en CVA keten In opdracht van Acute Zorg Euregio heeft Universiteit Twente in samen­ werking met diverse zorgaanbieders onderzoek uitgevoerd om inzicht te krijgen in het gebruik en functio­ neren van de acute zorgketen in de regio Twente en Oost-Achterhoek. Het doel van de Myocard Infarct en Cerebrovasculair Accident Keten (MICK) studie is om in beeld te krijgen welke vertragingen of knel­ punten in deze acute zorgketens aanwezig zijn. De resultaten uit de MICK-studie worden door de regionale expertgroep MICK van Acute Zorg Euregio gebruikt bij het verder optimaliseren van de acute zorgketens voor patiënten met ver­ denking ACS of CVA. n

Kosten van zorg in beeld Mariet Nijstad, student Health Sciences van de Universiteit Twente, heeft afgelopen jaar onderzoek gedaan naar de kosten van het zorggebruik van patiënten met letsel van het bewegingsapparaat binnen de SEH van Medisch Spectrum Twente (MST). Focus lag hierbij op het in beeld breng­en van de directe kosten, zoals kosten van ziekenhuisbehandeling en contact met medisch specialisten. Deze afstudeer­ opdracht maakte deel uit van de PROTACT-studie, onderzoek naar de transitie van acute naar chronische pijn. Van 288 patiënten met letsel aan het bewegingsapparaat is informatie over zorggebruik verzameld met be­ hulp van vragenlijsten en gegevens uit het zieken­huisregistratiesysteem. Zorg­­ gebruik en de daaraan gerelateerde kosten varieerden sterk. De grootste bijdragen aan de totale kosten van letsel aan het bewegingsapparaat zijn gerelateerd aan operatie, ziekenhuis­ opname en dag­ behandeling. Op de lange termijn is chronische pijn een belangrijk kostenaspect en kan zelfs leiden tot financiële druk op zowel individueel als nationaal niveau. Een

‘Al snel wordt duidelijk dat het drinkwater vergiftigd is, waar­ door een groot aantal mensen ziek is geworden, sommigen met ernstige vergiftigings­ verschijnselen…’

manier om zorg­gerelateerde kosten te verminderen is het invoeren van let­sel­ specifieke kli­nische zorgpaden. Hier­naar zal verder onderzoek gedaan moeten worden. n Meer informatie: Jorien Pierik MSc, [email protected]. Kijk voor een uitgebreidere samen­vatting op www.acutezorgeuregio.nl

Deskundigheidsbevordering heb je in eigen hand!

Namens Isala vertegenwoordigen wij de afdeling Traumatologie. Wij vinden het van belang dat wij ons als verpleegkundigen ontwikkelen binnen ons vakgebied. Scholing is daarom van groot belang. Als verpleegkundige is het belangrijk om nieuwe ontwikkelingen te volgen

VRT toetst met scenario Scorpius

en de deskundigheid van het team en de afdeling te bevorderen, vandaar dat wij uit eigen initiatief de scholing Traumatologie hebben gevolgd. Tijdens de scholing hebben wij het hele pad gevolgd dat een traumapatiënt door­ loopt; vanaf het moment dat de ambulance bij het trauma arriveert, totdat de patiënt wordt ontslagen uit het revalidatiecentrum. Dit heeft gezorgd voor een verbreding en ver­ dieping van onze kennis. Binnen het specialisme van traumatologie delen wij de opgedane kennis met het team en implementeren wij nieuwe ideeën. Wij raden elke verpleegkundige die in aanraking komt met traumatologie aan om deel te nemen aan deze cursus. n Gerco Kamphuis Eline Dijkman José Meijer

Met de start van dit scenario onder de naam Scorpius, ontwikkelde zich op vrijdag 15 november de Toetsing Hoofdstructuur. De Veiligheidsregio Twente (VRT) is wettelijk verplicht de hoofdstructuur te testen. Scorpius werd gehouden in samenwerking met verschillende hulpverlenings­ diensten, gemeente, waterschap Regge en Dinkel, Defensie, Vitens en de Inspectie VenJ. De toets is bedoeld voor sleutelfunctionarissen in de Twentse crisisorganisatie. VRT heeft Crisislab gevraagd om de waar­ neming te doen. De projectleider van Scorpius, Gerrit Kromhof, is tevreden over het verloop van de Toetsing Hoofd­ structuur. ‘Er zijn heel wat uren gestoken in de voor­ bereiding van deze toetsing. Maar op het eind van de dag kwamen van zowel collega’s als Inspectie VenJ complimenten over de organisatie van de opzet en ver­ loop van de toetsing.’ n

112 Netwerk nu ook als tabletmagazine! Vanaf januari 2014 ver­ schijnt 112 Netwerk ook als tablet en smart­phone app! De app geeft toegang tot extra in­ houd be­horen­de bij de artikelen, van bro­ chures en achter­ grondinfomatie tot video’s en foto’s. Daarnaast wor­ den lezers met een druk op het scherm verwezen naar (online) contactgegevens. Download het 112 Netwerk tablet­ maga­ zine nu gratis via App Store en Google Play. n 112 NETWERK | JANUARI 2014

3

GROOTSCHALIGE ZORG

Handen uit de mouwen, actiecentrum GHOR!

