sessie 3: De Wereld op de stoep
De Wereld roept om klimaatneutraliteit, De Gentse CO2-uitstoot gemeten!
Jeroen Mercy Stad Gent Milieudienst
Context • Klimaatopwarming is een feit • Impact voor Gent: veerkracht neemt af – Energie en grondstoffen – Wijzigend klimaat
• Burgemeestersconvenant: vrijwillig engagement 20% CO2 in 2020 • CO2 afkomstig van energieproductie
In -en uitgaande stromen
Energieverbruik CO2 Energiebron
Uitstoot in kton CO2 per PJ energie
Kolen
92.71
Cokes
106.00
LPG
62.44
Benzine
68.61
Diesel
73.33
Lamppetroleum
71.10
Zware stookolie
76.59
Petroleumcokes
99.80
Aardgas
55.82
Biomassa
0.00
Elektriciteit
87.97
Methodiek CO2meting • Stad onder een stolp zetten • Energiestromen in kaart brengen
• Koppelen aan CO2-uitstoot per energiestroom CO2-uitstoot voor Gent en per sector
Cijfers huishoudens CO2-uitstoot huishoudens (Gent, 2009) Aandeel in totaal verbruik
Verbruik (PJ)
EmissieFactor (kton CO2/PJ)
Emissie (kton CO2)
Kolen
1,25%
0,104
92,71
9,60
LPG
0,43%
0,035
62,44
2,20
Benzine
0,13%
0,010
68,61
0,72
Mazout (Diesel)
29,51%
2,443
73,33
179,17
Aardgas
50,32%
4,166
55,82
232,54
Biomassa
0,96%
0,080
0,00
0,00
Elektriciteit (verwarming + toestellen)
17,40%
1,441
87,97
126,74
TOTAAL
100,00%
8,279
550,97
• Parameters aardgas en elektriciteit: afkomstig van meterstanden (eandis) kwaliteit A • Andere parameters: ingeschat op basis van Energiebalans Vlaanderen en socio-economsche enquête 2001 kwaliteit C
Cijfers Industrie CO2-uitstoot industrie (Gent, 2009) Verbruik (PJ)
EmissieFactor (kton CO2/PJ)
Emissie (kton CO2)
Kolen, cokes, cokesovengas
62,30
5638,03
LPG
0,05
62,44
3,24
Benzine
0,01
68,61
0,36
Diesel
0,38
73,33
27,78
Zware stookolie
0,47
76,59
36,05
Aardgas
9,37
55,82
523,30
Biomassa
2,02
0,00
0,00
Elektriciteit
8,16
87,97
717,70
Warmte
1,81
0,00
0,00
TOTAAL
84,57
6977,90
• Parameters aardgas en elektriciteit: afkomstig van meterstanden (Elia en Fluxys) kwaliteit A • Parameter kolen, cokes en cokesovengas: uit energiebalans Vlaanderen, ArcelorMittal enigste afnemer kwaliteit A • Andere parameters: ingeschat op basis van Energiebalans Vlaanderen ifv sectoren kwaliteit B
Cijfers handel en diensten CO2-uitstoot handel en diensten (Gent, 2009) Aandeel in totaal verbruik
Verbruik (PJ)
EmissieFactor (kton CO2/PJ)
Emissie (kton CO2)
LPG
0,44%
0,033
62,44
2,06
Benzine
0,05%
0,004
68,61
0,27
Mazout (Diesel)
9,54%
0,716
73,33
52,51
Zware stookolie
0,58%
0,043
76,59
3,32
Aardgas
43,53%
3,268
55,82
182,44
Biomassa
0,13%
0,010
0,00
0,00
