september Prijzen medische hulpmiddelen onnodig hoog

Nummer 4 / september 2012

10 Convenant Medische Technologie moet risico’s minimaliseren

12 Best Value Procurement (BVP) in praktijk bij Altrecht



18 Prijzen medische hulpmiddelen onnodig hoog

Verspilling in de keten

[ 15 tot 30 procent! ]

Intuïtieve mobilisatie: Een beter resultaat.

Het nieuwe Hill-Rom® 900 bed met gescheiden bedhekken. Een vroege en frequente patiëntmobilisatie bevordert het herstel van de patiënt1, maar is voor verpleegkundigen en patiënten vaak moeilijk uitvoerbaar en riskant2. De unieke functies van het Hill-Rom® 900 bed helpen u om uw patiënt eenvoudig, veilig and moeiteloos te mobiliseren. –van draaien en “rechtop in een stoel zitten” tot staan en uit bed stappen. Voor meer informatie bel uw Hill-Rom vertegenwoordiger : 0347-323532 of bezoek de website: www.hill-rom.com

© 2012 Hill-Rom Services, Inc.

1. Markey, DW, Brown RJ, An interdisciplinary approach to addressing patient activity and mobility in the medical-surgical patient., Journal of Nursing Care Quality, 2002 Jul;16(4):1-12. 2. Flanders SA, Harrington L, Fowler RJ. Falls and Patient Mobility in Critical Care: Keeping patients and staff safe. AACN Adv Crit Care. 2009; 20(3): 267-27

september 2012

inhoud

Verspilling in de keten

Nederlandse zorgorganisaties kunnen tussen de 15 en 30 procent in de keten besparen door een hogere efficiency, schat Sicco Santema in. Een gesprek met de hoogleraar Ketenmanagement, met reacties van leveranciers en suggesties van inkopers.

Concept & realisatie Axioma Custom Media Tel: (035) 548 81 40 In opdracht van NEVI ISSN 1572-1051

6

›

Grip op veiligheid

Ziekenhuizen moeten vanaf 1 januari 2013 voldoen aan het convenant ‘Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis’. De Inspectie voor de Gezondheidszorg gaat alle ziekenhuizen hierop toetsen. Wat betekent dit concreet?

›

10

Best practice: Best Value Procurement Prestatieinkoop (of BVP) kan de zorg een belangrijke impuls geven, wat betreft zowel kostenbesparing als innovatief denken. Altrecht maakte kennis met deze nieuwe manier van inkopen.

›

12

MVI in de zorg, de hoogste tijd!

De achterstand op de overheid en het bedrijfsleven begint groot te worden, was de boodschap van Bart Vos, hoogleraar Inkoopmanagement, op het seminar van NEVI Zorg en Coppa Consultancy. Een verslag van een inspirerende middag.

›

15

Redactieadres Axioma Custom Media Postbus 176, 3740 AD Baarn Tel: (035) 548 81 40 Fax: (035) 542 58 20 E-mail: [email protected] Redactieraad Meindert Engwerda (Flevoziekenhuis) Guus van den Tweel (St Jansdal) Annemiek ten Brink (Tergooiziekenhuizen) Kars Sterenborg (Smeets'adviesgroep) Jan Bos (LNAG) Addie Bouwman Wiebeke Sittrop (NEVI) Karen Feenstra (Axioma) Advertentie-exploitatie Axioma Custom Media afdeling sales Tel: (035) 548 81 54 Adverteren in inSkoop Sluitingsdata van nr.5 - 2012 Reserveren: 5 september 2012 Aanleveren: 12 september 2012 Abonnementen Springer Media b.v. Postbus 246 3990 GA Houten Tel: (030) 638 37 36 InSkoop is een uitgave van Axioma Custom Media en verschijnt zes keer per jaar. Leden van NEVI Zorg kunnen inSkoop ontvangen bij hun lidmaatschap. Een ‘los’ jaarabonnement bedraagt € 69,95,- (incl. BTW). Wilt u een ‘los’ abonnement? Stuur een e-mail naar: [email protected]. Het abonnement wordt per kalenderjaar verlengd tenzij het twee maanden voor afloop van het kalenderjaar schriftelijk wordt opgezegd. Mutaties en/of opzeggingen van abonnementen van leden van de verenigingen, bij: NEVI : [email protected] VHIG : vhig.nl NVLO : nvlo.nl

en verder Nieuws Feiten, cijfers en evenementen

4

LNAG De lange weg naar perfecte veiligheid 16 Medische hulpmiddelen Prijzen onnodig hoog

september 2012

18

3

nieuws Is u iets opgevallen binnen uw vakgebied? Mail het naar [email protected].

KORT

› Kees Rietman, Hoofd Inkoop GGZ Centraal, is de nieuwe bestuurder bij NEVI Zorg. De heer Rietman heeft Inkoopvoorwaarden in zijn portefeuille. “Ook de thema’s inkoopsamenwerking en kennisdeling hebben mijn interesse,

Het rommelt tussen ziekenhuizen en zorgverzekeraars Zorgverzekeraars nemen ziekenhuizen bij de contractonderhandelingen op oneigenlijke wijze in de tang. Zo kregen ziekenhuizen geen bevoorschotting zolang ze geen contract hadden ondertekend. Daardoor raakten ziekenhuizen in financiële nood. Daarnaast bemoeien verzekeraars zich steeds nadrukkelijker met het beleid. Chiel Huffmeijer, bestuursvoorzitter van het HagaZiekenhuis en vicevoorzitter van de NVZ, trekt hierover aan de bel. Hij pleit voor een grondige evaluatie van het hoofdlijnenakkoord. Bron: Trouw

evenals prestatieinkoop. Dat laatste kan in de zorg nog breder uitgedragen worden.”

› Een burn-out bij verpleegkundi-

gen kan leiden tot meer ziekenhuisinfecties en kost Amerikaanse ziekenhuizen daarom miljoenen dollars extra per jaar. Dat blijkt uit een studie gepubliceerd in American Journal of Infection Control.

ZZP’er in de zorg? Onderneem echt! Veel verpleegkundigen werken tegenwoordig als ZZP’er in de zorg uit onvrede over de cultuur waarin ze werkten, de bureaucratie of het lage salaris. Een slimme, goede oplossing, lijkt het. Maar zelfstandig zorgprofessional Lex Tabak waarschuwt ervoor dat velen de regie toch vaak weer uit handen geven. Ze mel-

den zich bij bemiddelaars die zaken als facturering en zelfs tarieven voor hen bepalen. Daar gaat het fout, stelt Tabak, want een echte ondernemer hoort zelf zijn of haar tarief te bepalen en behoort te weten waarom hij of zij dat tarief hanteert. Kortom: wees een echte ondernemer! Bron: Nursing (juli-augustus)

Bron: nursing.nl

›‘Opvallend was de grote vertegen-

woordiging Nederlanders op Ipsera. Met de inbreng van 21 papers was Nederland topleverancier (18%).’ Quote uit de blog van Ruud Olthoff op nevi.nl/blogs, de nieuwe blogsite van NEVI. Ook een blog plaatsen? Mail je blog naar [email protected]. NEVI zorgt dat ie geplaatst wordt!

› Maatschappelijk Facilitair

Contracteren is ‘geland’, blijkt uit de derde bijeenkomst rond dit thema dat kleur kreeg door interessante best practices. De volgende bijeenkomst rond Maatschappelijk Facilitair Contracteren is op 8 november 2012.

61%

van de zorgmedewerkers vindt dat flexcontracten werken in de zorgsector minder aantrekkelijk maakt. Dit blijkt uit een Abvakabo FNVonderzoek.

Bron: skipr.nl

Handig!

zorg (IGZ) is strenger gaan optreden. Het aantal bevelen, boetes en onder verscherpt toezichtstellingen is vorig jaar bijna verdrie­ voudigd ten opzichte van 2010. Dit blijkt uit het Jaarbeeld 2011 van IGZ.