Nieuw in Twente: de Acute Opname Afdeling

Inzetten variëren van een stroomstoring tot grote brand

Afdeling maakt scheiding tussen acute en geplande opnamestroom

Door Joos Perrier, GHOR Twente

Door Hans Brink, Medisch Spectrum Twente

De GHOR vertegenwoordigt binnen de crisisorganisatie de ‘witte kolom’ van Twente en is hierbij verantwoorde­ lijk voor twee processen: acute gezondheidszorg en publieke gezondheidszorg. Het proces publieke gezond­ heidszorg wordt inhoudelijk ingevuld door de GGD en het proces acute gezondheids­ zorg wordt inhoudelijk ingevuld door het actie­ centrum GHOR.

4

PATIENTENZORG

H

et actiecentrum wordt gealar­ meerd vanaf GRIP 2 (een groot incident in de regio). Bij GRIP 2 is niet alleen de plaats van het incident getrof­ fen, maar ook de omgeving. Denk bij­ voorbeeld aan een grote brand, waarbij een rookwolk over een naastgelegen woonwijk trekt of een groot ongeval waar veel mensen betrokken zijn die moeten worden opgevangen. Vanaf GRIP 2 is de GHOR verantwoor­delijk voor

de coördinatie van de geneeskundige zorg. Deze coördinatie wordt uitge­ voerd op verschillende plaatsen. Er zijn functionarissen die op de plaats van het incident aanwezig zijn en er zit een regionaal team bij de Meld­ kamer in Hengelo. Ook het actiecentrum GHOR is werkzaam in Hengelo. Dit is handig, omdat er veel contact wordt onderhou­ den met de GHOR functionaris in het regionaal team, de algemeen comman­ dant geneeskundige zorg.

Informeren en inventariseren Het afgelopen jaar is het actiecentrum GHOR vijf keer ingezet. De inzetten varieerden van een grote stroomstoring in Enschede tot een grote brand in een antiekhal in Almelo. Een aantal voor­ beelden van de taken: • Het informeren van ziekenhuizen en huisartsen(posten). • Inventariseren of er zorginstellingen in een getroffen gebied zitten. • Eventuele aflossing organiseren. Het actiecentrum GHOR bestaat bij een opschaling uit drie personen. Het hoofd

acute gezondheidszorg geeft leiding aan het actiecentrum en heeft twee medewerkers tot zijn beschikking. Het actiecentrum voert opdrachten uit die vanuit het regionale team worden weg­ gezet bij de GHOR. Het hoofd neemt opdrachten aan, verdeelt het werk onder de medewerkers, monitort de stand van zaken en koppelt deze terug naar de algemeen commandant. Daarnaast vult en monitort het hoofd acute gezondheidszorg LCMS. Dit is een systeem waarmee tijdens een inci­ dent informatie wordt gedeeld, om zo een compleet beeld van de situatie te krijgen. In december 2013 is een grote oefening georganiseerd voor alle hoof­ den en medewerkers van het actie­ centrum GHOR. Oefendoel was onder andere de onderlinge afstemming en het aanbrengen van structuur. De uitkomsten van deze oefening worden meegenomen in de voorbereidingen van het actiecentrum in 2014. n Heb je vragen over het actiecentrum GHOR of ben je nieuwsgierig? Neem dan contact op met GHOR Twente!

5

De naam van de nieuwe afdeling werd op feestelijke wijze onthuld.

Vanaf 2 september 2013 is de Acute Opname Afdeling (AOA) van Medisch Spectrum Twente in gebruik. Met deze afdeling wordt geprobeerd op een aantal punten de ziekenhuiszorg te verbeteren. Alle acuut op te nemen patiënten voor de deelnemende specialismen (chirurgie/orthopedie, interne geneeskunde, longgeneeskunde, neurologie) kunnen op AOA terecht.

M

et de komst van de AOA worden de acute patiënten van de niet acute patiënten gescheiden. De belang­ rijkste doelen van de AOA zijn: •  Het verbeteren van de kwaliteit van zorg, door versnellen van de diagnostiek bij acuut opgenomen patiënten. 112 NETWERK | JANUARI 2014

• H et verminderen van het aantal patiënten dat door plaatsgebrek in eerste instantie op een verkeerde afdeling wordt opgenomen. •  Het verkorten van de gemiddelde opnameduur. • Het verbeteren van de nachtelijke rust op de gewone verpleegafdelingen. •  Het verbeteren van de doorstroom op de Spoed Eisende Hulp (SEH) van de patiënten die acuut moeten worden opgenomen. Patiënten verblijven in principe maxi­ maal 48 uur op de AOA. Patiënten met een verwachte opnameduur van meer dan twee dagen, worden bij de eerste gelegenheid naar de voor die patiënt meest optimale afdeling overgeplaatst. Er kan nog maximaal 24 uur gewacht worden met overplaatsing tot er plaats is op de juiste afdeling. Patiënten kun­ nen ook rechtstreeks vanaf de AOA naar huis of een andere bestemming. Het opzetten van deze afdeling heeft ruim twee jaar geduurd. Na een uit­

gebreide oriëntatiefase bij andere ziekenhuizen met een AOA is begin dit jaar met de opbouw van de afdeling begonnen. In deze periode is ook per­ soneel geworven en geschoold, als ook de benodigde apparatuur aan­geschaft.