Elektriciteit (verwarming + toestellen)
37,89%
2,845
87,97
250,26
Warmte
7,84%
0,589
0,00
0,00
TOTAAL
100,00%
7,508
490,85
• Parameters aardgas en elektriciteit: afkomstig van meterstanden (eandis) kwaliteit A • Warmtenetwerken SPE en IVAGO zelf aangevuld kwaliteit A • Andere parameters: ingeschat op basis van Energiebalans Vlaanderen + voorkomen sectoren (horeca, onderwijs, gezondheidszorg, handel, kantoren) kwaliteit B
Cijfers transport CO2-uitstoot transport in Kton CO2 (Gent, 2009) Wegverkeer Autosnelwegen Gewestwegen Binnen de stadsring Stadscentrum Overige wegen TOTAAL Openbaar vervoer
Scheepvaart
Personenwagens 123 47 38 40 6 254
Zware vrachtwagens 51 15 9 8 1 85
Lichte vrachtwagens 6 4 3 2 0 16
TOTAAL 180 66 50 51 8 354
Trein 18,4
Tram 0
Bus 5
TOTAAL 23,4
Zeevaart 39,1
Binnenvaart 14,1
Totaal transport
Alternatieve methode (op basis van energiestromen niet mogelijk): Wegverkeer: • Gent uitsnijden uit verkeersmodel (TRIPS 2007) • Valideren door telgegevens • CO2-uitstoot afh. van voetuigcategorie en snelheid Vlaamse cijfers Openbaar vervoer: • Data Trein: op basis van inschatting verreden kilometers + uitstoot elektrisch/diesel • Data Tram/Bus: groene stroom + verreden km’s Scheepvaart: • Gent uitsnijden uit model (EMMOSS, VMM) + gemiddelde CO2 uitstoot Vlaamse cijfers
TOTAAL 53,2
430,6
Cijfers landbouw CO2-uitstoot landbouw (Gent, 2009) Kolen LPG Benzine Diesel Zware stookolie Aardgas Biomassa elektriciteit TOTAAL
Verbruik (PJ) 0,00 0,00 0,00 0,03 0,01 0,09 0,01 0,01 0,15
EmissieFactor (kton CO2/PJ) 92,71 62,44 68,61 73,33 76,59 55,82 0,00 87,97
Emissie (kton CO2) 0,32 0,01 0,02 2,05 0,57 4,97 0,00 0,63 8,56
• Parameters aardgas en elektriciteit: afkomstig van meterstanden (eandis) kwaliteit A • Andere parameters: ingeschat op basis van Energiebalans Vlaanderen kwaliteit C • 70% glastuinbouw • Overige broeikasgassen methaan en lachgas (veeteelt) ingeschat op 18 kton CO2
Cijfers elektriciteitsproductie CO2-uitstoot elektriciteitsproductie in kton CO2 (Gent, 2009) Electrabel Centrale Langerbrugge
193,80
Electrabel Centrale Rodenhuize
350,37
Electrabel Centrale Knippegroen
19,32
SPE Ham
254,55
SPE Ringvaart
858,58
SPE Taminco
23,05
IVAGO
55,50
TOTAAL
1755,16
• Cijfers afkomstig uit ETS rapportering (kwaliteit A) • Knippegroen: hoogovengas (reststroom staalproductie) • Rodenhuize: gedeeltelijk op biomassa (Max Green) • Uitz. IVAGO: afvalverbranding • Kunstgreep: Van de 1755 kton CO2 wordt 1107 kton aan Gents verbruik toegekend, 648 kton aan ‘geëxporteerde’ elektriciteit.