Op nevi.nl/starterskit_social_media vind je 76 specifieke social media-toepassingen, verzameld voor inkopers, samengesteld door Ruud Olthoff (CPO Rabobank). Alle informatie handig bij elkaar, van Nederlandse en internationale inkoop­ sites tot interessante twitteraars en nuttige marktplaatsen. U kunt de starterskit ook downloaden. Heb je suggesties of tips, twitter ze naar @Ruudolthoff.

Bron: Skipr.nl

Bron: nevi.nl

Bron: nevi.nl

› Inspectie voor de Gezondheids-

4

Ben je benieuwd welk inkoopprofiel jou past en heb je in juni de NEVI Inkoopdag gemist? Kijk op nevi-inkoopdag.nl voor alle presentaties en workshops over de nieuwe rollen en profielen!

september 2012

column Addie Bouwman werkt als zelfstandig projectmanager/adviseur.

Agenda Lancering NEVI Gedragscode 10 | 10 | 2012

Kosten: gratis (leden), € 125 (nietleden) Locatie: Centraal in Nederland Meer info: nevi.nl

Functioneel specificeren en het opstellen van een Programma van Eisen (NEN) 17 I 10 I 2012 en 18 I 10 I 2012 Kosten: € 1250 (volledig verzorgd) Locatie: Hotel & Restaurant Groot Warnsborn, Arnhem Meer informatie: nen.nl

Verbeter uw prestaties in het operationele inkoopproces 24 | 10 | 2012 Kosten: € 1109 (leden), € 1275 (niet leden) Locatie: Velp Golden Tulip Hotel, Arnhem Meer info: nevi.nl

Meer interessante bijeenkomsten op nevi.nl

Investeringsfonds voor ziekenhuizen SJMG Health Investments (SJMG HI) heeft een investeringsfonds van 50 miljoen euro opgezet. SJMG HI is een nieuwe investeringsmaatschappij, opgericht door de voormalig eigenaars van de Mauritsklinieken, streeft naar Doctor’s Hospitals. Marcel Smolders, managing partner van SJMG HI: “Dat zijn ziekenhuizen waar artsen veel meer betrokken zijn door ze meer zeggenschap te geven en waar de zorg rond ziektebeelden is ingericht, in plaats van specialismen.” Hij is ervoor dat artsen in de toekomst zijn vertegenwoordigd in de Raad van Bestuur en hoopt dat Den Haag het pad effent voor winstuitkeringen door ziekenhuizen. Medisch specialisten kunnen dan investeren in hun eigen ziekenhuis, in ruil waarvoor ze aandelen verwerven en recht op dividend. Bron: Skipr

Nieuwe coöperatie MST en ZGT

De bestuursvoorzitters van het Medisch Spectrum Twente (MST) en Ziekenhuisgroep Twente (ZGT) maakten in juli bekend dat hun samenwerking de vorm zal krijgen van een coöperatie. Die ondernemingsvorm maakt het mogelijk dat ook andere ziekenhuizen uit de regio, die op deelgebieden willen samenwerken, kunnen aansluiten. Zo kan de topklinische en hoogcomplexe zorg voor inwoners van Twente beschikbaar blijven. Ook beogen de bestuursvoorzitters hiermee dat medisch specialisten en andere professionals in regionaal verband specialisaties kunnen ontwikkelen en behouden. Dit moet leiden tot meer mogelijkheden voor innovatie. Zorgverzekeraar Menzis staat positief tegenover de samenwerking. Bron: Zorgvisie

Verspilling? Het blijft Schipperen Toen mijn vader overleed, bleef mijn moeder alleen achter, inclusief een kubieke meter incontinentiemateriaal. Ik opperde dit weg te gooien. Daar wilde zij niets van weten. ”Zonde, je weet nooit wanneer het van pas komt.” Zie hier de twee werelden: mijn moeder, nu 92 jaar, oorlog meegemaakt, kampioen in het weer ‘oppiepen’ van restjes eten, versus de moderne weggooiwereld. Ook ik krijg grijze krullen en denk terug aan re-usable spuiten, naalden, OK- jassen, afdekmaterialen, bruine blaaskatheters, beademingstubes, intraveneuze naalden en de verhalen van uitgewassen rubberen condooms, opgehangen aan de waslijn. Reinigen, desinfecteren en steriliseren was in die tijd een taak van grote CSAafdelingen. Toen, en helaas ook nu nog, voor de Raden van Bestuur het afvoerputje van menig ziekenhuis. Met alle gevolgen van dien: infecties en kruisbesmettingen. Ik ben blij met (innovatieve) disposables, ondanks dat het er veel zijn. Te veel. Maar ze hebben de zorg, mits niet her-gesteriliseerd, veel microbiologische veiligheid, gemak, kwaliteit en tijdswinst opgeleverd. Natuurlijk is het beter om kleine verpakkingen te produceren. Maar zo lang de maatvoering in het ’Oosten’, waar al deze producten zo langzamerhand worden gefabriceerd, een (goed) gevulde zeecontainer inclusief portemonnee is, blijft het een nobel streven. Verspilling ga je tegen met adequate inkoop-ICT-systemen met betrouwbare kengetallen, zodat leveranciers een afgestemde fore cast kunnen aanleggen, registratie en zorgvuldig voorraadbeheer én een goede databank om medische hulpmiddelen op te zoeken. Nee, minister Schippers, de directe verspilling van materialen is niet het probleem, maar de inefficiënte materiële bedrijfsvoering, gebrekkige inkoopsystemen en onvoldoende operationele optimalisatie. Dát is pas (tijds)verspilling. Inclusief een ‘terugtrekkende overheid’ die alleen maar signaleert, beweert en verordonneert, maar onvoldoende faciliteert en inspecteert.

september 2012

5

achtergrond

D

Nederlandse zorgorganisaties kunnen tussen de 15 en 30 procent besparen door een hogere efficiency, zo schat hoogleraar Ketenmanagement Sicco Santema in. En zo heel ingewikkeld hoeft dat niet eens te zijn. “Vraag gewoon eens aan de werkvloer hoe zij dingen het liefst zouden willen doen.” Tekst: Mirjam Hulsebos

6

september 2012

Verspilling in de keten

D

De algemene kosten van een gemiddelde Nederlandse zorginstelling liggen zo tussen de 25 en 30 procent, in de bouw is dat 6 procent. “Er gaat enorm veel geld verloren met processen die niets toevoegen of die onnodig veel tijd kosten”, zegt Santema. Naast hoogleraar aan de TU Delft is hij partner en consultant bij Scenter. In die rol komt hij bij veel zorginstellingen over de vloer om advies te geven over efficiencyverbetering. “De grootste winst valt te behalen door mensen op de werkvloer dingen op een andere manier te laten doen. Niet door top-down protocollen over medewerkers uit te storten, maar door verpleegkundigen of artsen te vragen: hoe zou jij je werk het liefst willen doen? Waardoor verlies jij tijd?” Onnodig Een goed voorbeeld van verspilling is de keuze van infuuspompen. Terwijl uit alle producttesten blijkt dat standaard infuuspompen net zo goed presteren als dedicated pompen, is in Nederland nog altijd zo’n 20 tot 30 procent van de pompen dedicated voor één merk, schat Cor Hoogers in, directeur van Codan, leverancier van infusie- en transfusiesystemen. Dat brengt onnodige verspillingen met zich mee. Hoogers: “Vrijwel alle OK’s werken met zwaartekrachtinfusen, terwijl men op de verpleegafdelingen infuuspompen gebruikt. Als een ziekenhuis werkt met standaardpompen, kan het volledige infuussysteem dat op de OK is aangebracht, blijven hangen en de pomp worden toegevoegd. Werkt een ziekenhuis daarentegen met dedicated pompen, dan moet het zwaartekrachtinfuus volledig worden verwijderd en ver-