Goede ervaring De eerste maanden van de AOA zit­ ten er inmiddels op. De mede­werkers zijn tegen een aantal volstrekt onver­ wachte problemen aangelopen, die inmiddels voor een groot deel zijn opgelost. Er staat een enthousiast team klaar om de patiënten op te vangen en verzorgen. Er zijn nog een heleboel zaken die moeten worden verbeterd, maar een van de basisopvattingen is dat de afdeling doorlopend bezig is met verbeteren. Het team doet met deze afdeling veel ervaring op om in het nieuwe ziekenhuis een goed functionerende AOA op te kunnen zetten, waar acute patiënten van alle specialismen op optimale wijze worden opgevangen. n 112 NETWERK | JANUARI 2014

INNOVATIE

‘We zitten er warmpjes bij in Fleringen’

Commissie Wetenschappelijk Onderzoek opgericht

Ambulance Oost blij met ‘schuifpost’ ambulances bij Kulturhus

Deskundigen coördineren onderzoek binnen acute zorgketen

Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond

Door Rolf Egberink en Nancy ter Bogt, Acute Zorg Euregio

Kulturhus ‘de Spil’ in Fleringen bestaat in april 2014 alweer vier jaar. Het gemeenschapsgebouw herbergt een combinatie van verschillende voorzieningen, waarbij samenwerking met en voor inwoners van het sleutelwoord is. Naast een sportzaal, kinderdagverblijf en vergaderruimtes, biedt het Kulturhus sinds kort ook ruimte aan één van de ambulances van Ambulance Oost.

6

INNOVATIE

A

mbulance Oost beschikt in de regio Twente over een drietal hoofd­ posten (Hengelo, Almelo en Enschede) en zes buitenposten (Vroomshoop,

Oldenzaal, Tubbergen, Haaksbergen, Nijverdal en Markelo). Met deze negen locaties bestrijkt de ambulance­ voorziening het gehele verzorgings­ gebied en is een snelle aanrijtijd gewaarborgd. Op alle posten is 24 uur per dag een ambulance aanwezig, op de hoofdposten zijn dit zelfs meerdere ambulances.

Witte vlekken voorkomen De ambulances van de buitenposten zijn regelmatig tegelijkertijd onderweg naar een patiënt of naar het ziekenhuis. ‘Als zowel de ambulance uit Oldenzaal als Tubbergen onderweg is voor een oproep, ontstaat in het gebied Dinkelland tijdelijk een ‘witte vlek’. Dit betekent dat er niet direct een ambulance beschikbaar wan­neer er een oproep komt. Dit willen we natuurlijk zo veel mogelijk voorkomen’, vertelt

Het tijdelijk plaatsen van ambulances op centrale plekken wordt ook wel ‘schuiven’ genoemd.

112 NETWERK | JANUARI 2014

Astrid van Tilborgh, manager bij Ambulance Oost. ‘Op zulke momenten ‘schuiven’ we daarom een ambulance met een chauffeur en verpleegkundige naar een centrale plek in dit gebied. We beschikken over een programma dat precies voor ons uitrekent waar die centrale plek zich bevindt, onder andere op basis van inwonersaantallen van de verschillende gemeentes. En in dit geval kwam daar Fleringen uit.’

Stand-by Het werken met een schuifpost voor de ambulances is niets nieuws. Het team dat de ambulance bemant, staat gemiddeld een uur stand-by en kan terug naar de eigen post zodra de ambulances op de buitenposten weer terug zijn. Astrid: ‘Voorheen stonden onze medewerkers dan met de ambulance langs de kant van de weg. Maar we beschikken natuurlijk liever over een plek waar het warm is, onze mensen een kopje koffie kunnen drinken en de apparatuur uit de ambulance opgeladen kan worden.’ Elly Booyink is bestuurslid van Stichting Kulturhus Fleringen, ze is erg blij met de samenwerking. ‘We waren direct enthousiast toen Astrid ons benaderde om als schuifpost te fungeren. Wij vinden het belangrijk om ons Kulturhus open te stellen voor de gemeenschap. Dan bedoelen we niet alleen voor de inwoners van ons eigen dorp, maar ook daar buiten.’ Inmiddels zijn de sleutels uitgewisseld en staan de ambulances regelmatig bij het Kulturhus. Elly: ‘Het is een fijn idee dat de ambulance vaak in de buurt is, mocht hij eens nodig zijn in het dorp. We hebben wel afgesproken dat de sirenes uitblijven tot de ambulance het dorp uit is. Vooral ’s nachts is dat prettig, anders schrikt het hele dorp wakker. Soms mopperen onze vrijwilligers wat omdat de koffiekopjes zijn blijven staan na een nachtelijk bezoek. Dan herinner ik ze er aan dat onze ‘bezoekers’ waarschijnlijk met spoed weg moesten en dan worden de kopjes met liefde opgeruimd.’ n

In toenemende mate worden wetenschappelijke onder­ zoeksactiviteiten uitgevoerd bij en met keten­partners binnen het netwerk van Acute Zorg Euregio. Om weten­schappelijk onderzoek op het gebied van acute zorg in de Euregio te stroomlijnen en een meer permanent karakter te geven is de commissie Wetenschappelijk Onderzoek Acute Zorg Euregio (WOAZ Euregio) opgericht.