Cijfers hernieuwbare energie Groen stroom productie (MWh) aangemeld voor groene stroomcertificaten – 2007-2009-2011 - Gent 2007
2009
2011
523
755
445
biomassa - uit gesorteerd of selectief ingezameld afval (Stora Enso)
82.299
69.988
301.743
biomassa - uit huishoudelijk afval (IVAGO)
10.018
10.471
10.490
biomassa - uit land of tuinbouw (Max Green)
349.180
612.109
518.458
windenergie op land
60.901
62.507
78.509
101
1.767
8.746
0
1.251
20.701
503.022
758.848
939.092
163
241
298
biogas - RWZI (Aquafin Drongen)
PV <10kW bij particulieren PV >10kW Totaal Vermeden CO2-uitstoot (kton)
• • • •
Cijfers afkomstig VREG data groene stroomcertificaten (kwaliteit A) Sterk afhankelijk van (veranderende) wetgeving Restwarmte (ArcelorMittal, IVAGO en SPE Ham) niet gevat Sterke stijging
CO2 uitstoot Gent CO2-uitstoot sectoren (Gent, in kton CO2)
2007
2009
Industrie
8752
6978
Energieproductie
613
648
Huishoudens
699
551
Handel en diensten
467
491
Transport
465
430
Landbouw
24
9
11020
9107
TOTAAL
Verklaringen: • Crisis (o.m. sluiting 1 van de 2 hoogovens) • Zachte winter • Efficiëntiewinsten
CO2 uitstoot excl. Ijzer/Staal/Elek. CO2-uitstoot sectoren excl. ijzer/staal/elek. in kton (Gent)
2007 (kton)
2007 (%)
2009 (kton)
2009 (%)
Industrie
751
26%
687
32%
Huishoudens
699
25%
551
25%
Handel en diensten
467
16%
491
23%
Transport
465
16%
430
20%
Landbouw
24
1%
9
0%
2845
100%
2168
100%
TOTAAL
Vertaling naar beleid Speerpunten: • Industrie • Huishoudens • Handel en diensten • Mobiliteit • Hernieuwbare energie Formuleren van doelstellingen en acties in klimaatplan 2013-2050 Intern: uitvoering samen met dienst economie, dienst wonen, mobiliteitsbedrijf, … Extern: Gents klimaatverbond
Industrie Industrie: uitstoot bedrijven -20% in 2020 • Focus op niet ETS bedrijven (ETS = 13 grootste bedrijven + 6 elektriciteitscentrales) • Pilootproject waarbij max. 15 bedrijven begeleid worden ifv energiebesparing en energiemanagement • Opmaak van een duurzaam uitgiftebeleid voor nieuwe bedrijventerreinen en verduurzaming van bestaande bedrijventerreinen
Huishoudens Huishoudens: uitstoot huishoudens -20% in 2020 • • • •
Focus op renovatie van woningen: toename + energiezuinig Subsidies dakisolatie en bouwadvies Uitwerking nieuw premiebeleid Stimuleren van verbouwers: campagnes, groepsaankopen, begeleiding, ..
• Focus op sociale doelgroep via REGent en verduurzaming sociale woningbouw
• Nieuwbouw: duurzaamheidsmeter voor stadsontwikkeling
Mobiliteit Mobiliteit: voertuigkilometers -20% in 2020 • Icoonprojecten Fiets van Troje (vb. leefstraat) • Stimuleren van zachte vervoersmodi en OV • Stimuleren alternatieven van individueel gemotoriseerd vervoer (zowel qua brandstof als qua voertuigtype) • Duurzame mobiliteit stuurt ruimtelijke ontwikkelingen
Hernieuwbare energie Hernieuwbare energie: +20% in 2020 • Stimuleren hernieuwbare energie vb. energiekaarten - op perceelsniveau door particulieren - op macro-schaal door bedrijven • Stimuleren warmtenetten waar lokale oplossingen ontoereikend zijn (BtoB en BtoC) • Burgerinitiatieven op vlak van energie-coöperatieven indien nodig ondersteunen en faciliteren
Conclusies De CO2 meting: • • • •
Is omgevingsindicator Opgebouwd uit goede en minder goede data Laat ons toe om prioriteiten te stellen Stedelijke overheid is niet de enigste actor (ondanks burgemeestersconvenant) • Zet het ambitieniveau scherp • Doet geen uitspraken over consumptie