Sicco Santema Hoogleraar Ketenmanagement aan de TU Delft en partner en consultant bij Scenter

vangen door een infuussysteem dat past bij de pomp. Het op de OK aangebrachte systeem is dan niet meer bruikbaar en wordt weggegooid.” Hoogers schat in dat de total cost of ownership (TCO) van dedicated pompen daardoor gemiddeld zo’n vier keer hoger is dan de TCO van standaardpompen, mede door de tijd die verpleegkundigen kwijt zijn aan het vervangen van het infuus. Vendor managed inventory Uit dit voorbeeld blijkt dat het TCO-denken nog altijd geen gemeengoed is in Nederlandse zorginstellingen. Inkopers denken nog te veel vanuit de kale productprijs. Dat is een van de redenen waarom concepten als vendor managed inventory (VMI) in de zorg nog maar mondjesmaat van de grond komen, terwijl in de industrie leveranciers al sinds jaar en dag de voorraden van hun klanten beheren om zo kosten in de keten te besparen. Hoogers legt uit hoe het werkt: “Wij weten als marktleider in infuussystemen van ieder ziekenhuis in Nederland precies hoeveel infusen ze per week verbruiken. Als ziekenhuizen de totale verantwoordelijkheid voor het tijdig leveren bij ons neerleggen, kunnen zij hun voorraden verlagen en tijd besparen omdat wij de administratieve rompslomp overnemen.” De prijs van zo’n infuussysteem wordt door die extra diensten weliswaar iets hoger, maar de TCO is lager door de lagere voorraden en beperking van de administratieve kosten. Er zijn meer concepten die de zorg van de industrie of retail kan lenen. Denk aan nachtleveringen of het bundelen van meerdere kleine bestellingen, ›

Een belangrijk voordeel van werkvloer­gedreven innovaties is dat deze per definitie draagvlak hebben, want de mensen hebben ze zelf bedacht

Frans van der Linden Commercieel directeur van textielverzorger Synergy Health

september 2012

7

achtergrond

Santema: “Geef ruimte aan mensen op de werkvloer om hun ideeën in praktijk te brengen. Daarmee creëer je vanzelf een sneeuwbaleffect”

E

waardoor zowel in het logistieke als het administratieve proces tijd wordt bespaard. “Het komt regelmatig voor dat we voor vier kleine bestellingen, die door verschillende afdelingen zijn gedaan, twee of zelfs drie keer rijden en dat we vier facturen sturen”, geeft Hoogers nog een voorbeeld van verspilling. Sneeuwbal Kortom, zowel in het primaire als in het secundaire proces valt geld te besparen door een efficiëntere inrichting van processen. Dit vergt een gedragsverandering. Een veelgehoorde klacht in de zorg is dat met name verpleegkundigen het moeilijk vinden om hun gedrag te veranderen. Zij zijn immers getraind om altijd hetzelfde protocol te volgen. Santema bestrijdt dat beeld. “Het is inderdaad moeilijk als je top-down vertelt dat iets ineens helemaal anders moet, maar het is juist makkelijk als je hún vraagt wat er kan verbeteren. Wie weten er nu beter hoe je iets op de meest efficiënte manier kunt doen dan degenen die iedere dag infusen aanbrengen, bedden opmaken of patiëntinformatie invoeren?” Een belangrijk voordeel van dergelijke werkvloergedreven innovaties is dat deze per definitie draagvlak hebben, want de mensen hebben ze zelf bedacht. Bovendien weet je zeker dat een idee in de praktijk toepasbaar is. “Geef daarom ruimte aan mensen op de werkvloer om hun ideeën in praktijk te brengen. Daarmee creëer je

Monitoren textielverbruik Frans van der Linden, commercieel directeur van textielverzorger Synergy Health, denkt dat een klein zetje vaak genoeg is, bijvoorbeeld het verhogen van het kostenbewustzijn. “Verzorgenden en verpleegkundigen staan er vaak niet bij stil dat wassen geld kost. Als ze een handdoek minder gebruiken bij het wassen van een patiënt, is dat een besparing.” Om het kostenbewustzijn te stimuleren heeft Synergy Health al in de jaren negentig een online tool ontwikkeld waarmee klanten hun textielverbruik kunnen monitoren. Desalniettemin zijn er nog altijd instellingen die verrast zijn als ze een telefoontje krijgen van hun accountmanager dat hun verbruik hoger is dan het vooraf opgegeven streefbudget. Een gemiste kans, vindt Van der Linden. “Ik ben ervan overtuigd dat wanneer op een afdeling dit soort informatie wordt gedeeld, medewerkers zich bewuster worden van hun eigen gedrag en er meer op gaan letten. Maak het besparen ook leuk voor ze, bijvoorbeeld door iets in het vooruitzicht te stellen als het doel wordt gehaald.” Low hanging fruit Uit de vele voorbeelden blijkt dat leveranciers

Er is de laatste jaren veel innovatie gepleegd, maar die komt door

verouderde protocollen en gebrek aan kennis niet tot zijn recht

Maak oude protocollen up-to-date

Een veelvoorkomend probleem is dat zorginstellingen hun protocollen te weinig aanpassen aan nieuwe inzichten en de huidige stand van de techniek. Zo zijn er bijvoorbeeld nog altijd ouderenzorginstellingen die bij het opmaken van bedden steeklakens gebruiken, terwijl dat met de huidige incontinentiematerialen helemaal niet meer nodig is. “Neem gewoon een hoeslaken met dekbed, zoals je thuis ook hebt. Dat is makkelijker opmaken en het scheelt waskosten”, zegt Frans van der Linden. Ook schrijven de protocollen vaak nog voor dat cliënten ’s nachts een keer moeten worden verschoond. “Protocollen zijn vaak standaard, terwijl cliënten allemaal verschillen. Het is veel beter om per cliënt het optimale verschoningsritme te bepalen”, vindt Ruud Krouwel, managing director van Paul Hartmann Nederland, leverancier van incontinentiematerialen en wondverzorgingsproducten.

8

vanzelf een sneeuwbaleffect”, voorspelt Santema. “Als een afdeling eenmaal de smaak te pakken heeft, zie je dat ze met steeds meer verbeterideeën komen.”

september 2012

Wondzorg

Ook op het gebied van wondzorg is er veel te verbeteren, constateert hij. “Bij wondverpleging is het zo dat wanneer de juiste producten worden gebruikt volgens het juiste protocol, de genezing effectiever, mogelijk sneller en tegen lagere kosten verloopt. Dat vraagt een hoog kennisniveau van de verpleegkundigen en een goede samenwerking met degene die de behandeling voorschrijft. De kost gaat voor de baat uit, maar je verdient die kosten zeker terug. Er is de laatste jaren veel innovatie gepleegd, maar die komt door verouderde protocollen en gebrek aan kennis niet tot zijn recht. Daarmee doen we de patiënt tekort én gooien we geld over de balk.”