7

M

et de resultaten van weten­ schappelijk onderzoek uitge­voerd bij en met de ketenpartners binnen het netwerk van Acute Zorg Euregio wordt getracht een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de zorg voor patiënten met een acute zorgvraag. Dat kan zijn door het invoeren van nieuwe behandelingen, technieken of informaticatoepassingen, maar ook door het doelmatig inzetten van mensen en middelen in de acute zorg. Deze onderzoeksactiviteiten vin­ den echter veelal onafhankelijk van elkaar plaats en resultaten worden onvoldoende afgestemd en gedeeld binnen het netwerk. Daarom is zowel vanuit het bestuurlijk ROAZ als vanuit de expert­ groepen en individuele keten­ partners de wens uitgesproken een commissie WOAZ Euregio in te stellen.

Deskundigen Om gehoor te geven aan deze wens is een commissie samengesteld, waarin zowel inhoudsdeskundigen van de keten­partners uit de acute zorg zitting hebben als deskundigen op het gebied van onderzoek/methodologie. Afhan­ ke­ lijk van de onderwerpen die naar voren komen, kunnen geïn­ te­ res­ seer­ den of leden uit bijvoorbeeld de expertgroepen hier tijdelijk bij aan­

sluiten. De startbijeenkomst van de commissie WOAZ Euregio heeft plaats­ gevonden in oktober 2013. Tijdens deze bijeenkomst zijn de doelen en uitgangs­ punten vastgelegd.

Ketenbreed Primair zal de commissie zich richten op het inventariseren, ordenen en coör­ dineren van onderzoeksvragen binnen het netwerk. Verder houdt zij zich bezig met het inventariseren, begeleiden, faciliteren en stimuleren van (lopend) onderzoek binnen het netwerk en in­dien mogelijk ook het verwerven van gelden hiervoor. Daarnaast zorgt zij voor het

verspreiden en beschik­baar maken van onderzoeksresultaten. Periodiek zal de commissie een terug­ koppeling geven in het ROAZ en haar activiteiten af­ stemmen met de ZGT Academie en Medical School Twente. Het gaat om onderzoek in de hele acute zorgketen, waarbij bij voorkeur meer­ dere keten­ partners betrokken zijn. De onder­ werpen dienen aan te sluiten bij de missie en visie van het Netwerk Acute Zorg Euregio zoals het ver­ beteren van de kwaliteit, de bes­ chik­ baar­ heid en de continuïteit van de acute zorg in de Euregio. Daar heeft de patiënt namelijk profijt van! n

Samenstelling commissie WOAZ Euregio: • Prof. Dr. A.B. (Arie) van Vugt, traumachirurg MST (voorzitter) • Drs. R.E. (Rolf) Egberink, beleidsmedewerker/onderzoek, Acute Zorg Euregio (secretaris) • Dr. C.J.M. (Carine) Doggen, klinisch epidemioloog en universitair hoofddocent, UT (vicevoorzitter) • Drs. S. (Suparto) Bambang Oetomo, medisch manager meldkamer Oost-Nederland/GHOR, Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland • Dr. H.J. (Harald) van Loon, traumachirurg, ZGT • Dr. ir. N.C.W. (Nancy) ter Bogt, epidemioloog, Acute Zorg Euregio

112 NETWERK | JANUARI 2014

COVERINTERVIEW

COVERINTERVIEW

Experts gezamenlijk om tafel

De expertgroepen op een rij • Expertgroep acute verloskunde De afspraken en protocollen uit het rapport acute verloskunde van 2012 zijn in het najaar van 2013 geëvalueerd. • Expertgroep acute psychiatrie Deze expertgroep is opnieuw samengesteld en is in het najaar van 2013 voor het eerst bij elkaar gekomen. • Expertgroep MICK Voor de acute zorgketens myocardinfarct en CVA is de afgelopen twee jaar gewerkt aan de MICKstudie. In oktober 2013 zijn de resultaten gepresenteerd en is besloten dat de acute zorgketens samen zullen optrekken als de expertgroep MICK. • Expertgroep trauma De focusgroep acute heupfracturen is samen­ gevoegd met de regionale werkgroep trauma­ tologie. Vanaf september 2013 houden zij zich naast heupfracturen bezig met patiënten met (multi)trauma. • Expertgroep crisisbeheersing en OTO (in oprichting)

Werkgroepen conformeren zich aan doelstelling om acute zorg af te stemmen Door Annemarie Smidt, Geen Blad voor de Mond

‘Toen de nieuwe strategische agenda van het ROAZ werd vastgesteld, hebben we de naam focusgroepen gewijzigd in expertgroepen. Dit doet meer recht aan de expertise die de betrokken 8

9

professionals inbrengen.’ Manon Bruens en Rolf Egberink

O

nder de vlag van Acute Zorg Euregio zijn sinds 2007 vijf werk­groepen actief op het gebied van acute zorg­ aandoeningen. Inhoudelijke pro­ fes­ sionals uit Twente en Oost-Achterhoek komen bij elkaar om het acute zorg aanbod in kaart te brengen, activiteiten af te stemmen en de bereikbaarheid te verbeteren. Een aantal groepen heeft al mooie resultaten behaald, andere zijn klaar voor een nieuwe impuls. Manon Bruens is beleids­ medewerker bij Acute Zorg Euregio. Zij heeft de ondersteuning van de expertgroepen overgenomen van haar collega Rolf Egberink.

Betrokken en inzichtelijk Manon: ‘Uit iedere organisatie die betrokken is bij acute zorg voor één van de vijf aandoeningen, heeft een professional zitting in de expertgroep. Op deze manier landen onderwerpen die besproken worden binnen de expertgroep in alle organisaties. Ik heb de meeste professionals persoonlijk benaderd om deel te nemen en de reacties waren positief.’ Maar niet alleen het ROAZ en bureau Acute Zorg 112 NETWERK | JANUARI 2014

van Acute Zorg

Euregio hebben invloed op de bereid­ willigheid om samen om tafel te gaan. Manon: ‘Vanuit de samen­ leving komt steeds vaker de vraag om de kwa­liteit van zorg inzichtelijk te maken. Een nieuwsitem over een psychiatrische patiënt waarbij de af­stemming tussen twee ketenpartners niet goed is ver­ lopen, roept vragen op bij burgers. Als instellingen hier samen naar kijken, bereiken we de optimale acute zorg­ keten die we nastreven.’

Agendapunten De expertgroepen komen minimaal twee keer per jaar bij elkaar: in het voorjaar om de activiteiten van af­ gelopen jaar te evalueren en in het najaar om de plannen voor komend jaar te bespreken. ‘Uiteraard verhogen we deze frequentie waar nodig’, vertelt Manon. ‘Zo kan een GGZ-instelling de GHB-problematiek in Twente op de agenda zetten omdat dit een dringend probleem is. Of vinden de expert­ groepen iets van de veranderingen in de samenwerking tussen ZGT en MST. Dit kan namelijk invloed hebben op het acute zorglandschap. Maar ook het

Euregio: ‘Wij faciliteren de bijeenkomsten van de werkgroepen, de input

‘De ketenpartners zijn heel open naar elkaar. Ze bespreken wat goed gaat, maar ook wat beter kan’

komt vanuit de experts.’

ROAZ kan agendapunten voordragen, als er bijvoorbeeld een calamiteit heeft plaatsgevonden.’ Naast de regionale overleggen wordt er ook gekeken naar andere ROAZ-regio’s, om ervaringen uit te wisselen en te leren van elkaar. Rolf: ‘Iedere regio verschilt van elkaar, zowel qua inrichting als complexiteit. We zitten hier in een vrij overzichtelijke regio, met niet zo heel veel keten­ partners. In andere regio’s, als je acht of meer ziekenhuizen hebt, wordt het natuurlijk al iets ingewikkelder. Dat maakt goed vergelijken soms lastig, maar dat is tevens de uitdaging!’

Openheid Manon vervolgt: ‘Tot nu toe merken we dat alle keten­ partners heel open naar elkaar zijn. Ze bespreken wat goed gaat, maar ook wat beter kan. Dat is precies waar we naar op zoek zijn. Het doel is niet om de zorg van een individuele keten­ partner te be­ oordelen, wij kijken naar de acute zorg in de keten. Hoe daar samen­ werking verbeterd kan worden. Ons streven is dat de professionals in de expertgroepen het doel en de nood­ zaak van samenwerken inzien en dat we met elkaar de zorg in Twente en Oost-Achterhoek verbeteren.’ n 112 NETWERK | JANUARI 2014

OVER DE GRENS

GROOTSCHALIGE ZORG

Medisch Spectrum Twente opnieuw gecertificeerd

Visitaties Kwaliteitskader Crisisbeheersing en OTO

Blijdschap bij medewerkers traumacentrum groot

Start 2014 met ziekenhuizen en GGD’en

Door afdeling communicatie, Medisch Spectrum Twente

Door Joost Hofhuis, Acute Zorg Euregio Op 7 maart 2013 is het Kwaliteitskader Crisisbeheersing en OTO (Opleiden, Trainen, Oefenen) landelijk gelanceerd op het gelijknamige symposium op de Nyenrode Business Universiteit door toenmalig voorzitter van de Landelijke Stuurgroep OTO, Prof. Dr. Miša Džoljié.

H 10 Paul Bertelink traumachirurg, is tevreden met de resultaten van de DGU-hercertificering.

Medisch Spectrum Twente is weer voor drie jaar gecertificeerd als Duits traumacentrum. ‘Hoe meer patiënten, hoe meer ervaring, des te beter het is voor de kwaliteit die wij bieden’, zegt traumachirurg Paul Bertelink.