Een greep uit de reacties: Cycle counting steekproefsgewijs bij afdelingen invoeren en de gesignaleerde verspilling publiceren (gedragsverandering decentrale voorraden bewerkstelligen). graag willen meedenken over kostenbesparingen. Veel van hen gaan voor een goede lange-termijnrelatie met hun klanten. Bovendien is er genoeg low hanging fruit. “Ik zou zeggen: ga gewoon aan de slag”, besluit Santema. “Als Rotterdammer ben ik een doener: ik begin liever aan tien dingen waarvan er misschien twee mislukken, dan dat ik er alleen maar over praat en nooit tot uitvoer kom. Dat is de makke in veel Nederlandse organisaties: we zijn heel goed in praten, maar we brengen te weinig van die plannen tot uitvoer. Stop nu eens met dat vergaderen en kijk op de werkvloer wat er beter, slimmer en efficiënter kan. Niet in de laatste plaats omdat bij veel van deze veranderingen de kwaliteit van zorg stijgt.” Deventer Ziekenhuis bespaart op inkoop Door met elf andere ziekenhuizen samen te werken in de InkoopAlliantie Ziekenhuizen (IAZ) weet het Deventer Ziekenhuis te besparen op de inkoopprijs van artikelen. De besparingen worden in vrijwel alle productcategorieën gehaald, zelfs op de OK. Dat is best bijzonder weet manager OK Bart Gietema. “In Nederlandse ziekenhuizen hebben artsen jarenlang min of meer een veto gehad over de in te kopen producten voor de OK. Zij bepaalden met welke hechtmiddelen ze wilden werken, welke protheses werden ingekocht en ga zo maar door. Nu we samenwerken in de IAZ, moeten ze dat loslaten, en dat doen ze ook.” Dat is geen omslag die van vandaag op morgen wordt gemaakt, er is jarenlange samenwerking tussen het management van de operatieafdeling, inkoop en medisch specialisten aan voorafgegaan. “Inkoop draagt ideeën voor mogelijke besparingen aan. Onze afdeling legt die voor aan de medisch specialisten. Wij kennen hen al jaren en begrijpen hun belangen. Zo’n vertrouwensrelatie is belangrijk. De beslissing om met andere producten te

inskoop vroeg inkopers in de zorg: Wat is jouw beste idee om verspilling in de keten tegen te gaan?

gaan werken krijg je er niet alleen op basis van feitelijke argumenten door.” Hergebruik Het management van de OK heeft eerder met dit bijltje gehakt, toen ze samen met inkoop het plan hadden opgevat om disposables die op de OK worden gebruikt, te laten steriliseren om ze te hergebruiken. “Met name producten die men bij laproscopische operaties gebruikt, zijn erg duur. Door deze volledig geprotocolleerd te laten steriliseren is hergebruik mogelijk. Toch doet vrijwel geen enkel ziekenhuis dit omdat artsen hier tegen zijn.” De belangrijkste reden waarom het Gietema en zijn collega’s wel lukte, is de goede relatie met de artsen. “Ik pols eerst heel voorzichtig bij een paar artsen hoe die tegenover het idee staan. Vervolgens zorg ik ervoor dat ik alle vragen kan beantwoorden die ze maar zouden kunnen stellen, waarbij inkoop veel van de input levert. Op die manier creëer ik van onderaf draagvlak voor zo’n beslissing. Samen komen we tot veranderingen die inkoop alleen nooit kan bewerkstelligen.”

Samenstellen van sets/trays om te voorkomen dat te veel klaargezette steriele middelen (bij een OK) de vuilnisbak ingaan. Specialisten in loondienst! Belonen in plaats van straffen. Vaak wordt het budget aan het eind van het jaar aan alles en niets opgemaakt omdat men anders het jaar erop op het budget wordt gekort. Beloon mensen door ze het overgebleven geld te laten meenemen naar het jaar erop. Juiste medewerkers de juiste taken laten doen, dus logistieke activiteiten op een OK door een logistiek medewerker laten doen en niet door een schaarse en te hoog opgeleide OK-assistent. Tussenvoorraden elimineren (wij hebben ons eigen magazijn opgeheven). Personeel informeren over kosten en laten meedenken met bestelproces. Inhoud van de procedure trays jaarlijks evalueren; past deze nog bij de ingreep? Dit kan veel onnodig weggooien schelen.

Ruud Krouwel Managing director van Paul Hartmann Nederland, leverancier van incontinentiematerialen en wondverzorgingsproducten

Cor Hoogers Directeur van Codan, leverancier van infusie- en transfusiesystemen

Wij zijn gestart met een LEAN traject. Dat houd in dat je begint bij de procedures en niet meteen met oplossingen. Verbazend wat je dan allemaal tegenkomt. Kijk voor meer reacties op nevi.nl/zorg

september 2012

9

convenant

Grip op veiligheid

Niet de medische apparatuur zelf maar onzorgvuldigheden in gebruik en toepassing ervan leveren de grootste risico’s op, blijkt uit verschillende rapporten. Daarom moeten ziekenhuizen vanaf 1 januari 2013 voldoen aan het convenant ‘Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis’. De Inspectie voor de Gezondheidszorg gaat alle ziekenhuizen hierop toetsen. Wat betekent dit concreet? Tekst: Menno de Boer

10

september 2012

medische technologie

I

n opdracht van NVZ (vereniging van ziekenhuizen) en NFU (Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra) kwam het convenant ‘Veilige toepassing van medische technologie in het ziekenhuis’ tot stand. In december 2011 zetten alle betrokken partijen hun handtekening eronder. Het convenant is een veldnorm. Belangrijkste doel: ondersteuning en invulling geven ten aanzien van de risicobeheersing en veilige toepassing van medische technologie in de directe patiëntenzorg. Het convenant richt zich op de gehele levenscyclus van medische technologie binnen het ziekenhuis: van invoering en gebruik tot en met afstoting. Het uitgangspunt hierbij is dat de Raden van Bestuur eindverantwoordelijk zijn voor de kwaliteit en veiligheid van de zorg. Ook biedt het convenant inzicht in een aantal minimum veiligheidseisen die zijn verankerd in de nieuwe VMS-veiligheidsnorm.

Onzorgvuldig gebruik Het is momenteel niet duidelijk in hoeverre ziekenhuizen incidenten met medische technologie onderkennen en melden. Dat maakt het lastig om de daadwerkelijke risico’s vast te stellen. Wel blijkt uit verschillende rapporten dat het grootste deel van de risico’s niet door de medische technologie zelf wordt veroorzaakt, maar door onzorgvuldigheden in gebruik en toepassing. Aangezien medische technologie almaar complexer wordt en ook steeds vaker wordt ingezet, hebben we het hier over een probleem dat in omvang en gewicht zal toenemen. Zowel bij de politiek als bij de ziekenhuizen staat dit onderwerp al een tijdje hoog op de agenda. Zo waren er vorig jaar september Kamervragen over het onderhoud van medische apparatuur en de certificering daarvan. “Maar onderhoud is slechts een onderdeel van de totale kwaliteitsborging rondom medische technologie, benadrukt Trudy Boshuizen, senior beleidsadviseur bij de NVZ vereniging van ziekenhuizen. Zij heeft Kwaliteit & Veiligheid in haar portefeuille en was nauw betrokken bij de samenstelling van het Convenant Medische Technologie dat vorig jaar in opdracht van de NVZ en NFU (Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra) werd gerealiseerd. “We wilden het met alle betrokken partijen echt goed regelen: een integrale aanpak voor de aanschaf, het gebruik en de afstoting van medische apparatuur. Vanwege mogelijk grote verschillen in inzichten en belangen, was ik vooraf bang dat het een soort van Poolse Landdag zou worden. Maar iedereen was alleen maar blij dat we alle bestaande richtlijnen en protocollen voor eens en altijd gingen samenvoegen tot een overzichtelijk document. We hebben nu een totaalplaatje met belangrijke handtekeningen eronder. Dat betekent dat de Raden van Bestuur van alle ziekenhuizen zich eraan

xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx

hebben gecommitteerd. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg is bijzonder blij dat er nu een netjes gebundeld toetsingskader ligt.” Puzzelstukjes In december 2011 werden de handtekeningen gezet en vanaf 1 januari 2013 dient elk Nederlands ziekenhuis zich aan alle in het

medische apparatuur in huis en er hoeven ook minder medewerkers te worden geïnstrueerd om het op de nieuw manier te doen. Uiteindelijk hebben ze er dus ook minder werk aan. En ziekenhuizen die niet bij NIAZ zijn aangesloten om zich extern te laten toetsen? Een deel van hen is van plan om dat alsnog te doen. Daarnaast zijn er ziekenhuizen die dit