E

r was blijdschap bij de trauma­ chirurgen en hun collega’s over de her­ nieuwde certificering als Duits trauma­ centrum. ‘We hebben elkaar flink op de schouders geslagen’, zegt traumachirurg Paul Bertelink. In op­ dracht van de Deutschen Gesellschaft für Unfallchirurgie (DGU) heeft een onafhankelijke certi­ficeringsorganisatie het Enschedese trauma­centrum onlangs doorgelicht en in orde bevonden. MST voldoet aan de Duitse standaard voor traumazorg voor zeer zwaargewonden. Zo’n beoordeling is toch altijd weer spannend, erkent Bertelink. ‘Zoals voor elke certificering probeer je net even extra de puntjes op de ‘i’ te zetten.’ MST 112 NETWERK | JANUARI 2014

heeft een bij­zondere positie in de grens­ over­ schrijdende traumazorg. Drie jaar geleden is MST als eerste Nederlandse traumacentrum door de DGU gecerti­ ficeerd. Vanaf dat mo­ ment maakt MST deel uit van het Traumanetwerk NordWest, een samen­werkingsverband van meer dan 45 ziekenhuizen uit Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen, het grootste trauma­ netwerk van Duitsland. ‘Zo heeft MST een rol in de grensoverschrijdende hulpverlening’, stelt Bertelink. ‘Als ziekenhuis dat onderdeel uitmaakt van een netwerk is het contact met andere ziekenhuizen gemakkelijker en is een betere uit­ wisseling van zorg mogelijk.’

Hoe meer ervaring, hoe beter MST behandelt jaarlijks vijftig tot zestig Duitse patiënten uit de categorie zwaarst gewonden, tegenover 180 zeer ernstig gewonden uit Nederland. Certi­ ficering betekent dat de stroom van zwaar gewonde Duitse patiënten op gang blijft. De traumachirurg: ‘Hoe meer patiënten, hoe meer ervaring, des te beter het is voor de kwaliteit die wij bieden.’ Vaak worden de Duitse patiën­

ten per helikopter gebracht, soms ook per ambulance. ’s Nachts vliegt de Duitse heli niet. Vervoer van patiënten per helikopter is in Duitsland ‘gewoner’ dan in Nederland. Het dichtstbijzijnde Duitse traumacentrum in de regio bevindt zich overigens in de universiteitskliniek van Münster.

Aanbevelingen Ook voordat MST drie jaar geleden voor de eerste keer werd gecertifi­ ceerd, behandelde het ziekenhuis al ernstig gewonde on­ge­vals­slachtoffers uit Duitsland. Bertelink: ‘De cer­ti­fi­cering voor traumacentra in Duitsland be­ staat pas sinds die tijd, vandaar.’ Algemeen gaat een beoor­ deling van een keur­ ingsinstantie vaak gepaard met aan­bevelingen. Ook dit keer. ‘Een van de aanbevelingen is om tot een betere verbinding te komen met de Duitse ziekenhuizen, zodat röntgen­ foto’s sneller en gemakkelijker kunnen wor­den uitgewisseld. Dat is een kwestie van software. In Nederland hebben we zulke verbindingen al met de zieken­ huizen in Winterswijk, Almelo en Hengelo’, aldus de traumachirurg. n

et kwaliteitskader bevat een normenkader dat tevens als ondergrens dient. Hieraan moeten in­ stellingen minimaal voldoen, willen zij voldoende voorbereidt zijn op rampen en crises. In 2013 is een interregionaal implementatieplan (in samenwerking met het Netwerk Acute Zorg Zwolle) geschreven en is een eerste start gemaakt met het eerste deel van de implementatie. Instellingen hebben op hun beurt in samenwerking met het OTO-steunpunt de zelfevaluatie uit het kwaliteitskader ingevuld. De zelfevaluatie diende hierbij als nul­ meting. Op basis van verbeterpunten die hieruit voortkwamen is het OTOjaarplan 2014 voor een deel ingevuld.

gestelde normenkader. Op basis van de uitkomsten van de visitaties wordt een verbeterplan opgesteld en worden mogelijke witte vlekken opgenomen in het OTO-traject. Belangrijk hierbij is dat het gaat om een continu ver­ betertraject gebaseerd op de PCDAcyclus. Wederzijds vertrouwen tussen de gevisiteerde en de visiteur staat hierbij centraal. In het kwaliteitsmodel kwaliteitskader (zoals in het schema hieronder) is de positie van de PCDAcyclus duidelijk zichtbaar in het geheel. Tevens wordt in dit model de verbinding gemaakt met bestaande kaders en (beleids)plannen binnen het programma OTO.

Afvaardiging Binnen de Euregio zullen Medisch Spectrum Twente, Ziekenhuisgroep Twente, Streekziekenhuis Koningin Beatrix en de GGD Twente in 2014 gevisiteerd worden. Deze instellingen

leveren tevens een afvaardiging aan de regionale poule van visiteurs die in de regio Zwolle de visitaties zullen gaan uitvoeren. De intercollegiale visitaties zullen worden uitgevoerd in nauwe samenwerking met het Netwerk Acute Zorg Zwolle. Volgens plan zullen visiteurs uit de Euregio visiteren in Zwolle en andersom. n

Kwaliteitsmodel uit het kwaliteitskader.

Intercollegiale visitaties Het ROAZ heeft zich geconformeerd aan het kwaliteitskader en opdracht gegeven tot het opzetten van een ‘Werkgroep visitatie kwaliteitskader’. Deze werkgroep heeft als taak om de implementatie van het kwaliteitskader te begeleiden en de komende visitaties te ondersteunen. De visitaties starten in 2014 en worden in eerste instantie uitgevoerd binnen de ziekenhuizen en de GGD’en. Eind 2014 begin 2015 volgen op hun beurt de huisartsen(posten) en ambulancediensten.