Vanaf 1 januari 2013 gaat de Inspectie voor de Gezondheids­zorg alle zieken­hui­zen op het convenant toetsen convenant beschreven richtlijnen en protocollen te houden. René Drost, eigenaar van NAMCO Healthcare Technology en projectleider van het convenant: “Echt heel schokkend is het allemaal niet. We hebben voornamelijk gebundeld wat her en der al op papier stond. Toen alle puzzelstukjes eenmaal in elkaar zaten, hebben we nog een paar zaken toegevoegd om de leemtes op te vullen. Het is dus niet zo dat ziekenhuizen opeens aan allemaal totaal nieuwe eisen moeten voldoen. De kracht van het convenant is dat alle richtlijnen nu in een logische volgorde op papier staan en dat het document dwingend van karakter is. De ziekenhuizen hebben nu geen andere optie meer. Volgend jaar gaat de Inspectie voor de Gezondheidszorg het toetsen. Ziekenhuizen die hun zaken straks niet goed voor elkaar hebben, zullen zich daar dan ook voor moeten verantwoorden.” Kennis delen De inhoud van het convenant heeft een enorme overlap met de huidige Kwaliteitsnorm Zorginstelling van het Nederlands Instituut voor Accreditatie in de Zorg (NIAZ). Dat scheelt, want alle zorginstellingen die door NIAZ zijn of worden geaccrediteerd, moeten al aan de eisen van die norm voldoen. “En de enkele onderdelen die wel nieuw zijn, zullen we in de volgende versie van de Kwaliteitsnorm Zorginstelling meenemen”, aldus senior adviseur Freek van der Heijden. “Momenteel is al zo’n 85 procent van alle Nederlandse ziekenhuizen bij ons aangesloten. Daar zitten zowel grote als heel kleine ziekenhuizen tussen. Zij zijn zich allemaal bewust van de risico’s van medische technologie en dit onderwerp heeft voor de ziekenhuizen dan ook een blijvende aandacht en prioriteit. Het is mooi om te zien hoe alle partijen het gezamenlijk hebben opgepakt en dat ze ook bereid zijn om actief kennis met elkaar te delen.” Volgens Freek van der Heijden hoeft het voor kleine ziekenhuizen niet per definitie lastiger te zijn om aan de eisen van het convenant te voldoen. Ze hebben misschien minder geld en mankracht, maar hun kosten zijn niet onevenredig groter, want ze hebben ook minder

via een ander accreditatie-instituut doen (bijvoorbeeld via Joint Commission International), of die kiezen voor een ISO-certificering. Dat kan allemaal, zolang ze straks maar voldoen aan de eisen van het convenant. Aanschafdossier Om ervoor te zorgen dat ziekenhuizen medische apparaten in huis halen die voldoen aan de eisen van het convenant, zullen inkopers voortaan nauwkeurig vastgelegde procedures moeten volgen tijdens aanbestedingen. Drost: “Het ziekenhuis moet standaard een aanschafdossier aanmaken, met daarin onder andere een risicoanalyse. Medische apparaten gaan vaak wel zo’n tien tot vijftien jaar mee. Als je in het begin van het inkoopproces iets nalaat of verkeerd doet, heb je daar gedurende die gehele periode last van. De afdeling inkoop speelt in die beginfase een cruciale rol.” Teamwork Inkoopafdelingen van ziekenhuizen hebben er dus een extra verantwoordelijkheid bij gekregen. Boshuizen hoopt dat het convenant inkopers stimuleert om collega’s uit andere disciplines op te zoeken: “Bij de aankoop van medische apparatuur zullen inkopers, gebruikers en technici voortaan meer als team moeten optrekken. Naast hun wensen qua prijs, gebruiksgemak en technische specificaties is het namelijk hun gezamenlijke verantwoordelijkheid om vooraf te checken of een apparaat wel voldoet aan alle veiligheidseisen.”

september 2012

11

best practice

Bes te rden leveringsvoorwaa Kos ten besp arend

Ruimte in het budget

Mooi product

luister Kennis

Kwaliteit garanties

Ga met ons in zee!

Best Value Procurement

De crux: luisteren naar de markt 12

september 2012

best value procurement nevi zorg deed vijf organisaties een masterclass bvp cadeau. meer hierover op nevi.nl

Tijmen corporaal is senior inkoper

Volgens NEVI kan prestatieinkoop (BVP) de zorg een belangrijke impuls geven, wat betreft zowel kostenbesparing als innovatief denken. Om de methode te promoten deed NEVI Zorg vijf organisaties een Masterclass BVP cadeau. Altrecht was een van hen. Tekst: Menno de Boer

P

restatieinkoop ofwel Best Value Procurement (BVP) is een inkoopmethodiek van de Amerikaanse professor Dean Kashiwagi, waarbij aanbieders maximale ruimte krijgen om zich van elkaar te onderscheiden. Hierdoor kan de inkooporganisatie met weinig energie de beste aanbieder identificeren. NEVI gelooft dat deze methode de zorg in Nederland veel geld en kwaliteit kan opleveren. De methode prikkelt leveranciers optimaal om met innovatieve, onderscheidende oplossingen te komen en het beste de onvoorziene risico’s te voorspellen en beheersen. In Nederland is NEVI samen met Scenter aanjager van de BVP-theorie. NEVI Zorg selecteerde vijf organisaties die op hun kosten een Masterclass BVP mochten volgen om hen te laten ervaren wat de methode inhoudt. Altrecht was een van hen. Vooral luisteren Tijmen Corporaal, senior inkoper bij Altrecht (instelling voor zowel klinische als ambulante geestelijke gezondheidszorg), heeft ruim vier jaar inkoopervaring. Hij werd tijdens de Masterclass BVP uitgedaagd om het voortaan totaal anders aan te pakken. “Als inkoper ben je gewend om de teugels stevig in handen te hebben. Maar bij BVP moet je als opdrachtgever niet zelf praten en voorschrijven wat je wilt hebben, maar juist goed luisteren naar de oplossingen die de markt jou te bieden heeft. Daar zit de kennis en expertise. Voor leveranciers is het immers hun dagelijks werk, hun core business. Zij komen regelmatig met oplossingen waar je zelf niet aan gedacht had.” De theorie van BVP klinkt aanlokkelijk, maar een organisatie moet er wel klaar voor zijn. Dat merkte Corporaal toen hij en een collega het management van Altrecht inlichtten over de aanmelding voor de Masterclass BVP en het voornemen om deze inkoopmethode ook meteen in de praktijk te gaan brengen. “Hoewel het management aanvankelijk de voorkeur had voor een project met een wat minder grote impact, hadden wij onze zinnen gezet op cliëntencatering. We probeerden duidelijk te maken dat BVP zich juist heel goed leent voor dergelijke complexe inkooptrajecten. Er zijn immers altijd wel leveranciers die al vaker met dat bijltje hebben gehakt. Door het toepassen van BVP zouden we een kortere doorloop-

tijd hebben én leveranciers de ruimte kunnen geven om hun expertise en innovaties toe te passen in de aangeboden oplossing.” Leveranciers in actie Uiteindelijk kreeg de inkoopafdeling groen licht. Het kernteam werd opgeleid en afgelopen februari werden veertien leveranciers uitgenodigd voor een startbijeenkomst. “Voor veel van hen was BVP ook iets nieuws, maar ze zagen wel meteen kansen om te laten zien wat ze werkelijk kunnen. Wij geven alleen aan welke doelstellingen we hebben en binnen welk budget en welke randvoorwaarden die bereikt moeten worden. Vervolgens ligt de bal bij de leverancier. Hij dient niet alleen een kort voorstel met daarbij een prijs en planning op papier te zetten, maar ook een dossier met alle risico’s en kansen. Dat lijkt makkelijk, maar dat kan een leverancier alleen als hij heel goed weet waar het over gaat.” Interviews en de eindselectie Nadat alle leveranciers hun voorstellen hadden ingediend, volgde de eerste selectie. De overgebleven drie leveranciers konden zich vervolgens opmaken voor de interviewfase. “We spraken niet met de salesmanager, maar met de mensen die het werk daadwerkelijk gaan doen. Op die manier kwamen we er al snel achter of het plan van de leverancier werkelijk een passende oplossing is.” De leverancier met de beste scores zit momenteel bij Altrecht aan tafel om de plannen gezamenlijk uit te werken. “Definitieve handtekeningen zijn nog niet gezet, maar de kans is groot dat het een succes wordt. We hebben immers een van de experts uit de markt geselecteerd.”