PCDA-cyclus Doel van de visitaties is na te gaan in hoeverre voldaan wordt aan het 112 NETWERK | JANUARI 2014

11

KETENPARTNERS

KETENPARTNERS

ZGT leidt op, traint en oefent met medewerkers Evalueren als sleutelwoord bij het oefenen van een crisissituatie Door bureau communicatie, Ziekenhuisgroep Twente

Ieder ziekenhuis heeft een rampenopvangplan (ZiROP) dat voorschrijft hoe gehandeld moet worden bij een externe ramp. ZGT stemt zijn ZiROP opleidingsjaarplannen af met MST en SKB. De komende jaren zet de ziekenhuisgroep in op meer samenwerking bij opleiden, trainen en oefenen. Om elkaar in de toekomst te kunnen ondersteunen bij opleidingsactiviteiten zoals crisisoefeningen.

12

O

p 29 oktober jl. in het genees­kundig trainingscentrum Zuidkamp te Enschede maken MST, SKB en ZGT zich op voor een drietal oefen­ingen waarbij familieopvang centraal staat. MST bijt het spits af met een scenario waarin een schietincident heeft plaatsge­vonden op hogeschool Saxion. Het SKB krijgt een heel andere calamiteit voor­geschoteld. Op het festivalterrein van de Zwarte Cross in Lichtenvoorde heeft het plot­ se­linge noodweer voor enorme ravage gezorgd. ZGT wordt op de proef gesteld met een behoorlijke aanrijding op de A35 waarbij een bus en een vrachtwagen zijn betrokken. Dertig

acteurs spelen hun rol als be­ zorgde verwante levensecht na. De familie­ leden van de bezoekers van de Zwarte Cross zijn er heel anders aan toe dan de verwanten van de studenten en docenten van Saxion. De angst, on­ge­ rustheid en paniek uit zich op verschil­ lende manieren. Wat ze wel gemeen hebben, is de bezorgdheid over hun gewonde en vermiste naasten. En het gebrek aan informatie.

13

Leerzaam Annelies Roording is als coördinator van het ZiROP in ZGT verantwoordelijk voor het Opleiden Trainen Oefenen (OTO)

Ambulancepersoneel neemt deel aan de oefening door een patiënt over te dragen aan medewerkers van ZGT.

Interne veiligheid Naast de oefeningen voor externe calamiteiten worden medewerkers van ZGT ook getraind voor interne noodsituaties. Deze taak ligt bij veiligheidscoördinatoren Ferdinand ’t Veen en Jan Willem Soek. Dan wordt getest of de bedrijfshulp­ verlening aan alle eisen voldoet en of de samenwerking met de brandweer optimaal verloopt om adequaat te kunnen handelen. Zodat iedereen zich volledig veilig weet in het ziekenhuis.

112 NETWERK | JANUARI 2014

traject. Zij was samen met Heidi Plas van de Geneeskundige Hulpverlenings­ Organisatie in de Regio (GHOR) de initiatiefnemer en oefenleider van deze dag. ‘Omdat de focus lag op de familie­ opvang werden er andere disciplines getraind dan bij andere oefeningen. Maatschappelijk werkers, psychologen en geestelijk verzorgers, beveiligers en horecamedewerkers werkzaam in alle drie de ziekenhuizen, hadden een onmisbare rol. Waar zij doorgaans patiënten een op een helpen en be­ geleiden, moesten zij hier veel on­ geruste familieleden tegelijk op­vangen. Bij het ongeluk op de Zwarte Cross hadden we te maken met veel dronken

mensen. In hun vraag naar informatie kunnen mensen met drank op best agressief worden. Het bleek dat, wan­ neer herrieschoppers apart werden genomen door de beveiliging, er veel rust werd gecreëerd. We kijken terug op een erg leerzame dag. Door de drie oefeningen achter elkaar te houden, waren de ver­ beter­ punten heel duidelijk. Er ont­stond een goede leercurve omdat we de ver­beter­punten direct in de oefening erna toepasten.’

Evaluatie ‘Evalueren is het meest belangrijke onderdeel van een crisisoefening. Wat zijn onze verbeterpunten, waar moeten

we ons meer bewust van worden? Tijdens de evaluatie van de oefening op 29 oktober kwam naar voren dat het oefenen met onze part­ners in de regio als erg nuttig wordt beschouwd. Alle betrokken partijen doen veel kennis op over hoe je tijdens een crisissituatie te werk gaat. Om alle verwanten goed op te vangen en met elkaar te her­ enigen, moet de afstem­ ming op­ ti­ maal verlopen. Ook intern houdt ZGT regelmatig ZiROP-workshops en -oefeningen. We maken mede­werkers en bestuurders zo bewust van hun rol en taken bij externe calami­teiten. Met de input van de oefeningen kunnen we onze plannen verbeteren.’ n 112 NETWERK | JANUARI 2014

ACHTERGROND

Patiëntveiligheidsprijs 2013  voor RAV IJsselland

Het volgende magazine van

Jury lovend over project ‘In 1x goed: speuren naar deuren’

net werk

Door Kitty Muntenaar, Ambulance Oost

2013 met het project ‘In 1x goed: speuren naar

bij­ drage hebben geleverd aan de veiligheid van de zorgverlening in te dienen. Daarmee wil AZN het delen van kennis graag het tussen ambulance­ organisaties stimuleren.

verschijnt

deuren’ de Patiëntveiligheidsprijs Ambulancezorg

Speuren naar deuren

in april 2014

Ambulancedienst RAV IJsselland heeft 11 december

2013 in de wacht gesleept. Juryvoorzitter Hans de Goeij (oud directeur-generaal Volksgezondheid) reikte de prijs uit aan een trotse Gerard Berendschot (beleidsmedewerker RAV IJsselland) tijdens de slotbijeenkomst ‘Patiëntveiligheid natuurlijk verder’.