TIPS van corporaal voor beginners  › Zorg dat je zelf goed opgeleid bent en de filosofie achter BVP snapt.

› Neem het management, kernteam en de leveranciers mee in het proces.

› Neem genoeg tijd voor het hele traject, volg alle stappen en neem geen short cuts. › Pas op dat je niet in je oude gedrag terugvalt: geef leveranciers de kans om je met jouw inkoopvraag te helpen en geef niet meteen zelf de antwoorden. › De valkuilen zijn voor een groot deel hetzelfde als bij de klassieke inkoop­ methode. Besef: de grootste valkuilen graaf je zelf.

Nieuwsgierig? Pak je kans!

Best Value Procurement – Prestatieinkoop

13.11.2012 en 14.11.2012

Kosten: € 1339 (leden), € 1540 (niet-leden) Locatie: Regardz Berghotel, Amersfoort Meer info: nevi.nl Na het doorlopen van de tweedaagse training ontvang je het ‘NEVI BVP/Prestatieinkoop certificaat’.

september 2012

13

w eu Ni

Nieuw bij DutchMedtrade Mobiele Onderzoeks Lamp serie 5, met hoge kwaliteit ‘osram-led’

“De

hoge

energie

efficiëntie

levert een lichtopbrengst op van 65.000 lux en ongeveer 30 Watt aan energie. De in vier stappen verstelbare dimmer staat garant voor uitstekend zicht.”

Dutch Voor meer informatie www.heijnemanmedical.nl

Nog nooit boden disposable instrumenten zoveel meerwaarde. Peha®-instrument, hoogwaardige chirurgische instrumenten van HARTMANN. Professioneel

Hygiënisch

Kosteneffectief Praktisch

Hoogwaardig

Gebruiksklaar PAUL HARTMANN B.V. www.paulhartmann.nl

Postbus 26 6500 AA Nijmegen

T 024 372 36 10 E [email protected]

MedTrade

in samenwerking met:

T. 010 - 720 08 10 [email protected]

www.dutchmedtrade.nl

Adverteren in inSkoop Uw product onder de aandacht brengen van inkopers? Op zoek naar een inkoper om uw team te versterken? U bereikt uw doelgroep via inSkoop, hét vaktijdschrift voor inkopers en assortiments­­ coördinatoren in de zorg.

Inkopers wa arderen inSkoop me t een

8.0

Weten wat de advertentiemogelijkheden zijn? T (035) 548 81 54, E [email protected]

verslag

Seminar Bart Vos is hoogleraar Inkoopmanagement aan de Universiteit van Tilburg, en expertpartner van Coppa Consultancy

Voor het imago van de zorg wordt duurzaam ondernemen onmisbaar. De achterstand op de overheid en het bedrijfsleven begint groot te worden, is de boodschap van Bart Vos, hoogleraar Inkoopmanagement en expertpartner van Coppa Consultancy. Alle smoezen overboord, het is tijd om in beweging te komen! Bart Vos was in juni dagvoorzitter op een seminar over Maatschappelijk Verantwoord Inkopen (MVI) in de zorg. Hij is al negen jaar bezig met MVI. Volgens Vos moet de zorg nu toch echt stappen gaan zetten. “Ik mag hopen dat MVI in de zorg leeft”, sprak hij de bezoekers – meest inkopers in de zorg – toe. “De achterstand op de overheid en het bedrijfsleven begint groot te worden.” Smoezen Redenen waarom het in veel instellingen nog niet is gelukt MVI echt van de grond te krijgen, zijn in feite smoezen om het niet te hoeven aanpakken, is de indruk van Vos. Andere prioriteiten, te grote afstand management/werkvloer, het ontbreken van concrete meetpunten, afwachten tot iemand anders het initiatief neemt, angst om fouten te maken, het ontbreken van adequaat management of professioneel leiderschap. Volgens Vos allemaal legitieme gedachten, maar nog geen reden om niet zelf aan de slag te gaan. Aanpakken Inkoop kan in het opstarten van MVO in de organisatie een belangrijke rol vervullen. Vos wijst op de groeiende rol van de inkoper, die steeds meer gaat richting aansturing en ontwikkeling van de leverancier. “Als inkoper heb je een belangrijke rol in de keten”, geeft hij aan. “De invloed van inkoop reikt ver, neem die verantwoordelijkheid.” Van belang is om de goede dingen te doen, met de focus op kernthema’s (zie kader) die passen bij de organisatie. De NS bijvoorbeeld koos voor drie aandachtspunten: energiebesparingen, geluidsreductie, afvalmanagement. Vos: “Daarmee maak je het MVO-project overzichtelijk en toetsbaar. Inkoop kan bijvoorbeeld een check doen van leveranciers waarmee de organisatie zaken doet. Voldoet een leverancier niet aan de MVIaandachtspunten, dan kun je de relatie met de leverancier beëindigen.”

Geen mitsen en

maren meer Starten met MVO Kernthema’s op het gebied van MVO in de zorg zijn goed en gezond werkgeverschap, ethiek, milieu, energiebesparing, afvalverwerking, transparantie, kwaliteit van zorg, inkoop en MBO. Aan de basis van de start liggen vijf punten: 1 LIFE (Leiderschap, Inspiratie, Focus en Enthousiasme) 2 Goede dingen doen, die passen bij de organisatie 3 Selecteren van categorieën met grote impact 4 Implementeren en monitoren of het gebeurt 5 Samenwerken, zowel intern als extern

18.09.2012 De smaak te pakken? Zorg voor de benodigde kennis! Maatschappelijk verantwoord inkopen - focus Kosten: € 619 (leden), € 712 (niet-leden) Locatie: Hotel Grand Winston, Rijswijk Meer info: nevi.nl

Eerste stappen OLVG Het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam zette in 2012 de eerste MVI-stappen aan de hand van de ‘Milieuthermometer Zorg’, vertelde Ellen Parma, Milieucoördinator van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam, in haar presentatie. Het implementeert MVO gaandeweg in de inkoopprocessen. De 100 leveranciers van het OLVG bijvoorbeeld, waarmee de meeste omzet wordt gedraaid, ontvingen een vragenlijst van hen over hun visie op MVO. Er kwamen 53 formulieren ingevuld terug. Van de 27 leveranciers van medische middelen deden er 21 aan MVO, drie niet en drie waren bezig het in te voeren. Het geeft het OLVG inzicht in de inkoop en kan van invloed zijn op de keuze voor leveranciers. Parma: “De vragenlijst is nu geïmplementeerd in het inkoopproces. Met de RfP wordt een MVO-bijlage meegestuurd. Op basis daarvan kan de leverancier een bepaalde score halen, die wordt meegewogen bij inkoop.” Creativiteit Als afsluiting van de middag boren de bezoekers hun creativiteit aan en krijgen de opdracht in groepjes MVO-ideeën te verzinnen die makkelijk uitvoerbaar zijn. Mogelijk geeft het een impuls om – al is het klein – in de eigen organisatie te starten met MVO. Mocht het MVO-beleid in het gedrang komen doordat het in strijd is met het verdienmodel, dan adviseert Vos om er dicht op te zitten en het direct aan te pakken. “Leg je er niet bij neer en zoek naar andere oplossingen. Gebruik je creativiteit.” Het is belangrijk je niet te laten afhouden van stappen door alle beren die je op je weg vindt. Die beren zijn er namelijk, gaf Parma eerder al aan. “Net als voortschrijdend inzicht. Gewoon beginnen en leren van je fouten.”