14

B

egin september heeft Ambulance­ zorg Nederland (AZN) de patiënt­ veiligheidsprijs geïntroduceerd; een initiatief waarmee ze geslaagde patiëntveiligheidsprojecten die binnen ambulancediensten zijn uitgevoerd onder de aandacht willen brengen. En om zichtbaar te maken hoe patiënt­ veiligheid binnen de ambulancediensten

vorm krijgt. De prijs maakt deel uit van het totale programma Patiëntveiligheid waarmee de sector in 2010 is begonnen. Het project leidt uiteindelijk medio volgend jaar tot 100% certificering van de ambulancesector voor de HKZ-norm patiëntveiligheid. Ambulancediensten in Nederland zijn uitgenodigd om patiëntveiligheidsprojecten die een

Het winnende team van RAV IJsselland is erg blij met de prijs.

Het project Patiëntveiligheid betreft meerdere deelprojecten en is opgezet uitgaande van het idee: het leveren van verantwoorde zorg en dat zo snel mogelijk oftewel verantwoorde zorg op tijd bereikt. Het deelproject ‘Speuren naar deuren’ richt zich op het onderdeel ‘op tijd bereikt’. Met dit project is onderzocht of bijna letterlijk elke voordeur van elk pand in de regio te vinden was. Postcodes zijn per adres doorgespit op ‘vindbaarheid’. Adressen en situaties die op deze wijze niet helder te krijgen waren werden ter plaatse bezocht. Deze werkwijze heeft vele honderden verbeteringen opgeleverd in het kaartsysteem met betrekking tot de vindbaarheid van adressen.

Drie nominaties Een onafhankelijk deskundige jury heeft de inzendingen beoordeeld op

Colofon 112 Netwerk is een uitgave van Acute Zorg Euregio, Ambulance Oost en GHOR Twente. Dit magazine verschijnt vier keer per jaar en bericht over ontwikkelingen rondom acute zorg in Twente en Oost-Achterhoek.

basis van een aantal criteria en heeft vervolgens drie projecten voor de Patiëntveiligheidsprijs Ambulancezorg genomineerd: •  In 1x goed; speuren naar deuren (RAV IJsselland). •  Veilig Vervoer Acute Psychiatrische Patiënten (RAV Groningen). •  Vakmanschap in (patiënt)veilige handen (UMCG Ambulancezorg/ Ambulancezorg Fryslan). Op 11 december 2013 werden deze drie pro­ jecten gepresen­ teerd via een video, waarna de winnaar bekend werd gemaakt en dat was RAV IJsselland.

Symbolisch De prijs bestaat uit een mooi kunstwerk van glas. Ontwerpster Jannie Slootweg heeft een korte toelichting gegeven op

112 NETWERK | JANUARI 2014

het idee achter het kunstwerk: • Ronde vorm: samenwerking binnen de organisatie (werken aan patiënt­ veiligheid doe je met de hele organisatie). • Ronde vorm (lijkt op een wiel): be­ weging, patiëntveiligheid blijft een continu proces. • Transparantie: glas is een transparant materiaal. •  Patiënt centraal: zit in het midden (veiligheid). • Kleuren van de ambulancesector.

Jaargang 2014, editie januari

Neem voor meer informatie over het project contact op met [email protected] of kijk op www.ravijsselland.nl. Alles over het sectorprogramma Patiëntveiligheid is te vinden op www.ambulancezorg.nl

Bladformule, vormgeving, eindredactie en drukwerk

Redactie Kitty Muntenaar [email protected] Marja Nijkrake [email protected] Cees Schenkeveld [email protected] Irma Huiskes [email protected] Annemarie Smidt [email protected]

GEEN BLAD VOORDE MOND MAKERS VAN MAGAZINES

Geen Blad voor de Mond B.V.

Patiëntveiligheid in alle processen

Lasondersingel 149-151 7514 BR Enschede tel. 053 460 9002 www.geenbladvoordemond.nl

Gerard Berendschot: ‘Deze prijs stimuleert ons uiteraard ook om veel breder met patiëntveiligheid door te gaan dan alleen binnen dit project. Het streven bij al onze processen is om naar ‘in 1x goed’ te gaan. Dat is de kern van patiëntveiligheid: het zorgproces in zijn volle omvang altijd in 1x goed.’

ISSN 2211-8225

112 NETWERK | JANUARI 2014

15

Bezoek ons ook online

Acute Zorg Euregio

GHOR Twente

Ambulance Oost

Postbus 50000

Postbus 1400

Postbus 784

7500 KA Enschede

7500 BK Enschede

7550 AT Hengelo

Tel. 053 487 20 97

Tel. 088 256 78 50

Tel. 074 256 22 22

[email protected]

[email protected]

[email protected]

www.acutezorgeuregio.nl

www.ghortwente.nl

www.ambulanceoost.nl