september 2012

15

lnag Meer info over het LNAG: lnag.nl

Voor systemen waarmee in de gezondheidszorg sondevoeding wordt toegediend, bestaat na vier jaar overleg nog steeds geen wereldwijde ISO-standaard. Wel zet een aantal partijen in 2012 stappen in de goede richting. De veiligheid voor patiënten en medewerkers is erbij gebaat – maar er is nog een lange weg te gaan. Tekst: Egbert Jan Riethof

Nieuwe hulpmiddelen voor enterale toediening

De lange weg naar perfecte veiligheid

A

l jaren maken ziekenhuizen en andere zorginstellingen voor het toedienen van voeding, medicatie of vloeistoffen gebruik van het universele luersysteem. De injectiespuiten en -naalden, slangetjes en infuuskraantjes sluiten hiermee volmaakt op elkaar aan. Maar iedereen onderkent het gevaar: een spuit met sondevoeding die enteraal (via het maag/darmkanaal) moet worden toegediend past ook op een infuus. Daardoor is het niet uitgesloten dat voeding of medicatie in de bloedbaan terechtkomt. Immers, een fout die gemaakt kán worden, wordt ooit een keer gemaakt. Warboel Iedereen onderkent dat gevaar, dat levens kan

ENlock: voornadelen

& 16

september 2012

kosten, en velen zijn dus bezig met oplossingen. Fabrikanten van toedieningssystemen bedenken die van oudsher vooral voor zichzelf, waardoor de gebruikers zitten met een warboel aan incompatibele producten met steeds andere connectoren (aansluitingen). Ter vergelijking: er is wel een wereldwijde en merkonafhankelijke standaard voor de aansluiting van bijvoorbeeld caravans op trekhaken, maar nog altijd niet voor enterale toedieningssystemen. De medische industrie kan in dit opzicht nog veel leren van de consumentenindustrie. Al sinds 2008 overlegt de ISO-commissie over een wereldwijde standaard, onder druk van heel wat partijen, waaronder het LNAG (Landelijk Netwerk van Assortimentscoördinatoren in de Gezondheidszorg, aangesloten bij NEVI Zorg). Er

De ENlock is een nieuwe standaard voor enterale connecties, die veel producenten van enterale medische hulpmiddelen in Europa naar verwachting zullen overnemen. De ENlock is ontworpen onder de technische leiding van Fresenius Kabi, in samenwerking met Nestlé HealthScience en Nutricia Advanced Medical Nutrition. Voordelen: › stap naar meer veiligheid: het geleidelijk vervangen van luer-aansluitingen, tot ze er helemaal niet meer zijn. Kans op fouten (bij vergissing enterale voeding op een intraveneuze lijn bevestigen) wordt kleiner › geborgde aansluiting trapconnector op beker, dus steviger

iso-standaard Jan Bos is stafadviseur medische hulpmiddelen in het UMCG en lid van het dagelijks bestuur van het LNAG

Er is wel een wereldwijde en merkonafhankelijke standaard voor de aansluiting van bijvoorbeeld caravans op trekhaken, maar nog altijd niet voor enterale toedieningssystemen

bestaat inmiddels een draft, een ontwerp in gevorderd stadium, maar de discussie hierover loopt nog steeds. Opvallend paars Een aantal Nederlandse ziekenhuizen wacht hier niet op en heeft inmiddels in samenwerking met industriële partijen eigen veilige systemen ingevoerd, met name op afdelingen Neonatologie. Het UMCG in Groningen voerde met ingang van 1 mei in het gehele ziekenhuis een sondevoedingsysteem in dat volledig gescheiden is van de overige toedieningssystemen. “Geen enkel onderdeel, van spuit tot driewegkraantje, past op het luersysteem. De onderdelen zijn bovendien opvallend paars gekleurd, een gentleman’s agreement in de markt. “Vergissingen zijn nu uitgesloten”, zegt Jan Bos, stafadviseur medische hulpmiddelen in het UMCG en lid van het dagelijks bestuur van het LNAG. In Nederland zijn echter nog diverse ziekenhuizen waar het luer-systeem wel in gebruik blijft voor enterale toediening van voeding. Een risico dus. Compromis Maar er is nog een andere ontwikkeling. Een deel van de industrie, een groep belangrijke partijen die zich MNI (Medical Nutritian International Industry) noemt, wacht niet meer op de ISO-norm en zet een eigen standaard in de markt, een verbeterd concept, het zogenoemde ENlock-systeem.

Vanaf 1 september is het in Nederland inzetbaar. Dit systeem maakt de transitie mogelijk naar een volledig luer-vrij enteraal systeem. Het LNAG is hier kritisch over: had de MNI niet kunnen wachten (zie ook kader ‘ENlock: voor- en nadelen’)? In het UMCG kunnen ze wel vanuit het huidige systeem met enkele aanpassingen overstappen naar ENlock, zonder de fundamenten te hoeven veranderen. Jan Bos: “Nadeel van dergelijke overgangen is de noodzakelijke aanschaf van nieuwe middelen. Maar wil je de veiligheid dienen, dan zul je dat als zorginstelling voor lief moeten nemen. Veiligheid kost nu eenmaal geld.” Hoogtijd “De industrie moet haar verantwoordelijkheid nu maar eens nemen, vinden wij als LNAG”, zegt Jan Bos. “De patiëntenveiligheid is in het geding, maar we zijn nog steeds niet van de kwetsbaarheid op dit gebied af. Partijen moeten over hun eigen commerciële belangen heenkijken en in gezamenlijkheid snel een compromis vinden. Het is echt hoog tijd.” Inkoopafdelingen in zorginstellingen hebben lang niet altijd een assortimentscoördinator naast zich die beroepshalve boven op kwaliteits- en veiligheidseisen zit. Ook inkopers moeten dus nota nemen van de ontwikkelingen, aldus Jan Bos. “Ik zou zeggen: wacht niet af tot die ISO-norm er is, loop geen risico’s, ga ermee aan de slag. Er zijn mogelijkheden.”

Nadelen: › nog geen integrale veiligheid doordat niet alle partijen meewerken › extra kosten door aanschaf nieuwe medische hulpmiddelen › de wereldwijde ISO-norm komt er nog aan; het is onduidelijk of, en zo ja in welke mate, ENlock daarmee gaat matchen

ISO 



De commissie die de wereldwijde standaard moet vastleggen, is nu ruim vier jaar bezig. Zij had gekozen voor een brede smallbore connector, geschikt voor alleen enterale toedieningsmiddelen. Inmiddels hebben de kinderartsen, uiteraard een belangrijke partij, deze oplossing afgekeurd omdat er in dit soort verbindingen te veel ruimte aanwezig is. Er is hoop: misschien komt het proces in een stroomversnelling door verwachte invoering van wet­ geving hierover in Californië per 1 januari 2013.

Het UMCG voerde in het hele ziekenhuis een sondevoedingsysteem in dat volledig gescheiden is van de overige toedieningssystemen. Vergissingen zijn nu uitgesloten

september 2012

17

kostenbeheersing meer over het rapport sectorstudie Ecorys medische hulpmiddelen lees je op nma.nl

Prijzen onnodig hoog

Transparantie nodig Kostenbeheersing staat hoog op de agenda van iedere zorginstelling. Tegelijkertijd is er een meer dan stevig vermoeden dat medische hulpmiddelen onnodig duur zijn. Wat valt eraan te doen? Tekst: Niels Achtereekte

DU UR

op! o k d e o G Ecorys noemt het gebrek aan informatie over kwaliteit een van de oorzaken van de hoge prijzen

Wie het nieuws dit jaar heeft gevolgd, weet dat de prijzen die ziekenhuizen betalen voor medische hulpmiddelen als pacemakers, kunstheupen en scanners volgens velen te hoog zijn. Daarbij verschillen ze onderling sterk, zelfs wanneer het om exact dezelfde producten gaat. Hoe groot de verschillen zijn en hoeveel de prijzen omlaag kunnen, is lastig te zeggen. De markt van deze hulpmiddelen is weinig transparant. Maar het vermoeden van prijsbeïnvloeding door fabrikanten was reden genoeg voor waakhond NMa en het ministerie van VWS om enige tijd geleden een onderzoek in te stellen. Onderzoek Onderzoekbureau Ecorys nam de taak op zich. Het resultaat is een onderzoek waarin de vermoedens van prijsbeïnvloeding steviger worden neergezet, maar onomstotelijk bewijs uitblijft. Maar waar rook is, is vuur? “Het uitblijven van bewijs van oneigenlijke beïnvloeding in deze markt betekent niet dat het niet voorkomt”, uitte demissionair Minster Schippers haar zorgen in een brief aan de Tweede Kamer. Ecorys noemt het gebrek aan informatie over kwaliteit een van de oorzaken van de hoge prijzen. In het licht van het debat over kostenbeheersing in de zorg kaartte Achmea eerder dit jaar al aan dat er een einde moet komen aan geldverspilling bij de inkoop van medische hulpmiddelen. De zorgverzekeraar neemt hierbij vooral een voorbeeld aan de ontwikkelingen in de farmacie. Daar werd volgens Olivier Gerrits, tot voor kort verantwoordelijk voor zorginkoop bij Achmea, duidelijk dat medicijnen die net anders zijn, vaak maar weinig verschillen en geen hogere prijs waardig zijn. “Producten krijgen net iets andere specificaties en worden dan duurder. De markt is niet transparant en fabrikanten houden dat graag zo”, liet Gerrits het NRC Handelsblad weten in februari. De helderheid die er nu binnen de farmacie is, heeft volgens hem geleid tot een prijsdaling van maar liefst 90 procent. Zorgverzekeraars meer invloed laten uitoefenen op de basiseisen van hulpmiddelen is volgens Gerrits een manier om meer helderheid te scheppen binnen de markt. Schippers wijst hier ook op. Maar de relatie tussen arts en fabrikant is

van grote invloed op de keuze voor middelen; het blijkt lastig daar tussen te komen. De structuur binnen zorginstellingen (de maatschappen van artsen) geeft ziekenhuizen ook weinig pressiekracht. Volumevoordeel Voor voorbeelden lijkt het vooral interessant naar Duitsland te kijken. Grote professionele inkooporganisaties vertegenwoordigen soms zo’n honderd ziekenhuizen, wat een goed volumevoordeel geeft. Daarbij staan deze organisaties veelal los van ziekenhuizen en hebben ze een eigen winstoogmerk, waardoor kostenreductie een belangrijk streven is. Een verschil met Nederland is wel dat artsen bij onze oosterburen in loondienst werken, waardoor inkopen eenvoudiger van bovenaf op zijn te leggen. Ook noemt Ecorys het feit dat Duitsers de service die ze leveren beperken, waardoor prijzen lager uitvallen. Verschillende ziekenhuizen hebben de handschoen al opgepakt. De Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen is bijvoorbeeld te spreken over de samenwerking binnen Santeon en A12ziekenhuizen. Ook noemt zij collectieve inkoopinitiatieven als Intrakoop en InkoopAlliantie Ziekenhuizen en het Elkerliek ziekenhuis, dat een overeenkomst heeft gesloten met clinicpartner NL, een dochteronderneming van het Duitse Clinicpartner eG. Grote markten Een van de redenen dat de kracht van inkoop nog niet volledig wordt benut, is volgens het onderzoek de wat trage professionalisering van inkoop. Ecorys pleit voor meer aandacht voor de totale kosten van een aanschaf (TCO), waarbij ook de kosten van het medische hulpmiddel in het proces meegenomen dienen te worden. Met andere woorden: bekijken of ‘goedkoop’ niet verandert in ‘duur’ tijdens het proces. Een andere mogelijke oplossing is het zelf produceren van producten die niet tegen een redelijke prijs te koop zijn, zoals in grote markten als China en India gebeurt. Voor een klein land als Nederland wellicht nog een brug te ver, maar het maakt wel duidelijk wat een goede eerste stap is: zoek naar mogelijkheden om de schaal van inkoop te vergroten.

VERSNELD PROFESSIONAL – NEVI 1 HALEN? FAST TRACK | IN ZES MAANDEN DIPLOMA PROFESSIONAL – NEVI 1

Het Fast Track-programma is voor iedereen die professional - nEvi 1 versneld wil doorlopen. in een half jaar tijd doorloopt u de vier modules. twee maal per jaar start het Fast track-programma in utrecht (dagopleiding). Bent u HBo afgestudeerd en heeft u een diploma niet ouder dan 10 jaar? Dan kunt u vrijstelling aanvragen voor de module persoonlijke effectiviteit - 1.

START NU IN SEPTEMBER! VANAF € 4.525 • Inkoopproces Privaat | Start Maandag 03-09-2012 • Onderhandelen | Start Maandag 10-09-2012 of Start woensdag 12-09-2012 • Bedrijfseconomische aspecten van inkoop | Start Maandag 07-01-2012 • Persoonlijke effectiviteit – 1 | Start Maandag 14-01-2013 of Start donderdag 17-01-2013

HBO-diploma*? MELD U NU AAN VOOR DE CRASH COURSE! Start 16 november 2012 Bent u HBO afgestudeerd? En heeft u één van onderstaande HBOdiploma‘s* niet ouder dan 10 jaar dan komt u in aanmerking voor onze Crash Course. Het Crash Course-programma start dit jaar in Utrecht (dagopleiding). In vijf weken, 4 lesdagen en 2 workshopdagen, doorloopt u in hoog tempo de modules: Inkoopproces - Privaat en Onderhandelen. Aansluitend neemt u deel aan de tentamens. Door uw HBO-diploma* bent u vrijgesteld voor de modules Persoonlijke Effectiviteit - 1 en Bedrijfseconomische aspecten van inkoop. De Crash Course is vanaf € 2.690. Meer informatie? Bel dan met NEVI op (088) 33 00 700 of kijk op www.nevi.nl/opleidingen/professional-nevi-1 * de volgende HBO-opleidingen komen in aanmerking voor de Crash Course (HBO BE, CE, FM, FD, LTV, (techn.) Bedrijfskunde, Hogere Hotelschool, HBO L&E, HBO MER)

H E t k E nnisnEtwE rk voor i n ko o p En s u p p l y ma n a g Em E n t

Mensen die voor mensen zorgen, verdienen het beste kerstcadeau!

Met het grootste gemak een klein moment van geluk… Het lijkt nog ver weg, maar voor u het weet is het alweer Kerst. Hét moment om de waardering voor uw medewerkers uit te spreken. Weet u al wat u ze gaat geven? Met Tintelingen zit u altijd goed, want bij ons mag iedereen gewoon zelf kiezen. U ook!

Meer weten? Ga naar www.tintelingen.nl of bel naar 073 – 690 40 51. Volg ons op Twitter: @KerstmanNL Wilt u meer informatie? Scan deze QR-code met uw mobiele telefoon!